Provinciebrede aanpak kansrijke droge bossen. Leon van den Berg Bart Nyssen

Transcriptie

1 Provinciebrede aanpak kansrijke droge bossen Leon van den Berg Bart Nyssen

2 Provinciebrede aanpak kansrijke droge bossen

3 Oerboslandschap op zandgronden Op droge zandgrond: Linden-Eikenbos Bruine bosbodem Grote diversiteit aan bos-soorten

4 Oerboslandschap op zandgronden Op droge zandgrond: Linden-Eikenbos Bruine bosbodem Grote diversiteit aan bos-soorten

5

6 Bruine bosbodem 11 november 2011 Bosgroep Zuid Nederland 6

7

8 Uitlogen bruine bosgrond

9 Uitlogen bruine bosgrond

10 Uitlogen bruine bosgrond

11 Ontstaan van de humuspodzolen

12 Ontstaan van de humuspodzolen Verarming humuspodzolen door plaggen door verzuring

13 Heidebebossingen Bosaanleg met verzurende soorten Zwakke nutriëntenpomp

14

15 Verzuring en vermesting Verdere uitloging Strooiselophoping Eikensterfte? Pionierbos

16 Gevolgen In de afgelopen 75 jaar (A horizont t.o.v. C horizont) tussen de % van de kationen verdwenen uit de bovenste laag van de bodem (Bergsma et al., 2016) NHy, NOx, SOx In de afgelopen jaar spreken we over ruim 90%

17 Beschikbaarheid van nutriënten in de bodem Dunne strooisellaag Afgeplagde strooisellaag Strooisel accumulatie Snelle cyclus van nutriënten Diepgravende bodemfauna Uitspoeling nutriënten Podzolisatie Zure depositie Verticale loskoppeling nutriëntencycli Herstel Basische procesdomein Fe/Al procesdomein Basische procesdomein?

18 Herstel van het Brabantse boslandschap op zandgronden

19 Mull CEC (µeq/kg droge bodem) AE Bw Cy Een (hele rijke) referentie: Bialowieza, Bruine bosbodem met Linde en Eik

20 Mull CEC (µeq/kg droge bodem) AE Bw Cy Een (hele rijk) referentie: New Forest, Bruine bosbodem met Eik, rijke ondergroei

21 Mor CEC (µeq/kg droge bodem) Ah E E New Forest: Bruine bosbodem Bhs Cy Een Brabantse situatie: Vught: podzol met grove den en Eik

22 CEC (µeq/kg droge bodem) esdek AEb E Begraven profiel uit middeleeuwen met Linden- Eikenbos (via pollen analyse) Bh BCy Een middeleeuwse referentie: Begraven podzol onder plaggendek. Data proefschrift RUG Harm Smeenge (in prep.)

23 Mor CEC (µeq/kg droge bodem) Ah E E New Forest: Bruine bosbodem Bhs LEEM Cy Brabantse leem Een Brabantse situatie met leem podzol met grove den en Eik

24 biodiversiteit Herstel: theorie van hysterese verzuring hoog omgevingscondities laag

25 biodiversiteit Herstel: theorie van hysterese verzuring herstel hoog omgevingscondities laag

26 Herstel nutriëntenpomp linde zoete kers ratelpopulier zwarte els veldesdoorn abeel Europese vogelkers esdoorn es haagbeuk fladderiep boswilg hazelaar

27 Aanplant rijk strooisel soorten 16 februari 2011 Bosgroep Zuid Nederland 27

28

29 Herstel nutriëntenpomp = herstel nutriëntenbeschikbaarheid op zandgronden is nutriëntenbeschikbaarheid gecorreleerd met Humusvorm Mull Moder Mor Aantal plantsoorten Aantal diersoorten Dierlijke biomassa in humusvorm (kg/ha) Verschil in biodiversiteit en dierlijke biomassa (Philipson 1989 en Schaefer 1991)

30 Volksabdij, Ossendrecht Grove den Mor Linde, 40j Mullmoder

31 Sauener Wald 100% 90% 80% Mullmoder Moder 70% 60% Mormoder Mor 50% 40% 30% 20% 10% 0%

32 ph (H2O) CEC (µeq/kg droge bodem) Kers Eik Data: Cretin, Den Ouden Wageningen Universiteit 3,7 3,5 3,3 3,1 2,9 2,7 2,5 hazelaar eik kers Data: Beuckens, Vergeer Wageningen Universiteit

33 Aanplant rijk strooisel soorten Slow release mineralengift (steenmeel) Verbetering vochtvoorziening (gelkorrels) Meststoffen (P)

34 Fosfor (µmol/l verse bodem) Nutriënten zijn na 1 jaar al in de bodem te meten!! Magnesium (µmol/l verse bodem) Controle Bemesting Controle Bemesting

35 Steenmeel + aanplant rijk strooiselsoorten Kan langdurig werken bij grote hoeveelheden en grove maling Geen structurele maatregel op zichzelf, gezien Eik en Den zwakke nutriëntenpompen zijn (verzurend strooisel) 16 februari 2011 en grove maling 35

36 ph (H2O) 4,3 4,1 3,9 3,7 3,5 3,3 3,1 2,9 2,7 2,5 hazelaar eik kers Effect steenmeel na 1 jaar bij Eik en Kers

37 Terugbrengen Invloed van bosplanten op flora Experimentele herintroductie op kansrijke locaties

38 Dalkruid overleving Sept 2016 (6 maanden) 60% 50% 56% 40% 30% 20% 26% 10% 0% eik kers Dalkruid percentage bloeiende planten % 20% 15% 20% Data Philippine Vergeer, Wageningen universiteit 10% 5% 0% 2% eik kers

39

40 Kansrijke locaties Leemhoudend Voormalig landbouwkundig gebruik

41 Bedankt voor uw aandacht Bart Nyssen Leon van den berg