Lange Wemen en de toekomst van de binnenstad van Hengelo

Transcriptie

1 BIJLAGE 1 bij B&W / Raad versie 2 november 2010 Lange Wemen en de toekomst van de binnenstad van Hengelo Hengelo is een zelfbewuste en zelfstandige stad met een regionale positie in Twente. De binnenstad heeft daarin een belangrijke plaats en is complementair aan de binnenstad van het zeer nabij gelegen Enschede. Voor haar eigen bewoners is de binnenstad het centrum van Hengelo, niet alleen voor winkelen, maar ook voor uitgaan en ontmoetingen. Deze positie van de binnenstad van Hengelo is niet vanzelfsprekend blijvend. Zo neemt het aantal winkelbezoekers aan de binnenstad reeds enige jaren af. Na een aantal jaren, waarbij veel energie gestoken is in de ontwikkeling van andere delen van Hengelo, werd rond 2005 door de gemeenteraad aandacht voor de binnenstad weer centraal gesteld en werden nieuwe plannen opgepakt. Het huidige college stelt in haar coalitieakkoord onder andere De binnenstad is een economische factor van betekenis voor Hengelo. Daarom zetten wij in deze periode in op het versterken van de economische structuur van die binnenstad. Horeca en detailhandel zijn hiervoor dragende factoren. en Wij zien de binnenstad bij uitstek als de huiskamer van Hengelo, de plek van verbinding en ontmoeting voor de Hengeloërs en bezoekers van onze stad. De binnenstad is een centraal element in de structuurvisie Hengelo Het vergroten van de aantrekkelijkheid van de binnenstad is voor ons een prioriteit. alsmede De gebiedsontwikkeling Lange Wemen, Blokkercomplex en de Lambertushof/Wetstraatkwartier vormen voor ons belangrijke dragers voor de ontwikkeling van de binnenstad. Lange Wemen en de toekomst van de binnenstad van Hengelo pagina 1 van 5

2 Nieuw elan Hengelo In de in 2007 vastgestelde structuurvisie Hengelo 2030 is gekozen voor een ontwikkelingsrichting van de stad waarin ingezet wordt op Van groei naar kwaliteit ; dat betekent in principe geen uitbreidingen meer aan de stadsrand, maar verbeteren van de bestaande stad. Daartoe zijn kernprojecten benoemd die er toe bijdragen de ambities van Hengelo te verwezenlijken. Deze kernprojecten vertegenwoordigen het nieuwe elan van Hengelo en zijn noodzakelijk om de stad te ontwikkelen naar Eén van de belangrijkste daarvan betreft de binnenstad en is het realiseren van een stadscentrum voor ontmoetingen. Met activiteiten die van het centrum dé plek maken waar mensen van binnen en buiten Hengelo elkaar ontmoeten. Hiertoe moeten drie parels (deelgebieden) sterk worden verbeterd: het gebied rondom het Centraal Station van Twente, het kernwinkelgebied (rondom de markt) en het stadhuis en haar omgeving. Daar ontmoeten mensen elkaar en spelen evenementen en activiteiten zich af. Dáár gaan nieuwe impulsen vanuit. De realisatie van deze parel inclusief nieuwbouw stadskantoor/verbouw stadhuis is daarom - zo stelt de visie - van cruciaal belang als (economische en maatschappelijke) impuls voor Hengelo. Het huidige project Lange Wemen betreft de aanpak van deze parel. De drie parels liggen als het ware aaneengeregen via het voetgangersgebied dat loopt van vanaf het Industrieplein ten zuiden van het station via het marktplein tot en met het Burgemeester Jansen plein. Met de aanpak van de drie parels blijft het centrum in balans en verplaatst het zwaartepunt zich niet zoals in veel andere steden gebeurt naar een andere plek bv het centraal station vanwege de ontwikkeling van Hart van Zuid. Horeca- en detailhandelsbeid Ook werd rond 2005 de binnenstad centraal gezet in de visievorming op de horeca- en winkelstructuur van Hengelo. In de door de raad vastgestelde Horecavisie en beleid Hengelo is o.a. het Burgemeester Jansenplein als het brandpunt voor de dag- en avondhoreca benoemd. Het vormt daarmee de verbindende schakel tussen de avond- en nachthoreca (Westelijk deel binnenstad) en de daghoreca in het winkelgebied (centrum-kernwinkelapparaat). Het heeft een functie voor zowel het winkelende publiek als de horecabezoeker. Een versterking van het horeca-aanbod rond dit plein wordt nagestreefd: toevoeging van horecabedrijven, zoals eetcafés, Grand-Cafés en restaurants. Dit kunnen nieuwe vestigingen zijn, maar ook verplaatsing van bestaande. Een verbeterde inrichting met terrasfuncties en sfeerverhogende elementen is daarbij een belangrijk aandachtspunt. De ontwikkeling van het Burgemeester Jansenplein als horecaplein is input voor het project Lange Wemen. Iets later stelde de raad vast Beleidsvisie Detailhandel Hengelo Daarin is gekozen om het aantal m2 winkels in de Binnenstad en met name voor grootschalige winkels uit te breiden bij de Brink-hoek Nieuwstraat, de markt en de Lambertushof. Als bronpunt voor het noordelijke deel van het kernwinkelgebied kiest deze visie om het boodschappencentrum Thiemsbrug in de toekomst te versterken. Het project Lange Wemen staat zoals uit het voorgaande is af te leiden, niet op zich zelf, maar is voortgekomen uit de positionering van Hengelo in Twente en daarbinnen de ontwikkelingskoers die Hengelo voor haar binnenstad heeft gekozen. Het is het belangrijkste project om die koers te realiseren. Het gebied kent nu een matige kwaliteit. Het winkelcentrum Thiemsbrug functioneert weliswaar goed maar voldoet niet meer geheel aan de wensen van de eigenaar. De rest van het gebied heeft een desolate uitstraling: een verlaten stadskantoor, een tweetal kleine parkeerterreinen waardoor auto s de binnenstad inrijden, een winkel/woningenstrook aan de Deldenerstraat met vaak leegstand, etc. De uitstraling van de bovengrondse parkeergarage Thiemsbrug is geen fraai gezicht. De betekenis van het project Lange Wemen voor de binnenstad heeft diverse kanten. Zo wordt door dit project een grote kwaliteitsimpuls gerealiseerd met: 1. Een verbeterde bereikbaarheid van de binnenstad door uitbreiding en verbetering van de huidige parkeergarage. Deze parkeergarage dient als bronpunt en aanlooproute voor het kernwinkelgebied. 2. De vernieuwing en versterking van het boodschappencentrum Thiemsbrug 3. Een centraal horecaplein en versterking van de woonfunctie in de binnenstad welke ook wensen zijn uit het Binnenstadsdebat. Lange Wemen en de toekomst van de binnenstad van Hengelo pagina 2 van 5

3 4. Meer binnenstadsbewoners en -werkers (in woningen, winkels, stadskantoor etc.) die bij zullen dragen aan een levendige binnenstad. 5. De realisatie van het nieuwe stadskantoor, samen met de vernieuwing van het stadhuis, waardoor er een ontmoetingsplek is waar burgers, bestuur, politiek, ambtenaren makkelijker met elkaar in contact komen. Maatschappelijke en economische betekenis van Lange Wemen In de Structuurvisie Hengelo 2030 is aangegeven dat ontwikkeling van de Binnenstad van Hengelo cruciaal is voor het behoud van de vitaliteit van de stad als geheel. Het allerbelangrijkste kernproject uit de Structuurvisie Hengelo 2030 voor de binnenstad is het Parelsnoer. Het kernproject omvat de verbetering van de economische, ruimtelijke en functionele kwaliteit van de drie belangrijkste pleinen in de binnenstad en de verbinding daartussen. Die drie parels zijn het stationsplein, het marktplein (incl. Brinkplein) en het Lange Wemen/Burgemeester Jansen Plein. Niet alleen de ruimtelijke kwaliteit van de openbare ruimte maar ook die van de gebouwde omgeving krijgt een kwaliteitsimpuls (groen, grijs, rood en blauw). Dat dit hard nodig is, is onder andere gebleken uit de vele opmerkingen van de deelnemers van het binnenstaddebat en uit de resultaten van de omnibusenquête 2008 waarin met name het stadscentrum en ook het winkelen als de belangrijkste negatieve kenmerken van Hengelo worden genoemd. Als nu nee wordt gezegd tegen Lange Wemen gaat voor ten minste een aantal jaren de kans voorbij om het Burgemeester Jansenplein en het omliggende gebied een kwaliteitsimpuls te geven. Eigenaren van vastgoed in het projectgebied zullen gaan investeren in achterstallig onderhoud en gedeeltelijke kwaliteitsverbetering van hun eigen vastgoed. Binnen een aantal jaren daarna (inschatting: komende 10 jaren) zullen zij dan niet meewerken aan nieuwe grootschalige ingrepen, omdat dit tot kapitaalsvernietiging leidt. Daarmee is de kans groot dat de ontwikkeling in dit deel van de (binnen)stad voorlopig op slot gaat. Dit kan leiden tot verdere kwaliteitsvermindering van het gebied en nog verdere vergroting van de achterstand van de binnenstad van Hengelo ten opzichte van omliggende steden. Het niet doorgaan van Lange Wemen heeft ook gevolgen voor het aantal bezoekers aan de binnenstad. Per jaar brengen naar schatting ca mensen een bezoek aan het stadskantoor aan de Hazenweg die dan niet in de binnenstad komen. Hierdoor en ook door het niet realiseren van het stadskantoor en de woningen loopt de binnenstad ook structurele bestedingen in horeca en winkels en daarmee werkgelegenheid mis. Hiermee wordt dan een zeer belangrijke maatregel, om het reeds jaren dalende bezoekersaantal aan de binnenstad te keren, onbenut gelaten. Op korte en middellange termijn zijn er geen maatregelen in beeld die een vergelijkbaar effect zullen hebben. Lange Wemen en de toekomst van de binnenstad van Hengelo pagina 3 van 5

4 Relatie met andere ontwikkelingen Een andere consequentie van het niet doorgaan van Lange Wemen is het te verwachten negatieve effect op andere potentiële private investeringen, waaronder: Lambertushof Zo is in verband met de beleggingswaarde en de verhuurbaarheid van de nieuwbouw van de Lambertushof het voor de ontwikkelcombinatie van belang dat Lange Wemen uitgevoerd wordt. De winkelroute vanaf het nieuwe winkelstraatje ter plaatse van de winkel Thom Broekman via de nieuwe Lambertushof naar de Hema is daarbij cruciaal. Dit heeft ook relatie met het Hemapand. De eigenaar daarvan zal in samenhang met de nieuwbouw van de Kloosterhof eerder willen investeren in haar pand. Mocht het Hemapand vernieuwd worden dan ligt het voor de hand dat de panden aan de Enschedesestraat tussen de Hema en de nieuwbouw van de Blokkerlokatie ook vernieuwd zullen gaan worden. Ariënsschool/badhuis - Wemenstraat In overleg tussen gemeente en Welbions wordt gekeken of de entree van de Wemenstraat aan de Oldenzaalsestraat ontwikkelt kan worden. Dit gebied zit niet in het exploitatiegebied en de grondexploitatie van de gemeente en niet in het exploitatiegebied van IPMMC. Hoek Deldenerstraat Langestraat Het winkel appartementen pand op de hoek van Langestraat en Deldenerstraat is in bezit van Welbions. Dit pand zit wel in het exploitatiegebied van de gemeente maar is niet meegenomen in de grondexploitatie als te verwerven en her te ontwikkelen. Welbions wil dit pand in de ontwikkeling betrekken waarbij 2 mogelijkheden nader worden bekeken: sloop/nieuwbouw of renovatie. Duurzaamheid Het project Lange Wemen zal ook op het gebied van duurzaamheid veel gaan betekenen. Voor de nieuwbouw van het stadskantoor is een klimaatneutraal gebouw uitgangspunt, en zelfs een stap verder, het Cradle to Cradle concept (C2C) wordt nagestreefd. Hierdoor zal het energieverbruik fors lager zijn dan bij het gebruik van een oud kantoorgebouw. Het nieuwe stadskantoor zal worden aangesloten op het warmtenet. Daarnaast levert de huisvesting van de ambtenaren in de binnenstad structureel minder verplaatsbewegingen tussen gebouwen dan in de huisvestingssituatie zoals die nu is (stadhuis en Hazenweg). Doordat ten opzichte van de snelweglocatie Hazenweg de binnenstadslocatie moeilijker te bereiken is per auto en door de nabijheid van het station zal een aantal mensen uit eigen beweging overstappen op het openbaar vervoer en de fiets. Het plan voor Lange Wemen is beschreven in de Nota van Uitgangspunten die de raad in december 2008 vastgesteld heeft. Kort samengevat, de realisatie en aanwezigheid van het project Lange Wemen betekent een krachtige sociale, economische, fysieke en duurzame aanjager voor de ontwikkeling van de binnenstad; een kans die zich niet gauw weer zal aandienen. Lange Wemen en de toekomst van de binnenstad van Hengelo pagina 4 van 5

5 Proces gebiedsontwikkeling Lange Wemen tot nu Raad : Kredietaanvraag bestuurlijke opdracht Lange Wemen B&W/Raad : Presentatie visies 3 architecten B&W : Vervolgopdracht Lange Wemen (uitwerking PvE Lange Wemen) Raad : Lange Wemen, locatiekeuze en nieuwbouw stadskantoor 2013 (principe besluit stadskantoor bij stadhuis) Raad : Kredietaanvraag Lange Wemen (o.a. uitwerken PvE Stadskantoor/Stadhuis) B&W : Concept - Nota van Uitgangspunten, vrijgeven voor inspraak Raad : Lange Wemen, NvU en samenwerkingsovereenkomst (SOK) B&W : Uitvoeringsovereenkomst grondexploitatie Lange Wemen Realisatieovereenkomst stadskantoor gemeente Hengelo Beide overeenkomsten tussen gemeente en AM Real Estate BV (nadien opgegaan in IPMMC) Raad : Overeenkomsten B&W ter kennisname Vaststelling Grondexploitatie fasen 1+2 en 3 B&W : Kennisneming van het feit dat de Kon. BAM groep niet uiterlijk 1 maart haar goedkeuring gaf aan de ondertekende uitvoerings- /realisatieovereenkomsten De overeenkomsten waren daarmee ontbonden. B&W : Brief aan de raad mbt voortgang Lange Wemen o.a. dat de oorspronkelijke initiatiefnemers, de gemeente, Welbions en het Nederlands Duits Winkelfonds de mogelijkheden en de voorwaarden voor een doorstart aan het onderzoeken zijn. Lange Wemen en de toekomst van de binnenstad van Hengelo pagina 5 van 5