PPM Magazine. Voortgang van de transities in de zorg. De zorg voor allochtone volwassenen en anders ouder worden in Nederland

Transcriptie

1 december 2014 PPM Magazine Voortgang van de transities in de zorg De zorg voor allochtone volwassenen en anders ouder worden in Nederland Zorg voor de allochtone jeugd, op vrijwillige basis en in de wijk

2 Over ons Het Provinciaal Platform Minderheden (PPM) is opgericht in Het PPM streeft naar een samenleving waarin mensen uit diverse culturen, met diverse religies en talen met elkaar in harmonie samen leven. Het platform wil nadruk leggen op gelijkwaardigheid, geen discriminatie, veiligheid, respect, welvaart en het thuis-gevoel voor iedereen. 2 PPM geeft een nieuwe dimensie aan Limburg Doelstelling Activiteiten Het in de provincie Limburg bevorderen van Het PPM tracht haar doel onder meer te de participatie van allochtonen. verwezenlijken door: Beleidsbeïnvloeding Missie Periodiek overleg (o.a. netwerk Uitgaande van de kracht van diversiteit wil PPM Maatschappelijke Organisatie) een participatiebrug zijn voor allochtonen naar met de Provincie bestuur. de Limburgse samenleving. PPM streeft naar een optimale samenwerking met Visie andere maatschappelijk organisaties. Door gebruik te maken van haar expertise op Netwerkvorming het gebied van minderheden en haar verworven PPM organiseert verschillende positie binnen de provincie Limburg streeft het activiteiten ter ondersteuning PPM naar duurzame participatie van allochtonen van netwerkontwikkeling en in een samenleving waarin mensen met diverse versterking van organisatiegraad culturele en religieuze achtergronden en onder allochtonen in Limburg afkomstig uit verschillende taalgebieden Project/themaontwikkeling met elkaar in harmonie leven. Het organiseren van thema bijeenkomsten, vaak samen met (lokale) zelforganisaties Voorlichting PPM Magazine Redactie Nel ten Boden, Marjo Daniels, Göksel Soyugüzel en Bouchaib Saadane Eindredactie Postadres Website Vormgeving en druk Marjo Daniels Prins Bernhardstraat 1, 6043 BG Roermond T-Force Communicatieburo, Heerlen Mede mogelijk gemaakt door:

3 Van de voorzitter Het doet het bestuur van het PPM (Provinciaal Platform Minderheden) genoegen u het 2e nummer van het GAZET Magazine onder de aandacht te brengen. Het 1e nummer handelde in zijn geheel over de transitie in de zorg bezien vanuit een allochtone invalshoek. In dit nummer wijden we daar opnieuw aandacht aan, maar komen ook andere thema s aan de orde. Het achterliggende jaar was in veel opzichten een heel roerig jaar. Dat het beter gaat met de economie is voor velen nog niet merkbaar. De (jeugd) werkeloosheid is hoog en een groter wordende groep burgers heeft te kampen met inkomensproblemen en schulden. In toenemende mate wordt vanwege het hoge eigen risico afgezien van bezoek aan medische voorzieningen en maakt men zich zorgen of in de toekomst de zorg nog wel in voldoende mate bereikbaar zal zijn. Het was ook het jaar waarin door toenemende polarisatie en discriminatie verhoudingen tussen bevolkingsgroepen verder onder druk kwamen te staan. In allochtone gemeenschappen heerst angst door radicalisering onder jongeren. Het PPM staat als belangenbehartiger van allochtonen en als bruggenbouwer tussen bevolkingsgroepen midden in de samenleving en ging over deze kwesties niet alleen op bijeenkomsten in gesprek met groepen uit de Limburgse samenleving, maar liet zich ook in de media horen. We ontvingen daarvoor instemming vanuit onze doelgroep en van anderen die met leedwezen de samenleving zien verharden was voor ons met onze projecten ook een innovatief jaar waarin resultaten werden geboekt die ons met vertrouwen doen uitzien naar het vervolg. In 2015 informeren wij u daarover o.a. met een drietal nummers van dit Magazine. Namens het bestuur van PPM wens ik u naast leesplezier ook een vrediger en werkzaam Aissa Meziani, voorzitter

4 4 De voortgang van de transities in de zorg In de zorg stond 2014 in het teken van de naderende overdracht van verantwoordelijkheden en middelen van het rijk naar gemeenten. Dit betreft de zorg voor volwassenen die het niet op eigen kracht redden, om jeugdigen die om verschillende redenen (ook) van buiten het gezin zorg behoeven en om de uitvoering van de Participatiewet. De overdracht is per een feit en in steeds meer gemeenten is zorg ingekocht en zijn voorwaarden getroffen om met de uitvoering aan de slag te gaan. Dit betekent echter nog niet dat dan ook zonneklaar is hoe gemeenten invulling aan nieuwe verantwoordelijkheden gaan geven. Het rijk geeft daarvoor een kader dat gemeenten ruimte biedt om daarbinnen eigen keuzes te maken, zodat tussen gemeenten verschillen ontstaan over de wijze waarop aan nieuwe taken vorm wordt gegeven. In dit artikel beperken we ons tot de transities in de zorg voor volwassenen en de jeugd. De uitvoering van de Participatiewet komt in een volgend nummer van GAZET Magazine aan de orde. PPM kijkt naar deze transities vanuit de invalshoek van allochtonen waarvan velen kampen met (informatie) achterstand en geen of beperkt aansluiting hebben bij regelingen en aanbod. provinciaal platform minderheden ppm magazine

5 Uitgangspunt bij de transities is dat door de uitvoering op lokaal niveau de overheid beter in staat zal zijn om de zorgvraag van de burger centraal te stellen. Om dit mogelijk te maken is van gemeenten en aanbieders (management en medewerkers) een kanteling in denken, organisatie en handelen nodig om wensen en behoeften van verschillende groepen en individuen met de beschikbare middelen zo goed mogelijk te vertalen in aanbod op maat. Uitgangspunt is dat eerst naar de inzet van burgers wordt gekeken en wanneer het niet anders kan professionele inzet aan de orde is. De transitie biedt allochtonen door de vraaggerichte inzet in principe dus kans op betere aansluiting. Het maken van de kanteling kost echter tijd en verloopt per gemeente verschillend. We zien in het land ook steden die nog voortborduren op de oude werkwijze. In veel andere gemeenten zien we verschillende vormen van sociale wijkteams ontstaan, waarvan de medewerkers die er deel van uitmaken zich in veel gevallen de nieuwe werkwijze nog moeten eigen maken. Men is niet gewend als zelfsturend team te werken en om buiten de grenzen van de eigen instelling te denken. Instellingen moeten daarvoor ruimte bieden en facilitair zijn, wat nog lang niet altijd (in voldoende mate) het geval is. De zorg moet door de kanteling (minder management) en door een beroep te doen op de inzet van burgers op termijn goedkoper zijn. Velen gaan er echter vanuit dat dit voor 2015 nog niet het geval is. De verwachting is dat hierdoor gaten in het verlenen van zorg zullen vallen en dat zorgvragers daar de dupe van zullen worden. Voor allochtonen die nog geen gebruik van het zorgaanbod maken zal de zorg daardoor niet toegankelijker zijn. Of en in hoeverre dat daarna wel het geval is, hangt af van of gemeenten, organisaties en instanties belast met de uitvoering bereid zijn om samen te werken met allochtone organisaties. Deze organisaties zijn bekend met de wensen en behoeften van hun achterban en kunnen hen informeren over de mogelijkheden. We zien door het hele land en ook hier in Limburg dat momenteel met de informatiebijeenkomsten van gemeenten over de veranderingen die plaatsvinden allochtonen vaak slecht bereikt worden. Het PPM pakt op dit punt in samenwerking met MOBiN (Marokkaanse Ouderenbond in Nederland) haar verantwoordelijkheid op door voor allochtonen informatiebijeenkomsten te organiseren. Wij kunnen dit met onze beschikbare middelen maar in een beperkt aantal gemeenten doen. Aan gemeenten wordt een plan aangeboden dat voorziet in training van vrijwilligers (sleutelfiguren uit allochtone groepen) met een groot netwerk, die gedurende 2015 in de eigen taal en in samenwerking met gemeenten en uitvoerders allochtone groepen op gezette tijden van informatie zullen voorzien over de invulling van het nieuwe beleid. Het PPM doet met haar projecten en activiteiten als belangenbehartiger van allochtone groepen en als bruggenbouwer tussen groepen altijd al een beroep op samenwerking met gemeenten, instanties en instellingen. Zie ook het vorige nummer van GAZET Magazine ( te downloaden op 5 In dit Magazine berichten we over de vorderingen die inmiddels geboekt zijn en over andere plannen voor 2015.

6 De zorg voor allochtone volwassenen en anders ouder worden in Nederland 6 provinciaal platform minderheden ppm magazine

7 In het vorige nummer van GAZET Magazine gaven we aan van mening te zijn dat binnen allochtone gemeenschappen heroriëntatie nodig is op het punt van het volledig in eigen hand houden van de zorg voor ouderen en zieken. In dit artikel gaan we daar verder op in en brengen we verslag uit over hoe door andere organisaties is gereageerd op onze oproep om hierbij samen op te trekken. Het aantal allochtone ouderen neemt in omvang toe en zal de komende jaren sneller stijgen. Binnen families wordt het zelf zorgen voor ouderen en zwakkeren als vanzelfsprekend gezien. Allochtone ouderen en mensen met een beperking hebben nauwelijks en dus in veel geringere mate dan autochtonen aansluiting bij regelingen en aanbod. Allochtone ouderen zijn daardoor in combinatie met hun zwakke sociaaleconomische positie en hun gebrekkige beheersing van de Nederlandse taal een heel kwetsbare groep. Zij verkeren nog voornamelijk binnen de eigen groep. Met het ouder worden komen ouderdomskwalen tot ontwikkeling die de zorgvraag sterk zullen bepalen. De Nederlandse bevolking bestaat momenteel voor 20% uit allochtonen. In nagenoeg alle gevallen vindt de zorg voor ouderen en mensen met een beperking onder Marokkanen en Turken thuis plaats. Slechts 1% van de Marokkanen en 6% van de Turken maakt daarbij gebruik van thuiszorg. Ter vergelijking: onder autochtone ouderen is dat 16%. Het in eigen hand houden van de zorg wordt ingegeven door de traditie in het land van herkomst en de religie. Binnen families wordt het zelf zorgen voor ouderen en zwakkeren als vanzelfsprekend gezien. Het inschakelen van en overdragen aan professionele hulp is veelal een taboe. Ouders en kinderen zijn niet gewend om van twee kanten open te praten over wensen, behoeften en mogelijkheden. Terwijl daar door de andere omstandigheden hier alle reden toe is. Doordat mensen met een beperking vaak thuis worden verzorgd ontbreekt het hen vaak aan sociale contacten buiten de familie en tevens aan voldoende ontwikkelkansen. Ouders trekken soms om economische redenen of om het zorgen te vergemakkelijken bij hun kinderen in. Momenteel heerst door overheidsmaatregelen onder allochtonen de angst dat zowel ouderen als eventueel ook de kinderen als gevolg daarvan worden gekort op hun uitkering. Terwijl het ouderen betreft die toch al geen volledige AOW ontvangen. Maar er zijn ook andere bedenkingen aan de orde bij het zetten van die stap. Ouders worden vaak als oppas ingeschakeld en bepalen lang niet altijd zelf de mate waarin dit gebeurt. Oudere vrouwen zeggen prijs te stellen op een eigen plek en zijn bang die te moeten missen in een gezin met opgroeiende kinderen. Vaak openbaren zich op relatief jonge leeftijd chronische aandoeningen. Hart- en vaatziekten komen b.v. vaak voor evenals diabetes (deze laatste bij 28% van de Turkse en 37% van de Marokkaanse ouderen). Beiden zijn risicofactoren voor het krijgen van dementie. Net als een laag opleidingsniveau, wat onder deze groep ook vaker voorkomt dan onder autochtonen. 7

8 8 Cijfers: Van de mensen met dementie in Nederland is ruim (ruim 10%) allochtoon. Dit nog lage percentage is te verklaren omdat de huidige groep ouderen nog relatief jong is. Naar verwachting zal dit de komende jaren veel sneller stijgen dan onder autochtonen. Naar (+ 34%) in 2020 en naar (+ 109%) in Negen van de tien mantelzorgers die iemand met dementie verzorgen is overbelast of loopt het risico dat te raken. Onder allochtone mantelzorgers is de belasting groter dan onder autochtonen o.a. door onbekendheid met de ziekte en het al genoemde lage bereik onder zorg en welzijnsinstellingen. Overbelasting van de mantelzorger is een belangrijke reden voor opname in een verpleeghuis van de persoon waarvoor gezorgd wordt. Echter minder dan 1% van de dementerende Marokkaanse en Turkse ouderen woont in een verpleeghuis. Onder autochtonen is dat 30%. De overbelaste allochtone mantelzorger blijft dus thuis zorgen. De belasting van allochtone mantelzorgers is ook hoger door onbekendheid met de ziekte en het geringe bereik van zorg en welzijn. Bij allochtonen is dementie moeilijker vast te stellen door taalproblemen, lagere opleiding, schaamte en het niet herkennen van symptomen van de ziekte. Zodat zij (patiënten en mantelzorgers) dus ook later steun en behandeling ontvangen. Het navolgen van de traditie om de zorg in eigen hand te houden werkt in onze complexe maatschappij en met de complexe zorgvraag die zich voordoet in veel gevallen dus niet meer. Families wonen hier meer verspreid dan in het land van herkomst en naast het zorgen voor de ouders heeft men ook andere verplichtingen (gezin, werk, de roep om te participeren). Het zorgen gebeurt hier dus door een individu of door een beperkt aantal familieleden. Vaak is dat de partner maar ook een dochter en kleinkinderen vervullen een rol. Families wonen hier meer verspreid dan in het land van herkomst Men raakt overbelast en komt niet of te weinig toe aan de eigen ontwikkeling. In het vorige nummer kwam de campagne Ouderen in veilige handen aan de orde die onder de aandacht brengt dat de zorg thuis ook niet altijd goede zorg is. Er is sprake van ouderenmishandeling in verschillende vormen, veroorzaakt door onwetendheid en overbelasting, maar ook moedwilligheid komt voor. Veel van de huidige allochtone mantelzorgers zeggen dat hun kinderen de traditie niet zullen voortzetten en zien de noodzaak tot nadenken over anders oud worden, maar kunnen dat niet op eigen kracht.

9 PPM werkt met betrekking tot ouderen al enige jaren samen met MOBiN, de Marokkaanse Ouderenbond in Nederland. In de afgelopen maanden hebben we de volgende activiteiten opgezet: Sleutelfiguren zijn getraind door MOBiN en verzorgden in verschillende gemeenten een vijftal voorlichtingen voor ouderen en mantelzorgers. Veel allochtonen bezoeken in moskeeën en bij zelforganisaties graag voorlichtingen over tal van onderwerpen. In het kader van de ouderenmishandeling wordt men voor een voorlichting uitgenodigd omdat men met dit begrip bekend is. Men ontvangt informatie, maar de nadruk ligt op het daarover met elkaar in gesprek gaan. De omvang van de groep houden we beperkt (niet meer dan 25 à 35 personen) om tijdens de gesprekken oog te hebben voor wat het gesprek over dit gevoelige onderwerk met het individu doet. Naast de 4 al getrainde vrijwilligers (allen mannen) is de groep inmiddels uitgebreid met een 12-tal vrouwen uit Roermond, Weert en Heerlen die op verzoek van de Stichting Meer kleur en Kwaliteit zijn getraind. Zij zijn inmiddels gestart zijn met de voorbereiding van bijeenkomsten met oudere vrouwen en mantelzorgers. MOBIN gaat ook in 2015 door met het organiseren van trainingen en voorlichtingen. Het beroep op bredere samenwerking in het vorige magazine was voor een aantal (maatschappelijke) organisaties die zich bezig houden met de allochtone zorgvraag ook reden om PPM en MOBiN te betrekken bij de voorbereiding van een tweetal conferenties over mantelzorg die op 26 oktober in Roermond en op 2 november in Heerlen plaatsvonden. Samen met het Platform Allochtone Zorgvragers, de Stichting Meer kleur en kwaliteit, het Platform Mantelzorg Limburg, Alzheimer Nederland werd gezorgd voor een programma met inleidingen en workshops die betrekking hadden op: - Hoe in gesprek te gaan met een zorgaanbieder? - De functie van het keukentafelgesprek. - De omgang met een Alzheimer patiënt - Ouderenmishandeling In de afsluitende workshop werden ontspanningsoefeningen geleerd om de stress beter te kunnen beteugelen. Op de conferentie van 2 november verzorgde MOBiN voor de besturen van de betrokken organisaties een inleiding over wat ouderenmishandeling is, hoe het zich voordoet en het herkennen ervan. Dit als opstap voor een gezamenlijke studiedag van bovengenoemde organisaties die gepland staat voor medio januari De bedoeling is te komen tot een gezamenlijk actieplan om hierover met ouderen en mantelzorgers in gesprek te gaan. Er is sprake van ouderenmishandeling in verschillende vormen, veroorzaakt door onwetendheid en overbelasting, maar ook moedwiligheid komt voor. Aandachtspunten voor een dergelijk traject: - Het in de eigen taal en met kennis van traditie en religie op gang brengen van gesprek over de zorg tussen ouders en kinderen. - Onder de aandacht brengen dat aan het volledig in eigen hand houden nadelen kleven en het doorbreken van het taboe op het inschakelen van professionele hulp. - Voorlichten over vormen van professionele hulp en vormen van ouderenhuisvesting en hoe men daarvoor in aanmerking kan komen. - Met de veertigers van nu praten over hoe men lang vitaal kan blijven en aan de knoppen van het eigen leven kan staan. 9 provinciaal platform minderheden ppm magazine

10 Zorg voor de allochtone jeugd, op vrijwillige basis en in de wijk 10 In veel gemeenten loopt de transitie van de jeugdzorg achter bij die van de zorg voor volwassenen. We zien ook al sociale wijkteams voor jeugdigen ontstaan, waarbij het de bedoeling is dat op termijn sprake zal zijn van 1 team. Dit is in een aantal gemeenten nu al het geval. Met betrekking tot de jeugdzorg wordt onderscheid gemaakt tussen de vrijwillig gekozen hulp die naar het wijkteam gaat en de zorg op basis van een rechtelijke uitspraak die regionaal wordt georganiseerd. Voor wat betreft de zorg aan ouders en kinderen wordt hetzelfde uitgangspunt gehanteerd als voor volwassenen. Afhankelijk van de zorgvraag wordt eerst gekeken naar wat in de omgeving kan worden opgelost. Wanneer het niet anders kan wordt naar professionele hulp gekeken. provinciaal platform minderheden ppm magazine

11 Het is van belang dat sociale wijkteams in staat zijn om in wijken voldoende vertrouwen te verwerven. Op deze wijze komt men tot sterke netwerken waarvan ook allochtonen deel uitmaken en waarop een beroep gedaan kan worden gedaan bij het signaleren van problemen, het doorverwijzen van hulpzoekenden en het bieden van vrijwillige steun aan ouders en kinderen die daar behoefte aan hebben. De afstand vanuit niet-westerse allochtonen met betrekking tot regelingen en professioneel aanbod voor de jeugd is groot. Men weet vaak niet van het bestaan en er is ondanks dat er (opvoedings) problemen zijn vaak weerstand om er gebruik van te maken. Weerstand die enerzijds te maken heeft met schaamte, waardoor men zich ook van de eigen groep afsluit en zorg mijdt. Anderzijds komen complexe problemen van verschillende aard samen en worden problemen groter en moeilijker oplosbaar. Dit kan ontsporingen tot gevolg hebben waar het kind de dupe van is. Ingrijpen is dan niet te vermijden. Er is ook weerstand door onbekendheid met het onderscheid tussen zorg op vrijwillige basis en opgelegde zorg. Men vreest ook de dupe te worden van de onbekendheid van autoriteiten en hulpverleners met de Turkse en Marokkaanse opvoedingsstijl. Men vreest dat hulpverleners weerstand hebben tegen de invloed van de Islam op de opvoeding. Het PPM heeft in de afgelopen jaren in samenwerking met zelforganisaties en moskeeën activiteiten voor allochtone ouders en jongeren georganiseerd waarbij regelmatig samen met de jeugdzorg voorlichting werd gegeven over het functioneren van jeugdzorg en waar men terecht kan met een hulpvraag. Op dergelijke bijeenkomsten werd ook aandacht gevraagd voor het tekort aan geschikte allochtone pleeggezinnen, na in de voorbereiding met jeugdzorg te hebben gesproken over aspecten in de opvoeding binnen gezinnen van niet-westerse allochtonen. Het PPM staat open voor gesprek met gemeenten en jeugdzorgorganisaties om tot sterke wijknetwerken te komen. Dit is mede ingegeven door de landelijke ophef over de plaatsing van een Turks kind in het gezin van autochtone lesbische pleegouders. Turkse en Marokkaanse ouders worden wel bereikt met voorlichting over opvoeding die vanuit de eigen groep wordt georganiseerd door het PPM en andere maatschappelijke organisaties, zelforganisaties en moskeeën.

12 Kans(rijke sectoren) op de arbeidsmarkt? 12 Het is niet goed dat veelal hier geboren - en dus Nederlandse - jongeren van allochtone komaf in toenemende mate zeggen zich hier niet meer (of minder) thuis te voelen. Zij weten zich niet gesteund in het ontwikkelen van een positieve toekomst en brengen dit in verband met discriminatie vanwege hun afkomst. Als voorbeelden noemen zij: bij het uitgaan geen toegang te krijgen tot horecagelegenheden en geweigerd worden door sportverenigingen omdat men al teveel allochtone leden zou hebben. Het onder allochtonen moeilijk aan een stageplaats en baan komen, is de meest gehoorde klacht. Het PPM heeft hier eerder aandacht aan besteed en organiseerde samen met SMKK (Stichting Meer Kleur en Kwaliteit), Stichting Noemidia, Stichting Wachm en Moskee Alhouda op 27 november jl. in het College Den Hulster in Venlo een druk bezochte conferentie voor jongeren en hun ouders. Aan deze conferentie werd meegewerkt door onderwijsinstellingen, werkgevers en andere relevantie instellingen. De aanleiding voor de conferentie: De al genoemde non-participatie en werkeloosheid die onder allochtonen hoger is dan onder autochtonen, terwijl werkgevers in bepaalde sectoren aangeven moeilijk geschikt personeel te vinden. Er is dus sprake van een mis match!

13 Ook de schooluitval die onder allochtone leerlingen/ studenten hoger is, waarvoor verschillende redenen aan de orde zijn o.a. verkeerde studiekeuzes, het niet vinden van een stageplaats om de studie af te kunnen maken en minder betrokkenheid van ouders bij de onderwijsinstellingen. Het schort onder allochtonen ook nog te vaak aan motivatie en inzicht in wat het nut is van vrijwilligerswerk; aan informatie over hoe men zich in de maatschappij op een plezierige manier nuttig kan maken. Tevens bestaat er ook koudwatervrees om de eerste stap te zetten. Bij het participeren op de arbeidsmarkt c.q. het vinden van een geschikte stageplaats speelt dat onder allochtonen onjuiste beeldvorming bestaat van de sectoren waarin werkgevers op zoek zijn naar geschikt personeel. Maar ook dat allochtonen vanwege negatieve beeldvorming minder kans maken op een baan of stageplaats. Vragen die op de conferentie centraal stonden Maak jij de juiste keuze(s) om straks een goede kans op een betaalde baan te maken? Heb jij moeite met het vinden van een stageplaats? Hoe is de beeldvorming van werkgevers t.o.v. de allochtone medewerker? Welke sectoren zijn het meest kansrijk voor het vinden van een baan? Sprekers van de politie, de ADV, Het Werkplein en uit het onderwijs waren het erover eens dat het afronden van een studie heel belangrijk is en dat goed moet worden opgelet in welke sectoren straks vacatures beschikbaar zijn. De kans op het vinden van een baan is dan aanzienlijk groter. Opgemerkt werd dat coaches van het werkplein ook veel jongeren zien die als zij voldoende gemotiveerd zijn wel degelijk op de arbeidsmarkt terecht komen. Het werkplein verzorgt trainingen en workshops voor jongeren (18 26 jaar) om hen op weg te helpen, te stimuleren en motiveren. De ADV registreert meldingen en signaleert, voorkomt en bestrijdt discriminatie en ongelijke behandeling in de provincie Limburg. Zij verzorgt voorlichtingsbijeenkomsten en geeft adviezen aan organisaties, bedrijven en het onderwijs. Er zijn brochures beschikbaar (ook digitaal) voor werkgevers met tips om discriminatie te (h)erkennen. Uit cijfers blijkt dat de meldingen over discriminatie bij de ADV in aantal toenemen en dat de participatie van diverse groepen in onze samenleving achterblijft. Dit geldt o.a. voor vrouwen, ouderen, allochtonen, mensen met een beperking. Het hebben of krijgen van een baan is geen recht. Je kunt het niet afdwingen. De politie in Nederland wil een afspiegeling zijn van de maatschappij. Dit vertaalt zich ook in het werven van nieuwe collega s. Op dit moment ligt er een stop op de aanname van nieuw personeel omdat bij een wervingsactie het aantal reacties vele malen het aantal vacatures overtrof. Wel bestaat de mogelijkheid om als vrijwilliger bij de politie aan de slag te gaan. Op termijn zal dit kunnen leiden tot een vaste baan. De politie is vooral op zoek naar jongeren die willen instromen. Binnen nu en enkele jaren zal een groot deel van het huidige personeelsbestand afvloeien i.v.m. het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Om vrijwilligers een goede basis te bieden is een contract afgesloten met het ROC voor de opleiding van vrijwilligers. Aan deze opleiding is een stage gekoppeld. Deelnemers moeten minimaal 17 jaar en van onbesproken gedrag zijn en een vooropleiding hebben gehad op minimaal vmbo niveau. Op de website staan diverse testen om te kijken of je geschikt bent voor de functie. 13

14 Een jonge student die als rolmodel aanwezig was, deelde met ons zijn ervaringen. Hij heeft gekozen voor zekerheid. Door zich te oriënteren op sectoren die kans bieden om aan het werk te kunnen. Met dat als uitgangspunt heeft hij zijn doelen opgesteld. Zijn tip: Onderschat jezelf niet! Je kunt meer dan je denkt, als je er maar voor de volle 100% voor gaat. 14 Later vormden de sprekers een panel waaraan vanuit jongeren vragen en beelden aan konden worden voorgelegd. Een korte impressie volgt: Allochtone jongeren moeten meer prestatie leveren om zich te bewijzen dan autochtone jongeren. Een jongere gaf een voorbeeld uit eigen ervaring. Hij had een stageverslag geschreven en kreeg daarbij de opmerking dat het een keurig rapport was voor iemand met zijn achtergrond. Ander voorbeeld is dat tijdens een stage bij een uitzendbureau de student de opdracht meekreeg niet teveel allochtonen jongeren aan te nemen omdat bedrijven wilden voorkomen dat er teveel kliekjesvorming zou ontstaan. Negatieve gedachten leveren niets op. Vanwege je achtergrond moet je wellicht een extra inspanning leveren, maar wat dan nog? Zoek mensen om je heen die je steunen; je staat er niet alleen voor. Wat kunnen scholen en bedrijven beter doen? Voor beiden geldt zo gaven de jongeren aan meer verdiepen in de cultuur van de jongeren. Hierdoor ontstaat meer begrip voor elkaar en verdwijnen de vooroordelen. Scholen zouden meer aandacht moeten hebben voor de rol van de ouders. Het hebben of krijgen van een baan is geen recht. Je kunt het niet afdwingen. Veel mensen zitten momenteel thuis zonder baan. Wil je wel aan de slag; zorg dan dat je je onderscheidt van anderen. Waarom lukt het jongeren niet om een stageplek of baan te vinden? We hoorden veel signalen van jongeren die positief in het leven staan. Die zich goed willen inzetten om hun doel te bereiken. Dat is ook hun tip naar jongeren voor wie het niet lijkt te lukken. De geanimeerd verlopende bijeenkomst leverde de volgende tips op: - Stel een duidelijk doel - Zorg dat je een goede indruk achter laat - Let op je taalgebruik - Stel een goede CV op - Maak een goede studiekeuze en rond je opleiding af - Denk positief en ga voor je doel - Denk in kansen en plaats jezelf niet in de slachtoffer rol Het PPM zal in 2015 opnieuw aandacht besteden aan dit thema en een beroep doen op het onderwijs en werkgevers.

15 Naar een preventieve aanpak tegen radicalisering onder jongeren Radicalisering onder moslim jongeren is een sluipend proces dat vaak in afzondering achter internet en/of in gezelschap met gelijkgestemden plaatsvindt. Het uit zich dan min of meer plotseling in het kiezen voor de gewapende jihad en het afreizen naar en aansluiting zoeken bij de IS, waar ook in Nederland door kwalijke krachten actief voor wordt geronseld. In 2014 was sprake van 3000 Europese jihadgangers, waarvan 130 uit Nederland. Van die 130 zijn ruim 30 weer teruggekeerd. Terugkeerders worden door de overheid gezien als risicobron voor terrorisme in Nederland. Hen wacht een periode van gedwongen opvang en begeleiding om verkeerde gedachten te neutraliseren. Onder de Nederlandse jihadgangers ook een aantal uit Limburg waaronder de negentien jarige Sultan uit Maastricht die bij een zelfmoordactie om het leven kwam en de bekeerlinge Ayssia die dagen achtereen in het landelijke nieuws kwam nadat ze op eigen verzoek door haar moeder werd teruggehaald. Wat houdt deze jongeren bezig? Hoe kan het zover komen dat zij daadwerkelijk afreizen? Wat kunnen we eraan doen om meer ellende in gezinnen te voorkomen? Hoe voorkomen we dat ook dit verschijnsel de hele moslimgemeenschap wordt aangerekend? Vragen die allochtone gemeenschappen momenteel bezig houden. Hoewel het een met schaamte omgeven onderwerp is, wordt erover gesproken in moskeeën en andere ontmoetingsplaatsen. Vanuit lokale gemeenschappen wordt ook aangegeven hierover in gesprek te willen met autoriteiten (gemeente, politie). Men hoopt tot een preventieve aanpak te komen, waarover het PPM zich bij monde van vicevoorzitter Bouchaib Saadane een aantal keren in de media liet horen. Tot op heden is het profiel van de groep jongeren die radicaliseren divers. Het is niet een groep die te lokaliseren is op basis van bijvoorbeeld wel of niet hoogopgeleid. Het zich gediscrimineerd voelen binnen de Nederlandse samenleving komt onder allochtone jongeren vaak voor en is een bron voor boosheid en demotivatie. Maar voor velen die het ervaren niet reden om door te schieten in religieuze ideeën die ver van de Islam staan zoals die door velen hier wordt beleden. Voor een aantal anderen wel reden is dit te doen. Misschien geeft het ontbreken 15

16 16 van een liefdevolle thuissituatie dan de doorslag, terwijl in de media ook voorbeelden naar voren komen van jongeren die zijn afgereisd waarbij dat niet het geval is. De sociale media zijn van invloed op de vorming van jongeren, maar lang niet allen die daarop actief zijn laten zich ronselen. Het radicaliseren begint veelal in de puberteit, maar het doorschieten en het zich verder van de samenleving vervreemden kan zich ook pas later uiten in totaal afkeren van de samenleving en bevattelijk zijn voor ronselaars. Het zijn zowel jongens als meisjes die radicaliseren en het beperkt zich niet tot 1 herkomstgroep. Het zijn veelal hier in Nederland geboren jongeren, altijd al moslim of later bekeerd tot de Islam, die wanneer ze afdwalen binnen de moslimgemeenschap waar ze deel van uitmaken geen dialoog zoeken met andersdenkenden. Een aantal komt vroeg of laat in het radicaliseringsproces in contact met lieden die hen bewust op het pad van de gewapende jihad brengen en ronselen voor criminele daden in naam van Allah. De jongeren die het betreft reizen af naar gebieden waar IS onderdrukt en strijd voert. Zij gaan erheen om te vechten of denken alleen de organisatie te gaan steunen, waarvan een aantal dan toch aan terroristische activiteiten deelnemen. De onrust hierover in allochtone gemeenschappen is groot. Onder ouders heerst zorg en angst. Sommige hebben signalen dat hun kind daadwerkelijk aan het radicaliseren is. Maar er zijn ook ouders die bang zijn dat dit fenomeen ook hun kind in de greep zal krijgen. Naast ouders zijn er ook andere directe contacten die aangeven dat radicalisering in hun omgeving speelt. In sommige gevallen signaleren ouders pas in een heel laat stadium dat er iets mis is. Ouders weten dan vaak niet waar hun kind zich mee bezighoudt en in welke kringen hij of zij zich begeeft (generatiekloof). Er is vanuit de gemeenschap behoefte aan personen die in gesprek gaan met jongeren die afdwalen om hen als het ware te deprogrammeren. Hier is o.a. een taak weggelegd voor geestelijken en vertrouwenspersonen. Er is in gemeenschappen ook angst dat dit fenomeen de moslimgemeenschap - na de minder, minder uitspraken van Wilders eerder dit jaar en de stellingname tegen de Israëlische regering in reactie op de verschrikkelijkheden in Gaza die voor verharding in de samenleving zorgden - verder in diskrediet zal brengen. Duidelijk moet zijn dat het overgrote deel van de moslimgemeenschap de terreurdaden van IS - men die in naam van Allah zegt uit te voeren - afwijst. Het PPM steunt lokale allochtone gemeenschappen die hierover in gesprek willen met gemeenten en pleit voor een preventieve aanpak. Zij zoekt aansluiting bij een landelijke aanpak vanuit het SMN (Samenwerkende Marokkaanse organisaties Nederland). Het is niet een groep die te lokaliseren is op basis van bijvoorbeeld wel of niet hoogopgeleid De aanpak die ons voor ogen staat bevat verschillende elementen, zoals: - Het installeren van meldingspunten, waar ouders en anderen uit de directe omgeving van jongeren terecht kunnen als het vermoeden bestaat dat sprake is van radicaliseren; - De mogelijkheid om in gesprek te gaan met ouders en jongeren die op hellend vlak verkeren; - Training van sleutelpersonen uit gemeenschap, leerkrachten, jongerenwerkers in het herkennen van symptomen; - Inzet van rolmodellen en ervaringsdeskundigen om de weerbaarheid van jongeren te vergroten; - Organiseren van voorlichting en bewustwording in eigen kring; - Het vergroten van kennis over deze kwestie onder professionals. provinciaal platform minderheden ppm magazine