CDA Rotterdam: op zoek naar kiezers met meerdere gerichte aanpakken

Transcriptie

1 CDA Rotterdam: op zoek naar kiezers met meerdere gerichte aanpakken Het CDA Rotterdam was met drie zetels van de 45 een van de kleinere partijen in een G4- stad. Doelstelling van de campagne was om vijf zetels te behalen. Uiteindelijk werden het er drie. De teleurstelling was dan ook groot. Een eerlijk relaas van een zoektocht naar kiezers met gerichte aanpakken. 1. Context: wat maakt Rotterdam anders? In Amsterdam en Rotterdam worden na de verkiezingen in maart 2014 de 14 deelgemeenten vervangen door gebiedscommissies. Doel is om het stadsbestuur eenvoudiger te maken en Rotterdammers tegelijkertijd meer te zeggen te geven over wat er in hun buurt gebeurt. Op alle onderwerpen die voor een gebied van belang zijn kan de gebiedscommissie het stadsbestuur gevraagd en ongevraagd adviseren in de vorm van een gebiedsplan van bewoners, ondernemers en andere partners in de wijken van het gebied. Het plan wordt vervolgens als een advies voorgelegd aan de gemeenteraad. Rotterdammers mochten op 19 maart dus twee keer stemmen: voor de gemeenteraad én hun gebiedscommissie. De gemeenteraad in Rotterdam bestaat uit 45 zetels. Daarvan beschikten de 2 grootste partijen PvdA en Leefbaar Rotterdam elk over 14 zetels. Het college bestond uit PvdA, VVD, D66 en CDA. CDA Rotterdam had 3 zetels: Lijsttrekker Hugo de Jonge was wethouder Onderwijs, jeugd en gezin. De fractievoorzitter vertrok in september 2013 als wethouder en werd opgevolgd door Ruben Mink (24), de jongste Rotterdamse fractievoorzitter ooit. De top 10 van de kandidatenlijst was ten opzichte van 2010 volledig vernieuwd. Nieuw, maar niet allemaal onbekend. Op de lijst stonden 2 portefeuillehouders (resp. 28 en 40 jaar, te vergelijken met wethouder) en 1 voorzitter deelgemeente (67 jaar, vergelijk met burgemeester). Een top10lijst met veel jongeren: 6 kandidaten waren jonger dan 30 jaar. De uitslag In 2010 verliest het CDA in 49 buurten minimaal 1 procentpunt aan kiezers. De samenhang met de aanhang vier jaar daarvoor is redelijk laag (R2 = 0,60). Dit betekent dat het verlies niet gelijk is verdeeld over de verschillende buurten. De al sinds de jaren vijftig bijna onafgebroken gestage daling van het CDA, is in 2010 gestagneerd. In onderstaande tabel wordt de zetelverdeling sinds 2002 weergegeven. 1

2 Leefbaar Rotterdam behield zijn 14 zetels, de PvdA verloor 6 van zijn 14 zetels, de SP steeg van 2 naar 5 en D66 van 4 naar 6. Er kwamen twee partijen nieuw in de raad: Nida Rotterdam met 2 zetels, en de Partij voor de Dieren met één zetel. De VVD verloor één zetel (van 4 naar 3), evenals GroenLinks (van 3 naar 2); het CDA behield zijn 3 zetels en de combinatie ChristenUnie- SGP behield zijn ene zetel. Alle partijen die tijdens de vorige periode in de raad zaten laten een sterke samenhang zien tussen het percentage stemmen per buurt dat ze nu behaalden met de vorige raadsverkiezingen in Dat betekent dat de partijen in iedere buurt ongeveer dezelfde ontwikkeling doormaken. Het CDA is de enige uitzondering hierop. Sinds de opkomst van Fortuyn in 2002 kent Rotterdam een tweestrijd tussen Leefbaar Rotterdam en PvdA. Dit beeld wordt ook door de (landelijke) media gevoed en versterkt. Voor het CDA en anderen heeft zo n tweestrijd het nadeel dat het kiezers wegtrekt naar Leefbaar of PvdA. Medio februari 2014 bleek de tweestrijd echter niet goed van de grond te komen, omdat Leefbaar de grootste zou worden. Wat betekende dit voor het CDA? Ruimte voor een eigen geluid. Leefbaar werd in maart inderdaad de grootste partij maar de zogenaamde tweestrijd heeft hen niet meer zetels opgeleverd. PvdA leed met name door interne onvrede en landelijk ontwikkelingen een groot verkiezingsverlies. In vijf gebieden deden ook lokale partijen mee aan de verkiezingen voor de gebiedscommissie. In alle vijf werden door minimaal één lokale partij tenminste één zetel behaald. In drie gebieden zijn ze zelfs de grootste partij. Dit zijn Hoogvliet, Hoek van Holland en Rozenburg. In de buitengebieden is dus anders gestemd dan in de rest van Rotterdam. 2

3 2. Hoe pakten we het aan? Een vroege start is de sleutel tot succes. Na de zomervakantie van 2012 werd daarom al gestart met het opstellen van een gezamenlijke agenda (fractie, bestuur en wethouder), onder de noemer op weg naar winst. In april 2013, bijna een jaar voor de verkiezingen, volgde het vormen van een campagneteam. De campagne voor 2014 werd uitgevoerd via vijf teams: (1) inhoud, strategie & onderzoek, (2) media & communicatie, (3) organisatie & events, (4) doelgroepen & wijken en (5) fondsen & financiën. Zelf was ik voorzitter van het team doelgroepen & wijken. Dit team had primair de taak om van onze targetwijken een analyse te maken van onze kiezers. a. Wie zijn onze kiezers en waar zitten ze? In de praktijk verklaart dat de kijk op het leven van mensen veel. Hoe sta je in het leven? Ben je sterk gericht op carrière? Is je familie belangrijk voor je? Welke rol speelt geloof in je leven? Om de waardepatronen van kiezers te onderzoeken, maakt het CDA sinds jaar en dag gebruik van het Mentality- model van onderzoeksbureau Motivaction. Dit model verdeelt Nederland in acht groepen met elk een eigen samenhangend geheel van waarden en normen. Welke thema s spreken hen aan? En hoe vertaal je deze thema s naar een gerichte aanpak inclusief een pakkende slogan? Om te weten waar onze potentiële kiezers wonen zijn we ook in de statistieken gedoken van het onderzoeksbureau van de gemeente. Door de stemgegevens uit 2006, 2010 en 2012 te vergelijken, werd al snel duidelijk in welke wijken een relatief groot CDA- potentieel zat. Dat is terug te herleiden tot stembusniveau. Stembusgegevens, de ledenadministratie en de informatie van Motivaction komen voor het CDA ook samen in de webapplicatie DIRK. Daarmee kunnen campagneleiders tot op buurtniveau zien welke wijken veel potentieel bieden, en welke in mindere mate. Op basis van deze informatie selecteerden we 10 targetgebieden waar we gedurende de campagne extra op zouden inzetten: zowel op het gebied van zichtbaarheid en aanwezigheid als insteek en verkiezingsthema s. Per targetgebied onderzochten we waar wij onze doelgroepen konden vinden en wat hen bezig hield. Daarnaast maakten we gebruik van socio- demografische kenmerken om te achterhalen waar veel jongeren of juist ouderen wonen. Ook de etnische afkomst is voor ons relevant: ongeveer 41% van de stemgerechtigden in Rotterdam is allochtoon is, waarvan 11,5% Turken. Wij richtten ons met name op ouderen, jongeren, gezinnen (moeders met kinderen / kinderwens) en Turkse Rotterdammers. b. Welke thema s houden onze kiezers bezig? Het CDA wil de partij van de samenleving zijn en samen de stad sterker maken. Het CDA maakt daarom de volgende keuzes: Samen sterker door te kiezen voor ruimte voor betrokken Rotterdammers Samen sterker door te kiezen voor werk, niemand langs de kant Samen sterker door te kiezen voor goed onderwijs en pal te staan voor de toekomst van jongeren Samen sterker door te kiezen voor veiligheid en fatsoen Samen sterker door te kiezen voor vitale wijken met meer sterke schouders 3

4 Uiteindelijk is op basis van het vooronderzoek gekozen om campagne te voeren met 6 slogans (afbeelding), die we in diverse uitingen zouden gebruiken zoals abri s, flyers en sandwichborden. Alle 14 deelgemeenten mochten op basis van het centraal gekozen format een eigen flyer samenstellen. Zij konden kiezen uit 4 van de 6 slogans die voor hun deelgemeente het meest relevant waren. Op deze manier deden we dat ook voor onze doelgroepencampagne. Op basis van de gekozen slogans (thema) werden door teams in de voormalige deelgemeenten drie uitwerkingen per thema beschreven. Op deze manier geef je ruimte voor eigen invulling en geeft het een eenduidig beeld naar buiten. c. Hoe brachten we de thema s onder de aandacht? Media strategie Onze kracht zat in het krijgen van interviews over thema s die wij onder de aandacht wilden brengen. Van coffeeshops tot studentenwoningen, van sterke schouders in woonwijken tot lastenverlaging: grote inhoudelijke artikelen in zowel AD als de Metro. Uiteraard verspreidden we onze boodschap met verwijzing naar het artikel ook op Facebook, Twitter en de CDA- website. Daarnaast speelden we snel in op landelijke ontwikkelingen zoals de maatschappelijke stage en minder lasten. TIP: Zorg voor voldoende inhoud! Inkoop van 3-hoeksborden en abri s Voor het vergroten van de zichtbaarheid als partij in combinatie met je standpunten moet je ook advertentieruimte inkopen. In de zomer bleek dat we voor de 3- hoeksborden al te laat waren, maar het was ons wel gelukt om afspraken te maken over de abri s en de billboards. Bepalend voor de inkoop is naast het budget ook de locatie geweest. Als je je focust op 10 targetwijken, dan plaats je ook meer borden in deze wijken dan elders. Tenslotte woont daar je potentieel. TIP: koop op tijd in dus minimaal 7 maanden vooraf. Canvassen en meer Bij een goede campagne hoort dat je zichtbaar bent op straat door middel van onder andere het klassieke canvassen. De ene keer waren we te vinden op markten en winkelcentra en de andere keer huis aan huis. Huis aan huis acties vonden in de targetwijken. Het leverde vele mooie gesprekken op. Helaas leidt niet ieder goed gesprek automatisch tot een stem. Desondanks gingen wij onvermoeid verder. Ook in de laatste 48 uur hadden wij een vol programma. Wij creëerden een groene golf en waren op bijna ieder metrostation (in onze targetwijken) te vinden. Online communicatie Belangrijker dan ooit te voren is de online campagne. Ook hierbij is het zaak focus aan te brengen. Waar maak je wel gebruik van en waar niet? Waar adverteer je wel, waar niet. Centraal werd onze website, Twitter en Facebook ingezet. Daarnaast beschikten een aantal CDA- lokaties in de voormalige deelgemeenten nog over een website, Facebook en/of Twitteraccount. Dat maakte de online communicatie er niet eenvoudiger op. Per deelgemeente een eigen Twitteraccount was toegestaan, maar we wilden wel werken met één website en één Facebookpagina. Maar ja, als een deelgemeente al een eigen Facebookpagina of website heeft, dan haal je die niet ineens offline. 4

5 CDA Rotterdam heeft Facebook en Twitter ingezet als verlengstuk van de berichten op de website. Nou is daar op zich niks mis mee. Sterker nog, als het goed is, zorgt het voor extra traffic op je website. De kracht van social media zit in de interactie, vinden en binden. Opvallend was dat op Twitter de meeste interactie ontstond met de harde kern van het CDA en de campaigners / kandidaten van de andere partijen. Er was dus weinig interactie met de kiezers. Kiezers actief opzoeken lukte echter nog niet omdat veel nieuwe kandidaten tot de verkiezing online nog niet heel actief waren. Op Facebook werden de meeste berichten alleen geliked door CDA ers. Wil je zeker weten dat een bericht een groter bereik krijgt, dan is het goed om berichten te boosten. Dit gebeurde regelmatig bij vrienden van vrienden. Het zou efficiënter zijn dit op basis van geografische informatie te doen. Ook op Facebook ontstond weinig interactie doordat het vooral veel zenden was. De centrale website CDA.nl had weliswaar ruimte voor gebiedsgerichte inhoud, maar werd onvoldoende benut. In Rotterdam waren er op de website nauwelijks persoonlijke motivaties te vinden. Bezoekers moesten teveel klikken om de kandidatenlijst per deelgemeente te zien. Het format van de corporate site werkt ongetwijfeld prima voor gemeenten waar slechts 1 kandidatenlijst is, maar voor een stad als Rotterdam is deze niet ideaal. TIP: Zorg voor een goed werkende en echt lokale online strategie! 3. Welke evenementen hebben we georganiseerd? Naast allerlei ludieke en zichtbaarheidsacties in de voormalige deelgemeenten, waren er ook diverse activiteiten vanuit de doelgroepen Ouderen, jongeren, vrouwen/gezinnen en Turkse Rotterdammers. a. Ouderencampagne met Hannie on Tour Good old Hannie van Leeuwen (88 jaar) was een jaar geleden verhuisd naar Rotterdam en was lijstduwer. Zij was de oudste kandidaat voor de gemeenteraadsverkiezingen, maar wilde nog heel graag actief meewerken tijdens de campagne. Het idee Hannie- on- Tour ontstond in gesprekken met enthousiaste jongeren. Gezamenlijk bezochten zij verzorgingshuizen en ontmoetingsplekken voor senioren. Na het eerste persbericht begon de publiciteitsmachine te draaien. We werden gebeld door Hart van Nederland en kregen diverse interviews in landelijke en regionale dagbladen. Vlak voor het afsluiten 5

6 van de tournee hebben we nog een persbericht verstuurd. Wederom kregen we ANP en Trouw mee on tour. 3 weken voor de verkiezingen werd er een ouderenpamflet gelanceerd. Naast een verbod van verkoop aan de deur om babbeltrucs tegen te gaan en een wethouder ouderen wilde het CDA Rotterdam dat 75+ers een check- up zouden krijgen. Ouderen krijgen zo extra aandacht en eenzaamheid wordt tegengegaan. In de laatste week voor de verkiezingen werd de ouderenflyer in bijna alle verzorgingstehuizen verspreid. Hannie van Leeuwen haalde de voorkeursdrempel niet, uiteindelijk stemden 362 Rotterdammers op de CDA- coryfee. Mogelijke verklaring: Hannie woonde zelf pas een klein jaar in Rotterdam, waardoor haar persoonlijk netwerk in Rotterdam nog relatief klein was. En meer algemeen: als je het aantal stemmen afzet tegen de inzet, dan heeft onze ouderencampagne relatief weinig stemmen opgeleverd. Ruim Rotterdammers stemden op maar liefst drie ouderenpartijen ROP, OPA en Seniorenpartij; alledrie haalden overigens onvoldoende stemmen voor een zetel. De combinatie van een verschuiving naar lokaal, doelgroepgericht en een top10- lijst met merendeels jonge kandidaten heeft er zeker toe bijgedragen dat CDA Rotterdam veel stemmen heeft verloren aan deze ouderenpartijen. Inhoud op meerdere thema s lijkt van ondergeschikt belang ten opzichte van one- issue en netwerk. De komende jaren zullen we onderzoeken of deze analyse juist blijkt te zijn. Daarnaast zullen we onderzoeken of ouderen het gevoel hebben of het CDA voldoende naar hen luistert. TIP: We zullen de komende vier jaar steeds checken of ouderen zich herkennen in en gehoord voelen door het CDA. b. Jongerencampagne Naast de ouderencampagne, investeerden we ook in een speciale jongerencampagne. CDA Rotterdam heeft veel jonge en betrokken leden. We hadden de jongste Nederlandse bestuurder die op de 2 de plaats op de lijst stond: Sven de Lange. Bovendien was fractievoorzitter Ruben Mink (24), ook nog student en waren zes van de eerste 10 kandidaten jongeren. Onder de jongeren bleek een enorme behoefte aan extra studentenwoningen. Dit werd één van onze speerpunten. Dus kochten we 40 locaties op de universiteit waar de poster van de hoogst genoteerde jongere met deze boodschap kwam te hangen. 6

7 De jongerencampagne heeft ons meermaals persaandacht gebracht. We hebben veel geflyerd op zowel de Universiteit als in de binnenstad Gezien de campagne hadden we ook hier te weinig voorkeursstemmen. Terugkijkend hadden we in ieder geval online de studenten moeten opzoeken. Door zijn rol als campagneleider was er voor Sven de Lange wellicht onvoldoende ruimte om zich te profileren als dé jongerenkandidaat van het CDA. Tip 1: Houd rol campagneleider en boegbeeld doelgroepcampagne gescheiden Tip 2: Voer ook online campagne met jongeren c. Vrouwen/gezinnencampagne Belangrijkste thema s voor deze doelgroep waren: veilig opgroeien en oud worden, nette wijken voor gezinnen en meer kansen door beter onderwijs. Vier jonge vrouwen uit de top 10 gingen veelvuldig samen op pad. Van het canvassen bij speciale vrouwenevenementen en wijkgerichte activiteiten op het gebied van veiligheid rondom scholen tot vrouwendebatten. In vier targetwijken hielden zij onder andere een lasergunactie om de snelheid te meten van auto s bij scholen. Het leverde veel goede gesprekken op met ouders bij deze scholen. Erg leuk was de ludieke Valentijnsactie: speeddaten met CDA vrouwen en Tweede Kamerlid Michel Rog. Het leverde de nodige publiciteit en veel leuke reacties op, maar helaas weinig resultaat. Ten opzichte van de verkiezingen in 2010 scoorde de eerste vrouw op de lijst nu 40% minder. Aan de kwaliteit en zichtbaarheid heeft het zeker niet gelegen. Ze is jong en voor velen (buiten het stadhuis) nog een onbekende naam, maar daar zal de komende vier jaar ongetwijfeld veel verandering in komen. d. Turkse Rotterdammers Opvallende score in Feijenoord dat voor ons geen targetwijk was. Hier heeft ongeveer 70% een andere culturele achtergrond. Gezien de vele (voorkeurs)stemmen voor onze 2 Turkse kandidaten, zullen er veel uit deze deelgemeente komen. Turan Yazir (nr. 4 op de lijst, voorheen deelraadsbestuurder in Feyenoord) behaalde met 1849 voorkeursstemmen een zetel in de raad. Turan is al langer actief in de politiek en heeft een groot netwerk. Zijn bekendheid in met name Turkse kringen, zijn inzet en zijn grote netwerk hebben mede voor het grote aantal stemmen 7

8 gezorgd. Naar verwachting is > 70% van het aantal stemmen van Turkse afkomst. Ook Mehmet Evsen (nr. 16 op de lijst) behaalde 855 stemmen. Beiden hadden meer stemmen dan nummer 2 en 3 op de lijst. Toch is het succes van hen wel te verklaren. Vanwege een integriteitskwestie is het Dagelijks Bestuur van de deelgemeente Feijenoord voortijdig afgetreden. Deze kwestie heeft er mede toe geleid dat veel Turken op het CDA hebben gestemd. Tip: Bouw aan je netwerk en realiseer je dat je een groot netwerk niet in 1 dag bouwt! Tip: Scout politiek talent onder Turkse rotterdammers, leidt ze op voor een goede politieke basis. 4. Analyse van de uitslag Ons doel was vijf zetels te behalen, we kregen er drie. Ten opzichte van 2012 is er zeker meer op CDA gestemd. Ten opzichte van 2010 is er in de targetwijken overwegend minder, maar zeker wisselend gestemd. In drie van de vier targetgebieden buiten de stad werd lokaal de winnaar. Bewoners maakten zich daar weging van hun belangen in de stad. Vraag is of we hun zorgen voldoende tot de onze hebben kunnen maken. Het werken met doelgroepencampagnes in combinatie met de stedelijke campagne bleek goed te werken. Echter, veel ouderen blijken toch op de drie ouderenpartijen gestemd te hebben. Ook waren er te weinig voorkeursstemmen voor het boegbeeld jongeren. De eerste vrouw was wellicht nog te onbekend. De Turkse kandidaten kunnen terugkijken op een zeer geslaagde campagne: 1 voorkeurszetel en nummer 16 op de lijst behaalde 855 stemmen. Tip: Ga ook de wijk in om input op te halen voor je campagne. Bottom- up in plaats van Top- Down. Monique van Kaam is campagnestrateeg voor het CDA in Rotterdam en senior communicatie- adviseur voor de gemeente Westland 8