Somatiek en verslaving

Transcriptie

1 Somatiek en verslaving Utrechtse Somatische Screening (potentiële) belangenverstrengeling Disclosure belangen spreker Geen / Zie hieronder Hans Post, verslavingsarts VictasUtrecht Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Bedrijfsnamen Inleiding Angstklachten tijdens de ontwenning Somatische zorg een miskend probleem Drugs, alcohol en medicatie gebruik Ingewikkeld om somatische klachten van psychische klachten te onderscheiden. Man 30 jaar alcohol en cocaïne Vrouw 57 jaar alcohol COPD Rusteloos Gespannen gevoel Slecht slapen Nachtelijk transpireren Kortademig Snelle pols Geen temp. Angstklachten tijdens ontwenning Inleiding Beleid; L.O. : geen afwijkingen Seroquelomhoog Geen verbetering X-thorax ; Beleid Telefonisch overleg Librium omhoog Geen verbetering Lichamelijk onderzoek Somatische zorg een miskend probleem Drug en medicatie gebruik Ingewikkeld om somatische van psychische klachten te onderscheiden Presenteren klachten in een laat stadium dubbelzijdige pneumonie exacerbatie COPD 1

2 Huidinfectie Huidinfectie Huidinfectie Waarom vroegtijdig signaleren Waarom meer somatiek? Komen minder vaak in aanmerking voor dure behandelingen of diagnostische ingrepen Yue Li e.a 2014 hartkatheterisatie, stent, heupprothese etc. Langere en meerdere opnames Minder welkom in ziekenhuizen en verpleeghuizen Je bent niet minder verslaafd als je toevallig somatisch ziek bent E. Noorlander Sterfte cijfer van drugsgebruikers is de afgelopen 30 jaar sterk afgenomen Ze worden dus ouder en de kans op ziekten daardoor ook groter De zorg mijdende alcoholpopulatie bleef voorheen dikwijls uit zicht Door de outreachendezorg komt die nu eerder in het zicht van de hulpverlening. Maar wel regelmatig met alcohol gerelateerde somatische aandoeningen. Door outreachendezorg ook meer contact meer de voorheen dak-en thuisloze populatie Maar er was (is?) weinig aandacht voor de klachten en lichamelijke problemen Clausen e.a 2008 Drug and Alcohol Dependence Soyka e.a 2006 Journal of Clinical Psychopharmacology 2

3 USS Geschiedenis Eind jaren negentig De Tunnel 2006 Plan van Aanpak Initiatief Zalm Leefgebied gezondheid en zorg GGZ, maatschappelijke instellingen, huisartsen, apothekers Matige aandacht voor en kennis van lichamelijke problemen 1 e screeningslijst na 2 jaar geëvalueerd Te uitgebreid 2012 USS Jose Koerts Jacqueline Middeldorp en Ronald Smit USS Doelgroep Zeer langdurige problematiek op alle levensgebieden. Geen behandelperspectief, geen beperking van gebruik, Gedragsmatige aanpak om verblijf binnen de voorzieningen hanteerbaar te houden. Door hun gebruik, wijze van gebruik, levenswijze meer risico s Zorg mijdend Door hun gedrag regelmatig niet meer welkom in ziekenhuizen Somatische screening Initiatief GGD, Altrecht, Victas USS Pijnklachten Mannen Vrouwen Totaal N=113 N=31 N=144 Pijnklachten 57 (55,9) 21 (70,0) 78 (59,1) Neusaandoeningen 20 (19,6) 5 (17,2) 25 (19,1) Epileptische aanvallen 5 (4,9) 3 (10,0) 8 (6,1) Duizeligheid 28 (27,7) 15 (50,0)* 43 (32,8) Slaapstoornissen 45 (44,6) 16 (53,3) 61 (46,6) Moeheid/sedatie 47 (46,5) 20 (66,7)* 67 (51,1) Incontinentie 6 (5,9) 6 (20,0)* 12 (9,1) Seksuele functiestoornissen 5 (6,0) 0 5 (4,7) Pijn bij het vrijen 3 (3,6) 4 (14,8) 7 (6,4) Uitblijven menstruatie 16 (55,2) Erectieproblemen 7 (7,8) Huidaandoeningen 26 (26,8) 6 (20,7) 32 (25,4) Ontstekingen 13 (14,1) 5 (18,5) 18 (15,1) Loopvoeten 5 (5,3) 0 5 (4,2) Erysipelas 1 (1,1) 1 (3,8) 2 (1,7) Polyneuropathie 18 (19,4) 4 (14,8) 22 (18,3) Pijnklachten in de literatuur Cijfers over pijnklachten bij de algemene bevolking? Door ontbreken definitie, classificatie en geen ICD10 codering Chronisch pijn bij patiënten met een stoornis in middelen gebruik 32% Chelminski e.a Chronische pijn bij opiaat verslaafden 29-60% Rosenbaume.a. 2003, Pelese.a. 2005, Potter e.a. 2008, Sheu.e a Chronische pijn heeft een forse impact op kwaliteit van leven Pijnklachten bij patiënten in methadononderhoudsbehandeling The truth of the human condition is that everyone lies. The only variable is about what. Misvattingen Methadon zorgt voor analgesie Gebruik van extra opioiden kan tot een terugval leiden Combinatie kan ademhalingstilstand, bewustzijnsdaling geven Pijnklachten worden gebruikt om aan extra opioiden te komen Vragen om opioidenworden geïnterpreteerd als vragen om drugs i.p.v. verlichting van de pijn 3

4 Pijn Pijn Vragen om opioidenworden geïnterpreteerd als vragen om drugs i.p.v. verlichting van de pijn Hoge tolerantie en hyperalgesie komen vaak voor bij langdurig gebruik Doverty e.a. 2001, Athanasos 2006, Conpton 2014 Regelmatig hoge doses nodig Door tolerantie en kruis-tolerantie Hyperalgesie Doverty 2001 Athanasos 2006, Compton e.a 2014 Conclusie; Verslaafden zijn gevoeliger voor pijn Niet adequaat behandelen van acute pijnklachten kan leiden tot chronische pijnaandoeningen Er zijn geen richtlijnen hoe we verslaafden met pijnklachten wel adequaat kunnen behandelen Vaak wordt gedrag aan de verslaving toegeschreven maar het kan ook veroorzaakt worden door het niet adequaat behandelen van de pijn Bij onthouding kunnen pijnklachten toenemen Casus Methadon + pijn Methadon werkt! Hoge doseringen! Klacht Pijnklachten Somberheid Gebrek aan energie Stemmingswisselingen Verminderde libido/ erectiestoornissen Bij opiaatverslaafden komen recidiverende depressies veel voor Hypogonadisme Hypogonadisme Bij werking van langdurig opiaatgebruik Samaan e.a 2014, Daniel 2002, Hallinan Mogelijk dosis gerelateerd Studies spreken elkaar tegen. Hallinan 2014 Mendelson 1975 Hypogonadisme geeft verlaging van de pijndrempel. Mogelijk kan het voorschrijven van testosteron bij patiënten met chronische pijnklachten de hoeveelheid medicatie die gebruikt wordt doen afnemen? Geeft buprenorfine een minder sterke afname van testosteron? Laat daarom ook regelmatig de testosteron spiegel bepalen (is niet opgenomen in de RIOB richtlijn). Vooral bij obesitas, depressieve klachten, gebrek aan energie, seksuele functiestoornissen, spierzwakte Osteoporose 4

5 Vragen? Conclusies Is het niet verstandiger om de methadon doseringen bij oudere patiënten te verlagen. Hoe zit het met de testosteron spiegel van cliënten op hoge doseringen methadon Testosteron spiegel prikken bij patiënten op hoge doses Hoe behandel je pijnklachten bij patiënten op buprenorfine Door de vergrijzing van de verslaafde populatie zullen er de komende jaren meer lichamelijke aandoeningen ontstaan Pijnklachten zullen daardoor toenemen Vroeg signalering en adequate behandeling van pijn kan mogelijk chroniciteit voorkomen Er dient meer aandacht te komen voor pijngeneeskunde in de opleiding van medewerkers in de verslavingszorg 5