Bossen en hun groeiplaats

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Bossen en hun groeiplaats"

Rosalia Jacobs
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Bossen en hun groeiplaats Too poor, too rich and too hard Too hard to be good Evy Ampoorter Intro 1

2 Intro? 2

3 VERDICHTING VERSMERING poriëncontinuïteit? VERVORMING (plastisch) Opmerking: spoorvorming door verdichting / plastische vervorming A B C 3

4 Dichtheid bodem = gewicht per volume-eenheid droge grond = indicator voor porositeit Ampoorter et al. (2007) Controle Grijs: tussen sporen Zwart: in de sporen Indringingsweerstand = maat voor de weerstand tegen het indringen van een object (vb. wortel) = maat voor de bodemsterkte Ampoorter et al. (2010) Ampoorter et al. (2007) Controle Grijs: tussen sporen Zwart: in de sporen 4

5 Waterbergend vermogen = water dat tegen de zwaartekracht in wordt vastgehouden in de bodem (plantbeschikbaar water) = bepaald door poriënverdeling (smalle en middelmatige poriën) Fijne textuur (vb. leem): vooral fijne poriën waterbergend vermogen normaal groot verdichting: verschuiving naar nog kleinere poriën waterbergend vermogen Grove textuur (vb. zand): vooral brede poriën (draineren makkelijk) waterbergend vermogen normaal klein verdichting: verschuiving naar kleinere poriën waterbergend vermogen Gasuitwisseling O 2 CO 2 Ampoorter et al. (2010) 5

6 Infiltratiesnelheid Wijziging chemische processen Waterhuishouding en gasuitwisseling verstoord N 2 O Mineralisatie N-beschikbaarheid 6

7 Spoorvorming Diepere bodemlagen komen bloot Microreliëf/microklimaat Beïnvloedende factoren? 7

8 Beïnvloedende factoren Bodemtextuur Klei/leem meest gevoelig MAAR schade op zandbodems zeker mogelijk! Bodemvochtgehalte Afhankelijk van textuur A B C Klei/leem Zand weinig schade max. verdichting vervorming vervorming/verdichting verdichting/vervorming weinig schade Hillel (1998) Hartmann & De Boodt (1974) Beïnvloedende factoren Precompressiestress = bodemsterkte Bodemvormende, hydraulische en antropogene processen Bodems met wijde poriën: lage precompressiestress Bodem met smalle poriën: grotere precompressiestress eerste passages op losse bodem meest schadelijk! verdichte bodems bieden weerstand tegen verdere verdichting! Brais et al. (1998) 8

factoren Bodemcontactdruk = machinegewicht bodemcontactoppervlak Bepaald door Machinegewicht Aantal

9 Beïnvloedende factoren Bodemcontactdruk = gewicht contactoppervlak Bepaald door Machinegewicht (+) Aantal banden (-) Bandbreedte (-) Opm: rupsbanden / boogie tracks (-) Bandendruk (+) Beïnvloedende factoren Bodemcontactdruk = machinegewicht bodemcontactoppervlak Bepaald door Machinegewicht Aantal banden Bandbreedte Opm: rupsbanden / boogie tracks (-) Bandendruk Takkenmat Ampoorter et al. (2007) 9

10 Gevolgen biodiversiteit? Gevolgen biodiversiteit FLORA - Hoge bodemdichtheid - Hoge indringingsweerstand - Laag O 2 gehalte >1470 kg/m³ klei, >1750 kg/m³ leem-zand >2-3 MPa < 6-10% Negatief effect op wortelgroei! Maar: 1 overschrijding voldoende plant-specifieke respons - Directe schade aan wortels in sporen - Zaadbank verstoord Godefroid & Koedam (2004) 10

Gevolgen biodiversiteit FAUNA - Hoge bodemdichtheid - Hoge indringingsweerstand - Laag O 2 gehalte

11 Gevolgen biodiversiteit Wortelpatroon Vitaliteit, mortaliteit Wijziging gemeenschap: tredvegetatie (Pitrus, Ijle zegge, Ruwe smele, Klein springzaad) Opmerking: zandbodems plantbeschikbaar water Gevolgen biodiversiteit FAUNA - Hoge bodemdichtheid - Hoge indringingsweerstand - Laag O 2 gehalte Gravende organismen: activiteit gehinderd Vitaliteit, mortaliteit Wijziging gemeenschap Directe schade in de sporen 11

12 Gevolgen biodiversiteit Opmerking: Bodemschade Microklimaat/microreliëf Aantal habitats Diversiteit mogelijk MAAR weegt niet op tegen nadelen!!! (negatief effect op allerlei processen, heel lang herstel noodzakelijk) Herstel? 12

13 Herstel BEÏNVLOEDENDE FACTOREN - Bevriezen en smelten van bodemwater - Zwellen en krimpen van kleipartikels - Biologische activiteit Wortelgroei (poriënvolume, poriëncontinuïteit) Regenwormen (graven, fragmentatie en begraven van strooisel, bodemaggregatie) Herstel HERSTELSNELHEID - Snelst op alluviale bodems - Traagst op zand - Heel veel variatie: gemiddeld jaar, maar jaar niet ondenkbaar niet hersteld voor volgende dunningscyclus! Eventueel te versnellen door: - Stimuleren van bodemleven (betere strooiselkwaliteit, lagere zuurtegraad, ) - Boomsoorten die verdichte bodems doorwortelen (Zwarte els, ) - Mechanisch loswerken MAAR: schade aan fauna en flora, bodemlagen en zaadbank verstoord TE VERMIJDEN! 13

14 Herstel Altijd schade + traag herstel beter voorkomen dan genezen!!! Machines zo licht mogelijk Contactoppervlak machine-bodem vergroten Weersomstandigheden in acht nemen!!! Vaste ruimingspistes - Beperkte oppervlakte bereden - Ruimte tussen pistes ongestoord 14

Vergelijkbare documenten

Bodemverdichting door gemechaniseerde houtoogst: noodzakelijk kwaad of vermijdbare schade? Evy Ampoorter Kris Verheyen

Bodemverdichting door gemechaniseerde houtoogst: noodzakelijk kwaad of vermijdbare schade? Evy Ampoorter Kris Verheyen http://dfwm.ugent.be/lavobo/ 1. Inleiding Evolutie oogstmethoden productiviteit, veiligheid,