RIS116497_15-SEP-2004

Transcriptie

1 rv 136 Dienst Stedelijke Ontwikkeling DSO/ RIS _ Gemeente Den Haag RIS116497_15-SEP-2004 Den Haag, 18 mei 2004 Aan de gemeenteraad Structuurvisie Den Haag Zuidwest. 1. Inleiding Het college heeft in 2001 opdracht gegeven om een Structuurvisie Den Haag Zuidwest op te stellen. De afgelopen jaren groeide het besef dat voor structurele vernieuwing van Zuidwest met behoud van bestaande kwaliteiten en afstemming op verschillende schaalniveaus en beleidsvelden een integraal ruimtelijkprogrammatisch afwegingskader voor het hele plangebied onontbeerlijk is. Dit besef werd met name gevoed door de start van de gebiedsontwikkeling van Morgenstond-Midden, De Raden en Moerwijk-Zuid waar de drie grote corporaties met bezit in Zuidwest (Haagwonen, Staedion en Vestia) een voortrekkersrol kregen om de vernieuwing tot stand te brengen. Bij de aanpak van deze gebieden bleek dat een Structuurvisie op het niveau van heel Zuidwest noodzakelijk is om op het niveau van de deelgebieden en locatie-ontwikkeling voldoende sturing te kunnen geven en te voorkomen dat bij elke opgave discussies over de inpassing in het grotere geheel (ruimtelijk, programmatisch, afstemming met andere beleidsvelden) opnieuw moeten plaatsvinden. De Structuurvisie Den Haag Zuidwest is te beschouwen als een uitwerking voor Zuidwest van de stedelijke opgave zoals die is geformuleerd in het Haagse plan voor het grotestedenbeleid De Kracht van Den Haag. Natuurlijk was het in veel opzichten beter geweest deze Structuurvisie gereed te hebben voordat aan de wijkplannen/gebiedsvisies was begonnen; tenslotte is de Structuurvisie ook daarvoor het kader. Andersom is echter ook duidelijk dat de ervaringen bij de deelgebieden, met name in Morgenstond-Midden, belangrijke input hebben gevormd voor de Structuurvisie. Het voordeel van deze wisselwerking is dat de Structuurvisie grondig op haalbaarheid en realiseerbaarheid is getoetst. Bij het opstellen van de Structuurvisie is rekening gehouden met alle reeds gemaakte afspraken met betrekking tot gebiedsontwikkelingen en stedelijk beleid en met lopende planvorming. Parallel aan het opstellen van de Structuurvisie lopen de herstructureringsprojecten en andere plannen in de wijk door. De Structuurvisie neemt de plannen en projecten die al zijn vastgesteld op. 2 Inhoud 2.1 Plangebied Het plangebied wordt begrensd door de Meppelweg, Soestdijksekade, Assumburgweg, Guntersteinweg, Erasmusweg en de Lozerlaan. Het plangebied vormt onderdeel van het stadsdeel Escamp en omvat de wijken Bouwlust, Moerwijk, Morgenstond en Vrederust. Belangrijke relaties in de directe omgeving zijn die met de landgoederen van Overvoorde, het recreatiegebied Madestein en De Uithof, het bedrijventerrein Kerketuinen/Zichtenburg, en de Vinex-locatie Wateringseveld. 2.2 Doel en status van de Structuurvisie Zuidwest De Structuurvisie Zuidwest vormt het integrale ruimtelijk-programmatische kader voor alle lopende en toekomstige ontwikkelingen in Zuidwest in de periode tot De essentie van de Structuurvisie is het vastleggen van de ruimtelijke hoofdstructuur en programmatische hoofdthema s. De uitgangspunten van de Structuurvisie geven sturing vooraf aan gebieds- en locatieontwikkelingen. Ook fungeert de Structuurvisie als toetsingskader voor nieuwe initiatieven vanuit de markt of vanuit de gemeente zelf. De Structuurvisie is het kader waarbinnen afwegingen tussen verschillende belangen op het juiste schaalniveau zijn gemaakt en prioriteiten zijn gesteld. Voorbeelden hiervan zijn de positie en omvang van de winkelcentra, het vraagstuk van extra waterberging en de gewenste inrichting van de doorgaande wegen ( lange lijnen ). De Structuurvisie is het beleidskader voor juridisch-planologische procedures in het kader van de Wet op de Ruimtelijke Ordening zoals bestemmingsplanwijzigingen en artikel-19 procedures. Het stuk heeft als planvorm geen formele juridische status maar heeft wel een belangrijke functie als beleidsmatige onderbouwing voor juridisch-planologische procedures die gevoerd zullen worden in het kader van gebieds- of locatie-ontwikkeling. Daarnaast is de Structuurvisie te beschouwen als een beleidsmatige overeenkomst tussen de gemeente Den Haag en de drie grote corporaties in Zuidwest. Gezien de sleutelrol van de corporaties in de vernieuwing van Zuidwest en de nauwe samenwerking met de corporaties bij de totstandkoming van de Structuurvisie ligt deze lijn voor de hand. 2.3 Samenvatting inhoud Opgave en doelstellingen Op basis van de inventarisatie van de algemene stedelijke beleidsdoelstellingen en de analyse van de ruimtelijke en programmatische kansen en bedreigingen van de bestaande situatie zijn de volgende vijf doelstellingen voor Zuidwest geformuleerd: raadsvoorstellen

2 - Zorgdragen voor een goede inbedding van Zuidwest in de stad (ruimtelijke doelstelling). - Behouden, benutten en profileren van bestaande kwaliteiten in Zuidwest (duurzaamheidsdoelstelling). - Vergroten van de differentiatie in inkomensopbouw in Zuidwest (programmatische doelstelling). - Creëren van een meer gevarieerd stadsdeel met daarbij behorend spectrum aan woonmilieus en woningtypen (doelstelling vanuit woonbeleid). - Behoud en versterken van het draagvlak voor voorzieningen (sociaal-economische doelstelling). Integrale visie en voorstellen De integrale visie geeft aan op welke manier in Zuidwest in de periode tot 2020 de vijf doelstellingen worden bereikt. De integrale visie wordt geschetst aan de hand van vier kernbegrippen: Positioneren zorgt voor een goede inbedding in de stad: - dominante oost-west oriëntatie handhaven, aansluitend bij de structuur van de rest van de stad; - Melis-Stokelaan en Erasmusweg vormen de verbindingen met de Centrale Zone van Den Haag; - Zuidwest positionering als groen-stedelijk woongebied; - profileren op het gebied van sport en recreatie ; - benadrukken van het hoge voorzieningenniveau. Waarderen zorgt voor behoud van de bestaande kwaliteiten: - benoemen van cultuur-historisch waardevolle gebouwen en complexen; - benoemen van deelgebieden waar transformatie meer of minder gewenst cq. waarschijnlijk is. Differentiëren zorgt voor meer variatie in woningtypen, woonmilieus en inkomensopbouw: - driedeling in drie zones met ieder een eigen karakter: gemengde woonvelden, dynamische zone en rustige enclaves; - bovenwijkse voorzieningen sterker concentreren in de dynamische zone. Intensiveren tenslotte voor behoud van draagvlak voor voorzieningen in de wijk: - gemiddelde terugbouwpercentage van 80-85% waarvan gemiddeld 75% op corporatiegrond (bij een gemiddelde verdubbeling van de woninggrootte, waardoor per saldo een toename van het woonoppervlak); - om het maximale terugbouwpercentage te halen is functiemening, meervoudig ruimtegebruik en benutten van niet-wonen locaties noodzakelijk; - naast wonen de ruimte benutten voor meer waterberging en behoud en/of versterking van economische functies. Ruimtelijke uitwerking: driedeling in drie zones De gridstructuur van doorgaande wegen, het groene assenkruis en de structuur van singels en groene buurtwegen blijft de basis voor de differentiatie van Zuidwest. Het versterken van de continuïteit van de vier oost-west wegen staat voorop om het onderscheid met de noord-zuid lijnen te vergroten. De oostwest lijnen (Meppelweg, Hengelolaan, Melis Stokelaan en Erasmusweg) zijn de dragers van de differentiatie in woonmilieu s. Tussen de Meppelweg en Melis Stoke laan komen de Gemengde Woonvelden, tussen de Melis Stokelaan en Erasmusweg de Dynamische Zone en ten zuiden van de Erasmusweg de Rustige Enclaves. Uiteraard is er binnen deze hoofdtypering ruimte voor nadere differentiatie gekoppeld aan de specifieke ligging van locaties, zoals het Zuiderpark, winkelcentra, sportclusters, singels etc. De Gemengde Woonvelden zijn vooral gericht op het wonen. Hierbij is wel ruimte voor buurtvoorzieningen en recreatief groen. De Dynamische Zone heeft behalve een woonfunctie ook de meeste voorzieningen, met namen de schoolvoorzieningen en sportclusters hebben een belangrijke bijdrage in de dynamiek in deze zone. Verder betekent de dynamiek ook een groter contrast, tussen te handhaven delen als de Dreven en nieuwbouw gebieden, stedelijke sferen rond de Leyweg en de open ruimtes van de sportclusters. De Rustige Enclaves zijn wederom gericht op het ontspannen wonen in herkenbare eenheden. In het groene assenkruis wordt een onderscheid gemaakt tussen de noord-zuid as en de oost-west as. De noord-zuid as blijft door zijn introverte karakter geschikt voor sport en volkstuinen, de relatie met de aangrenzende woonbuurten wordt verbeterd. De oost-west as wordt prominenter door zijn betekenis als zone tussen de gemengde woonvelden en dynamische zone. In de as liggen bovenwijkse functies als sportvelden, park en onderwijsvoorzieningen. Daarnaast heeft deze as ook een betekenis als ecologische verbinding tussen Uithof en Zuiderpark en levert hij, waar mogelijk, een bijdrage in de waterbergingscapaciteit. raadsvoorstellen

3 De orthogonale hoofdwegenstructuur verdeelt Den Haag Zuidwest in helder afgebakende buurten. Voor elk van deze buurten is een terugbouwpercentage bepaald. Uiteindelijk wordt gestreefd om in heel Zuidwest 85% van het te slopen woningaantal terug te bouwen. De verschillen per buurt komen voort uit de ligging van de buurt, de waardering van de bestaande gebouwen en ensembles en de mogelijke kansen voor verdichting bij bijvoorbeeld scholen en sportcomplexen. Met het terugbouwpercentage van 85% verdubbelt ruwweg het bouwvolume ten opzicht van de oude situatie. Een deel hiervan bestaat uit gebouwde parkeervoorzieningen; deze zijn noodzakelijk om bij de gehanteerde parkeernorm van 1,5 parkeerplaats per woning ook voldoende kwaliteit op de openbare straat te realiseren. Kansen In de Structuurvisie wordt een aantal locaties benoemd als zogenaamde kanszones. Dit zijn locaties - in de meeste gevallen buiten de corporatiegebieden - die door hun strategische ligging goede kansen bieden voor herontwikkeling met een meer gemengd en/of intensiever programma. Een dergelijk proces is al gaande voor sommige locaties, zoals winkelcentrum De Stede. Het is niet de bedoeling dat deze locaties actief ontwikkeld gaan worden door de gemeente maar wel dat de markt hier op kansen inspeelt en dat de gemeente hierin waar mogelijk medewerking verleent. Op de kanskaart zijn ook (veelal particulier) complexen aangegeven die door slecht onderhoud of om andere redenen een negatieve invloed hebben op een ruime omgeving. Hier liggen dus niet alleen kansen (maar dus ook dringende aanleidingen) om verbetering af te dwingen dan wel stimuleren. Monitoring en flexibiliteit Het ligt binnen de aard en ambitie van de Structuurvisie om flexibel in te kunnen spelen op zich wijzigende omstandigheden. Daarvoor zijn monitoring en periodieke evaluaties onontbeerlijk. Om de ruimtelijk en programmatische doelstellingen van de Structuurvisie in de toekomst te kunnen toetsen en bij te sturen wordt na vaststelling van de Structuurvisie een systeem opgezet voor monitoring. Hierbij wordt bekeken waar aangesloten kan worden bij lopende onderzoeken/registraties die de gemeente of andere instanties periodiek uitvoeren en waar specifiek voor Zuidwest monitoring opgezet moet worden. Voorbeelden van lopende of reguliere onderzoeken waarop aangehaakt kan worden zijn de jaarlijkse actualisatie van het Werkgelegenheidsregister en de Stadsenquête. De programmatische thema s gelden als leidraad voor de ontwikkeling van Zuidwest op lange termijn. De feitelijke invulling van de programmatische thema s zijn echter altijd onderhevig aan veranderingen door de economische conjunctuur en maatschappelijke trends. Bij de ontwikkeling van de gebieden, projecten en sectorale plannen kan ingespeeld worden op de vraag van dat moment binnen de programmatische thema s (type woning, type sport-beoefening, type zorg). Ontwikkelingsstrategie In de Structuurvisie is in hoofdlijnen aangegeven hoe de ontwikkelingen in Zuidwest worden aangepakt, welke verantwoordelijkheden bij welke partij(en) liggen en welke investeringsstromen gemoeid zijn met de realisatie. Hoofdlijn is dat de corporaties verantwoordelijk zijn voor de aanpak van de deelgebieden, met alle daarbij behorende taken, waarbij de gemeente een ondersteunende en toetsende rol heeft. Voor deelplanoverstijgende onderwerpen en ingrepen ligt het voortouw bij de gemeente en zorgt de gemeente voor afstemming met andere partijen, waaronder de corporaties. Relatie met andere projecten De Structuurvisie Zuidwest kent een ste rke wisselwerking met verschillende lopende projecten. Enerzijds zijn deze projecten input voor de Structuurvisie, zeker indien sprake is van een vergevorderd stadium en/of eerdere besluitvorming. Anderzijds is de Structuurvisie sturend voor plannen die nog in ontwikkeling zijn en zeker voor plannen die nog niet of pas recent zijn opgestart. Belangrijke deelplannen zijn: - Gebiedsvisie Moerwijk - Gebiedsontwikkeling Moerwijk-Zuid - Concept-actieplan voor de sociale aanpak van Den Haag Zuidwest - Locatieontwikkeling Melis Stokelaan (complex 505) - Locatieontwikkeling Coevoordenstraat e.o. - Gebiedsvisie Morgenstond - Gebiedsontwikkeling Morgenstond-Midden - Gebiedsontwikkeling De Raden Naast de inhoudelijke (ruimtelijk-programmatische) afstemming speelt bij de deelgebieden natuurlijk ook de afstemming in tijd (wanneer gebeurt wat?) en de afstemming in communicatie. In de communicatie over Zuidwest wordt ervoor gezorgd dat er steeds zoveel mogelijk samenhang is tussen het overkoepelende schaalniveau (Structuurvisie Zuidwest, voorraadbeleid corporaties) en de deelplannen. 3. PROCES Samenwerking met corporaties De drie corporaties hebben samen met de gemeente zitting in de ambtelijke Regiegroep Zuidwest en de Stuurgroep Zuidwest (directeuren van corporaties en de wethouder ROSW). raadsvoorstellen

4 In het proces om tot de Structuurvisie Zuidwest te komen is voortdurend samengewerkt en afgestemd met de corporaties. De corporaties waren het in een eerder stadium al eens met de inhoudelijke doelstellingen van de Structuurvisie, maar hadden twijfels over de mogelijkheid om op het niveau van gebiedsontwikkeling haalbare plannen te realiseren binnen de opgestelde randvoorwaarden. De discussiepunten richtten zich op de parkeernormen en -oplossingen, de terugbouwpercentages bij sloop-nieuwbouw en de verhouding eengezinswoningen versus appartementen bij terugbouw, met name in relatie tot de huidige markt. Op verzoek van de corporaties is daarom rond de zomer van 2003 een verdiepingsslag gemaakt om de randvoorwaarden van de integrale visie te toetsen. De volgende conclusies van de verdiepingsslag zijn overgenomen in de Structuurvisie: - het terugbouwpercentage bij sloop-nieuwbouw is teruggebracht van 100% naar 80-85% waarvan 75% op corporatiegrond - de verhouding eengezinswoningen versus appartementen in de zones Rustige Enclaves en Gemengde Woonvelden is bijgesteld van 50%-50% naar 40%-60% Door deze aanpassingen is het vertrouwen gecreëerd dat de doelstellingen van de Structuurvisie Zuidwest niet alleen ambitieus maar ook realistisch zijn. Op basis van ruimtelijke en financiële verkenningen op deelgebied-niveau is aangetoond dat de gevraagde differentiatie en woningaantallen haalbaar zijn, op voorwaarde dat alle betrokken partijen een maximale inspanning leveren om beschikbare middelen zo effectief mogelijk in te zetten en te streven naar creatieve oplossingen op het gebied van intensief ruimtegebruik, functiemenging en integratie van beleidsvelden die verder gaan dan wat tot nu toe in Zuidwest aan vernieuwing heeft plaatsgevonden. Informatie en inspraak De Structuurvisie Den Haag Zuidwest is op 4 december 2003 door burgemeester en wethouders vrijgegeven voor inspraak. De Structuurvisie is ter inzage gelegd op het Stadsdeelkantoor en het Stadhuis van 8 december tot 1 maart. De belanghebbenden zijn op de hoogte gebracht van de ter inzage legging middels een persbericht en een advertentie in de Posthoorn en Zuidwestnieuws. De Structuurvisie was ook beschikbaar via de gemeentelijke website op internet. Er zijn drie avonden georganiseerd. Op 15 december heeft een informatieve avond plaatsgevonden met vertegenwoordigers van de bewonersorganisaties (toelichting op de Structuurvisie, beantwoorden van vragen), op 9 februari heeft een gecombineerde informatie- en inspraakavond plaatsgevonden met ondernemersvertegenwoordigers, en op 17 februari heeft een inspraakavond plaatsgevonden met de vertegenwoordigers van de bewonersorganisaties. Om de bewoners gelegenheid te geven na deze tweede avond nog eventuele schriftelijk reacties in te sturen, is de inspraakperiode met een maand verlengd tot 1 maart. Er zijn in totaal tien schriftelijke reacties binnengekomen. Daarnaast gelden de verslagen van de ondernemers- en bewonersavond als inspraakreacties. De samenvatting van de ingekomen reacties, de beantwoording door de gemeente en de verslagen van de inspraakavonden zijn te vinden in het Inspraakrapport Structuurvisie Zuidwest. Naar aanleiding van de inspraak is de Structuurvisie op onderdelen aangepast om zaken te verduidelijken of te actualiseren. Deze wijzigingen hebben geen invloed gehad op de hoofdlijnen van de Structuurvisie. Dit komt enerzijds door het feit dat veel inspraakreacties aansluiten bij de ambities (of zorgpunten) van de gemeente. Anderzijds hebben de kritische reacties vooral betrekking op het woonbeleid op stedelijk niveau (herstructureringsopgave, prestatieafspraken); onderdelen waarbij gezien de eerdere besluitvorming weinig ruimte of aanleiding was om tot aanpassingen te komen in het kader van de Structuurvisie Zuidwest. Op onderdelen is vast te stellen dat de belangen van bewoners en corporaties parallel lopen, zij het vanuit verschillende invalshoeken. Zo is de keuze die in een eerder stadium gemaakt is om de terugbouwpercentages naar beneden bij te stellen (in afwijking van het gemeentelijke ambitieniveau) zowel ingegeven door de corporaties (zorgen omtrent afzetbaarheid van woningtypes) als door de bewoners (zorgen omtrent verlies aan leefbaarheid door teveel verdichting). Nadere uitwerkingen De Structuurvisie Zuidwest geeft niet in één klap antwoord op alle vragen die in Zuidwest leven op ruimtelijk-programmatisch gebied. Naast de uitwerking in deelgebieden zal ook op verschillende thematische gebieden nadere uitwerking nodig zijn. Een eerste uitwerking is het Concept-actieplan voor de sociale aanpak van Den Haag Zuidwest. Dit plan bevat inhoudelijke randvoorwaarden voor de verdere ontwikkeling van de niet-commerciële voorzieningen in Zuidwest. De uitgangspunten op hoofdlijnen vanuit de structuurvisie Zuidwest zijn daarin opgenomen. Het concept-actieplan is op 23 maart 2004 door het college van burgemeester en wethouders vrijgegeven voor bespreking met alle betrokkenen. Hoge prioriteit voor nadere uitwerking ligt bij het onderwerp bedrijfsruimte/economie, omdat de ambit ies en programma s op gebied van economie die in de Structuurvisie zijn vastgelegd niet vanzelf gerealiseerd zullen worden. Belangrijke vraagstukken die in beeld moeten worden gebracht zijn de fasering (als sloop sneller dreigt te gaan dan herbouw, hoe gaan we daar dan mee om?) en de rol van de corporaties - die in de huidige situatie meestal eigenaar zijn van de bedrijfsruimten en mogelijke andere partijen bij het slopen en herontwikkelen van bedrijfsruimte. raadsvoorstellen

5 Andere voorbeelden van thematische uitwerkingen van de Structuurvisie zijn een investerings- en uitvoeringsprogramma voor maatregelen in de openbare ruimte, waarmee reeds een begin gemaakt is, en een nadere uitwerking (ruimtelijk en financieel) van de gewenste uitbreiding van de waterstructuur ten behoeve van een betere en meer duurzame waterhuishouding. Deze Watervisie Zuidwest wordt in 2004 opgestart als één van de pilots in het kader van de Waterstructuurvisie Den Haag die in samenwerking met het Hoogheemraadschap Delfland wordt opgesteld. 4. Besluit Gezien het vorenstaande stellen wij u voor, het volgende besluit te nemen: De raad van de gemeente Den Haag, Gezien het voorstel van burgemeester en wethouders, Besluit: I. de Structuurvisie Zuidwest vast te stellen als de beoogde ontwikkelingsrichting van Zuidwest op ruimtelijk-programmatisch gebied voor de periode tot 2020; II. III. de Structuurvisie Zuidwest te hanteren als kaderstellend plan en te hanteren als sturings- en toetsingskader voor nieuwe initiatieven en nadere uitwerkingen op ruimtelijk-functioneel gebied en te benutten bij afstemming met beleidsinspanningen op andere gebieden (welzijn, beheer, duurzaamheid); na vaststelling van de Structuurvisie via monitoring de voortgang van de doelstellingen te toetsen en periodieke evaluatie met eventuele bijstellingen op te stellen. Aldus besloten in de openbare raadsvergadering van De griffier, De voorzitter, De Structuurvisie alsmede het inspraakrapport liggen voor de raadsleden in de leeskamer alsmede voor een ieder in het Gemeentelijk ContactCentrum, Spui 70 ter inzage. Burgemeester en wethouders van Den Haag. De secretaris, D.M.F. Jongen. De burgemeester, W.J. Deetman. raadsvoorstellen