Rapport. Arbeidsongevallen 2015 Ongevalscijfers

Transcriptie

1 Rapport Arbeidsongevallen 2015 Ongevalscijfers

2 Disclaimer Bij de samenstelling van deze publicatie is de grootst mogelijke zorgvuldigheid in acht genomen. VeiligheidNL aanvaardt echter geen verantwoordelijkheid voor eventuele, in deze uitgave voorkomende, onjuistheden of onvolkomenheden. Overname van tekst of gedeelten van tekst is toegestaan, mits met de juiste bronvermelding. Indien tekst gebruikt wordt voor commerciële doelstellingen dient altijd vooraf schriftelijke toestemming verkregen te zijn.

3 Arbeidsongevallen 2015 Ongevalscijfers Rapport Rapport: 665 Projectnummer: \003 Christine Stam Uitgegeven door VeiligheidNL Postbus AD Amsterdam mei 2017

4 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 4 Inhoudsopgave Hoofdstuk Pagina 1 Inleiding Overzicht problematiek Leeswijzer 5 2 SEH-bezoeken Totale omvang en trend Leeftijd en geslacht Toedracht Bedrijfstak Ongevalsscenario en betrokken producten Letsels 14 3 Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek Totale omvang en trend Leeftijd en geslacht Toedracht Bedrijfstak Ongevalsscenario en betrokken producten Letsels 20 4 Overige ongevalsgegevens Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden Dodelijke arbeidsongevallen 22 5 Samenvatting 23 6 Verantwoording Algemeen Spoedeisende Hulp (SEH) bezoeken Ziekenhuisopnamen Directe medische kosten en verzuimkosten Werkenden Krantenknipselregistratie Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden Storybuilder Afronding 26 Bijlage 1 28 Bijlage 2 47

5 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 5 1 Inleiding 1.1 Overzicht problematiek Op basis van gegevens uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) en het aantal werknemers in 2015 schatten we dat in 2015 ongeveer werknemers in de leeftijd van 15 tot en met 74 jaar slachtoffer waren van één of meer arbeidsongevallen. Binnen deze groep bevonden zich naar schatting werknemers (15-74 jaar) met één of meer arbeidsongevallen die leidden tot verzuim (minimaal één dag) waaronder met één of meer arbeidsongevallen met minimaal vier dagen verzuim In 2015 vonden naar schatting SEH-bezoeken plaats in verband met letsel door een arbeidsongeval wat overeenkomt met 580 SEH-bezoeken per werkenden. In acht procent van de gevallen (4.100) was vervolgens een ziekenhuisopname nodig. Tabel 1 Arbeidsongevallen in 2015 Aantal Werknemers (15-74 jaar) met één of meer arbeidsongevallen Werknemers (15-74 jaar) met één of meer arbeidsongevallen met verzuim SEH-behandeling i.v.m. letsel door arbeidsongeval Ziekenhuisopname na SEH-behandeling i.v.m. letsel door arbeidsongeval Meldingen arbeidsongeval bij Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) Meldingsplichtige ongevallen 3 Inspectie SZW Dodelijke arbeidsongevallen 51 Bron: Hooftman WE, Mars GMJ, Janssen B et al. Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden Methodologie en globale resultaten. Leiden/Heerlen: TNO/CBS; 2016; Enquête Beroepsbevolking 2015, Centraal Bureau voor de Statistiek; Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL; Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Jaarverslag 2015 Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid 1 Percentage respondenten met één of meer arbeidsongevallen (NEA) * aantal werknemers 15-74j (EBB) 2 Percentage respondenten met één of meer arbeidsongevallen met verzuim van minimaal één dag (NEA) * aantal werknemers 15-74j (EBB) 3 Ongeval waarbij sprake is van overlijden, blijvend letsel of ziekenhuisopname In 2015 zijn ongevallen gemeld bij de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). In gevallen was er sprake van een ernstig meldingsplichtig ongeval. Dit is een ongeval waarbij sprake is van overlijden, blijvend letsel of ziekenhuisopname. In 2015 vonden 51 dodelijke arbeidsongevallen plaats. 1.2 Leeswijzer In deze rapportage worden SEH-bezoeken (hfdst 2) en ziekenhuisopnamen na SEHbezoek (hfdst 3) in verband met letsel door een arbeidsongeval uitgebreid besproken. Daar waar zinvol worden deze gegevens in perspectief geplaatst en worden gegevens uit andere onderzoeken over arbeidsongevallen beschreven (hfdst 4). In hoofdstuk 5 is een verantwoording te vinden met betrekking tot de gebruikte registratiesystemen en methoden. Ten behoeve van de leesbaarheid zijn de meeste tabellen opgenomen in de bijlage.

6 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 6 2 SEH-bezoeken 2.1 Totale omvang en trend In 2015 vonden naar schatting SEH-bezoeken plaats in verband met letsel door een arbeidsongeval. Dit is het laagste aantal in de afgelopen tien jaar (figuur 1a). Wordt het absolute aantal SEH-bezoeken afgezet tegen het aantal werkenden, oftewel de kans op een SEH-bezoek, laat het verloop in de tijd ruwweg een vergelijkbaar patroon zien (figuur 1b). Het feit dat naast het aantal SEH-bezoeken ook de kans op een SEH-bezoek gedaald is, betekent dat de daling van het aantal SEHbezoeken niet alleen verklaard kan worden door een daling van het aantal werkenden. Het aantal werkenden is daarnaast ook pas vanaf 2009 licht gedaald (bijlage 1 figuur 1). Andere verklaringen kunnen bijvoorbeeld zijn dat het aantal uren dat er gewerkt wordt gedaald is of dat er sprake is van een verschuiving naar minder risicovolle beroepen en/of werkzaamheden. Ook kan het zijn dat de veiligheid is toegenomen. Verder moet er rekening worden gehouden met het feit dat de manier waarop patiënten naar de SEH-afdeling worden verwezen grote invloed heeft op het jaarlijks aantal SEH-bezoeken in verband met letsel. Patiënten die zonder verwijzing van de huisarts op de SEH-afdeling terecht komen, behoren steeds meer tot het verleden. Deze zogenaamde zelfverwijzers worden meestal terugverwezen naar hun huisarts of behandeld op de bij de SEH-afdeling inpandige huisartsenpost (HAP). Uit een Nederlands onderzoek blijkt dat veel patiënten met lichte verwondingen door deze ontwikkeling de SEH-afdeling niet meer bereiken (Thijssen, 2013). Figuur 1 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken naar jaar a. Aantal b Aantal per werkenden Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking , Centraal Bureau voor de Statistiek

7 0-14 jaar* jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65j en ouder Man Vrouw 0-14 jaar* jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65j en ouder Man Vrouw Arbeidsongevallen Ongevalscijfers Leeftijd en geslacht Jongvolwassen komen het vaakst naar de SEH-afdeling in verband met letsel door een arbeidsongeval. In 2015 was de leeftijdsgroep jaar verantwoordelijk voor ruim een kwart van alle SEH-bezoeken na een arbeidsongeval (20-24 jaar: 14%, 6.600; jaar: 13%, 6.400) (figuur 2a, bijlage 1 tabel 1). Kijken we naar de kans op een arbeidsongeval uitgedrukt als het aantal SEH-bezoeken per werkenden, dan komt de leeftijdsgroep jaar naar voren als meest risicovol met 900 SEHbezoeken per werkende (figuur 2b). Verder blijkt dat (alhoewel het aantal SEH-bezoeken bij 65-plussers aanzienlijk lager is dan bij jongere werkenden) de kans op letsel waarvoor behandeling op een SEH-afdeling nodig is, in dezelfde orde van grootte is als voor werkenden in de leeftijd van 40 tot en met 54 jaar en de kans lijkt iets groter dan in de leeftijdsgroep jaar. Het slachtoffer was in 2015 ruim vier keer vaker een man (81%, ) dan een vrouw (19%, 9.000). Het verschil tussen mannen en vrouwen als groep wordt kleiner als er naar de kans op letsel met SEH-bezoek wordt gekeken: de kans op een SEHbezoek is voor mannen krap vier keer zo groot als bij vrouwen (880 versus 230 SEHbezoeken per werkenden) (figuur 2b, bijlage 1 tabel 1). Het verschil in het aantal SEH-bezoeken tussen mannen en vrouwen komt dus voor een deel doordat er meer mannen dan vrouwen werken. Combinatie van leeftijd en geslacht laat zien dat in 2015 jonge mannen in de leeftijd 20 tot en met 24 jaar de grootste kans hadden op een arbeidsongeval met letsel dat op een SEH-afdeling moest worden behandeld: namelijk SEH-bezoeken per werkenden (bijlage 1 tabel 1). Bij de interpretatie van de gegevens (vergelijking tussen groepen) over de kans op een arbeidsongeval met letsel dat op een SEH-afdeling moest worden behandeld, moet in gedachten worden gehouden dat er alleen rekening is gehouden met verschillen in het aantal werkenden per groep. Andere factoren die van invloed kunnen zijn op verschillen tussen groepen zijn bijvoorbeeld het aantal gewerkte uren en de bedrijfstakken (met meer of minder risico s) waarin gewerkt wordt. Figuur 2 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar leeftijd en geslacht a. Aantal b. Aantal per werkenden 1 Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2015, Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Aantal per werkenden in betreffende leeftijdsgroep of geslacht

8 Man Man Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 8 Trends naar geslacht Zowel bij de mannen als bij de vrouwen is er sprake van een forse daling van het aantal SEH-bezoeken in verband met letsel door een arbeidsongeval in de afgelopen tien jaar. Bij de mannen van rond ruwweg 75 duizend naar 40 duizend en bij vrouwen van circa vijftien duizend naar negen duizend (figuur 2a). De daling bij de mannen, bijna een halvering, is verhoudingsgewijs iets groter dan bij de vrouwen waar de daling net iets minder dan een halvering van het aantal SEH-bezoeken is. De kans op een arbeidsongeval met letsel dat op een SEH-afdeling moet worden behandeld (aantal per werkenden) heeft zich eveneens gunstig ontwikkeld en de ontwikkeling is bij mannen en vrouwen vrijwel gelijk (figuur 2b). Het feit dat zowel bij de mannen als bij de vrouwen, naast het aantal SEH-bezoeken, ook de kans op een SEH-bezoek gedaald is (al vanaf 2007), betekent dat de daling van het aantal SEH-bezoeken niet alleen verklaard kan worden door een daling van het aantal werkenden. Het aantal werkende mannen is daarnaast ook pas licht gedaald vanaf 2009 en bij vrouwen was alleen het aantal werkenden in 2014 en 2015 lager dan rond (bijlage 1 figuur 1). Dus ook hier moeten andere factoren een rol spelen (zie 2.1). Figuur 2 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken naar geslacht en jaar a. Aantal SEH-bezoeken Man Vrouw Vrouw b. Aantal SEH-bezoeken per werkenden Man Vrouw 250 Vrouw Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking , Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Aantal per werkenden van betreffende geslacht Toedracht Bedrijfstak Logischerwijze zijn er verschillen tussen bedrijfstakken wat betreft het aantal ongevallen. Ten eerste zijn er verschillen in het aantal werkenden binnen een bedrijfstak (meer werkenden betekent per definitie meer kans op ongevallen) en werken in de ene bedrijfstak is nu eenmaal risicovoller dan in de andere. De bouw is de bedrijfstak waarin in 2015 de meeste letsels ontstonden die moesten worden behandeld op een SEH-afdeling (figuur 4a; bijlage 1 tabel 2) en was, zover bekend, verantwoordelijk voor veertien procent van alle SEH-behandelingen in verband met een arbeidsongeval (6.700). Op de tweede plaats volgde de industrie en op de derde plaats de handel.

9 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 9 De bouw blijkt ook het meest risicovol wat betreft het oplopen van letsels waarvoor een SEH-behandeling nodig is met SEH-bezoeken per werkenden in de bouw in 2015 (figuur 4b). Wat betreft de kans op letsel waarvoor een SEH-behandeling nodig was, kwam de land- en tuinbouw op de tweede plaats. Bij de interpretatie van deze en volgende gegevens naar bedrijfstak moet rekening worden gehouden met het feit dat in 39 procent van de gevallen de bedrijfstak waarin het ongeval plaatsvond onbekend is. Figuur 4 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar bedrijfstak 1 4a. Aantal Bouw Industrie (en delfstofwinning) Handel Vervoer, post en communicatie Horeca Gezondheid- en welzijnzorg Land- en tuinbouw Openbaar bestuur Cultuur, sport en recreatie Onderwijs b. Aantal per werkenden Bouw Industrie (en delfstofwinning) Handel Vervoer, post en communicatie Horeca Gezondheid- en welzijnzorg Land- en tuinbouw Openbaar bestuur Cultuur, sport en recreatie Onderwijs Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2015, Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Categorie Overig/onbekend (aantal=18.900) wordt niet gepresenteerd 2 Aantal per werkenden in betreffende bedrijfstak, voor Cultuur, sport en recreatie niet beschikbaar Trends naar bedrijfstak Figuur 5a laat zien dat in alle bedrijfstakken het jaarlijks aantal SEH-bezoeken is gedaald. Bij de interpretatie van de daling, moet rekening worden gehouden met het aantal ongevallen waarbij de bedrijfstak waarin het slachtoffer werkte ten tijde van het ongeval onbekend is (binnen categorie overig/onbekend is het overgrote deel onbekend ). De vraag is dus of de daling in de laatste twee jaar een gevolg is van een daadwerkelijke daling of dat dit komt door een stijging van het aantal gevallen waarbij de bedrijfstak niet bekend is. Op basis van bovenstaande en op basis van de grafiek lijkt het zinvol om de periode nader te bekijken. De daling is dan in absolute zin het grootste in de bouw en industrie. Ook relatief is de daling in de industrie groot met meer dan een halvering van het aantal SEH-bezoeken. In de handel is er eveneens sprake van een halvering van het aantal SEH-bezoeken in verband met letsel door een ongeval. In alle bedrijfstakken is tevens sprake van een daling van het aantal SEH-bezoeken per werkenden en dus is, gemiddeld per werkende, de kans op een SEHbezoek gedaald (figuur 5b). Hierbij moeten, zoals eerder besproken, ook andere factoren dan een daling van het aantal werkenden een rol (bijlage 1 figuur 1).

10 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 10 Figuur Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken naar bedrijfstak en jaar 5a. Aantal Industrie en delfstofwinning Bouw Handel Horeca Vervoer, post en communicatie Overig/onbekend Land- en tuinbouw Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheid- en welzijnzorg Cultuur, sport en recreatie b. Aantal per werkenden Industrie en delfstofwinning Bouw Handel Horeca Vervoer, post en communicatie Land- en tuinbouw Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheid- en welzijnzorg Cultuur, sport en recreatie Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking , Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Aantal per werkenden in betreffende bedrijfstak

11 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 11 Tabel 2 Leeftijd De bouw staat wat betreft het aantal SEH-bezoeken, net als voor het totaal geldt, ook bovenaan in de vier afzonderlijke tienjaarsleeftijdsgroepen binnen de leeftijdsrange van 25 tot en met 64 jaar (tabel 2, bijlage 1 tabel 3). De jongste (15-24 jaar) en oudste (65 jaar en ouder) leeftijdsgroepen wijken af. Bij de groep jaar staat de handel bovenaan gevolgd door de horeca en bij de groep 65 jaar en ouder komt de land- en tuinbouw op de eerst plaats en volgt de bedrijfstak vervoer, post en communicatie op de tweede plaats. Wat betreft de kans op een SEH-bezoek in verband met letsel door een arbeidsongeval steken jongeren (15-24 jaar) in de bouw bovenuit met SEHbezoeken per werkenden. Op afstand volgen jongvolwassen (25-34 jaar) in de land- en tuinbouw met SEH-bezoeken per werkenden. Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar bedrijfstak 1 en leeftijd, top 3 per leeftijdsgroep jaar jaar jaar jaar jaar 65 jaar en ouder Aantal SEH-bezoeken 1.Handel 1.Bouw 1.Bouw 1.Bouw 1.Bouw 1.Land/tuinbouw 2.Horeca 2.Industrie 2.Industrie 2.Handel 2.Industrie 2.Vervoer 3.Bouw 3.Handel 3.Handel 3.Industrie 3.Vervoer 3.Handel Aantal SEH-bezoeken per werkenden 1.Bouw 1.Land/tuinbouw 1.Land/tuinbouw 1.Bouw 1.Bouw 1.Bouw 2.Openbaar bestuur 2.Bouw 2.Bouw 2.Vervoer 2.Land/tuinbouw 2.Land/tuinbouw 3.Land/tuinbouw 3.Vervoer 3.Horeca 3.Land/ tuinbouw 3.Vervoer 3.Handel Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2015, Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Industrie=Industrie en delfstofwinning Vervoer=Vervoer, post en communicatie Geslacht Het verschil tussen mannen en vrouwen is niet alleen voor het totaal aantal arbeidsongevallen groot maar ook in vrijwel elke bedrijfstak (bijlage 1 tabel 4). In de meeste bedrijfstakken was er in 2015 sprake van een ruime oververtegenwoordiging van mannen onder de slachtoffers van een arbeidsongeval (62 tot 99%). Alleen in de gezondheids- en welzijnszorg (68%) en in het onderwijs (65%) waren vrouwen in de meerderheid onder slachtoffers van een ongeval met letsel dat op een SEH-afdeling moet worden behandeld. Een deel van de verschillen tussen mannen en vrouwen wordt veroorzaakt door een verschil in het aantal mannen en vrouwen dat werkzaam is in de betreffende bedrijfstak. Het verschil in de kans op een SEH-bezoek (aantal per werkenden) tussen mannen en vrouwen was namelijk kleiner dan het verschil tussen mannen en vrouwen wat betreft het aantal SEH-bezoeken. Er blijft echter in de meeste bedrijfstakken een flink verschil bestaan tussen mannen en vrouwen in het nadeel van de mannen. Dit verschil zou mogelijk veroorzaakt kunnen zijn doordat mannen meer uren werken dan vrouwen. Daarnaast kan er ook een verschil zijn in de typen werkzaamheden die mannen en vrouwen verrichten binnen de betreffende bedrijfstak en kunnen gedragsfactoren een rol spelen. In het kader van deze rapportage is dat niet onderzocht Ongevalsscenario en betrokken producten In meer dan de helft van de gevallen liepen slachtoffers letsel op door een ongeval waarbij sprake was van contact met een object (56%, ) (tabel 3, bijlage 1 tabel 6). Hieronder vallen onder andere snijongevallen (bijvoorbeeld snijden aan gereedschap), ongevallen waarbij het slachtoffer geraakt wordt door een bewegend object (bijvoorbeeld bouwmaterialen of gereedschap) en beknellingen (bijvoorbeeld tussen onderdelen van een machine). In een kwart van de gevallen liep het slachtoffer letsel op een door val (26%, ) waarbij een letsel door een val van hoogte (bijvoorbeeld een steiger) het meeste voorkwam.

12 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 12 Tabel 3 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar meest voorkomende ongevalsscenario s en betrokken producten Ongevalsscenario Aantal % Betrokken product(groep) Aantal % Contact met object Grondstoffen/bouwbestanddelen Snijden aan object Plaat/paneel aan gereedschap Splinter/scherf Geraakt door bewegend object Balk/biels door bouwmaterialen Buis/pijp/stang/staaf door verpakkings-/ opslagmateriaal Delen van gebouwen Beknelling Trappen tussen (onderdeel van) machine Muren, daken en balkons Stoten tegen stilstaand object Gereedschap Val Hobbymes Val van hoogte, val uit, van Machines en werktuigen Val van trap of ladder Vorkheftruck Zwikken (Onderdelen van) motorvoertuigen Struikelen Vrachtauto Uitglijden Aanhangwagen Overige scenario s Verpakkingsmateriaal Vreemd lichaam Ladders, steigers en losse trappen vreemd lichaam in oog Ladder Lichamelijk contact Bestek en keukengereedschap Acute fysieke belasting Mes Vaste installaties buiten gebouwen Zoogdieren Meubilair Chemische producten Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL 1 Machines en werktuigen voor de bouw/industrie/landbouw en visserij Naast de meest voorkomende ongevalsscenario s kunnen we ook de producten (of productgroepen) die betrokken waren bij de ongevallen als uitgangspunt nemen (tabel 3-4, bijlage 1 tabel 6). Bij een ongeval kunnen meerdere producten betrokken zijn en de producten kunnen op verschillende manieren bij het ongeval betrokken zijn. Het product kan bijvoorbeeld de oorzaak zijn van het ongeval (bijv. het slachtoffer struikelt over een pallet) of het product kan het letsel hebben veroorzaakt (bijv. snijden aan een mes). Bovenaan staan de productgroepen grondstoffen en bouwbestanddelen (18%, 8.600), delen van gebouwen (11% ), gereedschap (10%, 5.100) en machines (10%, 4.700). Tabel 4 laat voor deze productgroepen zien in welke bedrijfstakken de meeste ongevallen plaatsvonden en welke ongevalsscenario s het meeste voorkwamen. Zo is bijvoorbeeld te zien dat ongevallen waarbij grondstoffen of bouwbestanddelen betrokken waren vooral plaats vonden in de industrie (en delfstofwinning), de bouw en de handel. De letsels ontstonden vooral door contact met een bewegend object, door snijden of er was sprake van een vreemd lichaam (bijvoorbeeld splinter in huid of oog).

13 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 13 Tabel 4 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar betrokken productgroep en top 3 ongevalsscenario en bedrijfstak Bedrijfstak Ongevalsscenario Bedrijfstak Ongevalsscenario Grondstoffen en bouwbestanddelen Gereedschap 1. Bouw 1. Bewegend object 2 1. Bouw 1. Snijden aan object 2. Industrie 1 2. Snijden aan object 2. Industrie 1 2. Bewegend object 2 3. Handel 3. Vreemd lichaam 3. Handel 3. Vreemd lichaam Delen van gebouwen Machines 1. Bouw 1. Val van trap/ ladder 1. Bouw 1. Beknelling 2. Handel 2. Beknelling 2. Industrie 1 2. Bewegend object 2 3. Horeca 3. Val van hoogte 3. Land- en tuinbouw 3. Val van hoogte Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL 1 Industrie=Industrie en delfstofwinning 2 Bewegend object=geraakt door bewegend object Bedrijfstak Zoals te verwachten is, zijn er grote verschillen tussen de bedrijfstakken, zowel wat betreft de ongevalsscenario s die voorkomen als wat betreft de producten die betrokken zijn bij de ongevallen (figuur 6a). Zo varieerde bijvoorbeeld het aandeel SEH-bezoeken in verband met letsel door contact met een object van 22 procent (cultuur, sport en recreatie) tot 72 procent (industrie en delfstofwinning). Kijken we één niveau dieper dan valt bijvoorbeeld de relatief hoge aandelen letsels door uitglijden, snijden en verbranding op in de horeca, het aandeel ongevallen met dieren in de landen tuinbouw, het aandeel beknelling in de industrie en delfstofwinning en het aandeel letsels door lichamelijk contact in de bedrijfstak openbaar bestuur en de gezondheidsen welzijnszorg (bijlage 1 tabel 7). Leeftijd Figuur 6b laat zien dat het aandeel valongevallen toeneemt met het toenemen van de leeftijd. De gegevens wijzen daarbij in de richting van een stijging van met name het aandeel ongevallen waarbij sprake is van een val van hoogte, een val van een trap of ladder en struikelen (bijlage 1 tabel 8). Het aandeel ongevallen waarbij sprake is van letsel door contact met een object neemt juist af met het toenemen van de leeftijd. Dat bleek in 2015 vooral een afname van het aandeel snijongevallen en het aandeel ongevallen waarbij sprake was van contact met een bewegend object. Figuur 6 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar bedrijfstak, leeftijd 1 en ongevalsscenario 6a. Bedrijfstak 0% 50% 100% Totaal 26% 56% 18% 6b. Leeftijd 0% 25% 50% 75% 100% Totaal 26% 56% 18% Land- en tuinbouw 29% 45% 26% Industrie en delfstofwinning 15% 72% 13% 0-14 jaar Bouw Handel Horeca 26% 23% 20% 61% 63% 63% 13% 14% 17% jaar jaar 18% 22% 64% 57% 18% 21% Vervoer, post en communicatie 47% 42% 11% jaar 24% 58% 18% Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheid- en welzijnzorg 27% 44% 21% 31% 51% 42% 42% 28% jaar jaar 32% 38% 51% 49% 17% 13% Cultuur, sport en recreatie 52% 22% 26% 65 jaar en ouder 49% 42% Val Contact met object Overige scenario's Val Contact met object Overige scenario's Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL jaar: Aantal cases te klein voor betrouwbare schatting

14 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 14 De stijging van het aandeel valongevallen met het toenemen van de leeftijd zou een gevolg kunnen zijn van een relatief hoog aantal werkenden uit de oudere leeftijdsgroepen in bedrijfstakken met veel valongevallen. Dit blijkt inderdaad op te gaan voor de bedrijfstakken vervoer, post en communicatie (47% valongevallen) en het onderwijs (44% valongevallen). Omgekeerd zou de daling van het aandeel letsels door contact met een object het gevolg kunnen zijn van een relatief laag aandeel ouderen werkzaam in bedrijfstakken met veel letsels door contact met een object. Dit blijkt alleen te gelden voor de horeca (63% contact met object). Daarnaast zien we echter ook dat bijvoorbeeld binnen de bouw en de handel jongeren relatief vaker letsel oplopen door contact met een object en ouderen vaker door een val. Met andere woorden, met leeftijd samenhangende factoren lijken dus ook een rol te spelen. 2.4 Letsels In 2015 vond een kwart van de SEH-bezoeken na een arbeidsongeval plaats in verband met oppervlakkig letsel (27%, ), een kwart in verband met een open wond (26%, ) en (bijna) een kwart van de slachtoffers had een fractuur (23%, ) (bijlage 1 tabel 9). Ongeveer de helft van de letsels bevond zich aan de bovenste extremiteiten (53%, ) en een vijfde aan de onderste extremiteiten (22%, ) (bijlage 1 tabel 109). Letsel aan de hoofd-hals-nek-regio kwam in één op de zeven gevallen voor (14%, 6.700) en letsel aan de romp in één op de twintig gevallen (5%, 2.600). De combinatie van letseltype en letsellocatie laat zien dat open wonden aan hand of vingers veruit het meeste voorkwamen, namelijk in één op de zes gevallen (17%, 8.200) in 2015 (bijlage 1 tabel 9). Op afstand volgden oppervlakkige letsels (8%, 4.000) en fracturen (8%, 3.700) aan hand of vingers. Ernstig schedel/hersenletsel kwam driehonderd keer voor in 2015 (<1%). Bij acht procent van de slachtoffers (4.100) was het letsel zo ernstig dat een ziekenhuisopname noodzakelijk was (zie ook hst 3). In figuur 7 is duidelijk te zien dat ongevallen waarbij sprake is van contact met een object in twee derde van de gevallen hebben geleid tot letsel aan de bovenste extremiteiten (65%). Valongevallen leidden net iets vaker tot letsel aan de onderste extremiteiten (41%) dan aan de bovenste extremiteiten (35%). In de categorie overige scenario s valt het relatief hoge aandeel letsels aan de hoofd/hals/nek-regio op (29%). Dat bleek vooral te gaan om oogletsel door een vreemd lichaam of chemische inwerking. Figuur 7 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar locatie van het letsel en ongevalsscenario Val ( SEH-bezoeken) Contact met object ( SEH-bezoeken) Overige scenario s (8.600 SEH-bezoeken) 41% 3% 9% 5% 11% 17% 2% 10% 11% 14% 29% 35% 65% 39% 7% Hoofd/hals/nek Romp/wervelkolom Bovenste extremiteiten Onderste extremiteiten Overig/onbekend Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL

15 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 15 Bedrijfstak Bedrijfstakken hebben overeenkomsten en verschillen wat betreft de typen letsels die voorkomen en de verdeling van de letsels over het lichaam. Een overeenkomst was dat in 2015 voor alle bedrijfstakken gold dat de top 3 van letseltypen bestond uit oppervlakkig letsel, open wonden en fracturen, echter wel in verschillende volgorden (bijlage 1 tabel 11). In 2015 was het meest opvallend dat in de horeca en de bouw 43 respectievelijk 40 procent van alle letsels een open wond was. In alle afzonderlijke bedrijfstakken kwamen letsels aan de bovenste extremiteiten het meeste voor gevolgd door letsels aan de onderste extremiteiten, letsels in de hoofdhals-nek-regio en als laatste de rompletsels (bijlage 1 tabel 12). Uiteraard verschilde de verdeling wel. Het aandeel letsels aan de bovenste extremiteiten varieerde bijvoorbeeld van 38 procent (vervoer, post en communicatie) tot 69 procent (horeca) en het aandeel letsels aan de hoofd-hals-nek regio varieerde van negen procent (horeca) tot negentien procent (openbaar bestuur). Bij de meeste bedrijfstakken bevatte de top 3, als letsellocatie en letseltype gecombineerd worden, alleen letsels aan hand of vinger. Vaak stond daarbij een open wond aan hand of vinger, net als bij het totaal, bovenaan. Afwijkend zijn de bouw en de bedrijfstak vervoer, post en communicatie: bij de bouw stond in 2015 letsel aan de oogbol op plaats 2, bij de bedrijfstak vervoer, post en communicatie stond de enkeldistorsie op de derde plaats. Leeftijd Als we verschillende leeftijdsgroepen vergelijken wat betreft de letsels die ontstaan door arbeidsongevallen dan valt in 2015 vooral op dat het aandeel slachtoffers met een fractuur toenam met het toenemen van de leeftijd van 16 procent naar 35 procent terwijl het aandeel slachtoffers met oppervlakkig letsel afnam van 32 procent naar 14 procent (bijlage 1 tabel 13). Kijken we naar de aangedane lichaamsregio s dan zien we vooral dat het aandeel letsels aan de bovenste extremiteiten afnam met het stijgen van de leeftijd (van 60 naar 45 procent) en er lijkt sprake van een stijging van het aandeel letsels aan de romp en aan de hoofd-hals-nek-regio bij het toenemen van de leeftijd (bijlage 1 tabel 14).

16 Opnamepercentage Aantal Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 16 3 Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek 3.1 Totale omvang en trend Acht procent van de slachtoffers die in 2015 met letsel door een arbeidsongeval naar de SEH-afdeling kwamen, werd vervolgens opgenomen in het ziekenhuis. Dit komt overeen met ziekenhuisopnamen na een SEH-bezoek en 50 ziekenhuisopnamen per werkenden. Het aantal ziekenhuisopnamen varieerde nogal in de loop van de jaren maar is in 2015 weer op het niveau van tien jaar geleden (figuur 8). Het aantal ziekenhuisopnamen per werkenden volgde ruwweg eenzelfde ontwikkeling. Het percentage ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek laat een duidelijke stijging zien (figuur 8). Deze stijging is de laatste jaren niet het gevolg van een stijging van het aantal opnamen maar is een gevolg van een daling van het aantal SEH-bezoeken (zie hfdst 2). Kortom de ontwikkeling lijkt ongunstig maar is dat dus niet. Figuur 8 Arbeidsongevallen; Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek naar jaar % Aantal per werkenden 8% 6% 4% 2% 8% 0% Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2015, Centraal Bureau voor de Statistiek 3.2 Leeftijd en geslacht Werkenden in de leeftijd van 45 tot en met 54 jaar vormden de grootste groep onder de opgenomen slachtoffers van een arbeidsongeval met ziekenhuisopnamen, ongeveer een kwart van het totaal aantal opnamen na een SEH-bezoek in verband met een arbeidsongeval in 2015 (figuur 9a, bijlage 1 tabel 15a). Echter de kans op een ziekenhuisopname, uitgedrukt als het aantal opnamen per werkenden, was veruit het grootst onder de oudste werkenden (65 jaar en ouder) (figuur 9b). Het aantal opnamen per werkenden nam toe met het toenemen van de leeftijd van 37 per werkenden in de leeftijdsgroep jaar tot 130 opnamen per werkenden in de oudste leeftijdsgroep.

17 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65j en ouder Man Vrouw 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65j en ouder Man Vrouw 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65j en ouder Man Vrouw Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 17 Ook als we kijken naar het percentage ziekenhuisopnamen na een SEH-bezoek komt de oudste groep werkenden het meest ongunstig naar voren: een kwart van de 65- plussers die op een SEH-afdeling werden behandeld in verband met letsel door een arbeidsongeval moest vervolgens worden opgenomen in het ziekenhuis (26%) (figuur 9c). Ook hier is sprake van een toename met het toenemen van de leeftijd. Dit betekent dat hoe ouder het slachtoffer, des te vaker blijkt het letsel ernstig te zijn. Het percentage opnamen kan gezien worden als een maat voor de (gemiddelde) ernst van de letsels die op de SEH-afdeling worden gezien. Figuur 9 Arbeidsongevallen; Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek in 2015 naar leeftijd en geslacht a. Aantal b. Aantal per werkenden % 9c. Percentage opnamen 20% 10% 0% Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2015, Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Aantal per werkenden in betreffende bedrijfstak of geslacht Een vergelijking van mannen en vrouwen als totale groep laat zien dat acht keer zoveel mannen (89%, 3.700) als vrouwen (11%, 500) in het ziekenhuis werden opgenomen (figuur 9a, bijlage 1 tabel 15). De kans op een ziekenhuisopname was bij mannen negen keer zo groot als bij vrouwen (96 versus 10 opnamen per werkenden) (figuur 9b). Dit betekent dat mannen niet alleen absoluut maar ook relatief veel vaker letsel opliepen waarvoor een ziekenhuisopname nodig was. Als er eenmaal sprake was van letsel dat op een SEH-afdeling moest worden behandeld, bleek het letsel bij negen procent van de mannen zo ernstig te zijn dat een opname noodzakelijk was, bij de vrouwen geldt dat voor vijf procent van de letsels (figuur 9c). Mannen liepen dus gemiddeld ernstiger letsel op dan vrouwen.

18 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers Toedracht Bedrijfstak De bouw was in 2015 met 600 ziekenhuisopnamen, voor zover bekend, verantwoordelijk voor de meeste ziekenhuisopnamen na een SEH-bezoek (figuur 10a, bijlage 1 tabel 16). Per werkenden was het aantal opnamen in de land- en tuinbouw (190 per werkenden) het hoogst met de bouw (160) op de tweede plaats (figuur 10b). Op basis van deze gegevens was werken in de land- en tuinbouw dus het meest risicovol. De land- en tuinbouw staat met vijftien procent ook bovenaan als er gekeken wordt naar het aandeel slachtoffers dat na behandeling op de SEH-afdeling vervolgens moest worden opgenomen in het ziekenhuis (figuur 10c). Dus de letsels waarmee werkenden in de land- en tuinbouw naar de SEH-afdeling kwamen waren relatief vaak ernstig. Hier volgt op de tweede plaats de bedrijfstak vervoer, post en communicatie (11%). Bovenstaande resultaten moeten wel met enige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden omdat bij de helft van de letsels met ziekenhuisopname niet bekend is in welke bedrijfstak het slachtoffer werkzaam was ten tijde van het ongeval en de aantallen klein zijn. Door de kleine aantallen is het tevens niet mogelijk de gegevens naar bedrijfstak verder uit te splitsen naar bijvoorbeeld leeftijd of geslacht. Figuur 10 Arbeidsongevallen; Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek in 2015 naar bedrijfstak 1 10a. Aantal Bouw Vervoer, post en communicatie Land- en tuinbouw Handel Industrie en delfstofwinning Openbaar bestuur 10b. Aantal per werkenden Bouw Vervoer, post en communicatie Land- en tuinbouw Handel Industrie en delfstofwinning Openbaar bestuur 10c. Percentage opnamen 0% 5% 10% 15% 20% Bouw Vervoer, post en communicatie Land- en tuinbouw Handel Industrie en delfstofwinning Openbaar bestuur Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2015, Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Alleen bedrijfstakken met meer dan 100 ziekenhuisopnamen; Categorie Overig/onbekend wordt niet gepresenteerd 2 Aantal per werkenden in betreffende bedrijfstak

19 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers Ongevalsscenario en betrokken producten Letsels door valongevallen en letsels door ongevallen waarbij sprake was van contact met een object (en die moesten worden behandeld op een SEH-afdeling) leidden in 2015 absoluut gezien even vaak tot een ziekenhuisopname, namelijk beide in gevallen (figuur 11, bijlage 1 tabel 17). Echter het onderliggende aantal SEHbezoeken was voor valongevallen veel kleiner (12.800) dan voor de ongevallen waarbij sprake was van contact met een object (27.200) wat leidde tot opnamepercentages van veertien procent (val) respectievelijk zeven procent (contact met object). Anders geformuleerd, valongevallen leidden relatief vaker tot ernstig letsel dan ongevallen waarbij sprake is van contact met een object. Met name een val van een ladder en andere valongevallen waarbij sprake was van een val van hoogte leidden relatief vaak tot letsel waarvoor een ziekenhuisopname nodig was (bijlage 1 tabel 17). In de categorie overige scenario s valt het hoge opnamepercentage bij de vergiftigingen op. Tabel 3 geeft een top 3 naar aantal ziekenhuisopnamen en percentage ziekenhuisopnamen op basis van ongevalsscenario s binnen de drie hoofdgroepen. Snijden aan gereedschap leidde absoluut gezien tot de meeste ziekenhuisopnamen in 2015, relatief gezien (dus wat betreft het percentage opnamen) waren dat vergiftiging en een val van een steiger. De laatste genoemde ongevalsscenario s leidden dus vaak tot ernstig letsel. Figuur 11 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar ongevalsscenario en wel/niet ziekenhuisopnamen Val 1.800, 14% Contact met object 1.800, 7% Overig scenario 500, 6% Opname Geen opname Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL Wat betreft de producten die bij de ongevallen betrokken waren, zien we dat ongevallen met machines en werktuigen in 2015 tot de meeste ziekenhuisopnamen leidden, namelijk 600 ziekenhuisopnamen wat overeenkomt met vijftien procent van het totaal aantal opnamen (bijlage 1 tabel 18). Ongevallen met vaartuigen en ongevallen met ladders, steigers en losse trappen leidden relatief gezien tot de meeste opnamen. Een kwart van de slachtoffers die op de SEH-afdeling kwamen na een ongeval waarbij één van de net genoemde producten betrokken was, moest vervolgens worden opgenomen in het ziekenhuis.

20 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 20 Oorzaken ongevallen met vallende voorwerpen In 2015 werd in de media meerdere malen melding gemaakt van (dodelijke) ongevallen door vallende platen of andere objecten. Om inzicht te krijgen in de oorzaken van ongevallen en aanknopingspunten voor preventie, zijn gegevens uit Storybuilder bekeken (zie 5.8). De groep ongevallen geanalyseerd met behulp van Storybuilder, i.e. ongevallen die leidden tot overlijden, blijvend letsel of ziekenhuisopname, is qua definitie vergelijkbaar met de in LIS geregistreerde ongevallen die leidden tot een ziekenhuisopname na SEH-bezoek. Als onderdeel van ongevallen waarbij sprake was van contact met een object is in de Storybuilder gekeken naar ongevallen waarbij sprake was van vallende objecten (niet kranen). De belangrijkste oorzaak van deze ongevallen, die in ruim een derde van de ongevallen voorkwam, was het falen van de voorzieningen die er voor moesten zorgen dat het object op zijn plaats blijft, zoals touwen, haken, kettingen, wiggen, sloten, etc. Bij falen komt er dus iets los, waardoor het valt. Andere oorzaken, die alle bij ongeveer een vijfde van de ongevallen voorkwamen, waren 1) de ondergrond waar het hefwerktuig op stond was ongeschikt/onstabiel, 2) het object zelf was niet stabiel: wijze van stapeling, plaatsing en 3) het object kwam in beweging door aanstoting en/of uitoefening door een externe kracht. Deze oorzaken kunnen ook tegelijkertijd hebben plaatsgevonden. Achterliggende oorzaken bij deze ongevallen lagen deels bij het management dat niet gezorgd had voor de juiste voorzieningen en deels bij de werknemer die de verschafte voorzieningen niet gebruikte. Daarbij ontbraken enerzijds plannen en procedures voor die voorzieningen en anderzijds lag het aan de motivatie en alertheid om die voorzieningen ook te gebruiken. Als de opstelplaats niet stabiel was zijn diverse achterliggende oorzaken aan te wijzen: ontoereikende plannen en procedures, onvoldoende competentie, slecht materieel en onvoldoende motivatie en alertheid. 3.4 Letsels Twee op de vijf ziekenhuisopnamen na een SEH-bezoek (1.700) vonden plaats in verband met een fractuur (bijlage 1 tabel 19). Op afstand volgden open wonden (12%, 500) en hersenletsel (11%, 500). In relatieve zin leidde orgaanletsel tot de meeste opnamen; vier op de vijf slachtoffers met orgaanletsel werden na behandeling op de SEH-afdeling opgenomen in het ziekenhuis (83%, 100). Figuur 12 laat zien dat letsels aan de bovenste (27%, 1.100) en onderste extremiteiten (29%, 1.200) tot de meeste ziekenhuisopnamen leidden in 2015 (bijlage 1 tabel 20). In relatieve zin waren dat letsels aan de romp/wervelkolom; ruim een kwart van alle slachtoffers met letsel aan de romp of wervelkolom werd na behandeling op de SEH-afdeling opgenomen in het ziekenhuis (28% opname, 700). Kortom, als er sprake was van letsel aan de romp/wervelkolom was dat vaak ernstig letsel. Letsels aan de bovenste extremiteiten kwamen veruit het meeste voor maar leidden naar verhouding niet vaak tot een ziekenhuisopname oftewel deze letsels waren meestal niet ernstig (4% opname, 1.100).

21 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 21 Figuur 12 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar letsellocatie en wel/niet ziekenhuisopnamen Hoofd/hals/nek Romp/wervelkolom Schouder/arm/hand Heup/been/voet 10%, %, 700 4%, %, Overig 14%, 400 Opname Geen opname Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL Na combinatie van letsellocatie en letseltype blijkt dat in 2015 open wonden aan hand of vingers met ernstig schedel/hersenletsel en heupfracturen bovenaan stonden als we kijken naar het aantal ziekenhuisopnamen (bijlage 1 tabel 20). Dit komt door het grote aantal SEH-bezoeken voor open wonden aan hand of vingers aangezien het opnamepercentage slechts drie procent bedroeg. Ernstig schedel/hersenletsel en heupfracturen leidden tot evenveel ziekenhuisopnamen als open wonden aan hand of vingers maar dat kwam doordat vrijwel alle slachtoffers met dergelijk letsel werden opgenomen in het ziekenhuis (opname% resp. 88% en 97%). Een fractuur aan het bovenbeen leidde in 2015 overigens in alle gevallen tot een ziekenhuisopname.

22 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 22 4 Overige ongevalsgegevens 4.1 Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) is een enquête onder werknemers (15-74 jaar) in Nederland (voor een toelichting zie 5.7). Drie procent (3,0%) van de ondervraagde gaf aan in de afgelopen twaalf maanden betrokken te zijn geweest bij een arbeidsongeval. Toegepast op het aantal werknemers komt dat voor 2015 overeen ongevallen. Bij mannen was dat 3,4 procent, bij vrouwen 2,6 procent (bijlage 2 tabel 1). Als er bij de mannen sprake was van een arbeidsongeval, dan leidde dat in de helft van de gevallen tot verzuim van minimaal één dag, bij vrouwen in twee op de vijf gevallen. In totaal gaf 1,4 procent van de ondervraagden aan slachtoffer te zijn geweest van een arbeidsongeval wat leidde tot minimaal één dag verzuim. Dit komt naar schatting overeen met tenminste ongevallen met verzuim in Jonge werknemers (15-24 jaar, 3,9%) rapporteerden meer ongevallen dan gemiddeld maar hun ongevallen leidden relatief weinig tot verzuim. Het aandeel respondenten dat meldde in 2015 slachtoffer te zijn geweest van een ongeval was het grootst in de horeca (5,9%). In de bouw was het aandeel ongevallen waardoor het slachtoffer minimaal één dag verzuimde het grootst (2,8%). Meest recente ongeval Eén op de vijf respondenten meldde dat er bij hun meeste recente ongeval sprake was van snijden of stoten (20,5%), in één op de zes à zeven gevallen was het slachtoffer uitgegleden, gestruikeld of op een andere manier gevallen (excl. val van hoogte) (15,6%). Slachtoffers hadden het vaakst een letsel in de categorieën open wonden en oppervlakkige verwonding (32,1%) of verstuiking, verrekking (22,2%). Wat betreft de letsels waren er aanzienlijke verschillen tussen de bedrijfstakken. Zo leidden de ongevallen in landbouw in tweede derde van gevallen (67,3%) tot een open wond of een oppervlakkige verwonding. In het onderwijs was het aandeel letsels in de categorie inwendige verwonding of hersenletsel groot (10,2% versus 2,1% gemiddeld), in de financiële sector het aandeel vergiftigingen of infecties (9,6% versus 0,4% gemiddeld). Ruim zestig procent van de letsels is medisch behandeld. In bijna één op de tien gevallen was er sprake van blijvende schade. 4.2 Dodelijke arbeidsongevallen Zoals al gemeld, rapporteerde de Inspectie SZW in dodelijke arbeidsongevallen. In de Krantenknipselregistratie van VeiligheidNL zijn in dodelijke arbeidsongevallen geregistreerd. In principe is de KKR niet geschikt voor kwantitatieve analyses omdat niet alle ongevallen in de krant komen. Maar in het geval van dodelijke arbeidsongevallen kan verwacht worden dat dit grotendeels wel het geval zal zijn of dat zelfs alle gevallen in de krant komen. In bijlage 2 (tabel 2) worden alle krantenknipsels uit 2015 weergegeven. Het verschil tussen beide aantallen dodelijke arbeidsongevallen ligt mogelijk in verschillen in codering van de ongevallen. Zo zou het kunnen dat enkele arbeidsongevallen in LIS die tevens verkeersongeval zijn, niet bij de Inspectie gemeld zijn omdat ze alleen als verkeersongeval beschouwd zijn.

23 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 23 5 Samenvatting In 2015 waren naar schatting werknemers in de leeftijd van 15 tot en met 74 jaar slachtoffer betrokken bij van één of meer arbeidsongevallen. Op basis van het Letsel Informatie Systeem (LIS) schatten we dat in SEH-bezoeken plaatsvonden in verband met letsel door een arbeidsongeval waarbij voor acht procent van slachtoffers (4.100) vervolgens een ziekenhuisopname nodig was. Ruim 50 personen overleden aan de gevolgen van een arbeidsongeval. Wat betreft verschillen tussen bedrijfstakken zal het geen verrassing zijn dat de bedrijfstak bouw het ongunstigst scoort: zowel het absolute aantal SEH-bezoeken in verband met letsel door een ongeval als het risico om slachtoffer te worden van een dergelijk ongeval (op basis van het relatieve aantal ongevallen per werkenden) is in die bedrijfstak het hoogst. Opvallend is dat in de industrie en de handel absoluut gezien ook veel ongevallen gebeuren maar dat dit geen risicovolle bedrijfstakken zijn in de zin dat het aantal SEH-bezoeken per werkenden niet hoog is vergeleken met andere bedrijfstakken. De land- en tuinbouw is wel een bedrijfstak met een hoog risico op ongevallen die leiden tot SEH-bezoek. Dit is tevens terug te zien als we kijken naar de ongevallen die (na SEH-bezoek) tot een ziekenhuisopname leiden. Werken in de bouw leidt absoluut gezien tot de meeste ongevallen met ziekenhuisopnamen, maar de kans op een ziekenhuisopname is in de land- en tuinbouw het grootst. Wat betreft leeftijd vormen jonge mannen de belangrijkste risicogroep als het gaat om arbeidsongevallen die leiden tot letsel waarvoor behandeling op een SEH-afdeling nodig is. Een hoge leeftijd vormt een risicofactor voor ernstigere letsels die een ziekenhuisopname noodzakelijk maken. Met het toenemen van de leeftijd steeg in 2015 het aandeel opnamen na SEH-bezoek van één op de twintig in de groep jaar tot één op de vier bij de oudste leeftijdsgroep (65 jaar en ouder). Welke typen ongevallen tot letsel leiden waarvoor een behandeling op een SEHafdeling nodig is, verschilt uiteraard per bedrijfstak doordat de werkzaamheden verschillen. Overall kwamen snijongevallen het meeste voor. Een val van hoogte en contact met een bewegend object (zoals (onderdelen van) een motorvoertuig of een machine) leidden in 2015 tot de meeste ziekenhuisopnamen. Oorzaken van of risicofactoren voor ongevallen zijn in LIS moeilijk te vast te stellen. Daarom hebben we voor ongevallen met vallende voorwerpen Storybuilder geraadpleegd. Daaruit bleek dat de belangrijkste oorzaak het falen van voorzieningen die ervoor moeten zorgen dat het object op zijn plaats blijft, zoals touwen, haken, kettingen etc. Achterliggende oorzaken daarvan lagen zowel in falen van het management door deze voorzieningen niet te verschaffen als in onveilig gedrag van de werknemer door de voorzieningen niet te gebruiken. Het aantal SEH-bezoeken in verband met letsel door een arbeidsongeval is in de afgelopen tien jaar flink gedaald en is zichtbaar in alle bedrijfstakken die we onderscheiden in deze rapportage. Omdat hierbij veranderingen in de gezondheidszorg een grote rol spelen, is het zinvol om ook naar de ontwikkeling van het aantal ziekenhuisopnamen te kijken. Het aantal ziekenhuisopnamen varieert al jaren rond de 4.500, het aantal per werkenden rond de 50. Kortom hier is noch een positieve noch een negatieve ontwikkeling te zien. Hierbij is echter geen rekening gehouden met het aantal uren dat er gewerkt wordt.

24 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 24 6 Verantwoording 6.1 Algemeen De gepresenteerde gegevens betreffen, tenzij anders vermeld, jaarlijkse aantallen en percentages over De tabellen zijn gebaseerd op inclusief-cijfers, dat wil zeggen dat voor de gegevens over ziekenhuisopnamen bijvoorbeeld geldt dat daarbij ook slachtoffers worden meegeteld die na ziekenhuisopname zijn overleden en dat voor SEH-bezoeken geldt dat daarbij ook slachtoffers worden meegeteld die na behandeling op een SEH-afdeling opgenomen zijn in het ziekenhuis of zijn overleden. Op deze wijze geven we een zo goed mogelijk beeld van de medische consumptie. De cijfers kunnen echter niet bij elkaar worden opgeteld om tot een totaal aantal te komen. 6.2 Spoedeisende Hulp (SEH) bezoeken In het Letsel Informatie Systeem (LIS) van VeiligheidNL staan slachtoffers geregistreerd die na een ongeval, geweld of zelfbeschadiging zijn behandeld op een Spoedeisende Hulp (SEH) afdeling van een selectie van ziekenhuizen in Nederland. Deze ziekenhuizen vormen een representatieve steekproef van ziekenhuizen in Nederland met een continu bezette SEH-afdeling (Panneman et al, 2016). Dit maakt een schatting van cijfers op nationaal niveau mogelijk. In LIS kunnen per letsel meerdere modules worden geregistreerd bijvoorbeeld sport en verkeer in geval van een wielrenongeval op de straat. Het letsel telt dan bij beide modules mee. Optellen van de aantallen per module kan dus tot dubbeltelling leiden. Tevens kan één persoon meerdere keren de SEH-afdeling bezoeken, al dan niet voor hetzelfde letsel. Een schatting van het landelijke aantal SEH-bezoeken voor letsel maken we met behulp van de methode van de quotiënt-schatter. Daarbij gebruiken we de hulpvariabele 'aantal SEH-bezoeken in Nederland'. Dit gegeven is afkomstig uit een onderzoek naar SEH-behandelingen in Nederland (Gaakeer et al, 2014). In de praktijk komt deze methode erop neer dat het aantal SEH-behandelingen ten gevolge van letsel in de steekproef vermenigvuldigd wordt met het quotiënt van het 'aantal SEHbehandelingen in Nederland' gedeeld door het 'aantal SEH-behandelingen in de ziekenhuizen in de steekproef. 6.3 Ziekenhuisopnamen Voor uitgebreide analyses met betrekking tot ziekenhuisopnamen is gekozen om ziekenhuisopnamen na SEH-behandeling uit LIS te analyseren. Via de Landelijke Basisregistratie Ziekenhuiszorg (LBZ) van Dutch Hospital Data worden weliswaar alle ziekenhuisopnamen geregistreerd in nagenoeg alle ziekenhuizen in Nederland echter en arbeidsongevallen zijn in de LBZ niet apart te onderscheiden. 6.4 Directe medische kosten en verzuimkosten VeiligheidNL heeft, in samenwerking met het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam (Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg), een rekenmodel (Letsellastmodel) ontwikkeld dat onder meer bestaat uit een zorgmodel en een verzuimmodel (Polinder et al, 2016). Met behulp van het zorgmodel kunnen de directe medische kosten per slachtoffer dat op een SEH-afdeling wordt behandeld en/of in het ziekenhuis wordt opgenomen geschat worden. Bij directe medische kosten kan bijvoorbeeld gedacht worden aan kosten van ambulance-spoedvervoer, spoedeisende hulp, overige poliklinische hulp, ziekenhuisverpleging (zowel initieel als heropnamen) en nazorg door de huisarts. Met behulp van het verzuimmodel (15-64 jaar, exclusief slachtoffers

25 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 25 met zelf toegebracht letsel) kunnen de gemiddelde verzuimduur in werkdagen en de indirecte kosten ten gevolge van het verzuim per slachtoffer dat op een SEH-afdeling wordt behandeld of wordt opgenomen in een ziekenhuis geschat worden. De benodigde informatie om het Letsellastmodel te ontwikkelen is afkomstig uit het Letsel Informatie Systeem, standaard zorgregistraties zoals onder meer de Landelijke Basisregistratie Ziekenhuiszorg, een aanvullend enquêteonderzoek onder een steekproef van LIS-patiënten, en uit bronnen met kostprijsinformatie. 6.5 Werkenden De gegevens over werkenden zijn afkomstig uit de Enquête Beroepsbevolking (EBB) van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De EBB is een steekproefonderzoek onder huishoudens in Nederland bestaand uit zowel de telefonische als de face-toface interviews die worden afgenomen met behulp van een elektronische vragenlijst. Op basis van de EBB worden statistieken gemaakt die de participatie van mensen op de arbeidsmarkt beschrijven (werkenden). Hierbij worden kenmerken en kwalificaties van personen in verband gebracht met hun positie op de arbeidsmarkt. Belangrijke indicatoren daarbij zijn de arbeidsdeelname, werkloosheid, kenmerken van de werkkring en het opleidingsniveau. De gegevens worden door weging opgehoogd tot een schatting van landelijke aantallen werkenden. Voor meer informatie zie onderzoeksbeschrijving-ebb-art.htm. 6.6 Krantenknipselregistratie In de Krantenknipselregistratie van VeiligheidNL worden alle berichten over privé-, sport- en arbeidsongevallen geregistreerd die in landelijke en regionale dagbladen zijn verschenen (vanaf januari 2010 alleen dodelijke ongevallen). De ongevallen waarover berichten in kranten verschijnen, zijn in het algemeen ernstige ongevallen. De Krantenknipselregistratie vormt daarom geen basis om kwantitatieve uitspraken te doen over ongevallen, maar geeft wel veel achtergrondinformatie over de ongevallen die geregistreerd worden. 6.7 Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) is een enquête onder werknemers in Nederland. In 2015 hebben TNO en CBS de 11e Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) uitgevoerd waarbij het CBS de dataverzameling heeft verzorgd. De doelpopulatie bestaat uit alle werknemers van 15 tot en met 74 jaar die in Nederland werken. In de NEA worden een vijftal hoofdthema s bevraagd namelijk arbeidsomstandigheden, arbeidsongevallen, arbeidsinhoud, arbeidsverhoudingen en arbeidsvoorwaarden. Hieronder wordt ingegaan op de arbeidsongevallen waarbij gebruikgemaakt wordt van gegevens uit het rapport Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden Methodologie en globale resultaten (Hoofdman, 2016). Voor meer informatie zie 89&att_Id= Storybuilder Storybuilder is een analyse-instrument waarmee arbeidsongevallen in kaart gebracht kunnen worden. Het instrument bevat op dit moment (mrt 2017) in totaal ruim ernstige door de Inspectie SZW (onderdeel van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) onderzochte meldingsplichtige ongevallen (data ). Dit zijn ongevallen waarbij sprake is van overlijden, blijvend letsel of ziekenhuisopname (2.389 in 2015, zie hfdst 1). Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) schat dat deze ernstige ongevallen circa 1% betreffen van alle arbeidsongevallen.

26 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 26 De analyses in Storybuilder zijn opgebouwd uit vier onderdelen volgens het 'bowtie'- of vlinderdasmodel, zie figuur 13. Voor meer informatie zie Storybuilder Figuur 13 Storybuilder Het ongeval is de centrale gebeurtenis: 'wat is er gebeurd?. Dat is bijvoorbeeld het vallen van een steiger of een aanrijding door een heftruck. Rondom het ongeval zijn zogenaamde barrières aan te wijzen. Dat zijn veiligheidsfuncties, die het ongeval kunnen voorkomen of de gevolgen beperken, bijvoorbeeld een randbeveiliging of bedrijfshulpverlening. Maatregelen zorgen ervoor dat barrières aanwezig zijn. De directe oorzaken gaan over het falen van deze barrières en geven antwoord op de vraag waar ging het mis?. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om het ontbreken van fysieke afscherming, of de afwezigheid van de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen. Om antwoord te geven op de vragen hoe kon het gebeuren? en waarom is het gebeurd? kijkt Storybuilder naar de achterliggende oorzaken van ongevallen. Hoe kon het dat een bepaalde barrière niet werkte? Daarbij gaat het bijvoorbeeld om het verschaffen, onderhouden en toezicht houden op goed gebruik van een barrière door de werkgever, en het gebruik ervan door de medewerker. Daarbij kijkt Storybuilder ook naar de managementfactoren die een rol speelden bij ongevallen. Deze geven antwoord op de vraag waarom een veiligheidsfunctie niet verschaft, onderhouden, gemonitord of gebruikt werd. Dat zijn: plannen en procedures, beschikbaarheid, competentie, communicatie en samenwerking, motivatie en alertheid, oplossen van conflicterende belangen, ergonomie en materiaal. 6.9 Afronding Alle gepresenteerde gegevens, met uitzondering van de aantallen overledenen, zijn afgerond. Door afronding kan het voorkomen dat het totaal in een tabel afwijkt van de som van de afzonderlijke aantallen.

27 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 27 Referenties Gaakeer MI, Brand CL van den, Veugelers R, Patka P. Inventarisatie van SEHbezoeken en zelfverwijzers. Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:A7128. Gaakeer MI, Brand CL van den, Gips E, Lieshout JM van, Huijsman R, Veugelers E, Patka P. Landelijke ontwikkelingen in de Nederlandse SEH s. Aantallen en herkomst van patiënten in de periode Ned Tijdschr Geneesk 2016;160:D970. Hooftman WE, Mars GMJ, Janssen B et al. Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden Methodologie en globale resultaten. Leiden/Heerlen: TNO/CBS; 2016 Panneman M, Blatter B. Letsel Informatie Systeem. Representatief voor alle SEH s in Nederland? Amsterdam: VeiligheidNL; januari Polinder S, Haagsma J, Panneman M, Scholten A, Brugmans M, Van Beeck E. The economic burden of injury: Health care and productivity costs of injuries in the Netherlands. Accid Anal Prev Aug;93: Sol VM, Bellamy LJ, Eijk V van, Mud M. De ontwikkeling van Storybuilder. Achtergrond en verantwoording (RIVM rapport /2013). Bilthoven: RIVM; 2013

28 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 28 Bijlage 1 Cijfers bij tekst en figuren hfdst 2-3 SEH-bezoeken Tabel 1 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar leeftijd en geslacht 1 Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal per werkenden 2 Aantal % Aantal per werkenden 2 Aantal % 0-14 jaar Aantal per werkenden jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar en ouder Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2015, Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Lege cel betekent aantal <100, aantal te klein voor betrouwbare schatting 2 Aantal per werkenden in betreffende leeftijdsgroepen/ of geslacht Tabel 2 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar bedrijfstak 1 Aantal % Aantal per werkenden 2 Bouw Industrie en delfstofwinning Handel Vervoer, post en communicatie Horeca Gezondheid- en welzijnszorg Land- en tuinbouw Openbaar bestuur Cultuur, sport en recreatie Onderwijs Overig/onbekend Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2015, Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Lege cel betekent geen gegevens beschikbaar 2 Aantal per werkenden in betreffende bedrijfstak

29 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 29 Tabel 3 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar bedrijfstak en leeftijd 1 Aantal 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65j en ouder Totaal Aantal per Aantal Aantal per Aantal Aantal per Aantal Aantal per Aantal Aantal per Aantal Aantal per Aantal Aantal per Aantal Bouw Industrie en delfstofwinning Handel Vervoer, post en communicatie Horeca Gezondheid- en welzijnszorg Land- en tuinbouw Openbaar bestuur Cultuur, sport en recreatie Onderwijs Overig/onbekend Aantal per Totaal jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65j en ouder Totaal Kolom % Rij % Kolom % Rij % Kolom % Rij % Kolom % Rij % Kolom % Rij % Kolom % Rij % Kolom % Rij % Kolom % Rij % Bouw Industrie en delfstofwinning Handel Vervoer, post en communicatie Horeca Gezondheid- en welzijnszorg Land- en tuinbouw Openbaar bestuur Cultuur, sport en recreatie < Onderwijs Overig/onbekend Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2015, Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Lege cel betekent aantal <100, aantal te klein voor betrouwbare schatting en/of geen gegevens beschikbaar 2 Aantal per werkenden in betreffende leeftijdsgroep en bedrijfstak

30 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 30 Tabel 4 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar bedrijfstak en geslacht 1 Aantal Man Vrouw Totaal Aantal per werkenden 2 Aantal Aantal per werkenden 2 Aantal Aantal per werkenden 2 Bouw Industrie en delfstofwinning Handel Vervoer, post en communicatie Horeca Gezondheid- en welzijnszorg Land- en tuinbouw Openbaar bestuur Cultuur, sport en recreatie Onderwijs Overig/onbekend Totaal Man Vrouw Totaal Kolom % Rij % Kolom % Rij % Kolom % Rij % Bouw Industrie en delfstofwinning Handel Vervoer, post en communicatie Horeca Gezondheid- en welzijnszorg Land- en tuinbouw Openbaar bestuur Cultuur, sport en recreatie < Onderwijs < Overig/onbekend Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2015, Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Lege cel betekent aantal <100, aantal te klein voor betrouwbare schatting en/of geen gegevens beschikbaar 2 Aantal per werkenden in betreffende geslacht en bedrijfstak

31 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 31 Tabel 5 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar meest voorkomende ongevalsscenario s Aantal % Aantal % Val Vervolg Geraakt door bewegend object Val van hoogte, val uit, van door meubilair 200 <1 van steiger door deur 200 <1 van zitmeubel 100 <1 Beknelling van afstapje, opstapje 100 <1 tussen (onderdeel van) machine van dak, balkon, balustrade 100 <1 tussen lopende/transportband 100 <1 Val van trap of ladder tussen bouwmaterialen van vaste trap tussen plaat 300 <1 van ladder tussen balk, buis, stang 100 <1 van huishoudtrapje 200 <1 tussen (onderdeel van) motorvoertuig Zwikken tussen autoportier 200 <1 over steen, tegel, beton 100 <1 tussen deur 300 <1 Struikelen tussen vorkheftruck 200 <1 over verpakkings- en opslagmateriaal 100 <1 Stoten tegen stilstaand object over steen, tegel, beton 100 <1 tegen bouwmaterialen 400 <1 Uitglijden tegen balk, buis, stang 200 <1 over (natte, gladde) vloer 300 <1 tegen meubilair 200 <1 Val door sprong 400 <1 tegen kast 100 <1 Val van tweewieler 300 <1 tegen (onderdeel van) motorvoertuig 200 <1 van fiets 100 <1 tegen deur 100 <1 van scooter 100 <1 tegen muur 100 <1 Contact met object Overige scenario s Snijden aan object Vreemd lichaam aan gereedschap vreemd lichaam in oog aan hobbymes splinter aan haakse slijper gruis/stof/vuiltje/slijpsel/zaagsel 300 <1 aan zaag 500 <1 vreemd lichaam in huid aan cirkelzaag 400 <1 splinter 400 <1 aan boor 200 <1 Lichamelijk contact aan mes slag, klap, stomp 300 <1 aan injectienaald beet door persoon 100 <1 aan glas 400 <1 Acute fysieke belasting aan drinkglas 200 <1 Verbranding aan glas van raam of deur 100 <1 door hete vloeistof, damp aan snijmachine 300 <1 door heet vet/olie 100 <1 aan scherf 200 <1 door hete thee 100 <1 Geraakt door bewegend object aan heet voorwerp 100 <1 door bouwmaterialen Chemische inwerking door plaat/paneel in oog 300 <1 door balk/biels in huid 200 <1 door buis/pijp 400 <1 Contact met dier door plank 100 <1 contact met een koe, stier 400 <1 door beton(blok) 100 <1 contact met een paard, pony 100 <1 door verpakkings- en opslagmateriaal Vergiftiging door pallet 300 <1 door bijtende stoffen 100 <1 door kist, krat 100 <1 door gas, stoom 100 <1 door (onderdeel van) motorvoertuig Beet door dier 200 <1 door auto, busje, vrachtauto 300 <1 beet door hond 200 <1 door gereedschap Beet, steek door insect 200 <1 door hamer 300 <1 Elektriciteit 100 <1 door boor 100 <1 Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL

32 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 32 Tabel 6 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar meest voorkomende betrokken producten Aantal % Aantal % Grondstoffen en bouwbestanddelen Verpakkingsmateriaal Plaat/paneel Pallet Splinter/scherf Container Balk/biels Krat/kist 400 <1 Buis/pijp/stang/staaf Bak 300 <1 Gruis/stof/vuiltje/slijpsel/zaagsel 300 <1 Ladders, steigers en losse trappen Plank 300 <1 Ladder Delen van gebouwen Steigerconstructie Trappen Bestek en keukengereedschap Muren en daken en balkons Mes (Onderdelen van) deuren Glas, voor drank 300 <1 Vloeren binnenshuis Vaste installaties buiten gebouwen (Onderdelen van) ramen 400 <1 Hek 300 <1 Gereedschap Zoogdieren Hobbymes Koe Zaagmachine Meubilair Haakse slijper Kast 300 <1 Zaag Chemische producten Boormachine/boortje 500 <1 Zuren/logen en andere bijtende stoffen 300 <1 Hamer 300 <1 Artikelen oor persoonlijke verzorging Machines en werktuigen Injectienaald/-spuit Vorkheftruck Dranken en vloeibare voedingsmidddelen Pompwagen 300 <1 Huishoudelijke apparaten (Onderdelen van) motorvoertuigen Snijmachine 400 <1 Vrachtauto Aanhangwagen Auto Laadklep Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL 1 Machine/werktuig voor de bouw/industrie/landbouw en visserij

33 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 33 Tabel 7 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar ongevalsscenario en bedrijfstak 1 Land- en tuinbouw Industrie en delfstofwinning Bouw Handel Horeca Vervoer, post en comm. 2 Openbaar bestuur Onderwijs Gezondhen welzijn 2 Cultuur, sport en recreatie Overig/ onbekend Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Val Val van hoogte, val uit, van Val van trap of ladder Zwikken Struikelen Uitglijden Val van tweewieler <1 Contact met object Snijden aan object Geraakt door bewegend object Beknelling Stoten tegen stilstaand object Overig scenario Vreemd lichaam Lichamelijk contact Acute fysieke belasting Verbranding Contact met dier Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL 1 Lege cel betekent aantal <100, aantal te klein voor betrouwbare schatting 2 Vervoer, post en communicatie; Gezondheid- en welzijnszorg

34 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 34 Tabel 8 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar ongevalsscenario en leeftijd jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65j en ouder Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Val Val van hoogte, val uit, van Val van trap of ladder Zwikken Struikelen Uitglijden Val door sprong 100 < <1 Val van tweewieler <1 Contact met object Snijden aan object Geraakt door bewegend object Beknelling Stoten tegen stilstaand object Overige scenario's Vreemd lichaam Lichamelijk contact Acute fysieke belasting Verbranding < Chemische inwerking Contact met dier Vergiftiging Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL 1 Lege cel betekent aantal <100, aantal te klein voor betrouwbare schatting

35 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 35 Tabel 9 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar type letsel Aantal % Oppervlakkig letsel Open wond Fractuur Distorsie Spier- of peesletsel Hersenletsel Brandwonden Brandwond eerste graad Brandwond tweede graad 500 <1 Luxatie Crush letsel Vergiftiging 400 <1 Traumatische amputatie 400 <1 Orgaanletsel 200 <1 Allergische reactie 100 <1 Overig/onbekend Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL

36 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 36 Tabel 10 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar locatie en type letsel 1 Aantal % Hoofd/hals/nek Schouder/sleutelbeen/ac-gewricht Open wond hoofd Luxatie schouder/ac-gewricht Letsel oogbol Fractuur sleutelbeen/schouder 400 <1 Oppervl. letsel/kneuzing hoofd Oppervl. letsel/kneuzing sleutelb./schouder 400 <1 Trauma capitis/licht hersenletsel Ernstig schedel/hersenletsel 300 <1 Heup/been/voet Brandwond hoofd 200 <1 Voet/tenen Fractuur voet/teen Romp/wervelkolom Oppervl. letsel/kneuzing voet/tenen Oppervl. letsel/kneuzing romp Open wond voet/tenen 200 <1 Fractuur thorax/rib 400 <1 Enkel Fractuur wervelkolom/ruggenmergletsel 300 <1 Enkeldistorsie Fractuur bekken 200 <1 Enkelfractuur Brandwond romp 100 <1 Oppervl. letsel/kneuzing enkel 400 <1 Knie Schouder/arm/hand Oppervl. letsel/kneuzing knie 500 <1 Hand/vingers Distorsie knie 400 <1 Open wond hand/vinger Fractuur knie 200 <1 Oppervl. letsel/kneuzing hand/vinger Open wond knie 100 <1 Fractuur hand/vinger Luxatie knie 100 <1 Spier-/peesletsel hand/vinger Onderbeen Brandwond hand/vinger 300 <1 Open wond onderbeen 400 <1 Luxatie hand/vinger 200 <1 Fractuur onderbeen 400 <1 Distorsie hand/vinger 200 <1 Oppervl. letsel/kneuzing onderbeen 300 <1 Bovenarm/elleboog/onderarm Achillespeesletsel 100 <1 Open wond arm Heup/bovenbeen Oppervl. letsel/kneuzing arm Oppervl. letsel/kneuzing heup/bovenbeen 400 <1 Fractuur elleboog Heupfractuur 300 <1 Fractuur onderarm 400 <1 Open wond heup/bovenbeen 300 <1 Fractuur bovenarm 200 <1 Fractuur bovenbeen 100 <1 Brandwond arm 200 <1 Pols Overig Polsfractuur Oppervl. letsel/kneuzing pols Open wond pols 400 <1 Distorsie pols 100 <1 Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL 1 Oppervl. letsel/kneuzing = Oppervlakkig letsel/kneuzing / sleutelb=sleutelbeen

37 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 37 Tabel 11 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar type letsel en bedrijfstak 1 Land- en tuinbouw Industrie en delfstofwinning Bouw Handel Horeca Vervoer, post en comm. Openbaar bestuur Onderwijs Gezondhen welzijn 2 Cultuur, sport en recreatie Overig/ onbekend Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Oppervlakkig letsel Open wond Fractuur Distorsie Spier- of peesletsel Hersenletsel Brandwonden Luxatie Traumatische amputatie <1 400 <1 Overig/onbekend Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL 1 Lege cel betekent aantal <100, aantal te klein voor betrouwbare schatting en/of geen gegevens beschikbaar 2 Vervoer, post en communicatie; Gezondheid- en welzijnszorg Tabel 12 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar meest voorkomende letsels en bedrijfstak 1 Land- en tuinbouw Industrie en delfstofwinning Bouw Handel Horeca Vervoer, post en comm. 2 Openbaar bestuur Onderwijs Gezondh. en welzijn 2 Cultuur, sport en recreatie Overig/ onbekend Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Hoofd/hals/nek Open wond hoofd Letsel oogbol Oppervl. letsel/kneuzing hoofd Trauma capitis/licht hersenletsel Romp/wervelkolom Oppervl. letsel/kneuzing romp

38 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 38 Vervolg tabel 12 Land- en tuinbouw Industrie en delfstofwinning Bouw Handel Horeca Vervoer, post en comm. Openbaar bestuur Onderwijs Gezondh. en welzijn Cultuur, sport en recreatie Overig/ onbekend Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Schouder/arm/hand Hand/vingers Open wond hand/vinger Oppervl. letsel/kneuzing hand/vinger Fractuur hand/vinger Spier-/peesletsel hand/vinger Bovenarm/elleboog/onderarm Open wond arm Oppervl. letsel/kneuzing arm Pols Polsfractuur Schouder/sleutelbeen/ac-gewricht Luxatie schouder/ac-gewricht < Heup/been/voet Voet/tenen Fractuur voet/teen Oppervl. letsel/kneuzing voet/tenen Enkel Enkeldistorsie Enkelfractuur Knie Onderbeen Heup/bovenbeen Overig Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL 1 Lege cel betekent aantal <100, aantal te klein voor betrouwbare schatting en/of geen gegevens beschikbaar 2 Vervoer, post en communicatie; Gezondheid- en welzijnszorg

39 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 39 Tabel 13 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar type letsel en bedrijfstak jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65 j en ouder Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Oppervlakkig letsel Open wond Fractuur Distorsie Spier- of peesletsel Hersenletsel Brandwonden Luxatie Crush letsel Vergiftiging <1 400 <1 Traumatische amputatie 100 <1 400 <1 Overig/onbekend Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL 1 Lege cel betekent aantal <100, aantal te klein voor betrouwbare schatting

40 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 40 Tabel 14 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2015 naar meest voorkomende letsels en leeftijd jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65j en ouder Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Hoofd/hals/nek Open wond hoofd Letsel oogbol Oppervlakkig letsel/kneuzing hoofd Trauma capitis/licht hersenletsel Ernstig schedel/hersenletsel <1 Romp/wervelkolom Oppervlakkig letsel/kneuzing romp Fractuur thorax/rib <1 Fractuur wervelkolom/ruggenmergletsel <1 Schouder/arm/hand Hand/vingers Open wond hand/vinger Oppervlakkig letsel/kneuzing hand/vinger Fractuur hand/vinger Spier-/peesletsel hand/vinger Brandwond hand/vinger 100 <1 300 <1 Bovenarm/elleboog/onderarm Open wond arm Oppervlakkig letsel/kneuzing arm Fractuur elleboog 100 < Fractuur onderarm <1 Fractuur bovenarm <1 Pols Polsfractuur Oppervlakkig letsel/kneuzing pols Open wond pols <1 Schouder/sleutelbeen/ac-gewricht Luxatie schouder/ac-gewricht < Fractuur sleutelbeen/schouder <1 Oppervlakkig letsel/kneuzing sleutelbeen/schouder <1

41 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 41 Vervolg tabel jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65 j en ouder Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Heup/been/voet Voet/tenen Fractuur voet/teen Oppervlakkig letsel/kneuzing voet/tenen Enkel Enkeldistorsie Enkelfractuur Oppervlakkig letsel/kneuzing enkel <1 Knie Oppervlakkig letsel/kneuzing knie <1 100 <1 500 <1 Onderbeen Open wond onderbeen <1 Fractuur onderbeen <1 Oppervlakkig letsel/kneuzing onderbeen 100 <1 300 <1 Heup/bovenbeen Oppervlakkig letsel/kneuzing heup/bovenbeen <1 Open wond heup/bovenbeen 100 <1 300 <1 Overig Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL 1 Lege cel betekent aantal <100, aantal te klein voor betrouwbare schatting

42 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 42 Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek Tabel 15 Arbeidsongevallen; Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek in 2015 naar leeftijd en geslacht 1 Man Vrouw Totaal Aantal Aantal Kolom % Opname % 2 Aantal Kolom % Opname % 2 Aantal Kolom % 0-14 jaar Opname per % jaar jaar jaar jaar jaar jaar en ouder Man Vrouw Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2015, Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Lege cel betekent aantal <100, aantal te klein voor betrouwbare schatting 2 Aandeel ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek van totaal aantal SEH-bezoeken 3 Aantal per werkenden in betreffende leeftijdsgroep of geslacht Tabel 16 Arbeidsongevallen; Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek in 2015 naar bedrijfstak 1 Aantal Kolom Aantal % Opname per % Bouw Vervoer, post en communicatie Land- en tuinbouw Handel Industrie en delfstofwinning Openbaar bestuur Overig/onbekend Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL 1 Aandeel ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek van totaal aantal SEH-bezoeken, alleen bedrijfstakken met meer dan 100 ziekenhuisopnamen 2 Aantal per werkenden in betreffende bedrijfstak

43 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 43 Tabel 17 Arbeidsongevallen; Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek in 2015 naar ongevalsscenario Kolom Aantal % Opname Val Val van hoogte, val uit, van van steiger Val van trap of ladder van ladder Struikelen Uitglijden % 1 Contact met object Geraakt door bewegend object door (onderdeel van) motorvoertuig Snijden aan object aan gereedschap Beknelling tussen (onderdeel van) machine Overige scenario s Vergiftiging Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL 1 Aandeel ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek van totaal aantal SEH-bezoeken, alleen ongevalsscenario s met meer dan 100 ziekenhuisopnamen Tabel 18 Arbeidsongevallen; Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek in 2015 naar betrokken product(groep) Aantal Kolom % Opname Machines en werktuigen Vorkheftruck Delen van gebouwen Trappen Muren, daken en balkons Grondstoffen/bouwbestanddelen Plaat/paneel Buis/pijp/stang/staaf (Onderdelen van) motorvoertuigen Vrachtauto Auto Ladders, steigers en losse trappen Ladder Steigerconstructie Gereedschap Zaagmachines Verpakkingsmateriaal Chemische producten Zoogdieren (Onderdelen van) vaartuigen Vaste installaties buiten gebouwen Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL 1 Aandeel ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek van totaal aantal SEH-bezoeken, alleen product(groep)en met meer dan 100 ziekenhuisopnamen 2 Machine/werktuig voor de bouw/industrie/landbouw en visserij % 1

44 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 44 Tabel 19 Arbeidsongevallen; Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek in 2015 naar type letsel Kolom Aantal % Opname Fractuur Open wond Hersenletsel Spier- of peesletsel Oppervlakkig letsel Traumatische amputatie Orgaanletsel Vergiftiging Overig gespecificeerd % 1 Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL 1 Aandeel ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek van totaal aantal SEH-bezoeken, alleen letseltypen met meer dan 100 ziekenhuisopnamen Tabel 20 Arbeidsongevallen; Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek in 2015 naar locatie en type letsel Kolom Aantal % Opname Hoofd/hals/nek Ernstig schedel/hersenletsel Trauma capitis/licht hersenletsel % 1 Romp/wervelkolom Fractuur thorax/rib Fractuur wervelkolom/ruggenmergletsel Fractuur bekken Schouder/arm/hand Hand/vingers Open wond hand/vinger Spier-/peesletsel hand/vinger Bovenarm/elleboog/onderarm Pols Polsfractuur Heup/been/voet Heup/bovenbeen Heupfractuur Fractuur bovenbeen Onderbeen Fractuur onderbeen Enkel Enkelfractuur Voet/tenen Fractuur voet/teen Knie Overig Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2015, VeiligheidNL 1 Aandeel ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek van totaal aantal SEH-bezoeken, alleen letsels met meer dan 100 ziekenhuisopnamen

45 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 45 Aantal werkenden Tabel 21 Aantal werkenden in 2015 Aantal Aantal Totaal Landbouw en visserij Industrie en delfstoffenwinning jaar Bouw jaar Handel jaar Horeca jaar Vervoer en Communicatie jaar Openbaar bestuur jaar en ouder Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Man Cultuur, sport en recreatie Vrouw Overig Onbekend Bron: Enquête Beroepsbevolking 2015, Centraal Bureau voor de Statistiek Figuur 1 Aantal werkenden naar jaar, totaal en naar geslacht, leeftijd en bedrijfstak Totaal Man Vrouw

46 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers Industrie en delfstoffenwinning Gezondheids- en welzijnszorg Handel Horeca Vervoer en Communicatie Landbouw en visserij Bouw Openbaar bestuur Onderwijs Cultuur, sport en recreatie Bron: Enquête Beroepsbevolking , Centraal Bureau voor de Statistiek

47 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 47 Bijlage 2 Aanvullende informatie bij hfdst 4 Tabel 1 Enkele resultaten uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2015 Arbeidsongeval Arbeidsongeval met minimaal één dag verzuim Arbeidsongeval met minimaal vier dagen verzuim % % % Totaal 3,0 1,4 0,9 Geslacht Man 3,4 1,7 1,2 Vrouw 2,6 1,0 0,7 Leeftijd jaar 3,9 1,4 0, jaar 2,9 1,3 0, jaar 2,9 1,6 1, jaar 0,2 0 0 Bedrijfstak Landbouw 3,0 1,4 0,5 Industrie 3,8 2,2 1,6 Bouw 4,4 2,8 1,9 Handel 3,1 1,4 0,9 Vervoer 4,2 2,1 1,8 Horeca 5,9 2,2 1,2 ICT 0,7 0,4 0,3 Financieel 0,7 0,3 0,3 Zakelijk 2,2 1,1 0,8 Bestuur 2,3 0,9 0,6 Onderwijs 1,7 0,7 0,5 Zorg 3,5 1,1 0,8 Recreatie 2,7 1,1 0,7 Bron: Sol VM, Bellamy LJ, Eijk V van, Mud M. De ontwikkeling van Storybuilder. Achtergrond en verantwoording (RIVM rapport /2013). Bilthoven: RIVM; 2013

48 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 48 Tabel 2 Dodelijke arbeidsongevallen in 2015, beschrijvingen uit krantenberichten 1. De man die vanmiddag ernstig gewond raakte bij een bedrijfsongeval in Terneuzen, is overleden. Dat bevestigt de politie. Het ongeluk vond rond uur plaats bij een bedrijf aan de Axelsestraat. Gelijk na de melding van het ongeval werd er ook een traumahelikopter opgeroepen. Deze is niet meer ingezet. Volgens een woordvoerster van de politie was het slachtoffer een 62-jarige man uit de gemeente Hulst. Door nog onbekende oorzaak raakte de man uit balans, viel, en kwam hierbij zeer ongelukkig op een betonnen vloer terecht. De man was aan het werk aan het pand. 2. Een 49-jarige man uit het Gelderse Harreveld is donderdagavond overleden nadat hij eerder die dag in Vethuizen door het dak van een schuur was gezakt. Dat meldde de politie vrijdag. Het slachtoffer was met een collega op het dak van een schuur aan de Langeboomsestraat aan het werk toen hij daar nog onbekende oorzaak doorheen zakte. Hij maakte een val van enkele meters en raakte zwaargewond. Donderdagavond is de man in een ziekenhuis in Nijmegen aan zijn verwondingen overleden. 3. Woensdagochtend is een 60-jarige man uit Ruinerwold overleden bij een ongeval. De man was bestuurder van een shovel en bezig met werkzaamheden nabij de Plataanlaan en Van der Hoopstraat in Groningen. Hij raakte door nog onbekende reden met de shovel naast de viaduct en viel enkele meters met de shovel naar beneden. De man is ter plaatse overleden. -De man die vrijdagmiddag ernstig gewond raakte in Vorstenbosch bij een ongeluk met een loader, is zaterdagavond in het ziekenhuis in Nijmegen overleden. De man raakt zwaargewond bij bedrijfsongeval Vorstenbosch. De man kwam vrijdagmiddag omstreeks uur onder de bak van een shovel terecht, toen hij met zijn kleinzoon aan het werk was. Dat gebeurde aan de Kampweg in Vorstenbosch. Hij werd in kritieke toestand naar het ziekenhuis gebracht. 4. De buschauffeur van Arriva die eind maart bij Leiden Centraal tegen een rijdende lijnbus aanliep, is woensdag overleden aan zijn verwondingen. Dit meldt Sleutelstad. De man liep door onbekende reden tegen de bus, zijn tas kwam onder de bus terecht. Het slachtoffer werd met onbekende verwondingen naar het ziekenhuis gebracht. 5. Bij een bedrijfsongeval aan de Wittebrugweg in Horst is woensdagmiddag een man om het leven gekomen toen hij onder een grote grondboor terechtkwam. Dat heeft de brandweer bekendgemaakt. Het ongeval gebeurde rond uur aan de Wittebrugweg in Horst. Het bedrijf is daar bezig met grondboringen. Door nog onbekende oorzaak kwam de man onder de boor terecht. 6. De 43-jarige Jean-Pierre van Uden uit Megen die vrijdag tijdens schoonmaakwerkzaamheden bij de nieuwbouw van het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft naar beneden viel, is in een Rotterdams ziekenhuis aan zijn verwondingen overleden. Het ongeluk gebeurde toen de Megenaar de gevel van het nieuwe complex in Delft aan het schoonmaken was. Getuigen zagen hoe hij van een behoorlijke hoogte naar beneden viel en op het dak van het ziekenhuis terechtkwam. 7. Een 57-jarige man is donderdagochtend overleden na een bedrijfsongeval op een schip aan de Oostdijk. Volgens de politie was de man aan het werk in een scheepsruim. Tijdens het lassen werd hij onwel en kwam hij ten val. Hulp mocht niet meer baten, hij overleed direct aan zijn verwondingen. 8. In Roermond is zaterdag een man overleden na een bedrijfsongeluk met een tractor. Het ongeluk gebeurde rond 14:00 uur op een erf aan de Dirksbergerweg. Tijdens het verplaatsen van hooi kwam de bewoner, een man van 42, vast te zitten tussen de tractor en een lader voorop het voertuig. Hij was op slag dood. 9. Bij scheepswerf IHC Merwede in Kinderdijk is maandagavond een medewerker om het leven gekomen. De 19-jarige Alblasserdammer kwam door nog onbekende oorzaak ten val en overleed ter plaatse. 10. Vrijdagmorgen is een 58-jarige man uit Vriezenveen om het leven gekomen bij een bedrijfsongeval. Op een bedrijfsterrein van aan de Ertsstraat kwam hij bij het lossen van goederen uit een vrachtwagen onder de vallende lading. Het slachtoffer overleed ter plekke aan zijn verwondingen. 11. Een chauffeur van een vrachtauto uit Oost-Europa is maandagavond op de snelweg A6 bij Lelystad overleden na door een andere vrachtauto te zijn aangereden. De snelweg is urenlang afgesloten geweest voor sporenonderzoek. Aanvankelijk dacht de politie aan zelfmoord. Later bleek het om een pechgeval te gaan. De omgekomen chauffeur had in de berm van de A6 geparkeerd, tussen de afritten Lelystad-Noord en Lelystad in de richting Almere. Mogelijk had zijn voertuig een lekke band. Hij werd op de rijbaan geschept door een passerende vrachtwagen. 12. In een sluis bij Bergen op Zoom is donderdagavond het levenloze lichaam van de vermiste matroos gevonden. Er werd al uren naar hem gezocht. De 43-jarige man sloeg rond kwart over vijf over boord. -Daarbij raakte hij ernstig gewond. Duikers hebben urenlang gezocht naar de matroos bij de Burgemeester Peterssluis aan de Van Konijnenburgweg in Bergen op Zoom. Onderzoek naar oorzaak ongeluk. Het slachtoffer was aan het werk op motorvrachtschip Durabo uit Gent. 13. Een 59-jarige werknemer van het bedrijf Raab Karcher uit Vriezenveen was gisteren in Ede betrokken bij het dodelijk ongeval, veroorzaakt door de storm. Dit meldt de Twentsche Courant Tubantia. De 59-jarige man raakte samen met een collega bedolven onder het puin toen een buitenmuur van een Raab Karcher-filiaal instortte. Betonnen blokken kwamen op het kantoorgedeelte van het pand terecht en vernielden het plafond van onder meer een leslokaal. De twee slachtoffers bevonden zich in deze ruimte. Een 45-jarige collega uit Wijchen overleefde het niet. Het was niet direct duidelijk dat er bij het ongeval mensen onder het puin bedolven waren. Aanvankelijk dachten de hulpverleners dat er geen slachtoffers waren gevallen. Pas enkele uren later werden de twee vermist. Ingezette reddingshonden vonden de twee slachtoffers. 14. Bij een arbeidsongeval in Gilze is woensdagmiddag een dode gevallen. Dat meldt de politie. Tijdens het plaatsen van zonnepanelen viel de man(61) door het dak van een koeienstal. Het ongeval vond plaats op een boerderij aan de Bessemeindseweg. Volgens de politie waren drie mensen bezig met het plaatsen van zonnepanelen op het dak. De andere 2 bleven ongedeerd.

49 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers Bij een ongeval op een schip aan de Radiostraat in Rotterdam is vrijdagmiddag een matroos omgekomen. Het 45-jarige Roemeense slachtoffer kwam om na een val tussen het schip en de wal. De man kwam met zijn bovenlichaam tussen wal en schip terecht tijdens het afmeren. Hij raakte daarbij zodanig gewond aan zijn hoofd dat hij ter plekke aan zijn verwondingen overleed. 16. Bij een bedrijfsongeluk op een boerderij in Ambt Delden is vanmiddag een man om het leven gekomen. De man kwam door nog onbekende oorzaak onder een trekker terecht, meldt RTV Oost. Het gaat om de 58-jarige bewoner van de boerderij. Hij overleed ter plaatse aan zijn verwondingen. De politie heeft een onderzoek ingesteld. 17. Een 21-jarige vrachtwagenchauffeur uit Wehl is woensdagochtend om het leven gekomen bij een ongeluk met vier vrachtwagens op de A1. Vlak voor de afslag Holten botsten in de richting Deventer drie vrachtwagens tegen elkaar. Iets voor elf uur botsten drie vrachtwagens op elkaar. Een vierde vrachtwagen kon op tijd uitwijken en belandde in de berm. Vermoedelijk zag de 21-jarige vrachtwagenchauffeur te laat dat het verkeer voor hem langzaam ging rijden in verband met een naderende file. Hierdoor botste hij op de vrachtwagen die voor hem reed. Die vrachtwagen schaarde en botste hierdoor op een vrachtwagen die op de linkerrijstrook reed. De 21-jarige vrachtwagenchauffeur raakte als gevolg van de botsing bekneld. Hij is ter plekke aan zijn verwondingen overleden. De chauffeurs van de andere vrachtwagens bleven ongedeerd. 18. Bij een ongeval op een boerenbedrijf op De Laren in Erp is maandag aan het einde van de middag een 21-jarige man om het leven gekomen. De man was met zijn hoofd bekneld geraakt. Het is nog onduidelijk wat er precies is gebeurd. Het slachtoffer lag achter een tractor. Een traumahelikopter landde bij de plek van het ongeluk. Het slachtoffer werd nog gereanimeerd, maar dit mocht niet meer baten. 19. Op de provinciale weg N34 nabij Gieten is vrijdagmorgen een dodelijk ongeval gebeurd met een kraanwagen. Even voor uur reed de kraanwagen op een rotonde rechtdoor en botste tegen een aarden wal aan en vloog hierna in brand. De brandweer had het vuur snel onder controle. De cabine van de kraanwagen was dermate verwrongen door de aanrijding dat de hulpdiensten grote moeite hadden om bij de chauffeur te komen. Drie uur na de aankomst van de eerste hulpverleners zat het slachtoffer nog steeds bekneld. De politie vreesde al voor het ergste. De kraanwagen moest eerst uit de aarden wal worden gesleept voordat de hulpverleners bij de chauffeur konden. Toen de kraanwagen eenmaal uit de aarden wal was getrokken bleek de chauffeur aan zijn verwondingen te zijn overleden. Mogelijk heeft de mist die er op het moment van het ongeval hing te maken met het ongeval. 20. Bij een ongeval met een trekker op het terrein van een agrarisch bedrijf aan de Rijksweg in Smilde is vrijdagavond rond kwart voor tien een 50-jarige man uit Smilde overleden. Dat meldt de politie Drenthe. De man kwam bekneld te zitten in een aan zijn trekker aangekoppelde machine, waarna hij kwam te overlijden. Hulp mocht niet meer baten. 21. Bij een bedrijfsongeval aan de Edisonstraat in Reeuwijk is maandagochtend een 63-jarige man uit Gouda overleden. De man was aan het werk met een heftruck, toen door nog onbekende oorzaak de heftruck kantelde en omviel. Diverse hulpdiensten, waaronder een traumahelikopter, kwamen ter plaatse maar de hulp mocht niet meer baten. De man is ter plekke overleden. 22. Een 25-jarige motoragent is woensdagochtend overleden nadat hij met zijn dienstmotor ten val was gekomen op de Bezuidenhoutseweg in Den Haag. De agent was bezig met een achtervolging van een verdachte op vermoedelijk een gestolen scooter toen hij het ongeval kreeg. 23. Op de bouwplaats voor de 'nieuwe' A1 ter hoogte van Weesp, Muiden is dinsdagochtend een persoon overleden. Het gaat om een medewerker van een leverancier, meldt aannemerscombinatie SAAone die werkt aan de verbreding van de A1. De man kwam betonnen geluidsschermen lossen. Daarbij raakte hij bekneld. 24. Donderdagmorgen werden de hulpdiensten opgeroepen voor een ongeval aan de Oostergrachtswal. Brandweer, politie en ambulance kwamen met spoed ter plaatse. Bij een pand zijn schilderswerkzaamheden gaande. Een 59- jarige man uit Leeuwarden valt tijdens de werkzaamheden van de steiger. De man is bij dit bedrijfsongeval overleden. 25. Een 19-jarige man uit Deurne is maandagavond overleden als gevolg van een bedrijfsongeluk eerder op de dag in Landhorst. De medewerker van Las- en montagebedrijf Renders uit Vlierden was daar aan het werk op een bouwterrein. 26. Bij een ongeval in een veehouderij aan de Zandhuizerweg in het Friese Zandhuizen is vanmiddag een 56-jarige boer gedood door een van zijn stieren. De man was volgens de politie bezig met werkzaamheden in de stal. De stier viel vervolgens de veehouder aan. De man is ter plekke aan zijn verwondingen overleden. 27. Piet Versteeg, gebouwenbeheerder en bode van de gemeente Aalburg, is overleden aan de gevolgen van een bedrijfsongeval. Versteeg viel op 4 september bij werkzaamheden op de gymzaal van het dak. Daarbij raakte hij ernstig gewond. Versteeg is op 12 september aan zijn verwondingen overleden. 28. Bij een ongeval tijdens het laden of lossen van goederen is een 47-jarige man om het leven gekomen. Om negen uur kwam de melding van het ongeval binnen bij de hulpdiensten. Direct zijn ambulance, politie, brandweer en traumahelikopter uitgerukt naar de Radonstraat, maar bij aankomst van de eerste ambulance werd duidelijk dat alle vorm van hulp te laat kwam. Door nog onbekende oorzaak is het slachtoffer met het hoofd tussen de laadklep klem komen te zitten en direct overleden. 29. Een 46-jarige man uit Arnemuiden die zwaargewond raakte op een vissersschip in Vlissingen is vrijdag overleden. De man raakte in de nacht van donderdag op vrijdag bekneld in het vistuig. Het schip, de ARM 7, lag toen voor werkzaamheden aan de Visserijkade in Vlissingen. De man werd door brandweerlieden en medisch personeel van het schip gehaald en per ambulance naar het ziekenhuis in Goes gebracht. Vandaar is hij per traumahelikopter naar een academisch ziekenhuis vervoerd, maar uiteindelijk aan zijn verwondingen overleden. 30. Bij een bedrijfsongeval in Nieuwvliet is donderdag aan het einde van de middag een 43-jarige inwoner van Westwoud om het leven gekomen. Dit heeft de politie bevestigd. Het ongeval vond rond uur plaats op een bouwplaats aan de Baanstpoldersedijk in Nieuwvliet. Het slachtoffer kwam tijdens bouwwerkzaamheden door nog onbekende oorzaak onder een betonplaat terecht. Brandweer, ambulances en een traumahelikopter rukten uit om hulp te verlenen. Het slachtoffer is ter plaatse aan zijn verwondingen overleden.

50 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers Bij een tweede ongeluk woensdagmiddag op de A67 waarbij drie vrachtwagens betrokken waren, is een dode gevallen. Een van de chauffeurs zat na het ongeluk bekneld in zijn cabine. Hij is ter plekke overleden. Het ongeluk gebeurde ter hoogte van Hapert in de richting van Eindhoven. Het slachtoffer is een 25-jarige man uit Beek en Donk, zo laat de politie donderdag weten. 32. Bij een bedrijfsongeluk in de haven van Rotterdam is woensdagavond laat een man van 53 jaar overleden. Hij viel 30 meter naar beneden toen hij aan het werk was aan een booreiland. De man hing volgens de politie onder het platform in een kooiconstructie. Hij is daar door nog onbekende oorzaak uit gevallen of gegleden. Het ongeluk gebeurde bij scheepswerf Keppel Verolme op de Professor Gerbrandyweg in de Botlek. Wie het slachtoffer is, wil de politie nog niet zeggen. 33. Een 47-jarige Roemeen is zondagochtend om het leven gekomen door een bedrijfsongeval in Rotterdam. Hij kwam op de Van Riemsdijkweg bij de Waalhaven klem te zitten tussen een vrachtwagen en een laaddok. 34. Een 23-jarige man uit Hengelo is vrijdagmiddag om het leven gekomen bij een bedrijfsongeval met een heftruck. Hij werkte bij het constructiebedrijf Enerpac aan de Opaalstraat. Het ongeval vond rond uur plaats bij Enerpac. Wat er precies is gebeurd is nog niet duidelijk. De omgeving is door de brandweer afgezet met schermen. 35. De 23-jarige vrouw die woensdag ernstig gewond raakte bij een ongeluk in de Makro in Hengelo, is vanochtend in bijzijn van haar familie aan haar verwondingen overleden. Dat bevestigt een woordvoerder van zorginstelling Aveleijn, waar de vrouw cliënte was. Woensdag kwam de vrouw met haar haren in een afwasmachine terecht toen ze aan het werk was bij de groothandel. Ze raakte ernstig gewond en werd met spoed naar het ziekenhuis gebracht. De vrouw lag sindsdien in coma. 36. Maandagmorgen is een man overleden na een bedrijfsongeval in Honselersdijk. De man raakte in een zeecontainer bedolven onder een lading pijpen. De traumahelikopter werd opgeroepen en ook de brandweer kwam ter plaatse, omdat het een beknelling betrof. Omdat het ongeval zich in een container had voorgedaan, moesten de pijpen met de hand verwijderd worden. Het slachtoffer werd ernstig gewond overgedragen aan de ambulancebroeders. Zij konden niet voorkomen dat hij aan zijn verwondingen bezweek. 37. De man die donderdagochtend gewond raakte bij een bedrijfsongeluk met een graafmachine op de Taxandriaweg in Waalwijk, is aan zijn verwondingen overleden. Dat bevestigt de politie. Het slachtoffer was aan het werk in een greppel toen hij werd geraakt door iets wat van een graafmachine af viel. Meerdere ambulances en twee traumahelikopters werden opgeroepen eerste hulp te verlenen. Het slachtoffer is nog naar het ziekenhuis gebracht, maar hulp mocht niet meer baten. 38. Bij een bedrijfsongeval in het Overijsselse Zwartsluis (gemeente Zwartewaterland) is donderdag een dode gevallen. De 31-jarige man uit Tollebeek (Flevoland) was met rioolwerkzaamheden bezig, toen er,,iets misging met een betonplaat, aldus de politie. 39. De A17 (Moerdijk-Roosendaal) is vrijdag bij Zevenbergen urenlang afgesloten geweest na een botsing tussen twee vrachtwagens. Een van de chauffeurs, een 54-jarige man uit Made (Noord-Brabant) kwam daardoor om het leven. 40. Een 60-jarige man uit Groningen is zaterdagmiddag om het leven gekomen door een bedrijfsongeval. Bij Bos Recycling, op het bedrijventerrein Winschoterdiep in Groningen, ging het gruwelijk mis. De man raakte bekneld tijdens werkzaamheden. Hij kwam door onbekende oorzaak vast te zitten in een transportband en overleed ter plekke aan zijn verwondingen. 41. Bij Tomatenkwekerij Vereijken in Beek en Donk is woensdagavond laat een man om het leven gekomen na een noodlottig ongeval. Het slachtoffer kwam onder een goederenlift terecht tijdens het uitvoeren van schoonmaakwerkzaamheden. Twee ambulances, twee brandweerwagens en een traumahelikopter kwamen ter plaatse, maar dat mocht niet meer baten. Het slachtoffer overleed ter plaatse. 42. Bij een bedrijfsongeval op het terrein van de kolencentrale is vrijdagavond rond uur een 52-jarige man uit Vlissingen om het leven gekomen. De man kwam volgens de politie in een kolentrechter van een transportband terecht. De politie, brandweer en ambulancemedewerkers verleenden eerste hulp, maar dat mocht niet baten. De Vlissinger overleed ter plaatse aan zijn verwondingen. 43. Bij het dodelijke arbeidsongeval in Pijnacker lijkt donderdagmiddag iemand met zijn lichaam in de grijper van een graafmachine terecht te zijn gekomen. Dat zegt een verslaggever van Omroep West die ter plaatse is. Het zou gaan om een man. Het is onduidelijk hoe het ongeluk aan de Zwetkade, midden in de polder langs de A13, kon gebeuren. Volgens omstanders wordt er ter plaatse gewerkt aan de aanleg van een vispassage. 44. Een man is zaterdag aan het begin van de middag om het leven gekomen tijdens rooiwerkzaamheden aan de Colijnweg in het buitengebied van Dronten. Het slachtoffer was bezig met het rooien van aardappelen. De politie onderzoekt nog was er precies is misgegaan. De man is waarschijnlijk bekneld geraakt. Medewerkers van het akkerbouw hebben nog geprobeerd de man de reanimeren. Dat mocht niet baten. 45. Bij een bedrijfsongeval op een schip aan de Oude Maasweg in Rotterdam Botlek is op 22 oktober een man om het leven gekomen. De identiteit van het slachtoffer is nog niet bekend. Om uur kwam bij 112 de melding binnen dat een werknemer een voorwerp tegen zijn hoofd had gekregen en er slecht aan toe was. Hulp van ambulancepersoneel en van een traumahelikopter mocht niet meer baten. De politie heeft geen aanleiding om te denken aan een misdrijf en gaat uit van een bedrijfsongeval. 46. Bij een bedrijfsongeval in Westkapelle is vrijdagochtend een 51-jarige man uit Westkapelle om het leven gekomen. Het slachtoffer raakte door nog onbekende oorzaak bekneld in een combine die in een loods stond op het bedrijfsterrein aan de Vroonwegeling. De politie kreeg de melding van het ongeluk rond half elf. De opgeroepen traumahelikopter kon niets meer uitrichten, de man overleed ter plekke aan zijn verwondingen. Of hij bekneld is geraakt tussen voertuigen of in een machine is nog onduidelijk. 47. In Boxtel is maandagmiddag een man omgekomen nadat een voersilo bovenop hem viel. Waarschijnlijk gaat het om de chauffeur van de bulkauto die voer kwam brengen. Dit meldt Omroep Brabant. Volgens buurtbewoners gebeurde het ongeluk tijdens het vullen van de voersilo. De eigenaar stond er bij en waarschuwde snel de hulpdiensten. Hoe het ongeluk kon gebeuren wordt nog onderzocht.

51 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers Een zestigjarige man is vrijdagavond om het leven gekomen door een ongeluk met een tractor. Dat gebeurde bij een kwekerij in het gehucht Beemte Broekland, ten noorden van Apeldoorn. De man wilde met zijn tractor een composthoop oprijden, maar het voertuig kantelde en kwam in een sloot terecht. De man belandde onder de tractor en verdronk. Hulpdiensten hebben hem uit de sloot gehaald en geprobeerd hem te reanimeren, maar dat mocht niet baten. 49. De TU/e en bouwbedrijf Dura Vermeer hebben vrijdag geschokt gereageerd op de tragische gebeurtenis in gebouw Potentiaal op het universiteitsterrein. Bij een ongeluk tijdens sloopwerkzaamheden kwam daar vrijdagmiddag een man om het leven toen een lift zeven verdiepingen naar beneden stortte. Een tweede man raakte zwaargewond. Het ongeluk trof twee medewerkers van sloopbedrijf M. Heezen BV, dat in opdracht van Dura Vermeer bezig is om Potentiaal te strippen teneinde het gebouw te kunnen transformeren in een woontoren voor studenten. 50. Een vrachtwagenchauffeur is vrijdagmiddag om het leven gekomen door een aanrijding op de A2 bij Swentibold, tussen Urmond en Born (Limburg). Als gevolg van de aanrijding was er urenlang slechts een rijstrook vrij richting Eindhoven waardoor lange files ontstonden. Rond uur was de weg weer vrij. Het ongeval gebeurde rond uur toen een vrachtwagen achterop een andere truck botste. De oorzaak daarvan is onbekend. De chauffeur overleed ter plaatse, aldus de politie. 51. De schipper die is overleden in de haven van Stein, is afgelopen nacht bij een ongeluk te water geraakt. Het gaat om een man van 25 uit Polen. Dat concludeert de politie na onderzoek. De man was met vijf andere bemanningsleden op het schip aanwezig, toen hij laat nog naar buiten ging. Terwijl de andere bemanningsleden sliepen viel hij overboord. Hij was niet bij machte om op het schip of op de kade te geraken. Waarom hij nog naar buiten ging is onbekend en hoe het kwam dat hij te water raakte is ook onduidelijk. De vijf bemanningsleden sloegen in de ochtend alarm toen zij hun collega misten. Het lichaam van de man werd na een zoektocht door de brandweer in het water gevonden. Hij werd gevonden direct naast het schip. 52. Bij een ongeval op de Maasdijk in Hedel is donderdagmorgen een dodelijk slachtoffer gevallen. Het gaat om een 38-jarige man uit Berlicum. De vrachtwagenchauffeur was rond uur bouwmateriaal aan het lossen bij een huis aan de dijk. De man is hierbij met een heftruck van de dijk geraakt en onder het voertuig gekomen. Het slachtoffer overleed ter plaatse. 53. Bij een bedrijfsongeval aan de Batterijenweg in Kesteren is woensdagavond een 42-jarige werknemer van een diervoederverwerkingsbedrijf om het leven gekomen. De man uit Opheusden werd in een vijzelmachine aangetroffen door een collega. Dit is een machine om papierafval naar een container te verplaatsen. De Opheusdenaar was op het moment dat het ongeluk gebeurde alleen in diervoederfabriek. 54. Donderdagmiddag is bij een ongeluk op de A4 een vrachtwagen door een vangrail gereden en gekanteld. De chauffeur (59) uit het Duitse Eschweiler kwam daarbij om het leven. Het incident gebeurde rond uur. De vrachtwagen reed in de richting van Bergen op Zoom toen deze ter hoogte van hectometerpaal 231,6 door de middenberm schoot en op beide rijstroken van de rijbaan richting Rotterdam belandde. Hierbij werden een personenauto en een bestelbus geraakt. De 63-jarige bestuurder uit Schoonhoven van de personenauto, de 46-jarige bestuurder uit Leiden van de bestelbus en diens 52-jarige passagier uit Rotterdam raakten licht gewond. Bron: Krantenknipselregistratie 2015, VeiligheidNL

52 Over VeiligheidNL VeiligheidNL is een onafhankelijk expertisecentrum met de missie om ongevallen te voorkomen door veilig gedrag te stimuleren. We helpen mensen hun veiligheid te vergroten in en om het huis, maar ook op straat, op school en op het werk. We monitoren en signaleren ongevallen en letsel en onderzoeken welke vorm van preventie effectief is. Voor de monitoring is het Letsel Informatie Systeem (LIS) de basis, een registratiesysteem bij een representatieve steekproef van Spoedeisende Hulpafdelingen (SEH's) in Nederland, maar we rapporteren ook dodelijke ongevallen van het CBS en ziekenhuisopnamen door letsels via de LBZ. We ontwikkelen effectieve gedragsinterventies die praktisch, oplossingsgericht en op maat zijn en voeren deze ook deels uit. Ten slotte delen wij onze kennis en kunde direct met onze doelgroepen of via professionals, samenwerkingspartners en ambassadeurs. We werken voor en met overheden, bedrijven, zorgverleners en particulieren.