Belangen. diverse burgers HANDREIKING. van seksueel. in de Wmo. Participatie van homobelangenorganisaties

Transcriptie

1 HANDREIKING MOVISIE LESBISCH EN HOMO-BELEID Participatie van homobelangenorganisaties Belangen van seksueel diverse burgers in de Wmo De Wet op de maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is er voor iedereen, dus ook voor homo s, lesbo s, bi s en transgenders. Toch zien we in de praktijk dat gemeenten zich vooral richten op de participatie van ouderen en gehandicapten. Het vereist dus wat extra inspanning om ervoor te zorgen dat er ook aandacht komt voor deze burgers. In deze handreiking geven we daarvoor tips. Daarbij gaan we vooral in de op de rol van lokale belangenorganisaties bij de totstandkoming van het lokale plan van aanpak voor de Wmo.

2 Handreiking Participatie van homobelangenorganisaties Hoe zet je seksuele diversiteit op de Wmo-agenda? Er is nog maar weinig evaring met de Wet op de maatschappelijke ondersteuning (Wmo), die per 1 januari 2007 is ingevoerd. De aandacht is in eerste instantie vooral gegaan naar het aanbesteden van opdrachten voor zaken die vroeger onder de Awbz vielen, zoals huishoudelijke zorg. Ook concentreren veel gemeenten zich op kwetsbare groepen die niet zonder steun kunnen deelnemen aan de maatschappij. Maar de Wmo is breder dan dat: de wet is ook een kader voor het versterken van sociale cohesie en participatie. Gemeenten moeten voorkomen dat mensen niet mee kunnen doen of uitvallen. Lokale homobelangenorganisaties kunnen zichzelf stevig op de kaart zetten door de gemeente een visie aan te bieden op de manier waarop zij met sociale cohesie kan omgaan. Daarnaast liggen er ook kansen om de ondersteuning van kwetsbare groepen homo s, lesbo s, bi s en transgenders beter te regelen. Dat kan bijvoorbeeld door mainstreaming (aandacht van reguliere organisaties voor deze cliënten), maar ook in de vorm van financiering van het aanbod van zelforganisaties. Overigens spreken we in deze handreiking liever over HLBT burgers of over seksueel diverse burgers om te voorkomen dat men alleen aan homomannen denkt als men het woord homoseksuelen gebruikt. Positie en belangen van seksueel diverse burgers De Wmo geeft de gemeente meer verantwoordelijkheid dan voorheen. Het belangrijkste aspect voor belangenorganisaties is dat de gemeente nu formeel de regiefunctie heeft over de lokale maatschappelijke ondersteuning. Het lokale bestuur kan nu duidelijker worden aangesproken op deze regiefunctie. De gemeente kan lastige vragen over problemen niet meer ontwijken met het argument dat bepaalde instellingen niet onder haar financiële verantwoordelijkheid vallen. De gemeente staat daarbij wel voor een stevige opgave. Aan de ene kant krijgt zij voor de nieuwe taken meer bevoegdheden en geld, maar aan de andere kant nemen de lokale problemen ook toe. Het platteland vergrijst en loopt, waardoor voorzieningen en sociale verbanden in dorpen en kleine kernen verloren dreigen te gaan. In grotere steden leven mensen langs elkaar heen of komen met elkaar in botsing, wat ook een negatieve invloed heeft op de sociale samenhang en de veiligheid. De mensen die daar het meest last van hebben, moe-

3 ten we vooral zoeken onder de meest kwetsbare groepen, zoals ouderen, gehandicapten en anderen die meer of minder uitgesloten worden door de maatschappij. De gemeente, met de gemeenteraad als gekozen vertegenwoordigers, kiest er meestal voor om de meest kwetsbare groepen het eerst te ondersteunen. Kansen voor lokale belangenorganisaties In principe heeft de gemeente vaste partners in de uitvoering van diensten op het terrein van maatschappelijke ondersteuning. Denk aan de GGD en aan de lokale welzijnsorganisaties. Dit soort organisaties hebben in afgelopen jaren vaak een reeks van schaalvergrotingen meegemaakt en zijn daardoor vrij groot en soms bureaucratisch geworden. Dat biedt een paar mooie kansen voor lokale homo-, lesbische, biseksuele en transgender belangenorganisaties. Een grote mainstream-organisatie heeft in principe ruimte voor diversificatie naar doelgroepen. Maar de grootte kan er ook toe leiden dat de aandacht voor diversiteit snel verloren gaat door bureaucratie en gebrek aan verankering door het management. Als reguliere organisaties geen aandacht geven aan homoseksualiteit en transgender thematiek, kunnen zelforganisaties proberen om een eigen alternatief aanbod op te zetten. Met de Wmo is immers ook een vrije markt op het terrein van maatschappelijke ondersteuning geïntroduceerd. Een lokale zelforganisatie kan laten zien dat de reguliere organisaties niet toegankelijk zijn voor seksueel diverse kwetsbare groepen. Als de zelforganisatie een aantoonbaar beter aanbod heeft, kan zij op den duur een betrouwbaarder partner voor de gemeente worden dan reguliere instellingen. Homoseksuelen worden niet gezien als een kwetsbare groep. Toch kunnen we constateren dat het gros van de seksueel diverse burgers wel te maken heeft met een zekere vorm van uitsluiting. Vaak heeft die een relatief subtiel karakter, en de meeste HLBT kunnen zich via diverse vormen van aanpassing goed staande houden. Wel zijn ook onder seksueel diverse burgers extra kwetsbare groepen die dat in de praktijk niet lukt, zoals (oudere) ouderen, minderjarige jongeren, allochtonen met homoseksuele, biseksuele, lesbische of transgender gevoelens en gehandicapten. Deze groepen zijn bij de gemeente echter vaak niet in beeld, of ze worden over één kam geschoren met heteroseksuele hulpvragers. 1 Zorg dat je weet wat er speelt Ten eerste is het van belang dat de lokale HLBT-belangenorganisatie een gedegen kennis heeft over wat er speelt onder de seksueel diverse burgers in de regio. Dat kan door zo veel mogelijk gebruik te maken van statistische gegevens. Die gegevens kun je het beste door deskundigen laten verzamelen, bijvoorbeeld door homospecifieke vragen te laten stellen in de gezondheidsmonitor, de jeugdmonitor, of de wijk- of veiligheidsmonitor. Als het niet lukt om dergelijke vragen in de reguliere monitor te krijgen, kun je proberen zelf onderzoek te (laten) doen, bijvoorbeeld in samenwerking met een lokale wetenschapswinkel of door het inschakelen van stagiaires. Naast statistische informatie is het ook nodig om een zogeheten zwartboek te hebben. Dat is een verzame- Maximale beïnvloeding van lokaal beleid Om de gemeente maximaal te kunnen beïnvloeden, moet een lokale belangenorganisatie rekening houden met vier aandachtpunten. Het is goed om als organisatie in een plan vast te leggen hoe je deze punten oppakt.

4 Daarbij gaat het om netwerken op drie niveaus: met je eigen achterban, met de lokale politici en met reguliere organisaties in de regio Neem contact op met ons via: Homo s in Kronehoef Uit een aantal wijken in Nederland komt het signaal dat homoseksuele en lesbische bewoners zich niet meer zo veilig of thuis voelen. Meer en minder prettige wijken Stichting Outway, COC Eindhoven, De Kringen Eindhoven en het Kenniscentrum Lesbisch en Homoemancipatiebeleid maken zich bezorgd over dit soort signalen en willen eens in de praktijk bekijken hoe dit in de buurt speelt. In wijken waar problemen optreden, zullen we bemiddeling, dialoog en voorlichting aanbieden. Maar we willen graag ook onderzoeken hoe we problemen kunnen voorkomen, preventie dus. ling van negatieve incidenten over uitsluiting van seksueel diverse burgers. Daarbij is het natuurlijk vooral van belang om voorbeelden te hebben van relatief ernstige incidenten die de meest kwetsbare groepen overkomen. Juist die praktische voorbeelden maken aan politici, ambtenaren en vertegenwoordigers van reguliere organisaties duidelijk wat uitsluiting van seksueel diverse burgers nu echt betekent. Een zwartboek kan een heus boekje zijn, maar ook een meer informele lijst van incidenten die je als belangenorganisatie paraat heeft. 200 homoseksuelen in Kronehoef? Gezien het inwonertal schatten we dat er tussen de 180 en 250 homoseksuelen in Kronehoef wonen. Want uit onderzoek blijkt dat tussen de 5 en 7% van de mensen overwegend homo, lesbische of biseksuele gevoelens hebben. Zijn er dan 100 openlijke homo s en lesbo s in Kronehoef? Dat hopen we wel, want gemiddeld is ongeveer de helft van alle homo s en lesbo s openlijk over hun seksuele voorkeur. Activiteiten in Kronehoef? In Kronehoef zijn geen problemen gesignaleerd, dus er is geen aanleiding voor een directe actie. Het Leefbaarheidsteam Kronehoef wil graag weten of er behoefte is aan bepaalde activiteiten. We denken aan twee soorten activiteiten: 1. het organiseren van ontmoetingen tussen homoseksuele en lesbische buurtbewoners onderling 2. dialoog en voorlichting over homoseksualiteit, vooral over hoe mensen in de buurt in concrete situaties met elkaar omgaan, elkaar behandelen, spreken, ondersteunen. Maar voor we aan praktische activiteiten beginnen, willen we eerst een kleine behoeftepeiling doen. Op die manier kunnen we nagaan of er behoefte is aan activiteiten en hoe die eruit zouden kunnen zien. 2 Onderhoud een levend netwerk Ten tweede is het van belang om een levend netwerk te hebben. Daarbij gaat het om netwerken op drie niveaus: met je eigen achterban, met de lokale politici en met reguliere organisaties in de regio. Denk bij de eigen achterban niet alleen aan de mensen die afkomen op gespreksgroepen, sociale activiteiten of de bar. Het gaat er juist ook om contacten te leggen met de meer kwetsbare groepen die niet altijd uit zichzelf naar het gebouw van een lokale homo-organisatie komen. En vergeet zeker ook niet de groepen HLBT die steun kunnen bieden aan de zwakkere broeders en zusters. Werk dus niet alleen aan netwerken van homo s en lesbo s, maar ook van biseksuelen, mensen die hun gevoelens liever niet zo duidelijk benoemen en transgenders. Misschien is het dan ook beter om over achterbannen te spreken dan over één achterban. Het spreekt vanzelf dat HLBT-belangenorganisaties goede contacten moeten hebben met politici en ambtenaren. Daarnaast is het belangrijk te weten welke personen binnen instanties in de regio belangstelling en deskundigheid hebben rond homoseksualiteit, zowel met het oog op beleidsbeïnvloeding als op de inhoudelijke samenwerking en doorverwijzing. 3 Volg het beleid op de voet Op de derde plaats is het belangrijk dat belangenorganisaties de voortgang van het beleid door de gemeente nauwgezet volgen. Je moet vooraf weten aan welke beleidsplannen de gemeente werkt en na publicatie moet je in de gaten houden hoe de uitvoering daarvan loopt. Zorg dus dat je goed meeluistert, zodat je op de hoogte bent van de kaders, de contexten en de kansen. Maar praat ook mee, zodat je ideeën kunt inbrengen op het moment dat het nodig is. Om de juiste informatie te krijgen en te kunnen aanschuiven bij beleidsdiscussies, is het belangrijk dat een HLBT-organisatie haar pr goed op orde heeft. En een goede pr betekent niet alleen de publiciteit halen. Het gaat er vooral om geregeld contact te onderhouden met je belangrijke relaties. Daarin laat je voortdurend zien dat je goed op de hoogte bent, interessante producten en diensten ontwikkelt en een betrouwbare partner bent of kan worden.

5 4 Zit als een bok op de haverkist Ten vierde is het een belangrijk om in te springen op de actualiteit. Als zich een kans voordoet, moet je als belangenorganisatie kritische vragen stellen. Het is verstandig om in de gemeenteraad of bij de wethouder vragen naar voren te brengen waarop je zelf het antwoord eigenlijk wel weet. Dus niet: Waarom heeft de gemeente geen oog voor de eenzaamheid van homoseksuele ouderen? Maar bijvoorbeeld: Wat zou u kunnen doen aan de eenzaamheid van homoseksuele ouderen? Zelf heb je in dat geval het plan voor bijscholing van ouderenbezoekers of voor een ouderensociëteit al achter de hand. Het kan ook heel goed werken om vragen te stellen waarop je het antwoord al impliceert. Dus: Hebben de ouderenbezoekers al eens een bijscholing gehad over homoseksualiteit? Ik heb gehoord dat de ouderenzorg een reeks thema-avonden over diversiteit/eenzaamheid/familierelaties/sociale ondersteuning organiseert waar dat goed in zou passen. Nog beter werkt het als je een lokaal incident hebt, dat je kunt uitbuiten. Er wordt bijvoorbeeld iemand de buurt uit gepest, iemand is in elkaar geslagen of je hebt signalen uit voorlichtingen die wijzen op mogelijke uitsluiting. Natuurlijk doen zulke spontane incidenten zich niet altijd voor. Maar je kunt ze zelf ook een handje helpen of als het ware creëren. Doe bijvoorbeeld een onderzoekje naar veiligheidsbeleving, of verzamel een zwartboek met discriminatievoorvallen. Presenteer de resultaten op een goed gekozen moment. Let op: de Wmo wordt soms niet gezien als een kader dat ook aanknopingspunten biedt voor beleid tegen discriminatie. Dan vat men discriminatie vooral op als juridische discriminatie en maakt men het tot een kwestie van melding, registratie en formele klachtenafhandeling. Als je een zwartboek gebruikt in het kader van de Wmo, laat dan vooral ook zien hoe discriminatie leidt tot sociale uitsluiting. Voorbeeld: een klein project ontwikkelen Op het diversiteitsymposium Brabant bekent kleur werd voorgesteld om een plattelandsproject op te zetten met als werktitel Homo in Deurne. Het project is uitgevoerd via een stage van een student bij de Stichting Welzijn Deurne. Daardoor kostte het project maar weinig geld (voornamelijk wat reis- en drukkosten). De probleemstelling was dat het voor homojongeren op het platteland soms erg moeilijk is om voor hun seksuele gerichtheid uit te komen. Beroepskrachten weten niet goed hoe ze dit onderwerp moeten benaderen en hoe ze het aan kunnen pakken. Ook waren er geen methodes bekend die zich specifiek richten op homoseksuele jongeren op het platteland. Het doel was een sfeer in Deurne te creëren waarin jonge homo s zich veilig voelen en hun coming-out op een relatief makkelijke manier kunnen beleven. De student begon met onderzoek naar hoe jongeren in Deurne denken over homoseksualiteit. Ook bracht hij de behoeftes en wensen van jonge homoseksuelen in kaart. De onderzoeksresultaten, behoeftes en wensen zijn omgezet in een werkbare methode (die ook in andere plattelandsgemeentes inzetbaar kan zijn). Er is een internetplatformpje opgezet, de sociale kaart is uitgezocht, er is een lokale bijeenkomst voor holebi-jongeren georganiseerd en er zijn voorlichtingen in scholen gedaan. Tijdens het hele proces heeft de gemeente Deurne een rol gespeeld, en er zijn allerlei lokale sleutelfiguren geïnformeerd of betrokken. Daardoor is homoseksualiteit in Deurne veel zichtbaarder geworden. Omdat het project vanuit de Stichting Welzijn Deurne plaatsvond, is de verankering van de verzamelde kennis en aandacht na het project beter gewaarborgd. Het project kan gelden als een goed voorbeeld voor een activiteit in het kader van de Wmo. Het heeft gezorgd voor een bijdrage aan de sociale cohesie en leefbaarheid en het is goed uitvoerbaar op het platteland. Inmiddels is van het project een uitgebreide methodiekbeschrijving gepubliceerd onder de titel Homo in de Hooiberg (verkrijgbaar bij MOVISIE). Homo in de Hooiberg Handreiking voor het Sociaal Cultureel werk; aan de slag met (jonge) holebi s in plattelandsgemeenten. Olaf Wesel

6 Invloed op het lokale Wmo-beleidsplan Na de aanbesteding van de thuiszorg, is de Wmo toe aan de tweede fase van de invoering. Alle gemeenten maken nu een Wmo-beleidsplan voor de komende vier jaar. In dit plan komen meer inhoudelijke overwegingen aan de orde en moet de gemeente haar regierol invulling geven. Hoe kunnen HLBT-organisaties daar praktisch op inspringen? We geven hieronder acht actiepunten voor het helpen invullen van het Wmo-beleidsplan. 1. Zet een lokaal beleidsteam op Een eerste actiepunt is het opzetten van een lokaal homobeleidsteam. Dit is te beschouwen als een haverkistgroep met vrijwilligers die het leuk vinden om zich met beleid bezig te houden. Door zo n team te werven, maak je ruimte voor actie en haal je meer deskundigheid bij elkaar. In veel gevallen (maar niet altijd) is een lokale COC-vereniging de initiatiefnemer. Een beleidsteam steunt het lokale verenigings- of stichtingsbestuur en voorkomt dat de thematiek van participatie in lokale politiek en Wmobeleid inzakt als een bestuurslid vertrekt. De taak van het homobeleidsteam is om de knelpunten en behoeften in de regio op te snuiven en te vertalen naar adviezen voor verenigingsbeleid én gemeentebeleid. Soms is het beleidsteam onderdeel van één lokale organisatie, terwijl er meer lokale HLBT-organisaties zijn. Zorg er in dat geval voor dat ook de andere organisaties kunnen deelnemen, of dat er op zijn minst levende en prettige contacten zijn. Probeer namens de HLBT-beweging in de regio te spreken en niet alleen namens je eigen organisatie. Streven naar een lokaal monopolie zal frustratie en concurrentie veroorzaken. Ook kan een onheldere positionering van het beleidsteam ertoe leiden dat andere organisaties geheime agenda s vermoeden. Bijvoorbeeld dat één organisatie alle lokale budgetten voor zichzelf zal willen houden, of de eigen visie aan anderen wil opleggen. Dat verzwakt uiteindelijk de belangenbehartiging, zeker als andere organisaties vervolgens met andere aanbevelingen bij de gemeente aankloppen. Gebruik het gebrek aan homo/transspecifiek aanbod in de regio... 2 Doe mee aan de formele Wmo-participatie Het tweede actiepunt is om mee te doen in de formele Wmo-participatie. Ga daarom na hoe de gemeente die wil organiseren. Stellen ze een breed platform in? Gaan ze alleen het Regionaal Consumenten en Patiënten Platform (RCPC) bevragen? Hoe kunnen het beleidsteam en eventuele andere vertegenwoordigers, bijvoorbeeld die van het lokale homo-ouderenplatform, daarin deelnemen? Gaat de gemeente iets onderzoeken? Gaat men de wijk in? Claim je plaats aan de overlegtafels en zorg dat je maximaal drie punten hebt die je in ieder geval in het lokale (meerjaren)plan van aanpak voor het Wmo-beleid terug wilt zien. Smeed coalities met andere relevante organisaties om de kans te vergroten dat je punten erdoor komen. 3 Zorg dat homospecifieke ondersteuning in het Wmo-loket zichtbaar is Een effectieve manier om homoaspecten zichtbaar te maken, is te zorgen dat seksuele diversiteit goed terecht komt in het Wmo-loket. Dit loket moet burgers doorverwijzen naar instanties waar zij hulp kunnen krijgen. Het loket moet seksueel diverse burgers dus minstens kunnen doorverwijzen naar homospecifieke zorg en welzijn of zorg voor trangenders. Vaak is die in de directe omgeving echter niet voorhanden. Leg je er dan niet bij neer dat het Wmo-loket alles naar jouw belangenorganisatie doorverwijst! Dat is leuk voor je eigen pr, maar uiteindelijk keert het zich tegen je. Als lokale belangenorganisatie kun je immers niet alle zorg- en welzijnsvragen aan. Gebruik het gebrek aan homo/transspecifiek aanbod in je regio juist om de gemeente te wijzen op dat knelpunt. Zeker als je

7 merkt dat er cliënten zijn die nergens terecht kunnen, kun je hier met recht aandacht voor vragen in het kader van de eisen die de Wmo stelt. Bij het instellen van het loket kun je ook vragen om een beleidsrijke invulling van het loket. De gemeente kan namelijk meer doen dan verwijzen via het loket, en het ook inrichten Voorbeeld: je organisatie ontwikkelen tot servicecentrum Rotterdam Verkeert is een stichting die in Rotterdam homospecifieke hulpverlening en welzijn biedt, en die daarnaast reguliere instellingen stimuleert en helpt om meer homospecifieke aandacht voor hun cliënten te hebben. Als het gaat om Wmo-beleid is dit een interessant voorbeeld voor de manier waarop een gemeente homospecifieke vragen voor een deel specifiek kan laten beantwoorden, en tegelijkertijd een adviesfunctie schept waar reguliere organisaties van gebruik kunnen maken. De ervaringen van Rotterdam Verkeert leert andere regio s dat het mogelijk is om een dergelijk lokaal ondersteuningspunt geleidelijk op te bouwen. Die opbouw verliep globaal in zeven stappen: 1 Rotterdam Verkeert toonde bij de gemeente aan dat er homospecifieke knelpunten zijn in de regio en dat de reguliere organisaties niet goed in staat waren om aan vragen te voldoen. 2 De tweede stap was om zelf een uitvoerend aanbod aan hulpverlening te ontwikkelen. 3 Al snel bleek dat reguliere professionals vroegen om training en advies. Naarmate men daar meer op inging, werd Rotterdam Verkeert steeds meer een trainingsinstelling. Allengs breidde het taakgebied zich ook uit van hulpverlening naar welzijn, naar het onderwijs en naar veiligheid. 4 In de praktijk bleek dat sommige bevolkingsgroepen en professionals niet open stonden voor training, maar dat er intussen wel problemen gesignaleerd werden waar iets aan gedaan zou moeten worden. In zulke situaties is eerst begonnen met zogeheten Dialoogprojecten, om zo een werkrelatie te creëren. Rotterdam Verkeert werd op deze manier ook een expert in multicultureel werken. 5 Na de Dialoogbijeenkomsten organiseerde Rotterdam Verkeert themaavonden over veiligheid in de wijk. Daarvoor werd een hele reeks instellingen tegelijk betrokken bij een knelpunt. In de bijeenkomsten verkende men de diverse organisatierollen en de kansen bij oplossingen van concrete problemen. Rotterdam Verkeert nam daarbij de positie in van lokale procesbegeleider. 6 Het bleek al snel dat een deel van de knelpunten niet alleen kan worden opgelost via deskundigheidsbevordering, maar dat het ook een kwestie is van lokaal beleid, De gemeente of deelraad moet soms iets aan de regie doen, voordat uitvoerende activiteiten in vruchtbare grond vallen. Zo ontwikkelde Rotterdam Verkeert zich mede tot beleidsadviseur. 7 Veel projecten van Rotterdam Verkeert zijn een aantal jaren achtereen verlengd. In de samenwerking tussen Rotterdam Verkeert en de gemeente werd duidelijk dat voor sommige knelpunten een aanbod nodig was dat niet adequaat met een jaarlijkse projectfinanciering op te zetten is. Omdat Rotterdam Verkeert intussen een betrouwbare en constante partner van de gemeente geworden was, kreeg Rotterdam Verkeert voor een aantal activiteiten uiteindelijk een structurele functie (en financiering) als vangnet voor kwetsbare HLBT-burgers. Bovendien werd Rotterdam Verkeert een vaste adviseur van reguliere instellingen. als verzamelpunt voor beleidsgegevens. In dat geval kan het loket voor de gemeente een sociale atlas maken: een overzicht van het lokale aanbod op het gebied van zorg en welzijn dat niet alleen bruikbaar is voor verwijzing, maar ook beleidsmatig de lacunes aangeeft. Zeker in combinatie met monitoronderzoeksgegevens over de zorgbehoefte van burgers, kan dit een goed beeld geven van de punten waar vraag en aanbod niet op elkaar aansluiten. Als je als belangenorganisatie vraagt om een beleidsrijke invulling van het loket, moet je er natuurlijk wel op letten dat de gemeente de homospecifieke invulling afdoende meeneemt. Zorg bijvoorbeeld voor specifieke vragen bij de opstelling van de sociale atlas (kijk voor voorbeelden in de Homobeleid Toets op 4 Kies enkele prioriteiten Op het terrein van homo-emancipatie en transgenderemancipatie is veel mogelijk. Dat is een groot risico, want voor je het weet heb je twintig prioriteiten, waardoor je nergens meer goed aan toe komt. Het is dan ook een edele kunst om jezelf te beperken tot maximaal drie concrete actiepunten voor een beleidsperiode van bijvoorbeeld drie of vier jaar. Maak een goede sterkte/zwakte-analyse en kies voor enkele speerpunten waarvan je inschat dat je ze op redelijk korte termijn kunt behalen. Veel lokale HLBT-organisaties leggen prioriteiten bij doelgroepen: jongeren, ouderen, gehandicapten, allochtonen. Ook dat is een risico. Een doelgroep is nog niet een speerpunt! Kies dus eerder voor een concreet te bereiken resultaat. Maak onderscheid tussen wat je zelf wilt en kunt doen, en wat anderen zouden moeten doen. Maak ook daarvan een reële inschatting. Leg de lat voor wat de gemeente zou moeten doen niet te hoog, maar zorg wel dat specifieke wethouders, raadsleden en ambtenaren er binnen een afzienbare periode op kunnen scoren. Op die manier creëer je een win-winsituatie: zij regelen dingen die jij nodig vindt, en mogen daarvoor ook met de eer strijken. 5 Maak een zwartboek Op allerlei momenten in het beleidsproces zal de gemeente je vragen aan te tonen dat het nodig is om iets aan homo-of transgenderemancipatie te doen. Op die momenten heb je concrete voorbeelden nodig, liefst met naam en toenaam. Een zwartboek met incidenten en voorbeelden van discriminatie en uitsluiting is dan een bruikbaar document. De manieren die

8 we eerder beschreven om vanuit je organisatie informatie te verzamelen, kun je ook hiervoor gebruiken. Het opstellen van het zwartboek hoeft daarom niet heel veel tijd te kosten. Begin bijvoorbeeld met het instellen van signaleringsrondjes in de werkgroepen van je organisatie, en stuur de signalen die je hoort naar het bestuur of de homobeleidsgroep. 6 Creëer strategische samenwerkingsrelaties Om je actiepunten erdoor te krijgen in het gemeentelijke beleidsproces, heb je meestal een strategische samenwerking nodig met organisaties die (nog) beter gepositioneerd zijn dan je eigen organisatie. Het verbeteren van de zorg voor homoseksuele ouderen gaat bijvoorbeeld meestal effectiever als je samenwerkt met de ouderenzorg in de regio. Doorgaans zijn er reguliere organisaties die op een specifiek terrein meer weten dan jij, en meer contacten en geld hebben. Denk aan de lokale welzijnsorganisatie(s), de GGD, of het antidiscriminatiebureau. Een knelpunt is dat het smeden van de samenwerking vaak véél tijd kost, terwijl het onzeker is wat de belangenorganisatie eraan overhoudt. Stel daarom vooraf concrete doelen voor wat je er als organisatie uit wilt halen. Als er wel veel gepraat wordt zonder dat het iets concreets oplevert, stop dan je tijdsinvestering. Laat nog wel via geregelde telefoontjes, mailtjes of via je nieuwsbrief merken dat je er nog bent, en dat je binnen je beperkte mogelijkheden altijd bereid bent tot samenwerking. 7 Ontwikkel een projectmatige aanpak Het is nuttig om je activiteiten te beschrijven en te coördineren in de vorm van projecten. Dat is vooral handig omdat je je eigen medewerkers en de gemeente kan laten zien hoe lang het duurt, wat je erin steekt en wat het oplevert. In de praktijk gebeurt dit meestal nog niet: de meeste homoemancipatieactiviteiten hebben de vorm van een doorlopend aanbod. 8 Zorg voor continue en positieve pr Een goede pr blijkt nog niet zo gemakkelijk te zijn. De meeste vrijwilligers zijn zo bezig met de activiteiten zelf dat ze helemaal vergeten anderen erover te vertellen. Dat is erg jammer, vaak ook voor de activiteit zelf. Hoe vaak komt het immers niet voor dat er evenveel mensen achter als voor de bar staan? De investering in pr verdient zichzelf op veel manieren terug. Is het niet de opdracht aan de HLBT-beweging om te leren trots te zijn op onszelf en onze activiteiten? We mogen ons best een beetje beter verkopen! Public relations is meer dan een goede promotie van je activiteiten. Minstens zo belangrijk is je relatiebeheer. Het is van belang om tegenover je relaties steeds duidelijk te zijn over je positie. Naar de gemeente kun je bijvoorbeeld aangeven dat je een adviseur bent, maar ook een aanbieder van diensten die een zinvolle rol in het gemeentebeleid kunnen vervullen. Naar andere lokale HLBT- organisaties is het nuttig te laten zien dat je hun signalen nodig hebt, dat je openstaat voor ideeën, suggesties en samenwerking, en dat je in de belangenbehartiging ook hún ideeën meeneemt. In de pr naar reguliere organisaties ten slotte, kun je jezelf ook positioneren als adviseur én als dienstverlener mét de grenzen die daaraan vastzitten als vrijwilligersorganisatie. Colofon Uitgave MOVISIE Lesbisch- en Homobeleid, september Tekst en redactie: Peter Dankmeijer Eindredactie: Marc van Bijsterveldt Fotografie: Peter Dankmeijer Vormgeving: CASE, Kees Wagenaars, Breda Druk: Em. de Jong b.v. U kunt de factsheets ook terugvinden op Meer exemplaren zijn te bestellen via info@homo-emancipatie.nl. Deze uitgave werd mogelijk gemaakt door een bijdrage van het ministerie van VWS. Meer informatie MOVISIE Lesbisch en Homo-emancipatiebeleid Vereniging van Nederlandse Gemeenten (klik op producten & diensten en dan op VNG Informatiecentrum ) MOVISIE aandachtspunten voor een goed lokaal Wmo-beleidsplan