Opzet brede maatschappelijke discussie over toekomst lokale democratie in Amsterdam N.B. Dit is een burgerinitiatief.

Transcriptie

1 Opzet brede maatschappelijke discussie over toekomst lokale democratie in Amsterdam N.B. Dit is een burgerinitiatief. 1. Het initiatief voor deze discussie komt vanuit de stedelijke samenleving: a. bewoners- en vrijwilligersorganisaties op wijk- en buurtnivo b. ondernemersorganisaties op stedelijk en wijknivo c. maatschappelijke organisaties, wetenschappers en vertegenwoordigers van cultuur en media op stedelijk nivo 2. Deze organisaties vormen een Initiatiefgroep Lokale Democratie die een breed maatschappelijk debat over de toekomst van de lokale democratie organiseert. We leggen daartoe contact met en rekenen op ondersteuning van bestuurders en raadsleden van de centrale stad en de stadsdelen. De Initiatiefgroep Lokale Democratie bestaat uit: vertegenwoordigers van bewoners- en vrijwilligersorganisaties vertegenwoordigers van ondernemersorganisaties en diverse maatschappelijke organisaties vertegenwoordigers vanuit de wetenschap, cultuur en media enkele onafhankelijke deskundigen (onderzoekers en wetenschappers op dit terrein) 3. De Initiatiefgroep stelt de agenda op voor de Brede Maatschappelijke Discussie en maakt afspraken met vertegenwoordigers van de lokale overheid (centrale stad en stadsdelen) en de rijksoverheid over het tijdschema, de beoogde resultaten van het debat en de voorbereiding van de besluitvorming over de nieuwe vorm(en) van lokale democratie in Amsterdam. De gemeenteraad van Amsterdam neemt een definitief besluit over de inrichting van de lokale democratie na een volksraadpleging in alle wijken in Amsterdam 4. De voorbereiding van de maatschappelijke discussie en de (voorbereiding van de) besluitvorming kent de volgende fasen: a. Voorbereiding en samenstelling van de Initiatiefgroep (2 e helft 2012) b. het inventariseren van beleidsvoorstellen en ervaringen in andere steden (periode september- december 2012) c. Samenstellen van agenda en basismateriaal voor de discussie in overleg met raadsleden op lokaal nivo (oktober- november 2012) d. Organiseren van een serie themadebatten op stedelijk en stadsdeelnivo. (november maart 2013) e. Organisatie en uitvoering van bijeenkomsten op wijk- en buurtnivo (januari april 2013) f. Samenstelling verslag/rapportage van de uitkomsten van alle debatten, uitmondend in een beperkt aantal alternatieven voor bestuurs- en participatievormen op lokaal nivo (april- mei 2013) g. De gemeenteraad besluit welke alternatieven zij zinvol acht voor het invoeren van lokale democratie op wijk- en buurtnivo c.q. stadsdeelnivo (mei- juli 2013)

2 h. Volksraadpleging op wijk- en buurtnivo: in iedere wijk kan de bevolking zich uitspreken voor een voorkeurkeuze van een van de alternatieven waarmee men de komende jaren wil werken. (september 2013) De gemeenteraad neemt een besluit over het instellen van de nieuwe vormen van lokale democratie in de verschillende wijken/stadsdelen (najaar 2013) Samenstelling Initiatiefgroep: We hebben personen afkomstig uit de volgende groeperingen benaderom zitting te nemen in de Initiatiefgroep: Vertegenwoordigers van wijkorganen en bewonersorganisaties: Vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties zoals ASW, Huurdersvereniging Amsterdam, welzijnskoepels, Kennis Netwerk Amsterdam Vertegenwoordigers van de Kamer van Koophandel en MKB Amsterdam Vertegenwoordigers van de Surinaamse, Marokkaanse en Turkse gemeenschappen Vertegenwoordigers vanuit de wereld van de wetenschap (UvA, VU en HvA) Vertegenwoordigers van studenten- en jongerenorganisaties Vertegenwoordigers uit de wereld van de cultuur en de media Enkele deskundigen op het terrein van het openbaar bestuur en burgerparticipatie Onafhankelijke deskundige op terrein van openbaar bestuur en burgerparticipatie (wnd. voorzitter Eisse Kalk, directeur Agora Europa, stichting voor democratie en cultuur) N.B. de Initiatiefgroep kan nog meer mensen omvatten uit andere groeperingen Inhoudelijke voorbereiding van de Brede Maatschappelijke Discussie: Er ligt een wetsvoorstel om de huidige vorm van stadsdeelbesturen c.q. deelgemeenten op te heffen (in Tweede Kamer is besluitvorming afgerond, Eerste Kamer moet hierover nog besluiten). Daarnaast ligt er een voorstel van het College van B&W van Amsterdam met een bijbehorend advies van de VU Amsterdam over de Hoofdlijnen van een nieuw bestuurlijk stelsel, waarover de Raad zich nog uit moet spreken. Eerder al zijn twee discussienota s van respectievelijk de Groen Links fractie ( stadsparlement ) en de VVD fractie in de gemeenteraad (Mokum 3.0.) uitgebracht. In Rotterdam vindt al enkele maanden een brede discussie plaats over het toekomstige lokale bestuursvorm, geïnitieerd door de gemeenteraad. In diverse andere grote en middelgrote steden zijn al jarenlang ervaringen opgedaan met uiteenlopende vorm van wijkgericht werken, participatie en bestuursvormen op wijk- en buurtniveau. In Amsterdam zijn de afgelopen jaren enkele onderzoeken uitgevoerd waarvan de resultaten van direct belang zijn voor de te voeren brede maatschappelijke discussie over de toekomst van de lokale democratie: Bewoners in beweging, een onderzoek naar bewonersinitiatieven in de Amsterdamse wijkaanpak van Evelien Tonckens en Imrat Verhoeven van de Universiteit van Amsterdam (oktober 2011)

3 Rapport van de stedelijke Rekenkamer: Bruggen slaan met wijkgericht werken, een nulmeting in 7 stadsdelen (juni 2011) Onderzoeken van de Dienst O&S naar de opvattingen van burgers, ambtenaren en bestuurders over het nu functionerende stadsdeelradenstelsel (begin 2011) Op landelijk nivo heeft een commissie uit de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid 2 publicaties uitgebracht waarin vele waardevolle adviezen staan m.b.t. de relaties tussen wijkgericht werken, burgerparticipatie en het openbaar bestuur: Vertrouwen in de buurt (2008) en Vertrouwen in de burger (2012). Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties kent sinds een aantal jaren een programma Burgers in Actie en een cluster Democratie en Burgerschap. Vanuit dit cluster is een serie brochures gepubliceerd, waarvan 3 met name inspiratie kunnen opleveren voor het brede maatschappelijke debat: Help! Een burgerinitiatief (uitgave InAxis Ministerie BZK) Bewonersbudgetten, wat schuift het? en Nederland op weg naar de burgerbegroting (auteur: Joop Hofman (Publicatiereeks over burgerparticipatie, ministerie BZK) In Nederland kunnen en willen actieve wijkbewoners een grotere rol spelen in het besturen en beslissen over de publieke zaak, zoals onlangs is vastgelegd in het Manifest van Actieve wijkbewoners zoals dat door 600 deelnemers aan de Landelijke Bewonersdag van het Landelijk Steunpunt Aandachtswijken (LSA) is in december 2011 is vastgesteld in de Eusebiuskerk te Arnhem (zie hiervoor bijlage 1). Tijdens de studiedag van het LSA over Zeggenschap in de wijk die in september 2012 is georganiseerd is o.m. gepleit voor het vastleggen van rechten en plichten van buurtbewoners en ondernemers in een zgn. Buurtwet, geïnspireerd door de Localism Act in Groot Brittannie. Thema s voor de brede maatschappelijke discussie Wij bundelen de essentie van al deze voorstellen, ervaringen en onderzoeken tot een documentatiemap die benut kan worden voor de maatschappelijke discussie op stedelijk niveau (themadebatten) en op wijk- en stadsdeelniveau (wijkgerichte vormen van werken en aansturen en besturen. Themadebatten op stedelijk nivo. In de themadebatten op stedelijk nivo bespreken we de volgende thema s: a. Het wijkgericht werken (de verworvenheden van het stadsdeelradenstelsel, de relatie tussen het centrale en het wijkgerichte ambtelijke apparaat, de relatie met professionals in de buurten en wijken) b. De aansturing van de wijkgericht werkende ambtenaren en professionals (via territoriale bestuurscommissies van gemengde samenstelling, via wijkraden, via wijkwethouders en wijkmanagers en/of via raadscommissies voor de wijken) of via Mokum 3.0. c. De besluitvorming over de besteding van publieke middelen op wijk/ en buurtnivo (via het invoeren van budgetbestedingsrecht op wijk/ en buurtniveau en/of het ontwikkelen van burgerbegroting, via buurtbudgetten of een vouchersysteem of via territoriale bestuurscommissies van gemengde samenstelling)

4 d. de meest wenselijke vormen van burgerparticipatie en de ondersteuning van burgerinitiatieven en hoe kunnen rechten en plichten van buurtbewoners en ondernemers worden vastgelegd e. de verschillende bestuursvormen die denkbaar zijn voor de aansturing van wijkgericht werkende ambtenaren en het besteden van publieke middelen op wijk/ en buurtniveau (territoriale bestuurscommissies die op verschillende manieren kunnen worden samengesteld, wijk- en buurtraden die voortkomen uit actieve groepen in de samenleving, aansturing vanuit de centrale stad door wijkwethouders, wijkraadscommissies, stadsparlement e.d.). De debatten worden georganiseerd in de periode van november t/m maart 2013 en leveren uitkomsten op die worden benut voor de wijk- en buurtgerichte bijeenkomsten waarin bewoners en ondernemers bespreken welke vorm(en) van besturen, aansturen, participatie en zeggenschap in hun wijk wenselijk zijn. Voor ieder debat nodigen we ervaringsdeskundigen uit uit andere steden of landelijke deskundigen die aangeven welke verschillende vormen van wijkgericht werken en aansturen en besturen, burgerparticipatie en ondersteuning van burgerinitiatieven reeds bestaan en hoe die in de praktijk uitwerken. de debatten op wijk/ en buurtnivo In een brede maatschappelijke discussie dienen meerdere alternatieven voor de herijking van onze lokale democratie te worden uitgewerkt. Op basis van de uitkomsten van de stedelijke debatten worden een beperkt aantal alternatieven voor de inrichting van de lokale democratie op buurt/ en wijknivo uitgewerkt. Deze worden besproken in bijeenkomsten die door maatschappelijke en bewonersorganisaties worden belegd in samenwerking met de huidige stadsdeelraden. In onze visie kunnen de bewoners en ondernemers van iedere wijk of buurt kunnen zelf bepalen op welke wijze zij invulling geven aan de democratie op wijk- en buurtnivo. Wel moeten de voor/ en nadelen van de verschillende alternatieven goed en zo breed mogelijk besproken worden. In deze debatten komen de volgende vraagpunten aan de orde: a. Welke vorm van lokale democratie is het meest geeigend om zoveel mogelijk burgers te betrekken bij de publieke zaak b. Is een vorm van decentraal bestuur nodig en wenselijk en zo ja, welke omvang is wenselijk (schaalgrootte en omvang bestuur, taken en bevoegdheden) c. Hoe vindt de samenstelling of verkiezing van een decentraal bestuur of van decentrale zelforganisaties plaats: via kandidaten van politieke partijen en/of van actieve bewoners- en ondernemersorganisaties en maatschappelijke organisaties en- of op persoonlijke titel d. Als een decentraal bestuur niet wenselijk wordt geacht welke vormen van wijkgericht en buurtgericht werken kunnen dan worden ontwikkeld, waarin de participatie van en direct overleg met burgers en het faciliteren en ondersteunen van burgerinitiatieven verzekerd is en hoe vindt de aansturing van de wijkgerichte ambtenaren en professionals plaats e. Welke vormen van bewoners- en ondernemersorganisaties worden door het centrale bestuur als overlegpartner erkend en hoe kunnen inwoners van de ca. 35 wijken en buurten zelf bepalen aan welke vorm zij voorkeur geven f. voor een beperkt aantal alternatieven worden 2 aspecten uitgewerkt: + hoe wordt de ondersteuning van burgerinitiatieven (bewoners en ondernemers) geregeld + hoe wordt de aansturing van het wijkgerichte ambtelijke apparaat geregeld + welke vorm van budgetbestedingsrecht van publieke middelen door en voor bewoners kunnen worden geïntroduceerd

5 Voorbereiding en organisatie Brede Maatschappelijke Discussier. 1. Voorbereidende gesprekken met beoogde deelnemers Initiatiefgroep. (mei- november 2012) 2. Discussie met raadsleden en bestuurders vanuit de centrale raad en stadsdeelraden om de brede maatschappelijke discussie af te stemmen op de fasering van de voorbereiding van de politieke besluitvorming (oktober- december 2012) 3. Voorbereiding organisatorische opzet en uitvoering en plan van aanpak voor mobiliseren van mensen en middelen (oktober/november 2012) 4. Materiaalverzameling voor start van de BMD en uitnodigen van ervaringsdeskundigen voor de stedelijke themadebatten. (oktober- december 2012) (coördinatie vanuit Agora Europa, stichting voor democratie en cultuur in samenwerking met enkele landelijke en universitaire deskundigen) 5. Nadere uitwerking en voorbereiding stedelijke themadebatten in samenwerking tussen Agora Europa, KennisNetwerk Amsterdam en ASW (oktober februari voorbereiding brede maatschappelijke discussie in de wijken en buurten door vertegenwoordigers van bewoners-, ondernemers- en maatschappelijke organisaties in de wijken in samenwerking met de stadsdeelorganisaties (november 2012 maart/april 2013) 7. rapportage van de stedelijke themadebatten die moet uitmonden in een beperkt aantal alternatieven voor de inrichtring van de lokale democratie als basis voor de gesprekken op buurt- en wijknivo (december maart 2013 (Agora en KNA) 8. rapportages van de bijeenkomsten op wijk- en buurtnivo (per wijk of stadsdeel maken we afspraken over de verslaglegging die plaats vindt op basis van een vooraf vastgelegd rapportageschema). (maart- mei 2013) 9. Uitwerken van het Burgeradvies met een beperkt aantal alternatieven voor de inrichting van de lokale democratie, waaruit de bewoners en ondernemers en maatschappelijke organisaties op buurt- en wijknivo via een volksraadpleging hun oordeel over kunnen uitspreken. (mei- juni 2013) 10. Het Burgeradvies wordt aangeboden in de vorm van een initiatiefvoorstel dat door raadsleden van de centrale stad wordt ingediend bij de Raad en van advies kan worden voorzien door de stadsdeelraden. Hierover vindt in de voorafgaande periode overleg plaats met raadsleden en fracties die dit initiatiefvoorstel willen ondersteunen. (juni 2013) 11. Raadsbesluit over het Burgeradvies/initiatiefvoorstel (juli of augustus 2013) 12. Volksraadpleging over beperkt aantal alternatieven op buurt- en wijknivo (september 2013) 13. Raadsbesluit over het vaststellen van een Verordening die verschillende vormen van lokale democratie mogelijk maakt op basis van de voorkeuren die naar voren komen uit de volksraadpleging. (najaar 2013).