Europese sensibiliseringsdagen over hartfalen van 5 tot 7 mei 2017

Transcriptie

1 Persbericht Europese sensibiliseringsdagen over hartfalen van 5 tot 7 mei 2017 Door de huidige bezuinigingen kunnen patiënten met hartfalen niet meer behandeld worden volgens de Europese aanbevelingen! Brussel, 26 april 2017 Voor het 8ste jaar op rij organiseren 24 Belgische ziekenhuizen tijdens de Europese Hartfalendagen van 5 tot 7 mei 2017 activiteiten om de Belgische bevolking te sensibiliseren rond preventie, vroegtijdige opsporing en behandeling van hartfalen. Hartfalen is een chronische progressieve aandoening, die ontstaat wanneer het hart zijn pompfunctie niet goed meer kan vervullen. Naar aanleiding van de Europese Hartfalendagen luiden de Belgische Werkgroep over Hartfalen (BWGHF), de Belgische Cardiologische Liga en patiëntenvereniging Mon Cœur entre Parenthèses de alarmbel: met de geplande bezuinigingen (onvoldoende middelen, niet-terugbetaling van onderzoeken en technieken, en banen van verpleegkundigen in hartfalencentra die worden bedreigd) zullen patiënten met hartfalen niet meer behandeld kunnen worden volgens de Europese aanbevelingen voor goede praktijken.1 Hartfalen, bijgenaamd de kanker van de cardiologie, is een bedreiging voor het gezondheidszorgsysteem in België en moet een prioriteit van de gezondheidszorg worden. Ondanks het Charter voor patiënten met hartfalen, dat meer dan Belgen hebben ondertekend, worden nog altijd niet alle Europese aanbevelingen voor hartfalen toegepast in België1, in tegenstelling tot onze buurlanden. Mochten die aanbevelingen wel worden toegepast, zou 50% van de dure heropnames in ziekenhuizen vermeden kunnen worden dankzij een betere opvolging en zorgoverdracht2,3,4,5, wat een besparing van tientallen miljoenen euro zou betekenen. Zonder nationaal plan zal hartfalen de belangrijkste cardiovasculaire doodsoorzaak in België worden en zal het aantal patiënten tegen 2040 verdubbelen. Hoe pakken we in de huidige budgettaire omstandigheden de toename van het aantal patiënten met hartfalen aan? De oplossing bestaat erin patiënten vlotter toegang te geven tot multidisciplinaire zorg en programma s voor hartrevalidatie om ziekenhuisheropnames en het sterftecijfer te verminderen. 1 Beschikbaar op geraadpleegd in april Paul S., Critical care nurse 2008; 28: Mocillo et al., Revista Española de Cardiología 2005; 58: Roig et al., Revista Española de Cardiología 2006; 59: Anderson et al., Congestive heart failure 2005; 11:

2 patiënten tegen 2040 Meer dan Belgen zullen dit jaar te horen krijgen dat ze aan hartfalen lijden, dit zijn meer dan 40 personen per dag. 6 Hartfalen is een ernstige progressieve aandoening, die ontstaat wanneer het hart zijn pompfunctie niet goed meer kan vervullen. Het hart is niet meer in staat om het bloed optimaal in het lichaam te laten circuleren en verliest dus het vermogen om de verschillende organen correct van bloed te voorzien. Symptomen zijn kortademigheid, vermoeidheid, gezwollen voeten en enkels Ze komen soms pas aan het licht als de ziekte al jaren aanwezig is. Hartfalen treft in totaal ongeveer Belgen. 7,8 En 1 op 5 volwassenen loopt een risico om hartfalen te krijgen. 9 Maar slechts 1 op 4 Belgen weet en begrijpt wat hartfalen is en 1 op 10 Belgen kan geen enkele risicofactor opnoemen. 10 Hoewel er vooruitgang geboekt is, blijven de morbiditeit en mortaliteit bij hartfalen hoog. De cijfers zijn vergelijkbaar en zelfs hoger dan bij de meeste kankers. En het aantal patiënten met hartfalen zal tegen 2040 verdubbelen tot meer dan patiënten. 11 En patiënten met hartfalen zijn alsmaar jonger: het aantal patiënten jonger dan 51 jaar is gestegen van 3% naar 6%. 12 Hartfalen zal dan binnen de groep van hart- en vaatziekten de belangrijkste doodsoorzaak vormen. Dat heeft twee oorzaken. Enerzijds, de veroudering van onze bevolking en, anderzijds, een betere behandeling van coronaire syndromen bij patiënten die een hartaanval overleven, maar waarbij het hart beschadigd is, wat uiteindelijk tot hartfalen kan leiden. Tegenwoordig is hartfalen al de belangrijkste reden voor ziekenhuisopname bij 65-plussers. Een patiënt met hartfalen wordt gemiddeld twee keer per jaar in het ziekenhuis opgenomen; 1 op 4 patiënten moet binnen de maand na hun ontslag uit het ziekenhuis opnieuw opgenomen worden en 1 op 3 patiënten overlijdt binnen het jaar. Gemiddeld kost een ziekenhuisopname ongeveer 7000 euro. 13 Volgens de gegevens van het RIZIV kosten de ziekenhuisopnames en -heropnames voor hartfalen 152 miljoen euro (cijfers van 2014 beschikbaar op de website van het RIZIV) 13, wat momenteel 2 tot 3% van de totale gezondheidskosten vertegenwoordigt. 14 En die kosten zijn in 10 jaar vrijwel verdubbeld (152 miljoen euro in 2014 tegenover 87 miljoen euro in 2004). 13 Het komt te vaak voor dat patiënten opnieuw in het ziekenhuis belanden, wat te wijten is aan een slechte coördinatie van de diensten en de toegang tot de opvolging. Zonder nationaal plan dat de Europese aanbevelingen 1 toepast, zal tegen 2040 hartfalen in ons land 4 tot 5% van de gezondheidskosten vertegenwoordigen. 6 Volgens de cijfers van de studie van de VUB, gepubliceerd in De Standaard, 15 februari Het doelmatig gebruik van geneesmiddelen bij hartfalen in de ambulante praktijk. Juryrapport. Brussel: Riziv, Extrapolatie op basis van Amerikaanse gegevens gepubliceerd in Bloedvaten, Hart, Longen, speciaal nummer over hartfalen, Lloyd-Jones et al., Circulation 2002; 106: Volgens een studie van de Belgische Cardiologische Liga 11 White paper Heart Failure: Preventing disease and death worldwide, 15 mei Available at Accessed April INAMI- RIZIV (APR-DRG 194); beschikbaar op: geraadpleegd in april Op basis van de gegevens van het RIZIV kwam dat in 2013 voor de ziekenhuisopnames neer op een budget van 149 miljoen euro.

3 50% van de ziekenhuisheropnames voor hartfalen zou evenwel vermeden kunnen worden Hoe? Door de patiënt en zijn gezin te betrekken; door een vroegtijdige herevaluatie in de week na het ontslag uit het ziekenhuis te plannen; door de samenwerking met de huisartsen te versterken; door een opvolgingsplan en een therapeutisch plan op te stellen voor een optimale behandeling; door een optimale communicatie met de behandelende arts op te zetten; en door de patiënt in een multidisciplinair programma op te nemen 15,16, zoals vermeld in de aanbevelingen van de European Society of Cardiology.1 Een gecoördineerd multidisciplinair systeem voor de behandeling van hartfalen maakt het mogelijk de symptomen te verbeteren evenals de ziekenhuisheropnames en de mortaliteit te verminderen. Patiënten met hartfalen hebben nood aan gestructureerde opvolging op lange termijn, vorming over hartfalen, optimale behandeling en psychosociale ondersteuning. De in hartfalen gespecialiseerde multidisciplinaire teams zijn uitermate belangrijk voor de opvolging en voorlichting van de patiënt. Ze kunnen zorg verstrekken, de samenwerking met de eerste lijn versterken en de patiënten informatie en advies geven met het oog op empowerment van de patiënt bij zijn behandeling. Momenteel werken de hartfalencentra met eigen middelen, maar ze worden bedreigd door een gebrek aan personeel en financiële steun van de overheid. Door de bezuinigingen bestaat het risico dat de situatie verslechtert en dat banen van verpleegkundigen in die hartfalencentra sneuvelen. Nochtans spelen gespecialiseerde verpleegkundigen een cruciale rol bij de behandeling van hartfalen: ze vormen een belangrijke schakel tussen de professionele zorgverleners en verzekeren de continuïteit van de zorg. 99% van de programma s voor patiënten met hartfalen in Nederland biedt nazorg door een gespecialiseerde verpleegkundige. Uit een studie in het Verenigd Koninkrijk blijkt bovendien dat ondersteuning door gespecialiseerde verpleegkundigen de ziekenhuisopnames van alle patiënten met hartfalen met 35% kan doen afnemen. 17 Je moet eerst investeren om later de vruchten te plukken Ondanks het Charter voor patiënten met hartfalen, een initiatief van 8 actoren uit de Belgische gezondheidszorg, dat al meer dan Belgen hebben ondertekend voor een betere behandeling van patiënten met hartfalen, worden de aanbevelingen van de European Society of Cardiology in België nog altijd niet toegepast. 1 Terwijl er in onze buurlanden specifieke nationale aanbevelingen gelden voor hartfalen. Die aanbevelingen hebben evenwel als doel de professionele zorgverleners te helpen praktische beslissingen te nemen in de dagelijkse praktijk. Heel wat patiënten krijgen nog altijd geen kwalitatieve zorg volgens erkende klinische richtlijnen. Een studie die in 2008 in België werd uitgevoerd, bracht aan het licht dat minder dan 30% van de ziekenhuizen over een programma voor hartfalen beschikte. Onze gezondheidszorg is momenteel slecht uitgerust om patiënten met hartfalen de noodzakelijke kwaliteitsvolle verzorging en opvolging op lange termijn te bieden. En de diagnose van hartfalen op basis van de dosering van de natriuretische peptides (BNP, NT-proBNP) wordt in België nog altijd niet terugbetaald, terwijl dat in onze buurlanden met het oog op een correcte diagnose wel gebeurt. Met de geplande bezuinigingen en het gebrek aan middelen zullen patiënten met hartfalen niet meer optimaal en volgens de Europese aanbevelingen behandeld kunnen worden. België 15 McMurray J., et al. Eur Heart J. 2012; 33: Bradley E.H., et al. Circ Cardiovasc Qual Outcomes. 2013; 6: Available at Accessed April 2017

4 moet de Europese aanbevelingen volgen, zelfs in deze tijden van bezuinigingen. Preventie, patiëntenvoorlichting en gebruik van de bestaande medische middelen zijn manieren om de ziekenhuisopnames voor hartfalen en dus de kosten terug te dringen, maar je moet eerst investeren om later de vruchten te plukken, besluit Dr. Pierre Troisfontaines, Voorzitter van de Belgian Working Group on Heart Failure, Hoofd van het Centrum voor hartfalen en Adjunct-diensthoofd Cardiologie van het Citadel-ziekenhuis (Luik). Hartfalen zal niet meer fataal zijn: met een betere kennis en bewustwording bij de bevolking en de patiënten en een verbeterde multidisciplinaire zorg, kunnen we voorkomen dat hartfalen de belangrijkste cardiovasculaire doodsoorzaak in ons land is. Sensibiliseren, voorkomen en ontdekken in samenwerking met patiëntenorganisaties en gespecialiseerde centra zijn de sleutelfactoren voor succes, zegt Dr. Freddy Van de Casseye, Voorzitter en General Manager van de Belgische Cardiologische Liga. Een meerderheid van ons zal rechtsreeks met hartfalen te maken krijgen, als patiënt of als familielid van een hartfalenpatiënt. Hartfalen raakt evenveel gezinnen als kanker. Hartfalen is één van de belangrijkste oorzaken van verlies aan zelfredzaamheid in onze vergrijzende bevolking. Voor deze veel voorkomende ernstige chronische ziekte zijn er veel doeltreffende behandelingen die jammer genoeg nog al te vaak onvoldoende ingezet worden, zegt Dr Walter Droogné, Vicevoorzitter van de Belgische werkgroep rond Hartfalen. Onvoldoende kennis van de symptomen van hartfalen bij de bevolking leidt nog te vaak tot een laattijdige diagnose waarbij dit uitmondt in een acute hospitalisatie. Ook het gebruik van de diagnoseschema s voor de eerste lijn, waarbij het gebruik van natriuretische peptides een belangrijke plaats inneemt (zoals voorgesteld door de Europese Vereniging voor Cardiologie), kan helpen bij het stellen van de diagnose in een vroeg stadium. Eens de diagnose gesteld blijkt een multidisciplinaire aanpak essentieel om optimale resultaten te bereiken wat betreft prognose, levenskwaliteit en het vermijden van nieuwe hospitalisaties, zegt Dr Walter Smolders, Cardioloog in AZ KLINA te Brasschaat en Coördinator van de Europese sensibiliseringsdagen over hartfalen in Nederlandstalig België. 24 hartfalencentra nemen deel aan de Europese sensibiliseringsdagen over hartfalen Vanaf 5 mei bieden 24 hartfalencentra diverse activiteiten aan: informatie-, preventie- en sensibiliseringssessies en -stands, conferenties en debatten, films, workshops over voeding, een educatieve quiz, gepersonaliseerde hartfalentests, gezondheidspaspoort, workshops om te leren reanimeren (hartmassage) en een defibrillator (AED) te gebruiken. Die activiteiten worden door professionele zorgverleners georganiseerd, zoals de teams van de hartfalencentra, die een belangrijke rol spelen bij de voorlichting en behandeling van patiënten met hartfalen. Partnerverenigingen zoals Mon cœur entre parenthèses, de eerste vereniging van patiënten met hartfalen, zijn eveneens van de partij. Het activiteitenprogramma en de gegevens van de deelnemende centra zijn beschikbaar op de volgende websites: en 9 Nederlandstalige centra: AZ KLINA (Brasschaat), AZ Groeninge (Kortrijk), AZ St- Lucas (Gent), SJK Izegem, UZ Gasthuisberg (Leuven), AZ Turnhout, OLV Hospital (Aalst), Ziekenhuis Oost Limburg (Genk), UZ Brussel

5 15 Franstalige centra: CHU Brugmann (Bruxelles), Centre de l insuffisance cardiaque de l'hôpital Erasme (ULB), CHU UCL Namur (site de Godinne), Clinique Saint- Luc Bouges (Namur), CHR de la Citadelle (Liège), CHC Hermalle sous Argenteau (Liège), CHU de Liège (Liège), CHR Verviers (Verviers), C.H.U. Ambroise Paré (Mons), Centre Hospitalier de Wallonie Picarde (CHWAPI), Centre Hospitalier Epicura Hornu, Grand Hôpital de Charleroi, Cliniques Universitaires St Luc (Bruxelles), Centre Hospitalier Jolimont (La Louvière), CHU Saint Pierre (Bruxelles) Opportuniteiten voor de pers Een interview met een van de volgende experts: - Dr Walter Smolders, nationale coördinator van de Europese Hartfalendagen. Lid van de Belgian Working Group on Heart Failure and Cardiac Function. Cardioloog verantwoordelijk voor het Hartfalencentrum AZ KLINA te Brasschaat. - Prof. Wilfried Mullens, Vorige voorzitter van de Working Group on Heart Failure and Cardiac Function, Cardioloog verantwoordelijk voor het Hartfalencentrum Ziekenhuis Oost-Limburg te Genk. - Dr Freddy Van de Casseye, voorzitter en General Manager van de Belgische Cardiologische Liga. - Dr Walter Droogne, Cardioloog bij UZ Leuven Perscontact Alexia Baum Alexia.baum@ogilvy.com +32 (0) Over de Belgische Cardiologische Liga De Belgische Cardiologische Liga, opgericht in 1968, wil een informatie- en uitwisselingsplatform zijn rond cardiovasculaire aandoeningen voor patiënten in België. De organisatie levert al meer dan 45 jaar strijd ter voorkoming van hart- en vaatziekten, zowel op het niveau van primaire preventie (bij het grote publiek en alle personen die met deze aandoeningen te maken kunnen krijgen) als van secundaire preventie (bij patiënten die werden getroffen door een hart- of vaataandoening). Naast die essentiële preventietaak wil de Belgische Cardiologische Liga ook op grote schaal informatie verspreiden over enerzijds de preventie van hart- en vaatziekten in het algemeen, en anderzijds de opsporing en 'screening' van deze aandoeningen. Tot slot helpt de Liga hartpatiënten zich opnieuw aan te passen op sociaal, familiaal en professioneel niveau, en werkt de organisatie samen met patiëntenverenigingen in het hele land. Voor meer informatie: info@liguecardioliga.be Over de Belgian Working Group on Heart Failure De Belgische Werkgroep over Hartfalen werd in 2004 opgericht als een van de werkgroepen van de Belgische Vereniging van Cardiologie. Deze vereniging heeft als doelstellingen: Het verbeteren van de kwaliteit van de behandeling van hartfalen in België alsook het bepalen, verspreiden en opvolgen van de toepassing van de wetenschappelijke

6 referentiestandaarden betreffende opleiding, continue vorming en klinische praktijk voor de behandeling van hartfalen. Het bevorderen van wetenschappelijke uitwisseling en het aanmoedigen van klinisch en fundamenteel onderzoek op het gebied van de behandeling van hartfalen. Het evalueren en optimaliseren van de kwaliteit van de behandeling van hartfalen. Het aangaan van een dialoog met de overheid. Voor meer informatie: Over «Mon Cœur Entre Parenthèses» In juli 2012 werd de eerste vereniging van patiënten met hartfalen, «Mon Coeur Entre Parenthèses» opgericht in Luik. Sindsdien worden hartpatiënten in het hele land opgeroepen om zich te verenigen. Deze verenigingen kunnen patiënten net als hun families steun verlenen, naar hen luisteren, en hen erkenning en zichtbaarheid geven. Deze allereerste vereniging heeft een website, en een Twitter- en Facebookaccount. Contact: +32 (0) 4/ ,