Rapport. Arbeidsongevallen 2016 Ongevalscijfers

Transcriptie

1 Rapport Arbeidsongevallen 2016 Ongevalscijfers

2 Disclaimer Bij de samenstelling van deze publicatie is de grootst mogelijke zorgvuldigheid in acht genomen. VeiligheidNL aanvaardt echter geen verantwoordelijkheid voor eventuele, in deze uitgave voorkomende, onjuistheden of onvolkomenheden. Overname van tekst of gedeelten van tekst is toegestaan, mits met de juiste bronvermelding. Indien tekst gebruikt wordt voor commerciële doelstellingen dient altijd vooraf schriftelijke toestemming verkregen te zijn.

3 Arbeidsongevallen 2016 Ongevalscijfers Rapport Rapport: 698 Projectnummer: \003 Christine Stam Malou Eilering Uitgegeven door VeiligheidNL Postbus AD Amsterdam april 2018

4 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 4 Inhoudsopgave Hoofdstuk Pagina Samenvatting 6 1 Inleiding Overzicht problematiek Leeswijzer 7 2 SEH-bezoeken Totale omvang en trend Leeftijd en geslacht Bedrijfstak Bedrijfstak, leeftijd en geslacht Toedracht Ongevalsscenario en betrokken producten Gevaarlijke stoffen Letsels 19 3 Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek Totale omvang Leeftijd en geslacht Toedracht Bedrijfstak Ongevalsscenario en betrokken producten Letsels 24 4 Overige ongevalsgegevens Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden Dodelijke arbeidsongevallen 25 5 Verantwoording Algemeen Spoedeisende Hulp (SEH) bezoeken en opnamen Trends Werkenden en gewerkte uren Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden Krantenknipselregistratie 28 Referenties 29 Bijlage 1 Aanvullende informatie bij hfdst Bijlage 2 Aanvullende informatie bij hfdst 4 52

5 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 5

6 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 6 Samenvatting In 2016 waren naar schatting werknemers in de leeftijd van 15 tot en met 74 jaar als slachtoffer betrokken bij van één of meer arbeidsongevallen. Op basis van het Letsel Informatie Systeem (LIS) schatten we dat in SEH-bezoeken (95%BI: ) plaatsvonden in verband met letsel door een arbeidsongeval waarbij voor negen procent van slachtoffers (4.100, 95%BI: ) vervolgens een ziekenhuisopname nodig was. Zeventig personen overleden aan de gevolgen van een arbeidsongeval. Het zal geen verrassing zijn dat net als in eerdere jaren de bedrijfstak bouw het meest ongunstig scoort: zowel het absolute aantal SEH-bezoeken in verband met letsel door een ongeval als de kans om slachtoffer te worden van een dergelijk ongeval (op basis van het relatieve aantal ongevallen per gewerkte uren) is in die bedrijfstak het hoogst. De industrie en de handel komen op plaats twee en drie als er naar het absolute aantal SEH-bezoeken wordt gekeken maar dit geen risicovolle bedrijfstakken zijn in de zin dat het aantal SEH-bezoeken per gewerkte uren niet hoog is vergeleken met andere bedrijfstakken. De land- en tuinbouw is daarentegen wel een bedrijfstak met een hoog risico. Dit is tevens terug te zien als we kijken naar de ongevallen die (na SEH-bezoek) tot een ziekenhuisopname leiden. De kans op een ziekenhuisopname is in de land- en tuinbouw het grootst maar werken in de bouw leidt absoluut gezien tot de meeste ongevallen met ziekenhuisopnamen. Wat betreft leeftijd vormen jonge mannen de belangrijkste risicogroep als het gaat om arbeidsongevallen die leiden tot letsel waarvoor behandeling op een SEH-afdeling nodig is. Een hoge leeftijd vormt een risicofactor voor ernstigere letsels die een ziekenhuisopname noodzakelijk maken. Met het toenemen van de leeftijd stijgt het aandeel opnamen na SEH-bezoek en is in de oudste leeftijdsgroep (65 jaar en ouder) vier keer zo groot als onder jarigen. Welke typen ongevallen tot letsel leiden waarvoor een behandeling op een SEHafdeling nodig is, verschilt uiteraard per bedrijfstak doordat de werkzaamheden verschillen. Overall kwamen snijongevallen en ongevallen waarbij sprake is van contact met een bewegend object (zoals bouwmaterialen, (onderdelen van) motorvoertuigen of een machine) het meeste voor. Contact met een bewegend object en een val van hoogte leiden tot de meeste ziekenhuisopnamen. In 2016 vonden naar schatting 900 SEH-bezoeken (95%BI ) plaats in verband met een arbeidsongeval waarbij het letsel veroorzaakt was door een gevaarlijke stof. Het aantal SEH-bezoeken in verband met letsel door een arbeidsongeval is in de afgelopen tien jaar flink gedaald. Omdat hierbij veranderingen in de gezondheidszorg een rol spelen, is het zinvol om ook naar de ontwikkeling van het aantal SEHbezoeken in verband met ernstig letsel. Het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel door een arbeidsongeval in de afgelopen 10 jaar ( ) noch gestegen noch gedaald is. Dit geldt ook voor de kans op een dergelijk arbeidsongeval uitgedrukt als het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel per gewerkte uren.

7 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 7 1 Inleiding 1.1 Overzicht problematiek Op basis van gegevens uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) en het aantal werknemers in 2016 schatten we dat in 2016 ongeveer werknemers in de leeftijd van 15 tot en met 74 jaar slachtoffer waren van één of meer arbeidsongevallen (tabel 1). Binnen deze groep bevonden zich naar schatting werknemers (15-74 jaar) met één of meer arbeidsongevallen die leidden tot verzuim (minimaal één dag) waaronder met één of meer arbeidsongevallen met minimaal vier dagen verzuim. In 2016 vonden naar schatting SEH-bezoeken (95%BI: ) plaats in verband met letsel door een arbeidsongeval wat overeenkomt met 0,40 SEHbezoeken per gewerkte uren (15j en ouder) (tabel 1, bijlage tabel 1). In naar schatting gevallen (95%BI: ) was vervolgens een ziekenhuisopname nodig. Tabel 1 Arbeidsongevallen in 2016 Aantal Werknemers (15-74 jaar) met één of meer arbeidsongevallen Werknemers (15-74 jaar) met één of meer arbeidsongevallen met verzuim SEH-bezoek i.v.m. letsel door arbeidsongeval Ziekenhuisopname na SEH-bezoek i.v.m. letsel door arbeidsongeval Meldingen arbeidsongeval bij Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) Gemelde meldingsplichtige ongevallen 4 Inspectie SZW Dodelijke arbeidsongevallen 70 Bron: Hooftman WE, Mars GMJ, Janssen B et al. Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden Methodologie en globale resultaten. Leiden/Heerlen: TNO/CBS; 2017; Enquête Beroepsbevolking 2016, Centraal Bureau voor de Statistiek; Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL; Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Jaarverslag 2016 Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid 1 % respondenten met één of meer arbeidsongevallen (NEA) * aantal werknemers 15-74j (EBB) 2 % respondenten met één of meer arbeidsongevallen met verzuim van minimaal één dag (NEA) * aantal werknemers 15-74j (EBB) : 95%BI: / 4.100: 95%BI: Ongeval waarbij sprake is van overlijden, blijvend letsel of ziekenhuisopname In 2016 zijn ongevallen gemeld bij de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) (tabel 1). In gevallen was er sprake van een ernstig meldingsplichtig ongeval. Dit is een ongeval waarbij sprake is van overlijden, blijvend letsel of ziekenhuisopname. In 2016 vonden 70 dodelijke arbeidsongevallen plaats, aanzienlijk meer dan in 2015 waarin 51 dodelijke arbeidsongevallen gemeld zijn bij de Inspectie. 1.2 Leeswijzer In deze rapportage worden SEH-bezoeken (hfdst 2) en ziekenhuisopnamen na SEHbezoek (hfdst 3) in verband met letsel door een arbeidsongeval uitgebreid besproken. In het kader van de campagne en het programma dat het ministerie van SZW gaat starten over gevaarlijke stoffen wordt in hoofdstuk 2 speciaal aandacht besteed aan de arbeidsongevallen waarbij gevaarlijke stoffen betrokken waren. Daar waar zinvol worden de gegevens in perspectief geplaatst en worden gegevens uit andere onderzoeken over arbeidsongevallen beschreven (hfdst 4). In hoofdstuk 5 is een

8 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 8 verantwoording te vinden met betrekking tot de gebruikte registratiesystemen en methoden. Daarin wordt onder andere uitgelegd waarom een deel van de analyses de periode betreft in plaats van Ten behoeve van de leesbaarheid zijn de meeste tabellen opgenomen in de bijlage.

9 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 9 2 SEH-bezoeken 2.1 Totale omvang en trend Zoals al vermeld, vonden In 2016 naar schatting SEH-bezoeken (95%BI: ) plaats in verband met letsel door een arbeidsongeval (figuur 1, bijlage tabel 1). Dit komt overeen met 0,40 SEH-bezoeken per gewerkte uren (15 jaar en ouder). Ruim één op de vier letsels waarvoor de SEH-afdeling werd bezocht, werd als ernstig gekwalificeerd (13.300, 95%BI ). In ruim vierduizend gevallen was een ziekenhuisopname nodig (4.100, 95%BI ). Figuur 1 Arbeidsongevallen: Aantal SEH-bezoeken; totaal, i.v.m. ernstig letsel 1 en met ziekenhuisopname Ernstig letsel SEHbezoek Ziekenhuisopname Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2016, Centraal Bureau voor de Statistiek (microdata) 1 Zie Verantwoording voor definitie van ernstig letsel Het aantal SEH-bezoeken is afhankelijk van diverse factoren die geen verband houden met ontwikkelingen van de letselproblematiek op zich (bijv. opkomst huisartsenposten, verandering van behandelrichtlijnen, zie Verantwoording). Uitspraken over de ontwikkeling van de problematiek in de tijd kunnen daarom beter gedaan worden op basis van het aantal ernstige letsels (zie Verantwoording). We gaan er vanuit dat de ernstige letsels zowel vroeger als nu (en in de toekomst) op de SEH-afdeling werden en worden (en zullen worden) behandeld. Hierdoor zal het verloop in de tijd van het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel een goede benadering zijn van de ontwikkeling in de betreffende letselproblematiek. In figuur 2a is te zien dat het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel door een arbeidsongeval in de afgelopen 10 jaar ( ) noch gestegen noch gedaald is. Dit geldt ook voor de kans op een dergelijk arbeidsongeval uitgedrukt als het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel per gewerkte uren (figuur 2b).

10 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 10 Figuur 2 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken (15 jaar en ouder) in verband met ernstig letsel 1 naar jaar a. Aantal , b. Aantal per gewerkte uren 0,16 0,12 0,08 0,04 0, Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking , Centraal Bureau voor de Statistiek (microdata) 1 Zie Verantwoording voor definitie van ernstig letsel 2.2 Leeftijd en geslacht Jongvolwassen komen het vaakst naar de SEH-afdeling in verband met letsel door een arbeidsongeval (figuur 3a, bijlage 1 tabel 1). In 2016 waren de leeftijdsgroepen jaar en jaar samen verantwoordelijk voor ongeveer een kwart van alle SEH-bezoeken na een arbeidsongeval en kwamen mannen ruim vier keer zo vaak naar de SEH-afdeling als vrouwen. Als we een uitspraak willen doen over welke groep het grootste risico loopt, kunnen we het aantal SEH-bezoeken afzetten tegen het aantal gewerkte uren. In figuur 3b is te zien dat dan de leeftijdsgroep jaar naar voren komt met 1,1 SEH-bezoeken per gewerkte uren (bijlage tabel 1). Dit risico is bijna drie keer zo hoog als gemiddeld. Kwamen mannen in absolute zin ruim vier keer vaker naar de SEH-afdeling dan vrouwen, afgezet tegen aantal gewerkte urenwerkenden neemt de oververtegenwoordiging van mannen af naar een factor 2,6: 0,52 versus 0,20 SEHbezoeken per gewerkte uren. Kortom, ongeveer een derde van de oververtegenwoordiging van mannen wat betreft het aantal SEH-bezoeken na een arbeidsongeval, is dus het gevolg van het feit dat mannen meer uren werken dan vrouwen. Kijken we naar de combinatie van leeftijd en geslacht dan komen vooral jonge mannen (20-29 jaar) naar voren wat betreft het absolute aantal SEH-bezoeken en jongens van jaar als risicogroep (figuur 3, bijlage tabel 1). Ook mannen in de oudste leeftijdsgroep (65 jaar en ouder) komen als risicogroep naar voren, echter het absolute aantal SEH-bezoeken in deze leeftijdsgroep is relatief laag.

11 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65j en ouder 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65j en ouder 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65j en ouder 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65j en ouder Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 11 Figuur 3 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken, naar leeftijd en geslacht a. Aantal Man Vrouw b. Aantal per gewerkte uren 1 1,20 1,00 1,50 0,80 0,60 1,00 0,40 0,20 0,50 0,00 0,00 Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2016, Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Aantal per werkenden/gewerkte uren in betreffende leeftijdsgroep of geslacht (geen gegevens beschikbaar over gewerkte uren in de leeftijdsgroep 0-14 jaar Bij de interpretatie van de gegevens (vergelijking tussen groepen) over de kans op een arbeidsongeval met letsel dat op een SEH-afdeling moet worden behandeld, moet in gedachten worden gehouden dat er bij bovenstaande alleen rekening is gehouden met verschillen in het aantal gewerkte uren per groep (leeftijd en geslacht). Een andere factor die van invloed kan zijn op verschillen tussen groepen, is bijvoorbeeld een verschil tussen de groepen wat betreft de bedrijfstakken (met meer of minder risico s) waarin gewerkt wordt.

12 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 12 Trends naar geslacht en leeftijd In grote lijnen is het verloop in de tijd ( ) bij mannen en vrouwen vergelijkbaar en lijkt er sprake van een lichte daling (bijlage 1 figuur 2). Rekening houdend met de onzekerheid rondom de schattingen, kan er echter geen significant verschil geconstateerd worden tussen 2007 en Dit geldt zowel voor het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel als met dit aantal afgezet tegen het aantal gewerkte uren (aantal per gewerkte uren). Wat betreft leeftijd lijkt er een tweedeling te zijn waarbij het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel bij de leeftijdsgroepen onder de 45 jaar lijkt te dalen terwijl er in de oudere leeftijdsgroepen eerder sprake lijkt van een stijging (bijlage 1 figuur 2). Echter in geen van de gevallen is het verschil tussen 2007 en 2016 significant gebleken. Ook afgezet tegen het aantal gewerkte uren is dat het geval. Bij de oudste twee leeftijdsgroepen is wel duidelijk te zien dat de stijgende ontwikkeling het gevolg is van het feit dat ouderen meer werken en/of langer doorwerken (bijlage 1 figuur 2). 2.3 Bedrijfstak In 2016 lijken net als in eerdere jaren in de bouw de meeste ongevallen te hebben plaatsgevonden die leidden tot letsel dat op een SEH-afdeling moest worden behandeld (figuur 4a; bijlage 1 tabel 3) en was, zover bekend, verantwoordelijk voor ongeveer één op de acht SEH-bezoeken in verband met een arbeidsongeval. Op de tweede plaats volgen de industrie en op de derde plaats de handel. Logischerwijze zijn er verschillen tussen bedrijfstakken wat betreft het aantal ongevallen. Ten eerste zijn er verschillen in het aantal werkenden/gewerkte uren binnen een bedrijfstak (meer werkenden/gewerkte uren betekent per definitie meer kans op een ongeval) en daarnaast is werken in de ene bedrijfstak nu eenmaal risicovoller dan in de andere. Relateren we het aantal SEH-bezoeken aan het aantal uren dat er gewerkt wordt in een bedrijfstak, dan blijft de bouw bovenaan staan (figuur 4b). Werken in de bouw leidt dus niet alleen in absolute zin tot de meeste arbeidsongevallen (SEH-bezoeken) maar is ook het meest risicovol. Daarna komen, anders dan bij de het absolute aantal SEHbezoeken, de bedrijfstakken land- en tuinbouw, horeca en vervoer, post en communicatie naar voren. Enige voorzichtigheid is wel geboden bij deze resultaten aangezien het aandeel SEHbezoeken waarbij de bedrijfstak gecodeerd is als overig/onbekend groot is (39%), en daarnaast groter is dan bij de gegevens over het aantal gewerkte uren (30%). Daarbij is voor beide parameters niet bekend of de onderschatting in alle bedrijfstakken even groot is. Verder is in figuur 4 te zien dat de 95%-betrouwbaarheidsintervallen rond de schattingen groot zijn. Daarom worden in de rest van deze rapportage specificaties per bedrijfstak (bijvoorbeeld bedrijfstak naar leeftijd) berekend op basis van een gemiddelde over de periode en worden die resultaten alleen in percentages weergegeven.

13 Bouw Industrie Handel Vervoer, post en communicatie Gezondheids- en welzijnszorg Horeca Land- en tuinbouw Openbaar bestuur Cultuur, sport en recreatie Onderwijs Bouw Industrie Handel Vervoer, post en communicatie Gezondheids- en welzijnszorg Horeca Land- en tuinbous Openbaar bestuur Cultuur, sport en recreatie Onderwijs Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 13 Figuur 4 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2016 naar bedrijfstak a. Aantal ,50 b. Aantal per gewerkte uren 2 1,00 0,50 0,00 Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2016 (microdata), Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Aantal met 95% betrouwbaarheidsinterval / Categorie Overig/onbekend (aantal=20.800) wordt niet gepresenteerd 2 Aantal per gewerkte uren in betreffende bedrijfstak vanaf 15 jaar, geen gegevens beschikbaar over aantal gewerkte uren in leeftijdsgroep 0-14 jaar. Trends naar bedrijfstak De afgelopen drie jaar is door een verbeterde manier van coderen (meer zekerheid over de juistheid van de codering) zowel het aantal als het aandeel arbeidsongevallen waarbij de bedrijfstak gecodeerd is als overig/onbekend fors gestegen. Was dit aandeel in 2013 nog gezakt tot ongeveer een kwart, in 2016 is het aandeel opgelopen tot 44 procent. Per bedrijfstak is op het eerste gezicht sprake van een daling van zowel het totaal aantal SEH-bezoeken als het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel door een arbeidsongeval. Beide dalingen zijn met grote waarschijnlijkheid (mede) het gevolg van de stijging van het aantal gevallen waarbij geen specifieke bedrijfstak gecodeerd is. Of en in welke mate dit inderdaad per bedrijfstak het geval is, is niet bekend. Een zinvolle interpretatie van het verloop in de tijd per bedrijfstak is daarom niet mogelijk. Ook aan verschillen tussen trends van diverse bedrijfstakken kan geen betekenis worden gegeven.

14 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers Bedrijfstak, leeftijd en geslacht In figuur 5 is te zien dat er verschillen zijn in de verdeling van de SEH-bezoeken per bedrijfstak en leeftijdsgroep. Dit is onder andere een gevolg van verschillen in het aantal uren dat er door de verschillende leeftijdsgroepen in de verschillende bedrijfstakken wordt gewerkt. Vergelijken we de SEH-bezoeken met de gewerkte uren, dan blijkt bijvoorbeeld dat jongeren (15-24 jaar) in alle bedrijfstakken vaker letsel op te lopen dan op grond van hun gewerkte uren zou worden verwacht. Zo zijn jongeren bijvoorbeeld verantwoordelijk voor 19 procent van de letsels in de industrie (figuur 5a) terwijl ze maar zeven procent van de gewerkte uren voor hun rekening nemen (tabel 4a bijlage 1). Jongeren blijken in alle bedrijfstakken meer risico te lopen dan andere leeftijdsgroepen. Kijken we dan verder naar de jongeren, dan blijkt voor hen werken in de bouw het meest risicovol te zijn (figuur 5b, tabel 4b bijlage 1). Ook binnen alle andere leeftijdsgroepen is de kans op een arbeidsongeval tijdens werken in de bouw het grootst. Bij de jongeren en bij de oudste leeftijdsgroep (65 jaar en ouder) komt verder met name werken in de land- en tuinbouw als risicovol naar voren en bij de oudste groep tevens de bedrijfstak vervoer, post en communicatie. Figuur 5 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in , bedrijfstak en leeftijd a. 0-14j 15-24j 25-34j 35-44j 45-54j 55-64j 65j en ouder 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bouw Industie Handel Vervoer, post en communicatie Gezondheid- en welzijnzorg Horeca Land- en tuinbouw Openbaar bestuur Cultuur, sport en recreatie Onderwijs b. 0% 0-14j 15-24j 25-34j 35-44j 45-54j 55-64j 65j en ouder Land- en tuinbouw 20% Industie Bouw 40% Handel Horeca 60% Vervoer, post en comm. Openbaar bestuur 80% Onderwijs Gezondheid- en welzijnzorg 100% Cultuur, sport en recreatie Overig/onbekend Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL; 1 Aantal 0-14 jaar te klein voor onderverdeling naar bedrijfstak

15 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 15 De verschillen tussen mannen en vrouwen zijn groot (figuur 6). Mannen raken vooral gewond in de bouw en industrie, vrouwen vooral in de gezondheids- en welzijnszorg, handel en horeca (figuur 6a, bijlage 1 tabel 4a). Bekijken we het verschil tussen mannen vrouwen per bedrijfstak, dan blijkt dat in de meeste bedrijfstakken sprake is van een ruime oververtegenwoordiging van mannen onder de slachtoffers van een arbeidsongeval (64-94%) (figuur 6b). Alleen in de gezondheids- en welzijnszorg (72%) en in het onderwijs (65%) zijn vrouwen in de meerderheid onder slachtoffers van een ongeval met letsel dat op een SEH-afdeling moet worden behandeld. Ook hier wordt een deel van de verschillen veroorzaakt door een verschillen in het aantal uren dat mannen en vrouwen werkzaam zijn in de verschillende bedrijfstakken. Er blijft echter in de meeste bedrijfstakken een flink verschil bestaan tussen mannen en vrouwen in het nadeel van de mannen waarmee bedoeld wordt dat per bedrijfstak de kans op letsel voor mannen groter is dan voor vrouwen (bijlage 1 tabel 4b). Uitzondering vormt het onderwijs waarin vrouwen verantwoordelijk zijn voor twee derde van de SEH-bezoeken terwijl zij ruim helft van de uren in het onderwijs invullen. Figuur 6 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in , bedrijfstak en geslacht a. Man Vrouw 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bouw Industie Handel Vervoer, post en communicatie Gezondheid- en welzijnzorg Horeca Land- en tuinbouw Openbaar bestuur Cultuur, sport en recreatie Onderwijs b. 0% Man Vrouw Land- en tuinbouw 20% Industie Bouw Handel 40% Horeca Vervoer, post en communicatie 60% Openbaar bestuur Onderwijs 80% Gezondheid- en welzijnzorg Cultuur, sport en recreatie 100% Overig/onbekend Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL Zowel bij de verschillen tussen leeftijdsgroepen als bij de verschillen tussen mannen vrouwen spelen ook andere factoren dan het aantal gewerkte uren een rol. Mogelijk spelen gedragsfactoren een rol (bijvoorbeeld meer of minder risico nemen) of zijn er verschillen tussen leeftijdsgroepen of tussen mannen vrouwen in de werkzaamheden die binnen een bedrijfstak verricht worden. Voor deze rapportage is dat niet verder uitgezocht.

16 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers Toedracht Ongevalsscenario en betrokken producten Arbeidsongevallen waarbij sprake was van letsel door contact met een object, kwamen veruit het meeste voor. Met 56 procent is dit aandeel is bij de arbeidsongevallen ruim drie keer zo groot als bij privé-ongevallen. Voorbeelden hiervan zijn snijden aan gereedschap of beknellingen tussen werktuigen of machines (tabel 2, bijlage 1 tabel 5). Ruim een kwart van de slachtoffers van een arbeidsongeval kwam naar de SEH-afdeling in verband met letsel door een val, zoals bijvoorbeeld een val van een trap of ladder of een andere hoogte, zwikken, uitglijden of struikelen. Tabel 2 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2016, meest voorkomende ongevalsscenario s en betrokken producten Ongevalsscenario Aantal % Betrokken product(groep) Aantal % Val Grondstoffen en bouwbestanddelen Val van hoogte, val uit, van Plaat/paneel Val van trap of ladder Buis/pijp/stang/staaf Zwikken Splinter/scherf Uitglijden Delen van gebouwen Struikelen Trappen Contact met object Muren en daken en balkons Snijden aan object Gereedschap aan gereedschap Machines en werktuigen aan mes Vorkheftruck Geraakt door bewegend object (Onderdelen van) motorvoertuigen door bouwmaterialen Vrachtauto Beknelling Aanhangwagen tussen (onderdeel van) machine Verpakkingsmateriaal Stoten tegen stilstaand object Ladders en steigers en losse trappen Overig scenario Steigerconstructie Vreemd lichaam Bestek en keukengereedschap vreemd lichaam in oog Mes Lichamelijk contact Voedsel, drank en vloeibare etenswaren Acute fysieke belasting Meubilair Vaste installaties 2 buiten gebouwen Chemische producten en schoonmaakm Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL 1 Machines en werktuigen voor de bouw/industrie/landbouw en visserij 2 Vaste installaties/objecten 3 Chemische producten en schoonmaakmiddelen Naast de meest voorkomende ongevalsscenario s kunnen we ook de producten (of productgroepen) die betrokken waren bij de ongevallen als uitgangspunt nemen (tabel 2, bijlage 1 tabel 6). Bij een ongeval kunnen meerdere producten betrokken zijn en de producten kunnen op verschillende manieren bij het ongeval betrokken zijn. Het product kan bijvoorbeeld de oorzaak zijn van het ongeval (bijv. het slachtoffer struikelt over een pallet) of het product kan het letsel hebben veroorzaakt (bijv. snijden aan een mes). Producten uit de productgroepen grondstoffen en bouwbestanddelen (18%), delen van gebouwen (12%), gereedschap (11%) en machines (9%) zijn het vaakst betrokken bij arbeidsongevallen die leiden tot letsel dat moet worden behandeld op een SEH-afdeling.

17 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 17 Bedrijfstak Zoals te verwachten is, zijn er grote verschillen tussen de bedrijfstakken wat betreft de ongevalsscenario s die voorkomen (figuur 7a, bijlage 1 tabel 8). Zo varieert bijvoorbeeld het aandeel SEH-bezoeken in verband met letsel door contact met een object van een derde in de bedrijfstak openbaar bestuur tot ruim twee derde in de bedrijfstak industrie en delfstofwinning. Het aandeel valongevallen is relatief groot in de bedrijfstak vervoer, post en communicatie (43%), in het onderwijs (43%) en in de bedrijfstak cultuur, sport en recreatie (38%). Kijken we één niveau dieper, dan valt op dat bij bijna de helft van alle SEH-bezoeken na een arbeidsongeval in de horeca het slachtoffer letsel heeft door een snij-ongeval (47%; gemiddeld 21%). Bijna één op de vijf slachtoffers van een arbeidsongeval in de bedrijfstak openbaar bestuur heeft letsel door lichamelijk contact (18%; gemiddeld 2%). Wordt niet de bedrijfstak als startpunt genomen maar de ongevalsscenario s, dan is het bijvoorbeeld opvallend dat de bouw en industrie samen verantwoordelijk zijn voor de helft van alle SEH-bezoeken in verband met letsel door een vreemd lichaam (bijlage tabel 8). En van alle gevallen van letsel door lichamelijk contact komt ruim de helft voor rekening van de bedrijfstakken openbaar bestuur en de gezondheid- en welzijnszorg. Figuur 7 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in naar bedrijfstak en leeftijd 1 en naar ongevalsscenario a. Bedrijfstak 0% 25% 50% 75% 100% Bouw Industrie Handel Vervoer, post en communicatie Gezondheid- en welzijnzorg Horeca Land- en tuinbouw Openbaar bestuur Cultuur, sport en recreatie Onderwijs Val Contact met object Overige scenario's b. Leeftijd 0% 25% 50% 75% 100% 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar 55 jaar en ouder Val Contact met object Overige scenario's Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL jaar: Aantal cases te klein voor betrouwbare schatting Leeftijd Figuur 7b laat zien dat het aandeel valongevallen toeneemt met het toenemen van de leeftijd. De gegevens wijzen daarbij in de richting van een stijging van met name het aandeel ongevallen waarbij sprake is van een val van hoogte, een val van een trap of ladder en struikelen (bijlage 1 tabel 7). Het aandeel ongevallen waarbij sprake is van letsel door contact met een object neemt juist af met het toenemen van de leeftijd. Dat blijkt vooral een afname te zijn van het aandeel snijongevallen en het aandeel ongevallen waarbij sprake is van contact met een bewegend object Gevaarlijke stoffen In 2016 vonden naar schatting 900 SEH-bezoeken (95%BI ) plaats in verband met een arbeidsongeval waarbij het letsel veroorzaakt was door een gevaarlijke stof. Deze SEH-bezoeken vormden samen ongeveer twee procent van alle SEH-bezoeken in verband met een arbeidsongeval in Een gevaarlijke stof is in

18 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 18 dit verband gedefinieerd als alle stoffen die in LIS onder de noemer chemisch stof gecodeerd zijn (zie bijlage 1 tabel 15). Met het oog op de betrouwbaarheid van de gegevens vindt de nadere analyse van ongevallen met gevaarlijke stoffen plaats op gegevens over meerdere jaren, in dit geval (zie Verantwoording). In de periode betrof het vooral zuren/logen en andere bijtende stoffen (36%) en gassen en rook (25%) (tabel 3). In de helft van de gevallen was sprake van letsel door chemische inwerking van de stof, bij twee op de vijf slachtoffers was sprake van een vergiftiging (figuur 8, bijlage 1 tabel 16). De ongevallen kwamen voor in allerlei bedrijfstakken maar in de industrie het vaakst. Opvallend is de tweede plaats van de gezondheid- en welzijnszorg. Relatief vaak betrof dit letsel door contact met een zuur bij werkzaamheden in een laboratorium. Voorbeelden van toedrachtbeschrijvingen zijn opgenomen in bijlage 1 tabel 17. Het slachtoffer was vijf keer vaker een man dan een vrouw, een verhouding die iets schever ligt dan bij arbeidsongevallen als totaal (figuur 8, bijlage 1 tabel 16). De slachtoffers waren te vinden in (bijna) alle leeftijdsgroepen zonder dat er een echte uitschieter was. Letsel aan de oogbol kwam het meeste voor, gevolgd door brandwonden, vooral aan hoofd, hand/vinger of arm (bijlage 1 tabel 16). Eén op de tien slachtoffers moest na behandeling op de SEH-afdeling worden opgenomen in het ziekenhuis. In een paar procent van de gevallen werd het letsel gecodeerd als ernstig (i.e. MAIS2+, zie Verantwoording). De aantallen zijn te klein om een zinvolle uitspraak te doen over het verloop in de tijd. Tabel 3 Arbeidsongevallen door gevaarlijke stoffen; SEH-bezoeken in , type gevaarlijke stof Zuren/logen en andere bijtende stoffen 36 Zuur 12 Loog/hydroxide 6 Bleekmiddel/chloor 3 Gootsteenontstopper, chemisch middel 1 Ammonia(k) 1 Gassen en rook 25 Rook, van vuur 12 Koolmonoxide 6 Petroleum- en alcoholproducten en smeer- en oplosmiddelen 6 Smeerolie 3 Chemische producten, overig 33 Lijm 4 Koelvloeistof, voor auto 2 Verf 1 % Totaal 100 Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL

19 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 19 Figuur 8 Arbeidsongevallen door gevaarlijke stoffen; SEH-bezoeken in , ongevalsscenario, bedrijfstak, geslacht en leeftijd 0% 10% 20% Vergiftiging Chemische inwerking Verbranding Explosie Overige scenario's Industrie Gezondheid- en welzijnzorg Handel Bouw Vervoer, post en communicatie Openbaar bestuur Land- en tuinbouw Horeca Man Vrouw jaar jaar jaar jaar jaar 65j en ouder 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL 2.6 Letsels Fracturen, oppervlakkige letsels en open wonden vormden in 2016 samen bijna drie kwart van alle letsels door een arbeidsongeval die werden behandeld op een SEHafdeling (figuur 9, bijlage 1 tabel 9). Ten opzichte van andere typen ongevallen valt het hoge aandeel open wonden op. Zo was het aandeel open wonden bij privé-ongevallen negen procent tegenover 24 procent bij de arbeidsongevallen. De helft van de letsels door een arbeidsongeval bevond zich aan de bovenste extremiteiten (vooral aan hand of vingers), een kwart aan de onderste extremiteiten. De combinatie van letseltype en letsellocatie laat zien dat veruit de meeste SEH-bezoeken na een arbeidsongeval plaatsvonden voor open wonden aan hand of vingers (15%) (figuur 9, bijlage 1 tabel 10). Op afstand volgden oppervlakkige letsels (8%) en fracturen (7%) aan hand of vingers. Bij negen procent van de slachtoffers was het letsel zo ernstig dat een opname in het ziekenhuis noodzakelijk was (zie ook hst 3). Het aandeel open wonden was in alle leeftijdsgroepen ongeveer even groot. Het aandeel fracturen nam toe met het toenemen van de leeftijd van 17 procent in de leeftijdsgroep jaar tot 37 procent bij 55-plussers. Het aandeel oppervlakkige letsels nam af (bijlage 1 tabel 11). Logischerwijze zijn er door verschillen in werkzaamheden en verschillen in ongevalsscenario s verschillen tussen bedrijfstakken (figuur 10, bijlage 1 tabel 13). Zo leiden ongevallen in de horeca in bijna de helft van de gevallen tot een open wond en is er in één op de tien gevallen sprake van een brandwond. In het onderwijs, de landen tuinbouw en de bedrijfstak vervoer, post en communicatie is één op de drie letsels een fractuur. In de gezond- en welzijnszorg is er in twee op de vijf gevallen sprake van oppervlakkig letsel.

20 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 20 Figuur 9 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2016, locatie en type letsel Fractuur 24% 3. Bovenarm/elleboog/ onderarm 7% Overig 29% Open wond 23% Oppervlakkig letsel 24% 1. Hand/vingers 38% 2. Voet/tenen 8% 1. Open wond hand/vinger (15%) 2. Oppervl. letsel/kneuzing hand/vinger (8%) 3. Fractuur hand/vinger (7%) 4. Fractuur voet/teen (4%) 5. Open wond hoofd (4%) 6. Letsel oogbol (3%) 7. Enkeldistorsie (3%) 8. Polsfractuur (3%) 9. Oppervl. letsel/kneuzing voet/tenen (3%) 10. Enkelfractuur (3%) Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL Figuur 10 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in , bedrijfstak naar type letsel 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bouw Industie Handel Vervoer, post en communicatie Gezondheid- en welzijnzorg Horeca Land- en tuinbouw Openbaar bestuur Cultuur, sport en recreatie Onderwijs Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL Open wond Oppervlakkig letsel Fractuur Overig

21 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 21 3 Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek 3.1 Totale omvang Zoals al vermeld was in 2016 bij negen procent van de slachtoffers die met letsel door een arbeidsongeval werden behandeld op een SEH-afdeling het letsel zo ernstig dat ze na de behandeling op de SEH-afdeling vervolgens werden opgenomen in het ziekenhuis. Dit komt overeen met ziekenhuisopnamen na een SEH-bezoek (95%BI: ) en 0,035 ziekenhuisopnamen per gewerkte uren (95%BI: 0,026-0,045). De 95%-betrouwbaarheidsintervallen rond de schattingen ten aanzien van de ziekenhuisopnamen zijn groot. Daarom vindt de verdere uitwerking van de ziekenhuisopnamen plaats op basis van een gemiddelde over de periode De resultaten worden alleen in percentages weergegeven. 3.2 Leeftijd en geslacht Werkenden in de leeftijd van 45 tot en met 54 jaar vormen de grootste groep binnen het totaal aan ziekenhuisopnamen (na SEH-bezoek) in verband met letsel door een arbeidsongeval (figuur 11a, bijlage tabel 18). Maar in figuur 11a is tevens te zien dat zij ook de meeste uren werken. Rekening houdend met het aantal uren dat er gewerkt wordt, blijken jongeren/jongvolwassen (15-24 jaar) en ouderen vanaf 55 jaar het meest kwetsbaar. Bij ongeveer negen op de tien opnamen is het slachtoffer een man. Uit figuur 11 is op te maken dat dit mogelijk gedeeltelijk het gevolg is van het feit dat mannen meer uren werken dan vrouwen maar ook andere factoren en rol spelen aangezien mannen slechts 62 procent van het aantal gewerkte uren voor hun rekening nemen. Ook bij de verschillen tussen leeftijdsgroepen zullen andere factoren dan het aantal uren dat er gewerkt wordt een rol spelen. Mogelijke andere factoren zijn een verschil in de bedrijfstakken waarin gewerkt dan wel een verschil in werkzaamheden binnen een bedrijfstak. Maar er kan gedacht worden aan gedragsfactoren of verschillen in fysieke kwetsbaarheid. Net als bij de SEH-bezoeken zien we ook bij de ziekenhuisopnamen verschillen tussen leeftijdsgroepen en tussen mannen en vrouwen (figuur 11b, bijlage 1 tabel 18). Zo neemt het aandeel ziekenhuisopnamen toe met het toenemen van de leeftijd van de slachtoffers). Onder jongeren/jongvolwassen (15-24 jaar) wordt vijf procent van de slachtoffers van een arbeidsongeval na behandeling op de SEH-afdeling opgenomen in het ziekenhuis. Bij ouderen loopt dat op tot één op de vijf. Verder is het aandeel ziekenhuisopnamen bij mannen twee keer zo groot als bij vrouwen. Kortom, de slachtoffers die moeten worden opgenomen in het ziekenhuis zijn gemiddeld ouder dan de slachtoffers van een arbeidsongeval die (alleen) op de SEH-afdeling behandeld worden en onder de opgenomen slachtoffers zijn mannen nog meer oververtegenwoordigd dan op de SEH-afdeling.

22 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65j en ouder Man Vrouw 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65j en ouder Man Vrouw Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 22 Figuur 11 Arbeidsongevallen; Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek in , leeftijd en geslacht a. Verdeling van totaal aan ziekenhuisopnamen en gewerkte uren over de leeftijdsgroepen en over mannen en vrouwen 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Ziekenhuisopname Gewerkte uren 100% 80% 60% 40% 20% 0% 25% 20% 15% 10% 5% 0% b. Opnamepercentage per leeftijdsgroep en per geslacht Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking , Centraal Bureau voor de Statistiek 3.3 Toedracht Bedrijfstak De bouw is, voor zover bekend, met zestien procent van de ziekenhuisopnamen verantwoordelijk voor de meeste ziekenhuisopnamen na een SEH-bezoek (figuur 12a, bijlage 1 tabel 19). Zetten we de ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek af tegen het aantal werkenden in de betreffende bedrijfstak, dan valt in figuur 12a te zien dat dat voor de land- en tuinbouw het minst gunstig uitvalt maar ook de bouw en de bedrijfstak vervoer, post en communicatie vallen in negatieve zin op. De land- en tuinbouw is verantwoordelijk voor negen procent van de ziekenhuisopnamen terwijl slechts drie procent van de gewerkte uren in de land- en tuinbouw plaatsvindt. De land- en tuinbouw staat ook bovenaan als er gekeken wordt naar het aandeel slachtoffers dat na behandeling op de SEH-afdeling vervolgens moet worden opgenomen in het ziekenhuis (figuur 12b), op de tweede plaats bedrijfstak vervoer, post en communicatie. Kortom werkenden in de land- en tuinbouw hebben relatief vaak ernstige letsels en lopen de meeste kans in het ziekenhuis te moeten worden opgenomen. Bovenstaande resultaten moeten wel met enige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden omdat bij een groot deel van de letsels met ziekenhuisopname niet bekend is in welke bedrijfstak het slachtoffer werkzaam was ten tijde van het ongeval en de aantallen klein zijn. Tevens is bij een aanzienlijk deel van de gegevens over gewerkte uren eveneens de bijbehorende bedrijfstak niet bekend. Door de relatief kleine aantallen per bedrijfstak is het niet zinvol de gegevens verder uit te splitsen naar bijvoorbeeld leeftijd of geslacht.

23 Bouw Industie Vervoer, post en communicatie Land- en tuinbouw Handel Openbaar bestuur Gezondheid- en welzijnzorg Horeca Cultuur, sport en recreatie Onderwijs Overig/ onbekend Bouw Industie Vervoer, post en communicatie Land- en tuinbouw Handel Openbaar bestuur Gezondheid- en welzijnzorg Horeca Cultuur, sport en recreatie Onderwijs Overig/ onbekend Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 23 Figuur 12 Arbeidsongevallen; Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek in 2015 naar bedrijfstak 1 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% a. Verdeling van totaal aan ziekenhuisopnamen en gewerkte uren over de bedrijfstakken Ziekenhuisopname Gewerkte uren 15% b. Opnamepercentage per bedrijfstak 10% 5% 0% Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking , Centraal Bureau voor de Statistiek Ongevalsscenario en betrokken producten Valongevallen en ongevallen waarbij sprake is van contact met een object leiden in absolute zin ongeveer even vaak tot een ziekenhuisopname (figuur 13a, bijlage tabel 20). Ze maken beide ruim veertig procent uit van het totaal aantal ziekenhuisopnamen na een SEH-bezoek in verband met letsel door een arbeidsongeval. In relatieve zin komen ziekenhuisopnamen na een val echter veel vaker voor. De slachtoffers van een valongeval worden in dertien procent van de gevallen na behandeling op de SEHafdeling opgenomen in het ziekenhuis, slachtoffers van een ongeval waarbij sprake is van contact met een object in zes procent van de gevallen (figuur 13b, bijlage tabel 20). Anders geformuleerd, valongevallen leiden relatief vaak tot ernstig letsel. Het hoge opnamepercentage binnen valongevallen als groep, komt met name door een hoog opnamepercentage bij slachtoffers van een val van een ladder (24%) of een ander valongeval waarbij sprake is van een val van hoogte (26%) bijlage 1 tabel 20). In de categorie overige scenario s valt het hoge opnamepercentage bij de vergiftigingen op (20%).

24 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 24 Figuur 13 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken en ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek in naar ongevalsscenario a. Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek naar ongevalsscenario b. SEH-bezoek naar aandeel opnamen per ongevalsscenario 0% 50% 100% Val Contact met object Overige scenario's 6% 5% 13% Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL Wat betreft de producten die bij de ongevallen betrokken zijn, zien we dat ongevallen met machines en werktuigen tot de meeste ziekenhuisopnamen leiden (bijlage 1 tabel 20). In aansluiting op de hoge opnamepercentages bij ongevallen waarbij sprake is van een val van een hoogte, zien we dat ongevallen waarbij een dak, ladder of steiger betrokken is relatief tot de meeste opnamen leiden. 3.4 Letsels Twee op de vijf ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek in verband met een arbeidsongeval vinden plaats in verband met een fractuur, wat overeenkomt met een opnamepercentage van vijftien procent (bijlage 1 tabel 21). Binnen de fracturen als groep is er grote variatie wat betreft de ernst van het letsel waardoor het percentage slachtoffers dat na behandeling op de SEH-afdeling moet worden opgenomen in het ziekenhuis sterk varieert. Zo is een vinger/handfractuur niet vaak ernstig en leidt dan ook slechts in drie procent van de gevallen tot een opname voor vervolgbehandeling. Bij een heupfractuur is dat bijna honderd procent. Heupfracturen staan hiermee bovenaan wat betreft het opnamepercentage. Ernstig schedelhersenletsel komt op de tweede plaats met een opnamepercentage van 82 procent en vormt hiermee de grootst groep binnen het totaal aan ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek (7%). Tabel 13 Arbeidsongevallen; Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek in , top 5 naar letsel type/locatie Top 5 Aandeel opnamen na SEH-bezoek Top 5 Aandeel binnen totaal aan opnamen na SEH-bezoek 1. Heupfractuur (97%) 1. Ernstig schedel/hersenletsel (7%) 2. Ernstig schedel/hersenletsel (82%) 2. Fractuur onderbeen( 6%) 3. Fractuur bekken (76%) 3. Trauma capitis/licht hersenletsel (5%) 4. Fractuur onderbeen (57%) 4. Enkelfractuur (5%) 5. Fractuur wervelkolom/ruggenmergletsel (55%) 5. Heupfractuur (5%) Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL

25 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 25 4 Overige ongevalsgegevens 4.1 Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) is een enquête onder werknemers (15-74 jaar) in Nederland (voor een toelichting zie 5.7). Drie procent (3,0%) van de ondervraagden gaf aan in de afgelopen twaalf maanden betrokken te zijn geweest bij een arbeidsongeval. Toegepast op het aantal werknemers komt dat voor 2016 overeen met ongevallen. Bij mannen was dat 3,3 procent, bij vrouwen 2,6 procent (bijlage 2 tabel 1). Als er bij de mannen sprake was van een arbeidsongeval, dan leidde dat in de helft van de gevallen tot verzuim van minimaal één dag, bij vrouwen in twee op de vijf gevallen. In totaal gaf 1,4 procent van de ondervraagden aan slachtoffer te zijn geweest van een arbeidsongeval wat leidde tot minimaal één dag verzuim. Omgerekend komt dit naar schatting overeen met tenminste ongevallen met verzuim in Jonge werknemers (15-24 jaar, 4,0%) rapporteerden meer ongevallen dan gemiddeld maar hun ongevallen leidden relatief weinig tot verzuim. Het aandeel respondenten dat meldde in 2016 slachtoffer te zijn geweest van een ongeval was het grootst in de horeca (5,3%). In de bouw was het aandeel ongevallen waardoor het slachtoffer minimaal één dag verzuimde het grootst (2,4%). Meest recente ongeval Bij twee derde van de slachtoffers is bekend dat het ongeval leidde tot lichamelijk letsel en in bijna één op de zes gevallen tot geestelijk letsel. Overall meldde één op de vijf à zes respondenten dat er bij hun meeste recente ongeval sprake was van snijden of stoten (18,3%). In ongeveer één op de zeven gevallen was het slachtoffer uitgegleden, gestruikeld of op een andere manier gevallen (excl. val van hoogte) (13,6%) en bijna twaalf procent gaf aan door iemand bedreigd, gebeten of geschopt te zijn (11,8%). Slachtoffers hadden het vaakst een letsel in de categorieën open wonden en oppervlakkige verwonding (30,2%) of verstuiking, verrekking (20,8%). Bijna vijftien procent van de respondenten meldde psychische schade (14,6%). Wat betreft de letsels waren er logischerwijze aanzienlijke verschillen tussen de bedrijfstakken. Zo leidden bijvoorbeeld de ongevallen in landbouw en horeca in ruim tweede vijfde van de gevallen tot een open wond of een oppervlakkige verwonding. In het onderwijs rapporteerde twee vijfde van de slachtoffers psychische schade. In twee derde van de gevallen vond na het ongeval medisch behandeling plaats. Aangezien de in de NEA bevraagde ongevallen alle arbeidsongevallen betreffen inclusief ongevallen die leiden tot psychisch letsel, dus niet alleen ongevallen die leidden tot lichamelijk letsel dat op een SEH-afdeling moest worden behandeld (zoals in LIS), wijken de uitkomsten af van de eerder beschreven gegevens uit LIS. 4.2 Dodelijke arbeidsongevallen Zoals al gemeld, rapporteerde de Inspectie SZW in dodelijke arbeidsongevallen. In de Krantenknipselregistratie van VeiligheidNL zijn in dodelijke arbeidsongevallen geregistreerd. In bijlage 2 (tabel 2) worden alle krantenknipsels uit 2016 weergegeven.

26 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 26 5 Verantwoording 5.1 Algemeen De gepresenteerde gegevens betreffen, tenzij anders vermeld, jaarlijkse aantallen en percentages over De tabellen zijn gebaseerd op inclusief-cijfers, dat wil zeggen dat voor de gegevens over ziekenhuisopnamen bijvoorbeeld geldt dat daarbij ook slachtoffers worden meegeteld die na ziekenhuisopname zijn overleden en dat voor SEH-bezoeken geldt dat daarbij ook slachtoffers worden meegeteld die na behandeling op een SEH-afdeling opgenomen zijn in het ziekenhuis of zijn overleden. Op deze wijze geven we een zo goed mogelijk beeld van de medische consumptie. De cijfers kunnen echter niet bij elkaar worden opgeteld om tot een totaal aantal te komen. 5.2 Spoedeisende Hulp (SEH) bezoeken en opnamen In het Letsel Informatie Systeem (LIS) van VeiligheidNL staan slachtoffers geregistreerd die na een ongeval, geweld of zelfbeschadiging zijn behandeld op een Spoedeisende Hulp (SEH) afdeling van een selectie van ziekenhuizen in Nederland. Deze ziekenhuizen vormen een representatieve steekproef van ziekenhuizen in Nederland met een continu bezette SEH-afdeling (Panneman et al, 2016). Dit maakt een schatting van cijfers op nationaal niveau mogelijk. In LIS kunnen per letsel meerdere modules worden geregistreerd bijvoorbeeld sport en verkeer in geval van een wielrenongeval op de straat. Het letsel telt dan bij beide modules mee. Optellen van de aantallen per module kan dus tot dubbeltelling leiden. Tevens kan één persoon meerdere keren de SEH-afdeling bezoeken, al dan niet voor hetzelfde letsel. Een schatting van het landelijke aantal SEH-bezoeken voor letsel maken we met behulp van de methode van de quotiënt-schatter. Daarbij gebruiken we de hulpvariabele 'aantal SEH-bezoeken in Nederland'. Dit gegeven is afkomstig uit een onderzoek naar SEH-behandelingen in Nederland (Gaakeer et al, 2014). In de praktijk komt deze methode erop neer dat het aantal SEH-behandelingen ten gevolge van letsel in de steekproef vermenigvuldigd wordt met het quotiënt van het 'aantal SEHbehandelingen in Nederland' gedeeld door het 'aantal SEH-behandelingen in de ziekenhuizen in de steekproef. Voor uitgebreide analyses met betrekking tot ziekenhuisopnamen is gekozen om ziekenhuisopnamen na SEH-behandeling uit LIS te analyseren. Via de Landelijke Basisregistratie Ziekenhuiszorg (LBZ) van Dutch Hospital Data worden weliswaar alle ziekenhuisopnamen geregistreerd in nagenoeg alle ziekenhuizen in Nederland echter en arbeidsongevallen zijn in de LBZ niet apart te onderscheiden. In LIS zijn voor de analyse alle slachtoffers van een arbeidsongeval geselecteerd. Alhoewel dit zowel werkenden als omstanders kan betreffen gaan maar we er in de analyses in het algemeen vanuit dat het alleen werkenden betreft aangezien omdat we weten dat dat bij veruit de meeste arbeidsongevallen zo is. Voor alle hoofdgroepen in de rapportage zijn 95% betrouwbaarheidsintervallen (95%BI) berekend. Het betrouwbaarheidsinterval (BI) wordt berekend rond de proportie ongevallen in LIS, dus het aantal ongevallen in een bepaalde categorie ten opzichte van de totale LIS-steekproef. Omdat deze proportie niet gelijk is in elk van de SEH locaties in de steekproef en dus de feitelijke spreiding groot is, wordt het BI berekend op basis van 10% van de LIS-steekproef-omvang in plaats van op basis van de totale steekproef.

27 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 27 Bij een betrouwbaarheidsinterval groter dan 25 procent, worden geen volumeschattingen gegeven van onderliggende verdelingen en wordt de nadere analyse uitgevoerd over een vijfjaarperiode, in dit geval Dit is in deze rapportage het geval voor de analyses van SEH-bezoeken naar bedrijfstak (bijvoorbeeld bedrijfstak naar leeftijd of geslacht) en voor alle analyses met betrekking tot ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek. Omdat in 2014 de codering van producten in de LIS-database is veranderd, is uit praktische overwegingen in de analyse naar ongevallen met gevaarlijke stoffen niet gekozen voor de periode maar voor de periode Trends De laatste jaren is het aantal SEH-bezoeken gedaald. Uit een recente analyse is gebleken dat vooral het aantal patiënten met licht letsel en het aantal zelfverwijzers in de loop der jaren (sterk) is afgenomen. Dit heeft te maken met beleid dat gericht is op verbetering van efficiency van de spoedzorg (Gaakeer, 2017): meer concentratie door sluiting van SEH-afdelingen, samenwerking van SEH-afdelingen met huisartsenposten en minder verwijzingen naar SEH-afdeling door huisartsen. Daarnaast speelt de verhoging van de eigen bijdrage in de zorg een rol. De dalende trend in het aantal SEH-bezoeken wordt dus bepaald door beleidseffecten en vormt als geheel geen juiste afspiegeling van de trend in het aantal letsels. Dit geldt wel voor het SEH-bezoeken in verband met een ernstig letsel waarvan wordt aangenomen dat de trend minder door de genoemde beleidsfactoren wordt beïnvloed. Voor de selectie van slachtoffers met ernstig letsel wordt gebruikgemaakt van een afgeleide van de zogenaamde MAIS. AIS staat voor Abbreviated Injury Scale. De waarde van een letsel op deze schaal representeert de ernst van het letsel. De waarde van de Maximum AIS (MAIS) representeert het ernstigste letsel bij een slachtoffer. De MAIS loopt van 1 (licht letsel) tot 6 (maximaal). De AIS is opgesteld door de Association for the advancement of automotive medicine (AAAM; Ernstig letsel in het LIS wordt gedefinieerd als letsel met een letselernst uitgedrukt in een MAIS (Maximum Abbreviated Injury Score) van ten minste Werkenden en gewerkte uren De gegevens over werkenden en gewerkte uren zijn afkomstig uit de Enquête Beroepsbevolking (EBB) van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De EBB is een steekproefonderzoek onder huishoudens in Nederland bestaand uit zowel de telefonische als de face-to-face interviews die worden afgenomen met behulp van een elektronische vragenlijst. Op basis van de EBB worden statistieken gemaakt die de participatie van mensen (15 jaar en ouder) op de arbeidsmarkt beschrijven (werkenden). Hierbij worden kenmerken en kwalificaties van personen in verband gebracht met hun positie op de arbeidsmarkt. Belangrijke indicatoren daarbij zijn de arbeidsdeelname, werkloosheid, kenmerken van de werkkring en het opleidingsniveau. De gegevens worden door weging opgehoogd tot een schatting van landelijke aantallen werkenden. Voor meer informatie zie Het aantal werkenden en gewerkte uren is bepaald op basis van gegevens over de eerste en tweede werkkring van personen. Een half procent van de werkenden werkte in 3 of meer werkkringen. Nadere gegevens over deze werkkringen zijn niet beschikbaar. Daarnaast is uitgegaan van gemiddeld 45 werkweken per jaar. Alleen bij de berekening van het totaal aantal SEH-bezoeken per werkenden/gewerkte uren is rekening gehouden met het feit dat de EBB alleen gegevens bevat over werkenden vanaf 15 jaar door bij de SEH-bezoeken slachtoffers onder de 15 jaar uit te sluiten. In 2016 was er in 200 van de bijna vijftigduizend SEHbezoeken in verband met letsel door een arbeidsongeval sprake van een slachtoffer onder de 15 jaar, nog minder dan een half procent. In de berekeningen van het aantal

28 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 28 SEH-bezoeken per werkenden/gewerkte per bedrijfstak was het niet zinvol hier rekening mee te houden en is de jongste leeftijdsgroep meegenomen in de berekeningen. Afhankelijk van de gebruikte LIS-gegevens (2016 of ) wordt de EBB2016 gebruikt of EBB Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) is een enquête onder werknemers in Nederland. In 2016 hebben TNO en CBS de 12e Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) uitgevoerd waarbij het CBS de dataverzameling heeft verzorgd. De doelpopulatie bestaat uit alle werknemers van 15 tot en met 74 jaar die in Nederland werken. In de NEA worden een vijftal hoofdthema s bevraagd namelijk arbeidsomstandigheden, arbeidsongevallen, arbeidsinhoud, arbeidsverhoudingen en arbeidsvoorwaarden. Hieronder wordt ingegaan op de arbeidsongevallen waarbij gebruikgemaakt wordt van gegevens uit het rapport Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden Methodologie en globale resultaten (Hoofdman, 2017). Voor meer informatie zie Alle gepresenteerde gegevens, met uitzondering van de aantallen overledenen, zijn afgerond. Door afronding kan het voorkomen dat het totaal in een tabel afwijkt van de som van de afzonderlijke aantallen. 5.6 Krantenknipselregistratie In de Krantenknipselregistratie van VeiligheidNL worden alle berichten over privé-, sport- en arbeidsongevallen geregistreerd die in landelijke en regionale dagbladen zijn verschenen (vanaf januari 2010 alleen dodelijke ongevallen). De ongevallen waarover berichten in kranten verschijnen, zijn in het algemeen ernstige ongevallen. De Krantenknipselregistratie vormt daarom geen basis om kwantitatieve uitspraken te doen over ongevallen, maar geeft wel veel achtergrondinformatie over de ongevallen die geregistreerd worden.

29 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 29 Referenties Gaakeer MI, Brand CL van den, Veugelers R, Patka P. Inventarisatie van SEHbezoeken en zelfverwijzers. Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:A7128. Gaakeer, M.I., van den Brand, C.L., et al. (2017). Landelijke ontwikkelingen in de Nederlandse SEH s. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 7 januari :160:D970 Hooftman WE, Mars GMJ, Janssen B et al. Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2016: Methodologie en globale resultaten. Leiden/Heerlen: TNO/CBS; 2017 Panneman M, Blatter B. Letsel Informatie Systeem. Representatief voor alle SEH s in Nederland? Amsterdam: VeiligheidNL; januari 2016.

30 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 30 Bijlage 1 Aanvullende informatie bij hfdst 2-3 Tabel 1 Arbeidsongevallen in 2016; SEH-bezoeken Aantal 95% BI 1 SEH-bezoek Aantal per gewerkte uren 2 95% BI 1 15j en ouder ,40 0,37-0,43 SEH-bezoek i.v.m. ernstig letsel j en ouder ,11 0,10-0,13 Ziekenhuisopname na SEH-bezoek j en ouder ,04 0,03-0,05 Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2016, Centraal Bureau voor de Statistiek 1 95% betrouwbaarheidsinterval 2 Aantal per werkenden/gewerkte uren in betreffende leeftijdsgroep en/ of geslacht; Geen gegevens beschikbaar over aantal gewerkte uren in leeftijdsgroep 0-14 jaar. 3 Voor definitie ernstig letsel zie Verantwoording SEH-bezoeken Tabel 2 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2016, leeftijd naar geslacht Man Vrouw Totaal Aantal Kolom % Rij % Aantal per gewerkte uren 1 Aantal Kolom % Rij % Aantal per gewerkte uren 1 Aantal Kolom % Rij % Aantal per gewerkte uren jaar 100 <1 79 < < jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , ,3 65 jaar en ouder , , ,6 Totaal Totaal 15j en ouder , , ,4 Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2016, Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Aantal per werkenden/gewerkte uren in betreffende leeftijdsgroep en/ of geslacht; Geen gegevens beschikbaar over aantal gewerkte uren in leeftijdsgroep 0-14 jaar.

31 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 31 Figuur 1 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken (15 jaar en ouder) in verband met ernstig letsel 1 naar geslacht en jaar a. Aantal Man Vrouw Geïndexeerd (2007=100) b. Aantal per gewerkte uren 2 0,20 0,15 0,10 0,05 0, Geïndexeeerd (2007=100) Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2016, Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Letsel met ernstscore MAIS>=2, zie Verantwoording 2 Aantal per werkenden/gewerkte uren in betreffende leeftijdsgroep of geslacht (geen gegevens o beschikbaar over werkenden/gewerkte uren in de leeftijdsgroep 0-14 jaar

32 Aantal Aantal Aantal per gewekte uen Aantal Aantal per gewerkte uren Aantal Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 32 Figuur 2 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken (15 jaar en ouder) in verband met ernstig letsel 1 naar geslacht en jaar a jaar ,40 0, jaar jaar jaar jaar jaar jaar 0,20 0,10 0, b. 45 jaar en ouder jaar jaar 65 jaar en ouder ,40 0,30 0,20 0,10 0, jaar jaar 65 jaar en ouder jaar jaar en ouder Aantal Aantal Aantal per gwerkte uren Aantal per gwerkte uren ,24 0,16 0,08 0 0,6 0,4 0,2 0 Aantal per gewerkte uren Aantal per gewerkte uren Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2016, Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Letsel met ernstscore MAIS>=2, zie Verantwoording 2 Aantal per werkenden/gewerkte uren in betreffende leeftijdsgroep of geslacht (geen gegevens o beschikbaar over werkenden/gewerkte uren in de leeftijdsgroep 0-14 jaar

33 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 33 Tabel 3 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2016, bedrijfstak 1 Aantal 95%BI 1 % Aantal per gewerkte uren 2 95%BI Bouw ,84 0,66-1,04 Industrie ,35 0,26-0,45 Handel ,20 0,14-0,27 Vervoer, post en communicatie ,49 0,34-0,66 Gezondheid- en welzijnszorg ,18 0,12-0,24 Horeca ,59 0,40-0,82 Land- en tuinbouw ,62 0,40-0,90 Openbaar bestuur ,24 0,15-0,35 Cultuur, sport en recreatie ,24 0,08-0,51 Onderwijs <1 0,05 0,02-0,10 Overig/onbekend Totaal ,40 0,37-0,43 Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking 2016, Centraal Bureau voor de Statistiek 1 95% Betrouwbaarsheidsinterval 2 Aantal per gewerkte uren in betreffende bedrijfstak vanaf 15 jaar, geen gegevens beschikbaar over aantal gewerkte uren in leeftijdsgroep 0-14 jaar

34 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 34 Tabel 4a Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken en gewerkte uren in , leeftijd 1 en geslacht naar bedrijfstak Land- en tuinbouw Industrie Bouw Handel Horeca Vervoer, post en communicatie Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheiden welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overig/ onbekend Totaal SEH 2,4 Uren 3,4 SEH 2,4 Uren 3,4 SEH 2,4 Uren 3,4 SEH 2,4 Uren 3,4 SEH 2,4 Uren 3,4 SEH 2,4 Uren 3,4 SEH 2,4 Uren 3,4 SEH 2,4 Uren 3,4 SEH 2,4 Uren 3,4 SEH 2,4 Uren 3,4 SEH 2,4 Uren 3,4 SEH 2,4 Uren 3,4 Kolom Kolom Kolom Kolom Kolom Kolom Kolom Kolom Kolom Kolom Kolom % % % % % % % % % % % Kolom% Kolom Kolom Kolom Kolom Kolom Kolom% Kolom Kolom Kolom Kolom Kolom Kolom % % % % % % % % % % % jaar jaar jaar jaar jaar jaar en ouder <1 1 <1 2 2 < <1 <1 <1 <1 <1 < Man Vrouw < Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking , Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Exclusief 0-14 jaar aangezien er gegevens beschikbaar zijn over aantal gewerkte uren in leeftijdsgroep 0-14 jaar 2 SEH-bezoeken 3 Gewerkte uren 4 Bij een betrouwbaarheidsinterval groter dan 25 procent, worden nadere analyse uitgevoerd over de periode en worden geen volumeschattingen gegeven. Dit geldt voor analyses waarbij onderverdelingen worden gemaakt per bedrijfstak zoals bedrijfstak naar leeftijd of geslacht (zie Verantwoording). Daarom in deze tabel geen aantallen en aantallen per gewerkte uren.

35 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 35 Tabel 4b Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in , leeftijd en geslacht naar bedrijfstak Land- en tuinbouw Industrie Bouw Handel Horeca Vervoer, post en communicatie Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheiden welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overig/ onbekend Totaal SEH 1,3 Uren 2,3 SEH 1,3 Uren 2,3 SEH 1,3 Uren 2,3 SEH 1,3 Uren 2,3 SEH 1,3 Uren 2,3 SEH 1,3 Uren 2,3 SEH 1,3 Uren 2,3 SEH 1,3 Uren 2,3 SEH 1,3 Uren 2,3 SEH 1,3 Uren 2,3 SEH 1,3 Uren 2,3 SEH 1,3 Uren 2,3 Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% Rij% 0-14 jaar jaar < jaar jaar < jaar jaar jaar en ouder <1 3 < Man < Vrouw <1 < Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking , Centraal Bureau voor de Statistiek 1 SEH-bezoeken, in leeftijdsgroep 0-14 jaar te klein voor opsplitsing 2 Gewerkte uren, geen gegevens beschikbaar over leeftijdsgroep 0-14 jaar 3 Bij een betrouwbaarheidsinterval groter dan 25 procent, worden nadere analyse uitgevoerd over de periode en worden geen volumeschattingen gegeven. Dit geldt voor analyses waarbij onderverdelingen worden gemaakt per bedrijfstak zoals bedrijfstak naar leeftijd of geslacht (zie Verantwoording). Daarom in deze tabel geen aantallen en aantallen per gewerkte uren.

36 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 36 Tabel 5 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2016, ongevalsscenario s Aantal % Aantal % Val Beknelling Val van hoogte, val uit, van tussen (onderdeel van) machine van steiger tussen bouwmaterialen van dak, balkon, balustrade 300 <1 tussen (onderdeel van) motorvoertuig Val van trap of ladder door auto, busje, vrachtauto 300 <1 van vaste trap tussen deur 300 <1 van ladder Stoten tegen stilstaand object Zwikken tegen bouwmaterialen 400 <1 Uitglijden over (natte, gladde) vloer 400 <1 Overige scenario s Struikelen Vreemd lichaam Val door sprong 400 <1 vreemd lichaam in oog splinter 500 <1 Contact met object gruis/stof/vuiltje/slijpsel/zaagsel 300 <1 Snijden aan object vreemd lichaam in huid aan gereedschap splinter 400 <1 aan hobbymes Acute fysieke belasting aan haakse slijper Lichamelijk contact aan zaagmachine slag, klap, stomp 300 <1 aan zaag 300 <1 Verbranding aan mes Chemische inwerking aan injectienaald Vergiftiging 400 <1 aan glas 400 <1 Contact met dier 300 <1 Geraakt door bewegend object door bouwmaterialen door plaat, paneel door buis, pijp door balk, biels door (onderdeel van) motorvoertuig door verpakkings- en opslagmateriaal door gereedschap door hamer 300 <1 door meubilair 300 <1 Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL

37 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 37 Tabel 6 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2016, meest voorkomende betrokken producten Aantal % Aantal % Grondstoffen en bouwbestanddelen Verpakkingsmateriaal Plaat/paneel Pallet Buis/pijp/stang/staaf Container Splinter/scherf Krat/kist 400 <1 Balk/biels Ladders en steigers en losse trappen Beton(blok) 400 <1 Steigerconstructie Steen/klinker 300 <1 Ladder Gruis/stof/vuiltje/slijpsel/zaagsel 300 <1 Bestek en keukengereedschap Plank 300 <1 Mes Delen van gebouwen Voedsel, drank en vloeibare etenswaren Trappen Groenten en fruit en noten 300 <1 Vaste trap Meubilair Trede 300 <1 Stoelen en banken 400 <1 Muren en daken en balkons Tafels 300 <1 Muur Kasten 400 <1 Dak 400 <1 Vaste installaties 2 buiten gebouwen (Onderdelen van) deuren Hek 400 <1 Vloeren binnenshuis Chemische producten en schoonm (Onderdelen van) ramen 400 <1 Zuren/logen en andere bijtende stoffen 300 <1 Gereedschap Artikelen voor persoonlijke verzorging Hobbymes Injectienaald/-spuit Haakse slijper Zoogdieren Zaagmachine Koe 300 <1 Cirkelzaag 300 <1 Huishoudelijke apparatuur Boormachine/boortje 500 <1 Snijmachine 300 <1 Hamer 400 <1 (Onderdelen van) vaartuigen Zaag 400 <1 Klein ijzerwaren Tuingereedschap 300 <1 Natuurlijke verschijnselen en elementen 400 <1 Machines en werktuigen Serviesgoed 400 <1 Transportmachines Bomen 400 <1 Vorkheftruck Bevestigingsmiddelen 400 <1 Lopende/transportband 300 <1 Draad/touw 300 <1 Pompwagen 300 <1 Vaste installaties 2 op openbare weg 400 <1 Hijs/trekwerktuigen en -hulpmiddelen Elektriciteitsaanleg 300 <1 Landbouwmachines 400 <1.. Machines voor constructiewerk 300 <1.. (Onderdelen van) motorvoertuigen Vrachtauto Aanhangwagen Auto Laadklep Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL 1 Machine/werktuig voor de bouw/industrie/landbouw en visserij 2 Vaste installaties/objecten 3 Chemische producten en schoonmaakmiddelen

38 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 38 Tabel 7 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2016, ongevalsscenario naar leeftijd 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar 55 j en ouder Totaal Kolom Kolom Rij Kolom Rij Kolom Rij Kolom Rij Kolom Rij Kolom Rij Aantal % Aantal % % Aantal % % Aantal % % Aantal % % Aantal % % Aantal % % Val Val van hoogte, val uit, van Val van trap of ladder Zwikken Uitglijden Struikelen Contact met object Snijden aan object Geraakt door bewegend object Beknelling Stoten tegen stilstaand object Overige scenario s Vreemd lichaam Acute fysieke belasting Lichamelijk contact < Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL 1 Aantal te klein voor opsplitsing

39 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 39 Tabel 8 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in , ongevalsscenario naar bedrijfstak 1 Land- en tuinbouw Industrie Bouw Handel Horeca Vervoer, post en communicatie Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheiden welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overig/ onbekend Totaal Kolom Rij Kolom Rij Kolom Rij Kolom Rij Kolom Rij Kolom Rij Kolom Rij Kolom Rij Kolom Rij Kolom Rij Kolom Rij Kolom Rij % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % Val Val van hoogte, val uit, van < Val van trap of ladder < Zwikken Uitglijden Struikelen Contact met object < < Snijden aan object < < Geraakt door bewegend object < Beknelling < < Stoten tegen stilstaand object Overige scenario s Vreemd lichaam <1 < <1 < < Lichamelijk contact <1 <1 <1 <1 <1 < Acute fysieke belasting < Verbranding < < <1 2 < <1 < Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL 1 Bij een betrouwbaarheidsinterval groter dan 25 procent, worden nadere analyse uitgevoerd over de periode en worden geen volumeschattingen gegeven maar alleen percentuele verdelingen (zie Verantwoording). Dit geldt voor analyses waarbij onderverdelingen worden gemaakt per bedrijfstak zoals bedrijfstak naar ongevalsscenario.

40 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 40 Tabel 9 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2016, type letsel Aantal % Fractuur Oppervlakkig letsel Open wond Distorsie Spier- of peesletsel Hersenletsel Luxatie Brandwonden Crush letsel Traumatische amputatie 500 <1 Orgaanletsel 300 <1 Overig/onbekend Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL Tabel 10 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2016, locatie en type letsel Aantal % Aantal % Hoofd/hals/nek Pols Open wond hoofd Polsfractuur Letsel oogbol Oppervlakkig letsel/kneuzing pols 400 <1 Trauma capitis/licht hersenletsel Schouder/sleutelbeen/ac-gewricht Oppervlakkig letsel/kneuzing hoofd Luxatie schouder/ac-gewricht Ernstig schedel/hersenletsel 400 <1 Fractuur sleutelbeen/schouder 400 <1 Brandwond hoofd 300 <1 Heup/been/voet Romp/wervelkolom Voet/tenen Oppervlakkig letsel/kneuzing romp Fractuur voet/teen Fractuur wervelkolom/ruggenmergletsel 500 <1 Oppervl. letsel/kneuzing voet/tenen Fractuur thorax/rib 300 <1 Enkel Schouder/arm/hand Enkeldistorsie Hand/vingers Enkelfractuur Open wond hand/vinger Oppervlakkig letsel/kneuzing enkel 400 <1 Oppervl. letsel/kneuzing hand/vinger Knie Fractuur hand/vinger Oppervlakkig letsel/kneuzing knie 400 <1 Spier-/peesletsel hand/vinger Distorsie knie 300 <1 Brandwond hand/vinger 300 <1 Onderbeen Luxatie hand/vinger 300 <1 Open wond onderbeen 400 <1 Distorsie hand/vinger 300 <1 Fractuur onderbeen 300 <1 Bovenarm/elleboog/onderarm Oppervl. letsel/kneuzing onderbeen 300 <1 Open wond arm Heup/bovenbeen Oppervlakkig letsel/kneuzing arm Heupfractuur 300 <1 Fractuur elleboog Overig Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL Totaal

41 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 41 Tabel 11 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2016, type letsel naar leeftijd 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar 55j en ouder Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Fractuur Oppervlakkig letsel Open wond Distorsie Spier- of peesletsel Luxatie Hersenletsel Brandwonden < Overig/onbekend Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL 1 Aantal te klein voor opsplitsing Tabel 12 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in 2016, type en locatie letsel naar leeftijd 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar 55j en ouder Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Hoofd/hals/nek Open wond hoofd Letsel oogbol Trauma capitis/licht hersenletsel Oppervl. letsel/kneuzing hoofd Romp/wervelkolom Schouder/arm/hand Hand/vingers Open wond hand/vinger Oppervl. letsel/kneuzing hand/vinger Fractuur hand/vinger Bovenarm/elleboog/onderarm Pols Polsfractuur Schouder/sleutelbeen/ac-gewricht Heup/been/voet Voet/tenen Fractuur voet/teen Oppervl. letsel/kneuzing voet/tenen < Enkel Enkeldistorsie < Enkelfractuur < Knie Onderbeen Heup/bovenbeen Overig Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL 1 Aantal te klein voor opsplitsing

42 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 42 Tabel 13 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in , type letsel naar bedrijfstak 1 Land- en tuinbouw Industrie Bouw Handel Horeca Vervoer, post en communicatie Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheiden welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overig/ onbekend Totaal % % % % % % % % % % % % Open wond Oppervlakkig letsel Fractuur Distorsie Spier- of peesletsel Hersenletsel 2 < Brandwond < <1 <1 3 3 <1 2 2 Luxatie Overig/onbekend Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL 1 Bij een betrouwbaarheidsinterval groter dan 25 procent, worden nadere analyse uitgevoerd over de periode en worden geen volumeschattingen gegeven maar alleen percentuele verdelingen (zie Verantwoording). Dit geldt voor analyses waarbij onderverdelingen worden gemaakt per bedrijfstak zoals bedrijfstak naar type letsel.

43 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 43 Tabel 14 Arbeidsongevallen; SEH-bezoeken in , type en locatie letsel naar bedrijfstak 1 Land- en tuinbouw Industrie Bouw Handel Horeca Vervoer, post en communicatie Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheiden welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overig/ onbekend Totaal % % % % % % % % % % % % Hoofd/hals/nek Letsel oogbol < Open wond hoofd Oppervlakkig letsel/kneuzing hoofd Trauma capitis/licht hersenletsel 1 < Romp/wervelkolom Oppervlakkig letsel/kneuzing romp Schouder/arm/hand Hand/vingers Open wond hand/vinger Oppervl. letsel/kneuzing hand/vinger Fractuur hand/vinger Bovenarm/elleboog/onderarm Open wond arm <1 2 <1 1 <1 2 2 Pols Polsfractuur Schouder/sleutelbeen/ac-gewricht Heup/been/voet Voet/tenen Fractuur voet/teen Oppervl. letsel/kneuzing voet/tenen Enkel Enkeldistorsie Enkelfractuur < Knie Onderbeen Heup/bovenbeen Overig Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL 1 Bij een betrouwbaarheidsinterval groter dan 25 procent, worden nadere analyse uitgevoerd over de periode en worden geen volumeschattingen gegeven maar alleen percentuele verdelingen (zie Verantwoording). Dit geldt voor analyses waarbij onderverdelingen worden gemaakt per bedrijfstak zoals bedrijfstak naar type/locatie letsel.

44 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 44 SEH-bezoeken Gevaarlijke stoffen Tabel 15 LIS selectie Chemische producten Petroleum- en alcoholproducten en smeer- en oplosmiddelen Alcohol/ethanol, niet voor consumptie Benzine Lampenolie Smeerolie Spiritus Terpentine Wasbenzine Petroleum/alcoholproduct of smeer/oplosmiddel, overig Zuren/logen en andere bijtende stoffen Gassen en rook Ammonia(k) Bleekmiddel/chloor Gootsteenontstopper, chemisch middel Loog/hydroxide Zuur Bijtende/chemische stoffen, overig Koolmonoxide Rook, van vuur Gas, overig Land- en tuinbouwchemicaliën Ratten-/muizengif, -korrels Land- en tuinbouwchemicaliën, overig Explosieve stoffen en vuurwerk Carbid Duizendklapper Explosieve stof, overig Buskruit Kanonslag Rotje Sterretje Strijker Bommetje Vuurpijl Chemische producten, overig Fontein, vuurwerk Knalvuurwerk, overig Siervuurwerk, overig Vuurwerk, overig Koelvloeistof, voor auto Lijm Verf Chemisch product, overig Bron: Letsel Informatie Systeem, VeiligheidNL

45 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 45 Tabel 16 Arbeidsongevallen met gevaarlijke stoffen; SEH-bezoeken in , ongevalsscenario, bedrijfstak, geslacht en leeftijd % % % Ongevalsscenario Bedrijfstak Hoofd/hals/nek 34 Chemische inwerking 50 Industrie 19 Letsel oogbol 25 In oog 24 Metaalindustrie 4 Brandwond hoofd 6 Zuren/logen en andere bijtende stoffen 11 Chemische industrie 3 Romp/wervelkolom 4 Zuur 4 Voedings- en genotmiddelenindustrie 2 Schouder/arm/hand 13 Loog/hydroxide 3 Papier- en kartonindustrie 2 Bovenarm/elleboog/onderarm 6 Petroleum- en alcoholprod./ smeer- en oplosmiddelen 3 Gezondheid- en welzijnszorg 9 Brandwond arm 4 Overig 10 Handel 7 Oppervlakkig letsel/kneuzing arm 1 Lijm 2 Bouw 5 Hand/vingers 7 In huid 21 Vervoer, post en communicatie 5 Brandwond hand/vinger 5 Zuren/logen en andere bijtende stoffen 12 Openbaar bestuur 4 Heup/been/voet 3 Zuur 4 Land- en tuinbouw 3 Onderbeen 1 Loog/hydroxide 2 Horeca 3 Overig 1 47 Gootsteenontstopper, chemisch middel 1 Overig/onbekend 45 Ammonia(k) 1 Overig 9 Geslacht Vergiftiging 42 Man 84 Gassen en rook 23 Vrouw 16 Koolmonoxide 6 Zuren/logen en andere bijtende stoffen 10 Leeftijd Zuur jaar - Loog/hydroxide jaar 21 Gootsteenontstopper, chemisch middel jaar 25 Overig jaar 23 Verbranding jaar 21 Door hete vloeistof, damp jaar 17 Explosie 1 65 jaar en ouder 19 Overige scenario's 3 Totaal 100 Totaal 100 Totaal 100 Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL 1 waaronder Vergiftiging

46 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 46 Tabel 17 Arbeidsongevallen met gevaarlijke stoffen; SEH-bezoeken in 2016, enkele voorbeelden Bedrijfstak Product Toedrachtbeschrijving Bouw Gootsteenontstopper, chem.middel Loodgieter, bezig om toilet te ontstoppen. Gebruikte hiervoor industriële ontstopper, in gezicht en op onderarm gekregen. Lijm Tijdens werk steigerbouw, lijm in oog. Lijm Technisch medewerkster in emballage bedrijf, secondelijm in oog gekregen.. Lijm Wegenbouw, vingers aan lijm van 160 graden verbrand.. Verf Onder hoge druk verf aan het spuiten. Verf is op blote hand gekomen. Giftige verf. Zuur Tijdens verwijderen van cementsluier door de wind een druppel zoutzuur in oog gekregen. Chemisch product, overig Incident met pur. Werkend op steiger is een buis op een bus pur gevallen, welke vervolgens ontplofte. Patiënt kon niet meer ontsnappen aan pur-explosie. Hierbij pur over gehele lichaam gekregen, ook in gezicht. Vervolgens door collega's purverwijderaar op gezicht gespoten welke waarschijnlijk ook in linker oog gekomen is. Cultuur, sport en recreatie Lampenolie Hij is circusacteur en had voor de act de lampolie in de mond. Hij struikelde en aspireerde en inhaleerde de lampolie. Gezondheid- en welzijnszorg Alcohol/ethanol (niet voor Probeerde handpompje voor alcohol te gebruiken, alcohol spoot in oog. consumptie) Ammonia(k) Tijdens werk in laboratorium ammoniakdampen ingeademd Werkzaam als medewerker laboratorium. Bijtende/chem.stoffen, overig Trisol over arm gekregen in laboratorium. Koolmonoxide Ambulance chauffeur, hulp verleend in een huis met hoog koolmonoxide gehalte. Koolmonoxide Chauffeur huisartsenpost, CO-melder huisartsenpost ging af. Lijm Is onderzoeker, bij in elkaar zetten van meetobject, ampul geprobeerd helemaal leeg te knijpen, kreeg wat druppels in oog. Loog/hydroxide Huishoudelijke dienst ziekenhuis alhier, schoonmaakmiddel/loog in oog gekregen. Zuur Aan het werk in lab, zuur in gezicht gekregen, verbrand aan gelaat. Zuur Laborant op het lab van ziekenhuis tijdens laboratoriumwerk mierenzuur de rechter mouw gelopen. Zuur Tijdens vervoer van zuren van endoscopiekamer hand verbrand door lekkage. Zuur Medewerker Microbiologie ed. Organisch zuur over arm, 2e graads brandwond aan onderarm. Chem.product, overig Tijdens werkzaamheden in het experimentele lab flesje 100 cc 2-vinylpyridine kapot gevallen. Heeft het ingeademd. Chem.product, overig Tijdens practicum op tandheelkunde faculteit vanavond een zure etsende stof in beide ogen gekregen. Chem.product, overig Tijdens werk op afd. pathologie vat met sterk geconcentreerde formaline geopend (24%). Stond druk op, straal in oog gespoten. Chem.product, overig Patiënt werkt in lab, was in zuurkast bezig met methanol, formaldehyde en azide (N3-verbinding). Had de schuif wat hoger staan dan normaal omdat hij met lange pipetten aan het werk was. Merkte daarna bij het schrijven ineens dat hij iets waziger zag met het linkeroog, alsof er olie op het oog lag. Handel Gas, overig Waterstofperoxide tijdens werk uit vat ontsnapt, intoxicatie waterstofperoxide. Gas, overig Werkt in hoedenwinkel waar ook hoeden worden gemaakt in atelier, machine heeft butaangas gelekt. Inhalatie butaangas. Koelvloeistof, voor auto Automonteur, tijdens werkzaamheden aan auto hete koelvloeistof over arm gehad. Koolmonoxide Tijdens werk in de winkel niet lekker, koolmonoxide vergiftiging. Koolmonoxide Tijdens werkzaamheden in loods blootgesteld aan CO door draaiende motor van heftruck. Rook, van vuur In garagebedrijf. Auto in brand, langdurig in gebouw gezeten. Fors inhalatietrauma, lichte brandwonden gelaat en onderarmen. Chem.product, overig Tijdens het werk als automonteur montagepasta in zijn oog gekregen. Chem.product, overig Warenhuis leeghalen, tl-lamp gebroken, damp ingeademd.

47 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 47 Horeca Bijtende/chem.stoffen, overig Soda in oog gekregen tijdens werken in keuken. Gootsteenontstopper, chem.middel Met gootsteenontstopper de gootsteen aan het ontstoppen, deze ontplofte. Hing met haar gezicht er boven. Chemisch product, overig Tijdens werk in restaurant per abuis hap van product om dingen lang te bewaren droog korrels (chemisch) gegeten. Land- en tuinbouw Rook, van vuur Medewerker melkveehouderij, brand in schuur en bloot gestaan aan rook in de schuur bij bevrijden van dieren. Zuur Is op het rooster van de giertank gevallen heeft hierdoor ammoniak en zwavel ingeademd. Zuur Tijdens het werk perazijnzuur in het oog gekregen oog. Bijtende/chem.stoffen, overig Inhalatie van chloordioxide. Bijtende/chem.stoffen, overig Vandaag stal uitgespoten met chemische stof Topfoam Acid., zonder mondkapje. In loop van middag kortademig geworden. Bijtende/chem.stoffen, overig Met kippenvaccinatie Nobilis 0.5ml per ongeluk in pols geprikt. Onderwijs Chem.product, overig Werkt op de TU en heeft alkalische vloeistof in zijn gezicht en ogen gekregen. Openbaar bestuur Rook, van vuur Brandweerman, woningbrand, mogelijk slachtoffer nog in pand, bij openen deur flink rook in gezicht, inhalatie trauma. Zuur Als politie agent betrokken bij aantreffen van gedumpte vaten zoutzuur 36%, waren dicht maar één lekte. Metaalindustrie Bijtende/chem.stoffen, overig Werkt in fabriek op de gieterij afdeling. Heeft een druppel vloeibaar metaal in oog kregen. Bijtende/chem.stoffen, overig Heeft sulfaat in oog gekregen. Petroleum/alcoholproduct of Tijdens werk in spuiterij bus thinner laten vallen, opgespat in ogen. smeer/oplosmiddel, overig Chem.product, overig Tijdens werken aan een schip giftige damp ingeademd. Liep door een hangar waar dampen van antischimmelverf hingen. Chem.product, overig Op scheepswerf antifouling aangebracht zonder bescherming. Chem.product, overig Was bezig met een leiding los te maken, deze is gesprongen, zinksulfaat in oog gekregen. Papier- en kartonindustrie Lijm Was lijm bak aan het schoonmaken en hij verbrandde aan de lijm drie vingers. Lijm Was aan het werk al boekenbinder met vloeibare lijm 150C, dit over de vingers gekregen. Rook, van vuur Betrokken bij binnenbrand papierhal. Rubber- en Chem.product, overig Heeft heet zout van 200 graden over zijn hand gekregen. Heeft direct gekoeld. kunststofproductenindustrie Vervoer, post en communicatie Bijtende/chem.stoffen, overig Werkt bij postbezorger. Pakket in auto was lekkende. Heeft geïnhaleerd en materiaal over hand gekregen. Bijtende/chem.stoffen, overig Benzeen ingeademd op schip. Gas, overig Werkzaam aan spoor, in tunnel fosfor granaat uit WOII gevonden, ontvlamde spontaan, aan veel rookontwikkeling blootgesteld/ Chem.product, overig Plofkoffer van geldkoffer ontplofte spontaan waardoor de patiënt gedurende een 20-tal sec een soort rook heeft geïnhaleerd.. Chem.product, overig Tijdens werk op luchthaven, bijtende vloeistof in beide ogen. Vervoer, post en communicatie Gas, overig Op (loodsboot) giftige dampen ingeademd van ander schip. Voedings- en genotmiddelenindustrie Bleekmiddel/chloor Tijdens schoonmaken van plafond met schoonmaakmiddel op chloorbasis, na verdunning met veel water (schoonspuiten), enkele druppels vocht in rechter oog terechtgekomen. Bleekmiddel/chloor Tijdens schoonmaak werkzaamheden onder de lopende band chloor op de rug gekregen. Loog/hydroxide Tijdens werk in fabriek voor voedselverwerking loog op lichaam gehad, meerdere brandwondjes eerste graads. Zuur Werkt in tompoucefabriek, toen citroenzuur in oog gekregen, met water gespoeld. Chemische industrie Loog/hydroxide Slang losgeschoten en loog in gezicht gekregen. Loog/hydroxide Tijdens werkzaamheden druppel incidin (desinfectans) in oog gekregen. Zuur Inhalatietrauma zwavelzuur, kaliumbichromaat en onbekende stoffen.

48 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 48 Chem.product, overig Chem.product, overig Chem.product, overig Chem.product, overig Glas- en Chemisch product, overig bouwmaterialenindustrie Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL In technisch lab bij openen van monster zwavelzuur en kaliumbichromaat ingeademd en nog een ander onbekende stof. Afbijtmiddel over vinger gekregen (salpeterzuur en fluorwaterstofzuur). Giftige stof (P3 Oxonia) in ogen en mond gekregen. Blootstelling aan natronloog, werk in chemiepark, wilde slang losdraaien, spoot natronloog onder druk uit, kwam in gezicht. Benzeen ingeademd tijdens werk in zandfabriek.

49 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 49 Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek Tabel 18 Arbeidsongevallen; Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek in naar leeftijd en geslacht 1,2 Totaal Man Vrouw Aandeel opnamen na SEH-bezoek Opname na SEHbezoek Gewerkte uren Opname na SEHbezoek Gewerkte uren Opname na SEHbezoek Gewerkte uren % Kolom% Kolom% % Kolom% Kolom% Kolom% 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar en ouder Man Vrouw Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL; Enquête Beroepsbevolking , Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Aantal ziekenhuisopnamen bij 0-14 jaar verwaarloosbaar klein 2 Bij een betrouwbaarheidsinterval groter dan 25 procent, worden nadere analyse uitgevoerd over de periode en worden geen volumeschattingen gegeven maar alleen percentuele verdelingen (zie Verantwoording). Dit geldt voor analyses de analyses van ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek Tabel 19 Arbeidsongevallen; Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek in naar bedrijfstak 1,2 Aandeel opnamen na SEH-bezoek Opname na SEHbezoek Gewerkte uren % Kolom% Kolom% Bouw Industrie Handel Vervoer, post en communicatie Horeca Gezondheid- en welzijnszorg Land- en tuinbouw Openbaar bestuur Cultuur, sport en recreatie Onderwijs Overig/onbekend Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem 2016, VeiligheidNL Enquête Beroepsbevolking , Centraal Bureau voor de Statistiek 1 Aantal ziekenhuisopnamen bij 0-14 jaar verwaarloosbaar klein, daarom geen opsplitsing naar geslacht en geen exclusie uit totaal ondanks dat gewerkte uren 0-14 jaar niet beschikbaar zijn. 2 Bij een betrouwbaarheidsinterval groter dan 25 procent, worden nadere analyse uitgevoerd over de periode en worden geen volumeschattingen gegeven maar alleen percentuele verdelingen (zie Verantwoording). Dit geldt voor analyses de analyses van ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek

50 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 50 Tabel 20 Arbeidsongevallen; Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek in naar meest voorkomende ongevalsscenario s en betrokken producten 1 Aandeel opnamen na SEH-bezoek Opname na SEHbezoek Aandeel opnamen na SEH-bezoek Opname na SEHbezoek % Kolom% % Kolom% Val Machines in werktuigen Val van hoogte, val uit, van Transportmachines 15 6 van steiger 32 4 Vorkheftruck 16 4 Val van trap of ladder 15 9 Hijs/trekwerktuigen en -hulpmiddelen 13 3 van ladder 24 5 Delen van gebouwen Uitglijden 8 3 Muren en daken en balkons 17 5 Struikelen 8 3 Dak 32 3 Trappen 9 4 Contact met object 6 45 (Onderdelen van) motorvoertuigen Geraakt door bewegend object 7 19 Vrachtauto 14 5 door bouwmaterialen 8 3 Laadklep 18 3 door (onderdeel van) motorvoertuig 11 3 Grondstoffen en bouwbestanddelen 6 13 Beknelling 9 13 Buis/pijp/stang/staaf 8 3 tussen (onderdeel van) machine 14 4 Ladders en steigers en losse trappen Snijden aan object 4 11 Ladder 21 6 aan gereedschap 7 5 Steigerconstructie 25 5 Gereedschap 6 9 Overig scenario 5 13 Zaagmachines 14 3 Vergiftiging 20 2 Verpakkingsmateriaal 5 4 Chemische producten 12 3 Totaal Vaste installaties buiten gebouwen 11 3 Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL 1 Bij een betrouwbaarheidsinterval groter dan 25 procent, worden nadere analyse uitgevoerd over de periode en worden geen volumeschattingen gegeven maar alleen percentuele verdelingen (zie Verantwoording). Dit geldt voor analyses de analyses van ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek

51 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 51 Tabel 21 Arbeidsongevallen; Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek in 2015 naar type en locatie van het letsel 1 Aandeel opnamen na SEH-bezoek Opname na SEHbezoek Aandeel opnamen na SEH-bezoek Opname na SEHbezoek % Kolom% % Kolom% Fractuur Hoofd/hals/nek 9 17 Hersenletsel Ernstig schedel/hersenletsel 82 7 Open wond 3 10 Trauma capitis/licht hersenletsel 20 5 Spier- of peesletsel 15 6 Romp/wervelkolom Oppervlakkig letsel 1 5 Fractuur wervelkolom/ruggenmergletsel 55 4 Orgaanletsel 79 4 Fractuur thorax/rib 35 3 Traumatische amputatie 37 4 Fractuur bekken 76 3 Crush letsel 23 3 Schouder/arm/hand 4 29 Vergiftiging 25 3 Hand/vingers 4 18 Brandwond 8 2 Open wond hand/vinger 2 5 Overig/onbekend 6 10 Spier-/peesletsel hand/vinger 20 4 Fractuur hand/vinger 3 3 Bovenarm/elleboog/onderarm 6 5 Pols 5 3 Heup/been/voet Heup/bovenbeen 34 8 Heupfractuur 97 5 Onderbeen 22 8 Fractuur onderbeen 57 6 Enkel 7 6 Enkelfractuur 18 5 Voet/tenen 3 3 Fractuur voet/teen 6 3 Overig 11 8 Totaal Totaal Bron: Letsel Informatie Systeem , VeiligheidNL 1 Bij een betrouwbaarheidsinterval groter dan 25 procent, worden nadere analyse uitgevoerd over de periode en worden geen volumeschattingen gegeven maar alleen percentuele verdelingen (zie Verantwoording). Dit geldt voor analyses de analyses van ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek

52 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 52 Bijlage 2 Aanvullende informatie bij hfdst 4 Tabel 1 Enkele resultaten uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2016 Arbeidsongeval Arbeidsongeval met minimaal één dag verzuim Arbeidsongeval met minimaal vier dagen verzuim % % % Totaal 3,0 1,4 1,0 Geslacht Man 3,3 1,7 1,1 Vrouw 2,6 1,1 0,9 Leeftijd jaar 4,0 1,5 0, jaar 2,8 1,5 1, jaar 2,7 1,3 1, jaar 1,2 0,8 0,5 Bedrijfstak Landbouw 3,1 0,7 0,4 Industrie 3,6 2,1 1,4 Bouw 4,0 2,4 1,6 Handel 3,0 1,5 0,9 Vervoer 3,3 2,0 1,4 Horeca 5,3 2,2 1,3 ICT 0,9 0,6 0,5 Financieel 0,5 0,3 0,2 Zakelijk 2,6 1,2 0,9 Bestuur 2,4 1,0 0,7 Onderwijs 1,3 0,6 0,5 Zorg 3,8 1,4 1,0 Recreatie 2,3 1,1 0,7 Bron: Hooftman WE, Mars GMJ, Janssen B et al. Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2016: Methodologie en globale resultaten. Leiden/Heerlen: TNO/CBS; 2017

53 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers 53 Tabel 2 Dodelijke arbeidsongevallen in 2016, beschrijvingen uit krantenberichten 1 Bij een ongeval op een bouwplaats aan de Boerenzwaluw in Mierlo is donderdagmiddag een man om het leven gekomen. Het slachtoffer was aan het werk bij een nieuwbouwproject toen rond uur een muur omviel. Hij kwam daar onder terecht. Diverse hulpdiensten waaronder een traumahelikopter werden opgeroepen maar konden zijn leven helaas niet meer redden. De man overleed aan zijn verwondingen. De arbeidsinspectie en forensisch rechercheurs van de politie hebben uitgebreid onderzoek gedaan naar de oorzaak van het arbeidsongeval. 2 Bij een arbeidsongeval aan de Vuurtorenweg bij De Cocksdorp is woensdagochtend een 23 jarige man uit Leeuwarden om het leven gekomen. Er stortte een muur in en daar kwam de man onder terecht. Brandweer en ambulance rukten met spoed uit om hulp te verlenen, maar dat mocht niet meer baten. 3 De vrouw uit Overloon die zaterdag overleed na 'een noodlottig ongeval' op haar erf, is om het leven gekomen door een elektrische schok. Dat melden diverse bronnen uit haar omgeving. De Overloonse is geëlektrocuteerd, terwijl ze bezig was met een afrastering voor haar paarden in een weiland bij haar eigen huis aan de Rondweg. 4 De A15 is uren afgesloten geweest in de richting van Gorinchem, na een tragisch ongeval vanochtend vroeg, waarbij de chauffeur van een vrachtwagen is omgekomen. Het gaat om een 44-jarige man uit Meteren. Het ongeluk gebeurde tussen Sliedrecht en Gorinchem, ter hoogte van Hardinxveld-Giessendam. Volgens de politie reed de vrachtwagen bij wegwerkzaamheden tegen een groot waarschuwingsbord op een pijlwagen - een zogenaamde absorptiewagen - waarna de vrachtwagen in brand vloog. De chauffeur bestuurde naar alle waarschijnlijkheid een zelfde soort vrachtwagen als de wagen waar hij tegen op gebotst is. Hij zat volgens de politie alleen in de cabine, die vlam vatte. De hulpdiensten waren niet op tijd om het slachtoffer nog te kunnen redden. Toen agenten ter plaatse kwamen, brandde de vrachtwagen al hevig. Twee werklui hebben nog geprobeerd de chauffeur te bevrijden: ze sloegen de ruiten in en forceerden de deuren. Tevergeefs, de man uit Meteren is overleden. 5 Bij een bedrijfsongeval aan de Straatweg in Maarssen is een man overleden. Het slachtoffer viel vanmiddag van het dak van een woning waar hij aan het werk was. Het ongeluk gebeurde rond het middaguur bij een huis vlakbij de Zuilensebrug. Een traumahelikopter werd opgeroepen om medische hulp te verlenen. Het is nog onduidelijk hoe het ongeval heeft kunnen gebeuren. De arbeidsinspectie gaat onderzoek doen. 6 Een spoorwerker is in de nacht van woensdag op donderdag om het leven gekomen na een ongeluk met een trein bij Meteren. Volgens een woordvoerder van spoorbeheerder ProRail werd de man door nog onbekende oorzaak geraakt door een passerende trein. De hulpdiensten konden niets meer voor hem doen. Er wordt onderzocht wat er precies is gebeurd. 7 De man die woensdagavond overleed bij een arbeidsongeval op een schip bij Nieuwdorp is een 53-jarige Vlissinger. De familie van de man is ingelicht over het ongeluk. De man raakte rond uur bekneld tussen lading en de wand van het schip. Hulpinstanties, waaronder twee ambulances, kwamen ter plaatse, maar konden niets meer voor de man betekenen. Hij overleed ter plaatse. Bij zijn werkgever Verbrugge Scaldia Terminals heerst verslagenheid, vertelt een medewerker.. 8 Bij een bedrijfsongeval op een boerderij aan de Vlessendijk in Heeten kwam op woensdag 5 oktober een 53-jarige man uit Luttenberg om het leven. De arbeidsinspectie onderzoekt het ongeval. Het ongeluk gebeurde omstreeks 7.45 uur. De man uit Luttenberg was bezig met bouwwerkzaamheden op de boerderij. Door nog onbekende oorzaak werd de man geraakt door een onderdeel van een betonwagen. Hij overleed ter plaatse aan zijn verwondingen. Aan de Vlessendijk wordt een nieuwe stal gebouwd. Vanmorgen werd daarvoor beton gestort. Tijdens die werkzaamheden raakte de slang los waarmee het beton gespoten wordt en raakte het slachtoffer op het hoofd. Het slachtoffer was op slag dood. 9 De man die dinsdagmiddag overleed bij een ongeluk in de Efteling blijkt een 37-jarige inwoner van het Limburgse Kessel. Hij is volgens de politie vermoedelijk onder de lepels van een heftruck terechtgekomen. De heftruck werd ingezet bij de opbouw van een ijstent voor de Winter Efteling. Het werk had plaats op een afgesloten evenemententerrein, buiten het zicht van het publiek. De man raakte zwaargewond bij het ongeluk met de heftruck en was buiten kennis, aldus de politie. Een traumahelikopter kwam ter plaatse, evenals andere hulpdiensten zoals een ambulance en de politie. De persoon is gereanimeerd, maar hulp mocht niet baten. Een collega van de omgekomen man raakte bij het incident gewond aan zijn been. Een woordvoerder van De Efteling gaf in een reactie aan het dodelijke ongeluk zeer te betreuren. Het slachtoffer was niet in dienst van De Efteling zelf, maar werkte voor een extern bedrijf. 10 Bij een bedrijfsongeval bij Dow in Terneuzen is een 55-jarige man uit Wissenkerke om het leven gekomen. Het ongeluk gebeurde in de nacht van woensdag op donderdag. 11 Een 51-jarige man uit Alkmaar is vandaag om het leven gekomen bij een bedrijfsongeluk op de Maasvlakte in de Rotterdamse haven. Het slachtoffer kwam op een bouwterrein op de Maasvlakte rond uur klem te zitten tussen een hoogwerker en een nog onbekend object, aldus een woordvoerder van de veiligheidsregio. Hulpdiensten probeerden de man nog te redden, maar hun inspanningen waren tevergeefs. De Alkmaarder overleed ter plekke. 12 Woensdagavond rond uur is bij een ernstig bedrijfsongeval een 39-jarige man uit de gemeente Woudrichem om het leven gekomen. Het ongeval vond plaats op het terrein van een mestverwerkingsbedrijf aan de Broeksloane. De man werd door een shovel aangereden. Het slachtoffer overleed ter plekke. De politie stelt een onderzoek in naar de toedracht. 13 Een 60-jarige inwoner van Oppenhuizen is dinsdagochtend bij een bedrijfsongeval om het leven gekomen. De man was met een tractor op een ponton aan het werk bij de Sjuwedyk in Uitwellingerga. Door nog onbekende oorzaak raakte hij met zijn tractor te water. Diverse hulpverleningsdiensten werden gealarmeerd, maar de hulp mocht niet meer baten. De man overleed ter plaatse. Aangezien het een bedrijfsongeval betreft is ook de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid over het ongeval geïnformeerd.

54 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers De Inspectie SZW onderzoekt de dood van een werknemer tijdens werk aan het riool in Schildwolde. De man was maandag in de Groningse plaats aan het werk toen hij op een wespennest stuitte. Hij werd gestoken, raakte onwel en overleed. De SZW onderzoekt alle dodelijke bedrijfsongevallen. 15 Gistermiddag is een 20 jarige vrouw bij een bedrijfsongeval om het leven gekomen. Gistermiddag om uur bracht een 20 jarige vrouw met een tractor en kipper zand naar een bouwplaats aan de Hülskrabbenweg in Dalum. Door nog onbekende oorzaak ging de kipper na het storten niet weer naar beneden. De vrouw ging kijken wat daarvan de oorzaak was en raakte vervolgens bekneld tussen de laadbak die plotseling wel naar beneden ging. Zij overleed op de plaats van het ongeval. 16 De bestuurder van een bestelbusje is donderdagmiddag om het leven gekomen bij een ongeval op de Compagnonsfeart in Wijnjewoude. Het 51-jarige slachtoffer, afkomstig uit Hoornsterzwaag, reed omstreeks uur over de Compagnonsfeart toen zijn voertuig daar in botsing kwam met een kraan. De kraan stond tussen twee bulten langs de kant van de weg en maakte vermoedelijk een zwaai met de giek over de weg. De bestelbus kwam vervolgens met de graafbak in botsing. Zowel twee ambulances als de traumahelikopter zijn ter plaatse gekomen om eerste hulp te verlenen aan het slachtoffer. Alle hulp mocht helaas niet meer baten. De man overleed ter plaatse aan zijn verwondingen. De ongevalsanalyse van de politie is ter plaatse gekomen om de exacte toedracht van het ongeval te onderzoeken. Vanwege het politieonderzoek is de bestuurder van de kraan aangehouden. Dit betreft een 74-jarige man uit Wijnjewoude die de kraan had gehuurd bij een verhuurbedrijf in zijn woonplaats. Het slachtoffer was werkzaam voor Caparis en hij voerde werkzaamheden uit voor het team Uitvoering van de gemeente Opsterland. " 17 De 69-jarige glazenwasser, die gisterochtend tijdens het ramen zemen aan de Diepenbrockstraat in Vlaardingen van zijn ladder viel, is aan zijn verwondingen overleden. De glazenwasser was bezig bij een woning, toen hij van zijn ladder viel.,,het was geen bijzonder hoog gebouw, maar hij kwam lelijk terecht'', aldus een politiewoordvoerder. De glazenwasser werd met gillende sirenes naar het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam gebracht, waar hij later overleed. 18 Een medewerker van Schiphol is gisteren omgekomen bij een ongeluk op de luchthaven. De 60-jarige man uit Lelystad werd tijdens zijn werk aangereden door een bestuurder van een bagagewagen. Het ongeluk gebeurde gisterochtend om uur. De man is nog overgebracht naar het VU Medisch Centrum maar is daar uiteindelijk aan zijn verwondingen bezweken. 19 Op de A67 bij Venlo is maandag rond uur een ongeluk gebeurd met drie vrachtwagens. Een Belgische chauffeur van 61 jaar is daarbij om het leven gekomen, meldt de politie. Een van de voertuigen zou op een rij stilstaande trucks zijn gereden. Eén chauffeur is voor onderzoek naar het ziekenhuis gebracht. 20 Een 53-jarige man uit Loon op Zand is donderdag 14 juli om het leven gekomen bij een arbeidsongeval. Het ongeluk gebeurde donderdag 14 juli omstreeks uur bij een bedrijf aan de Zijlweg in Waalwijk. Het slachtoffer was bezig met werkzaamheden met een heftruck in een koelcel. De precieze toedracht van het ongeval is nog niet duidelijk. De man overleed ter plaatse. 21 De 45-jarige chauffeur van een vuilniswagen die eerder vandaag ernstig gewond raakte bij een ongeluk met een afvalcontainer in Zuid, is overleden. Dat bevestigt een woordvoerder van Stadsdeel Zuid aan AT5. Rond uur viel er in de Andreas Schelfhoutstraat een afvalcontainer op het slachtoffer. De man werd door omstanders onder de container vandaan gehaald en met levensbedreigende verwondingen overgebracht naar het ziekenhuis. Rond uur is hij daar nog geopereerd, maar de chauffeur is uiteindelijk aan zijn verwondingen overleden. Nabestaanden en collega's worden op dit moment geïnformeerd. Over de toedracht van het ongeval kan het stadsdeel nog niets zeggen. 22 Op een industrieterrein in Tilburg is dinsdagochtend een man(25) overleden toen hij bedolven raakte onder een zandmassa. Het ongeluk gebeurde tijdens werkzaamheden onder een rioleringspijp op het terrein van een transportbedrijf. De politie meldt aan Omroep Brabant dat er iets mis ging tijdens het graven van een sleuf voor de pijp. Deze zakte in waardoor het slachtoffer, die op dat moment in een kuil van bijna twee meter diep stond, onder het zand terecht kwam. Ambulancebroeders hebben de man nog gereanimeerd, maar hulp mocht niet meer baten. 23 Een 64-jarige man uit Hoogblokland is dinsdagochtend om het leven gekomen bij een ongeval op een bedrijventerrein aan de Industrieweg in Sliedrecht. Dit meldt de politie dinsdag. Hoe het ongeval heeft kunnen gebeuren wordt onderzocht. Mogelijk is het slachtoffer aangereden door een truck. De bestuurder van de truck is, volgens standaard procedure bij een dodelijk ongeval, aangehouden en overgebracht naar een politiebureau. Daar zal hij worden gehoord over de toedracht van het ongeval. 24 De 40-jarige man die donderdagavond zwaargewond raakte bij de explosie op de Otterkoog in Alkmaar is vandaag aan zijn verwondingen overleden. Het gaat om een man uit Langedijk die ten tijde van de explosie en de daarop volgende felle brand in het pand aan het werk was. Toen de eerste mensen ter plaatse kwamen zagen ze de man uit het pand kruipen. Hij had ernstige brandwonden over 80 procent van zijn lichaam en is met grote spoed naar het ziekenhuis en daarna naar het brandwondencentrum in Beverwijk gebracht. Daar is hij aan zijn verwondingen overleden. 25 Bij een ongeval door een omvallende heistelling is vrijdagmiddag op Zeeburgereiland de regiodirecteur van woningcorporatie De Alliantie zwaargewond geraakt. De 54-jarige vrouw is later in het ziekenhuis aan haar verwondingen overleden. Het ongeval gebeurde rond uur op een bouwterrein aan de Mary van der Sluisstraat. Daar werd met een ouderwetse, kleine heistelling de eerste paal geslagen van bouwproject Het Gebaar. De heistelling raakte uit balans en het heiblok viel om toen er aan een touw werd getrokken. De vrouw en ook een man kwamen onder de heistelling terecht. "Wat een feestelijk evenement had moeten zijn is uitgedraaid op een vreselijk tragische gebeurtenis," zegt een woordvoerder van De Alliantie. Een mobiel traumateam is ter plaatse geweest om hen te behandelen. Beide slachtoffers zijn overgebracht naar een ziekenhuis. De man is volgens De Alliantie lichtgewond.

55 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers Op het TT Circuit Assen is maandagochtend een 48 jarige motorrijder, die als instructeur werkzaam was tijdens een circuitdag, om het leven gekomen bij een eenzijdig ongeval. Het ongeval vond maandagochtend plaats op de eerste dag van een driedaagse circuittraining. De ervaren instructeur uit het Noord Hollandse Bergen gleed bij het aanremmen van de bocht - volgens ooggetuigen op lage snelheid - onderuit waarbij hij verwondingen opliep aan zijn hoofd en nek. Na eerste medische assistentie ter plaatse werd het slachtoffer per ambulance overgebracht naar het ziekenhuis waar hij bij aankomst bleek te zijn overleden aan zijn verwondingen. 27 Een 41-jarige man uit Beusichem is maandagmiddag om het leven gekomen door een val. Hij is bij een bedrijfsongeval aan de Voltweg in Nunspeet van een hoogte gevallen en overleden, zei een woordvoerder van de politie. 28 Op de sportvelden bij SV Beverwijk is dinsdagmiddag een man om het leven gekomen bij een ongeval met een tractor. De tractor met een verticuteermachine erachter is vermoedelijk over de man heen gereden. Mogelijk is de man onwel geworden. Inzet van de hulpdiensten, waaronder een traumateam, mocht niet baten. De man is ter plaatse aan zijn verwondingen overleden. 29 Bij een bedrijfsongeluk op bedrijventerrein 't Hufke in Bergharen is dinsdag een medewerker om het leven gekomen. Volgens de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid raakte de man bekneld onder een stalen balk bij conserveringsbedrijf MCB. Het ging mis toen hij balken op een vrachtwagen laadde. Een traumahelikopter bracht de zwaargewonde man naar het ziekenhuis. Daar is hij later overleden. 30 De matroos die woensdagavond op industrieterrein Moerdijk in Zevenbergen onder een container terechtkwam en overleed was een 40-jarige man. Dat heeft de politie donderdagmorgen bekend gemaakt. De woonplaats van de man is nog niet bekend. Het ongeluk gebeurde rond uur bij containeroverslagbedrijf CCT bv aan de Zeehavenweg. Meerdere hulpdiensten kwamen ter plaatse. Ook een traumahelikopter werd opgeroepen, maar keerde uiteindelijk om. 31 Werkgever Jos Kicken (56), eigenaar van een transportbedrijf, is vanochtend om het leven gekomen bij een bedrijfsongeval in Klimmen. Het personeel is in diepe rouw gedompeld en komt vanmiddag bij elkaar. Het ongeluk gebeurde rond 8:30 uur op de Vrijthof, bij de begraafplaats. Jos Kicken kwam klem te zitten tussen de vrachtwagen en een muur. 32 Een 22-jarige man uit Oldebroek is donderdagmiddag overleden aan de gevolgen van ongeval aan de Doesburgseweg in Zevenaar. Hij was met een 51-jarige collega uit Goor aan het werk in een hoogwerker toen daar een vrachtwagen tegenaan reed. De twee mannen vielen daardoor uit het bakje en raakten zwaargewond. Beiden zijn direct na het ongeval ter plekke behandeld. Ondanks die inzet van hulpdiensten overleed de 22-jarige man ter plekke aan de verwondingen. Hoe het met de andere zwaargewonde gaat, is onduidelijk. Hij is met de ambulance naar het ziekenhuis vervoerd. Het ongeval ontstond rond uur doordat een 42-jarige man uit Tsjechië met zijn truck vanuit de richting Babberich, vanaf de Ringbaan-Oost rechtsaf de Doesburgseweg op wilde rijden. Vermoedelijk heeft de chauffeur daarbij de hoogwerker geschampt. Een traumaheli is naar de plek van het ongeval gevlogen. De politie en Inspectie SZW, de voormalige arbeidsinspectie, doen onderzoek naar de precieze toedracht van het ongeluk. Verschillende getuigen melden dat de slachtoffers niet gezekerd zaten in het bakje. Ook zeggen zij dat de rijstrook waarop de werkzaamheden plaatsvonden niet was afgesloten. Het tweetal was bezig met werk aan de stoplichten boven de Doesburgseweg. 33 Bij een ongeval bij een hotel in Zaltbommel zijn dinsdagmiddag twee mensen overleden na een val uit een zogenoemde 'ver-reiker', een soort hoogwerker. Een derde persoon raakte gewond. Over de aard van de verwondingen van het slachtoffer (24), dat naar het ziekenhuis is gebracht, is niets bekend. De Inspectie SZW, de voormalige arbeidsinspectie, onderzoekt hoe het ongeluk kon gebeuren. De twee dodelijke slachtoffers komen beiden uit het Brabantse Someren. Ze zijn 51 en 53 jaar. Ook de gewonde komt uit die plaats. De verreiker stond overeind, maar het bakje waar de mensen in zaten, stond op de grond. Het lijkt er op dat het bakje is losgeschoten, meldt onze verslaggever. 34 Bij een ongeval bij een bedrijf aan de Albert Einsteinweg in Roermond is zaterdagmiddag een 23-jarige man uit St. Odilienberg overleden. De man is tijdens zijn werk bekneld geraakt onder een heftruck. De hulpdiensten hebben geprobeerd de man te reanimeren, maar dat mocht helaas niet meer baten. 35 Maandagmorgen vroeg is een man noodlottig om het leven gekomen op de Gaarkeuken bij Grijpskerk. De man was opvarende van het binnenvaartschip Alto Mira, welke lag afgemeerd langs de Poelweg. Omstreeks kwart voor zes ging het mis, tijdens het schip los maken viel het de man door onbekende oorzaak van het schip. Hij kwam in het koude water van het Van Starkenborgh kanaal terecht.,de kapitein alarmeerde gelijk de hulpdiensten. Brandweer, duikers, ambulance en de traumahelikopter waren snel ter plaatse, maar konden de man niet redden. Door stroming in het water is het niet precies bekend waar het lichaam zich bevind. De brandweer blijft zoeken en is op het water met twee boten met sonarapparatuur. In het Hoendiep, bij het Groningse Gaarkeuken, is donderdagmiddag het lijk gevonden van de schipper die in april overboord viel. Het gaat om een 58-jarige Kaapverdiaan. 36 Op de N348 is donderdagmiddag een 53-jarige Amsterdamse vrachtwagenchauffeur overleden bij een zeer ernstig ongeval op de Den Elterweg in Zutphen. Bij het ongeval dat rond uur gebeurde, zijn twee vrachtwagens frontaal op elkaar gebotst. Een zwangere vrouw kon de verongelukte vrachtwagens niet meer ontwijken en botste met haar personenauto op de vrachtwagens. Beide vrachtwagenchauffeurs zaten bekneld in de cabines van de verongelukte vrachtwagens. Een van de vrachtwagenchauffeurs is ter plaatse overleden, de andere vrachtwagenchauffeur zou er zeer slecht aan toe zijn. De opgeroepen traumahelikopter heeft de zwaargewonde vrachtwagenchauffeur naar het ziekenhuis vervoerd. 37 Een 32-jarige kraandrijver uit Sassenheim is maandag in IJmuiden om het leven gekomen. Het slachtoffer was aan het werk bij het schip Besiktas Kazakhstan. Wat er precies is gebeurd, is onbekend. Volgens de IJmuider Courant is de man geëlektrocuteerd. Verschillende hulpdiensten werden opgeroepen, maar de man kon niet meer gered worden. De Arbeidsinspectie onderzoekt wat er precies is gebeurd.

56 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers Bij Clarebout Potatoes in Heuvelland is dit weekend een dodelijk ongeval gebeurd in de productielocatie. Een 29-jarige vrouw kwam zaterdag bekneld te zitten tussen twee machines. De hulpdiensten konden niets meer voor de vrouw doen. Er is een deskundige aangesteld om het ongeval nader te onderzoeken en ook de arbeidsinspectie was al ter plaatse. Het parket spreekt van een onveilige arbeidssituatie. Bij het bedrijf Clarebout Potatoes worden aardappelen verwerkt. 39 Zaterdagavond hebben hulpdiensten enige tijd gezocht naar een vermiste opvarende van een vissersboot in de haven van Lauwersoog. Een 60-jarige man zonder vast woonadres, opvarende van het schip, werd vermist door zijn collega s. Toen ze een van zijn schoenen in het water zagen drijven werd een zoekactie op touw gezet. Brandweer en KNRM zochten in de haven. Na enige tijd werd de vermiste man uit het water gehaald. Hij is gereanimeerd, wat niet meer mocht baten. Na het aantreffen van het lichaam is de politie gestart met een onderzoek. Het lichaam is voor schouw overgebracht naar het ziekenhuis. De politie doet een nader onderzoek naar de oorzaak. 40 Een bouwvakker is woensdagmiddag 6 april overleden na een tragisch ongeval in Hoorn. Het slachtoffer was aan De Vang in de Grote Waal van een steiger gevallen. De ambulancedienst kwam met meerdere voertuigen ter plaatse. Ook kwam een traumahelikopter ter plaatse naast de diverse eenheden van de politie. Echter mocht alle hulp niet baten. De man overleed ter plekke. Hij is volgens de politie van ongeveer vijf meter hoog naar beneden gevallen. Het slachtoffer is een 74-jarige man. De man was voor een bouwbedrijf uit Zaandam bezig aan een raampartij op de tweede verdieping van het huis aan de Vang in Hoorn. 41 Aan de Adriaen van Ostadelaan in Utrecht is een wegwerker overleden. De man was aan het werk en is tijdens die werkzaamheden om het leven gekomen. Om even na half twee werden een ambulance en een traumahelikopter opgeroepen. Vermoedelijk is de man onder een kraanmachine terechtgekomen. De Inspectie SWZ doet onderzoek naar de toedracht van het ongeluk. 42 Een fataal ongeluk tijdens een schietoefening heeft het leven gekost aan een 35-jarige militair. Het incident gebeurde vanochtend op een trainingslocatie van Defensie in Ossendrecht. De Koninklijke Marechaussee doet onder leiding van het Openbaar Ministerie onderzoek naar de oorzaak van het incident. 43 Bij een bedrijfsongeval in een van de productiehallen van trailerbouwer Broshuis is donderdag een dode gevallen. Het slachtoffer(29) overleed snel aan diens verwondingen. De toedracht wordt nog onderzocht. Bij het ongeval kwam het slachtoffer onder het voorste deel van de trailer terecht, waarna alle hulpdiensten werden ingeschakeld. 44 Op de A270 in Nuenen is maandagavond een 47-jarige vrachtwagenchauffeur uit Asten om het leven gekomen. De bestuurder werd rond uur tijdens het rijden onwel en raakte van de weg ter hoogte van parkeerplaats Vaarle. De vrachtwagen belandde in de sloot. De chauffeur is ter plaatse gereanimeerd. Het slachtoffer is vervolgens met een ambulance naar het ziekenhuis gebracht, waar de man is overleden. 45 Een 41-jarige man uit Brielle is maandag overleden tijdens snoeiwerkzaamheden. Hij was een boom aan het snoeien op de Van Boendelaweg in Vlaardingen en werd geraakt door de takken van die boom. De man raakte volgens de politie zo ernstig gewond dat hij ter plaatse overleed aan zijn verwondingen. De man was op dat moment aan het werk voor een bedrijf. 46 Een 30-jarige man uit Almere is vrijdagochtend om het leven gekomen bij een bedrijfsongeval in Arnhem. Volgens de politie was de man aan het werk bij een hoogspanningsstation toen hij onder stroom kwam te staan. Er is nog geprobeerd de man te reanimeren, maar hij is op de plaats van het ongeluk overleden. De arbeidsinspectie onderzoekt het ongeluk. 47 Bij een ongeluk met een tankwagen op de A76 bij Heerlen is de chauffeur omgekomen. De man raakte bekneld in zijn cabine. De vrachtwagen kantelde vlak aan de Nederlandse kant van de grens en lag dwars over de rijweg in de richting Geleen. De chauffeur zat bekneld in de cabine. Wat de vrachtwagen precies vervoerde is niet bekend, maar de politie hield rekening met mogelijk gevaarlijke stoffen. Ook is niet bekend hoe het ongeluk kon gebeuren. Vanwege de veiligheid was de rijbaan aan de andere kant ook afgesloten. 48 Bij een ongeluk bij een recyclebedrijf aan de Landingsweg in Schijndel is dinsdagmorgen een man overleden. Bij het ongeluk is volgens de politie vermoedelijk een bulldozer betrokken. Het ongeluk gebeurde rond uur. Pas anderhalf uur later werd bekend dat het slachtoffer is overleden. Wat er precies is gebeurd, is nog niet bekend. De Inspectie SZW, de voormalige Arbeidsinspectie, onderzoekt dit. Een woordvoerder van de inspectiedienst laat weten dat het ongeval gebeurde tijdens laad- en loswerkzaamheden en dat de man vermoedelijk is aangereden. Het slachtoffer is ter plaatse aan zijn verwondingen overleden. 49 Bij Dalfsen is een trein op een hoogwerker geknald. Daarbij is de machinist (49) om het leven gekomen en zijn zes gewonden gevallen. In dit liveblog volgden we alle ontwikkelingen: De machinist is overleden bij het ongeluk. Twee gewonden zijn naar het ziekenhuis gebracht, de vier andere gewonden zijn ter plekke behandeld. Het gaat om een passagierstrein van Arriva. In de trein zaten circa 15 passagiers. 50 Het slachtoffer van het dodelijk ongeluk maandagavond in Reusel is een 38-jarige inwoner van Hapert. De politie kon dinsdag nog niet zeggen wat de precieze toedracht is van het ongeluk aan de Hamelendijk in Reusel. "Het lijkt vooralsnog op een menselijke fout", aldus een zegsman. "Het technisch onderzoek moet meer duidelijkheid scheppen." Wel is bekend dat de man ten tijde van het ongeluk bezig was met het rooien van bomen. Het is onduidelijk hoe laat het ongeluk is gebeurd. Het slachtoffer werd door een familielid aangetroffen, die hem was gaan zoeken omdat de man niet bereikbaar was. Het familielid ontdekte het ongeluk en belde omstreeks uur de politie. 51 Een vrachtwagenchauffeur uit België is maandagmiddag rond uur bij een ongeluk op de Eindhovenseweg in Steensel overleden. De vrachtwagen raakte door nog onbekende oorzaak van de weg en kwam tegen een boom in een sloot tot stilstand.

57 Arbeidsongevallen Ongevalscijfers Op woensdagavond 17 februari is Leen Smits, die werkzaam was bij D-Quality Survey, op 46-jarige leeftijd overleden. Op 5 februari was hij tijdens zijn werk ten val gekomen. Hij heeft sindsdien gevochten voor zijn leven, maar de artsen konden niets meer voor hem betekenen. 53 Door een ongeluk aan boord van een schip in het Calandkanaal bij Rozenburg is maandag een man om leven gekomen. Hij kreeg volgens de politie een kraan op zich. Hulp mocht niet meer baten. 54 Bij een bedrijfsongeval op een boerderij in het Brabantse dorp Zeeland is dinsdagavond een man om het leven gekomen. Dit heeft de politie bevestigd na berichtgeving van Omroep Brabant. Nadere informatie over de identiteit van het slachtoffer en de toedracht van het ongeluk kon een woordvoerster nog niet geven. 55 Een 40-jarige man uit Spijkenisse is vanmiddag overleden bij een ongeval bij zorginstelling 'Herbergier' aan de Zegwaartseweg. Het slachtoffer kwam bij de zorginstelling een levering doen, en raakte door nog onbekende oorzaak bekneld tussen zijn eigen voertuig en een muur. Hulpdiensten werden meteen gealarmeerd, waarbij onder andere het Mobiel Medisch Team (MMT) met de traumahelikopter uit Rotterdam ter plaatse kwam. De helikopter landde op een naastgelegen grasveld. Ambulancepersoneel heeft samen met het MMT het slachtoffer gereanimeerd. Brandweerlieden hebben ondersteund bij de bevrijding van het slachtoffer.de inspanningen van de hulpverleners mochten echter niet baten; het slachtoffer is ter plaatse aan zijn verwondingen overleden. 56 Op de A15 richting Rotterdam vond donderdagmorgen een ongeluk plaats waarbij vier vrachtwagens waren betrokken. De politie kreeg even na half 10 een melding van het ongeval. Op de snelweg troffen de hulpdiensten vier vrachtwagens aan die met elkaar in aanrijding waren gekomen. Voor zover nu bekend stond er op het moment van de aanrijding een file. Eén van de bestuurders van de vrachtwagens is overleden, het gaat om een 56-jarige man uit Meteren. Verder zijn er geen gewonden gevallen. De toedracht van het ongeval is nog niet officieel vastgesteld door de politie, daar wordt nu onderzoek naar gedaan. Er gaan geruchten in de media dat het ongeval is veroorzaakt door een container die van een vrachtwagen viel, vooralsnog gaat de politie er echter vanuit dat er een container van een vrachtwagen is gevallen door het ongeval. 57 Een man is maandagochtend om het leven gekomen bij een bedrijfsongeval in de Zilverstraat in Lelystad. Volgens een ooggetuige is er iets misgegaan bij het laden en lossen van pallets met een vorkheftruck in een vrachtwagen. Hulpdiensten kwamen maandagochtend ter plaatse en hebben het slachtoffer gereanimeerd maar dat mocht niet meer baten. Wat er precies is gebeurd is nog onduidelijk. Bron: Krantenknipselregistratie 2016, VeiligheidNL

58 Over VeiligheidNL VeiligheidNL is een onafhankelijk expertisecentrum met de missie om ongevallen te voorkomen door veilig gedrag te stimuleren. We helpen mensen hun veiligheid te vergroten in en om het huis, maar ook op straat, op school en op het werk. We monitoren en signaleren ongevallen en letsel en onderzoeken welke vorm van preventie effectief is. Voor de monitoring is het Letsel Informatie Systeem (LIS) de basis, een registratiesysteem bij een representatieve steekproef van Spoedeisende Hulpafdelingen (SEH's) in Nederland, maar we rapporteren ook dodelijke ongevallen van het CBS en ziekenhuisopnamen door letsels via de LBZ. We ontwikkelen effectieve gedragsinterventies die praktisch, oplossingsgericht en op maat zijn en voeren deze ook deels uit. Ten slotte delen wij onze kennis en kunde direct met onze doelgroepen of via professionals, samenwerkingspartners en ambassadeurs. We werken voor en met overheden, bedrijven, zorgverleners en particulieren.