VOORUITZICHTEN VOOR 2014

Transcriptie

1 // VOORUITZICHTEN VOOR 2014 VOORUITZICHTEN VOOR 2014 Door Eelco Ubbels Traditiegetrouw legde Financial Investigator een 16-tal vermogensbeheerders enkele vragen voor met betrekking tot de vooruitzichten voor Waar liggen de grootste kansen en bedreigingen voor beleggers in het komende jaar? Hoe kijken vermogensbeheerders naar de relatieve aantrekkelijkheid van de diverse beleggingscategorieën en regio s? De verwachtingen van een jaar geleden Vorig jaar was de verwachting dat de economische groei in 2013 laag zou blijven vanwege voortgaande bezuinigingen in de geïndustrialiseerde landen, onzekerheid over de fiscale situatie in de Verenigde Staten, een mogelijke harde landing in China en de zich voortslepende schuldencrisis in de Eurozone. De groeivooruitzichten voor de eurozone waren somber. De economische vooruitzichten voor opkomende markten zagen er beter uit en zouden, naar verwachting, de drijfveer vormen achter de wereldwijde groei. De verwachting was dat de inflatie voor 2013 in de Eurozone laag zou blijven vanwege de afbouw van de schulden die zou zorgen voor een deflatoir effect. Kansen De zoektocht naar rendement en inkomen zou cruciaal blijven. De vooruitzichten voor opkomende markten waren positief voor zowel aandelen, staatsobligaties, credits als voor high yield obligaties. Binnen Europa waren er goede beleggingsmogelijkheden in credits en high yield obligaties. Aan de aandelenkant werd er verwacht dat zowel in Europa als in de Verenigde Staten aantrekkelijke rendementen behaald konden worden vanwege de stevige balansen van veel bedrijven en aantrekkelijke waarderingen, met name in het value en small caps segment. Verder waren er goede kansen voor Europese commerciële vastgoedleningen, infrastructuur en goud. Bedreigingen Er lagen voor 2013 verschillende politieke struikelblokken in het vooruitzicht. De voornaamste risico s waren onlosmakelijk verbonden met mogelijke politieke fouten. Consumenten noch bedrijven houden van onzekerheid. De beleggingsomgeving zou sterk beïnvloed worden door de lage renteniveaus. Het verwachte rendement op staatsobligaties in de ontwikkelde landen was laag. Naar verwachting zou 2013 geen rustig beleggingsjaar worden. Beleggers zouden dan ook niet kunnen vertrouwen op een eenvoudige buy-and-hold strategie, maar zouden moeten letten op tactische posities in een gespreide portefeuille. 88 FINANCIAL

2 BNP Paribas Investment Partners Door Joost van Leenders, Beleggingsspecialist Allocatie & Strategie Foto: Archief BNP Paribas Het lijkt ons onwaarschijnlijk dat een land de euro zone verlaat. >In Europese aandelen en aandelen emerging markets. Cyclisch zal de situatie verbeteren en dit zal ruimte geven voor hogere marges. Vooral in Europa zijn de marges laag. In beide regio s zijn aandelen ook aantrekkelijk gewaardeerd. Vooral als de ECB erin slaagt om door middel van monetair beleid de euro te doen depreciëren, dan zou dat kunnen leiden tot spanningen omtrent valuta. In de Verenigde Staten is het risico niet zozeer het schuldenplafond; dat zal wel verhoogd worden. Het risico is meer dat er onder druk wordt besloten tot een pakket additionele bezuinigingen. De kans op de andere risico s achten we beduidend kleiner. We zien verbeteringen in emerging markets en deze landen acteren nog steeds volgens de wereldwijde economische cyclus. Het lijkt ons onwaarschijnlijk dat een land de eurozone verlaat na alle maatregelen die zijn genomen en mechanismen die zijn opgetuigd. Vooral omdat dat onafwendbaar zal leiden tot vragen over andere zwakkere lidstaten. Delta Lloyd Asset Management Door Alex Otto, Chief Investment Officer Foto: Archief Delta Lloyd De kansen kunnen liggen in een verdere ommekeer in Europa. >We zijn de laatste jaren gewend geraakt om meer in risico s dan in kansen te denken. Oplossingen in gezamenlijkheid komen vooral tot stand als het met iedereen slecht gaat, zoals tijdens het dieptepunt van de kredietcrisis. Op dit moment is de nood wereldwijd ongelijk verdeeld en zal de oplossing meer komen van solidariteit van de sterkeren. De bereidheid om hulp te verschaffen is beperkt. Hierdoor kan politiek gesteggel tussen landen en sociale onrust binnen landen ontstaan. De sociale onrust kan zich internationaal verspreiden. Tegelijk zijn de opkomende markten hun economische modellen aan het bijstellen. Zo n bijstelling gaat gepaard met de herverdeling van rechten en plichten. De benadeelden zullen zich gaan roeren. Bovendien komen de opkomende markten erachter dat houdbare groei enerzijds meer democratie en anderzijds meer regulering vereist dan ze tot nog toe hebben toegepast. Het geloof in de goedaardige almacht van de politieke leiders zal worden aangetast. Allemaal ontwikkelingen die de gevoelde onzekerheid kunnen vergroten en de groei onder druk kunnen zetten. De kansen kunnen liggen in een verdere ommekeer in Europa. Daar kunnen de hervormingen van de voorbije vijf jaar vruchten gaan afwerpen, kunnen de prijzen van activa uitbodemen of zelfs herstellen wat het vertrouwen aanwakkert en kan inhaalvraag ontstaan naar duurzame goederen die vervangen moeten worden. Zoals normaal in een crisis overheersten in Europa in eerste instantie de negatieve effecten van hervormingen omdat de benadeelden hun gedrag het sterkst aanpassen. Landen in Europa die het eerst en meest effectief hervormden, zullen ook het eerst de positieve resultaten gaan boeken. FINANCIAL 89

3 // VOORUITZICHTEN VOOR 2014 F&C Netherlands Door Ernst Hagen, Head of Fiduciary Investments Foto: Archief Goldman Sachs AM Foto: Archief F&C Netherlands De grootste bedreiging is een strenger monetair beleid in de VS, gecombineerd met een valuta-oorlog en te erge verkrapping van het monetaire beleid in EM. Goldman Sachs Asset Management Een belangrijk risico dat we momenteel zien, zou een vroegtijdige tapering zijn door de US Fed. >De grootste kansen voor beleggers doen zich voor wanneer wereldwijd economisch herstel optreedt als gevolg van blijvend zeer royaal monetair beleid, terwijl de inflatie tegelijkertijd onder controle blijft en de problemen van vooral Europa (maar ook die van Emerging Markets) overschat blijken te zijn. In een dergelijke omgeving zullen met name meer risicovolle categorieën als aandelen, convertibles, high yield en EMD het goed doen. Van de regio s presteren dan met name Emerging Markets, maar ook Europa, goed. Obligaties met een lange looptijd en dus hoge rentegevoeligheid zullen dan minder of zelfs negatief renderen, vanwege een stijgende reële rente. De grootste bedreiging is een strenger monetair beleid in de Verenigde Staten vanwege een blijvend hoge groei aldaar, gecombineerd met een valuta-oorlog en te erge verkrapping van het monetaire beleid in Emerging Markets. Ook wanneer zich sociaal-politieke onrust in belangrijke Emerging Markets voordoet, zal dit een forse impact op de markten hebben. Ook vormt het verlaten van de eurozone door één of meer landen een risico. De waarschijnlijkheid van deze laatste scenario s achten wij echter niet groot voor het komend jaar. Door Katie Koch, Head of the Global Portfolio Solutions group for EMEA and Asia Pacific Ex-Japan >Er is in de periode na de crisis grotendeels een einde gekomen aan marktwaardes die niet overeen kwamen met fundamentele waarden. De S&P500 index staat hoger dan voor de crisis, Europese en Japanse aandelen lijken een nieuw prijsniveau te hebben gevonden, en Amerikaanse obligaties, die we aan het begin van het jaar nog als duur beschouwden, zijn in groten getale verkocht. Dat gezegd hebbende, de zeer soepele monetaire omstandigheden en de beter wordende groeiperspectieven zijn constructief voor de waarderingen van aandelen van ontwikkelde markten, waarvoor we derhalve vasthouden aan een tactische overweging. Van alle centrale banken lijkt bijvoorbeeld de Bank of Japan een van de meest actieve te zijn wat betreft accommoderend beleid. Zodoende zullen Japanse aandelen waarschijnlijk minstens zoveel voordeel hebben als enige andere markt van overtollige liquiditeit, net als vanuit het perspectief van herallocatie van financiële bezittingen. Onze kijk op groei in de VS suggereert dat koersen volgend jaar waarschijnlijk zullen stijgen en zodoende zijn we onderwogen in obligaties met een lange looptijd en verwachten we een sterkere US dollar. Een belangrijk risico dat we momenteel zien, zou een vroegtijdige tapering zijn door de US Fed. Als dat gebeurt, zouden we verwachten dat aandelen en vastrentende effecten tegelijkertijd onder druk kunnen komen te staan. Ondanks de positieve berichten uit de derde plenaire vergadering van de Chinese Communistische Partij, kent het financiële stelsel van het grootste Aziatische land nog steeds risico, met name voor opkomende markten. Ook al denken we dat de kans op een negatieve systematische gebeurtenis klein is, het zal belangrijk zijn om indicatoren als verkoopcijfers en prijzen van onroerend goed in de gaten te houden om potentiële stress in het financiële systeem te herkennen. 90 FINANCIAL

4 GMO Door Bart Noordman, Director of Business Development Foto: Archief ING IIM Foto: Archief GMO Amerikaanse hoge kwaliteitsaandelen zijn momenteel aantrekkelijk geprijsd. ING Investment Management Wij verwachten dat 2014 opnieuw een goed aandelenjaar wordt, gedreven door hogere bedrijfswinsten. >Als lange termijn value investor, hanteren wij een beleggingshorizon van aanzienlijk langer dan één jaar. Wij beleggen vanuit de overtuiging dat beleggingscategorieën op basis van tijdelijke factoren vaak anders gewaardeerd worden dan op langere termijn gerechtvaardigd is. Op langere termijn zullen deze beleggingen echter op enig moment terugkeren naar hun fair value. Daarom alloceren wij haar beleggingen op basis van eigen meerjarige prognoses die gebaseerd zijn op waarderingen. Onze prognoses van November 2013 laten zien dat Amerikaanse hoge kwaliteitsaandelen momenteel aantrekkelijk geprijsd zijn, zeker relatief gezien. Dat geldt niet voor de bredere Amerikaanse aandelenmarkt. Die is, mede door de huidige onhoudbaar hoge winstmarges, zo n 40% overgewaardeerd. Behalve quality in de VS, zijn in Europa value aandelen momenteel relatief aantrekkelijk geprijsd. Op basis van waarderingen zijn de meeste vastrentende markten nog steeds gevaarlijk terrein voor beleggers. In deze omstandigheden kan het verstandig zijn een deel van de portefeuille cash aan te houden, om zo kruit droog te houden voor het moment dat waarderingen aantrekkelijker worden. Door Valentijn van Nieuwenhuijzen, Head of Strategy >Wij voorzien dat in 2014 de wereldwijde groeiversnelling zal doorzetten. Amerika zal waarschijnlijk boven potentieel groeien dankzij minder intensieve budgettaire verkrapping, een zich herstellende private sector en monetaire steunmaatregelen. Ook voorzien we dat Abenomics erin zal slagen de Japanse economie te stimuleren. Voor Europa verwachten we een normale potentiële groei. Niettemin zullen onevenwichtigheden op de binnenlandse vraag blijven wegen en zal de ECB waarschijnlijk een te strak beleid blijven voeren. Neerwaartse risico s zien we vooral in opkomende markten als gevolg van de kredietstijgingen in het verleden en de noodzakelijke structurele hervormingen. Politieke risico s (VS, perifere eurolanden) verdienen eveneens onze aandacht. Al met al blijven we uitgaan van een wereldwijd herstel, nu de extreme risico s door beleidsmaatregelen zijn afgenomen. Aanhoudende signalen van een verbredend wereldwijd herstel, samen met lagere systeem- en beleidsrisico s, zorgen ervoor dat we een voorkeur voor risicovolle activa aanhouden. Onze voorkeur gaat uit naar aandelen en Europa, terwijl we voorzichtig blijven ten aanzien van (kwaliteitsvolle) staatsobligaties en opkomende markten. Wij verwachten dat 2014 opnieuw een goed aandelenjaar wordt, gedreven door hogere bedrijfswinsten. Belangrijkste argumenten hiervoor zijn hogere omzetten en stabiele (Verenigde Staten) tot hogere (Europa) winstmarges. Aandelen blijven bovendien aantrekkelijk gewaardeerd vergeleken met andere beleggingscategorieën. We blijven dan ook uitgaan van een geleidelijke rotatie van obligaties naar aandelen. Al zullen we waarschijnlijk moeten wachten tot de afbouw van het Amerikaanse steunprogramma echt begint (waarschijnlijk in maart 2014) voordat beleggers echt beseffen dat het minder verstandig is te blijven beleggen in staatsleningen. Binnen obligaties geven we de voorkeur aan hoogrentende bedrijfsobligaties en perifere staatsobligaties. FINANCIAL 91

5 // VOORUITZICHTEN VOOR 2014 M&G Investments Door Juan Nevado, Manager M&G Dynamic Allocation Fund Foto: Archief M&G Investments Een multi-asset propositie zou de komende twaalf maanden heel aantrekkelijk moeten zijn. >Ondanks recent sterke prestaties, zien aandelenwaarderingen er over het geheel genomen nog interessant uit. Dit vooral met het oog op het wereldwijd verbeterende economische klimaat dat gepaard gaat met aanhoudend lage groei en lage inflatie. Hierdoor zouden beleidsmakers in staat moeten zijn om een soepel beleid te blijven hanteren. Desondanks blijft selectie van de aandelenmarkt het belangrijkste. Europese cijfers blijven matig. In een omgeving waar wereldwijde economische groei herstelt, is het potentieel van winsten die flink zijn ingezakt om sterk te verbeteren, veel groter dan in andere regio s. Dit zou kunnen leiden tot sterke prestaties van deze ondergewaardeerde markten. Terwijl de bezorgdheid over Amerikaanse tapering op dit moment lijkt te zijn afgenomen, zijn bepaalde Amerikaanse data verzwakt. Dit terwijl de Amerikaanse aandelen nu dichter bij fair value liggen, na de recente sterke rally. Terwijl de dollar en de meeste kortlopende obligaties duur blijven, zijn juist de dertigjarige staatsobligaties van de Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk en Duitsland interessant voor een multi-asset portefeuille. Het dertigjarige overheidspapier is aantrekkelijk relatief aan zijn eigen historische verloop, na de afgelopen zomer volatiel te zijn geweest. Het is niet heel goedkoop op deze niveaus, maar biedt diversificatie en bescherming als aandelen teruglopen. Wij zijn ervan overtuigd dat de huidige activawaarderingen en het economische klimaat zowel een goed potentieel rendement als daadwerkelijke potentiële diversificatie bieden. Al met al is het reële rendement van selecte aandelen en vooral op staatsobligaties, sinds mei gestegen. In onze optiek betekent dit dat een multi-asset propositie de komende twaalf maanden heel aantrekkelijk zou moeten zijn. PIMCO Door Patrick Dunnewolt, Business Development Manager Foto: Archief PIMCO Een belangrijk risico is de aanhoudende kredietkrapte. >De grootste bedreiging zit in de aanhoudende onzekerheid rondom mondiale economische groei. Terwijl Europese groei zwak blijft, stabiliseert de groei in China en andere opkomende markten, mede doordat centrale banken dollarreserves inzetten om grip te krijgen op de valuta- en financiële markten. In de VS vallen minder negatieve gevolgen van begrotingsperikelen te verwachten, maar is het de vraag of bedrijfswinsten, -investeringen en export voldoende herstellen. Zwakke werkgelegenheid en matige loongroei remmen in ontwikkelde regio s de consumptieve vraag. Centrale banken blijven de markten stutten: de Fed zal voorlopig de lage rente handhaven en de ECB blijft als lender of last resort stabiliteit bieden. De bezuinigingsdrift van overheden neemt af en om sociale onrust te voorkomen gaan politici meer nadruk leggen op het stimuleren van werkgelegenheid en economische groei. Een belangrijk risico is de aanhoudende kredietkrapte: als de kredietgroei blijft verslechteren, met name in de europese periferie, kan dit een herstel frustreren. De ECB probeert de korte kant van de curve te verankeren, en zal mogelijk ingrijpen wanneer de korte rente begint te stijgen. Het is daarom verstandig portefeuilles te positioneren voor een steilere curve, en zowel in Europa als de VS de nadruk te leggen op de korte kant en onderwogen te gaan in de lange rente, om inkomsten uit carry te genereren. Bedrijfsobligaties zijn relatief duur, maar door bottom-up selectie van effecten zien we voldoende kansen. Voor vastrentende waarden richten we ons op high quality balancesheets met hogere yields. Wat aandelen betreft richten we ons op markten met een sterkere groei, op effecten met een hoog dividend en met een aantrekkelijke waardering. Vooruitkijkende strategieën gericht op absoluut rendement bieden meer potentieel dan indexstrategieën. 92 FINANCIAL

6 Pioneer Investments Door Giordano Lombardo, Group Chief Investment Officer Foto: Archief Pioneer Investments De problemen van China worden bemoeilijkt door de schuldenlast. >De verminderde bijdrage van de opkomende landen aan de wereldwijde economische groei is een teken dat we hun rol in de wereldeconomie opnieuw moeten bekijken. Teleurstellende resultaten op aandelen-, obligatie- en valutamarkten wijzen erop dat fundamentele onevenwichtigheden die leiden tot lokale crises, nog steeds bestaan. De behoefte aan structurele hervormingen voor een duurzame overgang naar een meer evenwichtige groei bestaat in de meeste groeilanden, maar de manier waarop China de overgang van een investeringsgedreven naar een consumptiegedreven economie realiseert zal cruciaal zijn. In het verleden is gebleken dat deze overgang problemen met zich meebrengt en slechts weinig landen zijn hierin geslaagd, met name doordat zij de 'middeninkomensval' hebben vermeden. De reden hiervoor is dat voor dit proces radicale wijzigingen in sectorspecialisatie vereist zijn; naar sectoren met een hoge toegevoegde waarde in het productieproces in plaats van een lage toegevoegde waarde. Als China in staat blijkt de productiviteit op te schroeven door de bestaande specialisatiemix te wijzigen, zal de economie in een duurzaam tempo groeien, zelfs als het investeringsniveau daalt. De problemen van China worden bemoeilijkt door de schuldenlast. Er zijn ook veel structurele problemen waardoor de consumptie achterblijft en het rendement op investeringen daalt. De hervormingen van China zijn erop gericht deze problemen aan te pakken (liberalisering van het hukou-systeem, waardoor burgers zich eenvoudiger in steden kunnen vestigen, en van de binnenlandse financiële markten staan bovenaan op de politieke agenda). Alhoewel het enige tijd zal duren tot de effecten van een hervorming van de Chinese economie ook tot uiting komen in de economische cijfers, zullen investeerders verheugd zijn als de maatregelen duidelijk zijn gedefinieerd, hoewel dit hun scepsis over het proces niet volledig zal wegnemen. Robeco Door Artino Janssen, CIO Asset Allocation Foto: Archief Robeco In de portefeuille hebben we een voorkeur voor aandelen en high yield, ten koste van staatsobligaties. Daarnaast denken we dat de Amerikaanse dollar sterker kan worden ten opzichte van de euro en de Japanse yen. >Hoewel de wereldeconomie geleidelijk aan kracht wint, valt de hoogte van de economische groei in alle regio s nog behoorlijk tegen. Voor 2014 verwachten economen voor Amerika en Groot-Brittannië 2,7% respectievelijk 2,1% groei. Buitengewoon lage groeipercentages, zeker gezien het onconventionele overheidsbeleid van de afgelopen jaren. De naweeën van de financiële crisis zijn nog duidelijk merkbaar. Hoewel de Amerikaanse vraag naar arbeid aantrekt, blijven ondernemers terughoudend met investeren. De verwachte groei voor de Eurozone en Japan komt niet verder dan 0,9% respectievelijk 1,7%. Met Duitsland als groeimotor in Europa blijven de verschillen tussen de Europese landen groot. In Japan zal begin volgend jaar de BTW worden verhoogd van 5% naar 8%, dit is gunstig voor de overheidsfinanciën, maar het zal de groei beperken. Met een verleden van hoge economische groei gefinancierd met veel leningen - is een periode van lagere economische groei sowieso al vervelend. Daar komt bovenop dat er schulden moeten worden terugbetaald en dat is veel lastiger in een omgeving van lage nominale groei. Dit kan leiden tot politieke en sociale onrust in de wereld en dat zien we als een serieus probleem voor de komende jaren. In Europa is gekozen voor het redden van de euro zonder dat er landen uitstappen. De economische prijs die we hiervoor betalen is waarschijnlijk een langdurig lagere groei en meer deflatoire krachten. Toch is een tijdelijke groeiversnelling in Amerika en Groot-Brittannië niet uit te sluiten en dat kan de financiële markten behoorlijk op hun kop zetten. Zal het monetaire beleid dan versneld worden genormaliseerd? Oplopende kapitaalmarktrentes zijn slecht voor risicovolle beleggingen, of zal het juist het startsein betekenen voor de great rotation? Voor 2014 verwachten we lage absolute rendementen en meer volatiliteit. FINANCIAL 93

7 // VOORUITZICHTEN VOOR 2014 Schroders Door Simon Webber, Lead Portfolio Manager, Global & International Equities Foto: Archief Schroders De belangrijkste vraag voor beleg gers is 'wanneer begint de rente te stijgen?' >Ondanks de verbetering van de economische omstandigheden dit jaar, is het consumenten- en producentenvertrouwen gedempt gebleven. Bedrijven zijn daarom terughoudend om te investeren, en de investeringen in vaste activa - een maatstaf voor investeringen - blijft onder het gemiddelde niveau in zowel de Verenigde Staten als de eurozone. Dit is de situatie ondanks het feit dat de bedrijfsbalansen zeer sterk zijn. We zien nu tekenen dat het vertrouwen groeit en we verwachten dan ook dat als volgend jaar het vertrouwen herstelt, bedrijven de investeringen zullen opvoeren. Dit zal in het bijzonder goed zijn voor de cyclische industrie en voor leveranciers van kapitaalgoederen. Het zal diepte en volume geven aan het economisch herstel en ook positief zijn voor de hele wereldeconomie. Na jaren van ruim monetair beleid over de hele wereld, zal de belangrijkste vraag voor beleggers zijn wanneer de rente begint te stijgen. De enorme hoeveelheid geld die in de wereldeconomie gepompt is via kwantitatieve verruiming, heeft in sommige opzichten veel aandelen een gemakkelijke rit naar boven bezorgd. Het heeft ook de obligatierendementen tot extreem lage niveaus gedrukt, waardoor beleggers gedwongen werden inkomen te zoeken in hoger renderende aandelen - waarvan vele nu overgewaardeerd lijken. De lage rente heeft in de afgelopen jaren de markten verstoord. Voor stock pickers biedt dit mogelijkheden voor outperformance: volgend jaar moeten beleggers op zoek naar bedrijven die kunnen gedijen in een omgeving met normale rentetarieven. Bedrijven die goed kunnen presteren zijn onder meer sterke banken met een hoog spaarquotum of levensverzekeringsmaatschappijen, die een beter rendement zullen behalen op hun beleggingsportefeuille. Individuele bedrijven met een sterke merknaam en pricing power zullen ook goed presteren in deze omstandigheden, net als laat-cyclische sectoren, zoals kapitaalgoederen. Een land dat waarschijnlijk de trend van stijgende tarieven doorbreekt, is Japan. De regering van Japan stimuleert inflatoire omstandigheden en als het huidige beleid niet succesvol is, zal de centrale bank haar inspanningen verder opvoeren. Dit zal goed zijn voor Japanse exportbedrijven, maar zal ook van invloed zijn op het wereldwijde concurrentie evenwicht tussen de landen. Met name Duitse, Koreaanse en Taiwanese exporteurs zullen enige druk voelen. SEB Door Hans Peterson, Global Head of Asset Allocation Foto: Archief SEB >De belangrijkste risicofactor is dat het herstel geen groeiversnelling krijgt. Als de wereld in een sub-trend blijft, dan zal die leiden tot een groter aantal risico's dan de risicofactoren die hier besproken zijn. Een van de meest strategische en belangrijke risicofactoren zijn protectionisme en populisme als gevolg van sociale onrust. Voor ons is de tweede factor de deflatie van geproduceerde goederen. Als de winstgevendheid geen pick-up krijgt, dat zou dat gevaarlijk voor de aandelenmarkten zijn. De waarschijnlijkheid van dit scenario is vrij laag als de wereldeconomie zal aantrekken. De belangrijkste risicofactor is dat het herstel geen groeiversnelling krijgt. Een daling van de olieprijzen is zeer waarschijnlijk en positief omdat het kapitaal wat vrijkomt de uitgaven voor een productiever verbruik van grondstoffen mogelijk maakt. 94 FINANCIAL

8 Standard Life Investments Door Frances Hudson, Global Thematic Strategist Foto: Archief Standard Life Investments Er is niet heel veel nodig om een handelsoor log te laten beginnen. >Wie toekomstscenario s wil schetsen, moet dat doen aan de hand van een voor de hand liggend traject of serie gebeurtenissen die, binnen de gestelde tijdspanne, tot die uitkomst kunnen leiden. Het rangschikken van de scenario s vindt daarna plaats op volgorde van waarschijnlijkheid. Voor 2014 betekent dit dat de Verenigde Staten met een nieuwe ronde van fiscale bezuinigingen, onderhandelingen rond het schuldenplafond plus tapering en tussentijdse verkiezingen voor het congres op de agenda, de grootste potentiële impact heeft op aandelen, bond yields en op de verschillende asset classes van opkomende markten. Het tweede mogelijke scenario is dat we een nieuwe ronde van de crisis in de eurozone gaan zien, die de normalisatie van de bankensector terugwerpt en het financieren van SME s een belangrijk onderdeel van het proces om de EU weer terug op het pad van duurzame groei te zetten vertraagt. We zien nu al beschuldigingen van valutamanipulatie, protectionisme als gevolg daarvan en oorlogsretoriek tussen China en Japan. Er is daarom niet heel veel nodig om een handelsoorlog te laten beginnen, wat een negatieve impact heeft op groeivooruitzichten, hervormingen zou laten ontsporen en een invloed heeft op de asset classes in de betrokken landen. Syntrus Achmea Door Alex van den Berg, Senior Investment Strategist Foto: Archief Syntrus Achmea Ook in 2014 zal het monetaire beleid van de westerse centrale banken het belangrijkste thema zijn. Waar liggen de grootste kansen en bedreigingen voor beleggers? >Ook in 2014 zal het monetaire beleid van de westerse centrale banken het belangrijkste thema zijn. Aanhoudend ruim monetair beleid zal leiden tot verder dalende risicopremies, maar minder sterk dan in de afgelopen jaren. Vooral aandelen hebben nog een redelijk opwaarts potentieel, terwijl de rendementsverwachtingen op staatsobligaties laag zijn. Waar de BoE en vooral de Fed zich voorbereiden op afbouw van het ruime monetaire beleid, is bij de ECB en de BoJ een verdere verruiming van het monetair beleid waarschijnlijk. Het gematigde economisch herstel in de Verenigde Staten zal langzaam doorzetten en voldoende zijn voor de Fed om een begin te maken met de afbouw van haar opkoopprogramma s. Ook Europa zal langzaamaan verder opkrabbelen, maar is met de op de achtergrond sluimerende schuldencrisis nog wel gebaat bij nieuwe economische en monetaire impulsen. De risico s liggen vooral bij wijzigingen in het monetaire beleid. Een snellere dan verwachte verkrapping hiervan kan leiden tot forse correcties van de risicovolle assets en sterke stijgingen van de kapitaalmarktrentes. Dit zal een remmend effect hebben op het economische herstel. Ook diverse opkomende landen zullen daaronder lijden. Als gevolg van een afzwakkende economische groei en kapitaalvlucht zullen deze landen relatief hard worden geraakt. Tegenover een snellere afbouw van het ruime monetaire beleid bestaat ook de mogelijkheid dat de Fed bij tegenvallende economische ontwikkelingen haar monetaire beleid verder verruimt. Met de naar verwachting nieuw aan te treden Fed-president Yellen, een uitgesproken voorstander van kwantitatieve verruiming, is dit niet uit te sluiten. Dynamisch beleid is van belang in deze volatiele omgeving. FINANCIAL 95

9 // VOORUITZICHTEN VOOR 2014 Threadneedle Investments Door Mark Burgess, Chief Investment Office Foto: Archief Threadneedle Investments De zoektocht van beleggers naar yield en inkomen blijft key. >De Amerikaanse economie staat er momenteel goed voor, maar tegelijkertijd zien we grote risico s als de FED besluit op het verkeerde moment over te gaan op taperen. Beleidsbeslissingen, en dan vooral die van centrale bankiers, zullen net als in voorgaande jaren van grote invloed zijn op de prijs van assets. Beleggers zullen zich in 2014 nog meer laten leiden door de vaak inconsistente commentaren en vooruitzichten van centrale bankiers. Alhoewel wij voor 2014 wereldwijde groei voorzien, is er een risico dat de groei in opkomende markten onvoldoende zal blijken te zijn om ons voor een wereldwijde recessie te behoeden. Daarnaast kan als gevolg van de recessie in verschillende delen van de wereld verdere sociale en politieke onrust ontstaan. Dit heeft bijvoorbeeld in China al geleid tot een ondermijning van de politieke en economische stabiliteit. Het grootste risico voor Japan zal het uitblijven van economisch herstel blijken te zijn als gevolg van Abenomics. De zoektocht van beleggers naar yield en inkomen blijft key. Volgend jaar zal, net als 2013, een goed jaar blijken te zijn voor de risicovollere assets. Wereldwijde groei en het ruime monetaire beleid hebben een stimulerend effect op de aandelenmarkt en we zijn daarom positief over Amerikaanse, Europese en Japanse aandelen. Investment grade bedrijfsobligaties blijven redelijk gewaardeerd en we geloven dat beleggers in high yield ook in 2014 een goed rendement kunnen realiseren. Daarnaast bieden grondstoffen volgend jaar interessante kansen voor beleggers als blijkt dat het wereldwijde economische herstel echt doorzet. UBP Door Jean-Silvain Perrig, CIO Foto: Archief UBP >Lage olieprijzen zullen de economische groei en winsten in ontwikkelde landen versterken. De politieke impasse in de Verenigde Staten zal de overheid dwingen om haar uitgaven sterk te reduceren en vermindert het vertrouwen en daarmee de consumptie. Lage olieprijzen zullen de economische groei en winsten in ontwikkelde landen verster ken. 96 FINANCIAL

10 CONCLUSIE Door een 16-tal marktspecialisten een aantal vragen voor te leggen met betrekking tot de vooruitzichten voor 2014, zijn er een paar in het oog springende trends te ontdekken. VOORUITZICHTEN VOOR 2014 De economische groeiverwachting voor 2014 ligt voor alle regio s hoger dan in De grootste risicofactor voor volgend jaar is dat de emerging market slow down de wereld terug in een recessie zal trekken. Deze risicofactor wordt op de voet gevolgd door de wankeling van de Amerikaanse economie ten overstaan van de monetaire en fiscale verkrapping. Als Janet Yellen als nieuwe FED-voorzitter is geïnstalleerd, zullen de contouren duidelijk worden. De spanningen over valutamanipulatie, die kunnen leiden tot protectionistische maatregelen, is het derde grote risico dat onderkend wordt. Een andere factor van betekenis voor de economie is een eventuele duurzame verlaging van de olieprijzen. Dit zou een wereldwijde economische impuls kunnen bewerkstelligen. De kans dat een aanval op Iran zal resulteren in een olieprijsschok wordt vrijwel unaniem als onwaarschijnlijk bestempeld. Opvallend is verder dat de kans dat één of meer landen de Eurozone zal verlaten, ook als klein wordt gezien. Dat spanningen tussen China en Japan over een betwiste eilandengroep de Chinees-Japanse verhoudingen zal breken, wordt evenmin waarschijnlijk geacht. De grootste verdeeldheid bestaat over de vraag of een gecoördineerde monetaire stimulans het wereldwijde herstel een kickstart kan geven. Hoewel de meeste specialisten deze kans klein achten, waren de meningen hier het meest verdeeld over. Ondanks de hogere wereldwijde economische groeiverwachting, zien de 16 vermogensbeheerders wel degelijk risico op een afnemende economische groei. 10 grootste Risicofactoren voor De emerging market slow down trekt de wereld terug in een recessie 2. De Amerikaanse economie wankelt ten overstaan van monetaire en fiscale verkrapping 3. Spanningen over valutamanipulatie leiden tot een verhoging van protectionistische maatregelen 4. Een duurzame verlaging van de olieprijzen genereert een wereldwijde economische impuls 5. Economische onrust leidt tot wijdverspreide sociale en politieke onrust 6. Sociale en politieke onrusten ondermijnen de stabiliteit in China 7. Gecoördineerde monetaire stimulans kickstart een wereldwijd herstel 8. Spanningen over de betwiste eilandengroep breken de Chinees-Japanse verhoudingen 9. Een of meer landen verlaten de eurozone 10. Een aanval op Iran resulteert in een olieprijsschok FINANCIAL 97

11 // VOORUITZICHTEN VOOR 2014 Figuur 1: Relatieve aantrekkelijkheid aandelen 80,0% Relatieve aantrekkelijkheid aandelen 60,0% 40,0% 20,0% 0% Verenigde Staten Europa Japan Opkomende landen % Overwegen % Neutraal % Onderwegen Bron: Alpha Research Relatieve aantrekkelijkheid staatsobligaties De deelnemers hebben ook een aandelenregio-allocatie voorkeur gegeven. Het beeld sluit op sommige punten aan bij de risico s die voor 2014 gesignaleerd worden. Door de naderende tapering blijken de meningen over Amerika verdeeld, met als gevolg dat Amerika gezien wordt als de minst aantrekkelijke regio voor aandelenbeleggingen. De kans dat emerging markets een slow down van de wereldeconomie in gang zetten, houdt blijkbaar niet in dat de regio Opkomende landen als onaantrekkelijk gezien wordt. Deze regio wordt aantrekkelijker gevonden dan Amerika. Japan heeft in 2013 een fantastische performance laten zien in lokale valuta. Zelfs in euro s bleef daar nog een aantrekkelijk rendement van over. Dat Abenomics nog niet is uitgewerkt, blijkt uit het feit dat 50% van de experts positief is over deze regio. Met een overweging van 75% steekt Europa met vlag en wimpel boven de andere regio s uit. De hervormingen van de afgelopen jaren lijken zich uit te betalen. Ook de kleine kans op een exit van een van de eurolanden draagt bij aan de positieve verwachtingen voor Figuur 2: Relatieve aantrekkelijkheid staatsobligaties 100,0% 75,0% 50,0% 25,0% 0% Verenigde Staten Europa Japan Opkomende landen % Overwegen % Neutraal % Onderwegen Relatieve aantrekkelijkheid obligaties Bron: Alpha Research De vooruitzichten voor staatsleningen laten een negatief beeld zien. De naderende tapering in 2014 lijkt een onvermijdelijke rentestijging in te gaan houden en dan zijn staatsobligaties niet aantrekkelijk, zo blijkt uit deze uitslag. Amerikaanse staatsleningen zijn het minst aantrekkelijk, en worden op de voet gevolgd door Japan en Europa. De vooruitzichten zijn voor deze drie regio s vrijwel unaniem negatief. 98 FINANCIAL

12 Opvallend is dat Opkomende landen binnen deze regio-allocatie relatief goed scoort. Hier zijn de meningen weliswaar verdeeld, maar waar de andere drie regio s negatieve beelden opleveren, is dat voor Opkomende landen neutraal. De grote kans dat Opkomende landen in 2014 de wereldeconomie wel eens negatief zouden kunnen beïnvloeden, lijkt dan minder van invloed te zijn op staatsobligaties uit Opkomende landen. 80,0% Relatieve aantrekkelijkheid obligaties Figuur 3: Relatieve aantrekkelijkheid obligaties 60,0% 40,0% 20,0% 0% Credits VS Credits EU High Yield VS High Yield EU EMD Hard EMD Local % Overwegen % Neutraal % Onderwegen Bron: Alpha Research Er blijkt een grotere voorkeur te zijn voor Credits, High Yield en EMD dan voor staatsleningen. Wat ook opvalt, is de duidelijke voorkeur bij zowel Credits als High Yield voor Europa, boven Amerika. High Yield is voor 2014 duidelijk het meest aantrekkelijk. Bij Credits en EMD liggen de voorkeuren dichter bij elkaar. De vooruitzichten voor EMD in hard currency zijn fractioneel beter dan voor Europese Credits. Conclusie Door de verwachtingen van 16 specialisten te analyseren, ontstaat er een goed beeld omtrent de verwachtingen voor Op risiconiveau zijn de economische ontwikkelingen in Emerging markets van belang, maar ook het effect van de fiscale en monetaire verkrapping op de Amerikaanse economie. Het één is soms het gevolg van het ander, waardoor er ook valutaspanningen kunnen ontstaan. Hierdoor ontstaat de kans dat er protectionistische maatregelen worden genomen. Voor de asset allocatie van 2014 is de trend waarneembaar om zowel voor aandelen als voor Credits en High Yield te kiezen voor Europa, boven Amerika. Staatsleningen zijn niet gewild, maar staatsleningen uit Opkomende landen zijn dan best of the rest. High Yield lijkt aantrekkelijker dan Credits en bij EMD is een duidelijke voorkeur waar te nemen voor hard currency. FINANCIAL 99