EHBO doe je zo! Lesplan - Introductie Rode Kruis & EHBO. Handleiding

Transcriptie

1 EHBO doe je zo! Lesplan - Introductie Rode Kruis & EHBO Handleiding

2 EHBO doe je zo! Lesplan - Introductie Rode Kruis & EHBO Colofon Het Rode Kruis Postbus KC Den Haag ehbo@redcross.nl Samenstelling Lisan de Lange Simone van Oosten Cees van Romburgh Illustraties Lemniscaat Vormgeving Grafisch Buro van Erkelens Het Rode Kruis De cursusmaterialen mogen uitsluitend worden gekopieerd voor educatieve doeleinden in het kader van de Eerste Hulp activiteiten en trainingen van het Rode Kruis. Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het rode Kruis. Het Rode Kruis heeft er naar gestreefd de rechten van derden zo goed mogelijk te regelen. Degenen die desondanks menen zeker rechten te kunnen gelden, kunnen zich tot het Rode Kruis wenden. Colofon

3 EHBO doe je zo! Lesplan - Introductie Rode Kruis & EHBO Inhoud Inleiding EHBO leer je zo! Lesplan 7 Opdracht 1 7 Opdracht 2 7 Opdracht 3 8 Opdracht 4 8 Opdracht 10 Opdracht 6 10 Inhoud

4

5 Inleiding EHBO staat voor Eerste Hulp Bij Ongelukken. EHBO is de noodzakelijke Eerste Hulp die, in afwachting van meer deskundige hulp, uitgevoerd kan worden. Het doel van EHBO is het leven van een slachtoffer redden of zijn of haar letsel zoveel mogelijk beperken. EHBO kan en mag door iedereen en in elke situatie worden verleend. Deze les past goed binnen het kerndoel Oriëntatie op jezelf en de wereld en dan met name bij de volgende onderliggende doelen: 34. De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en anderen. 3. De leerlingen leren zich redzaam te gedragen in sociaal opzicht, als verkeersdeelnemer en als consument. 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. Doelgroep Leerlingen in groep 7-8 van de basisschool, in de leeftijdscategorie jaar. Lesprogramma In deze introductie les worden het Rode Kruis en EHBO geïntroduceerd. Als leerkracht of vrijwilliger van het Rode Kruis heb je de vrijheid om de les aan te passen. Als je weinig tijd hebt, kun je er uiteraard voor kiezen om het lesplan in te korten. Leerdoelen en competenties Leerlingen leren wat EHBO is en waarom het belangrijk is om over EHBO te leren. Leerlingen leren dat ze altijd kunnen en mogen helpen Leerlingen leren wat er gebeurt als zij bellen Leerlingen leren dat er vier belangrijke stappen zijn bij het geven van EHBO Leerlingen leren EHBO te geven bij schaaf- en snijwonden Wie mag deze les geven? Leerkrachten en vrijwilligers van het Rode Kruis zijn bevoegd om de lessen te geven. In de praktijk blijkt dat zij het theoretische gedeelte prima kunnen onderwijzen. Het aanleren van EHBO-vaardigheden vraagt wat meer. Als je je als leerkracht onzeker voelt over het aanleren van de vaardigheden, kun je uiteraard eerst een EHBO cursus bij het Rode Kruis volgen. Dit kan vaak bij jou in de buurt, of in georganiseerd verband met je collega s Didactische aanwijzingen bij EHBO onderwijs De didactische werkvormen die gebruikt worden in de lessen zijn divers. De les start met een videofragment of een groepsgesprek naar aanleiding van het letsel dat centraal staat. Vervolgens wordt verdieping gezocht in de vorm van vaardigheidstraining, opdrachten, werkbladen, rollenspelen en creatieve werkvormen. Leerlingen werken individueel en ook de samenwerking tussen leerlingen wordt gestimuleerd. Leerlingen leren van en met elkaar wat ze moeten doen in een ongeval situatie. OTIC-methode Binnen het EHBO onderwijs van het Rode Kruis wordt de OTIC methode gebruikt om vaardigheden aan te leren. Deze methode gaat uit van het laten zien van de Ongevalssituatie, het verstrekken van de Theorie, het Inoefenen van de competenties en het uiteindelijk toetsen van de Competentie. Ongevalsituatie Een ongevalssituatie wordt geschetst door middel van een videofragment of doordat je zelf een situatie schets met waarin jij hulpverlener bent. Het slachtoffer kan een leerling zijn, een andere vrijwilliger of de leerkracht. De leerlingen kunnen dan zien hoe een competente hulpverlener deze situatie aanpakt en op welke manier EHBO gegeven wordt (Model-Ieren). Laat het gedrag zien dat aan het eind van het lesdeel van de cursisten verwacht wordt. De ongevalssituatie is steeds afgestemd op de omgeving waarin wordt geleerd. Het kan namelijk lastig zijn om je in een niet reële situatie in te leven. Dat inleven kan afleiden van datgene wat geleerd moet worden. Theoretisch kader Verstrek kennis op basis van need to know. Het uiteindelijke doel is dat leerlingen gaan helpen wanneer ze getuige zijn van een ongeluk. Theorie is een essentieel onderdeel van de EHBO competenties. Zonder kennis kun je niet gaan handelen. Een teveel aan kennis kan er echter ook voor zorgen dat er niet gehandeld wordt. Alleen de noodzakelijke kennis, die wordt aangeboden in het lesboek van de leerlingen is belangrijk. Ga dus niet op zoek naar extra achtergrondinformatie. Dit kan best interessant zijn, maar niet relevant voor dit lesprogramma. Als leerlingen meer willen weten, kunnen ze dat in een uitgebreide cursus gaan leren. Of ze kunnen zelf op onderzoek uitgaan op internet. Inoefenen deelvaardigheden De derde fase is het inoefenen van de vaardigheden. Op basis van een demonstratie en begeleiding door de lesgever leren de leerlingen op elkaar een nieuwe deelvaardigheid. Competentie oefenen/toetsen De laatste stap in het model is het inoefenen en toetsen van de totale competentie. Dit betekent het integreren van kennis, vaardigheden en houding. In deze stap spelen de leerlingen in Handleiding

6 Inleiding groepjes van drie ongevalssituaties na waarbij een cursist het slachtoffer speelt en een andere cursist de hulpverlener; de derde cursist is de waarnemer. De waarnemer geeft aan de hand van een beoordelingsformulier feedback op de hulpverlening. Door te rouleren spelen de cursisten alle rollen. Aandachtspunten bij het oefenen van competenties Zorg voor voldoende ruimte om te oefenen! Oefenen in groepjes: tafels aan de kant, voldoende ruimte voor de slachtoffers om te liggen op de grond. Het oefenen met leerlingen zonder letsel is best vreemd, bijvoorbeeld omdat het niet echt is en je elkaar moet aanraken. Wanneer je geen antwoord weet op vragen van de leerlingen over EHBO, wees daar dan eerlijk over. Geef aan er op een ander moment op terug te komen. Alle instructies bij uiteenlopende letsels is te vinden op en in de gratis EHBO-app van het Rode Kruis. Succes en vooral plezier met het geven van de les! Vele handen maken licht werk In je eentje een klas van 30 leerlingen EHBO geven is een hele grote uitdaging. Het geven van individuele aanwijzingen kom je bijna niet aan toe. Leerlingen kunnen in groepjes oefenen, leren van elkaar en zien op de videofragmenten wat ze moeten doen en op welke manier. Extra handen in de klas is daarom een aanrader bij het oefenen van de EHBO vaardigheden. Een tip is om klassenouder(s) in te schakelen of met een Rode Kruis vrijwilliger de lessen te geven. Als een vrijwilliger de lessen geeft, is het prettig dat de leerkracht ook in de klas aanwezig is en kan helpen. Gebruik videomaterialen Een video start met een algemene introductie waarin het belang van EHBO benadrukt wordt. Vervolgens start een ongeval situatie. In het filmfragment worden kinderen gevraagd durf jij te helpen? Bespreek deze vraag klassikaal. Vraag leerlingen wat hun barrières zijn om te helpen. Probeer deze weg te nemen, door ze te overtuigen waarom deze angst niet gegrond is. Het is normaal om angst te hebben, maar probeer toch altijd te helpen. Je helpt al door iemand anders te waarschuwen. Na de ongeval situatie wordt gevraagd wat doe jij? Activeer de voorkennis van de leerlingen. Gaan leerlingen wat doen? Waarom wel/niet? Welke hulp gaan ze geven? Waarom? Meestal is de intuïtie van leerlingen al goed. Bijvoorbeeld het plakken van een pleister bij bloed. Vergroot het zelfvertrouwen van leerlingen Kinderen weten nog niet veel van EHBO. Benader de leerlingen daarom positief. Geen enkel antwoord bij groepsgesprekken is fout, als ze het maar kunnen uitleggen. Misschien kun je ze door de juiste open vragen te stellen wel op andere gedachten brengen! Laat leerlingen daarom uitleggen waarom ze iets vinden. Het zelfvertrouwen kan ook vergroot worden door herhaling. De kracht van herhaling, hoe vaker je iets doet, hoe beter je het kunt. Het wordt dan een automatisme. Dit geeft leerlingen ook zelfvertrouwen. 6 Handleiding

7 Lesplan Duur les: Benodigdheden ±120 minuten Werkbladen leerlingen Mobiele telefoons Snelverbandjes x het aantal leerlingen Kompressen, kleefpleister en scharen x het aantal leerlingen Tijd (20 min) 10 Onderwerp, werkvorm & materialen Inleiding Leerdoelen Opdracht 1 Het Rode Kruis Terugkoppeling Opdracht 2 Grondbeginselen Rode Kruis Terugkoppeling en antwoorden Het Rode Kruis Ben je vrijwilliger? Stel jezelf eerst voor en vertel vervolgens wat je komt doen. Vertel wat de leerlingen deze les leren: informatie over het Rode Kruis en de inleiding over EHBO. Aan het eind van de les weten leerlingen: Wat het Rode Kruis doet Wat EHBO is Wat belangrijk is bij het geven van EHBO Laat een aantal leerlingen opdracht 1 maken. Wat weten de leerlingen van het Rode Kruis? Waar denken ze aan? Geef zelf ook informatie over het Rode Kruis internationaal en nationaal. Je kunt op het Youtube kanaal van het Rode Kruis ook filmpjes laten zien over wat het Rode Kruis doet. Laat de leerlingen opdracht 2 maken. Bespreek de opdracht met de leerlingen. Vonden ze het moeilijk? Wat zeggen deze grondbeginselen over het Rode Kruis? Wat voor organisatie is het Rode Kruis? Antwoorden opdracht 2 Menslievendheid Het Rode Kruis wil niet dat mensen pijn hebben. Ze streeft naar vriendschap en samenwerking, en naar vrede tussen mensen. Onpartijdigheid Mensen in de grootste nood worden als eerste door het Rode Kruis geholpen. Daarbij maakt het niet uit welke nationaliteit, ras, geloof, afkomst of politieke mening iemand heeft. Neutraliteit Het Rode Kruis kiest geen partij. Ze kiest altijd voor de slachtoffers. Het maakt niet uit of het slachtoffer hoort bij de tegenpartij, of dat het slachtoffer bijvoorbeeld een crimineel is. Onafhankelijkheid De overheid beslist niet over het Rode Kruis. Daarom kan het Rode Kruis altijd blijven werken met de grondbeginselen Vrijwilligheid Het Rode kruis werkt met vrijwilligers. Eenheid In ieder land kan er maar 1 Rode Kruis of Rode Halve Maanvereniging zijn. Bij deze vereniging is iedereen welkom. Algemeenheid Het Rode Kruis is organisatie die in de hele wereld actief is. In elk land is de organisatie gelijk. Ook helpen de landen elkaar. 7 Handleiding

8 Lesplan Tijd (2 min) 10 Onderwerp, werkvorm & materialen Activeer voorkennis EHBO Video algemene introductie EHBO Wat is een ongeluk? Onderwijsleergesprek Introductie EHBO Weten de leerlingen wat EHBO is? Laat een aantal leerlingen hun ervaringen vertellen. Laat de introductievideo over EHBO zien. In deze video wordt uitgelegd dat je bij het geven van EHBO altijd 4 stappen moet onthouden: 1. Let op veiligheid 2. Ontdek wat er is gebeurd 3. Schakel hulp in 4. Geef EHBO Je vind de video op ons youtube kanaal: Vraag leerlingen wat een ongeluk is. Leerlingen hebben een grote fantasie, kunnen goede voorbeelden geven. Vraag of een bloedneus, schaafwond ook een ongeluk is. Leerlingen associëren dit misschien niet met een ongeluk, maar dat is het wel. 10 Let op veiligheid Opdracht 3 Veiligheid Ontdek wat er is gebeurd Onderwijsleergesprek Opdracht 4 Ontdek wat er is gebeurd Is het slachtoffer gewond na een ongeluk? Dan ga je EHBO geven. Is het slachtoffer niet gewond, hoef je ook geen EHBO te geven. Om erachter te komen of het slachtoffer gewond is, moet je het slachtoffer benaderen. Ga met hem/haar in gesprek en vraag wat er gebeurd is of wat er aan de hand is. Leerlingen moeten eerst een ongeluk herkennen, als ze dit niet doen, zullen ze ook geen EHBO gaan geven. Veiligheid is heel belangrijk. Als het niet veilig is, ga je niet helpen. In de maatschappij wordt veiligheid op verschillende manieren onder de aandacht gebracht. Denk bijvoorbeeld aan een nooduitgang of een vluchtplan. Op school wordt vast ook aan veiligheid gewerkt. Is er op school een vluchtplan? Breng deze onder de aandacht bij de leerlingen. Weten de leerlingen wat ze moeten doen bij een brandoefening? Laat de leerlingen opdracht 3 maken Antwoorden opdracht 3 1. Fiets aan de kant leggen 2. Andere verkeersdeelnemers waarschuwen (verkeer regelen) 3. Een plek zoeken aan kant van de weg/op de stoep/ in de berm. Vraag het slachtoffer wat er gebeurd is. Waar heeft het slachtoffer pijn. Door goede vragen te stellen, kom je erachter wat er met het slachtoffer aan de hand is. Zo kun je ook beter de ernst van de situatie inschatten. Het is belangrijk dat je het slachtoffer gerust stelt. Vraag leerlingen waarom dat belangrijk is en hoe ze dit zouden doen. Extra informatie bij het gerust stellen: Belangrijk is dat je als hulpverlener contact maakt met het slachtoffer, probeer te blijven praten. Vertel het slachtoffer dat je komt helpen. Vraag ook of je iemand voor het slachtoffer kunt bellen. Bijvoorbeeld Kan ik iemand voor je bellen Laat de leerlingen opdracht 4 maken Antwoorden opdracht 4 1. Kijken: is er wat te zien in de buurt van of aan het slachtoffer? Overig verkeer, glasscherven, een wond, blauwe plek of zwelling. 2. Luisteren: geluiden uit de omgeving, ademhaling van het slachtoffer 3. Ruiken: gaslucht, benzine, alcohol 8 Handleiding

9 Lesplan Tijd (20 min) 1 Onderwerp, werkvorm & materialen Schakel hulp in Demonstratie in de klas bellen Bij een noodgeval roepen leerlingen altijd een volwassene of ze bellen zelf Doe samen met een leerling alsof er wordt gebeld. Laat de leerling het letsel verzinnen en doe zelf alsof je de meldkamercentralist bent. Een gesprek gaat als volgt: Meldkamercentralist vraagt: - Wie wilt u spreken: politie, brandweer of ambulance? - Uit welke plaats belt u? Doorverbinding met meldkamer ambulance, politie of brandweer Meldkamercentralist vraagt: - Wat is het adres van het noodgeval? - Wat is er gebeurd? - Op welk telefoonnummer kan ik u bereiken? Video bellen Geef EHBO Afsluiting Hulp is onderweg. De meldkamercentralist geeft advies en zorginstructies. Volg deze op. Wacht tot de hulpdiensten gearriveerd zijn. Blijf aan de telefoon, zet deze eventueel op de luidsprekerstand. Laat de video over bellen zien. Je vind de video op ons youtube kanaal: Bij de verschillende letsels moet je verschillend handelen. Ga ook met de verschillende letsels met leerlingen aan de slag. Wat hebben de leerlingen geleerd over het Rode Kruis? Weten de leerlingen de 4 stappen van EHBO? 9 Handleiding

10 Lesplan Tijd ( min) Onderwerp, werkvorm & materialen Inleiding Leerdoelen Video huidwond Voorkennis activeren Opdracht Veiligheid Demonstratie Uitleg verschillende verbanden Samen oefenen Snelverband Opdracht 6 Huidwond met een voorwerp erin Terugkoppeling Afsluiting Schaaf- en snijwond behandelen Wat weten de leerlingen nog van de 4 stappen van EHBO? Aan het eind van de les weten de leerlingen wat zij moeten doen bij een schaafwond en een snijwond. Laat de video van de huidwond zien. Je vind de video op ons youtube kanaal: Wie heeft weleens een schaafwond of een snijwond gehad? Laat een aantal leerlingen hun eigen ervaring vertellen. Laat de leerlingen opdracht maken Antwoorden opdracht Je zorgt altijd eerst voor veiligheid. Dat is altijd de eerste stap. Let op ander verkeer. Ligt Meike niet op straat of ligt haar fiets niet in de weg voor andere weggebruikers? In de video hebben leerlingen gezien wat ze moeten doen bij een huidwond. Laat in het kort zien wat de leerlingen straks moeten oefenen bij elkaar. Dekverband: verband om een bloeding te stoppen of en wond af te dekken. Bestaat normaal uit een steriel gaasje (op de wond), met daaromheen een (meestal licht elastische) zwachtel. Een gewone pleister mag, als het de hele wond bedekt, uiteraard ook. Snelverband: een tijdelijk dekverband dat geheel steriel en makkelijk aan te brengen is. Het is bestemd om een wond voor infectie te behoeden tijdens transport naar medische hulp. De leerlingen oefenen om een snelverband aan te leggen op de onderarm. Ga net zolang door totdat alle leerlingen dit kunnen. Laat de leerlingen opdracht 6 maken Bespreek de opdracht met de leerlingen. Wat hebben ze ingevuld? Bespreek ook de theorie. Wat moet je doen als er een groot voorwerp in de wond zit? Vat de EHBO bij een huidwond samen. Weten de leerlingen wat zij moeten doen bij een schaafwond en een snijwond? Hebben de leerlingen nog vragen? Ga hierop in. 10 Handleiding

11

12 EHBO doe je zo! Handleiding