STARTERSGIDS MAAK VAN EEN GOED IDEE EEN EIGEN ZAAK. Alles wat je moet weten voor de start van je eigen zaak of praktijk.

Transcriptie

1 IK BEREID ME VOOR IK START STARTERSGIDS MAAK VAN EEN GOED IDEE EEN EIGEN ZAAK 2016 Alles wat je moet weten voor de start van je eigen zaak of praktijk. PARTNER IN ONDERNEMEN MET BETERE ZEKERHEID VOOR ONDERNEMERS

2 IK BEREID ME VOOR IK START TIP Een goede voorbereiding: de eerste stap naar een zorgeloze toekomst Een goede voorbereiding is uiteraard slechts het begin van succesvolle loopbaan. Daarna begint het echte leven als zelfstandige met al haar heugelijke en minder aangename momenten, elk met hun eigen risico s en opportuniteiten. Als startende ondernemer kan je je hierop al voorbereiden dankzij het Sociaal Business Plan van Zenito. In dit plan vind je 13 sleutelmomenten die je loopbaan als zelfstandige kunnen kruisen en waarvoor wij jou telkens aangepaste oplossingen aanreiken. Al deze sleutelmomenten vind je op de achterflap van deze gids en op Laten we vooral beginnen bij het begin, namelijk de eerste twee fases waar elke ondernemer door moet: ik bereid me voor en ik start als zelfstandige. Het zijn deze twee sleutelmomenten die centraal staan in deze Startersgids. Veel leesgenot en veel succes! Het Zenito-team Maak van een goed idee een eigen zaak Je eigen zaak of praktijk, je eerste klant, op eigen benen staan... je hebt er waarschijnlijk meer dan eens van gedroomd. Je droom met succes waarmaken, begint met een goede voorbereiding. Daarom heeft Zenito samen met UNIZO, de Unie van Zelfstandige Ondernemers, deze startersgids ontwikkeld. Het is een praktische handleiding die je stap voor stap de weg wijst naar een carrière als zelfstandig ondernemer of vrije beroeper. Bereid je je voor op een eigen zaak? Wat moet je praktisch doen om van start te kunnen gaan? Hoe zorg je als ondernemer voor een goede sociale zekerheid? Welke rechtsvorm kies je het beste? Hoe financier je je plannen? Kom je in aanmerking voor steunmaatregelen? Dit en nog veel meer... kom je hier te weten. Zenito biedt bovendien meer! Wil je je plannen graag eens bespreken? Onze ervaren adviseurs zorgen ervoor dat je niets over het hoofd ziet. Zoek je een oriënterende infosessie of net een heel specifieke opleiding? Samen met UNIZO Startersservice kunnen wij je een brede waaier aan lokaal georganiseerd informatie-avonden voorstellen. Ben je er klaar voor en wil je van start gaan? In meer dan 30 kantoren kan je bij onze gespecialiseerde consulenten van het ondernemingsloket terecht. Zij zorgen voor een snelle en vlekkeloze opstart. Regel je je administratie liever online, dan kan dat ook. Surf naar en regel alles thuis. Zenito betekent betere zekerheid Kiezen voor Zenito betekent kiezen voor een betere zekerheid. Elk jaar mogen we meer dan nieuwe starters verwelkomen. Onze klanten en aangesloten vennootschappen kunnen rekenen op een betere zekerheid gedurende hun volledige carrière. Daar staat Zenito, de belangrijkste dienstengroep voor zelfstandigen en vrije beroepen, borg voor. Zenito ontwikkelde dit aanbod samen met UNIZO, de grootste ondernemersorganisatie in Vlaanderen en Brussel. UNIZO geeft haar leden advies en informatie, en organiseert opleidingen en netwerking. Zo krijg je ook na de start de beste ondersteuning. Zenito wenst je alvast veel succes! De belangen van de ondernemers en vrije beroepen zijn prioritair in de dienstverlening van Zenito. Omwille van die reden werkt onze dienstengroep actief samen met UNIZO, dé toonaangevende belangenorganisatie van zelfstandige ondernemers, kmo s en vrije beroepen. Aangezien de belangen van onze klanten altijd vooropstaan, wordt Zenito aanbevolen door UNIZO als de beste keuze. Copyright 2016 (50 e editie) Niets in deze uitgave mag op welke wijze dan ook verveelvoudigd of overgenomen worden, tenzij met uitdrukkelijke vermelding van: uit de Startersbrochure, een uitgave van Zenito Sociaal Verzekeringsfonds vzw. Deze brochure is louter ten informatieven titel opgesteld. Zenito Sociaal Verzekeringsfonds vzw als auteur en uitgever kan niet aansprakelijk gesteld worden voor onjuiste gegevens. Wettelijk Depot: D/1984/4233/30.

3 Inhoud Hoe regel je praktisch je opstart? 4 Aan welke voorwaarden moet je voldoen om een onderneming te starten? 5 Wie is vrijgesteld van het bewijs van bedrijfsbeheer of beroepskennis? 7 Welke administratieve formaliteiten moet je in orde brengen? 8 Hoe zorg je voor een optimale sociale bescherming? 10 Wie moet zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds? 11 Zelfstandige in hoofdberoep of in bijberoep? 13 Hoeveel bijdragen betaal je? 17 Bijdrageberekening 18 Sociale Rechten 26 Wat krijg je terug voor je bijdragen? 27 Welke voordelen bieden aanvullende verzekeringen? 32 Verzekeringen tegen persoonlijke risico s 33 Verzekeringen voor aansprakelijkheids risico s en bedrijfsschaderisico s 41 Welke rechtsvorm kies je voor je onderneming? 42 Kiezen tussen handelszaak en vennootschap 43 Welke vennootschapsvorm is geschikt voor je onderneming? 44 Wat zijn je verplichtingen inzake boekhouding, btw & fiscaliteit? 48 Boekhouding 49 Btw 49 De belastingaangifte 50 Hoe financier je je plannen? 52 Tips voor een gezond financieel evenwicht 53 Komt je zaak in aanmerking voor steunmaatregelen? 54 Participatiefonds Vlaanderen 55 Participatiefonds Brussel 56 Waarborgregeling 57 Winwinlening 57 Microkredieten 58 Risicokapitaal en achtergestelde leningen 58 Fiscale steunmaatregelen 59 Steunmaatregelen voor vorming en consultancy 60 Steun voor investeringen 61 Steun bij export en innovatie 62 Steun bij aanwerving 62 Startersgids 2016 contactformulier 63 Een Zenito-kantoor in jouw buurt 64

4 Hoe regel je praktisch je opstart? In principe mag iedereen in België een zaak beginnen. Toch legt de wet enkele voorwaarden en beperkingen op. Zenito Ondernemingsloket adviseert je over de stappen die je moet zetten om ondernemer te worden en regelt voor jou alle praktische formaliteiten zodat je je kan concentreren op je zaak. Starters bij Zenito zijn meteen uitstekend vertrokken! 4

5 TIP Zenito Ondernemingsloket neemt zoveel mogelijk administratieve rompslomp van je over zodat je je kan concentreren op je zaak. Bovendien kan alles ook gemakkelijk online geregeld worden. Op die manier vermijd je lange wachtrijen en spaar je tijd! online-ondernemingsloket Vóór je start Uiteraard bereid je je opstart zo goed mogelijk voor. Daarvoor toets je best je ideeën en de haalbaarheid ervan af bij een aantal personen en instanties: Je bank, als er met je opstart investeringen gemoeid zijn Een boekhouder, die ook na de opstart een belangrijke adviseur voor jou zal blijven UNIZO, die een groot aantal activiteiten en begeleidingstrajecten aanbiedt voor opstartende bedrijven: starterssessies overdag of s avonds, Startersevents, begeleiding op maat en haalbaarheidsstudies. Meer info vind je op Belangrijk onderscheid Je kan een eigen zaak starten als een commerciële of niet-commerciële onderneming. De meeste ondernemingen zijn commerciële ondernemingen (handelaars of ambachtslieden) die daden van koophandel stellen. Niet-commerciële ondernemingen stellen burgerlijke daden. Het gaat dan vooral om vrije beroepen (accountants, advocaten, apothekers, architecten, paramedische beroepen), landen tuinbouwers, artiesten... In de belastingaangifte worden hun inkomsten niet aangegeven als winsten, maar als baten. Wanneer ze hun activiteit uitoefenen onder vorm van een vennootschap, dan richten ze een burgerlijke vennootschap op onder vorm van een handelsvennootschap. Het onderscheid tussen commerciële en niet-commerciële ondernemingen is belangrijk. De voorwaarden en de formaliteiten zijn niet volledig identiek. Voor de meeste niet-commerciële beroepen (vooral de vrije beroepen) bestaat er een bijzondere wet die deze beroepen regelt en beschermt. Deze wet regelt dan de vereiste diploma s, het doorlopen van een stage, de inschrijving bij een orde, de eedaflegging... Aan welke voorwaarden moet je voldoen om een onderneming te starten? jaar zijn Om te kunnen starten met een eigen zaak moet je meerderjarig zijn. Dat ben je in principe vanaf je achttiende verjaardag. Daarnaast moet je je burgerrechten bezitten. 2. EU-onderdaan zijn of een beroepskaart bezitten In principe moet je Belg zijn, onderdaan van een land van de Europese Unie, Noorwegen, IJsland of Liechtenstein of je moet kunnen genieten van één van de uitzonderingen die de wet voorziet. Indien dat niet het geval is, dan moet je in het bezit zijn van een geldige beroepskaart. Om die te verkrijgen (zie ook p. 8), moet je o.a. het economisch nut van je activiteit aantonen. 5

6 GEREGLEMEN- TEERDE BEROEPEN Beroepen die in 2007 een ware gedaantewisseling ondergingen: Cluster 1. Fietsen en motorvoertuigen: Fietsen verkopen en herstellen Carrosserie herstellen 2 e handsvoertuigen verkopen Motorvoertuigen herstellen tot 3,5 ton Motorvoertuigen herstellen van 3,5 ton en meer Cluster 2. Bouw en elektrotechniek: Ruwbouw (= metsel- en betonwerken en sloopwerken) Stukadoor, cementeren en dekvloeren Tegelzetten, marmer en natuursteen Dakwerken en waterdicht maken van gebouwen Plaatser van schrijnwerk en glazenmaker Algemeen schrijnwerk Schilder-behanger ( eindafwerking ) Installatietechnicus (centrale verwarming, loodgieterij) Elektrotechnicus Algemeen aannemer Cluster 3. Lichaamsverzorging, opticien, dentaaltechnicus en begrafenisondernemer: Kapper/kapster Schoonheidsspecialist(e) Voetverzorging Masseur/masseuse Opticien Dentaaltechnicus Begrafenisondernemer Oudere gereglementeerde beroepen: Restauranthouder/traiteur Brood- en banketbakker Slager-groothandelaar Installateur frigorist Droogkuiser-verver De wetgeving over de voorwaarden en formaliteiten voor het starten van een eigen zaak kan wijzigen. Informeer dus best nog eens bij je Zenito-consulent naar de recentste stand van zaken. 3. Kennis bedrijfsbeheer bewijzen (commerciële ondernemingen) Elke zelfstandige handelaar of ambachtsman (zowel eenmanszaak als vennootschap) moet bewijzen dat hij/zij over de basiskennis bedrijfsbeheer beschikt. Dit bewijs moet via een ondernemingsloket geleverd worden. Er zijn uitzonderingen op dit principe, (zie p. 7) Wie kan dit bewijs van bedrijfsbeheer leveren? In een eenmanszaak, zonder vennootschap Jijzelf als ondernemingshoofd Een aangestelde die het dagelijks beheer van de zaak daadwerkelijk uitoefent: - je echtgenoot, wettelijk samenwonende partner of partner met wie je reeds zes maanden officieel samenwoont - een familielid (bloed- of aanverwant) tot en met de derde graad - een bediende met een arbeidscontract van onbepaalde duur In een vennootschap: enkel de dagelijks bestuurder kan dit leveren! Dat kan zijn: de zaakvoerder van een BVBA of CVBA, de gedelegeerd bestuurder of directeur van een NV of een beherend vennoot van een Comm. V. of CVA. Hoe kan je het bewijs van kennis leveren? Je kan je kennis van bedrijfsbeheer bewijzen aan de hand van een diploma of op basis van ervaring die je opdeed. Volgende diploma s worden aanvaard als bewijs: Akten afgeleverd vanaf 30 september 2000: getuigschrift basiskennis bedrijfsbeheer diploma hoger onderwijs getuigschrift versnelde cursus bedrijfsbeheer van minstens 128 uren over minstens 3 maanden Akten afgeleverd vóór 30 september 2000: De hierboven vermelde diploma s / getuigschriften plus: diploma hoger secundair onderwijs (algemeen, technisch of kunst) diploma hoger secundair beroepsonderwijs afdeling handel, boekhouden, verkoop of kantoor attest eerste jaar ondernemersopleiding aanvullend getuigschrift over de kennis bedrijfsbeheer (afhankelijk van de datum van aflevering contacteer je/jouw Zenito Ondernemingsloket) Onderstaande ervaring, opgedaan gedurende de laatste 15 jaar, volstaat eveneens als bewijs: 3 jaar ervaring in hoofdberoep of 5 jaar ervaring in bijberoep als zelfstandig ondernemingshoofd (mits inschrijving in het handelsregister/kruispuntbank van Ondernemingen of bij land- en tuinbouw zonder inschrijving in het handelsregister) 5 jaar ervaring als zelfstandig helper 5 jaar ervaring als bediende in een leidinggevende functie 3 of 5 jaar ervaring als dagelijks bestuurder in een vennootschap Wat met buitenlandse diploma s? Voor buitenlandse diploma s bestaan er specifieke procedures. 4. Bewijs beroepsbekwaamheid voor gereglementeerde commerciële beroepen Naast de basiskennis van bedrijfsbeheer moet een starter voor sommige beroepen ook beschikken over voldoende beroepsbekwaamheid. Het gaat om de beroepen die hiernaast staan opgelijst. 6

7 TIP Zenito Ondernemingsloket brengt voor jou de volgende zaken in orde: ondernemingsnummer inschrijving in de KBO btw-formaliteit kaart ambulante handel beroepskaart voor vreemdelingen alle andere vergunningen en registraties aansluiting sociaal verzekeringsfonds aansluiting ziekenfonds neerlegging bij de griffie van de rechtbank van niet-notariële akten en documenten inschrijving in register van vervangende ondernemers Wie is vrijgesteld van het bewijs van bedrijfsbeheer of beroepskennis? De overnemer van een bestaande handelszaak Overname van een handelszaak Neem je een bestaande handelszaak over, dan geniet je onder bepaalde voorwaarden van een tijdelijke vrijstelling van 1 jaar vanaf de datum van overname. Overname na overlijden van de vorige ondernemer De overlevende echtgenoot, de wettelijke samenwonende partner of de zes maanden officieel samenwonende partner die de onderneming overneemt, is voor altijd vrijgesteld om het bewijs van de ondernemersvaardigheden (bedrijfsbeheer- of beroepskennis) te leveren. De kinderen van de overledene krijgen drie jaar de tijd om de nodige attesten te behalen. Sommige commerciële beroepen Wie een beroep uitoefent waar de kennis bedrijfsbeheer al door een andere instantie of op een andere manier werd gecontroleerd, is vrijgesteld. Concreet gaat het om de volgende beroepsuitoefenaars: vastgoedmakelaar effectenmakelaar vervoerder van goederen over de weg (uitzondering: koerierdienst) vervoerder van personen over de weg (uitzondering: luchthavenvervoer, taxichauffeur) vervoerder van goederen over de binnenwateren directeur van een autorijschool verzekeringsagent verzekeringsmakelaar Thuisverkopers Wie producten verkoopt via demonstraties aan huis ( thuisverkopers ) is onder welbepaalde voorwaarden vrijgesteld van het bewijs van bedrijfsbeheer. Voor de opgesomde beroepen werd telkens bepaald welk diploma vereist is. Vraag daarover meer informatie bij je/jouw Zenito Ondernemingsloket. Bewezen ervaring als loontrekkende of zelfstandige is een geldig alternatief voor het bewijs via diploma. Meestal is de vereiste beroepservaring drie jaar in hoofdberoep of in een voltijdse en effectieve betrekking of vijf jaar in bijberoep of in een deeltijdse of niet-effectieve betrekking en dat binnen de laatste vijftien jaar. Voor de vijf individueel gereglementeerde beroepen is vijf jaar ervaring binnen de laatste tien jaar vereist. Wie kan het bewijs van beroepsbekwaamheid leveren? De beroepskennis kan bewezen worden door jezelf als ondernemer of door een aangestelde (persoon die daadwerkelijk de dagelijkse technische leiding heeft over het bedrijf). Wanneer de onderneming meer dan één gereglementeerde activiteit uitoefent, kunnen verschillende personen voldoen aan de eisen inzake beroepsbekwaamheid, eigen aan de verschillende activiteiten. Het is dus niet nodig dat één persoon binnen de onderneming alle bewijzen van beroepskennis levert. 7

8 TIP Op onze site vind je een schat aan informatie om de opstart van je zaak voor te bereiden. Surf naar voor een persoonlijk stappenplan op maat. Aan de hand van een aantal korte vragen, ontvang je meteen een overzicht van alle etappes die je moet doorlopen voor de opstart van jouw zaak. Welke administratieve formaliteiten moet je in orde brengen? Als je voldoet aan de voorwaarden om een zaak te beginnen, betekent dat nog niet dat je meteen aan de slag kan. Eerst moet je immers nog een aantal formaliteiten vervullen. Die formaliteiten gelden voor starters in hoofd- én bijberoep. 1. Openen van een zichtrekening Als zelfstandig handelaar moet je een zichtrekening hebben bij een in België gevestigde bank. 2. Formaliteiten via Zenito Ondernemingsloket Voorafgaande vergunningen In sommige gevallen dien je een voorafgaande vergunning aan te vragen voor je verdere stappen kan ondernemen: Wil je starten met ambulante handel of een kermisattractie, dan moet je een machtiging aanvragen bij een ondernemingsloket. Ook wie wil starten met de verkoop van vers of bereid vlees, zal vooraf een vergunning moeten hebben (vergunning beenhouwer- spekslager). Ook de beroepskaart voor niet EU-onderdanen moet vooraf aangevraagd worden bij een erkend ondernemingsloket, zoals Zenito Ondernemingsloket. Als je nog niet in België verblijft, moet je de beroepskaart aanvragen bij de Belgische ambassade van het land waar je verblijft. De beroepskaart wordt voor maximaal vijf jaar toegekend. Meer informatie vind je bij Zenito Ondernemingsloket. Je inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen als commerciële of niet-commerciële onderneming Je bent verplicht om je onderneming in te schrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen als commerciële of niet-commerciële onderneming. Dit geldt zowel voor natuurlijke personen als voor vennootschappen. Om je inschrijving in orde te brengen, heeft het ondernemingsloket de volgende gegevens nodig: je bankrekeningnummer je activiteiten als ondernemer je handelsbenaming voor een vennootschap: statuten en bewijs van neerlegging bij de Griffie van de Rechtbank van Koophandel Indien je start met een commerciële onderneming moet je bij het ondernemingsloket ook de verantwoordingsstukken voorleggen waarmee je je kennis bedrijfsbeheer en/of beroepskennis bewijst (zie de voorwaarden op pagina 5 en 6). Ondernemingsnummer Als je nog geen ondernemingsnummer hebt, zal het ondernemingsloket je er één bezorgen. Het ondernemingsnummer (in de volksmond ook btw-nummer) is een uniek nummer dat bestaat uit tien cijfers. Voor elke vestiging waar je activiteiten hebt, ontvang je ook een vestigingseenheidsnummer. De inschrijving als commerciële onderneming kost 82,50 EUR. Een inschrijving als niet-commerciële onderneming is gratis (als het een eerste inschrijving betreft). Waar en wanneer moet het ondernemingsnummer vermeld worden? Vermeld je ondernemingsnummer bij de contacten met de verschillende (administratieve en rechterlijke) overheden. Is je onderneming een handels- of ambachtsonderneming, dan ben je ook verplicht om je ondernemingsnummer te vermelden op alle akten, facturen, aankondigingen, brieven en andere stukken én het zichtbaar aan te brengen op gebouwen en marktkramen. Ambulante handelaars moeten hun ondernemingsnummer ook vermelden op bedrijfsvoertuigen. Bouwondernemingen en schoonmaakbedrijven dienen dit eveneens te doen als ze werkgever zijn. 8

9 TIP Op vind je de specifieke opstartformaliteiten per vrij beroep. Laat je ook inspireren op blog.zenito.be. Hoe moet het ondernemingsnummer vermeld worden? Onderneming natuurlijke persoon BTW BE Handelsvennootschappen rechtspersonen BTW BE RPR (bv: Antwerpen - afdeling Mechelen) Niet-btw belastingplichtige Ondernemingen Activeren van de btw-hoedanigheid Nadat je onderneming een commerciële of niet-commerciële hoedanigheid kreeg van Zenito Ondernemingsloket, moet ze in de meeste gevallen ook een btw-hoedanigheid aanvragen. Ook voor deze formaliteit kan je meteen terecht bij Zenito Ondernemingsloket. Je moet daar dan het btw-stelsel aangeven waarvoor je opteert: de gewone regeling, maandelijkse aangiftes, het vrijstellingsregime, het forfaitair stelsel... Sommige vrije beroepen hebben geen btw-hoedanigheid nodig. Andere vergunningen of registratie voor bepaalde activiteiten Het spreekt voor zich dat er voor verschillende beroepen bijkomende verplichtingen gelden die afhankelijk zijn van de activiteit, van de specifieke kenmerken van de onderneming of van de plaats van vestiging. Voorbeelden zijn: de milieuvergunning, de registratie, toelating of erkenning bij het FAVV (Federaal Voedselagentschap), de erkenning als aannemer, SABAM/billijke vergoeding. Aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds Als zelfstandige, in hoofd- of bijberoep, moet je je ook aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds zoals Zenito. Dit fonds int de sociale bijdragen die je moet betalen en zorgt ervoor dat de uitkeringen correct gebeuren. Je aansluiting kan je in één beweging regelen tijdens je bezoek aan het loket. Meer informatie over je sociale zekerheid vind je in het volgende hoofdstuk. Aansluiten bij een ziekenfonds Om in orde te zijn met je ziekteverzekering, is ook een aansluiting bij een ziekenfonds (zoals de Christelijke Mutualiteit) nodig. Als je reeds bent aangesloten, meld je een wijziging van je statuut. 3. Extra formaliteiten voor vennootschappen Wanneer je start met een vennootschap, gelden een aantal extra verplichtingen. Je start met het uitwerken van de statuten (je boekhouder kan je daarbij helpen). Vervolgens moeten de meeste vennootschappen (uitzonderingen in de volgende alinea) officieel via een notaris opgericht worden. Die zorgt voor de publicatie van de statuten in het Belgisch Staatsblad. De notaris kan de oprichtingsakte pas opstellen nadat hij een bankattest heeft ontvangen. Dit bankattest geeft aan dat het vereiste oprichtingskapitaal gestort werd. Als je een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid opricht, moet je bovendien een financieel plan opmaken en overmaken aan de notaris. Bij een faillissement binnen de drie jaar na oprichting, kan de rechter dit financieel plan opvragen. Als dan blijkt dat je onvoldoende maatschappelijk kapitaal voorzag, kan de beperkte aansprakelijkheid opgeheven worden. Voor de vennootschap onder firma (VOF), een gewone commanditaire vennootschap (Comm. V) en een coöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid (Comm. VA) volstaat een onderhandse akte, dat betekent dat de notaris niet moet tussenkomen bij de opstart. Er is dan ook geen financieel plan, noch bankattest vereist. Je moet in dat geval wel zelf zorgen voor de publicatie van de statuten. Zenito Ondernemingsloket kan deze formaliteiten van jou overnemen. De wet verplicht de vennootschappen om bepaalde akten of documenten openbaar te maken, zoals de oprichtingsakte, wijziging van maatschappelijke zetel, benoeming bestuurders... Niet-notariële wijzigingen kunnen door Zenito in orde gebracht worden. 9

10 Hoe zorg je voor een optimale sociale bescherming? Sociale zekerheid is voor ondernemers heel belangrijk. Het komt erop aan te anticiperen op mogelijke risico s en je zaak en gezin te beschermen bij ziekte of ongeval. Aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds is wettelijk verplicht, maar het fonds zelf mag je kiezen. Bij Zenito krijg je alleszins de beste dienstverlening. Wij brengen je sociaal statuut snel, correct en efficiënt in orde. Je bent er bovendien zeker van dat je ook in moeilijke of onvoorziene situaties de beste oplossing krijgt. 10

11 TIP Je persoonlijke Zenitoklantverantwoordelijke kent je dossier en volgt het voor je op. Tegelijkertijd kan je ook zelf je dossier volledig online beheren via Loontrekkenden en ambtenaren moeten zelf geen actie ondernemen voor hun sociaal statuut. De bijdragen die zij betalen voor hun sociale zekerheid, worden automatisch afgetrokken van hun brutoloon. Zelfstandigen dienen zich aan te sluiten bij en sociale bijdragen te betalen aan een sociaal verzekeringsfonds. Deze bijdragen geven recht op gezinsbijslag, ziekte- en invaliditeitsverzekering, pensioen, gratis dienstencheques voor vrouwelijke zelfstandigen na een bevalling, uitkering mantelzorg en het overbruggingsrecht. Je bent verplicht om vanaf de eerste dag van je zelfstandige activiteit aangesloten te zijn bij een sociaal verzekeringsfonds. Zenito Sociaal Verzekeringsfonds brengt je sociaal statuut snel, correct en efficiënt in orde. Van vóór je opstart tot na je pensioen kan je bij Zenito rekenen op dienstverlening van topkwaliteit. startjezaak Wie moet zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds? Iedere zelfstandige Een zelfstandige werkt voor eigen rekening, dus niet voor een werkgever of in overheidsdienst. Een zelfstandige kan bijgevolg nooit in een ondergeschikt verband werken voor een andere persoon, onderneming of openbare instantie. Helpers Een helper staat de zelfstandige bij of vervangt hem in zijn beroepsbezigheid. Ook hier is er geen ondergeschikt verband tussen de zelfstandige en de helper. De helpers en helpsters hoeven zich pas aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds vanaf 1 januari van het jaar waarin zij 20 jaar worden. Als zij huwen vóór hun 20 jaar, geldt voor hen vanaf hun huwelijksdatum wél het sociaal statuut. Helpers die aan de volgende twee voorwaarden voldoen, moeten zich niet aansluiten: minder dan 90 dagen per jaar helpen toevallige hulp bieden (geen regelmatige activiteit) Meewerkende echtgenoot Sinds 1/07/2005 zijn meewerkende echtgenoten verplicht om zich aan te sluiten in het maxistatuut dat in volwaardige sociale rechten voorziet. Voor meewerkende echtgenoten geboren vóór 1/01/1956 is het maxi-statuut optioneel, maar je moet je wel minstens in het ministatuut aansluiten (enkel arbeidsongeschiktheidsverzekering). 11

12 TIP De aansluiting is verplicht en moet tijdig gebeuren Sluit je uiterlijk op de dag van de start van je zelfstandige activiteit aan bij een sociaal verzekeringsfonds. Doe je dat later, dan krijg je een administratieve boete van 500 EUR tot EUR en worden er interesten aangerekend wegens laattijdige aansluiting. Bovendien loop je het risico om automatisch aangesloten te worden bij de Nationale Hulpkas die de hoogste administratiekosten aanrekent. Neem daarom tijdig contact met ons op. Wij brengen alles voor jou in orde. Onze adressen vind je achteraan in deze brochure. of kantoorzoeker LET OP! Onbezoldigde werkende vennoten blijven wel onderworpen aan het sociaal statuut der zelfstandigen. Ook de zaakvoerder van een E(enpersoons) BVBA zal altijd als zelfstandige worden beschouwd. Deze algemene principes zijn van toepassing op vennoten en mandatarissen van alle vennootschappen, ongeacht de vennootschapsvorm. Vennootschappen Hoewel het sociaal statuut enkel georganiseerd wordt voor de natuurlijke personen, moeten ook de vennootschappen die onder de vennootschapsbelasting of de belasting van niet-verblijfhouders vallen, zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. De vennootschappen betalen een jaarlijkse bijdrage van 347,50 EUR. Vennootschappen met een balanstotaal hoger dan ,86 EUR (zie jaarrekening neergelegd twee jaar voordien) zullen echter een bijdrage van 868 EUR verschuldigd zijn. Uitzondering voor startende vennootschappen Voor startende vennootschappen is er een uitzonderingsmaatregel. Wanneer alle zaakvoerders en een meerderheid van de werkende vennoten gedurende de laatste tien jaar niet meer dan drie jaar zelfstandig zijn geweest en als het om een personenvennootschap met een commerciële activiteit gaat, krijgt de vennootschap gedurende de eerste drie jaar een vrijstelling van betaling. Opgelet: de aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds is ook voor deze vennootschappen verplicht. Mandatarissen en vennoten Binnen een vennootschap zijn doorgaans verschillende spelers actief, die al dan niet als zelfstandige worden beschouwd door de Belgische sociale wetgeving: De stille vennoot is aandeelhouder en wordt niet als zelfstandige beschouwd. De werkende vennoot is zelfstandige indien hij niet in ondergeschikt verband werkt. Indien er wel een ondergeschikt verband is zal de werkende vennoot als werknemer aanzien worden. De vennootschapsmandataris (zaakvoerder, bestuurder, afgevaardigd bestuurder, vereffenaar, commissaris) wordt steeds vermoed zelfstandige te zijn. Dit vermoeden is slechts weerlegbaar in volgende gevallen: - de mandataris die onbezoldigd is én die gepensioneerd is of de wettelijke pensioenleeftijd heeft bereikt, wordt niet als zelfstandige beschouwd en dient niet aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. - de mandataris die kan aantonen dat hij in feite en in rechte onbezoldigd is, dient evenmin verplicht aan te sluiten. Onbezoldigd in rechte betekent dat in de statuten of in een verslag van de algemene vergadering ondubbelzinnig en uitdrukkelijk wordt overeengekomen dat er geen bezoldiging wordt toegekend. In feite onbezoldigd zijn houdt in dat er geen enkel voordeel is (geen bedrijfswagen, voordelen van alle aard...). Contacteer Zenito Sociaal Verzekeringsfonds voor bijkomende informatie. Hoe sluit je je aan? Zenito maakt het je gemakkelijk, want je hebt verschillende mogelijkheden. 1. Je kan langskomen in één van onze kantoren. Je krijgt advies en wij brengen je aansluiting en andere formaliteiten voor jou in orde. Je vindt de gegevens van onze kantoren achteraan in deze startersgids. 2. Je kan alles online regelen via de aansluitingsmodule op Ook de aanvraag van je ondernemingsnummer en mogelijke andere formaliteiten kan je in één keer regelen. Op kan je de nodige formulieren downloaden en/of printen. Ook vzw-mandatarissen vallen onder de algemene regeling van onbezoldigde mandaten. 12

13 Zelfstandige in hoofdberoep of in bijberoep? Elke zelfstandige is verplicht zich aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Je bijdragecategorie (hoofdberoep, bijberoep, gepensioneerde ) speelt geen rol bij aanvang. De kwalificatie als zelfstandige in hoofdberoep, bijberoep, gepensioneerde heeft wel gevolgen voor de sociale bijdragen en je sociale rechten. We overlopen de verschillende bijdragecategorieën één voor één: Hoofdberoep en bijberoep Hoofdberoep met gelijkstelling met bijberoep (art. 37) Meewerkende echtgenoten Gepensioneerden met een bijverdienste 65-jarige zelfstandigen zonder pensioen LET OP! Denk eraan dat sociale uitkeringen in principe bedoeld zijn voor werknemers en ambtenaren die gedwongen zijn elke beroepsactiviteit te staken (bv. wegens ziekte of na een ontslag). Daarom worden strenge voorwaarden opgelegd aan wie zijn uitkering met een zelfstandige activiteit wil combineren. Informeer je dus voldoende voor je start. TIP Geniet je een werkloosheidsuitkering en ga je als zelfstandige aan de slag, dan kan je gedurende maximum 6 maanden je zelfstandige activiteit voorbereiden met behoud van je uitkering. Nadien verlies je je uitkering en word je zelfstandige in hoofdberoep. Maar zet je je zelfstandige activiteit vervolgens binnen de 15 jaar stop om welke reden ook dan kan je opnieuw aanspraak maken op jouw vroegere werkloosheidsuitkeringen. Hoofdberoep en bijberoep Wie is zelfstandige in hoofdberoep en wie in bijberoep? Je bent zelfstandige in hoofdberoep wanneer je zelfstandige activiteit je enige of je voornaamste beroepsactiviteit is. Je bent zelfstandige in bijberoep wanneer je naast je zelfstandige activiteit gewoonlijk een ander beroep uitoefent, waarmee je al voldoende pensioenrechten en andere sociale rechten opbouwt. Er bestaan strikte regels om te controleren of je als zelfstandige in bijberoep kunt aansluiten. Deze regels bepalen dat je naast je zelfstandige activiteit minstens halftijds in loondienst moet werken of dat je ambtenaar moet zijn met een minstens halftijdse aanstelling. Dit betekent dat: De in je arbeidscontract opgenomen gemiddelde wekelijkse tewerkstelling minstens halftijds is (bv. 19 uur per week ten opzichte van een normale voltijdse tewerkstelling van 38 uur per week). Bij meerdere (kortlopende) contracten een gemiddelde tewerkstellingsbreuk wordt berekend. Deze berekening gebeurt per kwartaal, waardoor een korte periode zonder arbeid geen probleem is op voorwaarde dat dit wat later gecompenseerd wordt (bv. 1 maand niet werken en 2 maand voltijds werken in eenzelfde kwartaal is meer dan 19/38 en dus voldoende voor bijberoep). Je effectieve prestaties minstens halftijds zijn (235 uur gepresteerde uren per kwartaal in een 38-urenweek, rekening houdend met vakantiedagen en ziekte, maar niet met onbetaald verlof). Uitzondering: De benoeming van statutaire leerkrachten moet met minstens 60% van een voltijds equivalent overeenkomen om als zelfstandige in bijberoep beschouwd te worden. Een statutaire leerkracht die een benoeming heeft van 50 tot 60% betaalt een sociale bijdrage als zelfstandige in hoofdberoep waarbij een gelijkstelling met bijberoep mogelijk is (art. 37). Deze uitzondering geldt niet voor statutaire leerkrachten die hun benoeming met een contractuele opdracht binnen of buiten het onderwijs combineren. Ook wie een sociale uitkering geniet (bv. werkloosheid, tijdskrediet, loopbaanonderbreking of arbeidsongeschiktheid) kan soms als zelfstandige in bijberoep beschouwd worden. Ook dan moet je aan enkele voorwaarden voldoen: De voorafgaande tewerkstelling was minstens halftijds. Je deed aangifte van je zelfstandige activiteit en verkreeg vervolgens de toestemming om die met een uitkering te combineren. Dankzij je uitkering bouw je verder pensioenrechten op. We raden je sterk aan om contact op te nemen met je RVA-kantoor als je uitkeringen krijgt in combinatie met een zelfstandige activiteit. 13

14 LET OP! Meld snel elke verandering in je professionele leven. De gegevens over jouw arbeidssituatie die elektronisch beschikbaar zijn, zijn niet altijd up-to-date. Bovendien is er maar één keer per jaar een volledige controle van alle zelfstandigen in bijberoep. Dus wacht niet tot het RSVZ en Zenito jouw dossier gecontroleerd hebben, want dan kan jou een zware herziening boven het hoofd hangen. TIP Startende zelfstandigen betalen de eerste jaren een lagere sociale bijdrage, die minstens 20,50% bedraagt. Over deze sociale bijdragen voor starters en de precieze berekeningswijze van de sociale bijdrage vind je verderop meer. Jaarlijkse controle van zelfstandigen in bijberoep Elk jaar, meestal in mei, wordt gecontroleerd of je in het voorgaande bijdragejaar de voorwaarden bijberoep vervulde. Eerst controleert het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen ( dit op een geautomatiseerde manier. Het RSVZ gebruikt daarvoor de gegevens in de Kruispuntbank Sociale Zekerheid. Het RSVZ geeft het resultaat van deze controle door aan Zenito. Vervolgens gaat Zenito ermee aan de slag: Is het antwoord positief, dan blijf je gewoon zelfstandige in bijberoep. Is het antwoord negatief dan sturen we je een vragenlijst op. Je moet deze vragenlijst invullen en terugsturen, samen met een bewijsstuk van je andere statuut. Zenito controleert vervolgens je antwoord. Afhankelijk daarvan blijf je in bijberoep of word je omgeschakeld naar zelfstandige in hoofdberoep. De sociale bijdrage in hoofdberoep en in bijberoep Zelfstandigen in hoofdberoep en in bijberoep betalen 21.5% sociale bijdragen. In 2017 zal dit percentage naar 21% verminderen en vanaf 2018 zullen alle zelfstandigen 20.5% sociale bijdragen betalen op hun inkomsten. Voor zelfstandigen in hoofdberoep wordt een minimumbijdrage aangerekend. Voor deze berekening wordt uitgegaan van jaarinkomen dat minstens ,66 EUR bedraagt. De minimumbijdrage komt dan overeen met 726,94 EUR per kwartaal. Een zelfstandige in bijberoep betaalt geen minimumbijdrage. Je kan zelfs vrijgesteld worden van bijdragebetaling wanneer je jaarinkomen niet hoger is dan 1.439,41 EUR. Vanaf een inkomen van 1.439,42 EUR wordt 21,50% sociale bijdragen berekend. Betaal je als zelfstandige in bijberoep minstens de minimumbijdrage in hoofdberoep, dan bouw je pensioenrechten op als zelfstandige. Dus bovenop je pensioen als werknemer of als zelfstandige bouw je ook pensioenrechten op als zelfstandige. Zelfstandigen in hoofdberoep met gelijkstelling met bijberoep (art. 37) bijdragemodule Zelfstandigen in hoofdberoep of meewerkende echtgenoten maxistatuut kunnen een gelijkstelling met bijberoep (art. 37) aanvragen. De gelijkstelling met bijberoep betekent dat je sociale bijdragen betaalt alsof je een zelfstandige in bijberoep bent, maar zonder dat je aan de voorwaarden voor een bijberoep voldoet. Gelijkstelling met bijberoep is mogelijk op voorwaarde dat je afgeleide sociale rechten geniet en een inkomstenvoorwaarde vervult. Afgeleide sociale rechten Afgeleide sociale rechten kan je in de ziekteverzekering, de kinderbijslag en de pensioenen genieten. Het betekent dat je op het ziekenboekje van je echtgenoot of je ouders ingeschreven staat of dat je echtgenoot een gezinspensioen geniet en jij eventueel een overlevingspensioen op basis van de loopbaan van je echtgenoot ontvangt. Je bouwt dus geen eigen rechten op: geen uitkeringen bij moederschap of arbeidsongeschiktheid, noch een eigen rustpensioen. De volgende personen kunnen afgeleiden sociale rechten genieten en komen dus in aanmerking voor een gelijkstelling met bijberoep (art. 37): 14

15 TIP Wil je na gelijkstelling met bijberoep opnieuw volwaardige sociale rechten genieten door gewone sociale bijdragen in hoofdberoep of als meewerkende echtgenoot te betalen, dan kan dat enkel voor de toekomst en gaat dus pas in op 1 januari volgend op de aanvraag. Gehuwde personen op voorwaarde dat de huwelijkspartner een sociale uitkering geniet als werknemer of als ambtenaar, een sociale bijdrage betaalt of een gelijkstelling wegens ziekte geniet als zelfstandige in hoofdberoep of als meewerkende echtgenoot maxistatuut of op voorwaarde dat de partner minstens 1/3 tewerkgesteld is als werknemer of als ambtenaar. Wettelijk samenwonende partners komen niet in aanmerking. Studenten jonger dan 25 jaar die recht hebben op kinderbijslag. Zelfstandigen die een overlevingspensioen genieten. Ook statutaire leerkrachten van wie de opdracht minstens 50% maar minder dan 60% is, en die hun benoeming NIET combineren met een contractuele aanstelling of een activiteit in loondienst, kunnen de gelijkstelling met bijberoep krijgen omdat ze niet in bijberoep kunnen aansluiten maar in eigen naam toch voldoende sociale rechten hebben. Het advies van Zenito Aangezien je geen sociale rechten opbouwt met gelijkstelling met bijberoep (art. 37), raden we dit statuut doorgaans enkel aan als tijdelijke oplossing. Schakel zo snel mogelijk over naar de gewone sociale bijdragen. Inkomstenvoorwaarde De inkomstenvoorwaarde betekent dat je jaarinkomen niet hoger mag zijn dan 6.815,51 EUR. Bedraagt je inkomen meer dan 6.815,51 EUR dan betaal je gewone sociale bijdragen in hoofdberoep. Deze voorwaarde werd ingevoerd omdat het statuut enkel bedoeld is voor personen met een zeer beperkte activiteit en omdat je als zelfstandige met gelijkstelling met bijberoep geen eigen sociale rechten geniet. Meewerkende echtgenoot Je bent meewerkende echtgenoot wanneer je je huwelijkspartner of je wettelijk samenwonende partner in zijn zelfstandige zaak bijstaat. Het moet een eenmanszaak zijn, wie zijn partner in een vennootschap bijstaat is veelal een mede-zaakvoerder of mede-vennoot en dus een gewone zelfstandige (in hoofdberoep, bijberoep...). Als meewerkende echtgenoot moet je in tegenstelling tot alle andere zelfstandigen alleen aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds wanneer je geen of onvoldoende eigen sociale rechten geniet. Bij een loontrekkende activiteit of functie als ambtenaar (minstens halftijds) is een aansluiting als meewerkende echtgenoot uitgesloten. Je mag wel je partner blijven helpen. Heb je een eigen zelfstandige activiteit naast de hulp aan je partner, dan ben je een gewone zelfstandige en geen meewerkende echtgenoot. Je moet dan aansluiten in hoofdberoep, bijberoep Er bestaat een uitzondering op deze regel: verdien je met je eigen activiteit minder dan EUR netto per jaar, dan kan je toch voor het statuut van meewerkende echtgenoot kiezen. Deze uitzondering moet je aanvragen. De minimumbijdrage van een meewerkende echtgenoot wordt berekend op een jaarinkomen van 5.715,58 EUR. Op dit inkomen betaal je 21,5% sociale bijdragen, dus vanaf een inkomen van ,66 EUR betaal je als meewerkende echtgenoot dezelfde sociale bijdrage als een zelfstandige in hoofdberoep. Ondanks de lagere minimumbijdrage geniet je als meewerkende echtgenote toch alle sociale rechten, inclusief pensioen. De bijdrage wordt berekend op de eigen beroepsinkomsten van de meewerkende echtgenoot. Dit is de bezoldiging van de meewerkende echtgenoot toegekend op het aangifteformulier voor de personenbelasting en weerhouden op het aanslagbiljet. De bezoldiging hoeft niet fysiek uitbetaald te worden. Verwar deze bezoldiging niet met het huwelijksquotiënt. Er kan zonder probleem een derde van het inkomen uit de eenmanszaak aan de meewerkende echtgenoot toegekend worden. Bedraagt de bezoldiging van de meewerkende echtgenoot meer dan de helft van het inkomen dan moet je dit kunnen verantwoorden, zoniet zou de belastingadministratie een deel van de bezoldiging kunnen verwerpen. 15

16 Het ministatuut: Normaal gezien is een meewerkende echtgenoot aangesloten in het maxistatuut. Enkel wanneer je geboren bent voor 1 januari 1956 is de aansluiting onder het ministatuut verplicht en is het maxistatuut een optie. In het ministatuut betaal je een bijdrage van 0,79%, berekend op de berekeningsbasis van de sociale bijdragen van je partner. Met deze sociale bijdrage geniet je enkel terugbetaling in de ziekteverzekering en uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid. Je bouwt dus geen pensioenrechten op. TIP Enkel wanneer je minstens de minimumbijdrage in hoofdberoep betaalt (op een inkomen van ,43 EUR) bouw je pensioenrechten op als zelfstandige. Daarom raden we je aan je pensioen aan te vragen wanneer je inkomsten lager zijn. LET OP! Als 65-plusser kan je uitzonderlijk nog pensioenrechten opbouwen, maar je kan geen enkele andere uitkering meer genieten. Dus word je ziek, dan kan je geen arbeidsongeschiktheidsuitkering bekomen. Gepensioneerden met een bijverdienste Je kan naast je pensioen ook een bijverdienste als zelfstandige uitoefenen. Dan ben je gepensioneerd met een toegelaten activiteit. Het begrip toegelaten activiteit verwijst naar de verplichting om je inkomsten te beperken. Vroeger gold die verplichting voor alle gepensioneerden, vandaag alleen nog voor gepensioneerden jonger dan 65 jaar. Wie de grens van de toegelaten activiteit overschrijdt, kan zijn pensioen geheel of gedeeltelijk verliezen. Een gepensioneerde met een bijverdienste betaalt geen minimumbijdrage. Is het jaarinkomen lager dan 2.878,84 EUR, dan betaal je geen sociale bijdrage. Het bijdragepercentage bedraagt 14,70% in plaats van 21,5%. Uitzonderingen: Gepensioneerde statutaire ambtenaren jonger dan 65 jaar betalen sociale bijdragen als zelfstandige in bijberoep. Maar het bruto jaarlijks pensioen moet minstens gelijk zijn aan ,32 EUR. Is het pensioenbedrag lager, dan ben je zelfstandige in hoofdberoep. Geniet je een overlevingspensioen of een overgangsuitkering dan ben je zelfstandige in hoofdberoep. Je kan de gelijkstelling met bijberoep (art. 37) aanvragen. 65-plussers zonder pensioen Je betaalt sociale bijdragen als zelfstandige in hoofdberoep, maar zonder de verplichte minimumbijdrage. Je betaalt geen sociale bijdrage als je jaarinkomen lager is dan 2.878,84 EUR. TIP: 1. 16

17 Hoeveel bijdragen betaal je? De sociale bijdrage is een percentage van het netto belastbaar beroepsinkomen als zelfstandige zoals verdiend in het bijdragejaar zelf. TIP Wanneer je ook met je eigen zaak start, je moet steeds een bijdrage voor een volledig kwartaal betalen. In het begin van een kwartaal starten is dus het voordeligst. startjezaak Bijdragepercentage Het bijdragepercentage bedraagt voor de overgrote meerderheid van de zelfstandigen 21,50% per jaar, zolang het inkomen lager is dan ,46 EUR. Op de inkomstenschijf van ,46 EUR tot ,16 EUR is een bijdrage van 14,16% verschuldigd. Op het inkomen boven ,16 EUR is geen sociale bijdrage verschuldigd. Startende zelfstandigen betalen een lagere sociale bijdrage. Het bijdragepercentage wordt verlaagd tot: 20,50% tot op het einde van het 1 e volledige bijdragejaar 21% in het 2 e volledige bijdragejaar 21,50% in het 3 e volledige bijdragejaar Vanaf een bedrag van ,46 EUR zal opnieuw 14,16% aangerekend worden. Starters (die tot op heden al een lagere bijdrage betaalden) zullen tussen 2016 en 2018 nooit meer dan het in dat jaar van toepassing zijnde maximale bijdragepercentage betalen. Samengevat: In 2016 betaalt iedereen 21,5%, behalve starters in het 1 e jaar (20,5%) en starters in het 2 e jaar (21%). In 2017 betaalt iedereen 21%, behalve starters in het 1 e jaar (20.5%). Vanaf 2018 zal er geen gunsttarief meer zijn voor starters. Iedereen betaalt 20,5%. Ook gepensioneerden met een zelfstandige bijverdienste (= toegelaten activiteit) betalen minder sociale bijdragen. Zowel startende als gevestigde gepensioneerde zelfstandigen met een bijverdienste betalen 14,70% bijdragen in plaats 21,50%. Het percentage van 14,16% blijft behouden vanaf het plafond van ,46 EUR. LET OP! Ook stopzettingsmeerwaarden maken deel uit van de berekeningsbasis van de sociale bijdragen. Hou daar rekening mee wanneer je in de toekomst zou omschakelen van een eenmanszaak naar een vennootschap of omgekeerd. Berekeningsbasis De berekeningsbasis voor de sociale bijdrage is het netto belastbaar beroepsinkomen als zelfstandige. Dit is het netto belastbaar inkomen zoals vermeld op jouw aanslagbiljet in de personenbelasting. Dit betekent dat alleen de belastingadministratie bevoegd is om jouw inkomsten vast te stellen. Berekening netto belastbaar inkomen Bruto inkomsten (inclusief bedrijfswagen en andere voordelen van alle aard) - beroepskosten (forfaitair of bewezen) - betaalde sociale bijdragen - betaalde premies vrij aanvullend pensioen zelfstandigen Maar de stopzettingsmeerwaarden tellen niet mee wanneer je op 31 december van het jaar volgend op het jaar waarin de meerwaarde gerealiseerd werd je zaak stopgezet hebt of een pensioen ontvangt. Bijzonder geval: je bent in de loop van een jaar minder dan 4 kwartalen actief als zelfstandige. Ben je geen volledig jaar actief, dan wordt je inkomen naar een jaarinkomen omgerekend. Vervolgens ben je voor elk kwartaal waarin je actief was één vierde van de bijdrage verschuldigd. Dit is omdat de bijdragepercentages steeds jaarbijdragen zijn, die op een jaarinkomen berekend worden. Voorbeeld: Je start op 1 april 2016 als zelfstandige in hoofdberoep. Je verdiende in EUR. Je sociale bijdrage zal berekend worden op een inkomen van: EUR / 3 kwartalen van activiteit x 4 kwartalen per jaar = EUR. Op dit omgerekende jaarinkomen van EUR wordt 20,50% sociale bijdragen berekend. In kwartaal 2, 3 en 4 ben je een vierde van die bijdrage verschuldigd. 17

18 Bijdrageberekening Basisprincipe De bijdrage wordt berekend op basis van de inkomsten van het jaar zelf. Maar aangezien enkel de belastingadministratie bevoegd is om ze vast te stellen, zal je inkomen pas twee tot drie jaar later gekend zijn. Daarom betaal je eerst een voorlopige bijdrage, die achteraf herzien wordt op basis van het werkelijke inkomen. Voor de betaling van je voorlopige sociale bijdrage kies je als zelfstandige wat het best overeenstemt met je beroepsinkomsten uit het lopende bijdragejaar: KEUZE 1: De wettelijke voorlopige bijdrage, voorgesteld door Zenito Voor starters is dit een forfaitaire bijdrage. Gevestigde zelfstandigen kiezen hiervoor wanneer het inkomen van het lopende bijdragejaar niet uitzonderlijk hoger of lager is in vergelijking met 3 jaar geleden. KEUZE 2: Een verminderde bijdrage Wanneer je beroepsinkomen uitzonderlijk veel lager is in vergelijking met de wettelijke voorlopige bijdrage, kan je opteren voor een verminderde bijdrage. Let wel, een starter in hoofdberoep kan dit niet aanvragen. Hij/zij moet altijd een minimumbijdrage betalen om alle sociale rechten te vrijwaren. KEUZE 3: Een verhoogde bijdrage Wanneer je beroepsinkomen uitzonderlijk veel hoger is in vergelijking met de wettelijke voorlopige bijdrage, kan je kiezen voor een verhoogde bijdrage. Een starter die niet zeker is hoe zijn/haar inkomsten zullen evolueren, beperkt zich best tot de betaling van de wettelijk voorgestelde minimumbijdrage. 18

19 LET OP! Zenito is wettelijk verplicht om het inkomen van 3 jaar voordien te gebruiken zoals gekend op 1 januari van het bijdragejaar. Is het inkomen van 3 jaar voordien op dat moment nog niet gekend, dan wordt een ouder inkomen gebruikt. Komt er nadien een nieuw inkomen binnen, dan wordt de voorgestelde bijdrage niet meer herzien omdat het slechts een voorlopige bijdrage is. Keuze 1: De wettelijke voorlopige bijdrage Gevestigde zelfstandigen betalen een wettelijke voorlopige bijdrage, voorgesteld door Zenito, op basis van de inkomsten van drie jaar voordien. Die inkomsten worden daarvoor eerst aan de inflatie aangepast (= geherwaardeerd). Startende zelfstandigen betalen een forfaitaire voorlopige bijdrage. Een starter beschikt immers niet over een inkomen van drie jaar voordien. Dit bedrag verschilt naargelang de bijdragecategorie. Aangezien er andere bijdragepercentages zijn voor het 1 e, 2 e en 3 e jaar van activiteit verschilt het bedrag ook in de tijd. Een overzicht van de wettelijke voorlopige bijdrage vind je in de onderstaande tabel. Over de inkomstendrempels waarop deze forfaitaire voorlopige bijdragen berekend werden, lees je later meer. Periode 1 (20,50%) in 2016 Periode 2 (21,00%) in 2016 Periode 3 (21,50%) in 2016 Overeenkomstig inkomen: Hoofdberoep Voorgestelde kwartaalbijdrage voor startende zelfstandigen Meewerkende echtgenoot Bijberoep en art zonder pensioen 693,14 EUR 304,49 EUR 76,68 EUR 153,37 EUR 710,04 EUR 311,92 EUR 78,56 EUR 157,11 EUR 726,94 EUR 319,34 EUR 80,43 EUR 160,85 EUR Minimumbijdrage hoofdberoep Minimum-bijdrage meewerkende echtgenoot maxistatuut Vrijstellingsdrempel bijberoep en art. 37 Gepensioneerd met toegelaten activiteit 109,98 EUR (14,7%)* Vrijstellingsdrempel 65+ en pensioen met toegelaten activiteit ,66 EUR 5.715,58 EUR 1.439,42 EUR 2.878,84 EUR * Gepensioneerden met een bijverdienste (=toegelaten activiteit) betalen een sociale bijdrage van 14,7% i.p.v. 21,5%. Het advies van Zenito De wettelijke voorlopige bijdrage betalen is voor de meeste zelfstandigen de beste en meest eenvoudige oplossing, zeker als je inkomen vrij stabiel is. Met deze optie vermijd je een administratieve rompslomp en moet je nooit verhogingen betalen als je je bijdrage steeds op tijd betaalt. Bovendien hoef je niets extra s te doen! Wanneer Zenito je werkelijke inkomen binnenkrijgt en uit de herberekening blijkt dat je te veel betaalde, krijg je dit bedrag terugbetaald. Blijkt dat je te weinig betaalde, moet je het verschil bijpassen, zonder verhogingen. De bijbetaling moet gebeurd zijn op het einde van het kwartaal volgend op het herberekening (bv. de herberekening gebeurt op 15 maart, dan moet je op 30 juni de extra bijdrage betaald hebben). 19

20 Samengevat Keuze 1: Wettelijke voorlopige bijdrage Wat moet ik doen? Betaal de bijdrage voorgesteld door Zenito. Voordelen + Geen verhogingen achteraf, ook al betaal je na de herberekening een hoog supplement. + Geen administratieve rompslomp. + Je hoeft niets extra s te doen. Nadeel - Werkelijk inkomen kan aanzienlijk verschillen van het inkomen van 3 jaar terug. Keuze 2: De verminderde voorlopige bijdrage Als zelfstandige kan je ook al eens een minder goed jaar hebben. De nieuwe regeling biedt daar een oplossing voor: minder voorlopige bijdragen betalen. Opgelet deze mogelijkheid houdt wel een risico in op verhogingen. Tot welk bedrag kan ik verlagen? De aangerekende verminderde bijdrage is steeds een forfaitaire bijdrage overeenkomstig bepaalde inkomstendrempels. Om een verminderde bijdrage te verkrijgen, moet je aantonen dat je inkomen van het lopende bijdragejaar lager zal zijn dan één van die inkomstendrempels. Je kiest zelf deze drempel. Afhankelijk van je bijdragecategorie kan je uit verschillende inkomstendrempels kiezen. De onderstaande tabel geeft per bijdragecategorie (hoofdberoep, bijberoep ) een overzicht van de toepasselijke inkomstendrempels en overeenstemmende verminderde voorlopige bijdrage. Enkel de bedragen voor gevestigde zelfstandigen werden opgenomen (21,50%). Vanaf 2018 zal er geen gunsttarief meer zijn voor starters. Iedereen betaalt 20,5%. Voor gepensioneerden die hun inkomsten moeten beperken, blijft het basistarief van 14,7% behouden. 20

21 LET OP! Denk je in de loop van het bijdragejaar meer te verdienen dan ,87 EUR, dan kan je geen verminderde voorlopige bijdrage aanvragen. Inkomstendrempel voor verminderde bijdrage < 1.439,42 < 2.878,84 Hoofdberoep (21,5%) Overeenkomstige verminderde voorlopige bijdrage Meewerkende echtgenoot (21,5%) 319,34 EUR Bijberoep en art. 37 (21,5%) vrijstelling 65+ zonder pensioen (21,5%) vrijstelling < 5.715,58 726,94 EUR 380,80 EUR 380,80 EUR < 6.815,52 726,94 EUR < ,66 726,94 EUR 726,94 EUR < , ,89 EUR 1.453,89 EUR 1.453,89 EUR 1.453,89 EUR TIP Zelfstandigen met gelijkstelling met bijberoep (art. 37) van wie de inkomsten hoger zijn dan 6.815,52 EUR worden automatisch gewone zelfstandigen in hoofdberoep. Daardoor ben je minstens de minimumbijdrage van 726,94 EUR verschuldigd. Bevind je je in deze situatie, vraag dan zeker een verhoogde bijdrage aan. Doe je dat niet dan zullen bij de herberekening verhogingen wegens laattijdige betaling aangerekend worden omdat je onterecht een beroep deed op de gelijkstelling met bijberoep (art. 37). In de bovenstaande tabel lees je dat je als zelfstandige in hoofdberoep een verminderde voorlopige bijdrage kan vragen wanneer je verwacht dat je inkomsten kleiner zijn dan ,66 EUR of dan ,32 EUR. Dat zorgt voor een verminderde voorlopige bijdrage van respectievelijk 726,94 EUR of 1.453,89 EUR per kwartaal. Ben je zelfstandige in bijberoep of zelfstandige in hoofdberoep met gelijkstelling met bijberoep (art. 37) dan kan je niet alleen een verminderde voorlopige bijdrage van 726,94 EUR of 1.453,89 EUR aanvragen. Je kan ook een vrijstelling van voorlopige bijdragen aanvragen wanneer je verwacht dat je inkomen van het huidige jaar kleiner is dan 1.439,42 EUR. Ten slotte kan je een verminderde kwartaalbijdrage van 380,80 EUR aanvragen wanneer je verwacht dat je inkomen groter is dan 1.439,42 EUR, maar kleiner dan 6.815,50 EUR. Als meewerkende echtgenoot maxistatuut beschik je over de mogelijkheid om de minimumbijdrage van 319,34 EUR per kwartaal als meewerkende echtgenoot aan te vragen (bij een inkomen lager dan 5.715,58 EUR), een verminderde voorlopige kwartaalbijdrage van 726,94 EUR of van 1.453,89 EUR. 65-plussers zonder pensioen beschikken over dezelfde mogelijkheden als zelfstandigen in bijberoep. Er is één uitzondering: de vrijstelling van voorlopige bijdragen kan aangevraagd worden als jouw inkomen van het lopende bijdragejaar lager zou zijn dan 2.878,84 EUR in plaats van 1.439,42 EUR. De aanvraag Je moet je lager inkomen met bewijsstukken kunnen aantonen. Je aanvraag moet een duidelijke motivatie hebben waarom je minder wil betalen. Deze moet aangetekend naar Zenito opgestuurd worden, waarna we je aanvraag onderzoeken. Wordt de aanvraag goedgekeurd, dan betaal je een lagere sociale bijdrage. Wordt de aanvraag geweigerd, dan blijf je de voorgestelde bijdrage verschuldigd. De verschillende aanvraagformulieren kan je downloaden via onze website De meeste zelfstandigen kunnen hun aanvraag op de volgende bewijsstukken baseren: Vennootschapsmandatarissen en werkende vennoten: bezorg ons een beslissing van de vennootschap waaruit blijkt hoe hoog je brutoloon is, samen met een berekening van het netto belastbaar inkomen. In een eenmanszaak bezorg je kopies van je btw-aangiftes van het lopende jaar, samen met de btw-aangiftes van 3 jaar voordien. Uit die btw-aangiftes kan blijken dat je omzet gedaald is. Andere motieven kunnen zijn: ziekte, een grote investering, het faillissement van een belangrijke klant... Dergelijke zaken gaan niet onmiddellijk uit je omzet blijken, maar kunnen wel een reden zijn om onmiddellijk een verminderde bijdrage aan te vragen. Denk eraan: voeg de nodige bewijsstukken en toelichting toe bij je aanvraag. Wat gebeurt er bij de herberekening wanneer je een verminderde bijdrage aanvroeg? Wanneer de belastingadministratie je werkelijke inkomen doorgeeft, worden de voorlopige sociale bijdragen herberekend. Als uiteindelijk blijkt dat je minder verdiende, dan betaalt Zenito jou de te veel betaalde voorlopige bijdragen terug. Blijkt bij de herberekening dat je je te weinig verminderde voorlopige bijdragen betaalde, dan betaal je bovenop het tekort ook nog wettelijke verhogingen. 21

22 TIP Een zelfstandige die zich na verloop van tijd realiseert dat hij/zij te weinig voorlopige bijdragen betaalde, kan dit niet oplossen met een aanvraag tot een verhoogde bijdrage. Hij/zij betaalt dan best vrijwillig bij. Om dergelijke bijstortingen te doen, betaal je gewoon een bedrag op de rekening van Zenito met in de mededeling van de overschrijving jouw rijksregisternummer en het jaar waarvoor de bijbetaling bedoeld is. Het advies van Zenito Een verminderde voorlopige bijdrage helpt zelfstandigen die geconfronteerd worden met een sterke daling van hun inkomsten of een sterkte stijging van de kosten. Toch zijn er belangrijke nadelen aan verbonden: je moet een aanvraag doen, de aanvraag moet gemotiveerd worden, je moet voor bewijsstukken zorgen en achteraf loop je het risico dat verhogingen worden aangerekend. Zenito raadt daarom aan om gewoon de wettelijke voorlopige bijdrage te betalen wanneer je dat kan. Wat je te veel betaalde, krijg je immers achteraf gewoon terugbetaald. Heb je moeite om de voorgestelde wettelijke voorlopige bijdrage te betalen, vraag dan een verminderde bijdrage aan. Samengevat Keuze 2: Verminderde voorlopige bijdrage Wat moet ik doen? 1. Vraag de verminderde voorlopige bijdrage aan bij je klantverantwoordelijke. 2. Weeg af of je de verminderde bijdrage nodig hebt. Hou rekening met de nadelen zoals de aanrekening van verhogingen bij onterechte verminderde voorlopige bijdragen. 3. Geef een duidelijke motivatie en leg bewijsstukken voor. 4. Zenito onderzoekt je dossier en beslist over de goedkeuring van je aanvraag. Voordeel + In mindere tijden kan je je bijdrage aanpassen aan je huidig inkomen. Nadelen - Risico op verhogingen. - Administratieve rompslomp. - Bewijsstukken en motivatie nodig. - Goedkeuring nodig. Keuze 3: Verhoogde voorlopige bijdrage Geef je een geschat inkomen door, dan berekent Zenito onmiddellijk een verhoogde bijdrage. Het voordeel is dat je grote herberekeningen achteraf vermijdt. Bovendien is de verhoogde voorlopige bijdrage volledig fiscaal aftrekbaar, net zoals een gewone sociale bijdrage. Als na 2 tot 3 jaar bij de herberekening uiteindelijk blijkt dat je minder verdiende, dan betaalt Zenito jou de te veel betaalde voorlopige bijdragen terug. Betaalde je ondanks de verhoogde voorlopige bijdrage toch nog te weinig, dan moet je het verschil bijpassen. Als je in 2016 nog meer verdient dan voorzien, kan je op elk moment vrijwillig bijbetalen. Op die manier leg je een spaarpot aan die eerst wordt aangesproken wanneer bij de regularisatie blijkt dat je te weinig voorlopige bijdragen betaalde. Bevat de spaarpot onvoldoende om je verschuldigde bijdragen te betalen, dan pas je het verschil bij. Je betaalt geen verhogingen. 22

23 LET OP! Heb je voor een ander bijdragejaar nog onbetaalde sociale bijdragen, dan zal het bedrag bedoeld voor de verhoogde voorlopige bijdrage eerst gebruikt worden om deze schuld te betalen. Schatte je je inkomsten te hoog in, dan kan Zenito de reeds betaalde verhoogde voorlopige sociale bijdragen in principe niet terugbetalen. Je moet dus tot aan de herberekening wachten voor het verschil terugbetaald wordt. Er is één uitzondering: je vroeg voor een bepaald bijdragejaar (bv. 2016) een verhoogde bijdrage aan én je verlaagt je schatting vóór 31 december van dat bijdragejaar (voor 31 december 2016), dan kan Zenito het verschil toch terugbetalen. Latere verlagingen of verlagingen voor een ander bijdragejaar kunnen niet terugbetaald worden. Opgelet! Je kan in een jaar nooit méér dan de maximumbijdrage per kwartaal betalen. Je kan in hetzelfde jaar een verminderde bijdrage niet compenseren met een aanvraag tot verhoogde bijdrage. Het advies van Zenito Stijgt je inkomen sterk, dan betaal je beter een verhoogde voorlopige bijdrage. Zo vermijd je grote herberekeningen achteraf, in een jaar waarin het misschien minder goed gaat. Denk eraan dat een bijdragesupplement naar aanleiding van een herberekening in één keer betaald moet worden. Het supplement moet bovenop de lopende sociale bijdragen betaald worden en de betalingstermijn is kort: voor het einde van het kwartaal dat volgt op het kwartaal waarin de herberekening plaats vond. Zijn je inkomsten stabiel met een kleine stijging, dan heb je er waarschijnlijk niet zoveel belang bij een geschat inkomen door te geven. Het volstaat dan de voorgestelde wettelijke voorlopige bijdrage te betalen. Samengevat Keuze 3: Verhoogde voorlopige bijdrage TIP Ben je starter, dan is je voorgestelde wettelijke voorlopige bijdrage een forfaitaire minimumbijdrage. De kans is dus groot dat je meer verdient dan het inkomen overeenkomstig de minimumbijdrage. Daarom heb je er als starter alle belang bij om je inkomen zo correct mogelijk in te schatten. Een verhoogde bijdrage betekent ook een hogere premie voor je (Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen. Wat moet ik doen? 1. Geef je geschat inkomen door aan Zenito. 2. Betaal de verhoogde bijdrage. 3. Betaal eventueel vrijwillig bij doorheen het jaar. Voordelen + Betaalde sociale bijdragen zijn 100% fiscaal aftrekbaar. + Je vermijdt grote regularisaties. + Hogere premies mogelijk voor je (Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen. Nadelen - Administratieve rompslomp. - Terugbetaling van te veel betaalde bijdragen kan enkel in het jaar zelf of na de herberekening. - Onmogelijk bij betalingsachterstand. zeni.to/1rzid3l 23

24 Definitieve bijdragetabel 2016 De tabel hieronder geeft een overzicht van de definitieve sociale bijdragen voor 2016, berekend op het inkomen van het jaar zelf. Deze inkomsten worden dus niet langer geherwaardeerd. Welke gegevens vind je terug in deze tabel? Verduidelijking van de kolommen In de eerste kolom staan de mogelijke jaarinkomstenbedragen. De vetgedrukte cijfers geven de verschillende grensbedragen weer waar je uit kan kiezen voor de aanvraag van de verlaagde bijdragen. In de 2 e kolom zie je voor welke categorie deze bedragen een optie zijn. De cijfertjes verwijzen naar de respectievelijke kolommen in de tabel. In de volgende kolommen lees je de respectievelijke kwartaalbijdrage af voor zelfstandigen in hoofdberoep, meewerkende echtgenoten, zelfstandigen in bijberoep of met gelijkstelling bijberoep en gepensioneerden. Jaar- Inkomen* 2016 (EUR) Grensbedrag voor vermindering van toepassing op periode 1 (20,5%) starter Hoofdberoep (1) Meewerkende echtgenoot (2) periode 2 (21%) gevestigd (21,50%) periode 1 (20,5%) * Met jaarinkomen bedoelden we het inkomen verdiend op 4 kwartalen. Als je geen volledig jaar aangesloten bent als zelfstandige, moet je hiermee rekening houden wanneer je je sociale bijdragen berekent op basis van de inkomsten vermeld in deze tabel. Je inkomen omzetten naar een jaarinkomen? Deel je inkomen verdiend tijdens de 1, 2 of 3 kwartalen van aansluiting door het aantal kwartalen van aansluiting en vermenigvuldig met 4. starter periode 2 (21%) gevestigd (21,50%) T.e.m ,41 (3) (4) 1.439, , ,84 (5) (6) 304,49 311,92 319, , , ,58 (2) 693,14 710,04 726, ,51 (3) (4) (5) (6) 363,09 371,94 380, ,52 363,10 371,94 380, ,00 426,20 436,59 446, ,00 479,47 491,16 502, ,00 532,74 545,74 558, ,00 586,02 600,31 614, ,66 Elke zelfstandige 693,14 710,04 726, ,00 799,12 818,61 838,10 799,12 818,61 838, , , , , , , , ,32 Elke zelfstandige 1.386, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,55 Vanaf ,16 Elke zelfstandige 3.972, , , , , ,40 24

25 TIP Bereken zelf je bijdrage met de berekeningsmodule op Je vindt deze module ook terug bij de tools. bijdragemodule Bijdragecategorieën Per bijdragecategorie maken we een onderscheid tussen de sociale bijdragen voor starters en voor de gevestigde zelfstandigen. Starters betalen een lagere bijdrage (de percentages staan tussen haakjes) afhankelijk van de periode waarin ze zich bevinden: Periode 1: vanaf de startdatum tot op het einde van het eerste volledige kalenderjaar Periode 2: 2 e volledige jaar Periode 3: 3 e volledige jaar Minimumbijdrage Zelfstandigen in hoofdberoep betalen een minimumbijdrage zolang het inkomen lager is dan ,66, meewerkende echtgenoten betalen een minimumbijdrage tot een inkomen van 5.715,58 EUR, zelfstandigen in bijberoep en met gelijkstelling bijberoep genieten een vrijstelling van bijdragen tot een inkomen van 1.439,42 EUR en gepensioneerden zijn vrijgesteld tot een inkomen van 2.878,84 EUR. Maximumbijdrage Vanaf de inkomstenschijf van ,45 EUR is het bijdragepercentage voor alle zelfstandigen 14,16%. Uiteindelijk betaal je geen bijdrage op de inkomstenschijf vanaf ,16 EUR. periode 1 (20,5%) starter Bijberoep (3) Art. 37 (4) 65+ zonder pensioen (5) periode 2 (21%) gevestigd (21,50%) periode 1 (20,5%) starter periode 2 (21%) gevestigd (21,50%) periode 1 (20,5%) starter periode 2 (21%) gevestigd (21,50%) Pensioen met toegelaten activiteit** (6) starter en gevestigd (14,7%) vrijgesteld vrijgesteld vrijgesteld vrijgesteld vrijgesteld vrijgesteld 76,68 78,56 80,43 76,68 78,56 80,43 vrijgesteld vrijgesteld vrijgesteld vrijgesteld 106,55 109,15 111,75 106,55 109,15 111,75 153,37 157,11 160,85 153,37 157,11 160,85 153,37 157,11 160,85 109,98 159,82 163,72 167,62 159,82 163,72 167,62 159,82 163,72 167,62 114,60 213,10 218,30 223,49 213,10 218,30 223,49 213,10 218,30 223,49 152,81 304,49 311,92 319,34 304,49 311,92 319,34 304,49 311,92 319,34 218,35 363,09 371,94 380,80 363,09 371,94 380,80 363,09 371,94 380,80 260,36 363,10 371,94 380,80 363,10 371,94 380,80 260,36 426,20 436,59 446,99 426,20 436,59 446,99 305,61 479,47 491,16 502,86 693,14 710,04 726,94 479,47 491,16 502,86 343,81 532,74 545,74 558,73 532,74 545,74 558,73 382,02 586,02 600,31 614,60 586,02 600,31 614,60 420,22 693,14 710,04 726,94 693,14 710,04 726,94 497,03 799,12 818,61 838,10 799,12 818,61 838,10 799,12 818,61 838,10 573, , , , , , , , , ,46 764, , , , , , , , , ,90 994, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,56 ** Gepensioneerden met een toegelaten activiteit, die jonger zijn dan 65 jaar, kunnen ook een vermindering aanvragen overeenkomstig de op hen toepasselijke grens. 25

26 LET OP! Door een beroep te doen op de gelijkstelling met bijberoep doe je afstand van je eigen sociale rechten. Je bouwt geen eigen pensioen op en hebt geen recht op uitkeringen arbeidsongeschiktheid. Sociale Rechten Zelfstandigen in hoofdberoep en meewerkende echtgenoten maxistatuut De meeste sociale rechten worden toegekend na betaling van de wettelijke voorlopige bijdrage of de goedgekeurde verminderde voorlopige bijdrage en eventuele verhogingen wegens laattijdige betaling. Het bijdragesupplement na herberekening moet meestal niet betaald zijn. Om pensioenrechten op te bouwen moeten daarentegen niet alleen de voorlopige bijdragen betaald zijn, maar ook de bijdragesupplementen en de eventuele verhogingen bij te lage verminderde voorlopige bijdragen aangerekend na de definitieve herberekening. Wordt een supplement niet betaald dan verlies je voor dat bijdragejaar alle sociale rechten. Voor kinderbijslag en het overbruggingsrecht is het voldoende dat je (gedurende een bepaalde tijd) zelfstandige in hoofdberoep of meewerkende echtgenoot maxistatuut bent. De betaling van de sociale bijdragen speelt geen enkele rol. Andere zelfstandigen Als zelfstandige met gelijkstelling met bijberoep (art. 37) geniet je geen eigen sociale rechten, tenzij je minstens de minimumbijdrage in hoofdberoep verschuldigd bent. Om zeker te zijn dat je als zelfstandige met gelijkstelling met bijberoep in de toekomst toch rechten zou opbouwen, moet je een aanvraag indienen om gewone sociale bijdragen te betalen. De aanvraag gaat steeds in op 1 januari volgend op de datum van de aanvraag. Ben je zelfstandige in bijberoep en betaal je minstens de minimumbijdrage in hoofdberoep dan bouw je voor de bijdragejaren met die hoge bijdragen pensioenrechten op als zelfstandige. Bovendien kan soms een aanvullende uitkering bij moederschapsrust of arbeidsongeschiktheid uitbetaald worden. Ook de gratis dienstencheques kunnen toegekend worden. 65-plussers zonder pensioen bouwen enkel pensioenrechten op, op voorwaarde dat de sociale bijdrage minstens de minimumbijdrage in hoofdberoep bedraagt. Je geniet ook nog van terugbetalingen in de ziekteverzekering, maar geen andere rechten meer. Vraag dus zeker je pensioen aan als je minder dan de minimumbijdrage betaalt. Een gepensioneerde heeft alleen recht op terugbetalingen in de ziekteverzekering. Je bouwt geen pensioenrechten meer op. De sociale bijdrage is een pure solidariteitsbijdrage. 26

27 Wat krijg je terug voor je bijdragen? (bedragen op 01/01/2016) Als zelfstandige heb je in principe recht op: Gezinsbijslag Terugbetaling in de ziekteverzekering Uitkeringen bij moederschap of arbeidsongeschiktheid Pensioen Het overbrugginsrecht Mantelzorg voor zelfstandigen Gratis dienstencheques voor zelfstandige moeders Gezinsbijslag Onder gezinsbijslag vallen zowel het kraamgeld als de kinderbijslag. Het kraamgeld is een eenmalige tegemoekoming bij de geboorte van je kind, in de vorm van een vast bedrag. Vanaf de zesde maand zwangerschap kan je het aanvragen bij het kinderbijslagfonds. Voeg bij je aanvraag een geneeskundig getuigschrift met de vermoedelijke geboortedatum. Vanaf de tweede maand vóór die vermoedelijke geboortedatum kan de som uitbetaald worden. Eerste geboorte: 1.223,11 EUR Tweede geboorte: 920,25 EUR De kinderbijslag wordt per maand uitbetaald aan de bijslagtrekkende (meestal vader of moeder). Eerste kind: 90,28 EUR per maand Tweede kind: 167,05 EUR per maand Derde kind e.v.: 249,41 EUR per maand Kinderbijslag wordt uitbetaald voor schoolgaande kinderen tot 25 jaar. Er is een leeftijdstoeslag bij de zesde, twaalfde en achttiende verjaardag. Verder bestaan er aanvullingen voor mindervalide kinderen, weeskinderen en kinderen van invalide of actieve mindervalide zelfstandigen, kinderen van gepensioneerde zelfstandigen of gewezen werklozen en kinderen uit éénoudergezinnen. Ziekteverzekering De sociale bijdragen geven je ook recht op een verzekering bij ziekte. De ziekteverzekering wordt gesplitst in twee delen: de gezondheidszorg en de uitkering wegens arbeidsongeschiktheid. De gezondheidszorgverzekering verzekert je tegen grote risico s (bevalling, opname in een ziekenhuis ) en kleine risico s (zoals dokters-, apothekers-, kinesitherapiekosten...). De uitkeringsverzekering bij arbeidsongeschiktheid bestaat uit een dagvergoeding wanneer je je beroep om gezondheidsredenen moet stopzetten. Uitkering bij arbeidsongeschiktheid Tijdens het eerste jaar arbeidsongeschiktheid spreken we van primaire arbeidsongeschiktheid. Deze term geeft aan dat je je vroegere beroep niet meer kan uitoefenen. Is je arbeidsongeschiktheid erkend door de geneesheer van je ziekenfonds, dan kan je aanspraak maken op de dagvergoeding. Deze vergoeding wordt uitbetaald vanaf de tweede maand arbeidsongeschiktheid. De eerste maand is er dus geen vergoeding. Vanaf het tweede jaar arbeidsongeschiktheid spreken we van invaliditeit. Je krijgt in dat geval mits je je activiteit volledig stopzet een verhoogde vergoeding. 27

28 Hulp van derden is er voor arbeidsongeschikte zelfstandigen die om gezondheidsredenen aangewezen zijn op de hulp van anderen. Via de diensten van je ziekenfonds kan je de tegemoetkoming regelen. De voorwaarden om de tegemoetkoming te kunnen krijgen zijn: Minstens drie maanden arbeidsongeschikt zijn. Ernstig zorgbehoevend zijn: minstens 11 op 18 punten scoren op de schaal voor zelfredzaamheid. Dat betekent dat je ernstige problemen hebt op het vlak van mobiliteit, huishouding, zelfzorg, communicatie en sociale contacten. Sinds 2011 is er ook de inhaalpremie (vakantiegeld voor invaliden). Wie op 31 december van het voorafgaande jaar minstens een jaar arbeidsongeschikt was en dat nog steeds is op 1 mei, heeft recht op een premie van 208,09 EUR. Moederschapsuitkering In de uitkeringsverzekering is ook een moederschapsuitkering voorzien voor de zelfstandige vrouwen en de meewerkende echtgenoten. Om van deze uitkering te kunnen genieten, moet een periode van moederschapsrust gerespecteerd worden waarin je niet mag werken. Die periode start minstens een week vóór de voorziene bevallingsdatum en eindigt ten vroegste twee weken na de bevalling. Na deze periode van verplichte rust, kan je binnen een termijn van 21 weken nog maximaal vijf weken (zes weken bij geboorte van een meerling) moederschapsrust opnemen. De wekelijkse vergoeding bedraagt 449,32 EUR. Het Familieplan (zie ook verder Loopbaanonderbreking voor zelfstandigen) voorziet onder bepaalde voorwaarden in een verlenging van de moederschapsrust in geval van hospitalisatie van de pasgeboren baby of in overheveling van de moederschapsrust naar de partner in geval van overlijden van de moeder. Uitkeringen in geval van arbeidsongeschiktheid 2 e tot 12 de maand Na de 12 de maand zonder stopzetting bedrijf Na de 12 de maand met stopzetting bedrijf Geen hulp van derden Wel hulp van derden Geen hulp van derden Wel hulp van derden Geen hulp van derden Wel hulp van derden Met gezinslast 55,07 EUR 75,07 EUR 55,07 EUR 75,07 EUR 55,07 EUR 75,07 EUR Alleenstaande zonder gezinslast Samenwonende zonder gezinslast 42,01 EUR 62,01 EUR 42,01 EUR 62,01 EUR 44,07 EUR 64,07 EUR 33,80 EUR 53,80 EUR 33,80 EUR 53,80 EUR 37,79 EUR 57,79 EUR 28

29 TIP Je kan je wettelijk voorzien pensioen, dat beperkter is dat dan van een werknemer, aanvullen met het Sociaal Vrij Aanvullend Pensioen. Jaarlijks zet je dan tot 9,4% van je inkomen opzij voor je Sociaal Vrij Aanvullend Pensioen. Op die 9,4% betaal je geen belastingen en geen sociale bijdragen. Door de combinatie van de interest en winstdeelname op het opzijgezette bedrag en het fiscaal en sociaal voordeel is het Sociaal Vrij Aanvullend Pensioen voor zelfstandigen financieel gezien dé verzekering bij uitstek. Meer info vind je in het volgende hoofdstuk. TIP Voor de meest recente cijfers, een berekening van je bijdrage, nieuwe wetgeving, online aansluiting en toegang tot je persoonlijk dossier, ga naar Pensioen Er bestaan twee soorten pensioenen: het rustpensioen en het overlevingspensioen. Het rustpensioen Het rustpensioen is een inkomen waarop je recht hebt na een loopbaan als zelfstandige. Een volledige loopbaan telt 45 jaar. Om op pensioen te gaan moet je natuurlijk de pensioenleeftijd bereikt hebben. De normale pensioenleeftijd is 65 jaar. In de toekomst zal de wettelijke pensioenleeftijd geleidelijk aan opgetrokken worden tot 67 jaar. Indien je al een voldoende lange loopbaan achter de rug hebt, kan je al vanaf 60 jaar met vervroegd pensioen. Sinds de pensioenhervormingen in 2013 zijn de voorwaarden voor vervroegd pensioen grondig gewijzigd. Zo moet je in 2015, 61 jaar en 6 maanden oud zijn en 40 gewerkte jaren aantonen. De voorwaarden voor een vervroegd pensioen worden dus geleidelijk aan verstrengd tot in 2016 een nieuwe regeling zal gelden: vervroegd pensioen zal mogelijk zijn op de leeftijd van 60 jaar na een loopbaan van 42 jaar; op 61 jaar na een loopbaan van 41 jaar of vanaf 62 jaar na een loopbaan van 40 jaar. Naar aanleiding van nieuwe pensioenhervormingen zullen de leeftijds- en loopbaanvoorwaarde geleidelijk aan nog strenger worden. Sinds 1984 wordt pensioen van een zelfstandige berekend op het werkelijke inkomen, begrensd tot een bedrag van ,45 EUR (grens voor 2016). Het overlevingspensioen Het overlevingspensioen is een vergoeding die aan de overlevende echtgenoot wordt toegekend. De uitkering wordt berekend op basis van de prestaties van de overleden echtgenoot. Dat kan ten vroegste vanaf 45 jaar. Tegen 2025 zal de minimumleeftijd stapsgewijs verhoogd worden tot 50 jaar. Wie niet voldoet aan deze leeftijdsvoorwaarde (45 tot 50 jaar), zal aanspraak kunnen maken op een overgangsuitkering gedurende een jaar (of 2 jaar wanneer er kinderen ten laste zijn). Deze uitkering is onbeperkt cumuleerbaar met loon of een andere sociale uitkering. Gewaarborgd minimumpensioen voor een volledige loopbaan Jaarbedragen Maandbedragen Rustpensioen gezin ,61 EUR 1.431,80 EUR Rustpensioen alleenstaande ,32 EUR 1.092,36* EUR Forfaitair overlevingspensioen ,68 EUR 1.089,47* EUR * Tegen 1 augustus 2016 worden het minimumpensioen voor alleenstaanden en het forfaitair overlevingspensioen gelijkgeschakeld met het bedrag van het gegarandeerd minimumpensioen voor werknemers. De bedragen zullen geleidelijk aan verhoogd worden. Het rustpensioen voor een alleenstaand zelfstandige zou dan ongeveer EUR per maand bedragen. Het rustpensioen als gezinshoofd werd reeds gelijkgeschakeld. tools 29

30 Het overbruggingsrecht Zelfstandigen na een faillissement of na een gedwongen stopzetting omwille van een brand, een natuurramp, een landbouwramp, vernielingen door derden of een als beroepsziekte erkende allergie komen in aanmerking voor het behoud van rechten gedurende maximaal vier kwartalen voor kinderbijslag en gezondheidszorg en een faillissementsuitkering. Deze uitkering en sociale rechten kunnen tijdens een periode van 12 maanden volgend op het faillissement of de gedwongen stopzetting uitbetaald worden. Later kan je steeds nieuwe aanvragen indienen op basis van nieuwe gebeurtenissen, zolang de uitkering niet langer dan 12 maanden uitbetaald werd. De uitkering bedraagt: 1.092,36 EUR per maand voor gerechtigden zonder gezinslast 1.431,80 EUR per maand voor gerechtigden met gezinslast. Belangrijk: Noch de meewerkende echtgenoot, noch de zelfstandige helper in hoofdberoep kan aanspraak maken op de faillissementsverzekering! De zelfstandige helper in hoofdberoep kan in sommige gevallen beroep doen op de verzekering gedwongen stopzetting, de meewerkende echtgenoot nooit. Vragen over je recht op de faillissementsverzekering en de verzekering gedwongen stopzetting? Contacteer Zenito Sociaal Verzekeringsfonds. Mantelzorg voor de zelfstandige Zelfstandigen of helpers, de medewerkende echtgenoten, de zelfstandigen die de pensioenleeftijd hebben bereikt en de zelfstandigen in bijberoep (in zoverre je bijdragen in hoofdberoep hebt betaald) kunnen een volledige of gedeeltelijke maandelijkse uitkering genieten wanneer je de zelfstandige activiteit tijdelijk of volledig onderbreekt om een naaste te verzorgen. Je kan je activiteit één tot zes maanden per aanvraag onderbreken met maximaal 12 maanden op een volledige loopbaan. In bepaalde gevallen kan je een vrijstelling van sociale bijdragen genieten als je drie maanden uitkering geniet. Gratis dienstencheques moederschapshulp Sinds 2006 kunnen vrouwelijke zelfstandigen onder bepaalde voorwaarden 105 gratis dienstencheques bekomen voor huishoudelijke hulp. Een dienstencheque is een betaalmiddel waarmee je erkende ondernemingen kan betalen voor het uitvoeren van een beperkt aantal huishoudelijke taken (schoonmaken, was, strijk, naaiwerk, bereiden van maaltijden, boodschappen doen, hulp bij verplaatsingen). Iedere cheque komt overeen met de vergoeding van een uur huishoudelijke hulp. In het kader van de moederschapshulp worden 105 dienstencheques gratis ter beschikking gesteld van vrouwelijke zelfstandigen die aan de volgende toekenningsvoorwaarden voldoen: 1. De schriftelijke aanvraag dient ten vroegste ingediend te worden vanaf de zesde maand van de zwangerschap en ten laatste op het einde van de vijftiende week volgend op de datum van de bevalling. 2. De vrouwelijke zelfstandige komt in aanmerking voor de uitkeringen vanuit een moederschapsverzekering. 3. Na de geboorte moet effectief een beroepsactiviteit (als loontrekkende, zelfstandige, ambtenaar of leerkracht) worden hernomen. 4. Je blijft aangesloten als zelfstandige voor de periode tussen de bevalling en het tijdstip van toekenning van de moederschapshulp tenzij je een andere beroepsactiviteit zou zijn gestart. 30

31 Wat doet Zenito Sociaal Verzekeringsfonds vervolgens voor jou? Zenito berekent voor jou hoeveel sociale bijdragen je moet betalen. Dat gebeurt aan de hand van je inkomen dat de fiscus ons doorgeeft. De bijdrage die wij van jou ontvangen, storten wij, na aftrek van de beheerskosten, onmiddellijk door aan de overheid. Daar wordt het verdeeld onder de verschillende uitkeringsinstanties (pensioen, kinderbijslag, ziekteverzekering...). Zenito zorgt ervoor dat je gegevens tijdig terechtkomen bij je ziekenfonds en kinderbijslagfonds. Ook houden wij je volledige loopbaan als zelfstandige bij zodat je pensioen later correct kan worden berekend. Zenito is specialist in individuele klantenbegeleiding. Het belang van de klant staat bij ons centraal en we bieden een integrale sociale bescherming. Zo heb je een persoonlijke klantverantwoordelijke die voor jou steeds de meest voordelige oplossing zoekt. Is je dossier zeer complex of ontstaan er conflicten met mutualiteiten of de overheid, dan staan wij je bij, zelfs tot in de arbeidsrechtbank. We hebben kantoren in het hele land en als je dat wenst, komen onze adviseurs in je zaak of bij je thuis langs. Op en in onze gratis nieuwsbrieven vind je alle info over sociale zekerheid. En last but not least: via je e-dossier kan je je dossier op de voet volgen. Je kan zelf berekenen welke bijdragen je zal moeten betalen, persoonlijke documenten en attesten downloaden en wijzigingen doorgeven. Zenito is het enige sociaal verzekeringsfonds dat jou die mogelijkheden biedt. De UNIZO Starterspas, een stevig pakket groeihormonen. Hét UNIZO-lidmaatschap voor startende ondernemers TIP Met je UNIZO Starterspas geniet je bovendien een korting van 10% op de tarieven voor bepaalde acties uitgevoerd door Zenito Ondernemingsloket (vergunningen, btw, neerleggingen...) Startende ondernemers verdienen een sterke partner. Daarom biedt UNIZO, de Unie van Zelfstandige Ondernemers, je de UNIZO Starterspas aan. Een stevig pakket groeihormonen voor iedere starter, opgedeeld in 4 stevige verpakkingen. Het UNIZO-lidmaatschap, met alle bijhorende voordelen Een persoonlijke startersadviseur en een scan van je onderneming na 12 maanden 12 maanden gratis facturatieprogramma en een jaar pechbijstand Meer dan EUR aan extra startersvoordelen zoals: - gratis publireportage - gratis startersgids EUR voordeel bij het openen van een KBC pakketrekening - terugbetaling van je lidmaatschap als je klant wordt bij Electrabel - voordelige IT en telecom van Proximus -... Deze Starterspas heb je al voor 191 EUR (excl. btw). Je bent dan lid tot eind 2016 en kan van het volledige aanbod van UNIZO Startersservice gebruik maken. 31

32 Welke voordelen bieden aanvullende verzekeringen? Wie zich bewust is van de risico s die hij of zij loopt, kan meestal schade en ongevallen voorkomen. Als zelfstandige loop je andere risico s dan als loontrekkende. Je doet er dan ook goed aan een inventaris op te stellen van die risico s. Zodra die klaar is, kan je beslissen hier eventueel preventief tegen op te treden of een verzekering af te sluiten. Meestal is een combinatie van deze mogelijkheden de beste keuze. Hou er wel rekening mee dat een aantal verzekeringen verplicht zijn. 32

33 TIP Voor alle informatie over de aanvullende verzekeringen kan je terecht bij Zenito Aanvullend Pensioen. aanvullendpensioen of via We onderscheiden drie grote risicogebieden 1. Persoonlijke risico s De risico s voor zelfstandigen en loontrekkenden zijn gelijklopend: ongeval, overlijden, ziekte, pensioen, werkloosheid... Zelfstandigen genieten echter minder bescherming dan loontrekkenden. Een reden te meer om je extra te beschermen! 2. Aansprakelijkheidsrisico s Een zelfstandige loopt risico door de daden die hij en zijn personeel stellen. Enkele voorbeelden: Tijdens schilderwerken valt een ladder om, met een verkeersongeluk tot gevolg. Een ober morst eten op de kledij van een klant. Een personeelslid raakt gekwetst tijdens het werk. 3. Bedrijfsschaderisico s De middelen van de zelfstandige (gebouwen, voertuigen, machines...) staan eveneens bloot aan allerlei gevaren. Voor elk van deze risico s bestaan er specifieke verzekeringen. Verzekeringen tegen persoonlijke risico s Als zelfstandige betaal je aanzienlijk minder sociale bijdragen dan een loontrekkende. De uitkeringen die je ontvangt, liggen logischerwijs ook lager. De tabel op de volgende pagina vergelijkt de uitkeringen van loontrekkenden en zelfstandigen. In de laatste kolom zie je welke bijkomende verzekeringen het verschil kunnen compenseren. Als zelfstandige kan je je dus beperken tot het wettelijk voorziene sociale zekerheidsstelsel, maar je kan dit ook aanvullen met bijkomende verzekeringen. Het is erg interessant om je beter te beschermen, maar het gebeurt dat je hiermee minder rekening houdt. Wanneer je bijvoorbeeld start, zal je misschien alle beschikbare middelen willen investeren in je zaak en ben je niet zozeer bezig met aanvullende bescherming. Toch is het belangrijk om je in te dekken. Risico s en de verzekering waarmee je je ertegen beschermt Laag pensioen - overlijden: (Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen / Toppensioen- Pensioensparen / Groepsverzekering Individuele Pensioentoezegging / RIZIV- Voorzorgsplannen voor medische zorgverleners. Inkomensverlies door arbeidsongeschiktheid: Gewaarborgd Inkomen. Het voorkomen van geldnood door hoog oplopende ziektekosten: Hospitalisatieverzekering. 33

34 Risico s Loontrekkende Zelfstandige Oplossing Pensioen Pensioenuitkering: volgens het aantal gewerkte jaren en het inkomen Idem, maar lager (Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen voor zelfstandigen Toppensioen-Pensioensparen Groepsverzekering / IPT Inkomensverlies door: ziekte ongeval invaliditeit Uitkeringen wegens arbeidsongeschiktheid. Eerste periode gewaarborgd loon, daarna 60% van het loon en bij invaliditeit (na 1 jaar) 65% De eerste maand: 0 EUR Daarna, bij volledige arbeidsongeschiktheid, vast (gering) bedrag per dag Verzekering Gewaarborgd Inkomen Ziektekosten kleine risico s Gedeeltelijke terugbetaling van dokters-, apothekers-, tandartskosten Gedeeltelijke terugbetaling Hospitalisatieverzekering Ziektekosten grote risico s Gedeeltelijke terugbetaling Gedeeltelijke terugbetaling Hospitalisatieverzekering Werkloosheid Werkloosheidsvergoeding Wanneer je zelfstandige wordt vanuit een loontrekkend beroep of vanuit de werkloosheid en je deze activiteit uitoefent gedurende minstens 6 maanden en maximum 15 jaar, blijft het recht op werkloosheidsvergoeding behouden. Op deze maatregel kan men slechts eenmaal een beroep doen. Faillissement Er is een zeer geringe verzekering bij faillissement. Om deze verzekering aan te spreken, neem je contact op met Zenito. Voor faillissementsbegeleiding kan je terecht bij Overlijden voor pensioenleeftijd Overlevingspensioen Idem, maar lager (Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen voor zelfstandigen Groepsverzekering / IPT Werkongeval Vergoeding voor werkongeval Geen verzekeringsvergoeding, je valt terug op de arbeidsongeschiktheidsvergoeding Verzekering Gewaarborgd Inkomen Beroepsziekte Vergoeding bij beroepsziekte Geen verzekeringsvergoeding, je valt terug op de arbeidsongeschiktheidsvergoeding Verzekering Gewaarborgd Inkomen Kinderen Kinderbijslag Idem, volledige gelijkschakeling met kinderbijslag werknemers sinds 1/07/

35 Geen financiële zorgen bij pensioen en overlijden. Minder belastingen en sociale bijdragen betalen. Een formule die enkel geldig is voor zelfstandigen. TIP Het wettelijk pensioen van de zelfstandige is beperkter dan dat van een loontrekkende. Een aanvullende pensioenvoorziening is dan ook aan te raden, zoals het (Sociaal) VAP. optimalisatie De pensioenplannen worden binnen Zenito Sociaal Verzekeringsfonds vzw (FSMA-nr A) verdeeld door Zenito Aanvullend Pensioen cvba (FSMAnr A), Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, gespecialiseerd in aanvullende sociale bescherming voor Zelfstandigen, en beheerd door de pensioeninstelling KBC Verzekeringen nv (FSMA nr. 0014), Prof. R. Van Overstraetenplein 2, 3000 Leuven voor het pensioengedeelte en door Zenito Solidariteitsfonds, Onderlinge Verzekeringsvereniging, voor de solidaire waarborgen. Vrij Aanvullend Pensioen (VAP) Het Vrij Aanvullend Pensioen is een unieke formule, exclusief voor zelfstandigen. Het systeem is zeer flexibel en biedt ook voor starters een pak voordelen. Het principe Je kan tot 9,40% van je netto bedrijfsinkomen opzijzetten in een Sociaal Vrij Aanvullend Pensioen (slechts 8,17% in een Gewoon VAP). Het gespaarde bedrag wordt opgebouwd op basis van een gewaarborgde interestvoet en door een eventuele winstdeelname. Voor elke storting wordt een interestopbrengst toegekend tot de einddatum van het pensioenplan. Deze kan in de loop van het pensioenplan wijzigen voor de stortingen die de pensioeninstelling na een eventuele wijziging ontvangt. Bovenop de gegarandeerde interestopbrengst kan er jaarlijks een deelneming in de winst toegekend worden volgens de modaliteiten en voorwaarden van het winstdeelnameplan. Deze deelname in de winst is niet gewaarborgd en is o.a. afhankelijk van de financiële resultaten van de pensioeninstelling en de economische conjunctuur. Het gespaarde geld ontvang je op pensioenleeftijd, samen met de interest en de winstdeelname. Het Vrij Aanvullend Pensioen: 2 soorten 1. Het Gewoon VAP De bijdragen zijn fiscaal aftrekbaar als bedrijfslast Zo bespaar je niet alleen belastingen (in de hoogste schijf) maar ook sociale bijdragen. Je geniet een maximale vrijheid Vrijwillige bijdragebetaling, ruime keuzemogelijkheid inzake VAP-bijdragen (tot 8,17% op het inkomen waarop ook je voorlopige wettelijke sociale bijdragen worden berekend, met een maximum van 3.060,07 EUR per jaar). 2. Het Sociaal VAP : met extra waarborgen! Het Sociaal VAP biedt extra troeven. Eigenlijk is het een Gewoon VAP, met dezelfde voordelen maar aangevuld met extra waarborgen. Hogere fiscaal aftrekbare bijdragen worden mogelijk: 15% meer dan in het Gewoon VAP (tot 9,40% op het inkomen waarop je voorlopige wettelijke sociale bijdragen worden berekend, met een maximum van 3.520,77 EUR per jaar). Minder belastingen en minder sociale bijdragen Voor de fiscus is het (Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen anders dan een levensverzekering of het pensioensparen. Je vrije bijdrage is immers volledig aftrekbaar als bedrijfslast op voorwaarde dat de zelfstandige tijdens het betreffende jaar effectief en volledig de bijdragen betaald heeft die hij krachtens het sociaal statuut der zelfstandigen verschuldigd is. Je sociale bijdragen worden berekend op je bedrijfsinkomen. Doordat je een extra bedrijfslast hebt afgetrokken, zal je ook heel wat minder sociale bijdragen moeten betalen. Flexibel De formule is flexibel. Je bepaalt zelf hoeveel je spaart en wanneer je dat doet. Als je dat wenst, kan je ook een tijdje niet sparen. Het (Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen mag bovenop de individuele levensverzekering en het klassieke pensioensparen fiscaal afgetrokken. 35

36 TIP Extra bescherming dankzij het Sociaal VAP via Zenito Aanvullend Pensioen Je bouwt een aanvullend rust- en/of overlevingspensioen op. Bij arbeidsongeschiktheid wordt het pensioenplan door ons verder opgebouwd. Bij bevalling voorzien we nog eens in een verdere doorstorting voor een half jaar. Bij arbeidsongeschiktheid ontvang je een extra bedrag bovenop je wettelijke uitkering. Bovendien krijg je, indien je het slachtoffer zou worden van een ernstige ziekte zoals kanker, een aanzienlijk belastingvrij bedrag uitgekeerd. Extra voordelig voor starters. Het bedrag dat je betaalt voor de opbouw van je Sociaal VAP kan je aftrekken in de hoogste schijf van je inkomen. Zowel bij aanvang van je activiteit als in het jaar van de herberekening van de sociale bijdragen betaal je dus minder belastingen en minder voor je wettelijke bijdrage sociale zekerheid. Voorbeeld: Je hebt een inkomen van EUR. Na het toepassen van een indexeringscoëfficiënt (1, voor 2016) bedraagt het geherwaardeerd inkomen ,68 EUR. Je kan het inkomen met 9,40% laten dalen door geld opzij te zetten voor een Sociaal Vrij Aanvullend Pensioen. Centen op VAP rekening Belasting besparing Sociale bijdragen besparing Totale besparing 42,80% 22,98% 65,78% Kostprijs VAP 1.449,54 EUR 620,40 EUR 333,10 EUR 953,51 EUR 496,03 EUR Naast een maximumbijdrage geldt er ook een minimumbijdrage. Uiteraard kan je ook beslissen om geen bijdrage te storten, maar doe je dit wel, dan geldt een minimumbedrag van 100,00 EUR in het Gewoon VAP, in een Sociaal VAP geldt een minimumbedrag van 111,12 EUR op jaarbasis. Om te weten wat je precies kan betalen, kan je terecht bij Zenito Aanvullend Pensioen via Inkomen 2013 Bijdragetabel VAP voor de gevestigde zelfstandige 2016 Geïndexeerd (x 1,028045) Gewoon VAP tot maximaal 8,17% Sociaal VAP tot maximaal 9,40% 2.500,00 EUR 2.570,11 EUR 209,98 EUR 241,59 EUR 5.000,00 EUR 5.140,23 EUR 419,96 EUR 483,18 EUR ,00 EUR ,45 EUR 839,91 EUR 966,36 EUR ,00 EUR ,68 EUR 1.259,87 EUR 1.449,54 EUR ,00 EUR ,90 EUR 1.679,83 EUR 1.932,72 EUR ,00 EUR ,13 EUR 2.099,78 EUR 2.415,91 EUR ,20 EUR ,97 EUR 3.060,07 EUR (= max.plafond) 3.520,77 EUR (= max.plafond) ,00 EUR ,80 EUR 3.060,07 EUR 3.520,77 EUR Extra voordelig voor starters & meewerkende echtgenoten Zelfstandigen die nog geen drie volledige jaren gestart zijn, hebben de keuze: Ofwel betalen zij sociale bijdragen op een zelf gekozen inkomen Ofwel betalen zij sociale bijdragen op de wettelijk ingestelde minimumgrens In het eerste geval (zelf gekozen inkomen) wordt de bijdrage voor het aanvullend pensioen berekend tot maximum 9,40% op dit verhoogd inkomen. Voor zelfstandigen die geen keuze-inkomen bepaald hebben, wordt de bijdrage berekend op de minimumgrens. Starters Inkomen Gewoon VAP tot maximaal 8,17% Sociaal VAP tot maximaal 9,40% 1 ste, 2 de en 3 de jaar ,66 EUR 1.062,97 EUR 1.223,00 EUR Starters Inkomen Gewoon VAP tot maximaal 8,17% Sociaal VAP tot maximaal 9,40% zeni.to/1rzid3l In MAXI-statuut 5.715,58 EUR 466,96 EUR 537,26 EUR 36

37 Het Sociaal VAP via Zenito Aanvullend Pensioen: een ideale aanvulling op je beperkt wettelijk sociaal statuut 1. Als je arbeidsongeschikt wordt, worden je VAP-bijdragen doorbetaald tot aan de pensioenleeftijd. Dat geeft jou de zekerheid dat je pensioenplanning niet in het gedrang komt bij arbeidsongeschiktheid. 2. Wanneer je als vrouwelijke zelfstandige moederschapsrust neemt, worden je VAPbijdragen voor twee volle kalenderkwartalen doorbetaald. 3. Wanneer je arbeidsongeschikt wordt, vult het Zenito Solidariteitsfonds, Onderlinge Verzekeringsvereniging, je wettelijke invaliditeitsuitkering aan tot op werknemersniveau door de toekenning van een rente door arbeidsongeschiktheid door een ziekte of een ongeval (arbeids- of privéongeval). 4. Een bijkomende vergoeding ten gevolge van een ernstige ziekte. Deze waarborg vergoeding bij ernstige ziekte heeft de volgende voordelen: De vergoeding komt bovenop de rente bij arbeidsongeschiktheid. Je krijgt meteen een uitkering indien je getroffen wordt door een ernstige ziekte. Deze uitkering komt tegemoet aan de dringende behoefte op het moment dat de ernstige ziekte wordt vastgesteld en dat je een aantal maatregelen moet nemen in functie van de onderneming. Dit gaat om volgende ernstige ziekten: kanker, leukemie, multiple sclerose, tuberculose, ziekte van Parkinson en ziekte van Hodgkin (allen erkend door de Minister van Sociale Zaken). Deze aanvullende prestaties in het Sociaal VAP via Zenito zijn niet onderhevig aan een medisch onderzoek door een verzekeringsgeneesheer, er zijn geen uitsluitingen en geen bijkomende premies van toepassing! Toppensioen Pensioensparen Naast een (Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen kan je via Zenito Aanvullend Pensioen ook deelnemen aan het Toppensioen Pensioensparen. Dat garandeert je een gewaarborgd spaarkapitaal bij je pensionering bovenop het kapitaal van het Vrij Aanvullend Pensioen. Je kan voor 2016 tot 940 EUR sparen en dat levert je een aanzienlijk kapitaal op ter aanvulling van je wettelijk pensioen. Je kan de betaling van het jaarlijks spaarbedrag zelf spreiden in de tijd. Vanuit fiscaal oogpunt is dit Toppensioen Pensioensparen ook interessant; de premies leveren een belastingvermindering op van 30%. Zowel het (Sociaal) VAP als het Toppensioen-Pensioensparen via Zenito Aanvullend Pensioen zijn Tak 21-pensioenplannen, m.a.w. 100% veilige spaarformules met een jaarlijks gegarandeerd rendement (kapitaalsgarantie) als essentieel kenmerk. Het voortijdig opvragen van de opgebouwde reserves vóór 60 jaar, is wel af te raden gezien de fiscaal ongunstige maatregelen. 37

38 RIZIV-Voorzorgsplannen Elke kinesitherapeut/geneesheer/apotheker/tandarts kan toetreden tot de Nationale Conventie tussen kinesitherapeuten/geneesheren/apothekers/tandartsen en mutualiteiten, de zgn. RIZIV-conventie. Via deze conventie, verbindt de kinesitherapeut/geneesheer/apotheker/tandarts zich ertoe de richtlijnen van het RIZIV na te leven inzake nomenclatuur en honoraria. Zo genieten patiënten immers van een hogere terugbetaling van de prestaties als ze zich richten tot een geconventioneerde kinesitherapeut/geneesheer/apotheker/tandarts. Kan jij van de RIZIV-tussenkomst genieten? Ja, je hebt recht op deze dotatie, indien je als geconventioneerde kinesitherapeut/geneesheer/apotheker/tandarts (zelfstandige of loontrekkende) werkzaam bent in het kader van de conventie. Het bedrag van deze toelage/dotatie wordt jaarlijks voor elk beroep gepubliceerd. Wij informeren je over de procedure om deze toelage te bekomen en nemen de administratieve stappen bij het RIZIV voor onze rekening. Het sociaal statuut biedt je bovendien twee grote voordelen bij de uitbouw van je sociale zekerheid: Enerzijds bieden we je de mogelijkheid om de RIZIV-toelage, een bedrag dat je kan ontvangen van het RIZIV, te beleggen. De dotatie wordt belegd in een individuele pensioenrekening: het zogenaamde RIZIV-Voorzorgsplan. Je kan je RIZIV-Voorzorgsplan ook nog eens aanvullen met een (Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen. Hoe moet ik deze tussenkomst van het RIZIV aanvragen? Wij openen voor jou een individuele pensioenrekening. Wij zorgen voor de verdere afhandeling van de volledige procedure. Dat is voor jou de beste garantie dat je je recht op deze dotatie niet verliest. Hoe kan je ze gebruiken? Je bent verplicht dit bedrag te gebruiken voor de opbouw van een aanvullende sociale zekerheid. Dat betekent dat je met deze dotatie een aanvullend pensioen kan financieren. Deze toelage dient niet bij het inkomen te worden gevoegd en is derhalve niet belastbaar noch aftrekbaar. 38

39 Groepsverzekering Individuele Pensioentoezegging (IPT) Als zelfstandig ondernemer geef je voortdurend het beste van jezelf voor je vennootschap. Waarom zou je dan niet ten laste van je vennootschap je koopkracht vrijwaren, wanneer je afhankelijk bent van een uitkering door werkonbekwaamheid of stopzetting van je professionele activiteit? En hoe kan je ervoor zorgen dat je naasten het zo goed mogelijk (blijven) hebben mocht je vroegtijdig overlijden? Je hebt de keuze uit twee formules: de klassieke groepsverzekering of de individuele pensioentoezegging. LET OP! Of je nu een vennootschap hebt of van plan bent er één op te richten, de boodschap is hetzelfde; als zelfstandige raden we aan om de pensioenbehoeften met een (Sociaal) VAP-overeenkomst veilig te stellen. Cumul is volledig toegelaten mits je de zogenaamde 80%-grens respecteert. Eerst (Sociaal) VAP, dan IPT of groepsverzekering. Een groepsverzekering of een individuele pensioentoezegging kan aanvullend gebruikt worden om de pensioenkapitalen van het VAP aan te vullen. Nog een bijkomende opmerking: door eerst de bijdragen van het VAP te storten, kan je als zelfstandige de wedde verhogen, omdat de verhoging van de bezoldiging fiscaal wordt geneutraliseerd door de aftrek van de VAP-bijdrage. Gevolg: de grens van 80% verhoogt, waardoor er een hogere groepsverzekering/ipt-premie mogelijk is! Het kapitaal bij uitkering wordt in een (Sociaal) VAP immers veel minder belast dan bij een groepsverzekering of IPT. Voor premies via een groepsverzekering of IPT geldt een taks van 4,40%, deze is niet van toepassing voor de VAP-bijdragen. 1. De klassieke groepsverzekering Voor wie? De klassieke groepsverzekering is een groepsverzekering voor bedrijfsleiders die effectief een leidinggevende functie uitoefenen en daarvoor een maandelijkse bezoldiging krijgen (zaakvoerders, bestuurders of beheerders). Door wie? Een groepsverzekering wordt afgesloten door het bedrijf, ten gunste van de verzekerden (jezelf) of hun rechthebbenden bij overlijden. De premies worden dus ook betaald door het bedrijf. De onderneming kent aan alle leden van eenzelfde categorie (bijvoorbeeld alle bestuurders) een extralegale pensioenvoorziening toe waarvan de bijzonderheden omschreven worden in een reglement dat integraal deel uitmaakt van het contract. Welke waarborgen? Je hebt de keuze uit twee hoofdwaarborgen: De pensioenverzekering: de verzekeringsmaatschappij zal je het opgebouwde kapitaal en/of de rentes uitkeren op het moment dat je wettelijk met pensioen gaat. De overlijdensverzekering: in geval je vóór de pensioenleeftijd overlijdt, hebben je begunstigden recht op een uitkering. Welke verworven rechten? Belangrijk voordeel: je bent eigenaar van het contract. Je geniet hierdoor van een aantal verworven rechten: Bij vroegtijdig vertrek beslis je zelf wat er met je contract zal gebeuren (de centen blijven een rente ontvangen en zijn opvraagbaar vanaf het moment dat je een wettelijk pensioen geniet). Bij eventuele verkoop of faillissement van je bedrijf, blijft het reeds opgebouwde kapitaal gevrijwaard. Je kan eventueel ook een voorschot opnemen voor het kopen, (ver)bouwen, herstellen van een in de Europese Unie gelegen onroerend goed. Het contract kan ook in pand gegeven worden als waarborg voor een hypothecaire lening. Welke fiscale voordelen? De gestorte premies zijn voor het bedrijf integraal aftrekbaar, onder de volgende voorwaarden: 1. De verzekering moet worden afgesloten voor alle leden van een bepaalde categorie (bv. alle zaakvoerders). 2. Je geniet binnen het bedrijf een regelmatige maandelijkse bezoldiging. 3. Je globale pensioen (de in jaarrente uitgedrukte som van het wettelijk pensioen en het extralegale pensioen) mag niet groter zijn dan 80% van de laatste normale bruto jaarbezoldiging op basis van een volledige beroepsloopbaan. Het verzekerde kapitaal wordt door de maatschappij rechtstreeks aan jou (en aan de eventuele overige rechthebbenden) uitgekeerd. Deze uitkering heeft dus geen enkele fiscale impact voor het bedrijf. Ook hier staat Zenito tot je dienst voor verdere info. 39

40 2. Individuele pensioentoezegging (IPT) Het verschil met de klassieke groepsverzekering is dat het wordt afgesloten door het bedrijf, ten gunste van één verzekerde (jezelf) of de rechthebbenden bij overlijden. De premies worden dus ook betaald door het bedrijf. De individuele pensioentoezegging biedt jou maatwerk en wordt afgestemd op je specifieke wensen. Het is een individueel contract zonder reglement, en moet dus NIET worden afgesloten voor alle leden van een bepaalde categorie (bv. alle bestuurders). Gewaarborgd Inkomen Wanneer je door ziekte of ongeval niet of slechts gedeeltelijk kan werken, dan heb je pas na één maand recht op de wettelijk voorziene uitkeringen voor arbeidsongeschiktheid en dit alleen maar als je volledig werkonbekwaam bent. Een verzekering gewaarborgd inkomen zorgt er dan ook voor dat je tijdens je afwezigheid wel over de financiële middelen beschikt om je zaak draaiende te houden. In het slechtste geval, bij stopzetting van de zaak, heb je ook de middelen om jou en je gezin verder te onderhouden. Het principe is eenvoudig Je bepaalt welk vervangingsinkomen je wil ontvangen indien je arbeidsongeschikt zou worden. Hierbij hou je rekening met wat je nodig hebt om de ziekteperiode te kunnen overbruggen, leningen die je moet afbetalen en hulp die je zal nodig hebben in je zaak. Indien je gedeeltelijk arbeidsongeschikt wordt, ontvang je vanaf een bepaalde datum een overeenkomstig deel van de gevraagde dagvergoeding. De premie van deze verzekering is volledig fiscaal aftrekbaar als bedrijfslast. De premieberekening hangt af van verschillende factoren Leeftijd Rente: de vergoeding die je op jaarbasis wenst te verzekeren Eigen risicotermijn: periode waarin geen uitkeringen volgen (1, 2, 3, 6, of 12 maanden) Activiteit Hospitalisatieverzekering Via Zenito Aanvullend Pensioen kan je een hospitalisatieverzekering afsluiten die ervoor zorgt dat je gewapend bent tegen onverwacht hoogoplopende ziekenhuisfacturen en medische onkosten. 40

41 Verzekeringen voor aansprakelijkheidsrisico s en bedrijfsschaderisico s Wettelijk verplichte verzekeringen Privé: B.A. auto Verzekering huispersoneel Bedrijf: B.A. auto Arbeidsongevallenverzekering Personeel B.A. brand en ontploffing Onontbeerlijke verzekeringen Brandverzekering B.A. privéleven (familiale) Rechtsbijstand B.A. uitbating, toevertrouwd goed, na levering Brandverzekering Bedrijfsschade Rechtsbijstand Aan te raden verzekeringen Omnium auto Verkeerspolis Reisverzekering Machinebreuk Alle risico s Transportverzekering 41

42 Welke rechtsvorm kies je voor je onderneming? Als starter moet je je zaak organiseren volgens een bepaalde ondernemingsvorm. Kies je niet voor een vennootschap, dan wordt je onderneming een eenmanszaak of handelszaak. 42

43 TIP Laat je inspireren op onze blog en ontdek er onze posts en e-books blog.zenito.be Kiezen tussen handelszaak en vennootschap Handelszaak (natuurlijke persoon) In het dagelijks taalgebruik staat de term handelszaak of eenmanszaak voor een onderneming die, in tegenstelling tot de vennootschap, geen aparte rechtspersoonlijkheid bezit. Er is dus ook geen duidelijke splitsing tussen het privévermogen van de handelaar en het vermogen van de zaak. Voordelen Beslissingen kunnen op een snelle en weinig formele manier genomen worden. Aangezien alle winst van de eenmanszaak wordt belast in functie van de natuurlijke persoon-ondernemer, komt het batig saldo na belastingen bij die ondernemer zelf terecht. Je beslist zelf hoeveel je hiervan investeert in de zaak. Beperkte administratieve en boekhoudkundige verplichtingen. Nadelen Geen specifieke juridische structuur. Je bent zelf onbeperkt aansprakelijk en staat met je volledige persoonlijke vermogen in voor de verbintenissen van de onderneming. Opvolging en overname uitwerken is moeilijker. Het uitwerken van een preventieve opvolgingsregeling heeft de meeste kans op slagen als je onderneming een vennootschapsvorm heeft aangenomen. In dat geval kan je immers werken met aandelen en kan de zeggenschap over de onderneming gescheiden worden van de economische eigendom. Dat is onmogelijk in een eenmanszaak die niet zomaar valt op te splitsen. Inkomstenbelastingen: alle inkomsten van de onderneming worden belast via de personenbelasting van de ondernemer zelf. Er is geen aparte fiscale aangifte en aanslag voor de eenmanszaak. Vennootschap (rechtspersoon) Een vennootschap wordt opgericht door een contract op grond waarvan twee of meer personen overeenkomen iets in gemeenschap te brengen met als doel één of meer nauwkeurig omschreven activiteiten uit te oefenen en met het oogmerk aan de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen. In de gevallen bepaald in het wetboek, kan een vennootschap worden opgericht door een rechtshandeling uitgaande van één persoon die goederen bestemt tot één of meer nauwkeurig omschreven activiteiten. Wanneer je kiest voor een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, dan zal de notaris je vragen om bij de opstart een financieel plan neer te leggen. Bij een faillissement binnen de drie jaar na oprichting, kan de rechter dit financieel plan opvragen. Blijkt dan dat je onvoldoende maatschappelijk kapitaal voorzag om de zaak kansen op succes te geven, kan de beperkte aansprakelijkheid worden opgeheven. In de gevallen bepaald in het wetboek kan de vennootschapsakte bepalen dat de vennootschap niet is opgericht met het oogmerk aan de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen. (definitie volgens het Wetboek van Vennootschappen). Voordelen Rechtspersoonlijkheid: de vennootschap heeft eigen rechten en plichten. Voor bepaalde vennootschapsvormen geldt een beperkte aansprakelijkheid. Fiscaliteit: het belastbaar resultaat wordt belast in het stelsel van de vennootschapsbelasting. Voor kmo s bestaat hier een zgn. verlaagd opklimmend tarief. Het fiscaal voordeel van een vennootschap ligt echter niet zozeer in de lagere tarieven, maar in de mogelijkheid te streven naar een optimale inkomstenmix. De inkomsten van vennootschap en individu kunnen zodanig worden georganiseerd dat in totaal zo weinig mogelijk belastingen worden betaald en dat er jarenlang een zo stabiel mogelijk inkomen wordt genoten. Alle afspraken tussen partners die samenwerken in de zaak staan duidelijk op papier. De vennootschap biedt een aantal interessante mogelijkheden om vóór het overlijden een goede opvolgingsregeling uit te dokteren. 43

44 Nadelen Formele besluitvorming en procedures. Meer juridische en administratieve verplichtingen dus meer kosten. De oprichting is voor de meeste vennootschapsvormen door diverse wettelijke verplichtingen duurder dan het starten met een eenmanszaak. Zwaardere boekhoudkundige verplichtingen. Welke vennootschapsvorm is geschikt voor je onderneming? Als je kiest voor een vennootschap, moet je ook nog opteren voor een bepaalde vennootschapsvorm. We zetten de belangrijkste vennootschapsvormen op een rij en bespreken hun voor- en nadelen. De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid ((E)BVBA) Oorspronkelijk bestonden er belangrijke verschillen tussen de BVBA en de naamloze vennootschap (NV). Een hele serie wetswijzigingen heeft het onderscheid tussen NV en BVBA steeds meer doen vervagen. Het belangrijkste juridische verschilpunt dat overblijft ligt in het besloten karakter van de BVBA. Dit wil zeggen dat de overdracht van aandelen (verkoop, schenking, vererving...) aan strikte regels gebonden is. Bovendien is het vereiste minimumkapitaal lager in de BVBA dan in de NV ( EUR, in plaats van EUR). Iedere handelaar, ondernemer of beoefenaar van een vrij beroep kan ook alleen een BVBA oprichten. Alle bepalingen die gelden voor een gewone BVBA blijven in principe gelden voor een eenpersoons-bvba. Het te volstorten minimumkapitaal ligt wel hoger bij de EBVBA. Algemeen is dat bij een BVBA 1/5 van het kapitaal in geld, met een minimum van EUR. Bij een EBVBA dient een minimumkapitaal van EUR te worden volstort. Voordelen Een EBVBA kan opgericht worden door een vennoot (BVBA vanaf twee vennoten). Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk ten belope van hun inbreng. De aandelen zijn altijd op naam en slechts onder zeer strikte voorwaarden overdraagbaar aan derden zodat het familiaal karakter gewaarborgd blijft. Nadelen Notariële akte nodig voor de oprichting van een (E)BVBA. Boekhoudkundige en administratieve verplichtingen zijn zwaarder dan bij een eenmanszaak. 44

45 De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Starter (Starters-BVBA) De Starters-BVBA heeft alle kenmerken van de klassieke (E)BVBA, behalve dat er geen minimumkapitaal is. Het is dus mogelijk om een Starters-BVBA op te richten met slechts één euro kapitaal. Alleen natuurlijke personen kunnen een Starters-BVBA oprichten! Voordelen De Starters-BVBA kan worden opgericht met slechts één euro kapitaal. De Starters-BVBA is een waardig alternatief voor de eenmanszaak. Nadelen Zolang de Starters-BVBA bestaat moet ieder jaar 25% van de winst gereserveerd worden. Het is moeilijk om een Starters-BVBA op te richten en toch te kunnen genieten van het verlaagd tarief in de vennootschapsbelasting als je dividenden wil uitkeren. Voor de Starters-BVBA gelden dezelfde formaliteiten als voor de klassieke (E)BVBA: notariële akte, publicatie in Staatsblad... De naamloze vennootschap (NV) Hoewel de wetgever de vennootschapsvorm van de NV had uitgedacht als ondernemingsvorm voor grotere kapitaalkrachtige ondernemingen, kan de NV-vorm ook aangenomen worden door kleine en middelgrote (familiale) bedrijven. De NV blijft wel op de eerste plaats een kapitaalsvennootschap, met andere woorden een vennootschap die anoniem kapitaal zal aantrekken. Hou er echter rekening mee dat de wetgever besliste om anonieme effecten aan toonder af te schaffen. Vanaf 1 januari 2008 mogen geen nieuwe effecten met een anoniem karakter meer uitgegeven worden. Enkel gematerialiseerde effecten of aandelen op naam waren nog mogelijk. Al wie nog effecten aan toonder in een kluis bewaarde, moest die uiterlijk 31 december 2013 omzetten in effecten op naam of moest die op een effectenrekening laten zetten. Belangrijkste verschilpunten met de BVBA zijn de strakkere en meer ingewikkelde bestuursorganisatie en het hogere minimumkapitaal ( EUR). In naamloze vennootschappen zijn de aandelen doorgaans vrij overdraagbaar. Nochtans kan de overdracht van aandelen in de statuten beperkt worden. Voordelen Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk ten belope van hun inbreng. Aandelen zijn in principe vrij overdraagbaar. Er kunnen winstbewijzen worden uitgegeven. Nadelen Notariële akte nodig voor de oprichting van een NV. Minder goede waarborgen voor het behoud van het familiaal karakter. Vrij ingewikkelde besluitvorming en zware boekhoudkundige verplichtingen. Hoog startkapitaal vereist. 45

46 De vennootschap onder firma (VOF) De vennootschap onder firma is de eenvoudigste vennootschapsvorm. Het is een zuivere personenvennootschap. Dat betekent dat in principe: De vennootschap ontbonden wordt door het overlijden van een vennoot De vennoten hun aandeel niet kunnen verkopen of schenken zonder akkoord van de medevennoot Alle beslissingen met eenparigheid genomen worden Voordelen Er is geen minimumkapitaal vereist. De inbreng van de vennoten kan bestaan uit arbeid. De oprichting van een VOF kan via een onderhandse akte. Er is een minimum aan formele regels en je hoeft geen notaris in te schakelen. De aandelen zijn niet overdraagbaar aan derden zodat het familiaal karakter gewaarborgd blijft. Beperkte verplichtingen inzake openbaarmaking van stukken. Nadelen Alle vennoten zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor de schulden van de VOF Het faillissement van de VOF brengt onvermijdelijk het faillissement van de vennoten met zich mee. De gewone commanditaire vennootschap (Comm. V) De gewone commanditaire vennootschap of Comm. V verschilt van de VOF in die zin dat er naast de beherende vennoten ook stille vennoten of geldschieters bestaan. De stille vennoten hebben, in tegenstelling tot de onbeperkt aansprakelijke beherende vennoten, een beperkte aansprakelijkheid. Voordelen De voordelen zijn dezelfde als bij de VOF met dit verschil dat de stille vennoten enkel aansprakelijk kunnen worden gesteld voor hun inbreng van kapitaal dat recht geeft op deelname in de winst. Hun aandeel in het eventueel verlies blijft eveneens beperkt tot het kapitaal dat zij zelf hebben ingebracht. De oprichting kan via een onderhandse akte. Er is een minimum aan formaliteiten en je hoeft geen notaris in te schakelen. Nadelen De nadelen zijn dezelfde als bij de VOF met dit verschil dat de stille vennoten zich niet openlijk kunnen inlaten met het beheer van de vennootschap. Indien zij dit wel doen, worden zij onbeperkt aansprakelijk. De Comm. V mag geen winst uitkeren zolang er overgedragen verlies is. De commanditaire vennootschap op aandelen (Comm. VA) De commanditaire vennootschap op aandelen heeft eveneens stille vennoten en beherende vennoten. Het grote verschil met de gewone commanditaire vennootschap is dat de aandelen gedematerialiseerde effecten kunnen zijn, net zoals in een NV. Deze vennootschapsvorm combineert de voordelen van een personenvennootschap (stabiel bestuur) met die van een kapitaalsvennootschap. Voordelen De stille vennoten zijn enkel aansprakelijk ten belope van hun inbreng. De aandelen zijn vrij overdraagbaar. 46

47 Nadelen De beherende vennoten zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor alle schulden van de vennootschap. De Comm. VA moet worden opgericht bij notariële akte. De Comm. VA moet voldoen aan alle boekhoudkundige verplichtingen van de dubbele boekhouding inzake publicatie, etc. Er is een hoog startkapitaal vereist ( EUR). De coöperatieve vennootschap met beperkte of onbeperkte aansprakelijkheid (CVBA - CVOA) Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (CVBA) en de coöperatieve vennootschap met onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid (CVOA). Voordelen Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk voor het bedrag van hun inbreng in de CVBA. De vennoten kunnen gemakkelijk in- en uittreden. Nadelen Notariële akte nodig voor de oprichting van een CVBA. Boekhoudkundige en administratieve verplichtingen zijn zwaarder. TIP Je staat sterker in je onderhandeling met de bank als je een goed ondernemings- en financieel plan kan voorleggen. Op startsimulator vind je een gratis online stappenplan voor het opstellen van zo n financieel plan. Neem een vliegende start met de startsimulator Een goed idee In de eerste fase neemt UNIZO je ondernemingsidee onder de loep. Is je idee goed en maakt het kans op de markt? UNIZO gaat na of je idee haalbaar is. Wie ben ik, wat wil ik, wat kan ik? Hier kan je testen of je ondernemersbloed in je hebt. Bovendien controleert UNIZO of je volledig in orde bent met de nodige bewijzen en vergunningen. Ondernemingsplan In de derde fase stelt UNIZO je ondernemingsplan en financieel plan op. Dat doen ze door een marktanalyse te maken, je bedrijfsmissie en strategie te formuleren en je marketingplan vorm te geven. Daarnaast bekijken ze samen met jou een aantal financieringsmogelijkheden en behandelen ze het financieel plan in al zijn aspecten. Formaliteiten Na een laatste controle van de wettelijke en praktische formaliteiten kan je van start gaan met je eigen zaak! Wil je je plan aftoetsen bij iemand met ervaring? Contacteer dan de UNIZO Ondernemerslijn op het nummer of per ondernemerslijn@unizo.be. Je kan er 7 dagen op 7, 24u op 24 terecht. 47

48 Wat zijn je verplichtingen inzake boekhouding, btw & fiscaliteit? Een goede boekhouding voeren is cruciaal voor het welslagen van je zaak. Je doet hiervoor best een beroep op een boekhouder of accountant, een vertrouwenspersoon voor je zaak. 48

49 TIP Heb je de intentie om personeel aan te werven? Laat je eerst goed adviseren door een gespecialiseerde instantie. Wij kunnen je hiervoor ADMB HR group aanbevelen. Boekhouding Een goede boekhouding voeren is meer dan een wettelijke verplichting. Zonder een goede boekhouding is een gezond bedrijfsbeheer onmogelijk. Het geeft je een realistische kijk op de financiële situatie van je bedrijf. Ook als je een beroep doet op een externe boekhouder of accountant, volg je dus best zelf je boeken regelmatig op. Afhankelijk van de aard en de omvang van je bedrijf voer je één van de volgende soorten boekhoudingen: Voor eenmanszaken, vennootschappen onder firma (VOF) en gewone commanditaire vennootschappen( Comm.V), met een omzet kleiner dan EUR volstaat een vereenvoudigde boekhouding. Voor vennootschappen (BVBA, EBVBA, Starters BVBA, CV, NV, Comm. VA) en voor alle andere ondernemingen met een omzet vanaf EUR is een volledige (dubbele) boekhouding verplicht. Voer je een vereenvoudigde boekhouding, dan moet je dagelijks je financiële dagboeken (kas- en bankboek) invullen en op regelmatige basis een aan- en verkoopboek bijhouden. Het inventarisatieboek en de jaarrekening stel je één keer per jaar op. Bij een volledige boekhouding komt daarbij nog een rekeningstelsel en een uitgebreide jaarrekening met balans, resultatenrekening en toelichting. In beide stelsels ben je verplicht een boekhouding te voeren die aangepast is aan de aard en omvang van je onderneming. Ze moet voldoende informatie verstrekken over alle verrichtingen in je bedrijf. Deze informatie krijg je uit de verantwoordingsstukken die naar de verschillende verrichtingen verwijzen (facturen, rekeninguittreksels, afschrijvingstabellen, enz.). Met de wettelijke erkenning van het elektronisch boekhouden hoef je sinds 2005 als ondernemer niet langer naast je elektronische boekhouding ook een papieren boekhouding bij te houden. Btw Iedereen die in de uitoefening van een activiteit geregeld en zelfstandig leveringen van goederen of van diensten verricht zoals omschreven in het btw-wetboek, is onderworpen aan de btw-plicht. Hij moet een btw-activering aanvragen en btw betalen. Het normale btw-tarief bedraagt 21%. Er is ook een verlaagd tarief van 6% of 12%. Ondernemers (natuurlijke persoon, VOF of BVBA) die voor 75% van hun omzet geen factuur uitreiken aan hun klanten (leveringen aan particulieren), kunnen opteren voor de forfaitaire btw-regeling. Deze forfaitaire btw-regeling kan enkel van toepassing zijn voor de beroepen waarvoor forfaitaire grondslagen werden vastgelegd. Hun omzet mag nooit meer dan EUR excl. btw bedragen. Ondernemers met een omzet van maximum EUR kunnen gebruik maken van het vrijstellingsregime. Zij moeten dan geen btw aanrekenen, maar kunnen ook zelf geen btw aftrekken. Je moet ook in dat geval wél je btw-status activeren bij het Ondernemingsloket. Dit vrijstellingsregime kan niet gebruikt worden door ondernemers in de bouwsector en sinds 1 januari 2014 ook niet door horecaondernemers die met een geregistreerde kassa werken en ondernemers uit de sector van de recuperatie van materialen. 49

50 De belastingaangifte Voor het voorbije boekjaar moet je als zelfstandige een belastingaangifte indienen. Op het belastbaar inkomen betaal je jaarlijks belastingen. Afhankelijk van de juridische vorm van de onderneming wordt het stelsel van de personenbelasting of de vennootschapsbelasting toegepast. Berekening van de personenbelasting Binnen de personenbelasting betaal je belastingen op (onder andere) je beroepsinkomen. Dat is je bruto inkomen verminderd met de beroepskosten. Het belastingbarema voor de personenbelasting telt vijf tarieven. De belastingstructuur ziet er als volgt uit (inkomsten 2016, aanslagjaar 2017) Inkomstenschijven in EUR Belastingtarief Gemeentebelasting bv. 7% TOTAAL EUR 25% 1,75% EUR EUR 30% 2,10% EUR EUR 40% 2,80% EUR EUR 45% 3,15% EUR > EUR 50% Hieraan moet nog wel de gemeentebelasting, verschuldigd op het belastingbedrag, worden toegevoegd. Het belastingvrije minimum bedraagt EUR. Dat bedrag wordt verhoogd voor lage inkomens, indien de belastingplichtige gehandicapt is en/of personen ten laste heeft. Voorafbetalingen aanbevolen De wetgever verplicht zelfstandigen niet om voorafbetalingen op de personenbelasting te doen. Doen ze geen voorafbetalingen, dan krijgen ze echter een belastingvermeerdering. De fiscus verwacht vier voorafbetalingen: voor 10 april, 10 juli, 10 oktober en 21 december. In principe ben je telkens 1/4 van de verschuldigde personenbelasting verschuldigd. Wanneer je voor de eerste maal als zelfstandige in hoofdberoep een onderneming opricht, ben je voor drie jaar vrijgesteld van voorafbetalingen. Gedurende die periode past de fiscus geen belastingvermeerdering toe. Dit geldt ook voor nieuwe vennootschappen, op voorwaarde dat het om een nieuwe vennootschap gaat en deze voldoet aan de definitie van kmo uit het vennootschapsrecht. Bedrijfsvoorheffing Vennootschappen dienen bij het uitbetalen van een wedde aan de bedrijfsleiders (mandatarissen, werkende vennoten) een deel van deze wedde in te houden en rechtstreeks te betalen aan de fiscus: de bedrijfsvoorheffing (zoals bij loontrekkenden). Dat gaat ook gepaard met het invullen van bepaalde formulieren. Je laat je hiervoor best bijstaan door een sociaal secretariaat. Meer info: 50

51 Andere berekening in het kader van de vennootschapsbelasting Vennootschappen zijn onderworpen aan de vennootschapsbelasting. In een vennootschap wordt de winst belast, dat zijn de inkomsten min de bewezen uitgaven. Ook dividenden die de vennootschap uitkeert uit haar winst worden in de vennootschapsbelasting belast. Het belastingtarief voor vennootschappen bedraagt 33,99%, inclusief 3% crisisbelasting. Voor kleine vennootschappen bedraagt het verlaagd tarief (exclusief 3% crisisbelasting) bij een winst: minder dan EUR 24,25% tussen en EUR 31% tussen en EUR 34,50% > EUR 34.50% Net als eenmanszaken, kunnen ook vennootschappen hun verschuldigde belastingen vooraf betalen om zo een belastingverhoging te voorkomen. Als er winst wordt uitbetaald aan de aandeelhouders of vennoten, dan moet er roerende voorheffing worden ingehouden en doorgestort aan de Staat. Deze voorheffing op dividenden bedraagt in principe 25% (21% in welbepaalde gevallen). 51

52 Hoe financier je je plannen? Zowel om te starten als om je bedrijf concurrentieel te houden, moet je investeringen doen. Die kan je financieren met eigen of met vreemde middelen. Eigen middelen zijn, eenvoudig gezegd, de middelen die je zelf in je bedrijf stopt. 52

53 Meestal volstaan de eigen middelen niet om al je investeringen te financieren. Via kredieten op lange of korte termijn kan je vreemde middelen of een vreemd vermogen aantrekken. Voorbeelden van kredieten op lange termijn zijn: het investeringskrediet, een lening op afbetaling en leasing. Kredieten op korte termijn zijn bijvoorbeeld het kaskrediet en het discontokrediet. Tips voor een gezond financieel evenwicht Stem de duur van je financiering steeds af op de duur van je investering Investeringen op lange termijn worden best gefinancierd met permanente middelen (= eigen middelen + vreemd vermogen op lange termijn). Voor investeringen op korte termijn ga je het beste leningen met een kortere looptijd aan. Zorg voor een positief netto bedrijfskapitaal Het vreemd vermogen op korte termijn moet volledig terugbetaald kunnen worden met de vlottende activa. M.a.w.: voorraden, klantenvorderingen en beschikbaar geld samen moeten groter zijn dan de schulden die op korte termijn vervallen. Zorg ervoor dat je over voldoende eigen middelen beschikt Het eigen vermogen vormt de meest permanente financieringsvorm voor een bedrijf. Het biedt je onderneming wat financiële ademruimte bij tegenvallende resultaten. Voldoende eigen vermogen is bovendien een noodzakelijke voorwaarde om kredieten te bekomen. De bereidheid van de financiële instellingen om leningen toe te staan, hangt onder meer af van de verhouding van het eigen vermogen en het vreemd vermogen. Wil je je risico s zoveel mogelijk beperken, dan is een haalbaarheidsstudie van je project aangewezen. Stap daarom in Go4Business en ontdek je ondernemerscapaciteiten en de haalbaarheid van je ondernemersidee samen met een UNIZO Startersadviseur. Ga naar voor meer informatie & inschrijvingen. 53

54 Komt je zaak in aanmerking voor steunmaatregelen? De overheid stelt een aantal steunmaatregelen ter beschikking van startende ondernemers. In dit deel volgt een bondig overzicht van enkele belangrijke federale, Vlaamse en Brusselse steunmaatregelen. Daarnaast bestaan er ook provinciale en gemeentelijke vormen van steun. 54

55 TIP Vraag je lening aan via je UNIZO-Steunpunt Voor de aanvraag van diverse leningen van het Participatiefonds Vlaanderen kan je terecht bij UNIZO. Dat is het geval voor onder andere de Startlening+. De Participatiefondsadviseur gaat na of je in aanmerking komt voor de lening en ondersteunt je bij het opstellen van je dossier. Participatiefonds Vlaanderen Participatiefonds Vlaanderen kent achtergestelde leningen toe. Dat houdt in dat andere schuldeisers dan Participatiefonds Vlaanderen voorrang krijgen en eerst worden betaald wanneer uw bedrijf in moeilijkheden zou komen. Achtergestelde leningen worden door de banken beschouwd als eigen vermogen en mee in rekening genomen als buffer bij problemen. Jouw onderneming beschikt zo over een gezondere financiële basis. Meer informatie op Startlening+ De Startlening+ is bestemd voor alle starters, zowel natuurlijke personen als rechtspersonen. Participatiefonds Vlaanderen verstaat onder starter dat je jouw zelfstandige activiteit nog niet langer dan 4 jaar uitoefent. Het maximumbedrag van de lening is gelijk aan het kleinste van volgende bedragen: 4 maal de eigen inbreng. Dit bedrag mag ook gedeeltelijk of volledig geleend worden De duur van de lening is minimaal 3 en maximaal 10 jaar. De intrestvoet is vast en bedraagt nu 3,00 % per jaar. De Startlening+ is bestemd voor de financiering van je materiële, immateriële en financiële investeringen, evenals voor de financiering van jouw behoefte aan bedrijfskapitaal die gepaard gaat met de start of uitbouw van uw activiteit. Extra s indien je werkzoekende bent Definitie werkzoekende: een volledig uitkeringsgerechtigde werkloze, niet-werkende werkzoekende of begunstigde van een leefloon Je bezorgt een geldig attest Startlening (verkrijgbaar bij de VDAB of enige andere bevoegde instantie bij de aanvraag). De looptijd van je lening als werkzoekende bedraagt minimum 5 jaar. Participatiefonds Vlaanderen vraagt geen waarborgen als je werkzoekende bent. Indien de zaak of onderneming wordt stopgezet, dan kan zelfs een schuld tot worden kwijtgescholden. Je behoudt het recht op werkloosheidsuitkering bij stopzetting voor om het even welke reden binnen de 15 jaar volgend op de start van de zelfstandige activiteit. Waar de Startlening + aanvragen? Voor aanvragen en begeleiding bij de indiening van de Startlening+ kan je je wenden tot UNIZO-Startersservice ( of bij je bank. 55

56 Kmo-cofinanciering De kmo-lening is bedoeld voor natuurlijke personen en/of rechtspersonen. Voor natuurlijke personen, geldt dat zij zich moeten vestigen als zelfstandige in hoofdberoep om een beroep te kunnen doen op de kmo-cofinanciering. De kmo-cofinanciering is bestemd voor de financiering van je/jouw materiële, immateriële en financiële investeringen, evenals voor de financiering van je/jouw behoefte aan bedrijfskapitaal die gepaard gaat met de start of uitbouw van je/jouw activiteit. Het maximumbedrag van de kmo-cofinanciering is gelijk aan het kleinste van de volgende bedragen: 4 maal de eigen inbreng Je eigen inbreng moet minstens 10% van de globale investering bedragen. De tussenkomst van de cofinancier (bank, investeringsfonds, business angel) moet minstens 20 % van de globale investeringsbehoefte bedragen. De looptijd van de lening is minimaal 3 en maximaal 10 jaar. De intrestvoet is gelijk aan de IRS-intrestvoet (basisintrestvoet op de markt voor investeringskredieten) voor de betrokken looptijd +0.53%, met een minimum van 3%. Waar een kmo-cofinanciering aanvragen? Je kan een aanvraag voor een kmo-cofinanciering indienen via één van de kredietinstellingen en investeringsfondsen waarmee Participatiefonds Vlaanderen een samenwerkingsovereenkomst heeft of BAN Vlaanderen indien een of meerdere business angels optreden als cofinancier. Participatiefonds Brussel Cofinanciering met een bank BRUFIN Kan zowel ingediend worden door een erkende bank als door de drager van het project. Het geldt voor elk type investering van EUR tot EUR. De tussenkomst van Brupart bedraagt maximum 50% van de totaal benodigde financiering. Er moet een eigen inbreng zijn van 10% van het project met waarborgen. In principe is er geen begeleiding, tenzij anders beslist wordt door Brupart. In dat geval verzorgt Brupart zelf de begeleiding. Microfinance Boost-me lening Geldt voor elk type investering voor EUR tot EUR. De eigen inbreng moet 25% van het project bedragen. Er zijn geen waarborgen vereist. De lening heeft een duur tussen de 3 en 5 jaar en een rentevoet van 4%. Er wordt voorzien in verplichte begeleiding (verzorgd door Brupart of door een erkend steunpunt). De lening voor personen jonger dan 30 jaar werd opgenomen in de Boost-me lening. De voorwaarden zijn dezelfde. 56

57 BEHOUD VAN RECHT OP WERKLOOSHEIDSUITKERING Ook de RVA werkte een aantal maatregelen uit die de toegang tot een zelfstandig beroep vergemakkelijken. Het zijn maatregelen met behoud van werkloosheidsuitkeringen indien een zelfstandige activiteit slecht afloopt. Je onderbreekt als werknemer je betrekking om als zelfstandige te starten. Zet je als werknemer zelf je loontrekkende activiteit stop om zelfstandig te worden, dan behoud je onder bepaalde voorwaarden je rechten inzake werkloosheidsverzekering. Je wordt toegelaten tot het recht op uitkeringen na je zelfstandig beroep indien je voor je uitkeringsaanvraag genoeg dagen gewerkt hebt als werknemer in loondienst EN je je zelfstandig beroep minstens 6 maanden en maximum 15 jaar hebt uitgeoefend (behoudens uitzonderingen). Je bent werkloos en je onderbreekt de werkloosheidsperiode. Als je als uitkeringsgerechtigde werkloze een werkloosheidsperiode beëindigt om een beroep uit te oefenen als zelfstandige of zelfstandig helper, behoud je je rechten als je die zelfstandige activiteit minimum 6 maanden en maximum 15 jaar uitoefent. Waarborgregeling Als de bank je geen krediet kan verlenen, enkel en alleen omdat je onvoldoende zekerheden of waarborgen kunt bieden, is de Waarborgregeling mogelijk een goed alternatief. Met de Waarborgregeling stelt de Brusselse of de Vlaamse Overheid zich borg voor een deel van het krediet dat je nodig hebt. Daardoor verlaagt het risico voor je bank en verhoogt je kredietwaardigheid. De waarborg is afhankelijk van je kredietbehoefte en je tekort aan zekerheden. Hou ook rekening met de volgende voorwaarden: Eenzelfde kmo kan via de Waarborgregeling van maximum EUR (in Vlaanderen) of EUR (in Brussel) aan waarborgen gebruik maken. Uitzonderingen op deze regel zijn mogelijk. De waarborg kan betrekking hebben op ten hoogste 75% (in Vlaanderen) of 80% (in Brussel) van het bedrag van je krediet. Er moet een éénmalige premie betaald worden, die berekend wordt in functie van de omvang en de looptijd van de waarborg. De waarborg heeft een aanvullend karakter en komt bovenop de andere zekerheden die de bank je vraagt. Meer informatie: - In het Vlaams Gewest: - In het Brussels Gewest: Winwinlening Dankzij de Winwinlening kunnen kmo s in Vlaanderen eenmanszaak of vennootschap een goedkope privé-financiering genieten. Hierbij verstrekt een particuliere kredietgever een geldlening aan de kmo voor een periode van acht jaar. Het maximum bedrag van zo n lening bedraagt EUR per kredietgever en EUR per kmo. De betaalde interest wordt laag gehouden voor de ondernemer en de kredietgever kan een jaarlijkse belastingvermindering (in de personenbelasting) genieten van 2,5% van het uitgeleende kapitaal. Ook het risico op faillissement van de ondernemer wordt voor de kredietgever gedeeltelijk ingedekt: hij/zij verkrijgt een éénmalige belastingvermindering ter waarde van het niet terugbetaalde bedrag. Voor ondernemers in het Brussels Gewest bestaat de Winwin lening voorlopig nog niet. Meer info op Meer info? 57

58 Microkredieten Wie een eigen zaak wil opstarten of uitbouwen, maar niet terecht kan bij een (klassieke) bank voor een lening, kan kiezen voor een Impulskrediet van Hefboom. Er zijn 4 formules mogelijk: Impulskrediet GO: voor wie zelfstandige is/wil worden in hoofdberoep (max EUR). Impulskrediet PAKT: voor wie zelfstandige is/wil worden in bijberoep (max EUR). Impulskrediet COOP: voor activiteiten via een activiteitencoöperatie (begeleiding van werkzoekenden: (max EUR). Impulskrediet START: voor de eigen inbreng bij de aanvraag van een startlening van het participatiefonds (max EUR). Alle informatie op TIP Subsidiedatabank voor ondernemers Via de subsidiedatabank voor ondernemers biedt het Agentschap Ondernemen en het Enterprise Europe Network jou basisinformatie over de belangrijkste steunmaatregelen van de provinciale, Vlaamse, federale en Europese overheden. Naast subsidies zijn ook andere steunmogelijkheden in deze databank opgenomen. Risicokapitaal en achtergestelde leningen Startende ondernemingen hebben vaak nood aan bijkomende financiële middelen. Financieren kan met eigen middelen, leasing, een banklening of risicokapitaal. Wanneer je in sommige gevallen niet bij de bank terecht kan, biedt een risicokapitaalverschaffer misschien een oplossing. Risicokapitaalverschaffers financieren via aandelenparticipatie, een (converteerbare) obligatielening of een achtergestelde lening. Zij worden blootgesteld aan het risico van de onderneming, waardoor zij investeren in ondernemingen die zeer sterk kunnen groeien en een hogere dan gemiddelde rendabiliteit kunnen realiseren. Naast kapitaal bieden de meeste risicokapitaalverschaffers ook managementondersteuning; strategisch, operationeel en financieel advies gebaseerd op ervaring in andere ondernemingen. In sommige gevallen moet de onderneming bereid zijn om een vertegenwoordiger van de risicokapitaalverschaffer toe te laten in het beheer van de onderneming. Meestal is dit een minderheidsbelang met een tijdelijk karakter. Er wordt een investeringsovereenkomst opgemaakt en een exit plan, waarbij aan de risicokapitaalverschaffer een duidelijk beeld over de exit mogelijkheden wordt gegeven, vóór de beslissing tot investeren genomen wordt. Naast de privé-risicokapitaalverschaffers, hebben ook de Vlaamse en de Brusselse overheid risicokapitaalverschaffers opgericht. Voor meer informatie kan je de volgende websites consulteren: Voor het Vlaams Gewest is er de Participatiemaatschappij Vlaanderen: Voor het Brussels Gewest is er de Gewestelijke Investeringsmaatschappij Brussel: 58

59 Fiscale steunmaatregelen Tax shelter voor startende ondernemingen Sinds 1 juli 2015 hebben particulieren die rechtstreeks inschrijven op nieuwe aandelen van een startende kleine vennootschap recht op een belastingvermindering. Ze hebben ook recht op deze belastingvermindering wanneer ze een deelneming verwerven in een erkend startersfonds. Het startersfonds moet deze ingezamelde middelen dan wel beleggen in nieuwe aandelen van startende kleine vennootschappen. Normaal gezien gaat het om een belastingvermindering van 30%. Indien de particulier echter investeert in een microvennootschap, bedraagt de belastingvermindering 45%. De toepassing van deze maatregel moet het voor de startende ondernemer dus eenvoudiger maken om het benodigde kapitaal te verwerven. Voor meer info over de voorwaarden raadpleeg Gedeeltelijke vrijstelling van doorstorting Bedrijfsvoorheffing Sinds 1 juli 2015 krijgt een startende kleine vennootschap een vrijstelling van de doorstorting van de bedrijfsvoorheffing van 10%. Voor een microvennootschap gaat het om een vrijstelling van 20%. De maatregel kan gecombineerd worden met alle andere maatregelen inzake niet-doorstorting van bedrijfsvoorheffing. De vennootschap mag maximaal 4 jaar oud zijn zijn. De vrijstelling van de doorstorting van de bedrijfsvoorheffing geldt enkel voor bezoldigingen van werknemers. De bezoldigingen van bedrijfsleiders komen bijgevolg niet in aanmerking voor de vrijstelling. Vrijstelling van interest op leningen aan startende ondernemingen via crowdfunding Sinds 1 augustus 2015 zijn de intresten van nieuwe leningen die toegekend zijn aan startende kleine vennootschappen en startende eenmanszaken via een erkend crowdfundingplatform vrijgesteld. De gelden moeten gebruikt worden om nieuwe economische activiteiten te financieren. De vennootschap mag maximaal 4 jaar oud zijn en de lening moet voor een periode van minimaal 4 jaar worden aangegaan. Het maximumbedrag van de vrijstelling per jaar bedraagt euro (nog te indexeren) per belastingplichtige. Voor 2016 komt dit neer op een bedrag van euro. Voor meer info over de voorwaarden raadpleeg 59

60 Steunmaatregelen voor vorming en consultancy Vlaams Gewest: kmo-portefeuille De vereenvoudigde kmo-portefeuille zal van start gaan op 1 april Via de kmo-portefeuille kan u als ondernemer in het Vlaams Gewest jaarlijks beschikken over een subsidiebedrag afhankelijk van de grootte van uw onderneming. KO s kunnen jaarlijks tot EUR en MO s tot EUR subsidies op jaarbasis aanvragen. Deze bedragen zijn vrij te besteden door de kmo. Waar er tot en met 31 maart er 4 pijlers (met verschillende subsidiepercentages) zijn (opleiding, advies, advies voor internationaal ondernemen en technologische verkenning), zal er vanaf tevens 1 subsidiepercentage zijn voor de twee overgebleven pijlers: opleiding en advies (incl. internationaal ondernemen en technologische verkenning). Onder elk van deze pijlers kan u met een ondernemingsportefeuille diensten aankopen bij een door de Vlaamse Overheid erkende dienstverlener. Voor KO s is dit 40% en voor MO s 30% De kmo-portefeuille zal via op een eenvoudige en geautomatiseerde applicatie (beheerd door Agentschap Ondernemen) via de website te gebruiken zijn. Er zal geen dossierbehandeling meer gebeuren. Kmo-groeisubsidie Voor strategische groeitrajecten via innovatie, transformatie of internationalisatie is de kmo-groeisubsidie ontwikkelt. Dit vervangt het strategisch advies bij heroriëntatie, pilootprojecten strategisch advies, aanwervingspremie snelle groei (AOI) en haalbaarheidsstudie bij opstart (IWT). Er kan voor gekozen worden tussen een interne (aanwerving) of externe (consultancy) versterking. Hiervoor is een subsidieplafond van EUR/kmo op jaarbasis, met een subsidiepercentage van 50%. Beide zijn ook combineerbaar, met een maximum van EUR. Belangrijk: minimaal projectbedrag: EUR. De procedure tot toekenning is vereenvoudigd. Bij het toekennen van de subsidie is er een beoordeling van het ingediende dossier door het Agentschap Innoveren en Ondernemen. Na afronding van het project volgt ook een evaluatie. Kmo-portefeuille Kmo--Groeisubsidie Opleiding Advies Aankoop externe kennis Aanwerving interne kennis KO MO KO MO Kmo Kmo Steun% 40% 30% 40% 30% 50% 50% Maximaal jaarbasis KO: EUR MO: EUR Vrij te besteden over beide pijlers EUR EUR Combinatie is mogelijk; maximaal bedrag subsidie Minimum projectkost / / / / EUR EUR Voor meer info: of kennissysteem 60

61 Brussels Gewest: Steun voor ondernemingen en zelfstandigen In het Brussels gewest kan je voor opleiding en consultancy een beroep doen op verschillende steunmaatregelen. De belangrijkste zijn: Préactiviteitssteun: als je een zaak wil starten in Brussel, kan je vooraf advies inwinnen of een studie laten uitvoeren. De kosten van de externe consultant die hieraan verbonden zijn, worden voor 50% terugbetaald (met een minimum van 500 EUR). De missie van de consultant moet relevant zijn en een doorslaggevende rol spelen voor de opstart van je activiteit. Meer informatie en aanvraagformulieren op - Steun en subsidies Steun voor investeringen Vlaams Gewest In Vlaanderen bestaat er geen algemene investeringssteun meer voor kleine dossiers. Er bestaat wel nog ondersteuning voor milieu-investeringen: de ecologiepremie. Meer info Vlaamse Overheid, Vlaams Energieagentschap Koning Albert II-laan 20 bus Brussel Tel: 02/ Brussels Gewest: Algemene investeringssteun Het Brussels Gewest voorziet een tussenkomst bij algemene investeringen: van 5% tot 35% op een minimale investering van EUR. De investeringen moeten verbonden zijn met: de bouw van een nieuwe vestiging of de uitbreiding van een bestaande vestiging; het diversifiëren van je productie naar nieuwe productmarkten; een fundamentele verandering in je productieproces. Voor specifieke investeringen op vlak van bijvoorbeeld energiebesparing, productie van hernieuwbare energie of de aanpassing aan de Europese milieunormen, kan zelfs tot 45% steun verleend worden. Meer info Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Bestuur Economie en Werkgelegenheid, Directie Steun aan Ondernemingen Kruidtuinlaan 20, 1035 Brussel Tel: of -35 of -37 Mail: expa.eco@mbhg.irisnet.be of consult.eco@mbhg.irisnet.be - Steun en subsidies 61

62 Steun bij export en innovatie De overheid verleent ook steun aan zelfstandige ondernemers voor export ( en innovatie ( In Brussel bestaan gelijkaardige steunmaatregelen die je kan terugvinden op en op In Vlaanderen kan je voor innovatiebegeleiding terecht bij de provinciale innovatiecentra ( of bij het Agentschap voor Innoveren en Ondernemen ( Steun bij aanwerving Met verschillende banenplannen en andere maatregelen verleent de overheid steun bij aanwerving. Voor starters is onder meer de vermindering van sociale bijdragen bij eerste, tweede, derde, vierde en vijfde aanwerving van belang. Er is ook een belastingvrijstelling mogelijk voor het aanwerven van een exportverantwoordelijke. Voor meer info surf naar ga naar het tabblad exporteursinfo en klik door naar fiscale attesten. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is er tot EUR steun voor de aanwerving van een medewerker. In het kader van een specifiek project op vlak van export of innovatie ( - Steun en subsidies). Advies, persoonlijke begeleiding en een kwalitatieve administratieve ondersteuning voor starters en kandidaat-starters. Heb je plannen voor je eigen zaak? Sta je op het punt om je eigen baas te worden? In welke fase je ook bent, als onafhankelijke dienstengroep hebben we alles in huis om jou een perfecte start te garanderen. Lang wachten en administratieve rompslomp? Vergeet het! We regelen voor jou de inschrijving in de Kruispuntbank voor Ondernemingen, je btw-nummer, de inschrijving bij het sociaal verzekeringsfonds, noem maar op. Daarnaast bieden we je alle mogelijke diensten aan zodat je in alle zekerheid kan ondernemen. Nu én later. In zee gaan met Zenito, dat is bewust kiezen voor een betere zekerheid. 62

63 Startersgids 2016 contactformulier Wil je graag meer informatie over de opstart van jouw zaak, vul dan dit invulformulier in en bezorg het ons. Via mail: Per post: t.a.v. Levi Van Ginderdeuren Willebroekkaai Brussel Contactgegevens Naam: Voornaam: Geboortedatum: Rijksregister nr.: Tel.: GSM: Beschrijf kort welke activiteiten je graag zou willen doen (bv. sector), zo kunnen wij bepalen welke documenten je nodig hebt bij de opstart: 63

64 Een Zenito-kantoor in jouw buurt Provincie Gemeente Telefoon Fax ANTWERPEN Antwerpen Herentals Geel Puurs Lier Mechelen Westerlo Turnhout BRUSSEL Brussel Evere VLAAMS- BRABANT Leuven Halle LIMBURG Hasselt Overpelt OOST -VLAANDEREN Gent Sint-Niklaas Aalst Oudenaarde Eeklo WEST -VLAANDEREN Brugge (Sint-Clarastraat) Knokke-Heist Kortrijk (officieel kantoor) Diksmuide Veurne Waregem Roeselare Ieper Tielt Oostende Poperinge Brugge ( t Zand) ol.brugge@zenito.be NAMUR Namur namur@zenito.be LUXEMBOURG Libramont libramont@zenito.be HAINAUT Tournai sst.tournai@zenito.be Ath sst@zenito.be Houdeng-Aimeries lalouviere@zenito.be 64

65 BETERE ZEKERHEID Waarom een Sociaal Businessplan? Als vooruitziend ondernemer maak je een businessplan voor je bedrijf of zaak. Je doet dit door op lange termijn te denken, je risico s in te calculeren en de opportuniteiten te detecteren Zo verhoog je de kans om van je onderneming een echt succes te maken. Waarom niet eenzelfde denkoefening doen voor je persoonlijk traject? Heb je er als eens bij stilgestaan dat jij als zaakvoerder de belangrijkste pijler van je onderneming bent? Wat als er met jou iets gebeurt? Heb je al eens nagedacht welke mijlpalen in jouw privéleven het succes van je zaak zouden kunnen beïnvloeden? Vooruit kijken Tijdens je loopbaan als zelfstandige maak je immers veel belangrijke veran deringen mee: in de eerste plaats de voorbereiding op de opstart van je onderneming, maar evenzeer de aankoop van je huis of appartement, de keuze van een vennootschap, trouwen, kinderen krijgen en deze laten studeren, een ziekte of een ongeval, al dan niet verder werken na je pensioen Al deze momenten hebben een impact op je loopbaan en je financiën, waardoor je daar nu al beter rekening mee kan houden! Ze vragen extra bescherming maar bieden ook kansen tot optimalisatie van je sociaal statuut. Beschouw je sociale zekerheid dus niet als iets statisch, integendeel! Bescherm je toekomst Wij hebben alvast 13 sleutelmomenten voor jou opgelijst. Kies er één of meerdere uit die voor jou het meest van toepassing zijn en stel je persoonlijk Sociaal Businessplan samen voor een betere zekerheid voor je zaak, jezelf en je dierbaren.

66 BETERE ZEKERHEID Optimaliseer je sociale bescherming dankzij het Sociaal Businessplan IK BREID UIT IK HEB TWIJFELS ZIEKTE OF ONGEVAL IK BEREID ME VOOR IK START IK GA TROUWEN/ SAMENWONEN IK WORD MAMA/PAPA IK HEB EEN EIGEN HUIS MET PENSIOEN GAAN OVERLIJDEN VENNOOTSCHAP STARTEN KINDEREN UIT HUIS WERKEN EN PENSIOEN In deze levensloop van de zelfstandige zie je 13 icoontjes die telkens voor een belangrijk sleutelmoment kan staan. Inderdaad, kan staan : niet elke ondernemer legt hetzelfde parcours af, dus kan het best zijn dat er bepaalde fases voor jou niet van toepassing zullen zijn. Toch zijn er vast een paar waarvan je nu al weet dat die jouw pad wél zullen kruisen. Neem ze allemaal rustig door en kies de sleutelmomenten die voor jou het beste van toepassing zijn en anticipeer op een zorgeloze toekomst.

67 13 Sleutelmomenten die je leven als zelfstandige beïnvloeden IK BEREID ME VOOR IK START IK GA TROUWEN/ SAMENWONEN IK WORD MAMA/PAPA IK HEB EEN EIGEN HUIS KINDEREN UIT HUIS Ik bereid me voor op de start Een goede voorbereiding is de sleutel tot succes. We maken je graag wegwijs in de administratieve opstartverplichtingen. ikbereidmevoor Ik start als zelfstandige Je staat nu financieel op eigen benen en dat biedt heel wat mogelijkheden. Wij denken met je mee, zodat jij en je gezin goed beschermd zijn. ikstart Ik ga samenwonen of trouwen Ga je samenwonen of trouwen? Bekijk wat de mogelijkheden zijn om je sociale bescherming uit te breiden. ikgatrouwensamenwonen Ik word mama/papa Is er een kindje op komst? Je sociale zekerheid biedt je mogelijkheden om je gezin extra te beschermen. ikwordmamapapa Ik heb een eigen huis Een aankoop van een eigen stek vereist een constant inkomen voor de afbetaling van je lening en andere kosten. Je goed beschermen tegen inkomensverlies is dan ook de boodschap. ikhebeeneigenhuis Mijn kinderen gaan uit huis Kinderen worden groot en verlaten het nest. Een moment waarop je niet meteen aan je sociale zekerheid bij Zenito denkt en dat is jammer! kinderenuithuis IK HEB TWIJFELS IK BREID UIT ZIEKTE OF ONGEVAL MET PENSIOEN GAAN WERKEN EN PENSIOEN Ik heb twijfels over mijn loopbaan of competenties Elke ondernemer maakt het wel eens mee: je stelt je vragen over je competenties of je maakt je zorgen over sommige lopende zaken. ikhebtwijfels Mijn zaak breidt uit of gaat internationaal Je denkt eraan om personeel aan te werven of je droomt van vestigingen in het buitenland. We zetten de mogelijke valkuilen en opportuniteiten voor jou op een rijtje. ikbreiduit Ziekte of ongeval Iedereen wordt wel eens ziek of kan slachtoffer worden van een ongeval. Dit heeft altijd invloed op je inkomen, ook wanneer jouw partner of kind zorgen nodig heeft. ziekteofongeval Met pensioen Je stopt met je professionele activiteit en vanaf nu kan je genieten van je welverdiend pensioen. Althans, als je de juiste voorbereidingen hebt getroffen. metpensioengaan Verder werken na mijn pensioen Je kan het niet laten. Het ondernemerschap zit na al die jaren nog steeds in je bloed, dus kies je ervoor om verder te werken na je pensioen, maar hoe? werkenenpensioen VENNOOTSCHAP STARTEN Ik start een vennootschap op Een vennootschap betekent heel wat opportuniteiten naar fiscale optimalisatie. De keuze voor de juiste vennootschapsvorm beschermt jouw persoonlijk vermogen. vennootschapstarten OVERLIJDEN Overlijden Het is geen leuke gedachte, maar ooit zal je er willens nillens ooit mee te maken krijgen. Hoe zorg je voor een goede sociale bescherming voor je dierbaren als je er niet meer bent? overlijden Vind alle deze sleutelmomenten uitgebreid terug op

68 Op deze website vind je een handige tool om de opstart van je zaak voor te bereiden. Aan de hand van een aantal korte vragen, ontvang je meteen een overzicht van alle etappes die je moet doorlopen, én volledig gepersonaliseerd op maat van jouw zaak. We wensen je alvast veel succes! Verantwoordelijke uitgever: Jan Steverlynck, Willebroekkaai 37, 1000 Brussel Op zoek naar bijkomende info of inspiratie? Neem ook eens een kijkje op onze blog. BLOG.ZENITO.BE