Geniet volop van uw pensioen. Rijksdienst voor Pensioenen ~

Transcriptie

1 Geniet volop van uw pensioen Rijksdienst voor Pensioenen ~ Praktische gids voor de gepensioneerde

2 Voorwoord Beste lezer, Met pensioen gaan brengt voor de meesten onder ons heel wat veranderingen mee. We gaan op een nieuw ritme leven. Ons leven neemt een andere wending. Wanneer het zover is, dan zult u uw dagen anders indelen en u misschien minder nuttig voelen in de maatschappij, niettegenstaande al uw ervaring en capaciteiten. U zult meer vrije tijd hebben, maar waarschijnlijk ook minder middelen. Dat moment is een unieke gelegenheid om een nieuw leven uit te bouwen, een leven naar uw wensen. U kunt aan een nieuwe loopbaan beginnen, nieuwe horizonten opzoeken en vanalles ontdekken, uw jeugddroom eindelijk waarmaken, vrienden terug opzoeken, uw fysieke en geestelijke gezondheid verzorgen, creatief zijn en veel bijleren. U kunt zich ook (meer) inzetten voor de maatschappij, voor de rechten van de armsten en zwaksten onder ons, en de banden tussen generaties aanhalen teveel om op te noemen. Deze gids geeft u de mogelijkheid om deze nieuwe periode in uw leven beter te beleven. Hij ontsluit een waaier aan praktische informatie over diverse onderwerpen: financieel, sociaal en cultureel. U vindt er ook heel wat tips over allerhande voordelen en manieren om uw leven te vergemakkelijken en aangenamer te maken, enz. Alle nuttige gegevens voor uw dagelijks leven werden met zorg uitgezocht en up-to-date gebracht: het vrijmaken van de energiemarkt, de nieuwe huurregeling, de aanpassing van de echtscheidingsprocedures, de gemeentediensten waarop u kunt beroep doen, alles wat met erfenissen en giften te maken heeft, enz. We hopen dat u vlot uw weg zult vinden in al deze gegevens en dat ze u van nut zullen zijn. En geniet alvast van een gelukkig en stralend pensioen. De Rijksdienst voor Pensioenen 3

3 Inhoud Voorwoord...3 Mijn pensioen... 9 Uw pensioen...10 De uitbetaling van uw pensioen...12 Is de toekomst van uw pensioen veilig?...14 MyPension : uw pensioendossier in slechts enkele muisklikken...15 De berekening van uw pensioen...18 Waar vindt u informatie? Inkomensgarantie voor ouderen (IGO) Uw geld beheren Allerhande voordelen en kortingen...40 Ontspanning, ontplooiing en op reis gaan...42 Sociale tarieven: beter leven voor minder geld...44 Verwarmen aan een lagere kostprijs...46 Water voor iedereen...47 Hallo, ik luister...48 Goed uw geld beheren...50 Hoe best beleggen? Van bank veranderen...54 Lenen aan de beste voorwaarden...56 De belastingen

4 Wat met uw huis?...60 Verkoop op lijfrente...62 Rust er een hypotheek op uw huis?...63 Het energieprestatiecertificaat...64 Uw woning verhuren...66 Een nieuwe woning kopen...68 Uw kinderen helpen...70 Erfenis en successie...72 De rechten van de overlevende echtgenoot...74 De erfenisrechten...76 De gezinswoning...77 Deblokkeren van de rekeningen...78 Erfenis zonder testament...79 Uw erfenis organiseren...80 De schenking...82 De begrafenisverzekering...84 Vrije tijd Cursussen volgen na uw pensioen...88 Creativiteit aan de macht...90 Voel u goed in uw hoofd...92 Verruim uw horizon...94 Blijf online! Strijd tegen oplichters...96 Samen genieten...98 Deelnemen aan het verenigingsleven Word vrijwilliger! Werken na uw pensioen

5 Seizoen- of deeltijdse arbeid Welk statuut kiest u best? De gemeente: tot uw dienst De gemeente: tot uw dienst De gemeente, uw vriend Het Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW) Verhuizen in de beste omstandigheden Leve het huwelijk! Echtscheiding en feitelijke scheiding Bij scheiding Bij overlijden van een partner Leefomgeving Een woning op maat Thuishulp Telebewaking Anders wonen Zorgwonen Welke woonvorm kiezen? Kies met kennis van zaken Praktische informatie De sleutels tot een gezond leven Meer bewegen Stress, vermoeidheid, depressie Weg met verslavingen Jaarlijkse check-up Medische zorgen

6 De huisarts raadplegen , het noodnummer Hospitalisatie: gebruiksaanwijzing De juiste keuze van het ziekenhuis Opties hebben hun prijskaartje De dag van uw opname Factuur: wie betaalt wat? Verplichte verzekering, wat is het? Rechten en bescherming van de patiënt Het OMNIO-statuut Hospitalisatieverzekering Medische en paramedische thuisverzorging Huur van medisch materiaal Depressie overwinnen Hoe zit het met mishandeling? Palliatieve zorg Euthanasie Lichaam aan de wetenschap schenken Woordenlijst

7

8 Mijn pensioen

9 Uw pensioen Of u nu werknemer was, zelfstandige of ambtenaar: u hebt zeker vragen over uw wettelijk pensioen. Hoe werd het berekend? Wie stort het? Is het wel veilig? Hebt u recht op vakantiegeld? Hierna volgt een klein overzicht van de belangrijkste voorzieningen voor pensioenen in België. Drie verschillende pensioenstelsels Het rustpensioen is in België een vergoeding die een werknemer ontvangt vanaf een bepaalde leeftijd, gebaseerd op de vroegere beroepsloopbaan. Er zijn drie belangrijke pensioenstelsels: Het pensioenstelsel van werknemers Dit stelsel betreft de werknemers die in België een arbeidscontract hadden als arbeider, bediende, mijnwerker, zeevarende, beroepsjournalist of personeelslid van de burgerluchtvaart. Voor die laatste vier categorieën gelden specifieke regels. Ook wie als contractueel of tijdelijk ambtenaar voor een overheidsinstelling werkte valt onder dit stelsel. Het pensioenstelsel van zelfstandigen Dit stelsel is van toepassing op personen die in België een beroepsactiviteit voor eigen rekening uitoefenden. Het is ook van toepassing op de helpers van zelfstandigen, d.w.z. personen die een zelfstandige geholpen of vervangen hebben tijdens de uitvoering van zijn/haar beroep en daarbij geen arbeidsovereenkomst hadden. Het pensioenstelsel van de overheidssector Dit stelsel betreft vastbenoemde (en gelijkgestelde) ambtenaren van de Federale Staat (met inbegrip van het leger, de magistratuur, de erkende godsdiensten, enz ) van de Gewesten en Gemeenschappen (waaronder ook het onderwijs), van sommige organisaties die afhangen van de Staat, de Gewesten of de Gemeenschappen, van bepaalde gemeenten, OCMW s en Intercommunales, en van de lokale en federale eenheidspolitie. 10

10 De overheidssector is echter geen homogeen geheel. Vandaar dat bepaalde werkgevers van de overheid over een min of meer grote autonomie kunnen beschikken om het pensioenstelsel van hun personeel te bepalen. Drie organisaties tot uw dienst RVP De Rijksdienst voor Pensioenen kent pensioenen van werknemers toe (zowel rust- als overlevingspensioenen) en ook de Inkomensgarantie voor Ouderen (Igo). De instelling betaalt de uitkeringen uit die ze toekent, en ook de pensioenen van de zelfstandigen en andere bijkomende uitkeringen. Rijksdienst voor Pensioenen Zuidertoren 1060 Brussel Gratis nummer: Vanuit het buitenland: RSVZ Het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) houdt zich bezig met het sociaal statuut van de zelfstandigen en met name ook met de berekening van hun pensioen. Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen Jan Jacobsplein Brussel Tel.: Fax: info@rsvz-inasti.fgov.be PDOS De Pensioendienst voor de Overheidssector (PDOS) is verantwoordelijk voor het toekennen, de berekening en het beheer van het merendeel van de rust- en overlevingspensioenen van de ambtenaren. Pensioendienst voor de Overheidssector Victor Hortaplein 40 - bus Brussel Tel.: Fax: cc@pdos.fgov.be Mijn pensioen ~ 11

11 De uitbetaling van uw pensioen In België is het de Rijksdienst voor Pensioenen die de pensioenen uitbetaalt van werknemers en zelfstandigen. De dienst betalingen overheidspensioenen (CDVU) van de FOD Financiën doet dat voor de ambtenaren. Hoe verloopt de betaling? Omwille van praktische redenen wordt uw pensioen in het algemeen op uw bankrekening gestort. Er bestaan wel andere mogelijkheden, maar die gratis procedure is het veiligst en het makkelijkst. Hoe ontvangt u het? Werknemers en zelfstandigen moeten hun bankrekeningnummer meedelen aan de RVP via een gehandtekende brief, een fax, een of via MyPension: Fax: overschrijvingen@rvp.fgov.be Zij kunnen ook steeds het formulier gebruiken dat alle toekomstige gepensioneerden gekregen hebben na het ontvangen van hun pensioensbeslissing. Als u dat document niet meer hebt, dan kunt u het eenvoudig aanvragen per telefoon op het gratis nummer van de RVP ( ) of bij het gewestelijk kantoor dat uw pensioendossier beheert. Als u nalaat uw rekeningnummer mee te delen of als u niet per bankoverschrijving wilt uitbetaald worden, dan zal uw pensioen betaald worden via een postassignatie. In dat geval zal uw postbode u elke maand het bedrag uitbetalen. Om veiligheidsredenen (diefstal of verlies) raden we dit ten stelligste af. Ambtenaren moeten hun betalingsaanvraag (per overschrijving of per post) indienen aan de hand van het Verbintenisformulier voor staatspensioenen. Dat formulier vindt u bij uw postkantoor, bij uw bankkantoor of bij de Centrale Dienst voor Vaste Uitgaven (CDVU). Info: Tel: of via 12

12 Als ze dat willen, kunnen ambtenaren zich ook laten uitbetalen via een circulaire postcheque die ze bij elk postkantoor kunnen verzilveren mits voorlegging van de identiteitskaart. Maar ook hier zijn nogal wat nadelen aan verbonden: die cheque kan gestolen of vernietigd worden en kan niet door iemand anders geïnd worden. Hij is ook maar drie maanden geldig na het uitschrijven ervan. Dat kan problemen geven wanneer u langdurig in het ziekenhuis verblijft of lang weg bent van huis. Mijn pensioen ~ 13

13 Is de toekomst van uw pensioen veilig? Dat is een vraag die nogal wat gepensioneerden zich stellen in deze crisistijden. De verschillende wettelijke pensioenstelsels zijn gebaseerd op een repartitiesysteem, binnen een stabiel kader. Ze worden gespijsd door de sociale bijdragen van de werknemers, door staatssubsidies en andere middelen. Drie belangrijke pijlers De eerste pijler is die van het wettelijk pensioen en wordt hoofdzakelijk gefinancierd door de verplichte bijdragen van al wie een beroep uitoefent. Daarbinnen moet nog onderscheid gemaakt worden tussen het rustpensioen dat berekend wordt op basis van de eigen loopbaan van de werknemer, en bij het pensioenstelsel van bezoldigde werknemers en zelfstandigen het overlevingspensioen dat kan verkregen worden op basis van de loopbaan van de overleden echtgenoot of echtgenote. De derde pijler betreft pensioenverzekeringen die u privé aangaat bij een bank of verzekeringsmaatschappij. De tweede pijler betreft de aanvullende pensioenen die zelfstandigen voor zichzelf of bepaalde werkgevers voor hun werknemers aanleggen. 14

14 MyPension : uw pensioendossier in slechts enkele muisklikken De online dienst MyPension werd in het leven geroepen opdat u overal en op elk moment toegang zou hebben tot uw pensioendossier. Het MyPension-platform is een gepersonaliseerde dienst die op al uw pensioenvragen een antwoord biedt ( of MyPension biedt u de mogelijkheid om uw dossier te raadplegen en te volgen hoe het evolueert. Waarom dit platform? Om u een gepast antwoord te geven in functie van uw persoonlijke gegevens, uw loopbaan, enz. U zult merken dat de site veel performanter is dan de klassieke algemene en statische sites die ter beschikking van de burgers staan. Om de vertrouwelijkheid van uw persoonlijke gegevens te vrijwaren, moet u zich eerst identificeren. Hoe kunt u zich identificeren? ~ ~ met behulp van uw elektronische identiteitskaart (e-id), een elektronische kaartlezer en uw pincode. ~ ~ ofwel via uw user-id, wachtwoord en burgertoken (een kaartje met 24 persoonlijke codes), die u hebt ontvangen door u te registreren op de site MyPension: vijf keer klikken Nadat u zich geïdentificeerd hebt, ziet u de welkomstpagina van MyPension. Die biedt u vijf diensten: Mijn gegevens: Deze pagina laat u toe om uw persoonlijke gegevens en uw contactgegevens (telefoon, mail, enz ) te controleren en zo nodig te veranderen. voor ons milieu Verminder uw ecologische voetafdruk door op MyPension te melden dat u uw briefwisseling van de RVP per mail wilt ontvangen. Mijn pensioen ~ 15

15 Mijn briefwisseling: Hier vindt u alle brieven die u ontvangen hebt van de RVP of die u verstuurd hebt. ook andere beveiligde toepassingen van de sociale zekerheid. Wanneer u gepensioneerd bent vindt u hier ook uw fiscale fiches in pdf-formaat. Mijn betalingen: Hier vindt u de betalingen van de laatste 13 maanden, en de datum van de volgende betaling. Om uw pensioen zo goed mogelijk te begrijpen, vindt u er alle gewenste informatie in detail. Mijn loopbaan: Dit luik is vooral bedoeld voor wie nog niet gepensioneerd is. U vindt er al uw loopbaangegevens als bezoldigd of daarmee gelijkgesteld werknemer. Daardoor kan MyPension uw toekomstige pensioen simuleren. Als u al (of bijna) gepensioneerd bent, kunt u uw loopbaan niet meer raadplegen. Praktische informatie: Gratis groene lijn: info@rvp.fgov.be Mijn dossier: Via MyPension kunt u 24 uur op 24 en 7 dagen op 7 uw pensioendossier raadplegen. Wanneer u aangemeld bent, kunt u niet alleen uw gegevens in MyPension raadplegen, maar 16

16 Mijn pensioen ~ 17

17 De berekening van uw pensioen De berekening van uw pensioen verschilt al naargelang het pensioenstelsel. Voor werknemers De hoogte van uw pensioen wordt berekend aan de hand van drie parameters: ~ ~ de lengte van uw loopbaan; ~ ~ het loon dat u tijdens uw loopbaan ontving; ~ ~ uw gezinssituatie. Dat aangepaste jaarloon wordt vervolgens gedeeld door het aantal jaren van een volledige loopbaan (45 jaren voor een werknemer). Dat resultaat wordt vermenigvuldigd met 60 of 75 % naargelang uw gezinssituatie. In ieder geval zal de RVP de voor u voordeligste formule toepassen. Gezins- of alleenstaandenpensioen Als de echtgenoot of echtgenote van de pensioenaanvrager geen beroepsactiviteit uitoefent, geen recht heeft op een pensioen, en geen vervangingsinkomen geniet, dan wordt een gezinspensioen berekend. De bezoldiging van de hele loopbaan zal dan vermenigvuldigd worden met 75%. In alle andere gevallen wordt het pensioen als alleenstaande berekend (bezoldiging x 60%). Een volledige loopbaan is gespreid over 45 jaar. Elk jaar geeft dus recht op 1/45 ste van het pensioen. Om het pensioen te berekenen wordt het jaarlijkse loon aangepast aan de huidige levensduurte, door middel van een herwaarderingscoëfficiënt. Dat algemene berekeningsprincipe toont aan dat hoe langer de loopbaan is, hoe hoger het pensioen zal zijn. Toch wordt met niet meer jaren rekening gehouden dan nodig is voor een volledig pensioen (45 jaren dus). Als u langer dan 45 jaar gewerkt hebt, dan wordt er enkel met de gunstigste jaren rekening gehouden. Volledig loon x herwaarderingscoëfficiënt x 60% (als alleenstaande) of 75% (gezinssituatie) 45 18

18 Gelijkgestelde periodes Onder bepaalde voorwaarden kunnen sommige periodes van inactiviteit gelijkgesteld worden met gewerkte periodes. Dat is zo voor bijvoorbeeld bepaalde periodes van werkloosheid, van ziekte of invaliditeit, legerdienst, loopbaanonderbreking, studies, enz. Die gelijkstellingen kunnen kosteloos zijn of verlopen via het betalen van bijdragen. Binnen diezelfde logica zal het pensioen hoger liggen als de bezoldiging hoger was. De bezoldiging waar rekening wordt mee gehouden kan tot een plafond beperkt worden of in bepaalde gevallen opgetrokken tot het minimum gewaarborgd loon. Er wordt ook een speciale berekeningswijze gebruikt als u werkte als mijnwerker, zeevarende, beroepsjournalist of lid van de burgerluchtvaart. En zelfstandigen? De parameters die gebruikt worden om het wettelijk pensioen van zelfstandigen te berekenen zijn dezelfde als die voor de bezoldigde werknemers: ~ ~ de loopbaan; ~ ~ de beroepsinkomsten; ~ ~ de gezinssituatie. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de beroepsinkomsten van vóór 1984 en die van daarna. De jaren vóór 1984 geven recht op een forfaitair pensioen. Voor de daaropvolgende jaren wordt het pensioen berekend aan de hand van het reële beroepsinkomen waarop de sociale bijdragen berekend werden. De gezinssituatie (gezin of alleenstaande) heeft ook een invloed op het pensioen als zelfstandige. En voor ambtenaren? De berekening van het pensioen van statutaire ambtenaren is niet gebaseerd op de bezoldigingen die ze ontvingen, maar op een referentie-inkomen dat overeenkomt met het gemiddelde van het loon tijdens de laatste vijf jaren van de loopbaan. Sinds januari 2009 houdt de berekening voor militairen Mijn pensioen ~ 19

19 rekening met het laatste actieve loon of het gemiddelde loon van de laatste vijf jaren. Dat referentieloon wordt vermenigvuldigd met het toegelaten aantal dienstjaren en gedeeld door 60 (of een andere fractie voor onder meer de leraren en de magistraten). Het ambtenarenpensioenstelsel houdt geen rekening met het feit of u getrouwd bent of niet. Contractuele ambtenaren vallen onder het pensioenstelsel voor werknemers (zie pagina 18). Wat bij een gemengde loopbaan? Als u opeenvolgend of tegelijkertijd als werknemer, als zelfstandige en/of als ambtenaar gewerkt hebt, zal uw gemengd pensioen afhangen van al de verloningen die u kreeg in die verschillende statuten. Om de hoogte van uw pensioen te bepalen houden de drie stelsels rekening met de representatieve loopbaanbreuk in dat statuut. Zo zal u een werknemerspensioen krijgen via de RVP, een pensioen van zelfstandige via het RSVZ en een ambtenarenpensioen via de PDOS. Pensioenpunten Er is minstens één Pensioenpunt per provincie, waar experts van de drie belangrijkste instellingen uw vragen beantwoorden als u in verschillende stelsels hebt gewerkt. De pensioenleeftijd Of u werknemer bent of zelfstandige of ambtenaar, man of vrouw: de wettelijke pensioenleeftijd is 65 jaar. Het rustpensioen vangt aan de eerste dag van de maand volgend op de maand waarin u 65 werd. Als u dus in april uw 65 ste verjaardag viert, dan begint uw pensioen in mei. Voor sommige categorieën werknemers (mijnwerkers, zeelui, leden van de burgerluchtvaart, militairen, magistraten, enz..) gelden andere leeftijdsgrenzen. U kunt ook met vervroegd pensioen als werknemer vanaf 60, op voorwaarde dat u op dat ogenblik een loopbaan van 35 jaar hebt met elk 104 dagen per jaar. 20

20 Om meer te weten te komen over die bijzondere gevallen: > professional > uitkeringen van de RVP > rustpensioen > pensioenleeftijd. Een werknemer die de wettelijke pensioenleeftijd nadert is niet verplicht om zijn rustpensioen te nemen (met uitzondering van de overheidssector). Als de werkgever akkoord gaat kan de werknemer zijn beroepsactiviteit blijven uitoefenen. De uitbetaling van sociale uitkeringen (ziekte, werkloosheid, prepensioen, enz.) wordt stopgezet wanneer u de wettelijke pensioenleeftijd bereikt hebt. Wie een dergelijke uitkering ontvangt moet dus met pensioen gaan op de wettelijke leeftijd. De pensioenbonus De pensioenbonus wordt toegekend aan werknemers en zelfstandigen die hun beroepsloopbaan verderzetten. Om er recht op te hebben, moeten ze hun activiteit als werknemer of zelfstandige verderzetten na hun 62 ste verjaardag (of na een loopbaan van 44 jaar). Voor werknemer bedraagt de bonus 2,2082 bruto voor elke voltijdse werkdag (VTE) tijdens de referentieperiode. Voor zelfstandigen gaat het om 156* per trimester. Dit bedrag evolueert mee met de index. Als de overleden partner recht had op de pensioenbonus, dan krijgt de overlevende partner die. Het feit dat u een gezins- of alleenstaandenpensioen ontvangt, verandert niets aan het bedrag van de bonus. * Het gaat om de bedragen toegekend in 2011 Minimum pensioenbedrag Het pensioenbedrag is geplafonneerd, maar het mag ook niet lager zijn dan het minimum dat door de wet vastgelegd is. Als werknemer hebt u recht op een minimumpensioen als uw loopbaan 2/3 e bedraagt van een volledige loopbaan. Als u ook als zelfstandige gewerkt hebt, dan mag uw loopbaan als werknemer korter zijn. In dat geval moeten uw loopbaan als werknemer en als zelfstandige samen minstens 2/3 e van een volledige loopbaan bedragen. Er wordt een supplement voorzien voor ambtenaren die een rustpensioen hebben dat lager is dan het wettelijk gegarandeerde minimum. Het bedrag van dit gegarandeerd minimum supplement hangt af van de gezinssituatie Om meer te weten over speciale gevallen: default.aspx Mijn pensioen ~ 21

21 (gehuwd of niet), van de reden van de pensionering (anciënniteit, fysieke ongeschiktheid, enz.) en van andere redenen. automatische aanpassing van de pensioenen, perequatie genoemd. Het bedrag is aangepast aan de levensduurte en volgt automatisch de index. Naast deze automatische indexering kunnen de pensioenbedragen verhoogd worden in functie van de algemene welzijnsevolutie. Ambtenaren genieten naast de indexatie ook van een Jaarlijkse minimumpensioenbedragen voor een volledige loopbaan vanaf met spilindex 130,80 Werknemers Rustpensioen Gezin Rustpensioen Alleenstaande Overlevingspensioen , , ,81 Gemengd Rustpensioen Gezin Rustpensioen Alleenstaande Overlevingspensioen , , ,91 Zelfstandigen Rustpensioen Gezin Rustpensioen Alleenstaande Overlevingspensioen , , ,25 22

22 Mijn pensioen ~ 23

23 Bruto- versus nettobedrag Uw pensioeninstelling keert elke maand uw pensioen uit. Dat is uw nettopensioen. Hoe bepaalt de administratie dat? Door een aantal inhoudingen op het brutobedrag. Er bestaan drie inhoudingen bij de werknemerspensioenen: ~ ~ de bijdrage voor de ziekte- en invaliditeitsverzekering; ~ ~ de solidariteitbijdrage; ~ ~ de bedrijfsvoorheffing. De bijdrage voor de ziekte- en invaliditeitsverzekering (ZIV) De ZIV-bijdrage is een bijdrage voor de sociale zekerheid die dient om de ziekte- en invaliditeitsverzekering te financieren. Die bijdrage komt bovenop de bijdrage aan uw ziekteverzekering en geeft zelf geen recht op terugbetaling van gezondheidszorgen. De maandelijkse inhouding bedraagt 3,55 % van het brutobedrag van uw pensioen(en) als het maandelijks bedrag daarvan en dat van uw aanvullende uitkeringen een wettelijk vastgelegde grens overschrijdt. De ZIV-bijdrage mag het totaalbedrag van uw pensioenen en uitkeringen niet onder een bepaalde grens doen dalen. Als dat toch het geval is, dan wordt de ZIV-bijdrage begrensd opdat het uiteindelijke bedrag van uw pensioen gegarandeerd op zijn minst even hoog is als het grensbedrag. Grensbedragen voor de ZIV-bijdrage Gepensioneerde met gezinslast Alleenstaande gepensioneerde 1 610, ,92 24

24 De solidariteitsbijdrage De maandelijkse solidariteitsbijdrage is een progressieve bijdrage voor de sociale zekerheid, van maximaal twee percent, van uw bruto pensioenbedrag, rentes en andere uitkeringen inbegrepen. Die afhouding verandert al naargelang uw uitkeringen en of u gezinslast hebt of niet. De uitkeringen waarmee rekening gehouden wordt voor de berekening van de solidariteitsbijdrage zijn de kapitalen van een groepsverzekering en de extralegale periodieke pensioenen die voortvloeien uit een groepsverzekering. Als u geniet van een pensioen van een organisatie die in het buitenland gevestigd is en als u in een EU-land (buiten België), in Zwitserland, Noorwegen, Liechtenstein of IJsland woont, dan zal dat buitenlands pensioen niet in aanmerking genomen worden bij het berekenen van de solidariteitsbijdrage. De bedrijfsvoorheffing Er wordt rekening gehouden met de bedrijfsvoorheffing als voorschot op uw belasting bij de definitieve berekening van uw pensioen. Die is van toepassing op uitkeringen die bepaalde maandelijkse bedragen overstijgen. Onder een bepaalde inkomensgrens wordt er geen bedrijfsvoorheffing afgehouden. Het bedrag wordt vastgelegd aan de hand van twee parameters: het aantal kinderen ten laste en het soort pensioen (gezinspensioen of alleenstaande). De maandelijkse minimum belastbare bedragen op 1 januari 2012 Aantal personen ten laste Rustpensioen als alleenstaande en overlevingspensioen Gezinspensioen , , , , , , , , , ,00 Mijn pensioen ~ 25

25 De bedrijfsvoorheffing wordt ingehouden op: ~ ~ alle belastbare uitkeringen (brutobedragen verminderd met de niet-belastbare uitkeringen en de sociale bijdragen) ten laste van de RVP; ~ ~ andere uitkeringen die in aanmerking komen voor de berekening van de solidariteitsbijdrage, met uitzondering van buitenlandse pensioenen en kapitalen, die in fictieve rentes omgerekend worden. Op basis van de geldende fiscale barema s houdt elke instelling een bedrijfsvoorheffing in volgens de uitkering die ze betaalt. Een uitzondering Een kind dat voor minstens 66% gehandicapt is telt voor twee kinderen ten laste. Er wordt een forfaitaire vermindering toegekend op de bedrijfsvoorheffing als de gepensioneerde of zijn/haar echtgeno(o)t(e) gehandicapt is of als hij/zij de zorg heeft voor andere personen dan zijn echtgeno(o)t(e) of kinderen. Behalve deze normale inhoudingen worden soms ook bedragen ingehouden om onrechtmatig verkregen sommen te recupereren. Voor de ambtenaren Het nettopensioenbedrag van ambtenaren komt overeen met het geïndexeerd brutobedrag, waarvan de inhoudingen voor gezondheidszorgen, de solidariteitsbijdrage, de bedrijfsvoorheffing, de begrafenisvergoeding en eventueel ook de onrechtmatige gerecupereerde bedragen afgetrokken zijn. Het vakantiegeld In mei van elk jaar krijgen bezoldigde werknemers en sommige ambtenaren vakantiegeld uitgekeerd*. Gepensioneerde zelfstandigen hebben daar geen recht op. Dat vakantiegeld wordt bij het maandelijks pensioen gevoegd en tegelijkertijd uitgekeerd. Het bedrag van het vakantiegeld mag echter niet Forfaitaire bedragen voor de maand mei 2011 Gezinspensioen Pensioen alleenstaande 739,70 591,75 26

26 hoger zijn dan het pensioenbedrag dat uitgekeerd wordt in mei. * Als ze ouder zijn dan 60, hebben ambtenaren recht op gewoon vakantiegeld en bijkomend vakantiegeld. Ambtenaren hebben recht op het gewoon vakantiegeld als hun pensioen niet meer bedraagt dan 2 087,10. In 2011 bedroeg dat vakantiegeld 240,52 voor alleenstaanden en 320,70 voor gehuwden waarvan de echtgeno(o)t(e) bepaalde voorwaarden vervult. Bedrag van de speciale verwarmingstoelage februari 2011 Gezinstarief Tarief alleenstaande Tarief feitelijk gescheiden echtgeno(o)t(e) 66,11 49,58 33,04 De ambtenaren die recht hebben op een gegarandeerd minimumsupplement omwille van leeftijd of anciënniteit, hebben recht op bijkomend vakantiegeld. Als dat gegarandeerd minimumsupplement toegekend wordt omwille van een fysiek ongemak, dan gelden bepaalde voorwaarden. In 2011 werd dat bijkomend bedrag vastgelegd op 363,63 (alleenstaande) of 436,01 (gehuwden). Bijzondere verwarmingstoelage In februari van elk jaar wordt een speciale verwarmingstoelage uitgekeerd aan personen die een gewaarborgd inkomen hebben (uitkering bestond enkel vóór juni 2001). Mijn pensioen ~ 27

27 Het overlevingspensioen Het overlevingspensioen wordt berekend op basis van de loopbaan van uw overleden huwelijkspartner. Als weduwe of weduwnaar hebt u recht op een overlevingspensioen wanneer uw overleden partner: ~ ~ in België een beroepsactiviteit heeft uitgeoefend als werknemer, zelfstandige of ambtenaar; ~ ~ in het buitenland een beroepsactiviteit heeft uitgeoefend voor een in België gevestigde werkgever. Voor wie? Om recht te hebben op een overlevingspensioen moet u minstens 45 jaar oud zijn en, op het ogenblik van het overlijden van uw huwelijkspartner, minstens één jaar met haar/hem gehuwd geweest zijn. De leeftijdsvoorwaarde is echter niet van toepassing wanneer u: ~ ~ gehuwd was met een ambtenaar; ~ ~ minstens één kind ten laste hebt waarvoor u kindergeld ontvangt; ~ ~ permanent voor minstens 66 % werkongeschikt bent; ~ ~ weduwe bent van een mijnwerker die gedurende 20 jaar ondergronds gewerkt heeft. Als het huwelijk minder dan één jaar geduurd heeft, kan de overlevende toch in aanmerking komen wanneer: ~ ~ er een kind is geboren uit het huwelijk (eventueel binnen de 300 dagen na het overlijden van de vader); ~ ~ het huwelijk voorafgegaan wordt door een periode van wettelijk samenwonen en het totaal van de periode van het wettelijk samenwonen en van het huwelijk meer dan één jaar bedraagt; ~ ~ het overlijden te wijten is aan een ongeval na de huwelijksdatum; ~ ~ het overlijden te wijten is aan een arbeidsongeval; ~ ~ er op het ogenblik van het overlijden een kind ten laste was waarvoor één van de echtgenoten kindergeld ontving. Voor ambtenaren: ~ ~ Wezen en gescheiden echtgenoten hebben onder bepaalde voorwaarden ook recht op een overlevingspensioen; ~ ~ De overlevende huwelijkspartner mag niet veroordeeld zijn omdat hij/zij de andere huwelijkspartner naar het leven heeft gestaan. 28

28 Als de overlevende huwelijkspartner niet gedurende één jaar gehuwd was, geen 45 jaar oud is en niet aan één van de bovenvermelde uitzonderingen beantwoordt, kan hij of zij gedurende 12 maanden van een tijdelijk pensioen genieten. Wanneer gaat het overlevingspensioen in? Als u uw overlevingspensioen aanvraagt binnen de 12 maanden die volgen op het overlijden, dan gaat het overlevingspensioen in op: ~ ~ de eerste dag van de maand waarin uw huwelijkspartner overleed als die nog geen rustpensioen ontving, of; ~ ~ de eerste dag van de maand volgend op de maand waarin de huwelijkspartner overleed als uw huwelijkspartner al een rustpensioen ontving. Als u binnen de 12 maanden na het overlijden geen aanvraag indient, zal het pensioen ten vroegste beginnen op de eerste dag van de maand die volgt op uw aanvraag. Automatische stortingen Het overlevingspensioen zal automatisch gestort worden op de rekening van de overlevende partner als de overledene al een rustpensioen als werknemer of zelfstandige ontving, of wanneer de procedure daartoe al ingezet was. Wanneer het om een ambtenarenpensioen gaat zal de Pensioendienst voor de Overheidssector automatisch het recht op een overlevingspensioen voor de overlevende partner of de rechthebbenden onderzoeken. Wanneer dient u een aanvraag in? Bij overlijden van een werknemer of zelfstandige vóór diens pensioen, kan de huwelijkspartner die een overlevingspensioen wil ontvangen een aanvraag indienen bij: ~ de gemeente waar hij/zij gedomicilieerd is; ~ de Rijksdienst voor Pensioenen (wanneer de overledene werknemer was); ~ het Rijksinstituut voor de Verzekeringen der Zelfstandigen. De aanvraag kan ook ingediend worden via Wanneer de overledene een vastbenoemde ambtenaar was, kunnen de rechthebbenden een aanvraag indienen bij de Pensioendienst voor de Overheidssector. Mijn pensioen ~ 29