PENSIOENZAKBOEKJE 2009

Transcriptie

1 PENSIOENZAKBOEKJE 2009 Ragheno Business Park Motstraat Mechelen tel. (015)

2 De kopij werd afgesloten op 15 januari 2000 Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk, Ragheno Business Park, Motstraat 30, 2800 Mechelen 2009 Wolters Kluwer Belgium NV Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. Wettelijk depot: D/2009/2664/172 ISBN BP/PENZ-PI 9001

3 Inhoudstafel Hoofdstuk 1 Administratieve procedure - Werknemers en zelfstandigen 1. Procedure inzake de toekenning van het pensioen Inleiding Indiening van een aanvraag Plaats van indiening Termijnen Wijze van indiening - Formaliteiten Polyvalentie van de aanvragen Nieuwe aanvragen Pensioenraming Ambtshalve of op aanvraag Inhoud van de raming Herziening en verbetering Inwerkingtreding Ambtshalve onderzoek Wegens het bereiken van de pensioenleeftijd Eigen rustpensioen na ambtshalve toekenning van een overlevingspensioen Wegens het verlies van een vervangingsinkomen Onderzoek van de aanvraag Dossier RVP Dossier RSVZ Gemengde loopbaan Beslissing - Kennisgeving Dossier RVP Dossier RSVZ Geschillen Bevoegdheid - Geldigheid van het beroep Hoger beroep Vertegenwoordiging Kosten Nieuwe beslissingen Dossier RVP Dossier RSVZ 43 Kluwer 9

4 2. Betalingsvoorwaarden Inleiding Het genot van sociale uitkeringen De uitoefening van een beroepsbezigheid Algemene beginselen Verplichting tot voorafgaandelijke verklaring Verplichting om het beroepsinkomen te beperken Controle Wijze van betaling Hoe wordt het pensioen betaald? Algemene regel Betaling per postassignatie Betaling in het buitenland Betaling in geval van hechtenis Wanneer moet het pensioen betaald worden? Vervallen en bij het overlijden van de gerechtigde niet-uitgekeerde pensioentermijnen Rechthebbenden van ambtswege Andere rechthebbenden Onverschuldigde betalingen - Terugvorderingen Regeling der werknemers Regeling der zelfstandigen Terugvordering van de ten onrechte uitbetaalde voordelen 61 Hoofdstuk 2 Pensioenregeling voor werknemers 1. Toepassingsgebied Principe Gelijkgestelden met werknemers Territoriale voorschriften Uitbreiding van het toepassingsgebied Werknemers in België tewerkgesteld in dienst van internationale organisaties Kluwer

5 INHOUDSTAFEL Sommige periodes van niet-tewerkstelling na 31 december De werknemer die zijn activiteit stopzet om een kind op te voeden Ambtenaren van openbare besturen Periodes van studies of stages Vrijwillige opneming Beroepen die eerst niet, doch nadien wel onderworpen waren aan de RSZ Loopbaanonderbreking Tijdskrediet Periode van leerovereenkomst Bijdragen van de rubrieken en Onder het Nationaal Pensioenfonds voor Mijnwerkers ressorterende werknemers Onder de Hulp- en Voorzorgskas voor Zeevarenden onder Belgische vlag ressorterende werknemers Toekenningsvoorwaarden Pensioengerechtigde leeftijd Uitzonderingen Toekenningsvoorwaarden voor vervroegd pensioen Regeling van de zelfstandigen Regeling van de werknemers en andere regelingen Pensioenaanvraag Verblijfplaats Categorieën waarvoor geen verblijfplaats geldt Onderdanen van Cyprus Andere dan de categorieën van en Bewijs van de loopbaan Voor elk kalenderjaar vóór 1 januari De periode na 31 december Bewijs van de tewerkstelling als mijnwerker Bewijs van de tewerkstelling als zeevarende 85 Kluwer 11

6 4. Berekening Pensioenen in functie van de duur van de loopbaan Werkelijke periodes van tewerkstelling Gelijkgestelde periodes Periodes in regel door overdracht van pensioenstortingen Pensioenen in functie van de bezoldiging Forfaitaire lonen Fictieve lonen Werkelijke lonen Bezoldiging van het jaar vóór de ingangsdatum van het pensioen Bezoldiging van het jaar waarin het pensioen ingaat Berekening in functie van de levensduurte Berekening van het pensioenbedrag Berekening van het rustpensioen voor mijnwerkers Berekening van het rustpensioen voor zeevarenden Modelberekening van een bediendenpensioen ingaand in Minimumrecht per loopbaanjaar Gewaarborgd minimum Inleiding Voorwaarden Bedragen Pensioenrechten bij scheiding Inleiding Wettelijke scheiding Voorwaarden Berekening Feitelijke scheiding en scheiding van tafel en bed Voorwaarden Berekening Aanvraag en ingangsdatum Ambtshalve onderzoek Kluwer

7 INHOUDSTAFEL 7. Overlevingspensioen Inleiding Voorwaarden Behoud van het overlevingspensioen beneden de 45-jarige leeftijd Ingangsdatum en aanvraag Berekening Principe Overlijden vóór de ingangsdatum van het rustpensioen Begrenzing van het overlevingspensioen Het in tijd beperkt overlevingspensioen Gewaarborgd minimum Cumulatieregels Inleiding Principe Uitzondering Bijzonderheden Verschillende cumulatiemogelijkheden Cumulatie van een rustpensioen als werknemer met een rustpensioen als zelfstandige of een rustpensioen van een ander wettelijk Belgisch pensioenstelsel Cumulatie van een rustpensioen als werknemer met een overlevingspensioen Cumulatie van een rustpensioen als werknemer met een gewaarborgd inkomen of met inkomensgarantie voor ouderen Cumulatie van een rustpensioen als werknemer met een mijnwerkerspensioen Cumulatie van twee of meer overlevingspensioenen Cumulatie van een rustpensioen of overlevingspensioen met een beroepsactiviteit Cumulatie overlevingspensioen met ziektevergoeding of werkloosheid Diverse bepalingen Inhoudingen op de pensioenen ZIV-inhouding 129 Kluwer 13

8 Solidariteitsinhouding Bedrijfsvoorheffing Bijkomende voordelen Vakantiegeld Herwaarderingspremie Verwarmingstoelage voor mijnwerkers Inleiding Rechthebbenden Uitgesloten gerechtigden Bedrag Renten Inleiding Welke stortingen komen in aanmerking? Arbeiders Bedienden Gerechtigden Aanvraag Betaling Pensioenregeling voor het vliegend personeel van de burgerlijke luchtvaart Toepassingsgebied Principe Uitbreiding van het toepassingsgebied Toekenningsvoorwaarden Berekening Forfaitaire lonen Fictieve lonen Werkelijke lonen Beroepsjournalisten Toepassingsgebied Berekening Kluwer

9 INHOUDSTAFEL Hoofdstuk 3 Pensioenregeling der zelfstandigen 1. Toepassingsgebied Toepassingsgebied ratione personae Toepassingsgebied ratione territoriae Toepassingsgebied ratione materiae Toekenningsvoorwaarden Toekenningsvoorwaarden voor het rustpensioen Pensioenleeftijd Bewijs van de beroepsloopbaan Pensioenonderzoek Ingangsdatum Toekenningsvoorwaarden voor het overlevingspensioen Voorafgaande begrippen Pensioenleeftijd Bewijs van de beroepsloopbaan Pensioenaanvraag Ingangsdatum Bijzondere voorwaarde: duur van het huwelijk Rechten van de weduwnaar Opeenvolgende huwelijken Verlies van het recht Toekenningsvoorwaarden voor het pensioen van uit de echt gescheiden echtgenoot Pensioenleeftijd Bewijs van de beroepsloopbaan Pensioenaanvraag Ingangsdatum Bijzondere voorwaarden Pensioenrechten van de van tafel en bed of feitelijk gescheiden echtgenoten Voorafgaande begrippen Pensioenleeftijd Bewijs van de beroepsloopbaan Pensioenaanvraag 161 Kluwer 15

10 Ingangsdatum Bijzondere voorwaarden Bewijs van de beroepsloopbaan als zelfstandige of als helper Inleiding Periodes van effectieve beroepsbezigheid Beroepsloopbaan als zelfstandige gelegen vóór Beroepsloopbaan als zelfstandige gelegen na Periodes van non-activiteit gelijkgesteld met periodes van beroepsbezigheid Algemene voorwaarden Andere algemene bepalingen Gelijkgestelde periodes Beginsel van de eenheid van loopbaan Inleiding Begrippen Pensioen of een als zodanig geldend voordeel Begrip «andere regeling» Speciale begrippen Toepassing van de vermindering Voorafgaande opmerkingen Samenloop van een pensioen als zelfstandige met een pensioen als werknemer Samenloop van een pensioen als zelfstandige met een pensioen toegekend krachtens een andere Belgische regeling dan deze voor werknemers Samenloop van een pensioen als zelfstandige met een pensioen als werknemer en een pensioen krachtens een andere Belgische regeling Samenloop van pensioenen toegekend in de regeling voor zelfstandigen en krachtens een buitenlandse regeling of een regeling die toepasselijk is op het personeel van een volkenrechtelijke instelling Kluwer

11 INHOUDSTAFEL Samenloop met een pensioen van uit de echt gescheiden echtgenoot met andere pensioenen Invloed van de bestaansmiddelen Inleiding Toepassing Rustpensioen Pensioen van de uit de echt gescheiden echtgenoot Overlevingspensioen Vrijstelling Algemene beginselen Onroerende goederen Algemene regels Woonhuis en aanhorigheden Onroerende goederen met een hypotheek bezwaard Onroerende goederen met een lijfrente bezwaard Berekening in geval van feitelijke scheiding Berekening in geval van scheiding van tafel en bed Roerende goederen Afstanden Algemene regel Persoonlijke schulden Toepassing van een abattement Afstand om niet van onroerende goederen aan descendenten in rechte lijn Afstand in vruchtgebruik of blote eigendom Onteigening ten algemenen nutte of afstand in der minne Afstanden waarvan de opbrengst een lijfrente is Vastlegging van de bestaansmiddelen Beginsel Begrippen Nieuwe beslissing Nieuwe beslissing na weigering Toekenning van een overlevingspensioen Omzetting van een gezinspensioen naar een pensioen als alleenstaande na overlijden 205 Kluwer 17

12 Toekenning van een gezinspensioen of een pensioen als alleenstaande aan de andere echtgenoot Berekening van het pensioen Berekening van het pensioen in verhouding tot de beroepsloopbaan Algemene bepalingen Rustpensioen Overlevingspensioen Pensioen van uit de echt gescheiden echtgenoot Berekening van het pensioen in verhouding tot de beroepsinkomsten Algemene beginselen Eigenlijke berekening Invloed statuut meewerkende echtgenote Minimumpensioen Minimumtoekenning Bedragen - Coëfficiënten Andere elementen die van invloed zijn op het toekenbaar bedrag Vermindering wegens vervroeging Pensioenbonus voor wie langer werkt Vermindering wegens te hoge bestaansmiddelen Vermindering wegens aanwending van een onroerend goed Begrenzing van het overlevingspensioen Samenloop van een overlevingspensioen als zelfstandige met één of meer rustpensioenen en één of meer andere overlevingspensioenen Samenloop van een rustpensioen als zelfstandige met een pensioen van uit de echt gescheiden echtgenoot in de regeling der werknemers Berekening in geval van feitelijke scheiding of scheiding van tafel en bed Kluwer

13 INHOUDSTAFEL 6.5. Berekening in geval van samenloop met een pensioen toegekend door een lidstaat van de Europese Economische Ruimte Het onvoorwaardelijk pensioen Definitie Algemene principes Betalingsvoorwaarden Algemene voorwaarden Leeftijd Uitbetaling Herwaardering oudere pensioenen Herwaarderingspremie voor Inleiding Wie komt niet in aanmerking voor de premie? Hoeveel bedraagt de premie? Berekening van de premie indien men recht heeft op meerdere pensioenen als zelfstandige Wanneer wordt de premie betaald? Herwaarderingspremie voor Bijkomende verhoging van 1 % op 1 januari Herwaarderingspremie voor Herwaarderingspremie voor Herwaarderingspremie voor Herwaarderingspremie voor De welvaartsbonus Communautaire steunregeling voor vervroegde uittreding in de landbouwsector Inleiding Procedure Berekening van het supplement Het supplement bij het rustpensioen Het supplement bij het overlevingspensioen 245 Kluwer 19

14 10. Overdracht van pensioenrechten van de regeling voor zelfstandigen en de pensioenregeling van de Europese Unie Inleiding Aanvraag om overdracht Berekening van het over te dragen pensioenbedrag Toepasselijke wetgeving Vaststelling van de loopbaan Datum van uitwerking Eigenlijke berekening Kennisgeving Beroep Definitief worden van het pensioenbedrag Subrogatie Overdracht van de regeling voor zelfstandigen naar de EU De aanvraag Herroeping Aanvullende pensioenen voor zelfstandigen De nieuwe WAPZ vanaf 1 januari De gewone pensioenovereenkomst Inleiding Voorwaarden Uitbetaling De sociale pensioenovereenkomst Inleiding Voorwaarden Uitbetaling Lijst van de verschillende socialeverzekeringsfondsen, alsmede van de erbij horende onderlinge kinderbijslagfondsen Socialeverzekeringsfondsen Codes van aansluiting Codes van aansluiting bij de kinderbijslagfondsen Kluwer

15 INHOUDSTAFEL Hoofdstuk 4 Pensioenen in de openbare sector 1. Toepassingsgebied Toekenningsvoorwaarden Algemene bepalingen Pensioen wegens het bereiken van de leeftijdsgrens Vervroegd pensioen Onmiddellijk pensioen Uitgesteld pensioen Ambtshalve pensionering wegens gezondheidsredenen Pensioen vóór de leeftijd van 60 jaar Militairen Politie Vaststelling van de loopbaan Aanneembare diensten Bijzondere bepalingen inzake diensten in het onderwijs Bijzondere bepalingen inzake loopbaan van militairen Algemeen Afwezigheden Loopbaankrediet Bonificaties Diplomabonificaties Berekening van het pensioen Berekening van het rustpensioen Algemene bepalingen Bijzondere bepalingen voor de militaire pensioenen Bijzondere bepalingen voor de pensioenen van het personeel van de brandweer Bijzondere bepalingen voor het personeel van de politiediensten Complement wegens leeftijd 275 Kluwer 21

16 Beperkingen Berekening van het pensioen voor diensten met onvolledige prestaties Overlevingspensioen Vaststelling van het recht op pensioen van de langstlevende echtgenoot Berekening van het overlevingspensioen Pensioen van uit de echt gescheiden echtgenoot Wezenpensioen Aanvraag Diverse bepalingen Verband tussen de onderscheiden pensioenregelingen van de openbare sector Verband tussen de pensioenregelingen van de openbare sector en die van de private sector Aanpassing van de pensioenbedragen Indexering Aanpassing aan de bezoldigingsevolutie Inhoudingen op de pensioenen Inhouding voor de begrafenisvergoeding Inhouding voor de gezondheidszorgen Solidariteitsafhouding Bijkomende voordelen Begrafenisvergoeding Vakantiegeld Cumulaties Cumulatie van een rustpensioen met een beroepsactiviteit Cumulatie van een pensioen met een vervangingsinkomen Cumulatie van een overlevingspensioen met een rustpensioen Cumulatie van een overlevingspensioen met een beroepsactiviteit Minimumpensioenen Minimum van het rustpensioen wegens leeftijd en dienstjaren Kluwer

17 INHOUDSTAFEL 7.2. Minimum wegens lichamelijke ongeschiktheid Minimumbedrag van de overlevingspensioenen Gemeenschappelijke bepalingen Supplement in geval van zware handicap Algemene bepalingen en procedures Aanvraag Behandeling Uitbetaling Nazicht Bewijskracht van administratieve documenten Beroep 294 Hoofdstuk 5 Gewaarborgd inkomen 1. Inleiding Toekenningsvoorwaarden Leeftijd Nationaliteit Verblijfsvoorwaarde Basisbedragen van het gewaarborgd inkomen Bestaansmiddelen Forfaitair vrijgesteld bedrag Te volgen procedure in verband met de bestaansmiddelen Vrijgestelde bestaansmiddelen Berekening van de bestaansmiddelen Berekening van het beroepsinkomen Als zelfstandige Als helper Als werknemer 301 Kluwer 23

18 4.2. Berekening van het inkomen van de voordelen in natura Bijzondere gevallen Berekening van de inkomsten uit onroerende goederen Bebouwde onroerende goederen Onbebouwde onroerende goederen Goederen in onverdeeldheid Met hypotheek bezwaarde goederen Goederen verworven mits betaling van een lijfrente Goederen gelegen in het buitenland Berekening van inkomsten uit roerende goederen Berekening van inkomsten bij afstand van roerende of onroerende goederen Afstand van volle eigendom Afstand van goederen die de bedrijfsbekleding van een landbouwbedrijf uitmaken Afstand van het vruchtgebruik of blote eigendom Afstand tegen lijfrente De opbrengst van de afstand wordt in het patrimonium teruggevonden Toegelaten aftrek Schulden Abattementen Cumulatie met pensioenen Algemeen Vrijstelling op pensioenen Betaling Algemeen Overlijden Vervallen en niet uitgekeerde bedragen OCMW en Speciaal Onderstandsfonds Gevangenen of geïnterneerden Kluwer

19 INHOUDSTAFEL 7.5. Opneming in een inrichting voor geesteszieken Recht van de feitelijk gescheiden echtgenote op een deel van het gewaarborgd inkomen Wat is feitelijke scheiding? Bedrag Toekenning 312 Hoofdstuk 6 Inkomensgarantie voor ouderen 1. Inleiding Toekenningsvoorwaarden Leeftijd Nationaliteit Verblijfsvoorwaarden Basisbedragen van IGO Dezelfde hoofdverblijfplaats delen of alleenstaande Dezelfde hoofdverblijfplaats delen Het begrip «Alleenstaande» De kloostergemeenschappen Bestaansmiddelen - invloed Soorten vrijstellingen Algemene vrijstelling Volledige vrijstelling Gedeeltelijke vrijstelling Berekening van de bestaansmiddelen Beroepsinkomen Als werknemer Als zelfstandige Als helper Aftrek van pensioenen Onderhoudsgelden Inkomsten bij bezit van roerende goederen of bij afstand van onroerende goederen Bezit van onroerende goederen 322 Kluwer 25

20 Afstand minder dan 10 jaar vóór het bereiken van de leeftijd om IGO te krijgen Onteigening ten algemenen nutte In het buitenland gelegen onroerende goederen Met hypotheek bezwaarde goederen Op lijfrente verworven goederen Verrekening van de bestaansmiddelen Gemeenschappelijke bepalingen voor het aanrekenen van roerende kapitalen en afstanden De opbrengst van afstand wordt in het patrimonium teruggevonden Forfaitaire abattementen Aftrek van persoonlijke schulden Aanvraag en ambtshalve onderzoek Aanvraag Ambtshalve onderzoek Bij het bereiken van de door de reglementering vooropgestelde leeftijd Herziening bij vaststelling van bepaalde feiten Jaarlijkse vermindering van de verkoopwaarde ingevolge verleving Overgangsbepalingen Principe Toegekende bedragen Uitgesloten van vergelijking Vraag tot herziening gewaarborgd inkomen Ambtshalve onderwerping IGO bij wijze van sanctie Feitelijk gescheiden echtgenoten Betaling Betwistingen Kluwer

21 INHOUDSTAFEL Hoofdstuk 7 Raming van het pensioen 1. Algemene regeling In afwachting van uw 55ste verjaardag Op uw 55ste verjaardag (tijdens de daaropvolgende maand) Na uw 55ste verjaardag Regeling per statuut Werknemers Zelfstandigen Ambtenaren 334 Hoofdstuk 8 Ombudsdienst pensioenen 1. Inleiding Inrichting en samenstelling Taken Procedure Wie kan een klacht indienen? Voorwerp van de klacht Weigering om een klacht te behandelen Behandeling van de klacht Verslag van de Ombudsdienst 338 Hoofdstuk 9 Wetteksten: chronologisch register 1. Werknemers Zelfstandigen 363 Kluwer 27

22 3. Openbare sector Gewaarborgd inkomen Inkomensgarantie voor ouderen 380 Nuttige adressen 1. Betalingsdienst Provinciale en gewestelijke toekenningsdiensten Werknemers en inkomensgarantie voor ouderen Zelfstandigen Inlichtingsbureaus van het openbare ambt Socialeverzekeringsfondsen 389 Trefwoordenregister Kluwer