11 juni Utrecht. Staatssecretaris Marja van Bijsterveldt ontmoet... Honderd dagen OCW AANVAL OP DE UITVAL

Transcriptie

1 11 juni Utrecht Staatssecretaris Marja van Bijsterveldt ontmoet... Honderd dagen OCW AANVAL OP DE UITVAL

2 Deel 1: werkbezoek aan UniC Maandag 11 juni 2007 staat een bezoek aan UniC in de Utrechtse wijk Oog in Al op de agenda van staatssecretaris Van Bijsterveldt. UniC, eigenzinnig Havo-VWO, is een nieuwe openbare scholengemeenschap die in 2004 begonnen is en nu drie leerjaren telt. Het vernieuwende onderwijsconcept van deze middelbare school is gebaseerd op het stimuleren van de eigen verantwoordelijkheid van de leerling. Omdat geen enkele leerling gelijk is, werkt UniC volgens het principe van vraaggestuurd leren.

3

4

5

6

7 Debat met ouders, leerlingen en docenten Uniek De staatssecretaris wordt ontvangen door Dave Drossaert, de rector van UniC. Na een korte tour door het gebouw, gaat Marja van Bijsterveldt in gesprek met ouders, leerlingen en docenten. Alma Boender-Feenstra treedt op als gespreksleidster en stelt aan de aanwezige leerlingen de eerste vraag: Wat maakt deze school nou zo uniek en bijzonder? Een tweedejaars leerling vertelt dat ze bij een open lesmiddag van een andere school dacht dit echt niet. Samenwerken en je eigen doelen stellen worden genoemd als pluspunten van UniC. Is deze school voor iedereen geschikt?, wil de staatssecretaris weten. Er zijn wel een paar leerlingen uitgevallen, omdat ze niet genoeg zelfdiscipline hadden, antwoordt een leerling. Maar in het eerste jaar leren ze je hoe je moet plannen en samenwerken, dus iedereen kan wel naar deze school. Het is niet alleen voor toppers. Kunde en kennis UniC is een leuke school, maar is het ook een betere school? De leerlingen betogen dat ze veel dingen op school krijgen die je op andere scholen niet leert, zoals rapporten schrijven. Ik geloof niet dat we veel slimmer worden dan op een andere school, zegt een leerling. Maar hier heb je wel meer mogelijkheden om je te ontwikkelen. Er is ruimte om te laten zien wie je bent. Je kunt de lijn volgen, maar ook zelf een omweggetje maken. Marja van Bijsterveldt vraagt of ze evenveel kennis hebben als kinderen die op een gewone school zitten. Mijn buurmeisje is verder, maar zij zit te stampen voor een proefwerk en vergeet daarna alle geleerde stof. Wij vergaren kennis door het te gebruiken, door bijvoorbeeld dingen zelf op te zoeken. Zo onthoud je het beter, meent een leerling. Structuur Een ouder heeft twee kinderen op verschillende scholen en heeft dus vergelijkingsmateriaal: Mijn zoon zit op een Montessori school en mijn dochter zit hier. Mijn zoon leert veel meer dingen uit boeken, dat is een groot verschil. UniC biedt een andere structuur door iedere twee à drie weken een thema te behandelen. Een docent haakt hierop in: Ons uitgangspunt is wat je leert, moet betekenis hebben. Het thema is geïntegreerd in alle vakken en er hangen ook deadlines aan. Denk niet dat we hier niet toetsen, dat doen we wel. Maar als docent leer je de leerlingen op een begeleidende manier vooral keuzes te maken. Pedagogisch inzicht is heel belangrijk. We kijken goed naar waar de kinderen zijn in hun ontwikkeling. De ouders reageren enthousiast. ik heb twee kinderen op een gewone school, zegt een moeder van vier kinderen. Hun motivatie is nul komma nul. Reden genoeg om de andere twee hiernaar toe te sturen. Hier kunnen de kinderen kiezen wat ze willen en hebben ze meer mogelijkheden. Het draait om kennis, vaardigheden en vooral persoonlijke ontwikkeling. Nieuwe leren Over het nieuwe leren bestaan veel vooroordelen, zo weten ook de leerlingen. Veel mensen koppelen het aan lekker niksen, lacht iemand. Toen ik voorlichting over UniC gaf, werd er gevraagd of ze ook iets moesten leren. Marja van Bijsterveldt stelt dat de examenresultaten zullen uitwijzen hoe het met de kwaliteit van het onderwijs is gesteld. Daar ben ik erg benieuwd naar. Ideologisch is het allemaal heel mooi, maar dan weet je ook of het allemaal klopt, meent ze. Tot slot praten de aanwezigen over de kracht van UniC. Plezier is een sterk punt. Als ik aan mijn kind dat op een gewone school zit vraag hoe het was, krijg ik een cijfer als antwoord, zegt een ouder. Bij mijn jongste kind krijg ik een verhaal. Een leerling springt bij: Mijn broer checkt iedere dag de lesuitval, terwijl ik altijd zin heb om naar school te gaan. Een ander sterk punt is de ouderbetrokkenheid. Er is veel openheid, je kunt over alles praten. Dat is echt de kracht van deze school, zegt een ouder. De rector heeft het laatste woord: We hebben het vertrouwen van de ouders gekregen, omdat we open en transparant zijn. De ouders zijn erg betrokken. En een betrokken ouder is een kritische ouder, daar heeft de school alle baat bij.

8 Reflectie door de staatssecretaris Hartelijk dank voor het beeld dat ik me van UniC heb kunnen vormen. Het bezoek was kort maar krachtig. In ieder geval lang genoeg voor een reëel beeld hoe het reilt en zeilt op deze school. Ik vind het fantastisch om te zien hoe enthousiast iedereen is over de manier van lesgeven. Het wordt spannend als straks de eindexamens eraan komen, dat is toch een graadmeter van de kwaliteit van het onderwijs. Kan UniC zich meten met andere scholen? Ik vind deze school in ieder geval een prachtig voorbeeld ter nuancering van het bestaande vooroordeel over het nieuwe leren. Ik dank u hartelijk voor het inzicht dat ik heb gekregen en wens u veel succes met de verdere opleiding.

9 Deel 2: werkbezoek aan ROC Midden-Nederland Het volgende punt op de agenda van staatssecretaris Van Bijsterveldt is een bezoek aan ROC Midden-Nederland, sector Zorg & Welzijn. Sectordirecteur Robert Koch ontvangt de staatssecretaris in de prachtige hal van het gebouw aan de Utrechtse Vondellaan. Vervolgens vindt er een groepsgesprek plaats met studenten, docenten en managers van ROC Midden-Nederland, de Utrechtse wethouder van Jeugd, Onderwijs en Volksgezondheid, en twee leerplichtambtenaren.

10 Welkomstwoord en opening Het is goed hier in Utrecht te zijn. Dat is een bewuste keuze, want van de andere grote steden weet ik al vrij veel. Zojuist heb ik UniC bezocht, een havo-vwo school die werkt met een vernieuwend onderwijsconcept. Heel enthousiaste mensen, die kinderen vooral zelfstandig leren willen bijbrengen. Nu ben ik hier bij ROC Midden-Nederland om met u allen een gesprek aan te gaan over de problematiek rondom voortijdig schoolverlaten (VSV). Ik wil heel graag uw ervaringen op dat gebied horen en dank u alvast voor deze gelegenheid. Staatssecretaris Marja van Bijsterveldt

11

12

13

14 De discussie Intakeprocedure ROC Midden-Nederland heeft een vijftal instrumenten ontwikkeld in het kader van het beleid om schooluitval tegen te gaan. Coördinator Anny Urlings licht het eerste onderdeel toe, de intakeprocedure. Het begint bij de aanmelding. We screenen alle dossiers en kijken goed naar het schoolverleden. Is er reden voor extra onderzoek? Dan overleggen we met het Studieadviespunt (STAP). Na het screenen houden we met de student een intakegesprek op maat. Hoe zit het met de motivatie? Dat soort vragen komen aan de orde. Aan het eind kijken we naar de risicofactoren - dat zijn aandachtspunten voor de trajectbegeleider - en besluiten we een leerling wel of niet te plaatsen. Op deze manier hebben we een beter beeld van gedragskenmerken en motivatie van een leerling. Trajectbegeleiding Elke leerling heeft een trajectbegeleider om de studieloopbaan in goede banen te leiden. Ook dit is een instrument om schooluitval tegen te gaan. Merkt u verschil in uitval?, vraagt Marja van Bijsterveldt. Dat ligt eraan hoe je screent, antwoordt een docent. Sommige studenten zullen door trajectbegeleiding eerder en beter op hun plek terechtkomen, maar dat is feitelijk ook uitval. Voor ons is het zaak om een leerling die stopt en gaat werken, goed in beeld te houden en hem het liefst via de beroepsbegeleidende leerweg (BBL) weer terug naar school te halen. De leerplichtambtenaar voegt hieraan toe: Zo n leerling gaat werken zonder startkwalificaties. Als hij ouder wordt, wordt hij te duur en gaat hij eruit. Wij proberen hem in een BBL-traject te krijgen totdat de startkwalificaties behaald zijn. Stageplaatsen De sector Zorg & Welzijn heeft veel problemen om aan genoeg stageplaatsen te komen. Aan de aanwezige leerlingen wordt gevraagd of zij een stageplek in een schoonmaakbedrijf zouden zien zitten. Niet echt, antwoordt een leerling. Dan ben je niet met mensen bezig. Het is meer een soort bijbaantje. Wat is de toegevoegde waarde? Het is buiten kantooruren, dus je leert er niet veel van. Daarnaast worden veel stages vanuit de stageplek nauwelijks begeleid. De staatssecretaris wil weten of een nietbegeleide stage een reden zou zijn om af te haken. Dat blijkt het geval te zijn, vandaar dat vanuit het ROC Midden- Nederland zelf begeleiding wordt gegeven op de stageplek. Wij doen het gewoon, want niemand doet het voor je, stelt Bernard Fransen, voorzitter College van Bestuur ROC Midden-Nederland. Maar om deze begeleiding te blijven geven, hebben we meer mankracht nodig. De wethouder vindt dat er in het kader van de VSV geïnvesteerd moet worden in stagebegeleiders en dat daarbij steun vanuit het bedrijfsleven nodig is. Vertrouwensstudenten Een ander instrument tegen schooluitval is het aanstellen van vertrouwensstudenten. Zij bieden medestudenten een luisterend oor en proberen problemen op te lossen. Voor studenten die ergens mee rondlopen, is het een relatief kleine stap om een vertrouwensstudent aan te spreken. Hebben jullie ook een zorgadviesteam?, vraagt de staatssecretaris. Dat zijn we aan het bouwen, is het antwoord. We hebben wel een intern zorgteam en ik kan zeggen dat de interne zorgstructuur op het ROC Midden- Nederland meer dan voortreffelijk is. De wethouder vult aan: In Utrecht werken we aan jeugdadviesteams. Dat zijn zorgadviesteams met een beetje meer. We coördineren het per wijk; we pakken niet alleen de leerling op de school mee, maar ook het kleine broertje. De laatste twee instrumenten zijn intensieve verzuimbegeleiding in samenwerking met het Regionaal Meld- en Coördinatiepunt (RMC) en diepgaande samenwerking met het test en adviescentrum (STAP) van het ROC. Studenten aan het woord Ter afsluiting van dit debat wordt aan de studenten gevraagd hoe voortijdig schoolverlaten kan worden voorkomen. Twee studenten vinden dat ze te lang aan hun lot worden overgelaten en zouden meer gesprekken willen met de trajectbegeleider. Een andere studente stelt: We hebben te weinig lessen. Als ik vragen heb, kan ik ze niet stellen. We hebben ook te weinig docenten. Toen laatst een docent in het ziekenhuis werd opgenomen in verband met een leveraandoening, hadden we vijf uur per week vrij. Weken daarna nog, want er werd geen invaller geregeld. De staatssecretaris vindt dat de focus op lesgeven moet liggen: Dat is een primair doel. Wanneer er te weinig contacturen zijn, werkt dat demotiverend en haken mensen af. De studenten brengen verder naar voren dat ze te weinig uitdaging vinden op school. Het volgen van een verkorte opleiding is hier een goede remedie voor.

15 Reflectie door de staatssecretaris Iedereen van harte bedankt. In een korte tijd is er een hoop aan de orde gekomen. We nemen het allemaal mee. Een paar punten die ik gehoord heb, wil ik er graag uitlichten: Geef studenten een uitdaging. Een verkorte opleiding kan helpen meer spanning en druk te geven. Eerder minder keurslijf dan meer. De scholen hebben ruimte nodig om een en ander zelf in te vullen. Er moeten voldoende lesuren zijn. Dat is een punt waar ik bovenop blijf zitten. Ik hoor ook net weer de onvrede van de studenten en ik vind het heel belangrijk dat er genoeg uren zijn. Een kwantiteitspunt. Iedereen ontzettend bedankt voor de bijdrage. Dank zeker ook aan de studenten, jullie bijdrage heeft mijn beeld compleet gemaakt. Gespreksleiders Alma Boender-Feenstra [mvc.nl] Tekst Annelies Kant [kantekst.nl] Fotografie en lay out Rolf Resink [hetismooiwerk.nl]