HOE REGEL JE PRAKTISCH JE OPSTART?

Transcriptie

1 IK BEREID ME VOOR IK START HOE REGEL JE PRAKTISCH JE OPSTART? Alle startersformaliteiten op een rijtje PARTNER IN ONDERNEMEN MET BETERE ZEKERHEID VOOR ONDERNEMERS

2 IK BEREID ME VOOR IK START TIP Een goede voorbereiding: de eerste stap naar een zorgeloze toekomst Een goede voorbereiding is uiteraard slechts het begin van succesvolle loopbaan. Daarna begint het echte leven als zelfstandige met al haar heugelijke en minder aangename momenten, elk met hun eigen risico s en opportuniteiten. Als startende ondernemer kan je je hierop al voorbereiden dankzij het Sociaal Business Plan van Zenito. In dit plan vind je 13 sleutelmomenten die je loopbaan als zelfstandige kunnen kruisen en waarvoor wij jou telkens aangepaste oplossingen aanreiken. Al deze sleutelmomenten vind je op de achterflap van deze gids en op Laten we vooral beginnen bij het begin, namelijk de eerste twee fases waar elke ondernemer door moet: ik bereid me voor en ik start als zelfstandige. Het zijn deze twee sleutelmomenten die centraal staan in deze Startersgids. Veel leesgenot en veel succes! Het Zenito-team Maak van een goed idee een eigen zaak Je eigen zaak of praktijk, je eerste klant, op eigen benen staan... je hebt er waarschijnlijk meer dan eens van gedroomd. Je droom met succes waarmaken, begint met een goede voorbereiding. Daarom heeft Zenito samen met UNIZO, de Unie van Zelfstandige Ondernemers, deze startersgids ontwikkeld. Het is een praktische handleiding die je stap voor stap de weg wijst naar een carrière als zelfstandig ondernemer of vrije beroeper. Bereid je je voor op een eigen zaak? Wat moet je praktisch doen om van start te kunnen gaan? Hoe zorg je als ondernemer voor een goede sociale zekerheid? Welke rechtsvorm kies je het beste? Hoe financier je je plannen? Kom je in aanmerking voor steunmaatregelen? Dit en nog veel meer... kom je hier te weten. Zenito biedt bovendien meer! Wil je je plannen graag eens bespreken? Onze ervaren adviseurs zorgen ervoor dat je niets over het hoofd ziet. Zoek je een oriënterende infosessie of net een heel specifieke opleiding? Samen met UNIZO Startersservice kunnen wij je een brede waaier aan lokaal georganiseerd informatie-avonden voorstellen. Ben je er klaar voor en wil je van start gaan? In meer dan 30 kantoren kan je bij onze gespecialiseerde consulenten van het ondernemingsloket terecht. Zij zorgen voor een snelle en vlekkeloze opstart. Regel je je administratie liever online, dan kan dat ook. Surf naar en regel alles thuis. Zenito betekent betere zekerheid Kiezen voor Zenito betekent kiezen voor een betere zekerheid. Elk jaar mogen we meer dan nieuwe starters verwelkomen. Onze klanten en aangesloten vennootschappen kunnen rekenen op een betere zekerheid gedurende hun volledige carrière. Daar staat Zenito, de belangrijkste dienstengroep voor zelfstandigen en vrije beroepen, borg voor. Zenito ontwikkelde dit aanbod samen met UNIZO, de grootste ondernemersorganisatie in Vlaanderen en Brussel. UNIZO geeft haar leden advies en informatie, en organiseert opleidingen en netwerking. Zo krijg je ook na de start de beste ondersteuning. Zenito wenst je alvast veel succes! De belangen van de ondernemers en vrije beroepen zijn prioritair in de dienstverlening van Zenito. Omwille van die reden werkt onze dienstengroep actief samen met UNIZO, dé toonaangevende belangenorganisatie van zelfstandige ondernemers, kmo s en vrije beroepen. Aangezien de belangen van onze klanten altijd vooropstaan, wordt Zenito aanbevolen door UNIZO als de beste keuze. Copyright 2016 (50 e editie) Niets in deze uitgave mag op welke wijze dan ook verveelvoudigd of overgenomen worden, tenzij met uitdrukkelijke vermelding van: uit de Startersbrochure, een uitgave van Zenito Sociaal Verzekeringsfonds vzw. Deze brochure is louter ten informatieven titel opgesteld. Zenito Sociaal Verzekeringsfonds vzw als auteur en uitgever kan niet aansprakelijk gesteld worden voor onjuiste gegevens. Wettelijk Depot: D/1984/4233/30. 2

3 TIP Zenito Ondernemingsloket neemt zoveel mogelijk administratieve rompslomp van je over zodat je je kan concentreren op je zaak. Bovendien kan alles ook gemakkelijk online geregeld worden. Op die manier vermijd je lange wachtrijen en spaar je tijd! online-ondernemingsloket Hoe regel je praktisch je opstart? In principe mag iedereen in België een zaak beginnen. Toch legt de wet enkele voorwaarden en beperkingen op. Zenito Ondernemingsloket adviseert je over de stappen die je moet zetten om ondernemer te worden en regelt voor jou alle praktische formaliteiten zodat je je kan concentreren op je zaak. Starters bij Zenito zijn meteen uitstekend vertrokken! Vóór je start Uiteraard bereid je je opstart zo goed mogelijk voor. Daarvoor toets je best je ideeën en de haalbaarheid ervan af bij een aantal personen en instanties: Je bank, als er met je opstart investeringen gemoeid zijn Een boekhouder, die ook na de opstart een belangrijke adviseur voor jou zal blijven UNIZO, die een groot aantal activiteiten en begeleidingstrajecten aanbiedt voor opstartende bedrijven: starterssessies overdag of s avonds, Startersevents, begeleiding op maat en haalbaarheidsstudies. Meer info vind je op Belangrijk onderscheid Je kan een eigen zaak starten als een commerciële of niet-commerciële onderneming. De meeste ondernemingen zijn commerciële ondernemingen (handelaars of ambachtslieden) die daden van koophandel stellen. Niet-commerciële ondernemingen stellen burgerlijke daden. Het gaat dan vooral om vrije beroepen (accountants, advocaten, apothekers, architecten, paramedische beroepen), artiesten... In de belastingaangifte worden hun inkomsten niet aangegeven als winsten, maar als baten. Wanneer ze hun activiteit uitoefenen onder vorm van een vennootschap, dan richten ze een burgerlijke vennootschap op onder vorm van een handelsvennootschap. Het onderscheid tussen commerciële en niet-commerciële ondernemingen is belangrijk. De voorwaarden en de formaliteiten zijn niet volledig identiek. Voor de meeste niet-commerciële beroepen (vooral de vrije beroepen) bestaat er een bijzondere wet die deze beroepen regelt en beschermt. Deze wet regelt dan de vereiste diploma s, het doorlopen van een stage, de inschrijving bij een orde, de eedaflegging... Aan welke voorwaarden moet je voldoen om een onderneming te starten? jaar zijn Om te kunnen starten met een eigen zaak moet je meerderjarig zijn. Dat ben je in principe vanaf je achttiende verjaardag. Daarnaast moet je je burgerrechten bezitten. 2. EU-onderdaan zijn of een beroepskaart bezitten In principe moet je Belg zijn, onderdaan van een land van de Europese Unie, Noorwegen, IJsland of Liechtenstein of je moet kunnen genieten van één van de uitzonderingen die de wet voorziet. Indien dat niet het geval is, dan moet je in het bezit zijn van een geldige beroepskaart. Om die te verkrijgen (zie ook p. 8), moet je o.a. het economisch nut van je activiteit aantonen. 3

4 GEREGLEMEN- TEERDE BEROEPEN Beroepen die in 2007 een ware gedaantewisseling ondergingen: Cluster 1. Fietsen en motorvoertuigen: Fietsen verkopen en herstellen Carrosserie herstellen 2 e handsvoertuigen verkopen Motorvoertuigen herstellen tot 3,5 ton Motorvoertuigen herstellen van 3,5 ton en meer Cluster 2. Bouw en elektrotechniek: Ruwbouw (= metsel- en betonwerken en sloopwerken) Stukadoor, cementeren en dekvloeren Tegelzetten, marmer en natuursteen Dakwerken en waterdicht maken van gebouwen Plaatser van schrijnwerk en glazenmaker Algemeen schrijnwerk Schilder-behanger ( eindafwerking ) Installatietechnicus (centrale verwarming, loodgieterij) Elektrotechnicus Algemeen aannemer Cluster 3. Lichaamsverzorging, opticien, dentaaltechnicus en begrafenisondernemer: Kapper/kapster Schoonheidsspecialist(e) Voetverzorging Masseur/masseuse Opticien Dentaaltechnicus Begrafenisondernemer Oudere gereglementeerde beroepen: Restauranthouder/traiteur Brood- en banketbakker Slager-groothandelaar Installateur frigorist Droogkuiser-verver De wetgeving over de voorwaarden en formaliteiten voor het starten van een eigen zaak kan wijzigen. Informeer dus best nog eens bij je Zenito-consulent naar de recentste stand van zaken. 3. Kennis bedrijfsbeheer bewijzen (commerciële ondernemingen) Elke zelfstandige handelaar of ambachtsman (zowel eenmanszaak als vennootschap) moet bewijzen dat hij/zij over de basiskennis bedrijfsbeheer beschikt. Dit bewijs moet via een ondernemingsloket geleverd worden. Er zijn uitzonderingen op dit principe, (zie p. 7) Wie kan dit bewijs van bedrijfsbeheer leveren? In een eenmanszaak, zonder vennootschap Jijzelf als ondernemingshoofd Een aangestelde die het dagelijks beheer van de zaak daadwerkelijk uitoefent: - je echtgenoot, wettelijk samenwonende partner of partner met wie je reeds zes maanden officieel samenwoont - een familielid (bloed- of aanverwant) tot en met de derde graad - een bediende met een arbeidscontract van onbepaalde duur In een vennootschap: enkel de dagelijks bestuurder kan dit leveren! Dat kan zijn: de zaakvoerder van een BVBA of CVBA, de gedelegeerd bestuurder of directeur van een NV of een beherend vennoot van een Comm. V. of CVA. Hoe kan je het bewijs van kennis leveren? Je kan je kennis van bedrijfsbeheer bewijzen aan de hand van een diploma of op basis van ervaring die je opdeed. Volgende diploma s worden aanvaard als bewijs: Akten afgeleverd vanaf 30 september 2000: getuigschrift basiskennis bedrijfsbeheer diploma hoger onderwijs getuigschrift versnelde cursus bedrijfsbeheer van minstens 128 uren over minstens 3 maanden Akten afgeleverd vóór 30 september 2000: De hierboven vermelde diploma s / getuigschriften plus: diploma hoger secundair onderwijs (algemeen, technisch of kunst) diploma hoger secundair beroepsonderwijs afdeling handel, boekhouden, verkoop of kantoor attest eerste jaar ondernemersopleiding aanvullend getuigschrift over de kennis bedrijfsbeheer (afhankelijk van de datum van aflevering contacteer je/jouw Zenito Ondernemingsloket) Onderstaande ervaring, opgedaan gedurende de laatste 15 jaar, volstaat eveneens als bewijs: 3 jaar ervaring in hoofdberoep of 5 jaar ervaring in bijberoep als zelfstandig ondernemingshoofd (mits inschrijving in het handelsregister/kruispuntbank van Ondernemingen of bij land- en tuinbouw zonder inschrijving in het handelsregister) 5 jaar ervaring als zelfstandig helper 5 jaar ervaring als bediende in een leidinggevende functie 3 of 5 jaar ervaring als dagelijks bestuurder in een vennootschap Wat met buitenlandse diploma s? Voor buitenlandse diploma s bestaan er specifieke procedures. 4. Bewijs beroepsbekwaamheid voor gereglementeerde commerciële beroepen Naast de basiskennis van bedrijfsbeheer moet een starter voor sommige beroepen ook beschikken over voldoende beroepsbekwaamheid. Het gaat om de beroepen die hiernaast staan opgelijst. 4

5 TIP Zenito Ondernemingsloket brengt voor jou de volgende zaken in orde: ondernemingsnummer inschrijving in de KBO btw-formaliteit kaart ambulante handel beroepskaart voor vreemdelingen alle andere vergunningen en registraties aansluiting sociaal verzekeringsfonds aansluiting ziekenfonds neerlegging bij de griffie van de rechtbank van niet-notariële akten en documenten inschrijving in register van vervangende ondernemers Wie is vrijgesteld van het bewijs van bedrijfsbeheer of beroepskennis? De overnemer van een bestaande handelszaak Overname van een handelszaak Neem je een bestaande handelszaak over, dan geniet je onder bepaalde voorwaarden van een tijdelijke vrijstelling van 1 jaar vanaf de datum van overname. Overname na overlijden van de vorige ondernemer De overlevende echtgenoot, de wettelijke samenwonende partner of de zes maanden officieel samenwonende partner die de onderneming overneemt, is voor altijd vrijgesteld om het bewijs van de ondernemersvaardigheden (bedrijfsbeheer- of beroepskennis) te leveren. De kinderen van de overledene krijgen drie jaar de tijd om de nodige attesten te behalen. Sommige commerciële beroepen Wie een beroep uitoefent waar de kennis bedrijfsbeheer al door een andere instantie of op een andere manier werd gecontroleerd, is vrijgesteld. Concreet gaat het om de volgende beroepsuitoefenaars: vastgoedmakelaar effectenmakelaar vervoerder van goederen over de weg (uitzondering: koerierdienst) vervoerder van personen over de weg (uitzondering: luchthavenvervoer, taxichauffeur) vervoerder van goederen over de binnenwateren directeur van een autorijschool verzekeringsagent verzekeringsmakelaar Thuisverkopers Wie producten verkoopt via demonstraties aan huis ( thuisverkopers ) is onder welbepaalde voorwaarden vrijgesteld van het bewijs van bedrijfsbeheer. Voor de opgesomde beroepen werd telkens bepaald welk diploma vereist is. Vraag daarover meer informatie bij je/jouw Zenito Ondernemingsloket. Bewezen ervaring als loontrekkende of zelfstandige is een geldig alternatief voor het bewijs via diploma. Meestal is de vereiste beroepservaring drie jaar in hoofdberoep of in een voltijdse en effectieve betrekking of vijf jaar in bijberoep of in een deeltijdse of niet-effectieve betrekking en dat binnen de laatste vijftien jaar. Voor de vijf individueel gereglementeerde beroepen is vijf jaar ervaring binnen de laatste tien jaar vereist. Wie kan het bewijs van beroepsbekwaamheid leveren? De beroepskennis kan bewezen worden door jezelf als ondernemer of door een aangestelde (persoon die daadwerkelijk de dagelijkse technische leiding heeft over het bedrijf). Wanneer de onderneming meer dan één gereglementeerde activiteit uitoefent, kunnen verschillende personen voldoen aan de eisen inzake beroepsbekwaamheid, eigen aan de verschillende activiteiten. Het is dus niet nodig dat één persoon binnen de onderneming alle bewijzen van beroepskennis levert. 5

6 TIP Op onze site vind je een schat aan informatie om de opstart van je zaak voor te bereiden. Surf naar voor een persoonlijk stappenplan op maat. Aan de hand van een aantal korte vragen, ontvang je meteen een overzicht van alle etappes die je moet doorlopen voor de opstart van jouw zaak. Welke administratieve formaliteiten moet je in orde brengen? Als je voldoet aan de voorwaarden om een zaak te beginnen, betekent dat nog niet dat je meteen aan de slag kan. Eerst moet je immers nog een aantal formaliteiten vervullen. Die formaliteiten gelden voor starters in hoofd- én bijberoep. 1. Openen van een zichtrekening Als zelfstandig handelaar moet je een zichtrekening hebben bij een in België gevestigde bank. 2. Formaliteiten via Zenito Ondernemingsloket Voorafgaande vergunningen In sommige gevallen dien je een voorafgaande vergunning aan te vragen voor je verdere stappen kan ondernemen: Wil je starten met ambulante handel of een kermisattractie, dan moet je een machtiging aanvragen bij een ondernemingsloket. Ook wie wil starten met de verkoop van vers of bereid vlees, zal vooraf een vergunning moeten hebben (vergunning beenhouwer- spekslager). Ook de beroepskaart voor niet EU-onderdanen moet vooraf aangevraagd worden bij een erkend ondernemingsloket, zoals Zenito Ondernemingsloket. Als je nog niet in België verblijft, moet je de beroepskaart aanvragen bij de Belgische ambassade van het land waar je verblijft. De beroepskaart wordt voor maximaal vijf jaar toegekend. Meer informatie vind je bij Zenito Ondernemingsloket. Je inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen als commerciële of niet-commerciële onderneming Je bent verplicht om je onderneming in te schrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen als commerciële of niet-commerciële onderneming. Dit geldt zowel voor natuurlijke personen als voor vennootschappen. Om je inschrijving in orde te brengen, heeft het ondernemingsloket de volgende gegevens nodig: je bankrekeningnummer je activiteiten als ondernemer je handelsbenaming voor een vennootschap: statuten en bewijs van neerlegging bij de Griffie van de Rechtbank van Koophandel Indien je start met een commerciële onderneming moet je bij het ondernemingsloket ook de verantwoordingsstukken voorleggen waarmee je je kennis bedrijfsbeheer en/of beroepskennis bewijst (zie de voorwaarden op pagina 5 en 6). Ondernemingsnummer Als je nog geen ondernemingsnummer hebt, zal het ondernemingsloket je er één bezorgen. Het ondernemingsnummer (in de volksmond ook btw-nummer) is een uniek nummer dat bestaat uit tien cijfers. Voor elke vestiging waar je activiteiten hebt, ontvang je ook een vestigingseenheidsnummer. De inschrijving als commerciële onderneming kost 83,50 EUR. Een inschrijving als niet-commerciële onderneming is gratis (als het een eerste inschrijving betreft). Waar en wanneer moet het ondernemingsnummer vermeld worden? Vermeld je ondernemingsnummer bij de contacten met de verschillende (administratieve en rechterlijke) overheden. Is je onderneming een handels- of ambachtsonderneming, dan ben je ook verplicht om je ondernemingsnummer te vermelden op alle akten, facturen, aankondigingen, brieven en andere stukken én het zichtbaar aan te brengen op gebouwen en marktkramen. Ambulante handelaars moeten hun ondernemingsnummer ook vermelden op bedrijfsvoertuigen. Bouwondernemingen en schoonmaakbedrijven dienen dit eveneens te doen als ze werkgever zijn. 6

7 TIP Op vind je de specifieke opstartformaliteiten per vrij beroep. Laat je ook inspireren op blog.zenito.be. Hoe moet het ondernemingsnummer vermeld worden? Onderneming natuurlijke persoon BTW BE Handelsvennootschappen rechtspersonen BTW BE RPR (bv: Antwerpen - afdeling Mechelen) Niet-btw belastingplichtige Ondernemingen Activeren van de btw-hoedanigheid Nadat je onderneming een commerciële of niet-commerciële hoedanigheid kreeg van Zenito Ondernemingsloket, moet ze in de meeste gevallen ook een btw-hoedanigheid aanvragen. Ook voor deze formaliteit kan je meteen terecht bij Zenito Ondernemingsloket. Je moet daar dan het btw-stelsel aangeven waarvoor je opteert: de gewone regeling, maandelijkse aangiftes, het vrijstellingsregime, het forfaitair stelsel... Sommige vrije beroepen hebben geen btw-hoedanigheid nodig. Andere vergunningen of registratie voor bepaalde activiteiten Het spreekt voor zich dat er voor verschillende beroepen bijkomende verplichtingen gelden die afhankelijk zijn van de activiteit, van de specifieke kenmerken van de onderneming of van de plaats van vestiging. Voorbeelden zijn: de milieuvergunning, de registratie, toelating of erkenning bij het FAVV (Federaal Voedselagentschap), de erkenning als aannemer, SABAM/billijke vergoeding. Aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds Als zelfstandige, in hoofd- of bijberoep, moet je je ook aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds zoals Zenito. Dit fonds int de sociale bijdragen die je moet betalen en zorgt ervoor dat de uitkeringen correct gebeuren. Je aansluiting kan je in één beweging regelen tijdens je bezoek aan het loket. Meer informatie over je sociale zekerheid vind je in het volgende hoofdstuk. Aansluiten bij een ziekenfonds Om in orde te zijn met je ziekteverzekering, is ook een aansluiting bij een ziekenfonds (zoals de Christelijke Mutualiteit) nodig. Als je reeds bent aangesloten, meld je een wijziging van je statuut. 3. Extra formaliteiten voor vennootschappen Wanneer je start met een vennootschap, gelden een aantal extra verplichtingen. Je start met het uitwerken van de statuten (je boekhouder kan je daarbij helpen). Vervolgens moeten de meeste vennootschappen (uitzonderingen in de volgende alinea) officieel via een notaris opgericht worden. Die zorgt voor de publicatie van de statuten in het Belgisch Staatsblad. De notaris kan de oprichtingsakte pas opstellen nadat hij een bankattest heeft ontvangen. Dit bankattest geeft aan dat het vereiste oprichtingskapitaal gestort werd. Als je een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid opricht, moet je bovendien een financieel plan opmaken en overmaken aan de notaris. Bij een faillissement binnen de drie jaar na oprichting, kan de rechter dit financieel plan opvragen. Als dan blijkt dat je onvoldoende maatschappelijk kapitaal voorzag, kan de beperkte aansprakelijkheid opgeheven worden. Voor de vennootschap onder firma (VOF), een gewone commanditaire vennootschap (Comm. V) en een coöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid (Comm. VA) volstaat een onderhandse akte, dat betekent dat de notaris niet moet tussenkomen bij de opstart. Er is dan ook geen financieel plan, noch bankattest vereist. Je moet in dat geval wel zelf zorgen voor de publicatie van de statuten. Zenito Ondernemingsloket kan deze formaliteiten van jou overnemen. De wet verplicht de vennootschappen om bepaalde akten of documenten openbaar te maken, zoals de oprichtingsakte, wijziging van maatschappelijke zetel, benoeming bestuurders... Niet-notariële wijzigingen kunnen door Zenito in orde gebracht worden. 7

8 Op deze website vind je een handige tool om de opstart van je zaak voor te bereiden. Aan de hand van een aantal korte vragen, ontvang je meteen een overzicht van alle etappes die je moet doorlopen, én volledig gepersonaliseerd op maat van jouw zaak. We wensen je alvast veel succes! Verantwoordelijke uitgever: Jan Steverlynck, Willebroekkaai 37, 1000 Brussel Op zoek naar bijkomende info of inspiratie? Neem ook eens een kijkje op onze blog. BLOG.ZENITO.BE