DELTA LLOYD INSTITUTIONAL

Transcriptie

1 HALFJAARLIJKS VERSLAG DELTA LLOYD INSTITUTIONAL BEVEK Openbare Beleggingsvennootschap met veranderlijk kapitaal naar Belgisch recht met verschillende compartimenten Naamloze Vennootschap ICB die geopteerd heeft voor beleggingen die voldoen aan de voorwaarden van de richtlijn 2009/65/EG Geen enkele inschrijving mag worden aanvaard op basis van dit verslag. Inschrijvingen zijn slechts geldig als ze worden uitgevoerd na kosteloze overlegging van het vereenvoudigd prospectus of het prospectus.

2 INHOUDSOPGAVE 1. ALGEMENE INFORMATIE OVER DE BELEGGINGSVENNOOTSCHAP ORGANISATIE VAN DE BELEGGINGSVENNOOTSCHAP BEHEERVERSLAG Informatie aan de aandeelhouders Algemeen overzicht van de markten GEGLOBALISEERDE BALANS GEGLOBALISEERDE RESULTATENREKENING SAMENVATTING VAN DE BOEKINGS- EN WAARDERINGSREGELS Samenvatting van de regels Wisselkoersen INFORMATIE OVER HET COMPARTIMENT DELTA LLOYD INSTITUTIONAL EUROPEAN EQUITIES BEHEERVERSLAG Lanceringsdatum en inschrijvingsprijs van het compartiment Doel en krachtlijnen van het beleggingsbeleid Tijdens het boekjaar gevoerd beleid Toekomstig beleid Synthetische risico- en opbrengstindicator BALANS RESULTATENREKENING SAMENSTELLING VAN DE ACTIVA EN KERNCIJFERS Samenstelling van de activa op Verdeling van de activa (in % van de portefeuille) Wijziging in de samenstelling van de activa Evolutie van het aantal inschrijvingen, terugbetalingen en van de netto-inventariswaarde Rendementen Lopende kosten Toelichting bij de financiële staten en andere gegevens INFORMATIE OVER HET COMPARTIMENT DELTA LLOYD INSTITUTIONAL MEDIUM TERM BEHEERVERSLAG Lanceringsdatum en inschrijvingsprijs van het compartiment Doel en krachtlijnen van het beleggingsbeleid Tijdens het boekjaar gevoerd beleid Toekomstig beleid Synthetische risico- en opbrengstindicator BALANS RESULTATENREKENING SAMENSTELLING VAN DE ACTIVA EN KERNCIJFERS Samenstelling van de activa op Verdeling van de activa (in % van de portefeuille) Wijziging in de samenstelling van de activa Evolutie van het aantal inschrijvingen, terugbetalingen en van de netto-inventariswaarde 32 2

3 Rendementen Lopende kosten Toelichting bij de financiële staten en andere gegevens INFORMATIE OVER HET COMPARTIMENT DELTA LLOYD INSTITUTIONAL VARIABLE TERM BEHEERVERSLAG Lanceringsdatum en inschrijvingsprijs van het compartiment Doel en krachtlijnen van het beleggingsbeleid Tijdens het boekjaar gevoerd beleid Toekomstig beleid Synthetische risico- en opbrengstindicator BALANS RESULTATENREKENING SAMENSTELLING VAN DE ACTIVA EN KERNCIJFERS Samenstelling van de activa op Verdeling van de activa (in % van de portefeuille) Wijziging in de samenstelling van de activa Evolutie van het aantal inschrijvingen, terugbetalingen en van de netto-inventariswaarde Rendementen Lopende kosten Toelichting bij de financiële staten en andere gegevens 42 3

4 1. ALGEMENE INFORMATIE OVER DE BELEGGINGSVENNOOTSCHAP 1.1. ORGANISATIE VAN DE BELEGGINGSVENNOOTSCHAP Maatschappelijke zetel Havenlaan 86C bus Brussel Oprichtingsdatum 23 oktober 1992 Raad van Bestuur - Emiel ROOZEN, Chief Financial Officer van DELTA LLOYD GROEP NV, Voorzitter. - DELTA LLOYD BANK NV, vertegenwoordigd door de heer Wim ANTOONS, Lid van de Raad van Bestuur. - Alex OTTO, Chief Executive Officer van DELTA LLOYD ASSET MANAGEMENT NV, Lid van de Raad van Bestuur. - Peter KNOEFF, Chief Financial Officer van DELTA LLOYD ASSET MANAGEMENT NV, Lid van de Raad van Bestuur. - Huug LAOH, Compliance Officer van DELTA LLOYD ASSET MANAGEMENT NV, Lid van de Raad van Bestuur. - Tanguy VAN DE WERVE, Directeur Général, Leaseurope & Eurofinas, Onafhankelijk lid van de Raad van Bestuur. - FIMACS, Vertegenwoordigd door de heer Samuel MELIS, Onafhankelijk lid van de Raad van Bestuur. Personen aan wie de effectieve leiding is toevertrouwd - FIMACS, Vertegenwoordigd door de heer Samuel MELIS, Onafhankelijk lid van de Raad van Bestuur. - Huug LAOH, Compliance Officer van DELTA LLOYD ASSET MANAGEMENT NV, Lid van de Raad van Bestuur. Beheertype Zelfbeheerde bevek Commissaris PwC Bedrijfsrevisoren B.C.V.B.A, Vertegenwoordigd door de heer Roland Jeanquart, Woluwedal Sint-Stevens- Woluwe Bewaarder CRELAN NV, Sylvain Dupuislaan Brussel CRELAN NV is een Kredietinstelling naar Belgisch recht goedgekeurd door de NBB en onderbracht in de «Bank» rubriek overeenkomstig artikel 13 van de wet van 22 maart 1993 op het statuut van en het toezicht op de kredietinstellingen. Onderbewaarder CACEIS BANK LUXEMBOURG S.A., Allée Scheffer, 39 - L-2520 Luxembourg CRELAN NV heeft de uitvoering van haar materiële taken, beschreven in artikel 10 1, van het KB van 12 november 2012, aan CACEIS BANK LUXEMBOURG S.A., gedelegeerd. Delegatie van het beheer van de beleggingsportefeuille DELTA LLOYD ASSET MANAGEMENT NV, Amstelplein 6, 1096 BC Amsterdam, Nederland Delegatie van de administratie CACEIS Belgium NV, Havenlaan 86C b Brussel Financiële dienst DELTA LLOYD BANK NV, Sterrenkundelaan Brussel Distributeur DELTA LLOYD BANK NV, Sterrenkundelaan Brussel Promotor van de bevek DELTA LLOYD ASSET MANAGEMENT NV, Amstelplein 6, 1096 BC Amsterdam, Nederland 4

5 Compartimenten DELTA LLOYD INSTITUTIONAL EUROPEAN EQUITIES DELTA LLOYD INSTITUTIONAL MEDIUM TERM DELTA LLOYD INSTITUTIONAL VARIABLE TERM 5

6 1.2. BEHEERVERSLAG Informatie aan de aandeelhouders Delta Lloyd Institutional Bevek met verschillende Compartimenten die geopteerd heeft voor beleggingen die voldoen aan de voorwaarden van de richtlijn 2009/65/EG en die, wat haar werking en beleggingen betreft, wordt beheerst door de wet van 3 augustus 2012 betreffende bepaalde vormen van collectief beheer van beleggingsportefeuilles. De bevek werd op 23 oktober 1992 opgericht voor onbepaalde duur en de statuten werden voor het laatst gewijzigd ingevolge de akte van 29 december De meest recente versie van de gecoördineerde statuten werd gepubliceerd in februari De globalisatievaluta is de EUR. Het maatschappelijk kapitaal is steeds gelijk aan de waarde van het netto-actief. Het minimumkapitaal van de bevek bedraagt één miljoen tweehonderd duizend euro ( ) of het equivalent daarvan in een andere valuta. Het boekjaar loopt ten einde op 31 december van elk jaar. De BEVEK is ingeschreven bij de Kruispuntbank van Ondernemingen onder het ondernemingsnr De doelstelling van de bevek is de aandeelhouders de mogelijkheid bieden om te genieten van een professioneel beheer van een portefeuille van overdraagbare effecten en/of andere financiële activa, zoals vastgelegd in het beleggingsbeleid van elk compartiment. Beleggingen in de bevek dienen te worden beschouwd als beleggingen op middellange tot lange termijn. Er kan niet worden gewaarborgd dat de bevek haar beleggingsdoelstellingen behaalt. De beleggingen van de bevek zijn onderworpen aan normale marktschommelingen en aan de risico's gekoppeld aan beleggen. Er kan niet worden gewaarborgd dat de belegging in de bevek winstgevend zal zijn. De bevek streeft naar een gediversifieerde portefeuille om de beleggingsrisico's te beperken. RISICO'S VERBONDEN AAN BELEGGING IN DE BEVEK Het is belangrijk dat beleggers begrijpen dat alle investeringen risico s inhouden. Geen enkele formele waarborg is verleend aan de Compartimenten, noch aan zijn deelnemers. Marktrisico Dit is een algemeen risico dat van toepassing is op alle soorten beleggingen. De schommelingvan de waarde van effecten en andere instrumenten wordt voornamelijk bepaald door de schommeling van de financiële markten en door de economische ontwikkeling van de uitgevers, die op hun beurt worden beïnvloed door de algemene toestand van de wereldeconomie en de economische en politieke ontwikkelingen in hun eigen land. Risico's gekoppeld aan aandelenmarkten De risico's gekoppeld aan beleggingen in aandelen (en verwante instrumenten) zijn sterke koersschommelingen, negatieve informatie over uitgevers of de markt en de ondergeschiktheid van aandelenkapitaal ten opzichte van schuldinstrumenten uitgegeven door dezelfde vennootschap. Koersschommelingen kunnen op korte termijn toenemen. Het risico dat één of meer bedrijven verlies lijden of geen groei vertonen kan een negatieve impact hebben op de prestaties van de portefeuille. Compartimenten die beleggen in groeibedrijven kunnen meer volatiel zijn dan de globale markt en kunnen anders reageren op economische en politieke ontwikkelingen, en op marktontwikkelingen die specifiek zijn voor de uitgever. Traditiegetrouw is de waarde van groeibedrijven meer volatiel dan deze van andere bedrijven, vooral op korte termijn. De aandelenkoers van groeibedrijven kan in verhouding tot de winst van het bedrijf duurder zijn dan de markt in het algemeen. Aandelen van groeibedrijven kunnen meer gevoelig zijn voor winstwijzigingen. Risico's gekoppeld aan obligaties, schuldinstrumenten & vastrentende waarden (inclusief hoogrentende obligaties) en converteerbare obligaties Voor compartimenten die beleggen in obligaties of andere schuldinstrumenten zal de waarde van de onderliggende beleggingen afhangen van de marktrente, de kredietkwaliteit van de uitgever en liquiditeitsfactoren. De netto-inventariswaarde van een compartiment dat belegt in schuldinstrumenten zal schommelen naargelang de schommeling van de rente (=renterisico), de vermeende kredietkwaliteit van de uitgever, marktliquiditeit en ook wisselkoersen (wanneer de valuta van de onderliggende belegging een andere is dan de referentievaluta van het compartiment). Beleggingen in converteerbare obligaties zijn gevoelig voor schommelingen van de koers van onderliggende aandelen ("aandelencomponent" van de converteerbare obligatie) en bieden tegelijk een zekere vorm van kapitaalbescherming ( obligatiedrempel van de converteerbare obligatie). Hoe hoger de aandelencomponent, hoe lager de overeenstemmende kapitaalbescherming. Logischerwijs zal het risicoprofiel van een converteerbare obligatie waarvan de marktwaarde ten gevolge van de koersstijging van het onderliggende aandeel aanzienlijk is gestegen, dichter aansluiten bij het risicoprofiel van een aandeel. Anderzijds zal het risicoprofiel van een converteerbare obligatie, waarvan de marktwaarde ten gevolge van de 6

7 koersdaling van het onderliggende aandeel tot het niveau van haar obligatiedrempel is gedaald, naargelang dit niveau dichter aansluiten bij het risicoprofiel van een traditionele obligatie. Converteerbare obligaties, evenals andere obligatietypes, zijn onderhevig aan het risico dat de uitgever zijn verplichtingen qua betaling van de rente en/of de terugbetaling van het kapitaal op de vervaldag (kredietrisico) niet kan nakomen. De waarneming door de markt van een grotere waarschijnlijkheid van wanbetaling of faillissement van een uitgever, kan een aanzienlijke daling van de marktwaarde van de obligatie tot gevolg hebben en dus van de bescherming geboden door de obligatie. Bovendien zijn de obligaties blootgesteld aan het risico van een daling van hun marktwaarde ten gevolge van een verhoging van de referentierente (renterisico). Risico's gekoppeld aan beleggingen in opkomende markten Opschorting en stopzetting van betaling door ontwikkelingslanden kunnen veroorzaakt worden door een aantal factoren zoals politieke onstabiliteit, een slecht financieel beheer, een gebrek aan valutareserves, kapitaalvlucht, interne conflicten of het ontbreken van politieke wil om eerder aangegane schulden te blijven nakomen. Deze factoren kunnen ook een weerslag hebben op het vermogen van uitgevers uit de privésector om aan hun verplichtingen te voldoen. Daarnaast worden deze uitgevers onderworpen aan decreten, wetten en regelgeving opgelegd door de overheid. Deze houden bijvoorbeeld verband met wijzigingen op het vlak van deviezencontrole en van het wettelijk en regelgevend kader, onteigeningen en nationaliseringen en de invoering of verhoging van belastingen, zoals bronbelasting. Systemen voor verrekening of clearing van transacties zijn vaak minder goed georganiseerd dan op ontwikkelde markten. Dit brengt het risico mee van uitstel of annulering van de vereffening of clearing. De marktpraktijken kunnen vereisen dat verworven verhandelbare effecten of andere instrumenten eerst worden betaald alvorens ze worden ontvangen, of dat ze eerst worden afgeleverd en dan pas worden betaald. In deze omstandigheden kan het in gebreke blijven van de tegenpartij door wie de transactie wordt uitgevoerd of vereffend bijdragen tot verlies voor het compartiment dat belegt op deze markten. Ook de onzekerheid gekoppeld aan een onduidelijk wettelijk klimaat of de onmogelijkheid om duidelijk gedefinieerde eigendoms- en wettelijke rechten vast te leggen zijn bepalende factoren. Hierbij komt nog het gebrek aan betrouwbaarheid van de informatiebronnen in deze landen, het feit dat boekhoudmethodes niet in overeenstemming zijn met de internationale standaarden en de afwezigheid van financiële of commerciële controles. Concentratierisico Sommige compartimenten kunnen hun beleggingen concentreren in één of meer landen, geografische regio's, economische sectoren, aandelenklassen, soorten financiële instrumenten of valuta's. Daardoor kunnen deze compartimenten in sterkere mate worden beïnvloed door ongunstige ontwikkelingen op economisch, sociaal, politiek of fiscaal vlak in deze landen of geografische regio's of betreffende deze economische sectoren, aandelenklassen, soorten instrumenten of valuta's. Renterisico De waarde van een belegging kan worden beïnvloed door renteschommelingen. De rente kan op haar beurt worden beïnvloed door heel wat elementen of gebeurtenissen, zoals monetaire strategieën, discontovoet, inflatie, enz. Beleggers dienen zich ervan bewust te zijn dat een stijging van de rente kan leiden tot een daling van de waarde van de beleggingen in obligaties en schuldinstrumenten. Aangezien de prijs en het rendement van een obligatie varieert in tegengestelde richting, gaat de daling van de prijs van de obligatie gepaard met een stijging van zijn rendement. Kredietrisico Kredietrisico is het risico gekoppeld aan het vermogen van de uitgever om aan zijn verplichtingen te voldoen. Kredietrisico kan leiden tot een daling van de kredietkwaliteit van een uitgever van obligaties of schuldinstrumenten. Hierdoor kan de waarde van de beleggingen dalen. De daling van de kredietkwaliteit van een uitgifte of uitgever kan leiden tot een daling van de waarde van de obligaties waarin het compartiment belegt. De obligaties of schuldinstrumenten uitgegeven door instellingen met een lagere kredietkwaliteit worden meestal geacht groter kredietrisico en een groter risico van wanbetaling in te houden dan deze uitgegeven door instellingen met een hogere kredietkwaliteit. Wanneer de uitgever van obligaties of schuldinstrumenten met financiële of economische moeilijkheden kampt, kunnen de waarde van de obligaties of schuldinstrumenten (die tot nul kan herleid worden) en de betalingen verricht voor de obligaties of schuldinstrumenten (die tot nul kunnen herleid worden) aangetast worden. Wisselkoersrisico Indien een compartiment in het bezit is van activa uitgedrukt in een andere valuta dan de referentievaluta, dan kan dit getroffen worden door wisselkoersschommelingen tussen de referentievaluta en de andere valuta's of door wijzigingen op het vlak van rentecontroles. Indien de valuta waarin een effect is uitgedrukt in waarde vermeerderd ten opzichte van de referentievaluta van het compartiment, dan stijgt ook de equivalente waarde van het effect in die valuta. En omgekeerd zorgt een daling van de wisselkoers van de valuta voor een negatieve ontwikkeling van de waarde van het effect. Wanneer het compartiment transacties uitvoert om zich af te dekken tegen wisselkoersrisico, kan de volledige doeltreffendheid van deze transacties niet gewaarborgd worden. 7

8 Liquiditeitsrisico Het risico dat beleggingen in het compartiment illiquide worden omdat de markt te krap is (vaak te zien aan een bijzonder groot verschil tussen bied- en laatprijs of andere belangrijke koersbewegingen), of bij een daling van de kredietkwaliteit van de uitgever van effecten, of een verslechtering van de economische situatie. Dit kan tot gevolg hebben dat deze beleggingen niet snel genoeg kunnen verkocht worden om verlies voor het compartiment te voorkomen of te beperken. Ten slotte bestaat ook het risico dat effecten verhandeld op een krap marktsegment, zoals de markt voor small caps, onderworpen zijn aan een grotere prijsvolatiliteit. Tegenpartijrisico Bij het afsluiten van onderhandse contracten (OTC-contracten), kan de bevek blootgesteld zijn aan risico's gekoppeld aan de solvabiliteit van de tegenpartij en aan het onvermogen van de tegenpartij om aan haar contractuele verplichtingen te voldoen. De bevek kan futures, opties en swaps of andere afgeleide technieken gebruiken, die elk gekoppeld zijn aan het risico dat de tegenpartij niet aan haar contractuele verplichtingen voldoet. Risico's gekoppeld aan afgeleide instrumenten Als onderdeel van het in de beschrijvende fiche van elk compartiment omschreven beleggingsbeleid kan de bevek gebruikmaken van afgeleide financiële instrumenten. Deze instrumenten kunnen gebruikt worden met het oog op afdekking en als onderdeel van een beleggingsstrategie voor hogere prestaties. Het gebruik van afgeleide financiële instrumenten kan beperkt zijn door de marktomstandigheden en door de toepasselijke regelgeving en kan gekoppeld zijn aan risico's en kosten waaraan het compartiment dat deze instrumenten gebruikt niet zou blootgesteld worden indien hier geen gebruik van gemaakt werd. De risico's gekoppeld aan het gebruik van opties, valutacontracten, swaps, futurescontracten en opties op dergelijke contracten omvatten in het bijzonder: (a) het feit dat het succes hiervan afhangt van de nauwkeurigheid van de analyse van de portefeuillebeheerder(s) aangaande de renteschommelingen, de koersen van overdraagbare effecten en/of geldmarktinstrumenten en valutamarkten en eventuele andere onderliggende elementen voor het afgeleide instrument; (b) het bestaan van een gebrekkige samenhang tussen de koers van de opties, futurescontracten en opties op deze futures en de schommelingen van de koersen van overdraagbare effecten, geldmarktinstrumenten of afgedekte valuta's; (c) het feit dat de vaardigheden die vereist zijn voor het gebruik van deze afgeleide financiële instrumenten verschillen van de vaardigheden die vereist zijn voor het selecteren van effecten voor de portefeuille; (d) de mogelijkheid dat de secundaire markt voor een specifiek afgeleid financieel instrument op een gegeven ogenblik niet liquide is; en (e) het risico dat een compartiment niet in staat is om een effect in de portefeuille op een gunstig ogenblik te kopen of te verkopen of dat het compartiment een actief in de portefeuille in ongunstige omstandigheden moet verkopen. Wanneer een compartiment swaptransacties verricht, wordt het blootgesteld aan tegenpartijrisico. Het gebruik van afgeleide financiële instrumenten gaat bovendien gepaard met een risico verbonden aan het hefboomeffect. Een hefboomeffect wordt verkregen door een klein kapitaalbedrag te investeren voor de aankoop van afgeleide financiële instrumenten ten aanzien van de directe kosten van aankoop van de onderliggende activa. Hoe groter het hefboomeffect, hoe groter de schommeling van de koers van het afgeleide financiële instrument indien de koers van het onderliggende actief wijzigt (ten opzichte van de inschrijvingsprijs vastgelegd in de voorwaarden van het afgeleide financiële instrument). Het mogelijke voordeel en de risico's gekoppeld aan deze instrumenten nemen dus evenredig toe met de stijging van het hefboomeffect. Ten slotte is er geen enkele garantie dat de beoogde doelstelling zal behaald worden door het gebruik van deze afgeleide financiële instrumenten. Rendementsrisico Dit is het risico verbonden aan de volatiliteit van de prestaties van het Compartiment. Deze prestatie is rechtstreeks gerelateerd aan de investeringen uitgevoerd door het Compartiment, in overeenstemming met haar beleggingsbeleid ten opzichte van de markt onder dit beleid. Inflatierisico Na verloop van tijd tast de inflatie de koopkracht, verbonden aan het houden van investeringen, aan. Belastingen Beleggers worden er in het bijzonder op gewezen dat (i) de opbrengsten van de verkoop van effecten op sommige markten, of de ontvangst van dividenden of andere inkomsten kunnen onderworpen zijn, of kunnen onderworpen worden, aan belastingen, heffingen, taksen of andere kosten of lasten opgelegd door de plaatselijke belastingautoriteiten op die markt, inclusief bronbelasting, en/of dat (ii) de beleggingen van de compartimenten kunnen onderworpen zijn aan specifieke belastingen of lasten opgelegd door belastingautoriteiten op sommige markten. In sommige landen waarin een compartiment belegt, of eventueel in de toekomst kan beleggen, zijn de fiscale wetten en praktijken niet duidelijk vastgelegd. Het is daarom mogelijk dat de huidige interpretatie van de wet, of het inzicht in de praktijk verandert, of dat de wet met terugwerkende kracht wordt gewijzigd. Bijgevolg kan een compartiment in deze landen onderworpen worden aan een bijkomende belasting die niet voorzien is op de publicatiedatum van dit Prospectus, noch op het ogenblik waarop beleggingen worden gedaan, gewaardeerd of overgedragen. Risico's gekoppeld aan beleggingen in deelbewijzen van icb's Door te beleggen in deelbewijzen van icb's (inclusief eventueel beleggingen door sommige compartimenten van de bevek in deelbewijzen van een ander compartiment van de bevek) is de bevek blootgesteld aan risico's gekoppeld aan de financiële instrumenten die deze icb's in hun portefeuille aanhouden en die hierboven werden beschreven. Sommige risico's zijn echter 8

9 inherent verbonden aan het bezit van deelbewijzen van icb's door de bevek. Sommige icb's kunnen een hefboomeffect toepassen door gebruik te maken van afgeleide instrumenten of door te belenen. Een hefboomeffect zorgt voor een grotere volatiliteit van de deelbewijzen van icb's en dus voor een groter gevaar voor kapitaalverlies. De meeste icb's voorzien ook de mogelijkheid van het tijdelijk opschorten van terugbetalingen in uitzonderlijke omstandigheden. Beleggingen in deelbewijzen van icb's zijn dus aan een groter liquiditeitsrisico blootgesteld dan een directe belegging in een portefeuille van overdraagbare effecten. Anderzijds bieden beleggingen in deelbewijzen van icb's de bevek een flexibele en efficiënte toegang tot verschillende beleggingsstrategieën van professionele vermogensbeheerders en meer gediversifieerde portefeuilles. Een compartiment dat voornamelijk belegt via icb's zorgt ervoor dat zijn icbportefeuille beschikt over voldoende liquiditeit om aan zijn eigen terugbetalingsverplichtingen te kunnen voldoen. Bij beleggingen in deelbewijzen van icb's kunnen bepaalde kosten dubbel worden aangerekend. Naast de kosten die een belegger al heeft betaald aan het compartiment waarin hij belegt, moet de belegger ook een gedeelte betalen van de kosten die betaald worden aan de icb waarin het compartiment heeft belegd. Betekenisvolle en relevante risico s De bevek biedt de belegger een keuze van compartimenten die een verschillende risicograad en dus, in principe, een verschillend rendementsperspectief op lange termijn kunnen hebben in verhouding tot het aanvaarde risico. BESTAAN VAN FEE-SHARING AGREEMENTS Het percentage van de beheercommissie die door de beheerder op dit compartiment wordt afgehouden is onafhankelijk van de retrocessie van de vergoeding die aan de verdeler wordt toegekend. Een latere aanpassing van dit percentage van de beheercommissie kan enkel gebeuren na goedkeuring door de Raad van Bestuur. De verdeling en het bedrag van de beheercommissie tussen de beheerder en de verdeler gebeuren aan marktcondities, wat belangenconflicten vermijdt. SOCIAAL ETHISCHE, MILIEUASPECTEN EN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN Overeenkomstig de wet van 8 juni 2006, wapenwet genoemd, zoals gewijzigd voor de laatste keer door de wet van 16 juli 2009,investeren de compartimenten niet in effecten uitgegeven door ondernemingen naar Belgisch recht of naar buitenlands recht, waarvan de activiteit bestaat uit de vervaardiging, het gebruik, het herstel, het te koop stellen, het verkopen, de verdeling, invoeren of uitvoeren, het opslaan of vervoeren van antipersoonsmijnen, submunitie en/of inerte munitie en bepantsering met verarmd uranium of elk ander industrieel uranium in de zin van de wet, en met het oog op de verspreiding ervan. Delta Lloyd Asset Management erkent als belegger haar maatschappelijke verantwoordelijkheid.delta Lloyd wil zich hierover verantwoorden naar haar klanten, maar ook naar de bedrijven waarin wij beleggen. Verantwoord beleggen sluit aan op de kernwaarden van Delta Lloyd Groep en past bij de manier waarop Delta Lloyd Asset Management wil opereren: met oog voor mens, milieu en maatschappij. Delta Lloyd sluit bedrijven uit die handelen in strijd met UN Global Compact principes en/of die betrokken zijn bij controversiële wapens. Delta Lloyd laat bij het nemen van haar beleggingsbeslissingen informatie meewegen over milieu-aspecten, sociale omstandigheden en het goed ondernemingsbestuur (ESG informatie) van de bedrijven en landen waarin zij investeert. Een onafhankelijk, gespecialiseerd onderzoeksbureau voorziet de beleggers van Delta Lloyd van deze ESG informatie. De Commissie Verantwoord Beleggen bewaakt de naleving van het verantwoord beleggen beleid en bespreekt in haar vergaderingen de huidige uitsluitingen en eventueel nieuw uit te sluiten bedrijven, marktontwikkelingen en thema s. Verplichte Informatie in het kader van artikel 523 van de vennootschapswetgeving Er hebben zich, noch rechtstreeks of noch onrechtstreeks, evenementen voorgedaan waar een belang van vermogensrechtelijke aard was dat strijdig was met een beslissing of een verrichting die tot de bevoegdheid behoort van de raad van bestuur Algemeen overzicht van de markten Macro-economie In het eerste halfjaar van 2013 leek de wereldeconomie zich te onttrekken aan de trend van gestage vertraging van economische groei die in 2010 was ingezet. Het vier-kwartaalsgemiddelde van de op jaarbasis teruggerekende economische kwartaalgroei was sinds eind 2010 langzaam teruggelopen van iets meer dan 5% tot net boven 2,5% in Naar verwachting komt het vier-kwartaalsgemiddelde in het tweede kwartaal van 2013 uit op 2,7%. De stabilisering van de wereldeconomie in het eerste halfjaar was vooral te danken aan de Japanse economie. Qua timing was het herstel in het land van de rijzende zon opmerkelijk. In december 2012 was president Abe nog gekozen op zijn belofte van forse economische stimulering. Een maand eerder zette de Japanse aandelenbeurs een stijgende trend in, die in mei 2013 een hoogste punt bereikte na een koerswinst van meer dan 70%. Tegelijkertijd begon de yen te dalen, met een maximum van meer dan 25% tegenover de Amerikaanse dollar. Deze koersbewegingen en het herstel van de economische groei tot 4,1% op jaarbasis in het eerste kwartaal vonden grotendeels plaats voordat Kuroda, de nieuwe voorzitter van de Bank of Japan, begin april een groter dan verwacht opkoopprogramma aankondigde. Het herstel kwam ook vroeg gezien het feit dat het normaal 9

10 gesproken enige tijd duurt voordat fiscale stimulering en depreciatie een positieve impact hebben op de economische activiteit. De in het tweede kwartaal gepubliceerde cijfers indiceerden een voortzetting van de groei van de Japanse economie. In juli 2013 worden de verkiezingen voor de Japanse eerste kamer gehouden, waarna naar verwachting verdere hervormingen zullen worden aangekondigd die de Japanse economie structureel moeten versterken. De Amerikaanse economie leek zich weinig aan te trekken van besparingsmaatregelen. In het begin van het jaar werd de korting op de loonbelasting beëindigd en in maart trad de automatische bestedingsverlaging in werking. De winkelverkopen ontwikkelden zich weliswaar matig, maar de verkoop van huizen en auto s compenseerde dat. Voor dit laatste zijn verschillende redenen aan te geven, zoals in de eerste plaats de nog lage rente. Daarnaast nam het aantal banen in de particuliere sector maandelijks gemiddeld met toe. Verder zagen gezinshuishoudingen hun vermogenspositie verbeteren door de stijgende koersen op financiële markten en vooral de stijging van huizenprijzen, die bijvoorbeeld over het jaar tot april 12% bedroeg. In de loop van mei begon de Federal Reserve, het Amerikaanse Stelsel van Centrale Banken (Fed), signalen af te geven van een vermindering van de monetaire stimulans. Opkomende markten hadden het moeilijk. Nieuwe politieke leiders probeerden de kredietverlening in China te temperen, terwijl de Chinese concurrentiekracht verminderde tegenover de belangrijke handelspartner Japan. Turkije en Brazilië kregen te maken met politieke onrust. De economie van de eurozone kromp in het eerste kwartaal met 0,2%. Het heeft er alle schijn van dat met een verwachte krimp van dezelfde omvang in het tweede kwartaal de economische activiteit in de eurozone acht kwartalen achtereen op zijn best gestabiliseerd zal zijn. De verkiezingen in Italië toonden een zeer verdeeld en radicaliserend land. Toch kon een nieuwe regering worden gevormd die zich minder focust op het verlagen van het begrotingstekort. Dat past in het algemene beeld waarin ook Europa en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) de besparingsteugels wat laten vieren en de fiscale ontwikkelingen meer gaan beoordelen in relatie tot de stand van de conjunctuur. De bankenunie kreeg in de laatste week van het tweede kwartaal meer vorm. Duidelijker is afgesproken wie al dan niet meebetaalt bij een bankherstructurering. Onder voorwaarden mag een deel van de European Stability Mechanism (ESM) gelden aangewend worden voor directe steun aan banken. Dit is zonder een garantie of een indirectie lening van de nationale overheid. Over het in het eerste halfjaar doorgevoerde herstructureringsproces van SNS REAAL in Nederland en van de Cypriotische bankensector had vooraf nog veel onduidelijkheid bestond. De Europese Centrale Bank (ECB) zal als toezichthouder volgend jaar een eerste stresstest uitvoeren. De inflatie nam in de eerste maanden van 2013 verder af. De vertraagde doorwerking van dalende wereldmarktprijzen voor voedsel speelde een belangrijke rol. Ook de kerninflatie - dat is de inflatie exclusief de prijsontwikkeling van de volatiele inflatiecomponenten energie en voeding - daalde. In de eurozone nam de kerninflatie af van 1,5% naar 1,3% en in de Verenigde Staten van 1,9% naar 1,7%. De daling in de eurozone past bij de steeds verder stijgende werkloosheid (van 11,8% tot 12,3%), terwijl in de Verenigde Staten vooral dalende prijzen voor geneesmiddelen het algemene prijsniveau drukten. Economische kerncijfers 2012 t/m 2014 Groei nationaal product (jaar op jaar) Inflatie (jaargemiddelde) * 2014* * 2014* Ver. Staten 2,2% 1,7% 2,5% 2,2% 1,5% 1,5% Eurozone -0,4% -0,5% 0,7% 2,5% 1,5% 1,7% Japan 2,0% 1,9% 1,4% 0,0% -0,1% 1,7% Bron: Research, Delta Lloyd Asset Management * verwachte cijfers Aandelenmarkten In de eerste helft van 2013 liet de MSCI wereldindex een stijging zien van 10,0% (in euro s gemeten). De euro daalde in lichte mate (-1,4%) ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Onderliggend waren de verschillen op de financiële markten echter groot. Ook waren de bewegingen binnen de periode aanzienlijk. Zo was de performance van de Europese markt aan het einde van de periode 3,6% hoger na aanvankelijk met 12,7% te zijn gestegen. De beursindex in de Verenigde Staten steeg over de periode met 15,0%, zo n 5% onder haar top. De best presterende beurs, internationaal gezien, was de Japanse (in lokale valuta). Onder invloed van de beleidsmaatregelen van een nieuwe regering wist de index in Tokyo initieel met 50,8% te stijgen. In de laatste weken van de verslagperiode zakte de index aanzienlijk waarna per saldo een winst resteerde van 33,9%. De waardedaling van de yen had tot gevolg dat er in euro s gemeten een rendement van 18,2% werd gerealiseerd. In China resulteerde de installatie van een nieuwe regering aanvankelijk in een scherpe rally op de aandelenmarkt. Echter, in tweede instantie, volgde een scherpe stijging van de geldmarktrente en tegenvallende macro-economische cijfers waardoor de Chinese aandelen fors corrigeerden. De index van Hong Kong eindigde de periode 6,7% lager dan het begin van het jaar. Ook de opkomende markten bleven met een daling van 8,3% in belangrijke mate achter bij de wereldindex. De relatief sterke terugval in de groei van het bruto binnenlands product en de uitstroom van kapitaal drukten op de aandelenmarkten. De performance van de sectoren liep in de verslagperiode sterk uiteen. Met name de sectoren gezondheidszorg en duurzame consumptiegoederen lieten een bovengemiddeld sterke performance zien van 19,1% respectievelijk 18,4%. Daarentegen presteerde de sector basismaterialen duidelijk negatief met een rendement van -10,5%. Ook de sector energie bleef achter met slechts een stijging van 4,5%. De grote divergentie in performance kan voor een deel verklaard worden door de zoektocht naar (dividend-)rendement bij een gebrek aan obligatierendement en de lagere economische groei in opkomende markten. De overige sectoren lieten een performance zien in lijn met die van de wereldindex. De krachtige rally eerder in het jaar werd in belangrijke mate gedreven door een aanhoudend goed sentiment bij beleggers waardoor de hoge risicopremie op aandelen kon dalen. Het sterk verbeterde sentiment ten aanzien van de aandelenmarkt kwam tot stand door de gedachte dat de kwantitatieve monetaire politiek van de centrale banken vruchten begon af te werpen. 10

11 Goede cijfers over de banenmarkt en de onroerend goed markt in de Verenigde Staten deden het vertrouwen in een aanhoudend herstel van de economie groeien. Ten slotte verbeterden de groeivooruitzichten voor de Japanse economie onder invloed van nieuw economisch beleid en stabiliseerde de schuldencrisis in Europa. Al met al was er meer dan voldoende reden voor een verbetering van het sentiment. De beperkte positionering van beleggers in de aandelencategorie voedde de kapitaalstroom richting de aandelenklasse. De stemming op de aandelenmarkten kantelde echter in mei na de publicatie van de notulen van de Fed. Hierin werd voor het eerst gesproken over het beëindigen van het aankoopprogramma op de obligatiemarkt. De angst voor het wegvallen van deze liquiditeitssteun leidde tot een scherpe stijging van de volatiliteit op de financiële markten. Sectorrendementen wereldwijd in EUR Financieel 10,9% Gezondheidszorg 19,1% Energie 4,5% Industrieel 10,4% Basismaterialen -10,5% Informatietechnologie 7,6% Consumenten, basisbehoeften 12,2% Telefonie 11,6% Consumenten, overige 18,4% Nutsbedrijven 7,6% Bron: MSCI, Bloomberg Regionale aandelenrendementen in EUR Wereld 10,0% Noord-Amerika 13,2% Europa 3,6% Eurozone 2,8% Japan 18,2% Pacific (uitgezonderd Japan) -3,3% Opkomende markten -8,3% Bron: MSCI, Bloomberg Vastrentende markten Vastrentende markten worden nog steeds in ruime mate bepaald door de monetaire politiek van de diverse centrale banken. Hierbij worden marktparticipanten geconfronteerd met een hoge mate van illiquiditeit, hetgeen zorgt voor een enorme volatiliteit in rentetarieven en risicovergoedingen. De rente op de vastrentende markt bewoog gedurende het eerste halfjaar tussen 1,15% en 1,80% (benchmark 10 jaar Duitsland). De eerste weken van 2013 lagen vastrentende markten onder druk en waren aandelenmarkten favoriet. Dit euforische gevoel werd grotendeels veroorzaakt door het feit dat er in de Verenigde Staten op het allerlaatste moment toch een deal werd gesloten tussen Republikeinen en Democraten over de fiscal cliff. Hierdoor steeg de rente op de vastrentende markt in rap tempo. Halverwege februari sloeg de onzekerheid echter weer toe. Een onzekere uitkomst van de verkiezingen in Italië en de gesprekken over een reddingsplan in Cyprus lagen hier deels aan ten grondslag. Economisch teleurstellende cijfers hielpen hier ook verder aan mee. Als gevolg van deze ontwikkelingen daalde de rente weer net zo snel terug naar het niveau van het begin van het jaar. Eind april verlaagde de ECB naar aanleiding van economische- en inflatieverwachtingen haar tarief van 0,75% naar 0,5%. De kans is aanwezig dat de ECB gedurende het jaar nogmaals haar tarief naar beneden toe zal bijstellen. De Fed daarentegen liet haar tarief ongemoeid (0,25%). De rente op de vastrentende markt onderging aan het einde van het eerste halfjaar een behoorlijke schok, welke werd veroorzaakt door een verandering in de bewoording van het monetaire beleid van de Fed. In duidelijke taal heeft de Fed aan de markt kenbaar gemaakt dat zij haar directe aankopen in de markt van o.a. staatspapier op niet al te lange termijn zal gaan verminderen vanwege positieve economische ontwikkelingen in de Verenigde Staten. De rente in Europa werd meegetrokken door de enorme beweging die in Amerika plaatsvond, waarbij de rente voor 10 jaar Amerikaans staatspapier steeg van 1,62% naar 2,58%. Ook risicovergoedingen voor diverse landen binnen de eurozone lagen onder druk als gevolg van het terugtrekken van goedkoop geleend geld uit angst voor rentestijgingen ( leveraged money ). Deze ontwikkelingen hadden ook impact op aandelenkoersen, bedrijfsleningen, leningen uit opkomende markten en grondstoffenmarkten. Ondanks het nieuws over Cyprus, de nationalisatie van SNS REAAL, de Italiaanse verkiezingen en de vele macrocijfers bleven de bedrijfsobligatiemarkten positief gestemd. Wel werden ze gedurende de eerste helft van het jaar volatieler. Eind mei kwam aan het goede sentiment abrupt een einde. De aankondiging van de Amerikaanse centrale bank om de monetaire stimulering af te gaan bouwen indien de economie dit toeliet drukte alle vastrentende markten diep in het rood. Ook Europese markten werden meegesleurd. Vooral in juni greep de onrust breed om zich heen. Obligatiekoersen, in het bijzonder van dollarpapier en uit opkomende landen, kregen gedurende deze maand forse klappen. 11

12 Rentestanden en rendementen vastrentende indices 2012H1 2012H Q1 2013Q2 2013H1 Rente 3-maands Euribor, eind 0,65% 0,19% 0,21% 0,22% Rente 10-jaars Ver. Staten, eind 1,64% 1,76% 1,85% 2,49% Rente 10-jaars Duitsland, eind 1,58% 1,32% 1,29% 1,73% Rendement iboxx sovereign (EUR) 3,9% 6,8% 11,0% 0,3% -0,2% 0,1% Rendement iboxx non-sovereign (EUR) 4,8% 6,4% 11,5% 0,7% -0,5% 0,2% Bron: Bloomberg Valutamarkten De wisselkoers van de euro (in termen van Amerikaanse dollar) bewoog in het eerste halfjaar van 2013 in een kleine bandbreedte rond 1,30. Andere valuta s vertoonden in het halfjaar grotere en meer consistente bewegingen. De Japanse yen deprecieerde als gevolg van de enorme monetaire stimulans die door de Bank of Japan werd aangekondigd. Tegenover de Amerikaanse dollar bedroeg de afzwakking over de eerste zes maanden 12,5%. De JP Morgan index voor de valuta van opkomende markten daalde in dezelfde periode met 5,3% tegenover de Amerikaanse dollar. Oorzaken hiervoor waren relatief zwakke economische cijfers en de vlucht terug naar de thuisbasis door buitenlandse beleggers. Valutastanden 2012 H H Q Q2 USD per EUR, eind 1,27 1,32 1,28 1,30 GBP per EUR, eind 0,81 0,81 0,84 0,86 JPY (x100) per EUR, eind 101,05 114,47 120,74 128,98 Bron: Bloomberg Vooruitzichten De Verenigde Staten lijken met een zeer ruimhartig monetair beleid de eindstreep van lage werkloosheid en een houdbare overheidsbegroting te halen zonder kleerscheuren op te lopen. President Obama heeft al een exit strategie voor het terugbrengen van de grote begrotingstekorten ingezet. De Fed is in de afgelopen maanden op een kantelmoment aangekomen om te gaan starten met het terugbrengen van de stimulans. De kracht van de economie zal getest worden door mogelijk hogere niveaus voor de marktrente. Europa gooit het dit jaar over een iets andere boeg met minder besparingsmaatregelen. Echter, jarenlange malaise, weifelend beleid en nog grote particuliere schulden houden een verbetering van het vertrouwen, en daarmee een herstel, tegen. De landen uit de eurozone die vroeg in de crisis met doortastende hervormingen zijn begonnen, kunnen in de komende periode de eerste vruchten gaan plukken. De eerste economische cijfers in Japan zijn bemoedigend, maar het land heeft nog een lange weg te gaan. Grote bewegingen op de Japanse financiële markten en hogere rentes kunnen de verdere uitvoering van het stimuleringsprogramma gaan belemmeren. De meeste opkomende markten zijn aanbeland in een fase waarin zij moeten overstappen naar een ander economisch model. Samen met de terugbetaling van te hoge kredietgroei in de afgelopen jaren tempert dit de economische groeivooruitzichten. Alles overziend lijkt de vertraging van de economische groei wereldwijd in het eerste halfjaar tot staan gebracht. In het tweede halfjaar kan een voorzichtige versnelling optreden. Echter, meer historisch gemiddelde groeicijfers van rond 3,5% liggen nog lang niet in het verschiet. De enerzijds gematigd positieve berichten over de stand van de conjunctuur en anderzijds de gewijzigde houding van de Amerikaanse monetaire autoriteiten zijn te interpreteren als een op den duur positief signaal voor het ondernemersklimaat in de Verenigde Staten. Dit zal ook leiden tot een verbetering in Europa, waar naar verwachting in de loop van 2013 en verder in 2014 de economie voorzichtig zal aantrekken. Het wordt de komende periode balanceren tussen het positieve effect van verbeterende economische data en het negatieve effect van de (anticipatie op) afnemende monetaire stimulering als gevolg hiervan. Met name de Amerikaanse beurs is al fors opgelopen. Daar is dan ook weinig speelruimte. Hoewel vanuit macroeconomisch oogpunt de vooruitzichten voor aandelenmarkten verbeteren zal de markt voorlopig dan ook zeer gevoelig worden voor macro-economische data, hetgeen zal leiden tot bovengemiddelde volatiliteit. Rekening houdende met inflatieontwikkelingen, economische groeiverwachtingen, monetair beleid van de diverse centrale banken, oplopende werkloosheid en het proces van schuldvermindering veronderstellen wij dat de rente (benchmark 10 jaar Duitsland) nog geruime tijd laag zal blijven. De kans is groot dat landen als Portugal en Ierland extra geld moeten aantrekken en een beroep moeten doen op het ESM fonds. Verminderende liquiditeit in de financiële sector zorgt ervoor dat prijsschommelingen en rentebewegingen steeds groter worden. Voorts kijkt de markt al maanden uit naar de verkiezingen in Duitsland in september en hoe de uitkomst hiervan Europa verder gaat beïnvloeden. Daarnaast kunnen economische ontwikkelingen in China, politieke ontwikkelingen in diverse eurolanden, waaronder Italië en Portugal, en maatregelen van de Bank of Japan invloed hebben op de toekomstige rentestand. In de Verenigde Staten lijken de eerste tekenen van houdbaar economisch herstel zichtbaar. De vooruitzichten in Europa blijven echter zwak. Structureel economisch herstel blijft uit en bedrijven blijven terughoudend met investeringen en overnames. Het aangaan van schulden door het bedrijfsleven zal daarom beperkt blijven. De lage Europese rente zal tevens een forse toename in faillissementen voorkomen. Dit alles zal financiële- en bedrijfsobligatiemarkten enig comfort bieden. De toenemende zorg over afzwakkende groei in China, het gebrek aan vooruitgang bij de vorming van een bankenunie en andere Europese ontwikkelingen zullen echter ook in de tweede jaarhelft voor de nodige volatiliteit blijven zorgen. 12

13 1.3. GEGLOBALISEERDE BALANS AFDELING 1: BALANSSCHEMA Op Op TOTAAL NETTO-ACTIEF , ,53 II. Effecten, geldmarktinstrumenten, ICB's en financiële derivaten , ,72 A. Obligaties en andere schuldinstrumenten a. Obligaties , ,57 C. Aandelen en andere met aandelen gelijk te stellen waardepapieren a. Aandelen , ,94 D. Andere effecten 6.592, ,21 IV. Vorderingen en schulden op ten hoogste één jaar , ,07 A. Vorderingen a. Te ontvangen bedragen , ,03 b. Fiscale tegoeden , ,32 B. Schulden a. Te betalen bedragen (-) , ,28 V. Deposito's en liquide middelen , ,58 A. Banktegoeden op zicht , ,58 VI. Overlopende rekeningen , ,16 B. Verkregen opbrengsten , ,06 C. Toe te rekenen kosten (-) , ,90 TOTAAL EIGEN VERMOGEN , ,53 A. Kapitaal , ,33 B. Deelneming in het resultaat , ,74 D. Resultaat van het boekjaar (halfjaar) , ,46 13

14 1.4. GEGLOBALISEERDE RESULTATENREKENING AFDELING 3: SCHEMA VAN DE RESULTATENREKENING Op Op I. Waardevermindering, minderwaarden en meerwaarden , ,56 A. Obligaties en andere schuldinstrumenten a. Obligaties , ,35 C. Aandelen en andere met aandelen gelijk te stellen waardepapieren a. Aandelen , ,40 D. Andere effecten , ,45 H. Wisselposities en -verrichtingen b. Andere wisselposities en -verrichtingen -222,36 149,36 II. Opbrengsten en kosten van beleggingen , ,05 A. Dividenden , ,07 B. Intresten a. Effecten/geldmarktinstrumenten , ,96 b. Deposito's en liquide middelen 42,93 C. Intresten in gevolge ontleningen (-) -236,00-514,46 E. Roerende voorheffingen (-) b. Van buitenlandse oorsprong , ,45 IV. Exploitatiekosten , ,15 A. Verhandelings- en leveringskosten betreffende beleggingen (-) , ,49 C. Vergoeding van de bewaarder (-) , ,14 D. Vergoeding van de beheerder (-) a. Financieel beheer , ,07 b. Administratief- en boekhoudkundig beheer , ,78 E. Administratiekosten (-) , ,99 F. Oprichtings- en organisatiekosten (-) , ,75 G. Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen (-) , ,86 H. Diensten en diverse goederen (-) , ,58 J. Taksen , ,68 K. Andere kosten (-) , ,81 Opbrengsten en kosten van het boekjaar (halfjaar) , ,90 Subtotaal II + III + IV V. Winst (verlies) uit gewone bedrijfsuitoefening vóór belasting op het , ,46 resultaat VII. Resultaat van het boekjaar (halfjaar) , ,46 14

15 1.5. SAMENVATTING VAN DE BOEKINGS- EN WAARDERINGSREGELS Samenvatting van de regels Onderstaande waarderingsregels zijn opgesteld in navolging van het KB van 10 november 2006 betreffende de boekhouding, de jaarrekening en de periodieke verslagen van bepaalde openbare instellingen voor collectieve belegging met een veranderlijk aantal rechten van deelneming. Meer bepaald, zijn de bepalingen van Art. 7 t/m 19 van toepassing. Kosten Teneinde grote schommelingen in de netto-inventariswaarde te voorkomen op datum van de betaling van de kosten, zijn de kosten met een recurrent karakter geprovisioneerd prorata temporis. Het zijn voornamelijk de recurrente provisies en kosten zoals weergegeven in het prospectus (bijvoorbeeld de vergoeding voor het beheer van de beleggingsportefeuille, de administratie, de bewaarder, de commissaris, ). De oprichtingkosten worden lineair afgeschreven over een periode van één of meerdere jaren, met een maximum van 5 jaar. Boeking van aan- en verkopen De effecten, geldmarktinstrumenten, rechten van deelneming in instellingen voor collectieve belegging en financiële derivaten die tegen reële waarde worden gewaardeerd, worden bij aanschaffing en vervreemding in de boekhouding respectievelijk geboekt tegen de aankoopprijs en verkoopprijs. De bijkomende kosten zoals verhandelings- en leveringskosten, worden onmiddellijk ten laste gebracht van de resultatenrekening. Vorderingen en schulden De vorderingen en de schulden op korte termijn evenals de termijnplaatsingen worden in de balans opgenomen onder hun nominale waarde. Indien het beleggingsbeleid van het compartiment hoofdzakelijk gericht is op het beleggen van haar/zijn middelen in deposito's, liquide middelen of geldmarktinstrumenten, worden de termijnplaatsingen gewaardeerd aan reële waarde. Effecten, geldmarktinstrumenten en financiële derivaten De effecten, geldmarktinstrumenten en financiële derivaten (optiecontracten, termijncontracten en swapcontracten) worden gewaardeerd tegen hun reële waarde overeenkomstig de volgende hiërarchie: - Voor vermogensbestanddelen waarvoor een actieve markt bestaat die functioneert door toedoen van derde financiële instellingen, wordt de biedkoers (activa) en de laatkoers (passiva) weerhouden. In uitzonderlijke situaties, kunnen deze koersen niet beschikbaar zijn voor obligaties en andere schuldinstrumenten. In voorkomend geval, zal gebruik gemaakt worden van de middenkoers en zal deze werkwijze worden toegelicht in het (half) jaarverslag. - Voor vermogensbestanddelen die op een actieve markt worden verhandeld zonder toedoen van derde financiële instellingen, wordt de slotkoers weerhouden. - Gebruik van de prijs van de meeste recente transactie op voorwaarde dat de economische omstandigheden niet wezenlijk zijn gewijzigd sinds deze transactie. - Gebruik van andere waarderingstechnieken die maximaal gebruik maken van marktgegevens, die consistent zijn met de algemeen aanvaarde economische methodes en die op regelmatig basis worden geijkt en de validiteit wordt getest. De waardering van niet op de markt genoteerde rechten van deelneming in instellingen voor collectieve belegging met een veranderlijk aantal rechten van deelneming wordt gebaseerd op de netto-inventariswaarde van de deelbewijzen. De waardeverminderingen, minderwaarden en meerwaarden voortvloeiend uit de hogervernoemde regels, worden in de resultatenrekening opgenomen onder de desbetreffende subpost van de rubriek "I. Waardeverminderingen, minderwaarden en meerwaarden. De waardeschommelingen ten gevolge de prorata temporis verwerking van de gelopen interesten met betrekking tot obligaties en andere schuldinstrumenten, wordt opgenomen in de resultatenrekening als bestanddeel van de post II. Opbrengsten en kosten van de beleggingen - B. Interesten. De reële waarde van de financiële derivaten (optiecontracten, termijncontracten en swapcontracten) wordt in de verschillende posten van de balans opgenomen in functie van het onderliggende instrument. De onderliggende waarde (optiecontracten en warrants) en de notionele bedragen (termijn- en swapcontracten) worden in de posten buiten-balanstelling opgenomen onder de respectievelijke rubrieken. Bij uitoefening van de optiecontracten en warrants worden de premies gevoegd bij of afgetrokken van de aankoop- of verkoopprijs van de onderliggende vermogensbestanddelen. Tussentijdse betalingen en ontvangsten in gevolge swapcontracten worden in resultaat 15