Dubbel anders. Stand van zaken. Samengevat: Een revolutie is nodig. Nederlanders met een beperking én niet-westerse achtergrond uit de verdomhoek
|
|
- Gerrit Claessens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Dubbel Anders, pagina 1 van 6, april 2010 Dubbel anders Nederlanders met een beperking én niet-westerse achtergrond uit de verdomhoek Ange Wieberdink In opdracht van het ministerie van VWS heb ik een tiental mensen met een Marokkaanse of Turkse achtergrond geïnterviewd die sleutelposities vervullen in de emancipatie van mensen met een beperking met een niet-westerse achtergrond. Het gaat daarbij om alle vormen van beperking, zowel fysieke als verstandelijke. De gezondheidszorg bereikt deze doelgroep slecht. De groep doet te weinig beroep op de zorg en participeert niet in belangenorganisaties. Hoe te zorgen dat de stem van deze groep beter gehoord wordt? Hoe hun participatie te bevorderen? Dat is de centrale vraag van dit pamflet. In de eerste negen punten worden de belangrijkste onderwerpen uit de gesprekken. behandeld. Tot slot (ad 10) komen daar drie actielijnen uit voort hoe de participatie van mensen met een beperking met een meer dan Nederlandse achtergrond te versterken. Samengevat: Een revolutie is nodig Diversiteit in de zorg neemt toe maar is verbrokkeld en willekeurig. Met meer structuur en ondersteuning kan het proces versneld worden en de inzet effectiever gebruikt worden. De nood is hoog. Zoals een van de geïnterviewden zei: een revolutie is nodig. Stand van zaken 1. Verborgen leed Binnen de Marokkaanse en Turkse gemeenschap en binnen zorginstellingen is het bekend dat Nederlanders met een beperking met een niet-westerse achtergrond vaak niet de zorg krijgen die wenselijk is. De kwaliteit van leven van hen en hun naasten laat daardoor te wensen over. Het is verborgen leed, een blinde vlek in de gezondheidszorg. Eén van de geïnterviewden noemde de situatie een maatschappelijke tijdbom. Dit verborgen leed kent verschillende vormen. In het meest extreme geval gaat het om mensen met een beperking die niet de zorg krijgen die zij nodig hebben. Soms gaat het om mensen die hun leven lang thuis zijn gehouden. Vaak zijn hun ouders van de eerste generatie Nieuwe Nederlanders. De ouders hebben de zorg van hun kinderen altijd
2 Dubbel Anders, pagina 2 van 6, april 2010 zelf gedragen. Nu ze zelf op leeftijd zijn, is de vraag wat er met hun kinderen moet gebeuren. Steeds vaker wordt ook aangenomen dat een deel van de jongeren onder de Nieuwe Nederlanders die in de grote steden problemen geven, verstandelijke beperkingen hebben die zowel door de ouders als de instanties nooit als zodanig zijn erkend en behandeld, met alle gevolgen van dien. En voor zover cliënten die zorg wel krijgen, verloopt dat niet zonder problemen doordat vraag en aanbod niet goed op elkaar zijn afgestemd. Diversiteit in de zorg (zowel qua personeel als aanpak) is van groot belang en urgent. Mensen die verandering willen brengen in deze situatie, ervaren veel weerstand. Zo veel zelfs, dat sommigen het vertrouwen verliezen in het Nederlandse beleid en zich ervan afkeren. Zo gaan belangrijk krachten verloren die kunnen helpen de situatie te veranderen. Ik kende een familie, al heel lang, was onder de druk van die familie. Ben wel bij hun thuis geweest. Maar ze hebben niet verteld dat ze een verstandelijk gehandicapt kind hadden. Jaren later kwam ik de vader weer tegen, bij een andere organisatie. Die vader wilde per se met mij praten. Hij wilde onder vier ogen met mij praten. Hij wist gewoon niet hoe hij moest beginnen met zijn verhaal. Het heeft een half uurtje geduurd voordat hij vertelde dat hij een verstandelijk gehandicapt kind had van twintig jaar en dat de moeder dag en nacht voor hem moest zorgen. Dat was voor mij een bekende familie, maar dit wist ik niet. 2.Probleem wordt niet serieus genomen door de samenleving Het probleem is niet nieuw. Er zijn veel rapporten en beleidsadviezen opgesteld. Al in 1972 werd het Overlegorgaan Medische Zorg Buitenlandse Werknemers opgericht. Bijna dertig jaar later, in 2000, heeft de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg het advies uitgebracht dat de gezondheidszorg voor allochtonen structurele aandacht vereist. Expliciet stelt de Raad diversiteitsmanagement als voorwaarde voor het welslagen van het interculturalisatieproces in de gehele instelling. We zijn alweer tien jaar verder en helaas is het interculturalisatieproces nog steeds niet in volle gang in alle gelederen van de zorg. Ook binnen het ministerie van VWS staat het interculturalisatieproces nog in de kinderschoenen. De implementatie van de vele plannen en adviezen schiet te kort. Ook economisch is dat riskant. 3.Specifieke aanpak vereist voor Nederlanders met een niet-westerse achtergrond Het gaat om een bevolkingsgroep die sinds de jaren negentienzestig naar Nederland geëmigreerd is. Het grootste deel van deze groep was ongeschoold en kende de Nederlandse taal en cultuur niet. De nieuwe Nederlanders moesten zelf hun weg vinden in een samenleving getekend door wet- en regelgeving die hun totaal vreemd was. Ook al is
3 Dubbel Anders, pagina 3 van 6, april 2010 er nu al een de tweede en derde generatie Nieuwe-Nederlanders, het thuis raken is nog in volle gang. Het is een langdurig proces zeker ook omdat er binnen de zorg in Nederland weinig begrip is geweest voor deze groep cliënten en pas gaandeweg een proces op gang komt om diversiteit ook in het aanbod van de zorg te stimuleren. De eerste generatie kwam hier naar toe als gastarbeiders. De meesten hebben geen school gehad. Ik ben van de tweede generatie.ik ben in Marokko geboren en was zes jaar toen ik naar Nederland kwam. Wij werden heel beschermd opgevoed. Je mocht naar school maar wel meteen naar huis. Het idee was we gaan ooit terug. Je werd opgevoed met die cultuur, dat geef je aan je kinderen mee. Dat zie je nog steeds ook bij de derde generatie.. Dat wordt met de opvoeding mee gegeven. Je kunt de cultuur niet wegdenken. Ook al zijn we modern en gestudeerd. Met ziekte gaat een groot deel van de derde generatie ook nog zo om als de eerste generatie. 4. Minderheid binnen eigen culturele gemeenschap Mensen met een beperking met een Marokkaanse of Turkse achtergrond vormen een heterogene groep die niet georganiseerd is. Het gaat over mensen met een fysieke beperking, mensen met een verstandelijke beperking, of met meervoudige beperkingen. Binnen de Marokkaanse en Turkse gemeenschap wordt het hebben van een beperking anders ervaren dan over het algemeen in Nederland gangbaar is. Dat heeft soms tot gevolg dat mensen met een beperking buiten het maatschappelijke leven worden gehouden. Voor een deel komt dat door gebrek aan kennis over wat beperkingen inhouden en wat de consequenties zijn voor het dagelijkse leven. Onzichtbare beperkingen zijn in dat opzicht vaak het lastigst. Wat je niet ziet, is er niet. In zekere zin maakt het niet uit of je het nu hebt over de eerste, tweede of derde generatie. Het is een gevoelig onderwerp waar in de zorg vaak geen aandacht voor is. Het is van groot belang daar verandering in te brengen. Mensen die de cultuur kennen, spelen een essentiële rol in dat proces, naar beide kanten. 5.Minderheid binnen gemeenschap van mensen met een beperking Voor bijna elke soort beperking, bestaat wel een organisatie om de belangen van deze groep mensen te dienen. Nederlanders met een beperking met een niet-westerse achtergrond zijn niet of nauwelijks vertegenwoordigd in deze organisaties. Ze voelen zich er niet thuis. De cultuur is er wit. Ze zijn daar in de minderheid. In plaats van zich verbonden te voelen met de rest, wordt vaak hun anders zijn benadrukt. Wel is er grote behoefte aan lotgenotencontact, maar dan binnen de eigen cultuur of aanverwante culturen. Er zijn lokaal initiatieven voor koffie-ochtenden voor ouders van zorgkinderen en andere vormen van lotgenotencontact.
4 Dubbel Anders, pagina 4 van 6, april 2010 Ouders moeten zich kunnen herkennen in jou. Het begint met iemand erop afsturen met dezelfde achtergrond. Daarmee haal je het ook meteen uit de taboe sfeer. Als je iemand stuurt vanuit autochtone groep dan spreek je uit een ander referentie kader. Als het contact wordt gelegd door iemand van dezelfde achtergrond dan ontstaat er eerder een vertrouwensband. Dan kan je het over de dingen hebben waar het echt om gaat. En dat is de basis om verder te gaan. 6. Er gebeurt veel, maar er gaat ook veel verloren door gebrek aan coördinatie Er zijn overal in het land initiatieven om de participatie van mensen met een beperking met een niet-westerse achtergrond aan de basis te versterken. Projecten om achter de deur te komen, om ouders van zorgkinderen met elkaar in contact te brengen, multiculturele logeerhuizen met bijzondere aandacht voor islamitische cliënten, cursussen voor mantelzorgers met een niet-westerse achtergrond,. Deze initiatieven zijn veelal afhankelijk van personen die het onderwerp van belang achten, vaak getriggerd door problemen op de werkvloer. Tegelijkertijd zijn er nog steeds organisaties waar het onderwerp nog nauwelijks op de agenda staat. Diversiteit in de zorg krijgt de meeste de ruimte daar waar zowel op de werkvloer als in het management het onderwerp van belang wordt geacht. Uitwisseling tussen de verschillende activiteiten in het land vindt nauwelijks plaats omdat men vaak niet van elkaars werk op de hoogte is en door gebrek aan tijd en middelen op korte termijn. Op langere termijn is dat inefficiënt. 7.De bruggenbouwers vaak overbelast en voortgang van het proces afhankelijk van vrijwilligers In de ontwikkeling van diversiteit in de zorg spelen mensen die beide culturen kennen een essentiële rol als schakel tussen hun achterban en de Nederlandse zorg. Deze bruggenbouwers lopen het risico overbelast te raken omdat er nog te weinig in het werk zijn en hun inzet en expertise meestal niet op waarde wordt geschat. Daarnaast wordt er regelmatig een beroep op hen gedaan om hun inbreng te leveren en niet zelden wordt verondersteld dat zij dat wel vrijwillig willen doen. Zij worden niet als deskundigen behandeld. Naast professionals, zijn er ook veel vrijwilligers die zich met hart en ziel inzetten om de positie van mensen met een beperking met een niet-westerse achtergrond te versterken. Ook deze mensen worden over het algemeen ondergewaardeerd. Een deel van deze mensen hebben zelf een beperking of zorgen voor iemand met een beperking. Zij zijn bij uitstek ervaringsdeskundigen die een centrale positie verdienen in het hele proces.
5 Dubbel Anders, pagina 5 van 6, april Breder probleem dan mensen met beperking en de zorg In de gesprekken stonden mensen met een beperking centraal maar telkens werd benadrukt dat dezelfde problemen spelen op andere terreinen van de zorg, die van de chronisch zieken, de bejaarden. Het is een breed maatschappelijk probleem. En het gaat niet alleen om mensen met een Marokkaanse of Turkse achtergrond maar ook voor anderen in de samenleving met een niet-westerse achtergrond. Alles bij elkaar gaat het om pakweg tien procent van de Nederlandse bevolking. En het gaat niet alleen om de zorg, maar om de samenleving in het algemeen. 9.Beeldvorming bijstellen en communicatie verbeteren Nieuwe Nederlanders krijgen niet de zorg die ze verdienen. Voorlichtingscampagne in de zorg (door instellingen, patientenorganisaties, ) bereiken Nieuwe Nederlanders vaak slecht. Deze specifieke groep cliënten herkent zich niet in beeld en inhoud. Foldertjes werken minder goed voor de Marokkaanse en Turkse gemeenschap. Er is vooral behoefte aan beeldmateriaal waar de cliënten zich in herkennen. De ontwikkeling daarvan is soms lastig, ook omdat de Nieuwe Nederlanders vaak schroom hebben aan dergelijke producties mee te werken oa. omdat zij slechte ervaringen hebben met de media. Het kost extra tijd en geld om mensen te vinden en hun vertrouwen te winnen mee te werken, zeker ook omdat het hebben van een beperking binnen de eigen gemeenschap een gevoelig onderwerp is. In de praktijk blijkt het vaak lastig subsidiënten te overtuigen extra geld in deze projecten te steken. Met het gevolg dat er voor halve oplossingen wordt gekozen. Op lokaal niveau worden soms interessante producten ontwikkeld die gericht zijn op de cliënten met een niet-westerse achtergrond. Het gebruik daarvan blijft vaak lokaal beperkt terwijl ze ook op landelijk niveau ingezet zouden kunnen worden en de investeringen zo ook efficiënter benut kunnen worden. Bij de verspreiding van voorlichtingsmateriaal is het zaak buiten de gebaande paden te gaan. Het is van groot belang om binnen de Marokkaanse en Turkse gemeenschap (niet alleen de mensen die te maken krijgen met mensen met een beperking) het onderwerp bespreekbaar te maken. Bijeenkomsten met zelforganisaties waar samen films worden bekeken en besproken kunnen worden dragen bij aan het ontwikkelen van een andere visie op het hebben van een beperking en de volwaardigheid van het bestaan van mensen met een beperking. Verder zou uitzending van films via Marokkaanse en Turkse zenders een interessante en doeltreffende optie kunnen zijn, omdat een groot deel deze groep cliënten afstemt op zenders uit hun land van herkomst. Verder is duidelijk dat het gebruik van nieuwe media in voorlichtingscampagne niet mag ontbreken. In het algemeen is het van belang te zorgen dat in de beeldvorming in de zorg afspiegeling is van de samenleving en iedereen zich daarin kan herkennen. Dat is tevens een manier om de diversiteit in de zorg in breder verband te ondersteunen.
6 Dubbel Anders, pagina 6 van 6, april Wat te doen Uit de gesprekken kwamen drie terreinen van actie naar voren: 1. Versterken van de basis - Mensen met een beperking met een niet-westerse achtergrond en hun naasten als de ervaringsdeskundigen bij de het beleid betrekken. Samen met de bruggenbouwers zijn zij de experts die centraal staan in het proces,. - Lokale initiatieven ondersteunen en die regionaal en landelijk met elkaar verbinden. - Ervaringen uitwisselen, voortbouwen op good practices, elkaar versterken. 2. Communiceren met alle Nederlanders - optimaliseren van het gebruik van reeds bestaand voorlichtingsmateriaal. - huidige methodes kritisch onder de loep nemen. Verzamelen van good practices. - nieuwe wegen bewandelen (uitzending programma s via andere kanalen, gebruik van nieuwe media) om Nederlanders met een beperking met een niet-westerse achtergrond te bereiken en hun participatie te bevorderen. - bij de ontwikkeling van nieuw materiaal (communicatieplannen van zorginstellingen, patientenorganisaties) toezien dat het diversity proof is.! 3. Structurele maatregelen - stimuleren van diversiteit op alle niveau s in de samenleving: op de werkvloer, in de organisatie in de besturen, zowel qua personeel als qua aanpak. Dat geldt ook voor het ministerie van VWS. Middelen ter beschikking stellen om deze veranderingen te kunnen realiseren en borgen. Ange Wieberdink, Nieuwezijds Voorburgwal 101/4,1012 RG Amsterdam
kinderen toch blijven ondersteunen. Het maakt niet uit wat (Surinaamse vader, 3 kinderen)
In opdracht van de Gemeente Amsterdam (Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling) Als ik mijn vader had gehad vanaf mijn jeugd, dan zou ik misschien anders zijn in het leven. (...) Wat ik allemaal wel niet
Nadere informatieOpvoeden in andere culturen
Opvoeden in andere culturen Bevorderen en versterken: competenties vergroten Een betere leven DVD 1 Bevolkingsgroepen aantal Allochtoon3.287.706 Autochtoon13.198.081 Europese Unie (exclusief autochtoon)877.552
Nadere informatieSenioren ontmoeten elkaar. Verslag van 2 oktober 2010
Senioren ontmoeten elkaar Verslag van 2 oktober 2010 Meer overeenkomsten dan verschillen Dit is, in het kort, de conclusie van de lunchbijeenkomst Senioren ontmoeten elkaar 1 op 2 oktober 2010. De lunchbijeenkomst
Nadere informatieKortom, informatie en advies die vindbaar, begrijpelijk en herkenbaar is. Ik zal u aangeven waarom ik dit zo belangrijk vind.
Tekst: opening Helpdesk Welkom dames en heren, Het doet mij goed om te zien dat er zo veel mensen op deze feestelijke opening van de Helpdesk zijn afgekomen. Dat betekent dat er veel interesse voor is.
Nadere informatieZorg na de diagnose. Emete Solmaz, specialist ouderengeneeskunde, Royaal Thuis Brian Sinnema, casemanager dementie, HWW Zorg
Zorg na de diagnose Emete Solmaz, specialist ouderengeneeskunde, Royaal Thuis Brian Sinnema, casemanager dementie, HWW Zorg Disclosure belangen sprekers Potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatieManifest. van de mantelzorger
Manifest van de mantelzorger Manifest van de Mantelzorger Mantelzorgers zijn mensen die onbetaald en vanuit een persoonlijke band zorgen voor een hulpbehoevende oudere, chronische zieke of gehandicapte
Nadere informatieWorkshop 3 e nationaal congres Opvoedingsondersteuning. Opvoedingsondersteuning. Kenniswerkplaats Tienplus
Kenniswerkplaats Tienplus Laagdrempelige ondersteuning aan ouders met tieners in Amsterdam Pauline Naber, Hogeschool INHolland Marjan de Gruijter, Verwey-Jonker Instituut http://www.kenniswerkplaats-tienplus.nl/
Nadere informatieSamen werken aan het verminderen van overbelasting
Samen werken aan het verminderen van overbelasting Doelgroep Wij zijn begonnen met 3 bij ons bekende Marokkaanse mantelzorgers, die alledrie balanceerde op het randje van afknappen. Zij hadden dezelfde
Nadere informatieEVEN VRIJAF VOOR DE MANTELZORGER
Communicatieplan: EVEN VRIJAF VOOR DE MANTELZORGER Week van de Respijtzorg Noord-Holland 19 25 januari 2009 Inhoudsopgave 1. UITGANGSSITUATIE 3 Week van de Respijtzorg Noord-Holland Doelgroep en doelstelling
Nadere informatieMinters Mantelzorg. Kenniscentrum voor mantelzorgers én professionals. Voor mantelzorgers. Voor professionals. Over mantelzorg
Voor mantelzorgers Voor professionals Over mantelzorg Minters Mantelzorg Kenniscentrum voor mantelzorgers én professionals Zorgt u meer dan acht uur per week en/of langer dan drie maanden voor uw partner,
Nadere informatiezorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm
zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm Mantelzorg is... Mooi De hulpvrager is je dankbaar, mantelzorg geeft veel voldoening Divers De taken lopen uiteen: huishoudelijke
Nadere informatieBeeklaan AD Den Haag. Den Haag, 11 JANUARI Kenmerk: ABBA/VL/12253
Beeklaan 173 2562 AD Den Haag Den Haag, 11 JANUARI 2019 Kenmerk: ABBA/VL/12253 In het kader van Actie programma informele Zorg heeft onze organisatie Dialooghuis 4 tal bijeenkomsten georganiseerd. Bij
Nadere informatieOp weg naar een diverse en toegankelijke zorg!
Op weg naar een diverse en toegankelijke zorg! diversiteit π kleurrijk π bewustwording mantelzorg π netwerken π zorgaanbod kleurrijk π diversiteit π ondersteuning netwerken π mantelzorg π zorgaanbod bewustwording
Nadere informatieWerk. Omdat een andere blik je leven verrijkt
Werk vanuit bekeken Omdat een andere blik je leven verrijkt (Samen)werken met autisme Autisme heeft invloed op het hele leven, dus ook op de werkplek. Autisme brengt talenten en kwaliteiten met zich mee
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatieAlvast bedankt voor het invullen!
Deze vragenlijst gaat over jongeren die steun of hulp geven aan een familielid. Wij zijn erg benieuwd hoeveel jongeren er binnen onze school steun of hulp geven en hoe zij dit ervaren. De vragenlijst is
Nadere informatie2. De niet-westerse derde generatie
2. De niet-westerse derde generatie Op 1 januari 23 woonden in Nederland tussen de 34 duizend en 36 duizend personen met ten minste één grootouder die in een niet-westers land is geboren. Dit is ruim eenderde
Nadere informatieWerk. Omdat een andere blik je leven verrijkt
Werk vanuit bekeken Omdat een andere blik je leven verrijkt (Samen)werken met autisme Autisme heeft invloed op het hele leven, dus ook op de werkplek. Autisme brengt talenten en kwaliteiten met zich mee
Nadere informatieEen goed leven voor.
Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een
Nadere informatieEenzaamheid onder mantelzorgers Jolanda Elferink, Expertisecentrum Mantelzorg
Eenzaamheid onder mantelzorgers Jolanda Elferink, Expertisecentrum Mantelzorg 4-06-13 Inhoud - In welke mantelzorgsituaties kom je eenzaamheid tegen? - Welke drie stappen kun je zetten om eenzaamheid te
Nadere informatieergeten meer dan Meer dan Vergeten
meer dan Meer dan V een programma over dementie en oudere migranten ontwikkeld door Unie KBO en NOOM (Netwerk van Organisaties van Oudere Migranten) in samenwerking met bureau Kleurrijk Advies Achtergrond
Nadere informatieDementievriendelijke gemeenschap. Ontmoeting in de buurt, 25 februari 2015 Jasper Kimenai, Alzheimer Nederland
Dementievriendelijke gemeenschap Ontmoeting in de buurt, 25 februari 2015 Jasper Kimenai, Alzheimer Nederland Programma 1. Cijfers en Feiten 2. Waarom is dit voor mij van belang? 3. Wat is dementie? 4.
Nadere informatieHoor je mij wel? Kinderen van ouders met een ziekte, verslaving of beperking
Hoor je mij wel? Kinderen van ouders met een ziekte, verslaving of beperking Juni 2018 Woord vooraf Ouders zorgen voor hun kinderen. Door het regelen van praktische en materiële zaken, maar ook door het
Nadere informatieTen slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan!
inleiding Voor al mijn kinderen schrijf ik hun ontwikkelingen op in een schrift. Ik schrijf op wanneer en hoelang ze sliepen, wat ze aten, hoe ze speelden en hoe we samen de dag doorbrachten. Dat lijkt
Nadere informatieVerslag het project ABBA /VL/5998 migranten actief betrekken bij mantelzorg 2016 bijeenkomsten Dialooghuis
Beeklaan 167 2562AD Den Haag Verslag het project ABBA /VL/5998 migranten actief betrekken bij mantelzorg 2016 bijeenkomsten Dialooghuis Verslag de tweede fase het project migranten actief betrekken bij
Nadere informatieBruggenbouwers Linko ping, Zweden
Bruggenbouwers Linko ping, Zweden Het Bruggenbouwers project wordt in de Zweedse stad Linköping aangeboden en is één van de succesvolle onderdelen van een groter project in die regio. Dit project is opgezet
Nadere informatieBijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht
Nadere informatieRatificatie VN-verdrag 2006a
Ratificatie VN-verdrag 2006a Op 13 december 2006 hebben de Verenigde Naties het Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap aangenomen. Op 30 maart 2007 ondertekende Nederland dit Verdrag.
Nadere informatieNatuur doet je goed. Natuurbeleving met cliënten. Training voor begeleiders van: ouderen, mensen met dementie, mensen met een (meervoudige) beperking
Natuur doet je goed Natuurbeleving met cliënten Training voor begeleiders van: ouderen, mensen met dementie, mensen met een (meervoudige) beperking Op naar buiten Frisse buitenlucht en beweging is gezond
Nadere informatieLinks op de foto mijn moeder, Greet van. Woudenberg-Brink met haar man, kinderen en. kleinkinderen tijdens een laatste vakantie op
Kwaliteit van leven en hoogwaardige kwaliteit van zorg voor mensen met dementie: dat is voor Alzheimer Nederland een belangrijke drijfveer. Zeker nu de hervormingen in de langdurige zorg aan de orde van
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Leren & Werken Leren & Werken Wat is de beste school voor ons kind? Welke vervolgopleiding past bij mij? Kan mijn kind een betaalde baan aan of is een beschermde
Nadere informatieDesiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag
Doelgroeponderzoeksverslag Interviews Naam: Sharlene Piar Arends leeftijd: 59 Hoe zou jij een tienermoeder helpen als jij een vrijwilliger was? En waarmee zou je een tienermoeder mee helpen? Advies geven
Nadere informatieZiektebeleving en dementie bij migranten
Ziektebeleving en dementie bij migranten Gözde Duran coördinator ProMemo, Expertisecentrum Dementie voor Professionals Agenda 1. Kennismaking 2. Waar lopen we tegenaan in de praktijk? 3. Uitleg dementie
Nadere informatieMEE Gelderse Poort MEE maakt meedoen mogelijk. Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg (Wlz)
MEE Gelderse Poort MEE maakt meedoen mogelijk Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg (Wlz) Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg Dankzij MEE kunnen we de zorg en hulp thuis
Nadere informatieEerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1.
Eerwraak Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman Blz 1. Vra!n. 1) Wat voor soort verhaal is je boek? Mijn boek is een eigentijdsverhaal/roman 2) Waar
Nadere informatievan de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Jet Bussemaker, tijdens de 4 e Nationale Mantelzorglezing 2009 Rotterdam, 11 juni 2009
Directie Voorlichting en Communicatie Parnassusplein 5 Postbus 20350 2500 EJ Den Haag T 070 340 79 11 T 070 340 60 00 F 070 340 62 92 Hebt u 's avonds of in het weekend dringend een voorlichter nodig,
Nadere informatieTraject24-4 oktober 2015
Traject24-4 oktober 2015 Matteüs 11:1-6 Toen Jezus uitgesproken was en de twaalf leerlingen zijn opdrachten had gegeven, trok hij weer verder om in hun steden onderricht te geven en er het goede nieuws
Nadere informatieVrijwilligerswerk Vrijwillige hulp
Vrijwilligerswerk Mantelzorg Vrijwillige hulp Burenhulp Maak samen het verschil. Vrijwilligerswerk Vrijwilligers maken het verschil. Hun inzet op het gebied van onder andere cultuur, zorg, sport, natuur
Nadere informatieMantelzorg, waar ligt de grens?
Mantelzorg, waar ligt de grens? CDA Talentacademie 2014-2015 Anita Relou Wat is volgens het christendemocratisch gedachtengoed de grens van mantelzorg. Inleiding 2015. Een jaar met veel veranderingen in
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Leren & Werken Steeds opnieuw raak ik mijn baan kwijt. Waar ligt dat nou aan? Welke vervolgopleiding zou iets voor mij zijn? Is er voor mij extra ondersteuning
Nadere informatieHoor je mij wel? Kinderen van ouders met een ziekte, verslaving of beperking
Hoor je mij wel? Kinderen van ouders met een ziekte, verslaving of beperking Juni 2018 Woord vooraf Ouders zorgen voor hun kinderen. Door het regelen van praktische en materiële zaken, maar ook door het
Nadere informatieMANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN
Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe
Nadere informatieThemabijeenkomst Kleurrijke en toegankelijke dementiezorg
Themabijeenkomst Kleurrijke en toegankelijke dementiezorg Marjan Mensinga trainer en adviseur bij Pharos en med. antropoloog/spv/poh GGZ Jennifer van den Broeke senior projectleider en adviseur bij Pharos
Nadere informatieDementievriendelijke gemeenschap. Iedereen kan een steentje bijdragen. Herman Post Jasper Kimenai Alzheimer Nederland
Dementievriendelijke gemeenschap Iedereen kan een steentje bijdragen Herman Post Jasper Kimenai Alzheimer Nederland Programma 1. Wensen en behoeften 2. Dementievriendelijk Nederland 3. Programma dementievrienden
Nadere informatieNieuwsbrief CliëntAanZet
Nummer 1 Regio Waardenlanden Januari 2016 Van de redactie Hallo, Een nieuw jaar en ook weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. In deze nieuwsbrief natuurlijk weer kort nieuws. Wil je weten wat er allemaal
Nadere informatie21 augustus 2015. Onderzoek: Een naaste met dementie
21 augustus 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de
Nadere informatieBeleid mantelzorg en vrijwilligers Fener Zorg
P a g i n a 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2. Begrippen 1-2 3. Verschillen tussen mantelzorg en vrijwilligerswerk 2 4. Mantelzorg in Rotterdam 2-3 5. Visie van Fener Zorg op mantelzorg en vrijwilligers
Nadere informatieMEE West-Brabant Maakt meedoen mogelijk. Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg (Wlz)
MEE West-Brabant Maakt meedoen mogelijk Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg (Wlz) Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg Dankzij MEE kunnen we de zorg en hulp thuis organiseren
Nadere informatieMantelzorgbeleid ZAB Nederland
Mantelzorgbeleid ZAB Nederland 1. Inleiding Mantelzorg is een thema dat momenteel veel aandacht krijgt in onze samenleving. Het gaat om zorg die noodzakelijkerwijs langdurig, onbetaald en vanuit een persoonlijke
Nadere informatieMantelzorg en professionals: bondgenoten in de zorg
Mantelzorg en professionals: bondgenoten in de zorg Workshop Mantelzorg Febe Lenie de Pater Consulent Mantelzorg Freelancer Mantelzorgondersteuning November 2014 Doel workshop Bewustwording rol en positie
Nadere informatieZondag 13 december 2009 Tekst: Lucas 1: 39-55
Zondag 13 december 2009 Tekst: Lucas 1: 39-55 Maria gaat op visite bij Elisabet. Maria was natuurlijk helemaal vol van het geweldige nieuws dat ze van de Gabriël had gehoord. Ze wilde het heel graag aan
Nadere informatieWat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.
Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen
Nadere informatiePresentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis
Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden
Nadere informatieVerschuivende machtsrelaties in allochtone gezinnen Trees Pels
Huiselijk geweld: achtergronden Verschuivende machtsrelaties in allochtone gezinnen Trees Pels 29 mei 2008 Congres Huiselijk Geweld: Families onder Druk Amsterdam, De Meervaart Meeste plegers zijn mannen,
Nadere informatieProjectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012)
-1- Projectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012) 1 Aanleiding voor het project Arbeidsparticipatie is een belangrijk onderwerp voor mensen met een chronische ziekte of functiebeperking
Nadere informatieMats Werkt! WWW.MATSWERKT.NL DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER.
Mats Werkt! DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER. WWW.MATSWERKT.NL Mats werkt: Dé cursus voor het begeleiden van mensen met een arbeidsbeperking op de werkvloer.
Nadere informatieVerslag van de bijeenkomst Mannen Emancipatie in het Turks Museum d.d. 30 november 2013
Verslag van de bijeenkomst Mannen Emancipatie in het Turks Museum d.d. 30 november 2013 Aanwezig ca. 100 personen. Sprekers: Vz. Turks Museum Rustem Akarsu, Vz. Platform Allochtone Ouderen de heer R. Ramnath,
Nadere informatieProgramma. Voorstelling project Waarom? Wat? Ambassadeurs gezocht! De Making of Ambassadeurs Dursun aan het woord Speeddating Invullen fiches
Latent Talent Programma Voorstelling project Waarom? Wat? Ambassadeurs gezocht! De Making of Ambassadeurs Dursun aan het woord Speeddating Invullen fiches Rachid Boumalek aan het woord Voorstelling project
Nadere informatieAntwoorden op vragen over veranderingen Wmo/Awbz
Antwoorden op vragen over veranderingen Wmo/Awbz BEREIKBAARHEID EN INFORMATIE Hoe word ik als cliënt geïnformeerd over de veranderingen? Met een brief van de gemeente Met een persoonlijk gesprek in 2015
Nadere informatieOnafhankelijke ondersteuning bij langdurige zorg (Wlz)
Onafhankelijke ondersteuning bij langdurige zorg (Wlz) Onafhankelijke ondersteuning bij langdurige zorg (Wlz) Heeft u een indicatie voor de Wet langdurige zorg (Wlz) en wilt u informatie en advies over:
Nadere informatieWERK EN INKOMEN VOOR JONGGEHANDICAPTEN Signalen uit de praktijk in vraag en antwoord. Breed Platform Verzekerden en Werk NUMMER 1, november 2006
WERK EN INKOMEN VOOR JONGGEHANDICAPTEN Signalen uit de praktijk in vraag en antwoord Breed Platform Verzekerden en Werk NUMMER 1, november 2006 Het komend jaar werkt het BPV&W samen met NIZW aan het project
Nadere informatieOpvoeding & Ontwikkeling
MEE Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Opvoeding & Ontwikkeling Opvoeding & Ontwikkeling MEE is een organisatie voor iedereen met een beperking of chronische ziekte. MEE biedt
Nadere informatieDOC UMENT] gemeentelijk participatiedossier
stimuleringsprogramma BORGINGS lokaal centraal 2006-2008 gemeentelijk participatiedossier Lingewaal 1 Conclusies De Zorgbelangorganisaties Bron Kenniscentrum Sociaal Beleid Demografische gegevens (prognose)
Nadere informatieNieuwe A. Amsterdammers en taalcoaches gaan samen op stap
Nieuwe A Amsterdammers en taalcoaches gaan samen op stap Mixen in Mokum Nieuwe Amsterdammers en taalcoaches gaan samen op stap Volwassen Amsterdammers met verschillende culturele achtergronden ontmoeten
Nadere informatieVerslag bijeenkomst Stedelijke Alliantie
Verslag bijeenkomst Stedelijke Alliantie 12.11.13 Nutshuis Den Haag Rivierenvismarkt 5 Den Haag Tijd Programma 12.15 13.00 Inloop en ontvangst met lunch in het café 13.00 13.10 Welkom en toelichting op
Nadere informatieMeer succes met je website
Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?
Nadere informatieOp weg naar een dementievriendelijke wijk. Iedereen kan een steentje bijdragen. Jasper Kimenai Alzheimer Nederland
Op weg naar een dementievriendelijke wijk Iedereen kan een steentje bijdragen Jasper Kimenai Alzheimer Nederland Programma 1. Wensen en behoeften 2. Dementievriendelijk Nederland 3. Programma dementievrienden
Nadere informatieHoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?
INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in
Nadere informatieOpvoeding & Ontwikkeling
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Opvoeding & Ontwikkeling Opvoeding & Ontwikkeling Ons kind is anders dan andere kinderen. Wat is er aan de hand? Mijn dochter is in de puberteit. Hoe ga ik
Nadere informatieGrafiek 26.1a Het vóórkomen van verschillende vormen van discriminatie in Leiden volgens Leidenaren, in procenten 50% 18% 19% 17% 29%
26 DISCRIMINATIE In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het vóórkomen en melden van discriminatie in Leiden en de bekendheid van en het contact met het Bureau Discriminatiezaken. Daarnaast komt aan de orde
Nadere informatieUit huis gaan van jongeren
Arie de Graaf en Suzanne Loozen Jaarlijks verlaten bijna een kwart miljoen jongeren het ouderlijk huis. Een klein deel van hen is al vóór de achttiende verjaardag uit huis gegaan. De meeste jongeren gaan
Nadere informatieVerslag onderzoek Wat Werkt - deel 3
Verslag onderzoek Wat Werkt - deel 3 ideeën van familie en bekenden bij het geven van steun Ervaringen en ideeën van familie en bekenden bij het geven van steun Jos de Kimpe Carlijn Nieuwenhuis FEBRUARI
Nadere informatieZelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012
Zelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012 Programma Inleiding Inleefoefening zelfmanagement met nabespreking Rol patiëntenverenigingen
Nadere informatieOntmoeting. gezondnu.nl
Ger van der Gaast (64) weet sinds 2010 dat hij de ziekte van Alzheimer heeft. Inmiddels woont hij in een verpleeghuis in Utrecht. Als voormalig docent verpleegkunde volgt Ger zijn eigen zorg kritisch.
Nadere informatieHULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER
Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein Zorgen voor een ander, dan doe je gewoon.. Maar soms is een beetje hulp en steun meer dan welkom! In Nieuwegein
Nadere informatieHoe verschillend zijn pleeggezinnen? Avanti Anders in Gesprek op locatie 18 april 2013
Hoe verschillend zijn pleeggezinnen? Avanti Anders in Gesprek op locatie 18 april 2013 Anders in Gesprek over pleegzorg Hoe verschillend zijn pleeggezinnen? Dat en meer heeft Avanti als Stedelijk Platform
Nadere informatieNiet culturen maar mensen ontmoeten elkaar: Culturele diversiteit in het justitiële werkveld
Niet culturen maar mensen ontmoeten elkaar: Culturele diversiteit in het justitiële werkveld 1 Stichting Pharos Expertisecentrum gezondheidsverschillen Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen Kaveh
Nadere informatiepggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden
pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden Enquête Mantelzorg en dementie 2014 Vooraf In juli 2014 vroegen wij onze leden naar hun ervaringen met mantelzorg in het algemeen, en mantelzorg
Nadere informatieGesprek #2. 7 10 2015 Verslag stadstafelgesprek #2: de verhalen van de stad stadmakerscongres. Foto: Daryll Atema
Foto: Daryll Atema Gesprek #2 Net als vorig jaar zal het Stadmakerscongres van 2015 in een serie oriënterende stadstafelgesprekken voorbereid worden. Open en nieuwsgierige gesprekken in een kleine setting,
Nadere informatieNieuwsbrief nr. 3, september 2013. Hoge opkomst ontbijtbijeenkomsten Aalsmeer en Amstelveen
Nieuwsbrief nr. 3, september 2013 Hoge opkomst ontbijtbijeenkomsten Aalsmeer en Amstelveen Amstelveen, donderdagochtend 29 augustus om 7.45 uur s ochtends op het plein voor het raadhuis. Een vriendelijk
Nadere informatieSmoesjes. TipsforTrouble HOME TROUBLE MEER WETEN < > EXTRA PITTIG
geef haar gelijk dat zij het zwaar heeft en dat de crechemedewerkers zodat ze alles op tijd af kan krijgen. Collega zal in de slachtofferrol terecht komen en wellicht in tranen uitbarsten. voel dat ik
Nadere informatieEindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl 2006 - I
Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE MULTICULTURELE SAMENLEVING 1p 1 Het aantal asielaanvragen is sinds 2000 gedaald. Waardoor is het aantal asielzoekers in Nederland
Nadere informatieMijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd
Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen
Nadere informatieVoor eigen regie in zorg en samenleving
Voor eigen regie in zorg en samenleving Prima instrument, de Wet maatschappelijke ondersteuning. Mensen zelf hun dingen laten doen. Maar dat gaat niet vanzelf. Daarvoor moet je de burger wel goed toerusten.
Nadere informatieN. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen.
ADHD Wachtkamerspecial Onderbehandeling van ADHD bij allochtonen: kinderen en volwassenen N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen. Inleiding
Nadere informatieWERKPLAN EN ACTIVITEITENOVERZICHT
WERKPLAN EN ACTIVITEITENOVERZICHT 2015 Stichting Gezondheid Allochtonen Nederland (SGAN), Adres: postbus 56666, 1040 AR Amsterdam, e-mail: info@sgan.nl tel: 0880036501 www.sgan.nl IBAN: NL57 INGB 0005961390
Nadere informatieVrijwilligersnotitie. Mario de Keijzer Deniz Özkanli
Vrijwilligersnotitie Mario de Keijzer Deniz Özkanli Leerproduct Zorghuis Şefkat 1-12-2010 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding (achtergrond en geschiedenis) 3 2. Doelstelling van deze notitie 4 3. Het soort vrijwilligerswerk
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Jeugd & Gezin
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Jeugd & Gezin We redden het niet met de opvoeding van ons kind. Is er iemand bij wie we terecht kunnen? Iemand die ons begrijpt? Ons kind heeft een beperking,
Nadere informatieRotterdams Ambassadrices Netwerk
De ambassadrice als werver van inburgeraars 1. Inleiding; eigen ervaringen 2 A. Wat is werven 2 B. Het belang van werven 2 C. Verwachtingen 3 D. Rollenspel 4 E. Opdracht 4 2. Voortraject: 4 A. Doel 4 B.
Nadere informatieDementievriendelijke samenleving. Ontmoeting in de buurt, 20 mei 2015 Julie Meerveld, Alzheimer Nederland
Dementievriendelijke samenleving Ontmoeting in de buurt, 20 mei 2015 Julie Meerveld, Alzheimer Nederland Programma 1. Dementie: waarom is dit voor mij van belang? 2. Beeldvorming over dementie 3. Hoe kan
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatieOpvoeding & Ontwikkeling
MEE Zeeland Ondersteuning bij leven met een beperking Opvoeding & Ontwikkeling Opvoeding & Ontwikkeling Ons kind is anders dan andere kinderen. Wat is er aan de hand? Mijn dochter is in de puberteit. Hoe
Nadere informatieIs iemand in jouw omgeving verslaafd?
Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Verslaafd aan Jou ondersteunt en informeert de omgeving van verslaafden. Vaak gaat alle aandacht uit naar de verslaafde en daardoor wordt soms niet gezien dat familie
Nadere informatieexpositie boek theater - documentaire
expositie boek theater - documentaire De tijd daarna laat het verloop van hiv en aids zien door de afgelopen jaren heen. Voor het project zijn 30 hiv dragers geïnterviewd en beschreven door Erwin Kokkelkoren.
Nadere informatieWaarom interculturalisatie moeilijker is dan het lijkt
Getuigenissen uit de praktijk Waarom interculturalisatie moeilijker is dan het lijkt Allochtone kinderen in de therapeutische praktijk, dat is niet nieuw. Al een aantal decennia is er aandacht voor dit
Nadere informatieEnkele vragen aan Kristin Harmel
Enkele vragen aan Kristin Harmel Waar gaat Zolang er sterren aan de hemel staan over? Zolang er sterren aan de hemel staan gaat over Hope McKenna- Smith, eigenaresse van een bakkerij in Cape Cod. Ze komt
Nadere informatieOnderzoek werknemers met kanker
Onderzoek werknemers met kanker Dinsdag 15 april 2013 Over dit onderzoek Dit onderzoek is gehouden in samenwerking met de Nederlandse Federatie voor Kankerpatiëntenorganisaties (NFK). Aan het onderzoek
Nadere informatieJaarverslag Stichting jij bent TOV! 2015. Auteur: Wendy Verkerk- Klein
Jaarverslag Stichting jij bent TOV! 2015 Auteur: Wendy Verkerk- Klein Voorwoord Voor u ligt het eerste jaarverslag van TOV te Tiel. Februari 2015 is stichting Jij bent TOV opgericht waardoor we dit jaar
Nadere informatie