Arbeidsmarktregio Holland-Rijnland

Transcriptie

1 Arbeidsmarktregio Holland-Rijnland Op 17 februari 2014 gesproken met: Jos Valk (regionaal projectleider), Chrissie van der Meijden (coördinator project JA), Joost Bruggeman (coördinator Stage nieuwe stijl, ROC), Klaske Sinnema (RPA Rijn Gouwe). Tevens heeft de onderzoeker op deze datum een werkgroep-overlegd bijgewoond waar, naast bovenstaande personen, de volgende deelnemers aanwezig waren: Ans van der Valk (Oriëntatiejaar), Frans de Lorme van Rossem (Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland), Angela van Steijn (ROC Leiden), Sophie Lampe (projectmedewerker Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid), Ingrid Hagen (gemeente Alphen aan den Rijn), Ramon Hagedoorn (Rijnstreek). In tegenstelling tot veel andere regio s heeft de regio Holland Rijnland de aanpak van jeugdwerkloosheid al sinds het vorige actieplan in projectmatige vorm voortgezet. Dat betekent dat de projectorganisatie sindsdien is blijven bestaan en dat voor de aanpak van jeugdwerkloosheid geoormerkte middelen zijn vrijgemaakt waarmee de destijds ontwikkelde aanpak kon worden voortgezet. De extra middelen die nu door het Rijk beschikbaar zijn gesteld, vormen daardoor geen trendbreuk op het gevoerde beleid. Deze middelen vormen een (beperkte) aanvulling op de middelen die hiervoor al beschikbaar waren en zijn hieraan toegevoegd. Dit maakt het moeilijk, zo niet onmogelijk, om specifieke acties en behaalde resultaten van de regionale aanpak aan deze extra middelen toe te schrijven. Deze extra middelen zijn niet te isoleren van het totale beleid. De in dit verslag beschreven acties en effecten, zijn daarom het resultaat van het de regionale aanpak als geheel, en niet alleen van de extra middelen. 1.1 Resultaten en rendement Kwantitatief doelbereik In de periode oktober 2013 februari 2014 zijn op basis van het totale budget (cofinanciering regio en rijksbijdrage) de volgende kwantitatieve resultaten gerealiseerd: Banen Leerwerkplekken Stages/werk- ervarings- plaatsen Opleidings- of werkvoorbereidende trajecten Doelstelling: Tot nu toe gerealiseerd: Kwalitatief doelbereik De regio geeft aan het aantal stage- en leerwerkplekken gekoppeld aan de ROC s niet te tellen: dat is een zaak van de ROC s. In plaats daarvan focust de regionale aanpak zich op het terugdringen van het aantal jongeren dat door tekorten aan stage- en leerwerkplekken geen diploma kan halen. De regionale aanpak ondersteunt de ROC s in acties om jongeren een opleiding te laten volgen. Door gezamenlijke inspanningen (bijvoorbeeld het plaatsen van BBL-ers op een BOL-plek), is het aantal jongeren dat door deze tekorten zijn opleiding niet kan afronden in de regio zeer beperkt. 1

2 Regionale samenwerking Aansluiting onderwijsarbeidsmarkt Werkgeversdienstverlening Jongere centraal Kwetsbare jongeren Doelstelling Aansluiting tussen vraag en aanbod: informatie over vraag en aanbod vergroten en bemiddeling stimuleren Betere kansen voor jongeren die van school komen Werkgevers informeren over de ontwikkelinge n op de arbeidsmarkt Aantal jongeren met een uitkering terugbrengen door hen intensief te begeleiden naar de arbeidsmarkt of terug naar school Oppakken achterliggende problematiek Tot nu toe gerealiseerd Er is een 4 jaarlijks terugkerend bestuurlijk overleg gerealiseerd tussen de centrumgemeenten en de ROC s. De activiteiten van het Actieplan en de uitvoeringsstructuur zijn in beeld bij de projectgroepen die bezig zijn met de drie decentralisaties. Er is samenwerking met de praktijkscholen en de vso scholen en de ESF aanvraag wordt voorbereidt. Er is aansluiting gezocht met het leerwerkloket. Met diverse regionale werkgeversorganis aties wordt intensief samengewerkt bij de uitvoering van de activiteiten. Tot 1 januari was er intensieve samenwerking met het SBB. Werkloze jongeren die nog recht hebben op studiefinanciering, maar niet op school zitten, worden door een intensieve samenwerking op casusniveau tussen gemeente en ROC (Kansloket) waar mogelijk terugggeleid naar school. Voor jongeren voor wie dit nog niet mogelijk is, is recent een tussenvoorziening opgezet (Transferium), om belemmeringen die deze terugkeer verhinderen weg te nemen. Deze taak wordt uitgevoerd door het RPA, zij verzorgen zeer regelmatig bijeenkomste n. Bijdrage aan de uitvoering van de Leidse Werktop. Diverse publicaties op de website, in kranten en in magazines en websites van ondernemers. Door intensieve begeleiding (project JA) zijn in jongeren uit de uitkering gestroomd, waarvan 129 naar werk en 41 naar school. Dit is alleen de Leidse regio. ISD Bollenstreek, Katwijk en Alphen aan den Rijn zijn hierbij niet meegeteld. Deze cijfers volgen eind eerste kwartaal Er lopen op dit moment verschillende projecten om de achterliggende problematiek van kwetsbare jongeren op te pakken.

3 Investering Financiering arbeidsmarktregio: ,- (70%) Rijksbijdrage: ,- (30%) Totaal ,- (100%) 1.2 Aanpak op hoofdlijnen Doelgroepen De regionale aanpak richt zich op de volgende doelgroepen: 1. Jongeren met een WWB uitkering 2. Jongeren zonder leerwerkplek of stageplek, VSV-ers 3. Laagopgeleiden zonder startkwalificaties inclusief de praktijkschool 4. Hogeropgeleiden ingeschreven bij het UWV 5. Per 1 januari 2014 is de doelgroep uitgebreid met ingeschreven jongeren bij het UWV, die geen WW of WAJONG uitkering hebben. Instrumenten en activiteiten Het plan van aanpak bestaat uit vijf actielijnen, met elk een aantal specifieke activiteiten: 1. Aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt: Kansloket voor de hele regio: casuïstiek-overleg van ROC s en gemeenten waarin wordt bepaald of en onder welke condities jongeren met een WWBuitkering kunnen worden teruggeleid naar school. Transferium: maatwerktrajecten voor jongeren van jaar met recht op studiefinanciering die op termijn terug kunnen naar school, maar bij wie nu nog belemmeringen spelen die deze terugkeer verhinderen (bijvoorbeeld: schuldenproblematiek, taalachterstanden, gedragsproblemen). De maatwerktrajecten zijn gericht op het oplossen van deze belemmeringen (schuldhulpverlening, taalcursussen, rekenlessen, werken aan de presentatie, etc.) 2. Regionale samenwerking Diverse gremia voor overleg Samenwerking met praktijkscholen, UWV, regionale werkgevers(verenigingen) en kenniscentra/sbb 3. Matching-offensief: vraag en aanbod bij elkaar brengen Informatie over ontwikkeling op de arbeidsmarkt: arbeidsmarktflyer kans op werk voor jongeren en hun ouders Project 10x10x10: 10 regionale captains of industry als ambassadeur van het belang van leewerkbedrijven. Hen wordt gevraagd elk nog 10 ambassadeurs te zoeken. Deze 100 bedrijven zoeken ook weer 10 bedrijven. Zo ontstaat een netwerk van 1000 actieve leerwerkbedrijven. Sectorale projecten: afspraken met bedrijven in niches op de arbeidsmarkt waar groepen jongeren plaatsbaar zijn. Werkgeversbenadering: arbeidsmarktgegevens communiceren, jongeren plaatsen, netwerk onder werkgevers opbouwen en onderhouden. Stage nieuwe stijl: werkervaringsplaatsen/traineeships van een half jaar voor hogeropgeleide jongeren (MBO 4 en hoger). De gemeente zoekt samen met de jongere naar een geschikte stageplaats. Via ROC-contactonderwijs kunnen de jongeren vervolgens op een stagecontract in dienst bij de werkgever. De werkgever betaalt hiervoor een stagevergoeding van 650,- bruto per maand. Daarnaast biedt de werkgever de jongere 15 trainingsdagen aan. 3

4 Startup push: intensief project van 3 maanden om jongeren te stimuleren bij ondernemerschap. De jongeren gaan hierbij systematisch aan de slag om hun idee uit te werken, wat kan leiden tot een realistisch businessplan. Bestandsanalyse UWV: alle jongeren die zich bij UWV als werkzoekend hebben ingeschreven in beeld brengen. 4. Leerwerkbanen/stagebanen Beroepspraktijkvorming: voldoende leerwerkplekken voor BBL-leerlingen door samenwerking tussen ROC s, vmbo-scholen, kenniscentra/sbb, werkgevers en gemeenten Voldoende stageplekken voor BOL-leerlingen door samenwerking tussen kenniscentra/sbb, ROC s en werkgevers 5. Jongere centraal Bestandsanalyse WWB: jaarlijks inzicht in belemmeringen van jongeren met een WWB-uitkering. Hier het instrumentarium op aanpassen. Project JA: intensief ondersteunings- en dagbestedingsaanbod voor alle jongeren die een uitkering aanvragen door hen intensief naar de arbeidsmarkt of terug naar school te begeleiden, middels arbeidsritme, trainingen en individuele begeleiding. Samenwerking praktijkscholen: zicht op kwetsbare jongeren voor de gemeenten, sollicitatietrainingen voor praktijkschoolleerlingen Versterking serviceplein Rijnstreek: jongeren worden in de uitvoeringsorganisatie als aparte doelgroep benaderd. Binnen elke vakgroep wordt iemand aangesteld die gespecialiseerd is in jongeren. Plustraining jongeren met een detentieverleden: dagbesteding of werkgelegenheidsproject voor 15 ex-gedetineerden die niet bemiddelbaar zijn naar de arbeidsmarkt. Jonge moeders: groepsbijeenkomsten voor jonge moeders om hen terug te leiden naar onderwijs of arbeidsmarkt. Wonen, werken, en leren: in samenwerking met IKEA wordt een plan ontwikkeld om een groep jongeren huisvesting te bieden waarin wonen, werken en leren wordt gecombineerd. Werk vinden 2.0: in samenwerking met een lokale vereniging van ondernemers worden 25 jongeren door ervaren werknemers begeleid op de arbeidsmarkt. Kenmerkend voor deze activiteiten is dat de regio met de aanpak breed inzet: er worden activiteiten voor heel verschillende doelgroepen georganiseerd (van hoogopgeleid tot laagopgeleid, van kwetsbaar tot niet kwetsbaar), en er wordt ingezet op zowel de stroomlijning van de samenwerking en het inregelen van processen als op trajecten om jongeren voor te bereiden op uitstroom naar school of naar de arbeidsmarkt. Kenmerkend is ook dat het actieplan niet de ambitie heeft om werk te creëren ( meer banen lost het probleem niet op ). In plaats daarvan zet de regio in op de begeleiding van jongeren om hen arbeidsfit te krijgen of te houden. Dit geldt niet alleen voor kwetsbare jongeren: ook hogeropgeleide jongeren kunnen een beroep op ondersteuning door de gemeente doen, bijvoorbeeld bij het vinden van een stage nieuwe stijl. De regio gaat hier pragmatisch mee om: zodra het projectteam een lacune in het voorzieningenaanbod of een behoefte onder jongeren constateert, wordt hier een geschikt ondersteuningsaanbod voor gecreëerd of ingekocht. De regio heeft kiest er bewust voor geen gebruik te maken van de startersbeurs. De verwachting is dat dit weinig zal opleveren, omdat werkgevers zich, wanneer zij een jongere gratis krijgen, zich niet aan de jongere zullen committeren. Wel werd met het project Start up push ingezet op ondernemerschap onder jongeren. Dit project kwam in de praktijk echter niet goed van de grond (zie ook 1.4).

5 Samenwerking Tot voor kort werd de aanpak jeugdwerkloosheid vormgegeven vanuit twee subregio s: Rijnland aan de ene kant, en de Leidse regio en Duin- en Bollenstreek anderzijds. Voor de uitvoering van de regionale aanpak jeugdwerkloosheid is besloten beide subregio s weer in één werkgroep te verenigen. Hierbij sluiten ook nieuwe partners vanuit zorg, onderwijs en arbeidsmarkt aan. Momenteel is men bezig om beide aanpakken op elkaar aan te sluiten en de mogelijkheden voor het gebruik van elkaars instrumenten te verkennen. De samenwerking is verder vormgegeven door een structuur van een stuurgroep, een werkgroep, en een projectorganisatie. Deze structuur dateert al van het eerste actieplan in 2009 en is sindsdien in stand gehouden. De eerste twee jaar was er daarbij een aparte stuurgroep vanuit het regionaal actieplan jeugdwerkloosheid, waarin onderwijs, ondernemers, kenniscentra en overheid vertegenwoordigd waren. In 2012 is besloten het actieplan onder te brengen bij het RPA. Het RPA bestuur fungeert sindsdien als stuurgroep. Op uitvoeringsniveau is er sinds 2013 sprake van één werkgroep voor de regio als geheel, waarin gemeenten, ROC s, het RPA en het RMC vertegenwoordigd zijn. Deze werkgroep komt elke 6 weken bijeen. Vanuit de centrumgemeente Leiden is daarnaast een projectorganisatie ingericht, die zich bezighoudt met de dagelijkse uitvoering en implementatie van de aanpak. 1.3 Voortgang en uitvoering Tijdpad, voortgang en uitvoering De acties bevinden zich in verschillende stadia van implementatie en uitvoering. Een aantal acties, zoals project JA en de groepsbijeenkomsten voor jonge moeders, loopt al lang (een aantal jaar). Wel worden deze projecten voortdurend doorontwikkeld en continue op de veranderende behoefte van jongeren afgestemd. Andere projecten zijn recenter (in het afgelopen jaar) opgestart, maar zijn al wel volledig operationeel. Voorbeelden hiervan zijn stage nieuwe stijl, de plustraining voor jongeren met een detentieverleden en het Kansloket. Daarnaast bevindt een aantal projecten zich in de opstartfase, zoals het Transferium, 10x10x10 en de samenwerking met praktijkscholen. Tot slot worden een aantal projecten momenteel voorbereid, zoals het wonen, werken, en leren project in samenwerking met IKEA en werk vinden 2.0. Het Startup Push project is inmiddels stilgelegd: dit project kwam niet van de grond. 1.4 Verklaringen voor succes Context De jeugdwerkloosheid in de regio is relatief laag. De regio kent bovendien een specifieke en relatief gunstige arbeidsmarkt: er wonen relatief veel hoogopgeleiden, en voor deze hogeropgeleiden is binnen de regio vrij veel werk te vinden. De regio merkt dan ook op dat het probleem niet zozeer gelegen is in de beschikbaarheid van werk: meer banen zal het probleem dan ook niet oplossen. Wel constateert de regio een mismatch op de arbeidsmarkt en daardoor een groeiende groep jongeren die tussen wal en schip dreigen te raken. Het is daarom zaak vooral in te zetten op het arbeidsfit krijgen van deze jongeren. 5

6 Succesfactoren en knelpunten Succesfactoren De continuïteit in de aanpak van jeugdwerkloosheid en in de daarbij behorende samenwerking is een belangrijke succesfactor binnen deze regio. Samenwerkingsstructuren lagen er al, en de regio kan voor de aanpak van jeugdwerkloosheid voortborduren op al lopende acties en projecten. Dat maakt dat de regio voortvarend en slagvaardig bezig is met de aanpak van jeugdwerkloosheid. Verder valt op dat partners als het ROC, RMC het RPA een vrij actieve rol hebben in de uitvoering van het actieplan. Zij zijn zeker niet alleen voor de afstemming betrokken, maar werken daadwerkelijk samen met de gemeenten aan de aanpak jeugdwerkloosheid. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat zowel RMC als ROC s verantwoordelijk zijn voor de uitvoering en implementatie van een aantal projecten en uit het feit dat een ROC medewerker voor één dag per week is gedetacheerd bij de projectorganisatie. Hierdoor ontstaat een gedeeld besef van verantwoordelijkheid, en wordt er daadwerkelijk samengewerkt. Betrokkenen onderschrijven dit: er is geen sprake van een stammenstrijd tussen partijen met soms verschillende belangen. Betrokkenen benadrukken dat er sprake is van onderling vertrouwen en elkaar dingen gunnen. Voordeel is ook dat er op deze manier optimaal gebruik kan worden gemaakt van voorliggende voorzieningen: veel van de projecten worden daardoor maar voor een deel gefinancierd vanuit de aanpak jeugdwerkloosheid. Tot slot is ook de projectorganisatie, waarbij 0,8 fte is vrijgemaakt om de dagelijkse uitvoering en implementatie van de aanpak te coördineren, een belangrijke succesfactor. Deze projectorganisatie zit dicht op het vuur en kan de aanpak dus bijsturen indien nodig. Bovendien vervult de projectorganisatie, en daarbij specifiek de projectleider, een aanjagende rol om de thematiek van jeugdwerkloosheid binnen de regio op de agenda te houden. Knelpunten Een mogelijk knelpunt voor de toekomst is het afnemende organiserend vermogen van werkgevers. Met de terugtrekkende beweging van bijvoorbeeld de KvK, de kenniscentra en de productschappen, wordt het steeds lastiger om gremia te vinden waarin werkgevers als collectief gemobiliseerd kunnen worden. Dit maakt de samenwerking met werkgevers als partij in de regio steeds lastiger. Sommige projecten komen niet goed van de grond. Een voorbeeld is Startup Push. Hoewel het interessant is om de mogelijkheid van ondernemerschap voor jongeren te verkennen, blijkt het lastig om jongeren te vinden die dit willen. Bovendien viel de begeleiding vanuit de organisatie ook tegen. Ook het wonen, leren en werken project met IKEA komt nog niet goed van de grond. Het blijkt lastig om IKEA te mobiliseren. Ervaringen met de aanpak in de praktijk De regio is positief over de gekozen aanpak. Door stevig in te zetten op de begeleiding van jongeren met een uitkering en de benodigde samenwerking met partners in de regio daarbij, kan aan vrijwel elke jongere een passend ondersteuningsaanbod worden gedaan. Op die manier worden jongeren arbeidsfit gemaakt en gehouden: volgens de regio het antwoord op het échte probleem. 1.5 Leerervaringen en goede voorbeelden Project JA kan dienen als goed voorbeeld voor andere regio s. Alle jongeren die een WWB-uitkering aanvragen worden na de zoekperiode in dit project opgepakt. Daarbij gaan zij in blokken van 6 weken drie dagen per week aan de slag op een startwerklocatie voor diagnose, arbeidstraining en dagritme. Daarnaast volgen zij op 2

7 dagen voor hen relevante trainingen, cursussen en begeleiding. Tussendoor worden zij continue aangemoedigd te solliciteren op beschikbare vacatures. Hiervoor is op de locatie een ruimte ingericht. Een jongere stroomt pas uit wanneer hij werkt of op school zit. Daarbij geldt: al het werk is passend. Voordeel is dat alle begeleiding, training, werkactiviteiten en sollicitatiefaciliteiten op één locatie aanwezig zijn. Jongeren kunnen dus direct aan de slag en kunnen direct worden geholpen bij vragen of problemen (zoals schulden, vragen over opleidingen, interessante vacatures, etc.). De resultaten zijn goed: van de 619 aanmeldingen in 2013, zijn 373 jongeren uitgestroomd. Ook Stage Nieuwe Stijl geldt als goed voorbeeld. Dit instrument biedt een antwoord op de toenemende jeugdwerkloosheid onder hoogopgeleide jongeren. Van de 134 trainees gedurende het afgelopen jaar, is 70% uitgestroomd naar werk op niveau. Tijdens de stage werken de trainees actief aan het uitbreiden van hun netwerk en doen ze relevante werkervaring en referenties op. Bovendien ontvangen zij één dag in de week relevante training. Daarbij kunnen de jongeren bij het zoeken naar een baan gebruik maken van het netwerk van hun werkgever: een belangrijke succesfactor bij het vinden van een baan. 1.6 Relatie met andere pijlers aanpak jeugdwerkloosheid Sectorale aanpak Er wordt vanuit de regionale aanpak jeugdwerkloosheid actief geprobeerd aansluiting te zoeken bij de sectorplannen. Probleem daarbij tot nu toe is dat er nog maar weinig sectorplannen zijn goedgekeurd. Het sectorplan voor de Bouw is wel goedgekeurd, en de regio bekijkt momenteel hoe zij hier aan tafel kunnen komen om te bekijken hoe dit plan naar het regionale niveau kan worden vertaald. Daarbij wordt nu gedacht aan het organiseren van regionale sectortafels, waarbij de regio met regionale werkgevers om tafel gaat om te bespreken hoe zij een beroep kunnen doen op het landelijke sectorplan. Aansluiting onderwijs -arbeidsmarkt Om de aansluiting met de aanpak vsv te waarborgen, is het RMC vertegenwoordigd in de werkgroep voor de aanpak van de regionale aanpak jeugdwerkloosheid. Deze RMCcoördinator is daarbij niet slechts toehoorder, maar is ook verantwoordelijk voor verschillende projecten. School Ex 2.0 is integraal onderdeel van de aanpak jeugdwerkloosheid. Het wordt beschouwd als één van de projecten van de regionale aanpak. Met het ROC Leiden is intensief samengewerkt om voor School Ex 2.0 een plan van aanpak te ontwikkelen. 7