Hoofdstuk 22. Bekendheid campagnes verkiezingen

Transcriptie

1 Hoofdstuk 22. Bekendheid campagnes verkiezingen Samenvatting Op 7 maart 2006 zijn in Leiden gemeenteraadsverkiezingen gehouden. Van alle mensen die zijn gaan stemmen, geeft bijna zes op de tien aan hun stemkeuze voornamelijk door de lokale politiek te laten bepalen, bijna drie op de tien door de landelijke politiek en 1 door beide. De stemmers noemen met name de lokale krant, campagnefolders en de Stemwijzer als informatiebronnen om tot hun stemkeuze te komen. Van alle stemmers geeft 8 aan over voldoende informatie te hebben beschikt om tot een weloverwogen keuze te komen. De mensen die aangeven over onvoldoende informatie te beschikken hebben met name behoefte aan meer objectieve informatie die verschillen tussen de partijen in de lokale politiek duidelijk maakt. De mensen die niet hebben gestemd, noemen hiervoor met name de volgende redenen: desinteresse, geen tijd/vakantie/was weg en heeft toch geen zin. Voor het eerst was er de mogelijkheid om binnen elk willekeurig stemlokaal in Leiden te stemmen. Hiertoe was aan alle stemgerechtigden een stempas toegestuurd. Zo n drie maanden na de verkiezingen weet tweederde van de Leidenaren nog dat ze overal in Leiden konden stemmen. Ze zijn hier met name via de stempas van op de hoogte gekomen, maar ook via publicaties in huis-aan-huisbladen en de flyer: vergeet uw stempas niet! Van alle respondenten heeft bijna 7% daadwerkelijk in een ander stemlokaal gestemd, minder dan 1% van de stemmers denkt dat ze anders niet waren gegaan. De keuze voor wel of niet een ander stembureau dan gewoonlijk wordt met name bepaald door: nabijheid, op de route, gemak en vertrouwdheid. Vragenlijst De volgende vragen gaan over de laatste gemeenteraadsverkiezingen van 7 maart. 1. Heeft u toen gestemd? Nee Waarom heeft u niet gestemd? kende standpunten lokale partijen niet interesseert me niet heeft toch geen zin vraag 6 wist niet op wie ik moest stemmen wist niet wanneer de verkiezingen waren te weinig informatie vooraf vergeten mag niet stemmen (woont korter dan 5 jaar in NL) anders, namelijk: geen antwoord aan de stemmers 1. Welke informatiebronnen heeft u gebruikt om tot uw stemkeuze te komen? (meer antwoorden mogelijk, bij meer antwoorden aangeven welke de belangrijkste is) Stemwijzer De verkiezingsprogramma s van de partijen Lokale krant Landelijke krant Campagnefolders Lokale TV of radiozender Landelijke TV of radiozender Persoonlijke ontmoetingen Bijeenkomst/debat/forum Anders, namelijk: geen 1

2 2. Heeft u zich hierbij meer op de lokale of landelijke politiek gericht? Met name de lokale politiek Met name de landelijke politiek beide 3. Vindt u dat u voor de verkiezingen voldoende informatie gehad heeft om een juiste keuze te kunnen maken? Nee Wat heeft u gemist? 4. Mag ik u vragen op welke partij u heeft gestemd? PvdA VVD Groen Links D66 CDA Leefbaar Leiden SP ChristenUnie Leiden Weer Gezellig / De Groenen WijLeiden Duurzaam Nederland Stadspartij Leiden Ontzet Stadsbelang Leiden Nee Met de gemeenteraadsverkiezingen op 7 maart 2006 is er voor het eerst met de stempas gestemd. Dat betekent dat u in ieder willekeurig stemlokaal in Leiden uw stem kon uitbrengen. 5. Was u ervan op de hoogte dat u zelf kon bepalen in welk stemlokaal u kon gaan stemmen? Nee als niet gestemd: Als u dit wel had geweten, was u dan wel gaan stemmen? vraag 10 Nee vraag Hoe wist u hiervan? Stond op de stempas Informatie op de website van de gemeente: Flyer Vergeet uw stempas niet! (huis-aan-huis verspreid) Publicaties in huis-aan-huisbladen Voorlichtingscampagne op straat (mupi s, posters in stemlokalen) Bezoek aan de verkiezingsmarkt op Stadhuisplein op zaterdag 4 maart Anders, namelijk: 7. Bent u daadwerkelijk in een ander stembureau dan gebruikelijk gaan stemmen? Was u anders ook gaan stemmen? Nee Nee 8. Waarom wel / niet? 9. Heeft u tips om de opkomst en betrokkenheid van de Leidenaren bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen te verbeteren? 2

3 Uitkomsten Op 7 maart 2006 hebben in Leiden gemeenteraadsverkiezingen plaatsgevonden. In totaal heeft 57,7% van alle kiesgerechtigde Leidenaren een stem uitgebracht. Voor het eerst was er de mogelijkheid om binnen elk willekeurig stemlokaal in Leiden te stemmen. In dit hoofdstuk staat de campagne rondom de gemeenteraadsverkiezingen centraal en het gebruik van de stempas Informatiebronnen voor stemkeuze Van alle mensen die zijn gaan stemmen bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen geeft bijna zes op de tien aan zijn stemkeuze voornamelijk door de lokale politiek te laten bepalen. Bijna drie op de tien door de landelijke politiek en 1 door beide. Tabel 22.1a: Stemkeuze gericht op lokale of landelijke politiek Met name lokale politiek 57% Met name landelijke politiek 28% Beide evenveel 1 100% De stemmers noemen met name de lokale krant, de campagnefolders van de politieke partijen en de Stemwijzer als informatiebronnen om tot hun stemkeuze te komen. Grafiek 22.1b: Gebruikte informatiebronnen voor stemkeuze Lokale krant 40% Campagnefolders 32% Stemwijzer 23% Landelijk krant Internet/websites 13% 1 Verkiezingsprogramma s van de partijen Geen enkel Lokale TV of radiozender Bijeenkomst/ debat/ forum Landelijke TV of radiozender Persoonlijke ontmoetingen 9% 8% Thuis met vrienden praten 2% Van alle stemmers geeft 8 aan over voldoende informatie te hebben beschikt om tot een weloverwogen keuze te komen. Aan de mensen die aangeven over onvoldoende informatie te hebben beschikt, is gevraagd wat ze hebben gemist. Er blijkt met name behoefte te zijn aan meer objectieve informatie die verschillen tussen de partijen in de lokale politiek duidelijk maakt. Tabel 22.1c: Informatie die men mist (in % mensen die hoeveelheid informatie onvoldoende vinden) Informatie om de verschillen in de lokale politiek duidelijk te krijgen 19x Folders/affiches over de verschillende partijen 10x Standpunten partijen 9x Informatie over lokale Leidse plannen Duidelijke, heldere, objectieve informatie Partijprogramma s 3

4 22.2 Stemmen in een willekeurig stemlokaal Bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen heeft Leiden meegedaan aan het experiment Stemmen in een Willekeurig Stemlokaal. Met de stempas, die aan alle stemgerechtigden was toegestuurd, kon men in ieder willekeurig stembureau in Leiden stemmen. Zo n drie maanden na de verkiezingen weet tweederde van de Leidenaren nog dat in elk willekeurig stembureau gestemd kon worden. Stemmers, 55-plussers, mannen en hoger opgeleiden zijn hier relatief beter van op de hoogte. Van de mensen die niet zijn gaan stemmen en niet wisten van deze mogelijkheid, zegt 13% dat ze mogelijk wel hadden gestemd indien ze hiervan hadden geweten (dit is 5, van alle Leidenaren). Tabel 22.2a: Bekend met stemmen in willekeurig stemlokaal in Leiden Totaal % Opleiding Lager 62% Stemmers 7 Middelbaar 63% Niet stemmers 4 Hoger 74% Leeftijd Sekse Man 73% % Vrouw 61% % De Leidenaren die bekend zijn met de mogelijkheid om in ieder willekeurig stemlokaal in Leiden te stemmen, zijn hier met name via de stempas van op de hoogte gebracht, maar ook via publicaties in huis-aan-huisbladen en de flyer Vergeet uw stempas niet!. Grafiek 22.2b: Informatiebron mogelijkheid om op ieder stemlokaal te kunnen stemmen Stond op de stempas 3 Publicaties in huis-aanhuisbladen 22% Flyer: vergeet uw stempas niet! 17% Leids Dagblad Via,via/ familie/ kennissen Voorlichtingscampagne op straat (posters, mupi) Informatie op de website v.d. gemeente TV 3% 2% Website gemeente 1% Van alle stemmers heeft 10% daadwerkelijk in een ander stemlokaal gestemd (is gelijk aan 7% van alle respondenten). Van deze groep geeft één op de tien aan dat ze anders niet zouden hebben gestemd. De keuze voor wel of niet een ander stembureau dan gewoonlijk wordt met name bepaald door: nabijheid, op de route, gemak en vertrouwdheid. Tabel 22.2c: Toelichting keuze wel/niet ander stembureau dan gewoonlijk In ander stembureau gestemd omdat: Niet in ander stembureau gestemd omdat: - Dichtbij waar ik was 1 - Eigen stembureau is dichtbij 204x - Was op de route 9x - Niet nodig 35x - Makkelijker 8x - Eigen stembureau is vertrouwd 9x - Dichtbij werk - Kwam zo uit 5x - Op station 4x 4

5 22.3 Tips om de opkomst en betrokkenheid te verhogen Aan de mensen is gevraagd hoe de opkomst en betrokkenheid bij de volgende verkiezingen vergroot kan worden. De meeste opmerkingen hebben betrekking op de informatievoorziening. Men noemt hierbij: meer en duidelijkere informatie, meer uitleg standpunten, meer op de hoogte houden, beter overzicht/samenvatting, meer informatie via regionale TV en kranten. Andere tips hebben te maken met betrouwbaarheid, dichter naar de burgers en luisteren. Tabel 22.3: Tips om opkomst en betrokkenheid te verbeteren 1. Meer reclame/folders/posters 27x 2. Meer/duidelijkere informatie 22x 3. Meer uitleg over de standpunten/doelstellingen 20x 4. Beter voorlichten/meer op de hoogte houden 14x 5. Betere samenvatting/overzicht van wat ze precies doen 12x 6. Doen wat er beloofd wordt 10x 7. Stemmen via Internet 9x 8. Afstand overheid/burgers verkleinen 9x 9. Meer/beter luisteren naar de burgers 7x 10. Openingstijden stembureau vergroten 7x 11. Dat men zich niet alleen in de verkiezingstijd laat zien 7x 12. Jongeren erbij betrekken/naar luisteren 7x 13. Aantrekkelijk maken 5x 14. Meer discussie houden/organiseren 5x 15. Meer reclame regionale televisie 5x 16. Meer gebruik maken van de kranten 5x 17. Meerdere dagen stemmen 4x 22.4 Waarom niet gestemd Tenslotte wordt ingegaan op de niet-stemmers. Gevraagd is naar de reden waarom men niet heeft gestemd. Onderstaande tabel geeft een overzicht. De meest genoemde redenen zijn desinteresse, geen tijd/vakantie/was weg en heeft toch geen zin. Een klein deel noemt aspecten die te maken hebben met de informatievoorziening/campagnes, zoals: onbekend met standpunten, wist niet op wie ik moest stemmen en te weinig informatie vooraf. Tabel 22.4: Waarom niet gestemd Interesseert me niet 23% Geen tijd, werk 12% Heeft toch geen zin 11% Vakantie, was weg, ziek 11% Mag niet stemmen (<5 jaar in NL) 8% Ken standpunten lokale partijen niet 7% Geen vertrouwen in politiek Wist niet op wie ik moest stemmen 4% Vergeten 4% Wist niet waar/wanneer er verkiezingen waren 3% Woonde nog niet in Leiden 3% Laksheid 2% Te weinig informatie vooraf 1% Geen oproep, was zoek 1% Stem alleen landelijk 1% 5