Talent4Tech Ontwerprichtlijnen doorlopende leerlijn vmbo-mbo-hbo gebaseerd op leerbiografieën van hbo-studenten

Transcriptie

1 Talent4Tech Ontwerprichtlijnen doorlopende leerlijn vmbo-mbo-hbo gebaseerd op leerbiografieën van hbo-studenten ORD Onderwijs Research Dagen Donderdag 29 juni Antwerpen Paper presentative Curriculum - Ruimte: D.017 Hans de Vries & Henk Ritzen, Saxion University of Applied Sciences Saxion Kenniscentrum Onderwijsinnovatie Lectoraat: Onderwijsarrangementen in maatschappelijke context Het programma 1. Introductie & Context + probleemstelling 2. Onderzoeksdoel en -vraagstelling 3. Theoretisch kader; Leerbiografieën 4. Methode 5. Data-analyse 6. Resultaten 7. Richtlijnen voor het mbo-leerarrangement 8. Discussie en interactie 1

2 Van het raam naar de gang Denk aan je eigen leergeschiedenis? Op welke leeftijd wist je welke (beroeps)opleiding je wilde gaan volgen? Denk aan de aspecten die belangrijk zijn geweest bij het maken van jouw opleidingskeuze? Denk hierbij aan: sportclub, docent, vader, moeder, school, televisieserie, hobby, oom, vriend(in), omgeving, boek, film, winkel, bedrijf, of 2

3 Context + probleemstelling onderwijsstromen Bron: OCW 2016 De in-, uit- en doorstroom in het Nederlandse onderwijsstelsel in procenten van een cohort uitstromende basisonderwijsleerlingen, Vroege voorgeselecteerde selectieroute Leerlingen uit de lagere sociaaleconomische milieus krijgen veelal een lager onderwijsadvies, dan ze gezien hun capaciteiten aan zouden kunnen. Context + probleemstelling Ketenbenadering Toptraject Twente Bron: Toptraject 2016 Systeemmodel Doorstroomsysteem van input-throughput-output binnen de onderwijsketen op basis van gezamenlijk geformuleerde doelen (door de ketenpartners) 3

4 Onderzoeksdoel en -vraagstelling Doel: Het doel van dit onderzoek is het definiëren van pedagogischdidactische ontwerprichtlijnen gebaseerd op de levensloopervaringen van hbo-studenten die een vmbo-mbo-hbo-route hebben doorlopen. Centrale onderzoeksvraag: Welke persoonlijke overwegingen in de leergeschiedenis van de student hebben in het vmbo, mbo en hbo tot bevorderende of belemmerende factoren in het individuele leerproces van de student geleid en het beleefde studiesucces van de student tijdens zijn vmbo-mbo-hbo-route beïnvloed? Deelvragen: 1) Welke factoren uit de studieloopbaan van de student hebben bijgedragen aan studie in vmbo, mbo en hbo? 2) Welke betekenissen geven de studenten aan de studiekeuzes die zij tijdens de opleidingen in vmbo, mbo en hbo hebben gemaakt? 3) Welke invloed heeft de schoolcontext gehad tijdens het leerproces van de studenten in vmbo, mbo en hbo? 4) Welke ontwerprichtlijnen kunnen worden opgesteld voor de leertrajecten en in het bijzonder voor de leerarrangementen in mbo? Leerbiografieën: een narratieve benadering An explorative study using learning biography as a technique to collect data. The learning biography is a narrative approach of the sociological School of Chicago (Habermas, 2014). "In de leerbiografie wordt gezocht naar patronen, motieven en strategieën op basis waarvan de student zijn leerloopbaan in het onderwijs heeft ingevuld. " (Dekker et. al., 2005). "People explain who they are, how they came to be, and where they believe their lives may be going by formulating, revising, and telling stories about the personal past and the imagined future" (Bruner, 1990; McAdams et al., 2006, p 1372). 4

5 Theoretisch kader Conceptueel onderzoeksmodel op basis van Diepstraten (2006) De respondenten Respondent M/V Age Bèta techniek Saxion university of applied sciences Sociale studies Economie Gezondheid zorg ROC van Twente 1 M 25 * Hengelo Enschede 2 M 23 * Hengelo vmbo Delden Hengelo 3 V 25 * Hengelo Hengelo 4 V 26 * Hengelo Enschede 5 M 22 * Hengelo Enschede 6 V 22 * Almelo Almelo 7 M 23 * Hengelo Denekamp Oldenzaal 8 V 23 * Enschede Losser 4/

6 Methode Dit exploratief onderzoek is uitgevoerd door het houden van semigestructureerde interviews. De interviews zijn verwerkt in verbatims en open grounded geanalyseerd (Corbin, 1990). Storytelling Interviewprotocol met topics; Beschrijvende vragen, beschrijf je ervaringen; Systeemvragen, geef de reacties van de scholen weer; Interviewlijn was onderverdeeld na de gevolgde schoolroute; De cruciale momenten werden teruggehaald: Sociale omgevings- en schoolervaringen; Schoolresultaten en studiesuccessen; Interacties met peers en andere significante personen. De narratieve methode om het studentenperspectief te exploreren van de gevolgde onderwijsroute. Data-analyse: Open coderen; uitspraken betekenis geven na de items van de sub-vragen Axiaal coderen; op zoek naar categorieën door onderwerpen te identificeren aan de items van de gevolgde schoolroute De geclusterde studenten items zijn gecodeerd met gebruikmaking van het Curriculaire spinnenweb Van de Akker (2003) als analysekader om te komen tot ontwerpcriteria voor het opstellen van de richtlijnen. Van den Akker,

7 Resultaten Ervaren keuzemomenten: Het doorstroomadvies was lager dan citoscore. De sectorkeuze was een weerspiegeling van de behaalde cijfers. De keuze voor doorstroom was gebaseerd op praktijk/stage en de studie-ervaringen (capaciteit en beschikbare tijd). DV1: Factoren die hebben bijgedragen aan het studiesucces: Een belangrijke intrinsieke motiverende factor is de individuele drive en/of doorzettingsvermogen van de student is om anderen te laten zien dat zij het kunnen! (Ryan & Deci, 2013) gezien willen worden en bewijzen dat ze meer uitdagingen aan kunnen. DV2: Betekenissen geven aan studiekeuzes: Geleerd om voor zichzelf te zorgen door zich niet te onderscheiden niet met je hoofd boven het maaiveld uit willen komen Hun studiegedrag camoufleert hun talenten, niet meer te doen dan voldoende is. DV3: Invloed van de schoolcontext op het leerproces: Doorstroombeperking door label 'speciale school (rugzakje); Invloed van plattelandsomgeving; beperkte schoolkeuze; De steun van de betrokken leraar heeft invloed op het leerproces. Richtlijnen voor het mbo-leerarrangement DV4: Items als ontwerprichtlijnen voor het onderwijsarrangement Aaneenschakeling van tijd en activiteiten; Opvulling van lege momenten door aanvullende scholing; Beoordelen van verzamelende uitgewerkte verdiepings-/verrijkingsopdrachten in portfolio; Flexibele invullingen bieden; aanvullende praktijk/lab programmaonderdelen inbrengen; Individuele ontwikkeling uitdagen; samenwerking faciliteren; (1) de lat iets hoger leggen en (2) integratief gebruik maken van cognitieve hbo-skills; Oog hebben voor onderbenutting en flexibel inspelen op individuele behoeften; Uitdagingen bieden die invulling geven aan de lege momenten ; Verrijkingsopdrachten en vakoverstijgende programmaonderdelen aanbieden; Studenten uitdagen met opdrachten en/of activiteiten waarmee zij zich kunnen bewijzen en gezien worden; 7

8 Beperkingen en vervolg Beperkingen: Een kleine groep van studenten als respondenten Een regionale gebied, een bepaald deel van Nederland Vervolg: Op welke manier zijn de richtlijnen uitvoerbaar binnen het ROC? Kan het worden toegepast en verbreed op meer cohorten? Discussie en Interactie Wat observeert de docent en wat zou zijn/haar de interpretatie moeten zijn tot pedagogisch-didactisch handelen? Hoe flexibel kan een mbo-leeromgeving de student faciliteren? o Het programma / de opleiding / het instituut; o De docent/vakleerkracht als facilitator; o De pedagogische en didactische leermiddelen. 8

9 Vragen? StudieSuccesCentrum Onderzoek en Innovatie Saxion Kenniscentrum Onderwijsinnovatie Lectoraat: Onderwijsarrangementen in maatschappelijke context 9