Voorstel aan de Raad. Klik hier voor de brief d.d. 21 oktober 2008 van het college van B&W

Transcriptie

1 Voorstel aan de Raad Klik hier voor de brief d.d. 21 oktober 2008 van het college van B&W Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 12 november 2008 / 120/2008 Fatale termijn: besluitvorming vóór: N.v.t. Onderwerp Evaluatie dierenwelzijnsbeleid Programma / Programmanummer Zorg & Welzijn / 9410 Portefeuillehouder L. Scholten Voorstel van het College van Burgemeester en Wethouders d.d. 3 juni 2008 Samenvatting Met het raadsbesluit van 27 april 2005 is de kadernotitie Dierenwelzijn vastgesteld en daarmee heeft de gemeente Nijmegen een beleid ten aanzien van het welzijn van dieren. In dit raadsbesluit is tevens besloten het dierenwelzijnsbeleid te evalueren. Middels dit voorliggend raadsvoorstel bieden wij u de evaluatie van het dierenwelzijnsbeleid van de gemeente Nijmegen aan. Tevens geeft het richting aan de organisatie en de inhoudelijke invulling van het dierenwelzijnsbeleid in Nijmegen vanaf Voorstel om te besluiten 1. De conclusies en aanbevelingen van de evaluatie, zoals verwoord in paragraaf 1'Inleiding'van dit raadsvoorstel vast te stellen. 2. De Dierenambulance Nijmegen (DAN) voor de periode 1 januari 2008 tot en met 31 december 2011 aan te wijzen als het centrale meldpunt voor gevonden en vermiste dieren. 3. Het dierentehuis de Mère te Balgoij aan te wijzen als het asiel ten behoeve van de opvang van zwerfkatten -en honden voor de periode 1 januari tot en met 31 december Opgesteld door, telefoonnummer, Nicolien de Bruijn, 2045, n2.de.bruijn@nijmegen.nl Raadsvoorstel evaluatie dierenwelzijnsbeleid def.doc

2 Voorstel aan de Raad Aan de Raad van de gemeente Nijmegen 1 Inleiding In 2003 heeft het bureau Rijnconsult aanbevelingen gedaan voor het dierenwelzijnsbeleid in de gemeente Nijmegen, deze aanbevelingen zijn door ons college overgenomen. Tevens heeft de werkgroep 'dierenwelzijn' toen een inititiatiefvoorstel geschreven. De uitwerking van de aanbevelingen van Rijnconsult en het initiatiefvoorstel hebben geresulteerd in de kadernotitie 'Dierenwelzijn Nijmegen 2004'. Deze is in april 2005 vastgesteld door uw raad. In deze kadernotie is beleid beschreven op het gebied van het dierenwelzijn, dit betreft onderwerpen als gezelschapsdieren, gebruik van dieren voor vermaak en educatie, dieren in de openbare ruimte, educatie en voorlichting en speerpunten voor de gemeentelijke organisatie. Tevens heeft uw raad toen besloten het dierenwelzijn te evalueren. In bijgaande nota zijn de bevindingen uit de evaluatie benoemd en worden aanbevelingen gedaan. Evaluatie dierenwelzijnsbeleid Hieronder wordt kort ingegaan op de conclusies en aanbevelingen die voortgekomen zijn uit de evaluatie. Integraliteit dierenwelzijnsbeleid Nijmegen Het eerste onderdeel uit de evaluatie betrof een onderzoek naar de integraliteit binnen het Nijmeegse dierenwelzijnsbeleid. Deze is onderzocht middels een enquête die is afgenomen onder diverse betrokken afdelingen binnen de gemeente Nijmegen en betrokken organisaties buiten de gemeente. Uit dit deel van de evaluatie kwam naar voren dat er een grote betrokkenheid is op het gebied van het welzijn van dieren. De bekendheid van het beleid ten aanzien van het dierenwelzijn is wat minder groot. Er zal dan ook worden ingezet op een betere informatievoorziening zowel naar de organisaties, als naar de burger. Onderdeel hiervan zijn de acties naar aanleiding van dit voorstel, genoemd onder punt 6: communicatie. De samenwerking tussen de beleidsdirecties van de gemeente Nijmegen kan beter. Dit wordt opgelost door twee keer per jaar met de programma's die bij het dierenwelzijnsbeleid betrokken zijn een overleg in te plannen. In deze overleggen worden informatie en ontwikkelingen ten aanzien van het dierenwelzijnsbeleid uitgewisseld en op elkaar afgestemd. Daarnaast wordt ook twee keer per jaar een bestuurlijk overleg ingepland. Hier zullen de drie wethouders die betrokken zijn bij het dierenwelzijnsbeleid informatie en ontwikkelingen ten aanzien van het dierenwelzijn afstemmen. Toetsing beleidskeuzes uit de kadernotitie 'Dierenwelzijnsbeleid Nijmegen 2004'. In het tweede deel van de evaluatie zijn de resultaten van de beleidskeuzes, zoals genoemd in de kadernotitie 'Dierenwelzijnsbeleid Nijmegen 2004' getoetst. Hieronder volgen de conclusies en aanbevelingen op de belangrijkste punten. - De Dierenambulance Nijmegen (DAN) en de Mère functioneren naar tevredenheid. In 2007 heeft de DAN 2181 ritten verzorgd inzake het ophalen van dode dieren en zwerfdieren. Dierentehuis de Mère heeft in honden en 423 katten opgevangen. Gezien het goede functioneren van beide organisaties is het voorstel om ze ook voor de komende vier jaar aan te wijzen als centraal meldpunt en asiel. Raadsvoorstel evaluatie dierenwelzijnsbeleid def.doc

3 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 2 - De Dierenbescherming (DB) draagt zorg voor het vangen, castreren en terugzetten van verwilderde katten. Sinds augustus 2006 zijn er 201 verwilderde katten gevangen, gecastreerd en teruggezet. - Het beleid ten aanzien van hondenpoep is vastgelegd in de nota 'daar trappen we niet meer in'. De uitvoering van deze nota is gaande. - Voor het maken van beleid ten aanzien van circussen wordt gewacht op de uitkomsten van het onderzoek van het ministerie van Landbouw, Natuur en Visserij. - Het gebruik van proefdieren wordt door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) gereguleerd door middel van het afgeven van vergunningen. De gemeente kan indirect het gebruik van proefdieren tegengaan. Ter bevordering van het dierenwelzijn zal de gemeente uitdragen dat het gebruik van proefdieren zoveel mogelijk moet worden tegengegaan. - Burgers ondervinden veel overlast van dieren als de steenmarter en de stadsduif. Inmiddels is er een gecertificeerd persoon bij de afdeling Milieupolitie, waar burgers terecht kunnen met vragen over de overlast van genoemde dieren. Over dit punt zal de burger op de gemeentelijke website en op de pagina in de Brug worden geïnformeerd. (Zie punt 6: communicatie). Verlenging DAN als centraal meldpunt en de Mère als asiel Middels dit voorstel worden de kaders geschetst, waarin de uitvoering van de wettelijke verplichting, inzake het ophalen en het opvangen van vermiste, gewonde en dode dieren is beschreven. Na uw raadsbesluit zullen het uitvoeringsprotocol, de contracten en de uitvoeringsafspraken separaat ter besluitvorming worden voorgelegd aan ons college. 1.1 Wettelijk- of beleidskader Wettelijk kader De gemeente heeft de volgende wettelijke taken met betrekking tot de opvang van gevonden en vermiste zwerfdieren: - Burgerlijk wetboek, boek 5, artikel 5: het betreft een algemeen artikel over gevonden goederen waarvoor, na aangifte door de vinder, een gemeentelijke bewaarplicht geldt. Onder goederen vallen ook dieren. - APV gemeente Nijmegen: artikel Opvang van dieren. - De vinder van een dier moet formeel aangifte doen bij de politie. De politie Zuid- Gelderland gaat ook in de periode akkoord met een eenvoudige aangifteprocedure via de DAN. Beleidskader Met het collegevoorstel van 3 december 2002, is besloten om, naar aanleiding van het initiatiefvoorstel van Nijmegen Nu van november 2002 tot een voorstel te komen over het gemeentelijke dierenwelzijnsbeleid. Sindsdien zijn er de volgende beleidsstukken geschreven. - Rijnconsult heeft in 2003 onderzoek gedaan naar de wettelijke verplichtingen en mogelijkheden en naar de toenmalige activiteiten van de gemeente Nijmegen op het gebied van het dierenwelzijn. Raadsvoorstel evaluatie dierenwelzijnsbeleid def.doc

4 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 3 - Middels collegebesluit van 9 maart 2004 zijn de conclusies en aanbevelingen van Rijnconsult overgenomen. - Middels raadsvoorstel van 10 november 2004 is de organisatie van publieke taken ten aanzien van zwerfdieren vastgelegd in het Protocol Zwerfdieren, waarmee de gemeentelijke taken ten aanzien van de opvang van zwerfdieren formeel is geregeld tot 1 januari De werkgroep dierenwelzijn Nijmegen heeft in 2004 een initiatiefvoorstel geschreven, wat naast de wettelijke verplichtingen, ingaat op de meer morele verplichting ten aanzien van het dierenwelzijn. - Middels collegevoorstel van 11 mei 2006 hebben wij de opdracht verleend aan de Dierenbescherming om de aanpak van de overlast van verwilderde katten uit te voeren. - Naar aanleiding van het initiatiefvoorstel van de werkgroep dierenwelzijn Nijmegen is een kadernotitie geschreven. In deze kadernotitie worden de beleidskaders aangegeven waarbinnen de gemeente Nijmegen het dierenwelzijnsbeleid gestalte wil geven. - Op 27 april 2005 heeft uw raad de kadernotitie 'Dierenwelzijnsbeleid Nijmegen 2004' vastgesteld. Destijds is besloten dat het dierenwelzijnsbeleid ook geëvalueerd zou worden. Deze voorliggende evaluatie is dus een vervolg op uw besluit van 27 april Relatie met programma Het dierenwelzijnsbeleid valt binnen het programma Zorg en Welzijn, onder het product 'Openbare gezondheidszorg'. Dit betreft het ophalen, het opvangen en het verzorgen van gewonde, vermiste en dode dieren. De overige taken, behorende bij het dierenwelzijnsbeleid als dieren in de openbare ruimte, het afgeven van vergunningen en dergelijke valt onder de programma's Openbare ruimte en milieu en bureau Toezicht. 2 Doelstelling Doel van dit voorstel is de evaluatie dierenwelzijnsbeleid vast te stellen en richting te geven aan de organisatie en inhoudelijke invulling van het dierenwelzijnsbeleid in Nijmegen. 3 Argumenten Evaluatie Dierenwelzijnsbeleid Bij het vaststellen van de kadernotitie 'Dierenwelzijnsbeleid Nijmegen 2004' heeft uw raad ook besloten het dierenwelzijnsbeleid te evalueren. Met bijgaande evaluatie wordt aan dit besluit voldaan. Dierenambulance Nijmegen (DAN) als centraal meldpunt Middels collegebesluit van 1 juli 2003 heeft de DAN de rol van meldpunt. Toen is ook besloten om de DAN de opdracht te verstrekken voor het vervatten van de wettelijke taken in een protocol. In augustus 2004 is dit protocol in werking getreden en heeft de DAN de wettelijke taak voor het ophalen van zwerfdieren op zich genomen. De DAN functioneert naar behoren en zodoende is het voorstel de DAN ook voor de jaren 2008 tot en met 2011 aan te wijze als het centrale meldpunt voor gevonden en vermiste dieren. Wij dragen hiermee zorg voor de uitvoering van de gemeentelijke wettelijke taken ten aanzien van gevonden en vermiste dieren. Raadsvoorstel evaluatie dierenwelzijnsbeleid def.doc

5 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 4 Dierentehuis de Mère als asiel voor de opvang van zwerfhonden -en katten Na het faillissement van dierentehuis t' Tarwenest Nijmegen e.o. in 1999 heeft dierentehuis de Mère de opvang van honden en katten op zich genomen. De Mère vervult deze rol voor meerdere gemeenten in de regio en vervult haar taak naar behoren. Voostel is dan ook om het dierentehuis de Mère aan te wijzen als het asiel voor de opvang van zwerfkatten -en honden voor de periode van 1 januari 2008 tot en met 31 december Er is onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor een nieuw asiel. In Tilburg is men onlangs gestart met de bouw van een nieuw asiel. Dit kost ongeveer 1,6 miljoen euro. Aangezien de Mère haar taak naar behoren vervult en plaats heeft voor het opvangen van die honden en katten is het niet nodig een hoge investering te doen voor een eigen dierenasiel. Betaling kosten dierenartsen en ophalen en destructie van dode dieren op de weg. De afspraken met de dierenartsen inzake de medische behandeling van opgehaalde dieren verlopen naar tevredenheid. Hetzelfde geldt voor de afspraken met destructiebedrijf Miedema inzake de destructie van dode dieren. Deze afspraken worden voortgezet tot en met 31 december Risico s Het ophalen en opvangen van dode -en zwerfdieren is een wettelijke taak. De afgelopen jaren zijn de kosten gestegen en aangezien het een wettelijke taak betreft dienen we deze ook te blijven betalen. Daarmee bestaat het risico dat het budget wordt overschreden. Mocht dit gebeuren, dan zal binnen het programma dekking worden gezocht. 5 Financiën Het budget voor het ophalen en het opvangen van vermiste, gewonde en dode dieren valt onder het programma Zorg en Welzijn, product Openbare gezondheidszorg ( ), deelproduct Dierenwelzijnsbeleid (60642). Dit voorstel betreft de continuering van bestaand beleid. De ervaring van de afgelopen jaren wijst uit dat het beleid jaarlijks kost. Het budget voor dierenwelzijnsbeleid is onvoldoende om deze kosten te dekken; er is jaarlijks een tekort van Dit tekort vangen we binnen het product Openbare Gezondheidszorg op door vrijvallende middelen van het budget dat is gereserveerd voor het verplichte takenpakket van de GGD hiervoor in te zetten. De begrote middelen voor 2008 zijn gebaseerd op de realisatie in Voor 2008 e.v. begroten we jaarlijks de volgende bedragen*: Ophalen dode dieren (60642.S ): In Ophalen dode -en zwerfdieren door de DAN Vergoeding voor een deel van de loonkosten van de directeur van de DAN Destructiebedrijf Miedema Overige diverse kosten Totaal Het budget voor het ophalen van dieren door de DAN is gebaseerd op een schatting van het aantal ritten keer de ritprijs van 23.63, hierin zijn zaken als de benzinekosten en kosten voor de tijdelijke opvang bij de DAN meegenomen. Raadsvoorstel evaluatie dierenwelzijnsbeleid def.doc

6 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 5 Ophalen en opvang van zwerfdieren (60642.S en S ): In Opvang van dieren door dierentehuis de Mère Inzet van dierenartsen voor de verzorging van de opgevangen dieren Totaal * Vanaf 2009 is in de begroting rekening gehouden met een jaarlijkse indexering van 2%. De bedragen van de opvang van de dieren zijn opgebouwd uit het aantal op te vangen dieren keer een prijs per dier per nacht. Voor 2008 bedraagt dit 6,18 voor een hond en 4,63 voor een kat. Na uw raadsbesluit beslist ons College separaat over de contracten met de DAN en met dierentehuis de Mère. De overige geraamde kosten voor Miedema en de inzet van de dierenartsen worden op declaratiebasis betaald. 6 Communicatie - Na bespreking van dit voorstel in het college, is een persbericht uitgedaan om de burger te informeren over het protocol en de DAN als centraal meldpunt. - Na uw raadsbesluit zullen het uitvoeringsprotocol, de contracten en de uitvoeringsafspraken separaat ter besluitvorming worden voorgelegd aan ons college. In dat voorstel zullen onder het kopje 'communicatie' punten worden opgenomen over het informeren van de burger en instellingen over de DAN als centraal meldpunt en de Mère als dierenasiel. Het raadsvoorstel en de evaluatie Dierenwelzijnsbeleid zijn ter advisering voorgelegd aan het Platform Dierenwelzijn Nijmegen en mondeling besproken. Het advies van het Platform is verwerkt in dit raadsvoorstel en in de evaluatie. 7 Uitvoering en evaluatie - Het college neemt op korte termijn een besluit over de uitvoeringsafspraken, zoals vastgelegd in het 'Protocol gevonden en vermiste zwerfdieren voor de gemeente Nijmegen' en in de te verlengen contracten met de DAN en de Mère en het Platform Dierenwelzijn. - De voorstellen, beschreven in de evaluatie worden uitgevoerd. - Eind 2010 wordt het dierenwelzijnsbeleid wederom geëvalueerd. College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Secretaris, mr. Th.C. de Graaf P. Eringa Bijlage(n): Evaluatie dierenwelzijnsbeleid 2004 tot en met 2007 Raadsvoorstel evaluatie dierenwelzijnsbeleid def.doc

7 Directie Inwoners Ingekomen stuk D5 (PA 12 november 2008) Beleid & Realisatie Beleidsrealisatie & verantwoording Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat PP Nijmegen Telefoon (024) Telefax (024) gemeente@nijmegen.nl Postadres Postbus HG Nijmegen Datum 21 oktober 2008 Ons kenmerk L120/ Contactpersoon M. Buur Onderwerp Reactie op uw vragen van 24 september 2008 in verband met het raadsvoorstel Evaluatie Dierenwelzijnsbeleid Datum uw brief Doorkiesnummer Geachte leden van de raad, Naar aanleiding van de raadsbehandeling van het raadsvoorstel 'Evaluatie Dierenwelzijnsbeleid' op 24 september 2008, sturen wij u hierbij een reactie waarbij wij uw vragen beantwoorden. 1. Een Nijmeegs asiel in samenwerking met GgzNijmegen: voorstel VVD Naar aanleiding van het voorstel van de VVD om een eigen asiel op te zetten eventueel in combinatie met GGzNijmegen, naar voorbeeld van een dergelijk project in Oost-Brabant, heeft wethouder L. Scholten tijdens de raadsvergadering aangegeven dat een dergelijk plan eventueel pas in 2011 gerealiseerd kon worden met de nieuwbouw van GGzNijmegen. Vervolgens heeft de directeur van GGzNijmegen, de heer J. van Haandel, in de Gelderlander van 27 september jl. de uitspraak gedaan dat GGzNijmegen om meerdere redenen geenszins van plan is om een dierenasiel op te zetten. Naar aanleiding van dit krantenbericht hebben wij wederom contact met de heer van Haandel opgenomen en hij heeft ons in een bericht bevestigd dat: a. De GGzNijmegen in de komende jaren de bestaande paviljoens op de lokatie Nijmeegsebaan vervangt door nieuwbouw. Daarbij wil de GGzNijmegen, mede op dringend verzoek van cliënten en familie, op zeer bescheiden schaal voorzieningen realiseren voor het houden van dieren. Het bestaande schapenproject moest vanwege het uitbreken van de Q-koorts worden beëindigd en zal, zolang er gezondheidsrisico's zijn, ook niet worden hervat. Bij de invulling wordt gedacht aan kleinvee, pluimvee, konijnen etc., en dan in kleine aantallen. Het is nimmer de bedoeling om huisdieren, honden of katten, te gaan houden. Een dierenasiel waar honden en katten Briefa.d.Raad

8 Gemeente Nijmegen Directie Inwoners Beleid & Realisatie Beleidsrealisatie & verantwoording Vervolgvel 1 opgevangen worden past ook niet in deze visie. Het zou een te grote verantwoordelijkheid neerleggen bij de cliënten of bij de organisatie. b. Bovendien zou de behuizing van een dergelijke voorziening te veel beslag leggen op de bouwruimte die er op dit terrein is. Het zogenaamde "laadvermogen" daarvan is beperkt en wil de GGzNijmegen aanwenden voor haar specifieke functie: psychiatrische zorg. Resumé: een Nijmeegs dierenasiel in samenwerking met GGzNijmegen behoort niet tot de mogelijkheden. Wij adviseren u dan ook om dit voorstel niet via een motie in te dienen. 2. Een eigen asiel in verband met de klachten over het dierentehuis de Mere. a. Naar aanleiding van de inspraak tijdens de raadsvergadering over mogelijke klachten van het dierentehuis de Mère, waarmee de gemeente een contract heeft in verband met de opvang van honden en katten, hebben wij contact opgenomen met de Landelijke Inspectiedienst van de Dierenbescherming (LID). De LID voert, in opdracht van het ministerie van Landbouw en Visserij, de inspectietaken uit met betrekking tot het welzijn van dieren en heeft de bevoegdheid om strafrechtelijke maatregelen op te leggen indien daartoe aanleiding bestaat. Wij hebben de afspraak met de inspecteur van de LID dat hij ons informeert als er misstanden zijn met betrekking tot dieren in Nijmegen en bij de organisaties waar wij een contract mee hebben zoals Dierenambulance Nijmegen, de Mère en de Dierenbescherming-afdeling Nijmegen. De inspecteur heeft ons gemeld dat de Mère zich houdt aan de wettelijke regels voor wat betreft het houden van dieren in het kader van een dierenasiel. Dit heeft ook betrekking op de relatie met de dierenarts waar de Mère altijd mee samenwerkt. Momenteel is er bij de Dierenbescherming en dus niet de LID, een aantal klachten ingediend door Stichting Kattenzorg. b. Tijdens de raadsvergadering benadrukte de fractie van Nijmegen Nu dat de Mère geen keurmerk van de Dierenbescherming (DB)heeft. Navraag bij de landelijke DB leert dat het DB-keurmerk een vrijwillig karakter heeft en een asiel hiertoe niet kan worden verplicht. Momenteel hebben 26 van de 100 asiels in Nederland een dergelijk keurmerk. Volgens de inspecteur van de LID gaat het DBkeurmerk veel verder dan de wettelijke eisen. Het is misschien een mooi streven maar niet noodzakelijk voor het uitoefenen van een asiel. Resumé: Gegeven de feiten dat de Mère voldoet aan de wettelijke regels voor wat betreft het houden van honden en katten in het kader van een dierenasiel, dat het DB-keurmerk een vrijwillig karakter heeft en het ontbreken van strafrechtelijke maatregelen jegens de Mère, zien wij geen aanleiding om ons voorliggende besluit tot het aangaan van een contract voor vier jaar met de Mère, te herzien. Briefa.d.Raad

9 Gemeente Nijmegen Directie Inwoners Beleid & Realisatie Beleidsrealisatie & verantwoording Vervolgvel 2 3. Eigen Nijmeegs asiel a. Wij hebben al aangegeven dat met het opzetten van een eigen asiel minimaal zo'n 1,5 miljoen euro gemoeid is, naast de jaarlijkse exploitatiekosten b. Daarnaast hebben wij in het gesprek dat wij in de afgelopen weken met de landelijke DB hebben gevoerd het onderwerp 'een eigen asiel' aan de orde gesteld. De woordvoerster van de landelijke DB heeft in dit gesprek aangegeven dat het momenteel niet de trend is om een stadsasiel op te zetten met uitzondering voor een stad als Amsterdam. Dit heeft te maken met het feit dat een stadsasiel voor Nijmegen een te beperkte schaalgrootte heeft waardoor onder andere het ontbreken van voldoende professionaliteit een risico is. Daarnaast heeft men te maken met relatief hoge exploitatiekosten. Een regionaal asiel heeft vanuit de landelijke DB meer de voorkeur op grond van bovengenoemde argumenten. Resumé: Wij adviseren uw raad om de wensen te herzien met betrekking tot een eigen asiel op basis van de hoge kosten en de argumenten van de landelijke DB. Hopelijk hebben wij met deze brief voldoende antwoord gegeven op uw vragen en kunt u tot een besluit komen met betrekking tot het raadsvoorstel 'Evaluatie Dierenwelzijnsbeleid'. College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Secretaris, mr. Th.C. de Graaf P. Eringa Briefa.d.Raad

10 Evaluatie Dierenwelzijnsbeleid Nijmegen Directie Inwoners Beleidrealisatie en Verantwoording Mei 2008

11 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 2. Dierenwelzijnsbeleid algemeen Landelijke ontwikkelingen Enkele Nijmeegse cijfers 3 3. Enquête Inventarisatie betrokkenen Dierenwelzijnsbeleid Betrokkenen buiten de gemeente Betrokkenen binnen de gemeente Beoordeling betrokkenheid onderzoekseenheden Samenwerking en communicatie Betrokkenen buiten de gemeente Betrokkenen binnen de gemeente Beoordeling samenwerking en communicatie Betrokkenen buiten de gemeente Betrokkenen binnen de gemeente Verbeteringen in de samenwerking en de communicatie Informatievoorziening richting de burger 8 4. Kadernotitie Gezelschapsdieren Opvang van honden en katten Opvang van andere gehouden dieren Verwilderde katten Identificatieplicht van honden en katten Agressief gedrag bij honden Problematiek rondom hondenpoep Hondenbelasting Evenementen met dieren Evenementen Circussen Kinderboerderijen Proefdieren Hengelen (vissen) Overlast van dieren Educatie en voorlichting Speerpunten voor de interne organisatie van de gemeente Nijmegen Positie platform dierenwelzijn Conclusie en aanbevelingen Conclusie en aanbevelingen Integraliteit binnen het dierenwelzijnsbeleid Ontwikkelingen Kadernotitie Dierenwelzijn Nijmegen Bijlagen Bijlage 1: Enquête Bijlage 2: Overzicht taken en bevoegdheden Bijlage 3: Overzicht financiën dierenwelzijn 1

12 1. Inleiding Met het collegevoorstel van 3 december 2002 is besloten om, naar aanleiding van het door Nijmegen Nu ingediende initiatiefvoorstel van het Platform Dierenwelzijn Nijmegen van november 2002, tot een voorstel te komen over het gemeentelijke dierenwelzijnsbeleid. Sindsdien zijn er de volgende beleidsstukken geschreven. Rijnconsult heeft in 2003 onderzoek gedaan naar de wettelijke verplichtingen en mogelijkheden en naar de toenmalige activiteiten van de gemeente Nijmegen op het gebied van het dierenwelzijn. Middels collegebesluit van 9 maart 2004 zijn de conclusies en aanbevelingen van Rijnconsult overgenomen. Middels raadsvoorstel van 10 november 2004 is de organisatie van publieke taken ten aanzien van zwerfdieren vastgelegd in het Protocol Zwerfdieren, waarmee de gemeentelijke taken ten aanzien van de opvang van zwerfdieren formeel is geregeld tot 1 januari Middels collegevoorstel van 11 mei 2006 is de opdracht verleend aan de Dierenbescherming om de aanpak van de overlast van verwilderde katten uit te voeren. De werkgroep dierenwelzijn Nijmegen heeft in 2004 een initiatiefvoorstel geschreven, dat naast de wettelijke verplichtingen, ingaat op de meer morele verplichting ten aanzien van het dierenwelzijn. Naar aanleiding van dit voorstel is een kadernotitie geschreven. In deze kadernotitie worden de beleidskaders aangegeven waarbinnen de gemeente Nijmegen het dierenwelzijnsbeleid gestalte wil geven. Op 27 april 2005 heeft de Raad van de gemeente Nijmegen de kadernotitie 'Dierenwelzijnsbeleid Nijmegen 2004' vastgesteld. Destijds is besloten dat het dierenwelzijnsbeleid ook geëvalueerd zou worden. De evaluatie is inmiddels uitgevoerd en in deze notitie worden de resultaten ervan besproken. In de evaluatie is ingegaan op de integraliteit van het dierenwelzijnsbeleid, de resultaten hiervan zijn te vinden in hoofdstuk 3. De integraliteit is onderzocht door een enquête af te nemen bij de belangrijkste betrokkenen bij het dierenwelzijnsbeleid, deze zijn hieronder genoemd. De enquête is te vinden in bijlage 1. Betrokkenen binnen de gemeente: Bureau Beleidsrealisatie&verantwoording, afdeling Openbare ruimte, bureau Vergunningen, bureau Toezicht en afdeling veiligheid. Betrokkenen buiten de gemeente: Dierenambulance Nijmegen (DAN), Dierenbescherming, afdeling Nijmegen (DB), dierentehuis de Mère, inspecteur van de Landelijke Inspectie Dierenbescherming (LID), Platform Dierenwelzijn, Stg. Kattenzorg en Amivedi. Tevens zijn de resultaten van de beleidskeuzes uit de kadernotitie getoetst. Dit komt aan de orde in hoofdstuk 4 van deze evaluatie.

13 2. Dierenwelzijnsbeleid algemeen 2.1 Landelijke ontwikkelingen In het nationale coalitieakkoord wordt expliciet aandacht gegeven aan het dierenwelzijn. Hierin komen 4 ambities naar voren: 1. De inzet is te komen tot een verdere verbetering van het dierenwelzijn. Nog dit jaar zal een nieuwe Nota Dierenwelzijn worden uitgebracht waarin het dierenwelzijnsbeleid wordt uitgewerkt. 2. Met kracht zal worden gestreefd naar aanscherping van wettelijke eisen in Europees verband. 3. Grote nadruk zal liggen op het stimuleren van innovaties en investeringen in diervriendelijke houderijsystemen en van de consumentenvraag naar diervriendelijke en duurzame producten. Investeringen in diervriendelijke houderijsystemen die verder gaan dan de wettelijke eisen zullen worden ondersteund. 4. De strafmaat voor dierenmishandelaars zal worden verhoogd en aan hen zal een verbod op het houden van dieren worden opgelegd. De handhaving van bestaande regelgeving voor dierenbescherming en dierenwelzijn zal de komende jaren worden geïntensiveerd. Uit bovenstaande ambities blijkt dat de nationale overheid toenemende aandacht heeft voor het dierenwelzijnsbeleid en middels de Nationale agenda diergezondheid en de Nota dierenwelzijn zet de coalitie een eerste stap naar nieuwe diervriendelijke regelgeving, waar ook de gemeente Nijmegen mee te maken krijgt. In deze nota wordt verder ingegaan op de gevolgen van de landelijke ambities voor het Nijmeegse dierenwelzijnsbeleid. 2.2 Enkele Nijmeegse cijfers In deze paragraaf zijn een aantal cijfers beschreven op het gebied van het Nijmeegse dierenwelzijn. - De DAN verzorgt jaarlijks ongeveer 2100 ritten om zwerfdieren op te halen. Zij helpt jaarlijks ongeveer 2 a 3000 hulpbehoevende en inheemse dieren in Nijmegen. - Dierentehuis de Mère vangt jaarlijks ongeveer 65 honden en 420 katten op. - In 2007 zijn er 95 verwilderde katten geholpen, in 2006 zijn er 106 geholpen. De schatting van het aantal verwilderde katten ligt rond de 500 katten. Deze schatting is in 2006 gedaan door de Dierenbescherming en de districtsinspecteur van de Landelijke Inspectiedienst. Dierenmishandeling Het dierenwelzijn wordt gewaarborgd door de Stichting Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming (LID). Ook wordt door hen dierenmishandeling actief tegegengegaan. De LID is een organisatie die het welzijn van dieren in de dagelijkse praktijk zoveel mogelijk probeert te verbeteren en te waarborgen. Daarbij maakt de LID onder meer gebruik van door de overheid toegekende opsporings- en toezichthoudende bevoegdheden. In totaal heeft de inspecteur in het afgelopen jaar in de regio Nijmegen 9 keer een proces verbaal opgemaakt. Dit betrof artikel 36, lid 1 en artikel 37 van de Gezondheids -en welzijnswet voor dieren. Artikel 36 bevat het verbod op het onnodig en zonder doel pijnigen van dieren en het 3

14 schaden van het welzijn van dieren. Artikel 37 betreft het verbod voor de houder van een dier om het dier de benodigde verzorging te onthouden. In Nederland zijn meldingen door de inspecteurs behandeld. In de regio Nijmegen (het gebied met een 024-nummer) waren er in totaal 133 meldingen van dierenmishandeling. Uitgaande van het gemiddelde zouden er in de regio Nijmegen in ,45 meldingen zijn geweest. Relatief gezien zijn in de regio Nijmegen dus meer meldingen van dierenmishandeling. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de pro-activiteit van de inspecteur in de regio Nijmegen, er zijn geen signalen dat in de regio Nijmegen meer dierenmishandeling plaatsvindt dan elders in het land. De inspecteur heeft bij onderzoek naar de meldingen 90 dieren in beslag genomen. Hieronder staan twee figuren met in de eerste figuur de onderverdeling van de 133 meldingen in gegrond, ongegrond en niets aangetroffen. In de tweede figuur staat een onderverdeling van de 90 in beslag genomen dieren naar soort dier Aantal gegrond Aantal ongegrond Niets aangetroffen Konijnen honden katten Figuur 1 Figuur 2 Van deze 133 meldingen betreft 90% meldingen betreffende verzorging en/of huisvesting. De inspecteur acht de mishandeling in de regio Nijmegen niet schrikbarend genoeg om de huidige werkwijze te wijzigen. De mogelijkheden om dierenmishandeling tegen te gaan, liggen op het gebied van controle en handhaving door de politie en de LID. Het verbieden van het houden van huisdieren kan alleen door justitie worden opgelegd. 4

15 3. Enquête In het onderzoek is ingegaan op de mate van integraliteit binnen het Nijmeegse dierenwelzijnsbeleid. Deze integraliteit is onderzocht door middel van een enquête(zie bijlage 1). Deze enquête bestaat uit de volgende onderdelen: Een inventarisatie van de betrokkenen bij het Dierenwelzijnsbeleid; beoordeling betrokkenheid onderzoekseenheden bij het dierenwelzijnsbeleid; samenwerking en bijbehorende communicatie in het kader van dierenwelzijnsbeleid tussen de betrokken partners; beoordeling partners samenwerking dierenwelzijnsbeleid; verbeteringen in samenwerking en communicatie in het kader van het dierenwelzijnsbeleid; informatievoorziening door onderzoekseenheden richting burger. De onderdelen van de enquête worden hieronder besproken. 3.1 Inventarisatie betrokkenen Dierenwelzijnsbeleid Betrokkenen buiten de gemeente De betrokkenen buiten de gemeente betreffen de betrokkenen met een officiële taak binnen het dierenwelzijnsbeleid. Dit zijn de Dierenambulance Nijmegen (DAN), de Dierenbescherming (DB), Dierentehuis de Mère, de Landelijke inspectiedienst Dierenbescherming (LID) en het platform Dierenwelzijn. Zij voeren de volgende taken uit: Organisatie DAN DB De Mère LID Platform Dierenwelzijn Taken Uitvoering van het protocol gevonden en vermiste zwerfdieren en de uitvoering van de Waakvlamovereenkomst. De aanpak van overlast van verwilderde katten Opvang van vermiste en gevonden zwerfhonden -en katten. Draagt zorg voor de handhaving van de Nederlandse dierenwelzijnswetten. Adviesfunctie aan de gemeente over beleid ten aanzien van dieren en hun welzijn. Deze adviesfunctie is vastgelegd in een convenant Betrokkenen binnen de gemeente Hieronder volgt een overzicht van de aard van de taken die de directies binnen de gemeente uitvoeren. In bijlage 2 is een gedetailleerd overzicht van alle taken te vinden Directie DIW DGG DBO DWS DSB Taak Ophalen en opvang van gevonden en dode dieren, de aanpak van verwilderde katten en kinderboerderijen. Hondenpoep -en belasting, evenementen met dieren, overlast van dieren en dieren in de openbare ruimte. Rampenbestrijding, dierziekten en plaagdierbestrijding. Kinderboerderijen. Aanleg en schoonhouden hondenpoepveldjes, uitvoering rampenplan, Bel en herstellijn en het onderhoud van de kinderboerderijen. 5

16 In bijlage 3 is een overzicht van de begrote en de daadwerkelijke kosten van de diverse taken binnen het dierenwelzijnsbeleid opgenomen. Een aantal van deze kosten zijn niet in detail traceerbaar. De kosten die wel traceerbaar zijn betreffen in totaal: ,- 3.2 Beoordeling betrokkenheid onderzoekseenheden bij dierenwelzijnsbeleid Alle geënquêteerden voelen zich zeer betrokken bij het welzijn van de dieren. Maar als het gaat om de betrokkenheid bij het dierenwelzijnsbeleid is deze betrokkenheid een stuk minder. Veel externe organisaties zijn niet op de hoogte van de kadernotitie, waarin het gemeentelijk beleid verwoord staat. Alleen de betrokkenen die actief hebben meegewerkt aan de kadernotitie zijn hiervan op de hoogte. Ook van wetgeving als bijvoorbeeld het Nijmeegs Milieu Beleidsplan (NMBP) en de natuurtoets zijn weinig betrokkenen op de hoogte. Middels een actiever communicatie beleid wordt de bekendheid van gemeentelijk beleid en landelijke en Europese wetgeving onder de organisaties die betrokken zijn bij het dierenwelzijnsbeleid vergroot. Dit zal gebeuren door de organisatie van een jaarlijkse bijeenkomst met alle betrokkenen en door het plaatsen van informatie op de gemeentelijke website. Hier wordt in paragraaf 3.6 verder op ingegaan. 3.3 Samenwerking en bijbehorende communicatie in het kader van dierenwelzijnsbeleid tussen de betrokken partners Wat betreft de samenwerking wordt onderscheid gemaakt tussen de betrokkenen binnen de gemeente en de betrokkenen buiten de gemeente Betrokkenen buiten de gemeente De betrokkenen buiten de gemeente betreffen de betrokkenen met een officiële taak binnen het dierenwelzijnsbeleid. Dit zijn de Dierenambulance Nijmegen (DAN), de Dierenbescherming (DB), Dierentehuis de Mère, de Landelijke inspectiedienst Dierenbescherming (LID) en het platform Dierenwelzijn. Het overzicht van taken is te vinden in paragraaf De samenwerking tussen de betrokkenen is als volgt: - De DAN krijgt melding van vermiste of gevonden dieren en probeert deze te matchen. Indien dat niet lukt draagt zij zorg voor het vervoer van het dier naar Dierentehuis de Mère. - De DB werkt op het gebied van overlast van verwilderde katten niet samen met andere organisaties, behalve met de Directie Inwoners van de gemeente. Zij ontvangt de opdracht en voert deze uit en rapporteert hierover aan de gemeente. Tevens matcht de DB gevonden en vermiste dieren en vervoert deze naar de Mère. Dit doet zij op eigen initiatief en niet in opdracht van de gemeente. - De honden en katten die de Mère opvangt worden aangeleverd door de DAN en de DB. - De LID controleert de DAN, de Mère en de DB bij klachten over schending van het dierenwelzijn. - Het platform Dierenwelzijn heeft contact met de betrokkenen om te komen tot afgewogen adviezen aan de gemeente. Het platform bestaat uit een afspiegeling van de betrokken organisaties bij het Nijmeegse dierenwelzijn (sbeleid). De leden nemen, zowel als vertegenwoordiger van de organisaties, als op persoonlijke titel deel aan het Platform Dierenwelzijn. 6

17 Overleg tussen de betrokkenen vindt plaats in regelmatig gehouden vergaderingen, telefonisch of per . Er zijn alleen communicatieproblemen tussen de DAN en het platform met de DB. Deze communicatieproblemen hebben vooralsnog geen invloed op de uitvoering van de taken, aangezien elke organisatie haar taken individueel uitvoert en daar de andere organisaties niet bij nodig heeft. Wel houden wij vanuit de gemeente op dit punt de vinger aan de pols Betrokkenen binnen de gemeente Binnen de gemeente Nijmegen houden Directie Inwoners (DIW), Directie Grondgebied (DGG), Directie Wijk en stad (DWS), Directie Bestuursondersteuning (DBO) en directie Stadsbedrijven (DSB) zich bezig met dieren en hun welzijn. Een overzicht van de betrokken directies en hun taken is te vinden in paragraaf Er wordt samengewerkt op de volgende manieren: Directie Inwoners en Directie Wijk en Stad werken samen op het gebied van kinderboerderijen. Op het gebied van agressief gedrag bij honden, plaagdierbestrijding is Directie Grondgebied de beleidsmaker en Directie Stadsbedrijven de uitvoerder. Op het gebied van het rampenplan is directie Bestuursondersteuning de beleidsmaker en directie Stadsbedrijven de uitvoerder. Op het gebied van hondenbelasting is Directie Grondgebied de beleidsmaker, maar Directie Inwoners int de uiteindelijke belastingen. - Daarnaast is het dierenwelzijnsbeleid één geheel, en dient het ook integraal te worden gemaakt en uitgevoerd. 3.4 Beoordeling partners samenwerking dierenwelzijnsbeleid In de vorige paragraaf is een overzicht gegeven van de samenwerking tussen de betrokkenen. In deze paragraaf wordt ingegaan op de beoordeling van de partners van de samenwerking binnen het dierenwelzijnsbeleid Betrokkenen buiten de gemeente De samenwerking wordt door de geënquêteerde betrokkenen, buiten de gemeente over het algemeen als goed ervaren. Dit houdt in dat de betrokkenen voor de taken waarin ze op elkaar aangewezen zijn hun afspraken nakomen. Alleen tussen de Dierenbescherming en de DAN en het platform zijn communicatieproblemen. Aangezien zij voor hun taakuitoefening niet op elkaar zijn aangewezen heeft dit geen consequenties voor het dierenwelzijnsbeleid Betrokkenen binnen de gemeente Binnen de gemeente kan de afstemming tussen de diverse programma's beter. Om dit te verbeteren worden een aantal maatregelen genomen. Deze maatregelen zijn verder uitgewerkt in paragraaf 4.8 van deze evaluatie. 3.5 Verbeteringen in samenwerking en communicatie in het kader van het dierenwelzijnsbeleid De geënquêteerden geven de volgende punten aan ter verbetering van de samenwerking en communicatie in het kader van het dierenwelzijnsbeleid. 7

18 Een centraal meldpunt voor het matchen van vermiste dieren moet door alle organisaties die te maken hebben met de match van vermiste dieren en de opvang van vermiste/ gewonde dieren worden erkend. Gegevens over vermiste en gevonden dieren worden door alle betrokkenen uitgewisseld. Bij nieuwe beleidsplannen etcetera dienen betrokkenen te worden geïnformeerd en waar nodig te worden geraadpleegd. Bovenstaande verbeterpunten worden meegenomen in de evaluatie van de kadernotitie. 3.6 Informatievoorziening door onderzoekseenheden richting burger Op dit moment wordt er op scholen voorlichting gegegeven door zowel de Dierenambulance Nijmegen (DAN) als de Dierenbescherming (DB). Ook het Milieu Educatiecentrum (MEC) vervult een rol in de voorlichting aan burgers. Overige betrokkenen hebben met de burger te maken bij uitoefening van hun taak. Het is voor de burger onvoldoende duidelijk met welke vraag men bij welke organisatie terecht kan. De gemeente kan dit opvangen door informatie op de website te plaatsen. De verbeteracties zijn meegenomen onder punt

19 4. Kadernotitie Op 27 april 2005 heeft de Raad de kadernotitie 'Dierenwelzijn Nijmegen' vastgesteld. In deze kadernotitie worden de inhoudelijke onderwerpen op het gebied van dierenwelzijn behandeld. Hieronder volgt een overzicht van de ontwikkelingen op het gebied van de beleidskeuzes die in de kadernotitie zijn gemaakt. Er wordt ingegaan op de toenmalige beleidskeuze en de resultaten daarvan. 4.1 Gezelschapsdieren Opvang van honden en katten Asiel Wat betreft het asiel is er ten opzichte van het beleid, zoals beschreven in de kadernotitie niets gewijzigd. Het beleid ten aanzien van het asiel is als volgt: Het contract met dierentehuis de Mère te Balgoij is op 10 november 2004 vastgesteld door de gemeenteraad en loopt tot 1 januari Voorstel is om dit contract door te laten lopen op de huidige wijze en het contract met Dierentehuis de Mère te verlengen voor een periode van 4 jaar. (1 januari 2008 tot en met 31 december 2011). Dit uitvoeringsafspraken van deze contractverlenging wordt in mei 2008 separaat ter besluitvorming aan het college voorgelegd. De gemeente houdt vast aan de wettelijke opvangtermijn van twee weken. Het is in eerste instantie de verantwoordelijkheid van de eigenaar zijn/haar dier zo spoedig mogelijk op te halen. Twee weken is dan een redelijke termijn. In noodsituaties is langere opvang mogelijk. Dergelijke situaties zijn beschreven in het Protocol zwerfdieren, de verlenging hiervan wordt u separaat ter besluitvorming aangeboden in mei Communicatie over zwerfdieren naar de burger Het beleid, beschreven in de kadernotitie ten aanzien van communicatie over de zwerfdieren naar de burger blijft ongewijzigd, wel is in de kadernotitie de keuze gemaakt dat de gemeente mee wil werken aan een actueel adressenbestand van organisaties die bemiddelen bij de herplaatsing van zwerfdieren. Het beleid is nu als volgt: De burger is verantwoordelijk voor zijn huisdier en derhalve ook voor de kosten als hij afstand wil doen, om welke reden dan ook, van dit dier. De Dierenambulance Nijmegen (DAN) is meldpunt. Zij kan zelf de burger doorverwijzen en bemiddelen bij de herplaatsing van afstandsdieren. Organisaties als de DAN, de DB en het Milieu educatie Centrum (MEC) geven voorlichting over wat het betekent om voor een huisdier te zorgen en daarmee is voor de burger bekend welke organisatie bemiddelt bij de herplaatsing van zwerfdieren Opvang van andere gehouden dieren Het beleid ten aanzien van de opvang van zwerfdieren blijft ongewijzigd ten opzichte van het beleid, zoals beschreven in de kadernotitie. Het beleid is als volgt: Met het Raadsbesluit van 10 november 2004 is de financiële ondersteuning voor opvang van alle zwerfdieren vastgelegd tot 1 januari In mei 2008 zal een voorstel over het vervolg van deze 9

20 opvang aan het college worden voorgelegd. Voorstel zal zijn om dit op de huidge wijze te laten doorlopen voor een periode van 4 jaar (1 januari 2008 tot 31 december 2011). Dit houdt in dat de Dierenambulance Nijmegen (DAN) het vervoer van de zwerfdieren voor haar rekening neemt en dat dierentehuis de Mère de opvang van zwerfhonden -en katten voor haar rekening neemt. De DAN vangt alle andere zwerfdieren buiten de honden en de katten op en zorgt voor verantwoorde herplaatsing van deze dieren Verwilderde katten In de kadernotitie 2004 was nog niet duidelijk hoe de overlast van verwilderde katten aangepakt zou worden. Er heeft inmiddels een onderzoek plaatsgevonden naar de omvang van verwilderde katten. De populatie van de verwilderde katten wordt geschat op 500 katten. Hiervan zijn er in geholpen en in 2006 zijn er 106 geholpen. De werkwijze is als volgt: De Dierenbescherming (DB) vangt de katten en laat deze castreren en zet ze vervolgens terug in het wild. Met deze werkwijze breiden de groepen katten zich niet verder uit en door de gewijzigde hormoonhuishouding stoppen hinderlijke stank en kattenconcerten. Hierdoor vermindert de overlast. De Dierenbescherming kan alleen verwilderde katten castreren/ steriliseren als ze weten waar deze katten zich bevinden. Hiervoor zijn ze afhankelijk van meldingen van burgers. Er komen veel meldingen over individuele verwilderde katten, maar er komen relatief weinig meldingen over kolonies katten, terwijl dit wel de verwachting was. Hierdoor ligt het aantal geholpen katten lager dan verwacht. Het contract met de DB loopt af op 1 januari Dit contract zal dan worden geëvalueerd en er zullen dan nieuwe afspraken worden gemaakt over hoe en door wie de overlast van verwilderde katten wordt tegengegaan Identificatieplicht van honden en katten Ten aanzien van het beleid uit de kadernotitie is niets gewijzigd, het beleid is als volgt: Identificatieplicht voor honden gebeurt door de hondenbelasting gekoppeld aan de penningen. Op 2 november 2004 heeft het College besloten dat de Dierenambulance Nijmegen (DAN) inzicht krijgt in het bestand van hondenpenningen met als doel om zwerfhonden sneller bij hun eigenaar te bezorgen. Deze afspraak duurt tot 1 januari In mei 2008 zal verlenging ter besluitvorming aan het College worden voorgelegd. Katten worden op dit moment niet geregistreerd. Ze worden alleen gechipt wanneer ze binnenkomen bij dierentehuis de Mère. Het aantal katten is namelijk erg groot en de katten zijn moeilijk te traceren. Tevens is het verplicht stellen van het registreren van katten praktisch gezien niet te handhaven, het verloop van katten is namelijk erg groot en ze wisselen vaak van eigenaar of vinden de dood op de openbare weg Agressief gedrag bij honden Ten aanzien van het beleid ten aanzien van agressie van honden is niets gewijzigd, in de kadernotitie staat dat als de klachten excessief zouden toenemen, de gemeente dit zou onderzoeken. Tevens was het voornemen informatie op de website te plaatsen over hondentrainingen. Er zijn nauwelijks klachten over agressief gedrag van honden. Indien de klachten excessief toenemen, zal de gemeente onderzoeken of nadere maatregelen noodzakelijk zijn. Een maatregel kan het volgen van een hondentraining zijn. Deze hondentrainingen worden aangeboden door de 10

21 Dierenbescherming. De gemeente blijft dit stimuleren, maar zal het niet financieren. Stimuleren gebeurt via een link op de gemeentelijke website naar de site van de dierenbescherming Problematiek rondom hondenpoep In de kadernotitie noemt men het voornemen om in 2005 hernieuwde beleidsuitgangspunten met betrekking tot overlast van hondenpoep te formuleren. Inmiddels is het beleid ten aanzien van hondenpoep is vastgelegd in het uitvoeringsplan overlast hondenpoep gemeente Nijmegen, genaamd: 'Daar trappen we niet meer in', welke in 2005 is vastgesteld door de raad. Met dit uitvoeringsplan wordt nadrukkelijker ingezet op de opruimplicht. Iedere hondenbezitter is zelf verantwoordelijk en dient er voor te zorgen dat zijn of haar hond geen overlast veroorzaakt in de openbare ruimte. De gemeente zal de hondenbezitters hierbij helpen middels het inrichten en verbeteren van (uitlaat)voorzieningen. Dit betekent : - dat de bestaande hondenuitlaatplaatsen worden opgeknapt; ze worden duidelijk begrensd, er komt herkenbare bebording en ze worden goed gereinigd, - dat er nieuwe hondenuitlaatplaatsen worden toegevoegd, - dat slechte, niet functionerende hondenuitlaatplaatsen worden verwijderd en - dat er afvalbakken worden geplaatst in die wijken waar hondenuitlaatplaatsen niet lijken te functioneren of waar door ruimtelijke omstandigheden deze niet kunnen worden gerealiseerd. Over het nieuwe beleid ten aanzien van hondenpoep is naar de burger gecommuniceerd. Bij overtredingen zal vervolgens verbaliserend worden opgetreden. Met ingang van mei/juni 2006 is de gemeente ook middels de beleidslijn van bestuurlijke boete gaan optreden Hondenbelasting Ten aanzien van het beleid op het gebied van hondenbelasting is niets gewijzigd ten aanzien van de kadernotitie in Op dit moment ontvangt de gemeente ,- aan hondenbelasting. Er wordt vastgehouden aan het besluit van de raad in november 2002 om de hondenbelasting niet in een doelbelasting om te zetten. 4.2 Evenementen met dieren Evenementen In de kadernotitie staat beschreven dat evenementen met dieren getoetst gaan worden aan de Gezondheid -en welzijnswet voor dieren en dat onderzocht zal worden in hoeverre de APV hierop moet worden aangepast. Tevens is toen de afspraak gemaakt dat de gemeente de LID op de hoogte stelt, indien er een evenement met dieren plaatsvindt. Op dit moment is in de gemeente Nijmegen het beleid ten aanzien van evenementen als volgt: de gemeente geeft een vergunning af voor de komst van een evenement en de Landelijke inspectiedienst Dierenbescherming (LID) wordt hiervan op de hoogte gesteld. Vervolgens controleert de LID of het welzijn van de dieren gewaarborgd is. Als dit niet het geval is, dan wordt een boete gegeven. 11

22 4.2.2 Circussen Eind 2008 komt het ministerie van Landbouw, natuur en visserij (LNV) met nieuw beleid ten aanzien van circussen. De gemeente wacht tot dit beleid is vastgesteld, alvorens gestart wordt met het maken van gemeentelijk beleid op dit onderdeel. Het hernieuwde bewustzijn en denken over dieren in circussen zorgen voor een sterk groeiende politieke en maatschappelijke aandacht voor het welzijn van circusdieren. De meningen over het optreden van dieren in circussen lopen sterk uiteen van het toestaan, al dan niet onder voorwaarden, tot het verbieden. De redenen voor een verbod verschillen. Waar de één puur vanwege welzijnsoverwegingen een verbod of regelgeving wil, vindt de ander ten principale dat het doen van kunstjes de eigenheid van het dier onaanvaardbaar aantast. De voorstanders van dieren in circussen stellen hier tegenover dat het onmogelijk is dieren dingen te laten doen, die ze van nature niet al kunnen. Het enige is dat ze getraind worden om het tijdens optredens op commando te doen. Men spreekt over onnatuurlijk gedrag (dieren horen geen kunstjes te doen), de trainingsmethoden zijn dieronvriendelijk, de hokken zijn te klein en tot slot is het constante vervoer een bron van zorg. Naast het ethisch denken over circusdieren, is er echter nog weinig concrete wetenschappelijke kennis beschikbaar over het welzijn van dieren in circussen. De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) laat een onderzoek doen naar allerlei aspecten betreffende het welzijn van dieren in circussen. Het onderzoek wordt uitgevoerd door Wageningen-UR. Relevante partijen van voor- en tegenstanders zullen in een begeleidingsgroep zitting hebben. Eind 2008 is het onderzoek afgerond en wordt het eindrapport opgeleverd. Dit rapport zal als basis dienen voor het landelijke beleid met betrekking tot circusdieren en kan nieuwe regelgeving en voorschriften opleveren. * De gemeente Nijmegen wacht dit beleid af en gaat pas daarna eigen gemeentelijk beleid ten aanzien van circussen te formuleren. 4.3 Kinderboerderijen Op het moment van schrijven van de kadernotitie in 2004 werden de risico's in beeld gebracht om te kijken of de gemeentelijke kinderboerderijen extern kunnen worden ondergebracht. Ook was het voornemen om bij de afgifte van vergunningen het dierenwelzijn te betrekken. Op dit moment zijn er in Nijmegen vier kinderboerderijen. Dit zijn: Kinderboerderij Goffert/Hertenkamp. Kinderboerderij Lindenholt Kinderboerderij t Boerke. Kinderboerderij Kobus De gemeente is juridisch en economisch eigenaar van de grond en de opstallen. Ook geeft de gemeente a-structurele subsidie voor de exploitatie van de kinderboerderijen. In 2008 wordt de toekomst van de kinderboerderijen voorgelegd aan de Raad. Hierin staat niet het dierenwelzijn, maar vooral de exploitatie en de personele bezetting van de kinderboerderijen centraal. Het dierenwelzijn in de kinderboerderijen wordt gewaarborgd door de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming(LID). Na afgifte van een vergunning controleert de inspecteur of het belang van de dieren in de betreffende kinderboerderij is gewaarborgd. De kinderboerderijen hebben een educatieve functie en hebben hiervoor ook lespakketten om kinderen voor te lichten. * Ministerie van LNV (oktober 2007) Nota dierenwelzijn 12

23 4.4 Proefdieren Het gebruik van proefdieren wordt door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) gereguleerd door middel van het afgeven van vergunningen. De gemeente kan indirect het gebruik van proefdieren tegengaan. Ter bevordering van het dierenwelzijn zal de gemeente uitdragen dat het gebruik van proefdieren zoveel mogelijk moet worden tegengegaan. 4.5 Hengelen (vissen) In de kadernotitie was het voornemen om bij het nieuwe visstandbeheersplan specifieke dierenwelzijnsmaatregelen op te nemen. In het nieuwe visstandbeheersplan is ingezet op verbetering van het ecosysteem in zijn algemeenheid. Hierin is niet specifiek rekening gehouden met het dierenwelzijn. Indirect wordt dit dierenwelzijn wel bevorderd door de verbetering van het ecosysteem. Om in Nijmegen te mogen vissen dient de burger in het bezit te zijn van een vispas. Het uitgeven van deze pas gebeurt sinds 1 januari 2008 door Sportvisserij Nederland, welke bestaat uit 9 federaties. Nijmegen valt onder de Hengelsport federatie Midden Nederland. Bij deze federatie zijn in Nijmegen 2 verenigingen aangesloten, te weten: NHV De Voorn en HSV de Sportvisser. In Nijmegen zijn ongeveer 2500 mensen in het bezit van een vispas. Aan deze vispas zijn een aantal voorwaarden verbonden, welke landelijk zijn vastgesteld. Mensen worden gecontroleerd op het bezit van een vispas door een Bijzonder Opsporings Ambtenaar. (BOA) 4.6 Overlast van dieren In de kadernotitie staat dat de gemeente de burger zal voorlichten over hoe zij zelf op verantwoorde wijze overlast kunnen voorkomen en zij zal daarin samenwerken met de organisaties die kennis hebben van de divers diersoorten. Burgers in Nijmegen overlast ondervinden van onder meer stadsduiven, stadseenden, vleermuizen en steenmarters. De laatstgenoemde is een beschermd dier en alleen een gecertificeerde medewerker mag deze overlast daadwerkelijk aanpakken. Sinds 2002 zijn gemeenten zelf verantwoordelijk voor de aanpak van deze overlast. Inmiddels fungeert een gecertificeerd medewerker van de bureau Milieutoezicht als contactpersoon voor deze overlast. Goede informatie over deze overlast kan veel ongerustheid wegnemen bij de burger, dat is minstens zo belangrijk als het daadwerkelijk aanpakken van de overlast en kan middels het plaatsen van een stuk tekst op Nijmeegse internetsite al worden uitgevoerd. Hierbij kan worden gekeken naar websites van bijvoorbeeld de gemeenten Hengelo en Wierden, die aan voorgaande al uitvoering hebben gegeven. In juli wordt informatie over overlast van de steenmarter en de vleermuis op de gemeentelijke pagina van de Brug en op de gemeentelijke website geplaatst. 4.7 Educatie en voorlichting In de kadernotitie is het voornemen beschreven om de toegankelijkheid van de informatie te verbeteren en te verwijzen naar de organisaties die betrokken zijn bij het dierenwelzijnsbeleid. Op het gebied van educatie en voorlichting is het beleid als volgt: 13

24 Educatie en voorlichting wordt verzorgd door het Milieu Educatie Centrum, de Dierenambulance Nijmegen en de Dierenbescherming. Er is voor de burger niet duidelijk met welke vraag ze bij welke organisatie terecht kunnen. De gemeente kan dit opvangen door informatie op de website te plaatsen. Dit wordt opgelost middels de volgende acties - Er wordt op de gemeentelijke website informatie geplaatst over waar burgers terecht kunnen met vragen over de volgende onderwerpen: Gevonden en vermiste dieren Het vinden van dode dieren Melding van een verwilderde katten (kolonie) Hondenbelasting Klachten over hondenpoepveldjes Overlast van steenmarters en vleermuizen Aanvragen van een vispas Het plaatsen van informatie kost naast de inzet van uren, geen extra geld. - Er wordt tweemaandelijks informatie over het dierenwelzijnsbeleid geplaatst op de gemeentepagina in de Brug. - Er worden posters verspreid bij Wijkcentra, dierenartsen en dierenorganisaties met informatie over de DAN als centraal meldpunt en de Mère als asiel. (Kosten ± 1.500). - Betrokken instanties (zoals dierenartsen, dierenorganisaties/ verenigingen, Dierenbescherming, Stichting Kattenzorg, politie en dierenwinkels) middels een brief informeren over de voortzetting van de DAN als centraal meldpunt en dierentehuis de Mère als asiel. - Vermelding in de stadsgids van de organisaties die betrokken zijn bij het dierenwelzijnsbeleid. 4.8 Speerpunten voor de interne organisatie van de gemeente Nijmegen Uit de inventarisatie van werkzaamheden (zie bijlage 2) is gebleken dat de directie Grondgebied (afdeling Openbare ruimte) en de Directie Stadsbedrijven (DSB) de twee belangrijkste directies zijn waar men zich bezighoudt met dieren en hun welzijn. Bij DGG is beleidsmatig de kennis aanwezig en wordt bijvoorbeeld bij stedenbouwkundige ontwikkelingen rekening gehouden met de aanwezigheid van beschermde dieren. Bij DSB wordt het beleid van DGG uitgevoerd en liggen dus de contacten met de burger en de bedrijven. Denk hierbij aan de Bel -en herstellijn, het beheer van het contract met de DAR en van de hondenuitlaatplaatsen. Bij de directie Inwoners is het beleid en de financiële afhandeling inzake het ophalen, vervoer en opvang van de zwerf- en dode dieren ondergebracht en de inspectie inzake de hondenbelasting. Voor de uitvoering van deze werkzaamheden wordt samengewerkt met DGG en DSB vanwege de kennis en kunde van deze directies op het gebied van dieren. De directie Bestuursondersteuning is betrokken bij het dierenwelzijn in verband met het rampenplan. Ook hier wordt de uitvoering gecoördineerd door DSB. Binnen het dierenwelzijnsbeleid wordt meer integraliteit aangebracht. Dit gebeurt door: - Twee keer per jaar een overleg in te plannen met de programma's die betrokken zijn bij het dierenwelzijnsbeleid. - Twee keer per jaar overleg tussen de drie wethouders die betrokken zijn bij het dierenwelzijnsbeleid. Dit betreft de wethouders Wijken & Openbare ruimte, Zorg & Welzijn en Milieu, Groen en Recreatie. 14

25 - Bij het invoeren van nieuw beleid betrokkenen te informeren en waar nodig te raadplegen. Ook het platform Dierenwelzijn dient bij veranderingen van algemene aard om advies te worden gevraagd. - De interne organisatie wordt via intraweb geïnformeerd over ontwikkelingen binnen het dierenwelzijnsbeleid. 4.9 Positie platform dierenwelzijn Middels collegebesluit van 19 mei 2005 is het Platform Dierenwelzijn aangewezen als eerste aanspreekpunt voor de gemeente in zaken die het welzijn van de dieren betreffen. In de praktijk blijkt dat dit vaker kan, dan nu gebeurt. In haar eigen evaluatie wijst het platform de gemeente op een aantal onderwerpen waar de gemeente nog verbetering in aan kan brengen. Dit betreft de volgende onderwerpen: - Aanpak overlast verwilderde katten - Aanpak en voorlichting steenmarteroverlast - Informatievoorziening aan burger over dierenwelzijn Voorstel is om het convenant met het platform Dierenwelzijn voor een periode van 3 jaar te verlengen. Hierover is in januari 2008 contact geweest met het platform. Het platform zal komen met nieuwe initiatieven voor het nieuwe convenant. De inhoud van deze afspraken zal in juli separaat aan het college ter besluitvorming worden voorgelegd. 15

26 5. Conclusie en aanbevelingen In de evaluatie van het Nijmeegse dierenwelzijnsbeleid is de mate van integraliteit binnen dit dierenwelzijnsbeleid onderzocht. Daarna zijn de voornemens uit de 'Kadernotitie Dierenwelzijn Nijmegen 2004' getoetst en is beleid voor de volgende jaren geformuleerd. Hieronder volgen de belangrijkste conclusies en de daaruitvoortvloeiende aanbevelingen. 5.1 Conclusies en aanbevelingen Integraliteit binnen het dierenwelzijnsbeleid In bijlage 2 van deze evaluatie zijn alle betrokkenen binnen het Nijmeegse dierenwelzijnsbeleid opgenomen. Naar aanleiding van de afgenomen enquête kan het volgende worden geconcludeerd en aanbevolen: Conclusies - De betrokkenheid op het gebied van het welzijn van dieren onder de geënquêteerden is groot. - Er is weinig tot geen bekendheid met het Nijmeegse dierenwelzijnsbeleid en daarbij behorende wetgeving als bijvoorbeeld het Nijmeegs Milieu beleidsplan. - Samenwerking tussen de DAN, de Mère, de LID en het platform is goed. Tussen de DB en de DAN is de communicatie minder goed, maar wel werkbaar. - Binnen de gemeente kan de samenwerking tussen de diverse beleidsdirecties beter. - De informatievoorziening richting de burger kan beter. Er is niet duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is en waar de burger terecht kan met vragen over dieren en haar welzijn. Aanbevelingen - Deze betrokkenheid wordt gekoesterd en waar nodig ingezet. Bij beleidswijzigingen worden de betrokken organisaties actief geïnformeerd. Jaarlijks wordt een bijeenkomst georganiseerd met alle betrokkenen binnen het dierenwelzijnsbeleid om de ontwikkelingen te bespreken. - Samenwerking op dezelfde wijze door laten lopen en waar mogelijk en nodig, verbeteren. - Twee keer per jaar overleg tussen de betrokken beleidsprogramma's. - Tweejaarlijks bestuurlijk overleg tussen de betrokken wethouders. - Op de gemeentelijke website komt informatie over de vraag, waar de burger terecht kan met informatie over het dierenwelzijn Ontwikkelingen binnen de onderwerpen van de Kadernotitie dierenwelzijn Nijmegen 2004 Naar aanleiding van de toetsing van de voornemens uit de Kadernotitie dierenwelzijn 2004 kan het volgende worden geconcludeerd en aanbevolen: 16

27 Conclusies Contracten met dierentehuis de Mère, het Platform Dierenwelzijn en de Dierenambulance verlopen goed. Het aantal verwilderde katten is ongeveer 500. Deze katten worden door de DB gevangen, gecastreerd en teruggezet in het wild. Dit contract loopt door tot 1 januari Het stimuleren van hondentrainingen is niet gestimuleerd. Beleid tav problematiek rondom hondenpoep is vastgelegd in de nota 'Daar trappen we niet meer in'. Er is onderzocht hoe de gemeente Nijmegen ontmoedigingsbeleid kan voeren t.a.v. circussen. In Nijmegen zijn vier kinderboerderijen. Het dierenwelzijn wordt gewaarborgd door controle van de districtsinspecteur van de LID. Het gebruik van proefdieren wordt door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) gereguleerd door middel van het afgeven van vergunningen. De gemeente kan indirect het gebruik van gemeenten tegengaan. Het afgeven van een vispas gebeurt door de Hengelsport federatie Midden Nederland. In Nijmegen zijn ongeveer 2500 mensen in het bezit van een vispas. Burgers in Nijmegen ondervinden overlast van o.a. de steenmarter, de vleermuis en de stadsduif. Er is inmiddels een gecertificeerd contactpersoon bij Milieutoezicht die belast is met deze overlast. Educatie en voorlichting over het dierenwelzijnsbeleid wordt verzorgd door het Milieu Educatie centrum, de Dierenambulance Nijmegen (DAN) en de Aanbevelingen De evaluatie van deze contracten en de nieuwe afspraken worden in mei 2008 middels een separaat voorstel aan het college van B&W ter besluitvorming aangeboden. Het contract met de Dierenbescherming (DB) loopt door tot 1 januari Daarna zal het contract worden geëvalueerd en worden er nieuwe afspraken gemaakt. Op de website zal worden verwezen naar de hondentrainingen die worden gegeven door de Dierenbescherming Het uitvoeringsbeleid zoals verwoord in de nota 'Daar trappen we niet meer in' blijft in uitvoering. De gemeente wacht met het maken van gemeentelijk beleid t.a.v. circussen op de uitkomsten van het onderzoek van het ministerie van LNV. Zomer 2008 wordt de toekomst wat betreft personele bezetting en exploitatie van de kinderboerderijen voorgelegd aan de Raad. De waarborg van het dierenwelzijn door de LID zal blijven bestaan. Ter bevordering van het dierenwelzijn zal de gemeente uitdragen dat het gebruik van proefdieren zoveel mogelijk moet worden tegengegaan. Het afgeven van vergunningen blijft een taak van de Hengelsport federatie Midden Nederland. Op de website komt informatie over hoe om te gaan met overlast van o.a. de steenmarter en de vleermuis. Dit wordt ook op de gemeentelijke pagina van de Brug en op de website geplaatst. Op de website wordt informatie geplaatst, waar de burger wordt doorverwezen naar deskundige organisaties die hem/ haar kan voorzien van een bevredigend antwoord op 17

28 Dierenbescherming (DB). Toch blijkt dat het voor de burger niet duidelijk is waar hij/zij terecht kan met vragen over het dierenwelzijn. zijn/haar vraag t.a.v. het dierenwelzijn. 18

29 Bijlage 1: Enquête Evaluatie Dierenwelzijnsbeleid gemeente Nijmegen Sectie 1: betreffende de betrokkenheid van onderzoekseenheden bij het dierenwelzijnsbeleid 1. Op welke wijze is uw afdeling / organisatie betrokken bij het dierenwelzijnsbeleid van de gemeente Nijmegen? a. beleidsmakers b. beleidsuitvoerders c. anders betrokken, namelijk... In het geval van beleidsmakers: 1. Maakt u beleid op basis van: (meerdere opties mogelijk) a. wetgeving, Op welke? b. coalitieakkoord, in het kader van welk(e) punt(en)? c. anders, namelijk Welk beleid maakt u concreet ten aanzien van het dierenwelzijn? 3. Zijn uw werkzaamheden sinds de start van het dierenwelzijnsbeleid (officieel ), dan wel in de daaropvolgende jaren veranderd, aangepast of uitgebreid? Zo ja, hoe en waardoor? In het geval van beleidsuitvoerders: (zowel binnen als buiten gemeente) 1. In opdracht van wie en op basis waarvan voert u beleid uit? 2. Wat houden uw werkzaamheden en/of taken ten aanzien van dierenwelzijn concreet in? 3. Zijn uw werkzaamheden sinds de start van het dierenwelzijnsbeleid (officieel ), dan wel in de daaropvolgende jaren veranderd/ aangepast/ uitgebreid? Zo ja, hoe en waardoor? 4. Bent u incidenteel of structureel betrokken bij het dierenwelzijnsbeleid? In het geval van andere betrokkenheid bij het dierenwelzijnsbeleid: 1. Hoe is deze betrokkenheid ontstaan? 2. Bent u incidenteel of structureel betrokken bij het dierenwelzijnsbeleid? 3. Wat houdt deze betrokkenheid concreet in? 4. Is uw betrokkenheid sinds de start van het dierenwelzijnsbeleid, dan wel in de daaropvolgende jaren veranderd, aangepast of uitgebreid? 5. In hoeverre is deze betrokkenheid vastgelegd? 19

30 Sectie 2: beoordeling door onderzoekseenheden van hun betrokkenheid bij het dierenwelzijn(sbeleid) 1. Voelt u zich door uw taken/ werkzaamheden daadwerkelijk betrokken bij het dierenwelzijn? 2. Krijgt u de indruk dat uw bijdrage deel van een geheel (het dierenwelzijnsbeleid) uitmaakt? Oftewel: Voelt u zich betrokken bij het dierenwelzijnsbeleid? 3. Bent u op de hoogte van het bestaan, dan wel van de inhoud van de kadernotitie dierenwelzijn? 4. Bent u op de hoogte van de inhoud van andere beleidsstukken ter bescherming van het dierenwelzijn? (bijv. NMBP, Natuurtoets, Waakvlamovereenkomst...) 5. Welk rapportcijfer (schaal van 1 tot 10) zou u uw betrokkenheid geven bij: - dierenwelzijn - dierenwelzijnsbeleid Sectie 3: samenwerking van onderzoekseenheden met partners in het kader van het dierenwelzijnsbeleid en communicatie in deze samenwerking 1. Werkt u met betrekking tot uw bezigheden in het kader van het dierenwelzijnsbeleid samen met partners? Zo ja, ga verder met vraag 2 Zo nee, waarom niet? 2. (indien vraag 1 met ja is beantwoord) Met welke partners werkt u samen? a. partners binnen de gemeente, welke? b. partners buiten de gemeente, welke? 3. Wat is uw relatie ten opzichte van deze partners? a. opdrachtgever b. uitvoerder c. overleg d. anders, namelijk Met welke regelmaat heeft u contact met uw partners? a. incidenteel, wanneer? b. structureel, welke termijn? (zijn hier afspraken over?) 5. Op welke wijze communiceert u met uw partners? a. per post b. telefonisch c. per mail d. persoonlijke afspraak e. anders, namelijk... 20

31 6. Met wie neemt u contact op in het geval van onduidelijkheden bij uw taken en/of werkzaamheden met betrekking tot het dierenwelzijnsbeleid? Sectie 4: beoordeling door onderzoekseenheden van de huidige samenwerking en communicatie met partners in het kader van het dierenwelzijn(sbeleid) 1. Wat vindt u van de huidige samenwerking tussen u en uw partners? 2. Wat vindt u van de regelmaat van contact tussen u en uw partners? 3. Wat vindt u van de huidige wijze van communiceren tussen u en uw partners? 4. Vindt u dat u voldoende op de hoogte bent van hetgeen zich gemeentebreed afspeelt in het kader van het dierenwelzijnsbeleid? Zo, nee, denkt u dat de oorzaak hiervan ligt in het gebrek aan samenwerking en/of communicatie tussen de verschillende betrokken partijen? Sectie 5: Verbeteringen aangedragen door onderzoekseenheden in samenwerking en communicatie tussen partners in het belang van het dierenwelzijn(sbeleid) 1. Kan de samenwerking en/ of de communicatie tussen u en uw partners worden verbeterd in het belang van het dierenwelzijn(sbeleid)? Zo ja, hoe? 2. Mist u bepaalde samenwerkingsverbanden die het dierenwelzijn(sbeleid) ten goede zouden komen? Zo ja, aan welke samenwerking denkt u dan? Sectie 6: Informatievoorziening door onderzoekseenheden richting burger 1. Bent u betrokken bij de informatievoorziening van dierenwelzijnaangelegenheden richting de burger? Zo ja, 1. Op welke wijze? 2. Hoe is deze informatievoorziening tot stand gekomen? 3. Werkt u samen met partners om deze communicatie te bewerkstelligen? 4. Wat vindt u van deze informatievoorziening? 5.Vindt u dat er iets verbeterd kan worden in de communicatie van dierenwelzijnissues richting de burger? Zo nee, 1. Waarom niet? 2. Verzorgt een van uw partners wellicht deze informatievoorziening? 3. Zou u betrokken willen worden bij informatievoorziening richting burger? 21

32 Bijlage 2:Overzicht taken en bevoegdheden Onderwerp Directie Programma Interne samenwerking of handhaving Ophalen&opvang gevonden dieren DIW Zorg en Welzijn Bureau Toezicht (DGG) Ophalen dode dieren DIW Zorg en Welzijn Bureau Toezicht Externe organisatie Dierenasiel de Mère, DAN, DAR Dan, DAR en destructiebedrijf Miedema Verwilderde katten DIW Zorg en Welzijn DB, dierenartsen Agressief gedrag bij honden DBO/ DGG Openbare ruimte Bureau Toezicht/ DSB Hondenpoepbeleid DGG Openbare Bureau DAR ruimte Toezicht/ DSB Hondenbelasting DGG Openbare ruimte Burgerzaken/ belastingen Evenementen met DGG Openbare DIW LID dieren ruimte Kinderboerderijen DIW Wijken DWS/ DSB LID Houden van Provincie en DSB landbouwdieren DGG In het wild levende dieren DGG Openbare ruimte Jacht DGG Openbare DSB ruimte Vissen DGG Openbare ruimte Overlast van dieren DGG Openbare ruimte Bureau Toezicht LID, politie (Straat)reiniging DSB DAR Dierziekten DGG/DBO Openbare GGD ruimte Plaagdierbestrijding DGG/ DSB Openbare DAR ruimte Rampenplan DBO Veiligheid DSB DAN Adviesfunctie Platform Dierenwelzijn en overige verenigingen als vereniging Hondenbezitters 22

33 Bijlage 3: Overzicht financiën dierenwelzijnsbeleid * Onderwerp Begroting Kosten/ inkomsten Ophalen dode dieren Kosten: ,- Ophalen zwerfdieren Kosten: ,- Opvang zwerfdieren Kosten: ,- Verwilderde katten Kosten: 1.500,- Agressief gedrag bij honden Niet te traceren Hondenpoepbeleid ,- Inkomsten uit de hondenbelasting ,-. Kosten uitlaatplaatsen: ,- Hondenbelasting Begrote Inkomsten: ,- inkomsten: ,- Evenementen met dieren Niet te traceren Kinderboerderijen ,- Kosten: ,- Inkomsten: ,- Houden van landbouwdieren Niet te traceren In het wild levende dieren Niet te traceren Jacht Niet te traceren Vissen Niet te traceren Overlast van dieren Niet te traceren (Straat)reiniging Niet te traceren Dierziekten Niet te traceren Plaagdierbestrijding , ,- Rampenplan Niet te traceren Adviesfunctie Niets Niets * Bedragen zijn afkomstig uit het jaar

34 Evaluatie Dierenwelzijnbeleid Nijmegen Platform Dierenwelzijn Nijmegen, mei 2008 Evaluatie Dierenwelzijnsbeleid in Nijmegen Op 3 december 2002 heeft de gemeenteraad van Nijmegen unaniem ingestemd met de aanbevelingen van het initiatiefvoorstel dierenwelzijn, opgesteld door het Platform Dierenwelzijn Nijmegen. Besloten werd dit plan verder op haalbaarheid te laten onderzoeken. Daarmee profileerde de gemeenteraad van Nijmegen zich als een voortrekker op het gebied van dierenwelzijn. Op 15 maart 2005 is de daaruit voortgekomen Kadernotitie Dierenwelzijn aangenomen en speelt dierenwelzijn als zodanig dus in de gemeente Nijmegen een zelfstandige rol. We zijn nu bijna 5 jaar verder, dierenwelzijn wordt in de samenleving steeds belangrijker en heeft inmiddels ook een stem in de 2 e kamer. Of Nijmegen zijn voortrekkersrol op dierenwelzijngebied heeft kunnen behouden is en welke voornemens inmiddels zijn gerealiseerd, is onderwerp van deze evaluatie van 5 jaar dierenwelzijnsbeleid in Nijmegen. Inhoud bladzijde Samenvatting conclusies PDN 2 Een stukje historie 2 Van Initiatiefvoorstel naar Kadernotitie 3 Dierenwelzijn in Nijmegen in de praktijk 5 Aanpak overlast verwilderde katten 5 Aanpak en voorlichting steenmarteroverlast 7 Informatievoorziening aan burger over dierenwelzijn 8 Digitale Balie van de gemeente Nijmegen in 2009? 1

35 Evaluatie Dierenwelzijnbeleid Nijmegen Platform Dierenwelzijn Nijmegen, mei 2008 Samenvatting conclusie Platform Dierenwelzijn Nijmegen (PDN) De ambities op dierenwelzijngebied, zoals verwoord in het initiatiefvoorstel en gesteund door alle gemeenteraadsfracties, zijn vervolgens in de door de gemeente Nijmegen ontwikkelde Kadernotitie Dierenwelzijn behoorlijk geslonken. Het PDN vraagt zich af, of dit is, wat de gemeenteraadsleden voor ogen hadden bij het steunen van het oorspronkelijke initiatiefvoorstel over dierenwelzijn in Nijmegen. Bij de verdere praktische invulling van het dierenwelzijnsbeleid (overlast verwilderde katten) heeft de gemeente weinig tot niets gedaan met de adviezen van het PDN. Ook is het PDN niet geconsulteerd bij zaken die dierenwelzijn betreffende (hondenpoepbeleid). De informatievoorziening aan de burgers over dierenwelzijn schiet ernstig tekort. Nergens blijkt dat we hier te maken hebben met een gemeente die ambities heeft op het gebied van dierenwelzijn. Over steenmarteroverlast, sinds 2002 een gemeentelijke verantwoordelijkheid, wordt telefonisch foutieve en via de website geen informatie vertrekt. Positief is de gemeente haar verplichtingen rond gevonden en verloren huisdieren uitstekend geregeld heeft. Deze regeling werkt ook in de praktijk naar volle tevredenheid van betrokkenen (Dierenambulance Nijmegen) Positief is ook, dat de gemeente momenteel middels een enquête probeert de betrokkenheid van de verschillenden afdelingen van de gemeente Nijmegen te onderzoeken. Het Platform hoopt, dat met de uitkomsten van deze enquête knelpunten aan het licht komen, waardoor het onderwerp Dierenwelzijn in de nabije toekomst meer intergraal deel gaat uitmaken van het gemeentelijk beleid. Een stukje historie In 2001 heeft de Ben van Hees van Nijmegen Nu het initiatief genomen te komen tot een initiatiefvoorstel dierenwelzijn. Daartoe heeft hij alle hierbij betrokken Nijmeegse organisaties en personen uitgenodigd, die samen het Platform Dierenwelzijn Nijmegen hebben opgericht. Alleen de Nijmeegse Dierenbescherming wilde jammer genoeg niet deelnemen in dit platform. Voorafgaand aan het initiatief van Nijmegen Nu is er al eerder het een en ander geregeld rond gemeentelijk dierenwelzijn in Nijmegen. Dat waren zaken die betrekking hebben op de rechtstreekse gemeentelijke verantwoordelijkheid voor het welzijn van dieren. Het gaat dan om gevonden en verloren huisdieren en zaken rond dieren, die te maken hebben met de verkeersveiligheid of de volksgezondheid. Op initiatief van de Dierenambulance Nijmegen is er in 1998 een gemeentelijke werkgroep opgericht, waarin de gemeente Nijmegen, een vertegenwoordiger van de politie, de plaatselijke Dierenbescherming, een dierenarts en de Dierenambulance Nijmegen zitten hadden. In deze werkgroep zijn o.a. afspraken gemaakt rond verantwoordelijkheden en afhandelen van de meldingen van gevonden en vervoeren huisdieren. Er zijn goede afspraken gemaakt met de Nijmeegse dierenartsen over de behandeling van deze dieren en een reële vergoeding hiervoor. Ook heeft het geresulteerd in het oprichten van een centraal meldpunt gevonden en verloren dieren bij de Dierenambulance Nijmegen. Daarvoor werd deze taak uitgevoerd door de politie. 2

36 Evaluatie Dierenwelzijnbeleid Nijmegen Platform Dierenwelzijn Nijmegen, mei 2008 Het Platform heeft vervolgens een integraal plan opgezet, betreffende alle zaken, waar dierenwelzijn raakt aan gemeentelijke verantwoordelijkheden. Bovendien beoogt dit plan een visie uit te dragen, over hoe de gemeente vindt dat er binnen haar grenzen met dieren om dient te worden gegaan (morele verplichtingen) Van Initiatiefvoorstel naar Kadernotitie In het Initiatiefvoorstel van 2002 wijst het Platform Dierenwelzijn (hierna PDN) de gemeente op haar wettelijke verantwoordelijkheden rond dierenwelzijn, maar ook op haar morele verplichtingen rond dierenwelzijn. Het PDN vindt, dat een moderne stad als Nijmegen op het gebied van dierenwelzijn een voortrekkersrol zou moeten vervullen. Dierenwelzijn is tegenwoordig niet meer een marginaal onderwerp maar wordt breed gedragen in de samenleving. Het enkel voldoen aan wettelijke verplichtingen is veel te mager. Het initiatiefvoorstel is in december 2002 door de gehele gemeenraad vrijwel compleet is overgenomen inclusief de morele ambities rond dierenwelzijn. Hoewel uitwerking van de gemeente van dit initiatiefvoorstel, de kadernotitie van 2005 ook door de gemeenteraad is aangenomen, constateert het PDN, dat er bij deze uitwerking nog al wat die morele ambities verloren zijn gegaan. Aan de andere kant zijn er ook veel zaken wel overgenomen Een overzicht: Positief zijn alle regelingen en afspraken tussen de gemeente en de Dierenambulance Nijmegen. Ook in de praktijk werkt alles naar tevredenheid. o De gemeente heeft dus de aanbevelingen van de gemeentelijke werkgroep publiekrechtelijke taken rond dieren overgenomen (Aanbeveling PDN) Ook positief is, dat de gemeente zich in de Kadernotitie voorneemt een aantal van de aanbevelingen, die buiten de directe wettelijke verantwoordelijkheden liggen, over wil nemen: o De gemeente neemt zich voor de problematiek rond huisdieren in bejaardentehuizen bij deze zorginstellingen onder de aandacht te brengen o Alle evenementen rond dieren (o.a. circussen) worden gemeld bij de LID o de gemeente gaat onderzoeken in hoeverre de APV kan worden aangepast rond evenementen met dieren (2005) o De gemeente wil het gebruik van dieren als attractie gaan verbieden in de APV, o De gemeente wil uitdragen dat het gebruik van proefdieren zoveel mogelijk wordt tegengegaan o De gemeente gaat in een visstandbeheersplan specifieke dierenwelzijnmaatregelen opnemen (2005) 3

37 Evaluatie Dierenwelzijnbeleid Nijmegen Platform Dierenwelzijn Nijmegen, mei 2008 Minder positief is, dat van veel van bovengenoemde voornemens nog weinig naar buiten gekomen is. Het Platform vraagt zich af waar deze initiatieven binnen de gemeente worden ontplooit en wie dit alles coördineert. Zoals al is geconstateerd, is bij de uitwerking door de gemeente van het initiatiefvoorstel naar de kadernotitie is veel van het ambitieniveau op dierenwelzijngebied verloren gegaan. Een overzicht:: (paragraafverwijzing Kadernotitie ) 3.1: Het Platform beveelt de gemeente zich bij afgifte en controle van vergunningen, gebaseerd op het Honden en Kattenbesluit (HKB) te laten bijstaan door de Landelijke Inspectiedienst van de Dierenbescherming (LID) en de Centrale Asielraad (CAR). o De gemeente vindt dit niet nodig de huidige werkwijze aan te passen. 3.6.Het Platform beveelt de gemeente aan de hondenbelasting als doelbelasting te beschouwen en ten goede te laten komen aan dierenwelzijn o De gemeenteraad heeft dit voortel afgewezen omdat et op dat moment (december 2002) geen uitgewerkt dierenwelzijnsbeleid was. Dat is er overigens inmiddels wel Het Platform adviseert de gemeente kinderboerderijen te steunen in hun belangrijke educatieve functie o De gemeente probeert de gemeentelijke kinderboerderijen af te stoten (?) Alle aanbevelingen rond het onderwerp dieren in nood zijn vervallen. o Hoewel de meeste wettelijke hieruit voortvloeiende taken goed zijn geregeld met de DAN, heeft volgens het Platform de gemeente wel degelijk een eigen (eind) verantwoordelijkheid op dat gebied. Hierover is in de Kadernotitie niets meer terug te vinden 7. De gemeente wordt aanbevolen te voorkomen dat het welzijn en de leefomgeving van inheemse dieren wordt aangetast en burgers goed geïnformeerd worden over diervriendelijke oplossingen voor problemen, daar waar mensen en dierenbelangen botsen (o.a. vleermuizen, steenmarters, duiven, stadseenden). De gemeente kan ondermeer zorg dragen voor het plaatsen van nestkasten voor bedreigde vogelsoorten (bijvoorbeeld de gierzwaluw), voorzieningen creëren voor overstekende dieren (dassen, padden) o De gemeente lijkt echter niet verder te willen gaan dat wat (inter)-nationale wetgeving hen oplegt. 4

38 Evaluatie Dierenwelzijnbeleid Nijmegen Platform Dierenwelzijn Nijmegen, mei Het Platform adviseert de gemeente zorg te dragen voor een goed toegankelijk aanspreekpunt over dierenwelzijnszaken en voor goede informatie te zorgen o De gemeente vindt het niet nodig meer informatie te verstrekken dan wettelijk noodzakelijk is. Men verwijst die verantwoordelijkheid door naar andere organisaties. Dierenwelzijn in Nijmegen in de praktijk Na het in werking treden van de Kadernotitie Dierenwelzijn heeft het PDN zich bezig gehouden met gevraagd en ongevraagd geven van adviezen aan de gemeente Nijmegen over de praktische toepassing van de in die Kadernotitie genoemde dierenwelzijnszaken in de praktijk. Het ging daarbij met name om: a. Diervriendelijke aanpak overlast verwilderd katten b. Aanpak en voorlichting steenmarteroverlast c. Daarnaast heeft het Platform de informatievoorziening aan de burger over dierenwelzijn via het digitaal loket op de internetsite va de gemeente en de voorlichting via de krant (de Brug) gevolgd, Hierna gaan we wat dieper in op de ervaringen en bevindingen van het PDN met de gemeente Nijmegen: Ad a Aanpak overlast verwilderde katten. Op verzoek van de gemeente heeft het PDN in mei 2003 een beleidsvoorstel voor de diervriendelijke aanpak van overlast door verwilderde katten aangeboden. De gemeente heeft vervolgens aangegeven de aanpak van de overlast mede op dit voorstel te willen baseren. Het PDN heeft voor de tot stand komen van het voorstel samengewerkt met de landelijke Dierenbescherming en getracht zoveel mogelijk overeenstemming te bereiken tussen alle in Nijmeegse dierenwelzijnsorganisaties en de plaatselijke dierenartsen. Het Platform heeft de gemeente geadviseerd de overlast aan te pakken met de Nijmeegse organisaties, die al jaren de overlast op de omschreven manier aanpakken en bij de ontwikkeling van bovenstaand voorstel betrokken waren.. De gemeente heeft er echter voor gekozen met de Nijmeegse Dierenbescherming in zee te gaan. Overlast door verwilderde katten wordt aangepakt door het vangen, neutraliseren en terugplaatsen van de dieren. De overlast is dan grotendeels verdwenen 5

39 Evaluatie Dierenwelzijnbeleid Nijmegen Platform Dierenwelzijn Nijmegen, mei 2008 Het Platform heeft vervolgens de gemeente aanbevelingen gedaan over een minimaal aantal eisen, waaraan de overeenkomst tussen de gemeente en de Nijmeegse DB zou moeten gaan voldoen. De belangrijkste waren: 1. Het PDN wil graag betrokken worden bij het vaststellen van de prioriteiten van locaties waar verwilderde katten het eerst moeten worden aangepakt a. In punt (Omvang zwerfdier problematiek en preventie) van de Kadernotitie Dierenwelzijn Nijmegen wordt melding gemaakt van een onderzoek naar de omvang van de overlast. Dit onderzoek heeft nog niet plaats gehad. b. Enkele in het PDN vertegenwoordigde organisaties hebben jarenlange ervaring met verwilderde katten in Nijmegen. Ook het PDN heeft in 2002 getracht de omvang en locaties van de overlast in beeld te brengen. 2. Transparante aanpak van de overlast en een openbaar protocol over de gevolgde werkwijze a. Omdat er in Nijmegen lange tijd veel onduidelijkheid geweest is over de aanpak van verwilderde katten vindt het PDN de in het voorstel beleid aanpak overlast verwilderde katten in Nijmegen aanbevolen transparate aanpak van groot belang. De gemeente, burgers en betrokken organisaties moeten een zo goed mogelijk zicht hebben op wat er gaande is en wat er met de dieren gebeurt. Hierover zijn in het verleden veel misverstanden geweest. Dat is, nu we het merendeel van alle betrokken organisaties op een lijn te hebben, niet meer acceptabel. 3. Merken van geholpen dieren middels eartippen a. Het PDN verwacht dat teruggeplaatste geneutraliseerde katten worden geëartipt,zoals in het voorstel beleid aanpak overlast verwilderde katten in Nijmegen wordt aanbevolen. Deze methode wordt door alle organisaties in Nijmegen gebruikt en ondersteund, net als in omliggende gemeentes en vrijwel alle organisaties in de rest van Nederland ( ook onder meer in Engeland en Amerika wordt deze methode gebruikt) Ondanks veelvuldig overleg met de gemeente, dat overigens altijd een goede sfeer is verlopen, is feitelijk aan geen enkele van deze eisen gehoor gegeven: 1. Het PDN is niet betrokken bij de keuze van locaties, noch is gebruik gemaakt van de kennis van organisaties die in Nijmegen al jaren bezig zijn. Er is tot op heden bij het PDN niets bekend over locaties waar dieren geholpen worden noch over de aantallen geholpen katten. 2. Het is het PDN onduidelijk welke afspraken de gemeente met de Nijmeegse DB gemaakt heeft over de werkwijze in Nijmegen. Er is alleen kennis genomen van een algemeen protocol van de Landelijke Dierenbescherming. Dit is ook de enige informatie die belangstellenden op de internetpresentatie van deze organisatie te zien krijgen. Overlast kan via een invulformulier gemeld worden, zonder dat er duidelijkheid geboden wordt over aanpak. 3. De gemeente is akkoord gegaan met het voorzien van geholpen dieren door een chip. De Nijmeegse Dierenbescherming is voorstander van deze methode. a. Momentele lopen er dus ergens in Nijmegen vermoedelijk een aantal gesteriliseerde katten rond, die niet geëartipt zijn en dus niet herkenbaar als zijnde geneutraliseerd. i. Over deze dieren kan door burgers opnieuw gebeld worden, ze zijn immers niet herkenbaar ii. Er is geen controle mogelijk, nog door de melder, nog door de gemeente, noch door andere organisaties die zich met de overlast bezig houden. 6

40 Evaluatie Dierenwelzijnbeleid Nijmegen Platform Dierenwelzijn Nijmegen, mei 2008 Ad b Aanpak en voorlichting steenmarteroverlast In punt 10 van de Kadernotitie neemt de gemeente zich voor de burgers zoveel mogelijk in te lichten over hoe zij zelf overlast op een verantwoorden manier kunnen voorkomen en wil de gemeente daarbij samenwerken met organisaties die kennis hebben van deze diersoorten. Overlast kunnen mensen ondervinden van ondermeer stadsduiven, stadseenden, vleermuizen en steenmarters. Gemeente verantwoordelijk In Nijmegen komen steenmarters relatief veel voor. Het is een beschermd dier die regelmatig overlast veroorzaakt in gebouwen en aan auto s. Het gaat dan om stank- en geluidsoverlast en mogelijk schade. Sinds 2002 zijn gemeentes zelf verantwoordelijk voor de aanpak van deze overlast. Alleen een gecertificeerde medewerker van de gemeente mag de overlast daadwerkelijk aanpakken. Het gaat namelijk om beschermde dieren, die in beginsel niet verstoord of verontrust mogen werden. De aanpak komt neer op een soort ontmoedigingsbeleid, waarbij het dier wordt aangezet de plek te verlaten, waar overlast wordt veroorzaakt. In 2003 heeft het Platform aangeboden informatie over steenmarteroverlast voor de gemeentelijke website te verschaffen. Deskundigheid is aanwezig binnen het Platform, een van de deelnemers is zelf betrokken geweest bij bestrijden van steenmarteroverlast in Nijmegen en heeft meegewerkt aan de ontwikkeling van de cursus bestrijding steenmarteroverlast voor gemeenteambtenaren. Goede informatie kan veel ongerustheid wegnemen bij de burger; dat is net zo belangrijk dan het daadwerkelijk bestrijden van de overlast. Daar is tot noch toe echter niets mee gedaan. Onder het kopje milieu, afval&dieren wordt op de Website van de gemeente Nijmegen de overlast van steenmarters enkel genoemd. Voor het melden van overlast van beschermde dieren, zoals steenmarters wordt de burger zonder enige inhoudelijk informatie verwezen naar een formulier, waar een klacht kan worden opgegeven. Er wordt verder niets uitgelegd, zelfs een link naar kant en klaar ontwikkelde informatiefolders (PDF) van het Ministerie van LNV of het VZZ ontbreekt Bovendien vertrekken telefonisten van de gemeente en het verantwoordelijke bureau Toezicht foutieve informatie 1. 1 Telefonische informatie bij de gemeente Nijmegen over steenmarteroverlast loopt via bureau Toezicht, dan menukeuze overige zaken, dan, na een aantal malen te worden doorverbonden, naar één toezichthouder, die altijd afwezig blijkt. Wanneer er wel iemand inhoudelijk op de vraag ingaat wordt er foutieve informatie verstrekt: Daar doen we niets aan, die dieren zijn beschermd of Alleen als er erg veel overlast is geven we dat daar aan de provincie. Die stuurt dan iemand om de steenmarter te vangen, Zo n steenmarter gaat altijd na een tijdje vanzelf weer weg. 7