Word meester over je eigen brein

Transcriptie

1

2 Word meester over je eigen brein Overzichtsartikel neuroleiderschap Inleiding Een bedrijf bestaat uit mensen. Het dagelijks gedrag van mensen bepaalt voor een deel hoe goed een bedrijf functioneert. Daarom is verbetering van het gedrag van jezelf en van je mensen een zeer zinvolle investering. Door te focussen op ander en meer succesvol gedrag kunnen de prestaties van de medewerkers verbeteren en dientengevolge ook de bedrijfsprestaties. Uit divers onderzoek blijkt dat de instrumenten die nu worden ingezet om het gedrag van mensen te veranderen, helemaal niet zo effectief zijn. De technieken uit het behaviorisme (straffen en belonen) werken veel minder goed dan altijd werd aangenomen. Ook de aanpak waarin de mens en zijn spirituele kracht centraal staat, wordt ver overgewaardeerd. Vanuit neurowetenschappelijk onderzoek weten we dat managers het effectiefst zijn als ze het minst doen in de traditionele betekenis van management. Op een traditionele manier managen betekent dat managers leiding geven door hun medewerkers op een duidelijke en directieve wijze aan te sturen op basis van planning en control. Dat was in een andere periode een prima management stijl. Echter in de huidige tijd hebben we een andere stijl nodig. Een stijl die past bij het hoge opleidingsniveau van de managers en de medewerkers. De kunst is dus om een effectieve manier van leiding geven te vinden die het gedrag van jezelf en je goed opgeleide medewerkers weet te verbeteren en die gebruik maakt van wetenschappelijk inzichten. 2

3 Daarom is het prachtig dat er nu een vakgebied is dat ons kan helpen een betere en effectievere manager te worden. Ik heb het over de neurowetenschappen of om preciezer te zijn: het neuroleiderschap. Dit nieuwe vakgebied laat heel duidelijk zien dat bezig zijn met je mensen niet een soft gedoe is, maar een methode is die je op praktische wijze ondersteunt betere resultaten te boeken op basis van wetenschappelijke inzichten. Het neuroleiderschap geeft je inzicht in de werking van je eigen brein en laat zien dat je zelf je brein kunt beïnvloeden en trainen waardoor je een effectievere manager kunt worden. Natuurlijk is leiderschap meer dan het meester worden van je eigen brein. Ik denk dat echt leiderschap een state of art is. Maar als je je eigen brein kunt managen, is de kans veel groter dat je dicht bij die state of art komt. In het vervolg van dit artikel probeer ik het belangrijkste van neuroleiderschap toe te lichten. Wat is neuroleiderschap? Neuroleiderschap legt de relatie tussen de werking van onze hersenen en effectief leiderschapsgedrag. Dit vakgebied heeft duidelijk gemaakt dat je jezelf en ook de ander beter kunt leiden als je kennis hebt van je hersenen want dan begrijp je hoe hersenen en gedrag werken. Je snapt dit op een simpele en heel toepasbare manier. Je wordt meester over je eigen brein. Hierdoor kun je je eigen potentieel en het potentieel van je medewerkers veel beter tot ontwikkeling brengen. Enkele nieuwe inzichten 1. Veel vindt onbewust plaats Dit vakgebied laat ook zien dat de oude theorieën over de werking van geest en brein niet noodzakelijkerwijs correct zijn. Zo dachten we altijd dat we voor een groot deel bewuste keuzes maken. Maar onderzoek wijst uit dat procent van onze keuzes onbewust gemaakt worden procent! We denken dat we veel van onze managementkeuzes bewust maken maar dat blijkt echt veel minder te zijn! 2. Neuroplasticiteit. Ook is het bewezen dat onze hersenen erg plastisch zijn. Dit betekent dat hersenen kunnen veranderen. Door technieken van de neuroleiderschap toe te passen, is iedereen zeer goed in staat om ander gedrag aan te leren. 3

4 Hoe oud je ook bent, je bent nog steeds in staat je gedrag te veranderen. Je gaat gedrag begrijpen Neuroleiderschap zorgt ervoor dat je echt begrijpt waarom een team goed functioneert, waarom je in sommige situaties prima functioneert en in andere situaties veel minder. Je gaat begrijpen wat je moet doen als je in een stressvolle situatie verkeert en je leert je eigen emoties te reguleren. Je gaat inzien wat je zelf moet doen om optimaal te functioneren. Ook leer je hoe je op een simpele en duidelijke manier een topteam kunt bouwen en hoe je betrokkenheid kunt vergroten. Effecten van neuroleiderschap Het neuroleiderschap deelt prachtige en nieuwe informatie die managers kunnen gebruiken om nog betere prestaties te leveren. Ik ben ervan overtuigd dat leiderschap gebaseerd op hersenwetenschappen een nieuwe generatie leiders voortbrengt. Een generatie die optimale resultaten boekt, niet alleen in economisch opzicht maar ook op het terrein van duurzaamheid, respect, teamwerk en betrokkenheid. Er is een groot aantal leiderschapsexperts die benadrukken dat creativiteit extra belangrijk is om in deze tijd goed te presteren. Neuroleiderschap zorgt ervoor dat je echte creativiteit tot ontwikkeling komt. Niet meer dingen een beetje anders doen, maar echt innovatief! Persoonlijk leiderschap Als managers getraind worden om te snappen hoe hun eigen hersenen en geest werken, zijn ze ook veel beter in staat zichzelf en anderen te managen. Want als je het op de keper beschouwt, betekent jezelf of een ander managen, dat je de geest en hersenen van jezelf en anderen weet te managen. Door meester te worden over je eigen brein, kun je jezelf ander gedrag aanleren en daardoor ook anderen beter inspireren en beïnvloeden. Neuroleiderschap en organisatieveranderingen We weten ook dat we het dagelijkse gedrag van de medewerkers moeten veranderen als we blijvende organisatieveranderingen tot stand willen brengen. Neuroleiderschap biedt ook praktische oplossingen om ervoor te zorgen dat een reorganisatie goed verloopt. 4

5 Een vijftal essentiële elementen van neuroleiderschap 1. Een sterk aanwezige interne leider. Een manager die vanuit neuroleiderschap werkt, is continu bezig om zijn interne leider sterker te maken. De interne leider is het deel van je hersenen dat zichzelf observeert. De interne leider observeert zijn/haar eigen mentale processen op een aandachtige manier. Hier zijn zeer praktische mindfulness technieken voor die de manager dagelijks op zijn werk kan oefenen. Hierdoor gaat de manager zichzelf beter begrijpen, de manager gaat doorhebben wanneer hij/zij het niet goed doet. Om die reden zal de manager zelf meer in staat zijn ander gedrag aan te leren. Meester worden van je eigen brein, dat doe je dus voor het grootste deel zelf! 2. Overlevings- versus beloningsmodus. Het is belangrijk dat managers begrijpen hoe het overlevings- versus beloningsprincipe van de hersenen werkt. Onze hersenen hebben een behoorlijk primitief basisprincipe. Het idee is dat dit vanuit de evolutie is ontstaan. Dit betekent dat de eerste reactie van de hersenen is om gevaar (vijand) en beloning (voedsel) te detecteren. Zodra er gevaar is, zorgen onze hersenen ervoor dat we ons terugtrekken. Terugtrekken is nodig om te overleven. Deze hersenen in overlevingsmodus zijn minder ontvankelijk voor boodschappen, minder creatief en minder productief. Echter als er kans is op een beloning, worden de hersenen actief, alerter en creatiever. Deze hersenen zijn veel meer ontvankelijk voor (nieuwe) informatie. Als managers in staat zijn om medewerkers in de beloningsmodus te krijgen, zullen medewerkers veel beter gaan functioneren. Dit geldt niet alleen voor het dagelijkse werk maar ook voor een reorganisatie. Als een reorganisatie zo wordt opgezet dat medewerkers in de beloningsmodus terecht komen, zal de reorganisatie veel beter verlopen. 3. Hersenen zien de werkplek als een sociaal systeem. Nu zou je kunnen denken dat het wel goed komt als je een medewerker maar een goede financiële incentive geeft, dat een medewerker door een financiële incentive in de beloningsmodus terecht komt. Zo werkt het niet want de beloning die werkt, blijkt vooral een sociale te zijn. De hersenen zien de werkplek hoofdzakelijk als een sociaal systeem. De 5

6 hersenen gaan in de overlevingsmodus als er een sociale bedreiging komt vanuit de werkplek. Dit sociale systeem wordt gemakshalve onderscheiden in vijf subdomeinen: status, veiligheid, autonomie, relatie en rechtvaardigheid. Als managers ervoor kunnen zorgen dat de medewerker binnen de vijf subdomeinen in de beloningsmodus terecht komt, kunnen goede resultaten niet uitblijven. 4. Persoonlijke effectiviteit. Als je de hersenen goed begrijpt, kun je op een gemiddelde werkdag veel meer bereiken, want onze hersenen hebben een aantal basisprincipes die je goed kunt toepassen en die je effectiviteit fors vergroten. Een voorbeeld: het deel van je hersenen dat verantwoordelijk is voor denken, plannen, organiseren is een deel van je hersenen dat veel energie nodig heeft en gemakkelijk uitgeput raakt. Als je niet goed omgaat met dit deel van je hersenen, ga je minder goed presteren en ga je fouten maken. Door goed te weten hoe je dit deel optimaal kunt gebruiken en voeden, ga je dus beter leren jezelf te managen op het terrein van persoonlijk productiviteit. 5. Van probleemgericht naar oplossingsgericht. We denken vaak vanuit het probleem, terwijl de hersenen liever vanuit de oplossing denken. Een voorbeeld zal dit goed illustreren: een organisatie heeft bedacht dat het goed zou zijn om een medewerkerstevredenheid onderzoek te doen. Hieruit blijkt dat de tevredenheid beter kan. Er is dus een probleem: de medewerkerstevredenheid is te laag. Vervolgens bedenkt het management allerlei plannen bedacht om het probleem op te lossen. Vaak wordt ook onderzocht waarom de tevredenheid laag is. Vanuit een oplossingsgerichte focus zal het management medewerkers vragen hoe tevredenheid gerealiseerd kan worden. Eenvoudig en doeltreffend. Tot slot Ik heb geprobeerd in dit artikel een aantal kernpunten te beschrijven van neuroleiderschap. Mijn overtuiging en ervaring is dat bedrijven en managers die neuroleiderschap toepassen daadwerkelijk de organisaties en managers zijn die het verschil maken. Wil je meer lezen over neuroleiderschap? Waarom koop je dan niet het boek Neuroleiderschap Van macht naar kracht van Guido de Valk. Klik hier als je dit boek wilt aanschaffen. 6

7 Guido de Valk, arts Leiderschapscoach Amsterdam, 2016 De Valk Leadership Company Guido de Valk is oprichter van de Valk Leadership Company. De Valk Leadership Company heeft één focus: het ontwikkelen van leiders die passen bij deze tijd. Dat zijn leiders die de mens centraal zetten en waardengedreven handelen. We trainen en coachen op basis van kennis uit de neurowetenschappen, ook wel neuroleiderschap genoemd. Bronnen 1. Brain at work, David Rock. 2. The Neuroscience of Leadership, David Rock and Jeffrey Schwartz 3. The influential leader, Rebel Brown 4. You are not your brain, Jeffrey Schwartz 5. Waarom feedback niet werkt en andere management lessen uit de neuroleiderschap, Charles S. Jacobs 6. Train your mind, manage your brain, Sharon Begley 7. Managing with brain in mind, David Rock 8. Quiet leadership, David Rock 9. Wij zijn ons brein, Dick Swaab 10. A brain bases approach to coaching, David Rock 11. Neuroleiderschap Van macht naar kracht, Guido de Valk. 7