Herman Nys. Professor KU Leuven

Transcriptie

1 Herman Nys Professor KU Leuven

2 Schema voordracht: Inleiding Korte toeliching bij werkwijze Uitgangspunt: centrale vraagstelling Twee deelvragen Toelichting bij de stellingen/discussiethema s

3 Centrale vraagstelling Omdat het aantrekken van nieuw personeel alleen niet zal volstaan, moeten we nagaan hoe we het huidig zorgpersoneel slimmer kunnen inzetten. Hoe kunnen we door de zorg anders te organiseren meer doen met de beschikbare medewerkers, met behoud van kwaliteit van zorg?

4 Langdurige,integrale zorg & ondersteuning Van acute, episodische (medische) zorg naar langdurige,integrale zorg en ondersteuning Zoekconferentie : een conditio sine qua non : politieke beslissing over structureel raamwerkmodel: Flemish Health Service Vanaf 1 juli 2014 overdracht van belangrijke bevoegdheden op het gebied van ouderenzorg, ondersteuning van de eerstelijn en erkenning van gezondheidszorgberoepen naar Vlaanderen in het kader van de zesde staatshervorming.

5 Stelling Langdurige, integrale zorg en ondersteuning is de belangrijkste hefboom voor slimmere zorg.

6 Twee deelvragen Hoe de zorg anders organiseren? Hoe meer doen met de beschikbare medewerkers met behoud van kwaliteit van zorg?

7 Hoe zorg anders organiseren? Wat is langdurige integrale zorg en ondersteuning? o Advies SAR WGG :Integrale zorg en ondersteuning in Vlaanderen

8 Integrale zorg De cliënt in zijn totale context Gemiddeld krijgt een chronisch zieke patiënt circa 48 uur per jaar (!) professionele hulp. Alle andere dagen (363) moet hij zichzelf redden (prof.g.schrijvers)

9 Langdurige zorg Zorg en ondersteuning van mensen die door een ziekte of een beperking deze zorg en ondersteuning langere tijd of zelfs hun hele leven zullen nodig hebben

10 DNA van langdurige zorg en ondersteuning GETRAPTE ZORG EN ONDERSTEUNING Toepassing van het subsidiariteitsbeginsel het streefdoel is een gedeelde zorg en ondersteuning op maat van de persoon met zorgbehoefte waarbij niet automatisch uitgegaan wordt van het maximale aanbod. Getrapte zorg bevordert de autonomie van de persoon met zorgbehoefte en vermijdt zorgafhankelijkheid (LUCAS,2007).

11 Slimmer zorgen Wat betekent langdurige zorg en ondersteuning voor de ontvangers en de verleners van zorg? Karakteristieke elementen van langdurige zorg en ondersteuning bekijken vanuit het perspectief van cliënt en zorgverlener in hun onderlinge relatie

12 Stelling De persoon met een vraag naar langdurige zorg en ondersteuning noemen we consequent cliënt.

13 Van patiënt naar cliënt Iemand wordt patiënt, nu en dan Iemand is cliënt, ieder etmaal, vaak voor altijd Wat houdt de keuze voor cliënt in?

14 Stelling Kan/moet de cliënt (co)producent zijn van zorg? En moet dit dan verankerd worden in de regelgeving door de erkenning van (nieuwe) rechten en verantwoordelijkheden?

15 De cliënt als producent of co-producent van zijn zorg Het experiment regelarme instellingen : zorgprofessionals gaan meer redeneren vanuit de gedachte wat een cliënt nog wel kan, in de plaats van te denken vanuit de beperkingen van een cliënt Juridische hinderpalen voor zelfzorg en informele ondersteuning ervan wegwerken

16 De cliënt als co-expert in zijn ziekte Shared decisionmaking (gezamenlijke/gedeelde besluitvorming) Gaat verder dan informed consent

17 De cliënt als co-producent van zijn dossier Naast reactieve rechten als inzage en afschrift, heeft een cliënt het recht om ook zelf gegevens in te voeren in zijn dossier (signaleren van klachten ivm gezondheid; verergering van symptomen enz).

18 Aanbeveling In de volgende legislatuur wordt gewerkt aan een decreet waarin de rechten en de verantwoordelijkheden van de cliënt op een coherente en integrale manier worden geregeld en dit vanuit het perspectief van de cliënt als co-producent van zorg, als co- expert in zijn ziekte of zijn beperking en als medebeheerder van zijn dossier. Voor cliënten die omwille van hun kwetsbaarheid deze rollen niet (meer) kunnen opnemen, zal worden voorzien in ondersteuning door bijstandspersonen en desgevallend vertegenwoordiging

19 Stellingen Is KB 78 te verzoenen met meer competentiegerichte en minder diplomagerichte invulling? Landen waar de regeling van de zorgberoepen veel liberaler is, worden ook geconfronteerd met bvb de nood aan taakherschikking. Bescherming van de cliënt tegen onprofessioneel handelen en flexibele beroepsprofielen die rekening houden met reeds verworven competenties zijn belangrijke criteria voor alternatieve regelgeving.

20 Stellingen Het centraal zetten van de cliënt heeft gevolgen voor heel wat domeinen. Er ontstaan mogelijk nieuwe functies/rollen (zoals zorgcoördinator), en heeft ook een belangrijke impact op zowel het vlak van competentie-ontwikkeling van het zittend personeel, als de opleiding van toekomstige werknemers.

21 KB 78 KB 78 : Wet betreffende de uitoefening van de beroepen in de gezondheidszorg (WUG) Indien de wetgever op de ingeslagen weg verder gaat zal de beroepsuitoefening in de gezondheidszorg daar nadeel van ondervinden. Hulpverleners zullen meer bezig zijn met de vraag of ze wettelijk (on)bevoegd zijn dan met feitelijke hulpverlening. De patiënt zal worden geconfronteerd met een diversiteit aan monopolie- en pseudomonopoliehouders in plaats van met een geïntegreerd hulpverleningsaanbod. Bevoegdheidsconflicten zullen boven het hoofd van de patiënt en ten koste van de kwaliteit van de hulpverlening worden uitgevochten (Nys, 1997)

22 Niet alle zorg en ondersteuning op dezelfde wijze regelen Onderscheid maken tussen activiteiten die de integriteit van de cliënt schaden, ook bij zorgvuldige uitvoering ervan en activiteiten/functies die slechts bij onzorgvuldige uitvoering een risico inhouden Voor de tweede categorie vallen we terug op de algemene regels van aansprakelijkheid, verzekering enz Voor de eerste categorie blijft extra bescherming tegen onprofessioneel handelen noodzakelijk

23 Aanbeveling Voor een duurzame ontwikkeling van een stelsel van langdurige zorg en ondersteuning is een herziening van de bestaande regels noodzakelijk rekening houdend met de nood aan bescherming tegen onprofessionele praktijken. Daarbij moeten we rekening houden met de bevoegdheidsverdeling.

24 Stelling Hoe organiseren we verantwoordelijke samenwerking? Tijdens de Zoekconferentie was er veel sprake van samenwerking met een grote S. Maar nooit kwam in die context verantwoordelijkheid ter sprake. Dat is enigszins verontrustend omdat samenwerking zonder duidelijke afspraken voor de cliënt tot gevaarlijke situaties kan leiden.

25 Samenwerking vraagt afspraken Een duidelijke taak- en verantwoordelijkheidsverdeling Een goede communicatie tussen alle samenwerkende zorgverleners Onderlinge afstemming van activiteiten en informatie tav de cliënt

26 Aanbeveling Samenwerking is noodzakelijk voor slimmer zorgen maar kan niet zonder duidelijke en openbaar gemaakte afspraken tussen alle betrokken zorgverleners. Een van mijn aanbevelingen zal op die afspraken betrekking hebben. Men kan het standpunt verdedigen dat het niet aan de wet- of decreetgever is om de concrete samenwerking rond een cliënt tussen zorgverleners te regelen en dat dit beter wordt overgelaten aan zelfregulering door de koepels van voorzieningen, zorgverleners en cliëntorganisaties. Maar die zelfregulering moet minstens een decretale verankering hebben en aan een aantal minimale voorwaarden beantwoorden.

27 Stelling Tijdens de Zoekconferentie werd de term regelluwe ruimten gelanceerd. Moet Verboden te Verbieden (mei 68) worden vervangen door Ontregel de Zorg?

28 Regelluw kader Om regels af te bouwen zijn nieuwe regels nodig... Het probleem van regeldichtheid (h)erkennen Zorg ontregelen is onhaalbaar en ook onwenselijk Wel nood aan simpeler, betere en minder regels

29 Aanbeveling De ontwikkeling van een stelsel van langdurige zorg en ondersteuning in Vlaanderenbiedt een unieke kans om een evenwichtig en kwalitatief regelgevend kader te creëren dat zowel kwalitatieve zorg garandeert als voldoende ruimte biedt voor innovatief sociaal ondernemerschap, waarbij de rechten en de plichten van diverse actoren in balans zijn. Een van mijn aanbevelingen zal betrekking hebben op één Vlaams decreet voor langdurige, integrale zorg en ondersteuning. Dit zal leiden tot simpeler, betere en minder regels doordat in bestaande decreten neergelegde verplichtingen en verantwoordelijkheden voor zorgverleners en zorgvoorzieningen kunnen worden weggesnoeid en dus ook tot slimmere zorg.

30 Slot- & dankwoord Wat ik wilde zeggen, is gezegd. Daarmee is niet alles gezegd. Dank voor uw aandacht en geduld.

31