Aanbod kinderen 0 tot 4 jaar

Transcriptie

1 Aanbod kinderen 0 tot 4 jaar

2 Professioneel aan de start Tussen 0 en 4 jaar leggen kinderen de basis voor hun verdere ontwikkeling. Naast de ouders spelen pedagogisch medewerkers een essentiële rol in de brede ontwikkeling. Zij hebben als geen ander inzicht in de mogelijkheden en de behoeften van het kind. Jonge kinderen zijn nieuwsgierig, actief, willen de wereld ontdekken en nemen alles wat ze zien, horen en voelen in zich op. Spelenderwijs leren ze de wereld kennen. Spel is daarmee de basis voor al het leren. De inrichting van een rijke speelleeromgeving die afgestemd is op de ontwikkelingsfase van het kind en een goed observatie- en volgsysteem vormen de pijlers van ons aanbod. inleiding Door open te staan voor alle kinderen en hen een uitdagende speelleeromgeving te bieden, helpen we ze de spil te zijn van hun eigen ontwikkeling. Kwaliteitsverhoging De invoering van de wet OKE en de harmonisatie van de kwaliteitseisen voor kinderopvang en peuterspeelzalen brengen grote veranderingen met zich mee. Het verhogen van de kwaliteit heeft hoge prioriteit. Hierbij gaat het om: ontwikkelen van visie en beleid het scholen en coachen van medewerkers de taalvaardigheden van pedagogisch medewerkers het versterken van de ouderbetrokkenheid Deze speerpunten hebben wij vertaald in trajecten en cursussen. Deze zijn gerangschikt in vier gebieden. De samenhang is afgebeeld in de cirkel Kinderen 0-7 jaar (zie pagina 4-5). Spelend ontwikkelen Spel biedt pedagogisch medewerkers de kans om op een natuurlijke manier de ontwikkeling van jonge kinderen te stimuleren. Observeren & reageren Het volgen en registreren van de ontwikkeling van jonge kinderen levert aandachtspunten op om gericht te reageren op de ontwikkeling van jonge kinderen en deze te stimuleren door het aanbieden van opbrengstbewuste activiteiten. Effectief samenwerken Kinderdagverblijf, peuterspeelzalen en ouders zijn samen verantwoordelijk voor de ontwikkeling van kinderen. Een goede relatie is hiervoor de basis. De professionele organisatie Een professioneel kinderdagverblijf of professionele peuterspeelzaal heeft een visie op de ontwikkeling van jonge kinderen en op de ontwikkeling van de organisatie zelf. In deze gids vindt u ons scholingsaanbod voor pedagogisch medewerkers, leidinggevenden, bestuurders en gastouders. Voor actuele data, locaties en kosten verwijzen wij u graag naar onze website 3

3 kinderen (0-7 jaar) ouderbeleid ouderbetrokkenheid Communicatie ouders Spel Speelleeromgeving Spelontwikkeling Spelbegeleiding Specifieke afstemming interactie pedagogische huisstijl pedagogisch klimaat Basiscommunicatie TaalonTwikkeling ikzelf en de ander woorden en zinnen Verhalen Verkennen en gecijferdheid Thematisch onderzoeken groepsmanagement Taakverdeling kansen creëren organisatie op de groep effectief samenwerken spelend ontwikkelen ontdekken Van de wereld Sensomotoriek grove motoriek fijne motoriek motorische ontwikkeling plannen en evalueren Coaching doelen stellen intervisie professionalisering kwaliteitsmeting kwaliteitsbeleid ontwikkelingslijnen VakBekwaamheid professionele organisatie observeren & reageren Sociaal emotionele ontwikkeling opbrengsten in beeld ontwikkeling Van het kind Taal- en rekenontwikkeling (Senso) motorische ontwikkeling doelgerichte begeleiding Voor informatie over ons complete aanbod, nieuws en bijeenkomsten Verbinding Communicatie Verantwoording leiderschap professionele CulTuur aanbod in de groep planning voor de groep Signalering didactische afstemming plan voor het individuele kind Beleid lerende organisatie Samenwerken Inhoudsopgave OBD Noordwest T (0229) E info@obdnoordwest.nl Voor ons complete aanbod zie Effectief samenwerken 6 Spelend ontwikkelen 12 Observeren & reageren 22 Professionele organisatie 34 Workshops, Voor uitgebreide studiedagen en actuele informatie 44 Index zie onze website

4 Specifieke afstemming ouderbetrokkenheid groepsmanagement plannen en evalueren interactie Taakverdeling doelen stellen Verbinding ouderbeleid pedagogische huisstijl kansen creëren kwaliteitsbeleid Kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en (gast)ouders zijn samen verantwoordelijk voor de ontwikkeling van kinderen. Een goede relatie is hiervoor de basis. Het kinderdagverblijf en de peuterspeelzaal zijn een veilige omgeving met herkenbare VakBekwaamheid en duidelijke structuren: een voorspelbare omgeving. Betrokkenheid Coaching intervisie van ouders professionalisering bij de belevenissen van hun kind heeft een positief effect op de ontwikkeling. Duidelijke communicatie tussen ouders en de instelling leidt tot grotere ouderbetrokkenheid. Gezinsgerichte programma s ondersteunen pedagogisch medewerkers hierbij. Iedereen leiderschap werkt samen aan hetzelfde doel: het realiseren van optimale ontwikkelingskansen voor jonge kinderen. kwaliteitsmeting organisatie op de groep Communicatie Communicatie pedagogisch klimaat Verantwoording ouders effectief samenwerken professionele organisatie Spelontwikkelin professionele CulTuur effectief samenwerken Spel spelend ontwikkelen Ta o observeren & reageren aanbod de groe Beleid lerende organisatie Samenwerken Inhoud OBD Noordwest Voor ons complete aanbod zie Pedagogisch klimaat 8 Uk & Puk Thuis 9 VVE-thuis 10 Ouderbetrokkenheid binnen Startblokken 11 Effectief samenwerken 7

5 Pedagogisch klimaat Het opvangen en begeleiden van kinderen is een grote verantwoordelijkheid. Om de sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen te stimuleren, is een goed pedagogisch klimaat nodig. Dat bestaat uit de volgende basiselementen: veiligheid, groepsvorming, aandacht, zorg, interactie en communicatie, normen en waarden, conflicthantering en diversiteit. groep (Teams van) pedagogisch medewerkers, manager en VVE-coördinator U gaat aan de slag met uw pedagogisch klimaat en formuleert uw pedagogisch beleidsplan. effectief samenwerken Iedere instelling heeft een eigen huisstijl, die past bij de mensen die er werken. Met elkaar formuleren we welk gedrag gewenst is en komen we tot gezamenlijke afspraken. Kinderen hebben daardoor houvast en leren op een positieve manier met elkaar omgaan. Samen formuleren we een pedagogisch beleidsplan, waarin wij vastleggen hoe wij ons pedagogisch klimaat vormgeven en borgen. De Vreedzame School heeft een speciaal programma voor peuters. Hiermee werkt u aan een soepele overgang van kinderdagverblijf of peuterspeelzaal naar basisschool. Kijk voor meer informatie over De Vreedzame School op onze website. Bea Bakkers, M of E bbakkers@obdnoordwest.nl Uk & Puk Thuis Uk & Puk is een programma voor jonge kinderen van 0-4 jaar. De activiteiten stimuleren de spraak- en taalvaardigheid, sociaalemotionele vaardigheden en motorische en zintuiglijke vaardigheden. Spelen is ontdekken en spelen is groeien. Het spel staat centraal in Uk & Puk. Met Uk & Puk Thuis werkt u samen met ouders om het kind zo goed mogelijk te ondersteunen en te begeleiden in zijn of haar ontwikkeling. Het is belangrijk dat pedagogisch medewerkers en ouders daarbij op één lijn liggen. Dit heeft een positief effect op de ontwikkeling van het kind. In dit traject gaan we aan de slag met: het programma en de thema s van Uk & Puk gerichte activiteiten met de pop Puk suggesties voor ouders hoe zij thuis samen met hun kind gerichte activiteiten kunnen ondernemen het uitwisselen van ideeën en activiteiten groep Pedagogisch medewerkers die werken met Uk & Puk U leert werken met Uk & Puk Thuis en vergroot hiermee de ouderbetrokkenheid. : Joss Broere, M of E jbroere@obdnoordwest.nl 4 9

6 VVE-thuis Het programma VVE-thuis is bedoeld voor ouders met kinderen van 3-5 jaar. Het geeft handvatten aan ouders om thuis met hun kind activiteiten te doen, die aansluiten bij de leefwereld van hun kind. Ouders kunnen hiermee de ontwikkeling van jonge kinderen stimuleren. groep Pedagogisch medewerker en VVE-coördinator U leert werken met het programma VVE-thuis. NIEUW effectief samenwerken VVE-thuis heeft vijftien thema s met activiteiten zoals voorlezen, puzzelen, zingen, knutselen en bewegen. Daarbij zijn ondersteunende materialen beschikbaar zoals praatplaten, puzzels, liedjes en spelinstructies voor knutselen en bewegen. De thema s kunnen bij de programma s Piramide en Uk & Puk en Puk & Ko gebruikt worden. Bij elk thema organiseert u een ouderbijeenkomst. We gaan in op: de opzet en inhoud van VVE-thuis het stimuleren van de communicatie tussen ouder en kind de organisatie van de ouderbijeenkomsten Resi Kompier, M of E rkompier@obdnoordwest.nl Ouderbetrokkenheid binnen Startblokken Pedagogisch medewerkers en ouders zijn samen verantwoordelijk voor de brede ontwikkeling van kinderen. Communicatie en taal zijn hiervoor het fundament. Een goed contact tussen pedagogisch medewerker en ouders ligt aan de basis van onderwijsondersteunend gedrag. Kinderdagverblijven en peuterspeelzalen die met Startblokken werken, zien ouders als partners. In dit traject komen de volgende vragen aan de orde: hoe bouwt u aan een goede communicatie en aan vertrouwen in elkaar? hoe kunt u ouders meer betrekken bij wat er in uw groep/instelling gebeurt? hoe kunt u ouders informatie geven over de pedagogische aanpak van Startblokken? hoe kunt u ouders stimuleren om thuis verder te spelen met de thema s? groep Pedagogisch medewerkers die werken met Startblokken U werkt aan ouderbetrokkenheid binnen Startblokken. Bea Bakkers, M of E bbakkers@obdnoordwest.nl 6 11

7 Specifieke afstemming ouderbetrokkenheid groepsmanagement plannen en evalueren Coaching interactie Taakverdeling doelen stellen intervisie Verbinding ouderbeleid pedagogische huisstijl kansen creëren kwaliteitsbeleid lijnen in beeld begeleiding Jonge kinderen ontdekken de wereld om hen heen door te spelen. Het spel biedt pedagogisch medewerkers ontwikkeling de kans om op een natuurlijke manier de ontwikkeling van jonge kinderen te stimuleren. Van het kind Al spelend worden er bewust impulsen gegeven aan de taalontwikkeling, de sociaal-emotionele ontwikkeling, de motoriek en de brede ontwikkeling. Een veilige Sociaal speelleeromgeving Taal- en rekenontwikkeling motorische (Senso) en doelgerichte activiteiten geven kinderen emotionele ontwikkeling kansen om zich optimaal te ontwikkelen. De ontwikkeling pedagogisch medewerker bewaakt de balans. professionalisering kwaliteitsmeting organisatie op de groep Communicatie Communicatie pedagogisch klimaat VakBekwaamheid Beleid Verantwoording leiderschap lerende organisatie ouders effectief samenwerken professionele organisatie Samenwerken professionele CulTuur Spel spelend ontwikkelen Spelbegeleiding ontdekken Van de wereld woorden en zinnen opbrengsten Verhalen doelgerichte Basiscommunicatie TaalonTwikkeling Speelleeromgeving Spelontwikkeling ontwikkelings- observeren & reageren aanbod in de groep planning voor de groep Signalering motorische ontwikkeling didactische afstemming ikzelf en de ander Sensomotoriek grove motoriek fijne motoriek plan voor het individuele kind Verkennen en gecijferdheid Thematisch onderzoeken Spelend ontwikkelen OBD Noordwest Voor ons complete aanbod zie Inhoud Rijke spelactiviteiten met peuters 14 Interactie met baby s en dreumesen 15 Startblokken van Basisontwikkeling 16 Leren praten doe je samen 17 Peuterplein 18 Piramide 19 Uk & Puk 20 Benny s Playground: 21 Vroeg Vreemde Talen Onderwijs Spelend Ontwikkelen 13

8 Rijke spelactiviteiten met peuters Jonge kinderen ontdekken de wereld om hen heen door te spelen. Een uitdagende en veilige speelleeromgeving is hierbij essentieel. De pedagogisch medewerker maakt onderdeel uit van de speelleeromgeving. Zij inspireert, begeleidt peuters in hun keuzes en geeft positieve feedback. Betekenisvol spel leidt tot hoge betrokkenheid en biedt optimale ontwikkelingskansen. U gaat aan de slag met: uw rol als pedagogisch medewerker spelontwikkeling in relatie tot de ontwikkelingslijnen verschillende manieren van spelbegeleiding inrichten van speelhoeken en inzet van (spel)materiaal taalontwikkeling en woordenschat de cyclus Opbrengstbewust werken met peuters U vormt als pedagogisch medewerker de spil in het speelleerproces en ontwerpt doelgerichte spelactiviteiten die passen bij uw peuters. groep Pedagogisch medewerker U leert betekenisvolle spelsituaties ontwerpen en begeleiden. Hierdoor stimuleert u de ontwikkeling van peuters systematisch en doelgericht. Bea Bakkers, M of E bbakkers@obdnoordwest.nl Interactie met baby s en dreumesen Baby s en dreumesen leren door uitproberen en ontdekken. Een uitdagende en veilige speelomgeving is de basis voor exploratie. U heeft door uw manier van ondersteunen en begeleiden invloed op de manier waarop interactie tussen kinderen verloopt. Pedagogisch medewerkers die veel kennis hebben over de ontwikkeling van baby s en dreumesen en van het belang van persoonlijke interactie kunnen de ontwikkeling beter stimuleren en stress voorkomen. U lokt interactie uit door te praten en spelletjes te doen. Het is belangrijk om positieve interacties tussen kinderen onderling te bevorderen. U gaat aan de slag met: communicatie- en interactievaardigheden taalontwikkeling en woordenschat inzet van (spel)materiaal interactief voorlezen uw rol als pedagogisch medewerker groep Pedagogisch medewerker U krijgt kennis en ontwikkelt vaardigheden om de interactie met en tussen baby s en dreumesen te bevorderen. Spelend ontwikkelen Meer Informatie Riet Tuïnk, M of E rtuink@obdnoordwest.nl 6 15

9 Startblokken van Basisontwikkeling (0-4 jaar) Startblokken van Basisontwikkeling is een ontwikkelingsgericht pedagogisch werkplan om de brede persoonlijkheidsontwikkeling van baby s en peuters te bevorderen. Bij Startblokken draait het om spel: de meest natuurlijke manier waarop kinderen zich ontwikkelen. Al spelend verkennen zij hoe de wereld in elkaar zit. De pedagogisch medewerker zorgt voor interessante activiteiten en adequate begeleiding om binnen het spel de ontwikkeling van het kind optimaal te stimuleren. Een thema uit de belevingswereld zorgt voor samenhang in de diverse activiteiten. U leert: interessante thema s ontwerpen een rijke speelleeromgeving vorm te geven uw interactievaardigheden te versterken actief deel te nemen aan het spel en andere kernactiviteiten de ontwikkeling van kinderen te observeren vervolgaanbod te plannen naar aanleiding van uw observaties te werken met de systematiek van HOREB (Handelingsgericht Observeren Registreren Evalueren in Basisontwikkeling) Startblokken is een tweejarig certificeringstraject. groep Pedagogisch medewerker, leidinggevende, manager en VVE-coördinator U wordt opgeleid voor het VVE certificaat Startblokken van Basisontwikkeling. Krijgt u collega s die nog niet gecertificeerd zijn voor Startblokken? Wij verzorgen tevens nascholing voor medewerkers die tussentijds instromen in uw organisatie. Zo houdt u de kwaliteit in uw organisatie op peil. Bea Bakkers, M of E bbakkers@obdnoordwest.nl Leren praten doe je samen, stimuleren van de spraaktaalontwikkeling Kinderen hebben een uitdagende en stimulerende omgeving nodig om in gesprek te gaan. Kinderen leren vooral praten wanneer zij veel kansen krijgen om te praten én zich daarbij gehoord en begrepen voelen. Gesprekken voeren is daarbij belangrijk. U leert werken volgens de VAT-principes. Het initiatief ligt bij het kind (de volwassene volgt en past aan), maar u neemt ook initiatief door zinnen aan te passen en woorden toe te voegen (zône van naaste ontwikkeling). Het doel is het op praktische wijze verbeteren van de communicatie met het kind en het stimuleren van de spraaktaalontwikkeling. groep Pedagogisch medewerker U wordt zich bewust van uw rol in het communicatieproces en stimuleert de spraaktaalontwikkeling volgens de VAT-principes. VAT-principes: Volgen kijken, wachten en luisteren Aanpassen aansluiten bij het taalniveau en de belangstelling van het kind Toevoegen net iets meer woorden gebruiken dan het kind spreken in grammaticaal goed gevormde zinnen Spelend ontwikkelen Mieke Wilterdink, M of E mwilterdink@lcnw.nl 6 17

10 Peuterplein Peuterplein is een speelse methode voor kinderen van 2-4 jaar. Peuterplein speelt in op de nieuwsgierigheid van de kinderen. De ontwikkelingsgebieden taal, voorbereidend rekenen, bewegen, fijne motoriek, muziek en sociaal-emotionele ontwikkeling staan centraal. De handpop Raai de Kraai is het speelkameraadje van de kinderen en lokt interactie uit. Peuterplein is opgezet rondom acht thema s die u in willekeurige volgorde kunt aanbieden. U werkt hiermee aan een doorgaande lijn naar de basisschool. Tijdens dit traject komen aan de orde: structuur en opbouw van de thema s planning observatie en registratie pedagogische vaardigheden groep Pedagogisch medewerker, VVE-coördinator U leert werken met Peuterplein. Joss Broere, M of E jbroere@obdnoordwest.nl Piramide Piramide is een programma met een doorgaande ontwikkelingslijn voor kinderen van 0-7 jaar. Met Piramide stimuleert u de brede ontwikkeling van jonge kinderen. Het programma is opgebouwd rondom twaalf projecten (thema s) die aansluiten bij de belevingswereld van jonge kinderen. De kinderen worden uitgedaagd om (alleen, met elkaar of samen met u) zichzelf en de wereld te ontdekken. Spel is hierbij de leidraad. Daarbij kunt u gebruik maken van de pop Pip. Aan de orde komen: structuur en opbouw van de projecten inrichting van de speelleeromgeving observatie en registratie uw rol als pedagogisch medewerker ouderbetrokkenheid Piramide is een tweejarig certificeringstraject. groep Pedagogisch medewerker, VVE-coördinator U leert werken met het programma Piramide. Het programma voor de voorschoolse educatie bestaat uit: suggesties voor baby s en dreumesen (kinderdagverblijf) projecten voor peuters (2-3 jaar; kinderdagverblijf en peuterspeelzaal) Piramide voor gastouders (0-4 jaar; gastouders) Spelend ontwikkelen Krijgt u collega s die nog niet gecertificeerd zijn voor Piramide? Wij verzorgen tevens nascholing voor medewerkers die tussentijds instromen in uw organisatie. Zo houdt u de kwaliteit in uw organisatie op peil. Resi Kompier, M of E rkompier@obdnoordwest.nl 6 19

11 Uk & Puk Uk & Puk is een programma voor kinderen van 0-4 jaar. Met Uk & Puk stimuleert u de brede ontwikkeling van jonge kinderen op een doelgerichte en systematische manier. Uk & Puk is opgebouwd rond tien thema s. Deze thema s sluiten aan bij de directe belevingswereld van jonge kinderen. De pop Puk is het speelkameraadje van de kinderen en stimuleert ze om te gaan spelen, praten en denken. De pedagogisch medewerker ondersteunt, informeert, stuurt bij en geeft ruimte aan de kinderen en biedt een veilige omgeving. Met Uk & Puk vergroot u de betrokkenheid van kinderen. U gaat aan de slag met: opbouw en planning van het programma het werken met Uk & Puk in het eigen dagritme observatie en registratie pedagogische vaardigheden Uk & Puk is een tweejarig certificeringstraject. groep Pedagogisch medewerker U leert werken met het programma Uk & Puk en versterkt uw pedagogische vaardigheden. Benny s Playground: Vroeg Vreemde Talen Onderwijs Jonge kinderen leren gemakkelijk en spelenderwijs een vreemde taal. Ze spelen met taal, klanken, woorden en zinnen. Zonder dat ze zich daar bewust van zijn groeit hun woordenschat snel. De oren van het heel jonge kind staan wagenwijd open voor de klanken van een andere taal. Uit onderzoek is gebleken dat kinderen die al vroeg Engels leren, een grote woordenschat opbouwen en later minder moeite hebben om zich te verdiepen in een vreemde taal. Ook taalzwakke kinderen en kinderen die thuis een andere taal spreken hebben hier baat bij. groep Pedagogisch medewerker U leert werken met Benny s Playground en ondersteunt peuters bij het verwerven van een basiswoordenschat Engels. Spelend ontwikkelen Krijgt u collega s die nog niet gecertificeerd zijn voor Uk & Puk? Wij verzorgen tevens nascholing voor medewerkers die tussentijds instromen in uw organisatie. Zo houdt u de kwaliteit in uw organisatie op peil. Joss Broere, M of E jbroere@obdnoordwest.nl Benny s Playground is een activiteitenprogramma voor peuters dat volledig aansluit bij hun belevingswereld. Het programma is gebaseerd op de natuurlijke verwerving van een taal en gericht op het luisteren, begrijpen en spreken. In het programma ligt de nadruk op de verwerving van de basiswoordenschat. Benny s Playground is speciaal ontwikkeld voor peuterspeelzalen en kinderdagverblijven in Nederland. Het activiteitenprogramma is opgebouwd rondom snack time. Samen met Benny, de handpop, zingen en spelen de kinderen in het Engels. Benny eet en drinkt uiteraard een hapje mee! Joss Broere, M of E jbroere@obdnoordwest.nl 6 21

12 s plannen en evalueren Coaching doelen stellen intervisie Verbinding professionalisering kwaliteitsmeting kwaliteitsbeleid ontwikkelingslijnen Communicatie VakBekwaamheid Beleid Verantwoording leiderschap lerende organisatie professionele organisatie Samenwerken professionele CulTuur observeren & reageren aanbod in de groep planning voor de groep Sociaal emotionele ontwikkeling Signalering didactische afstemming opbrengsten in beeld ontwikkeling Van het kind Taal- en rekenontwikkeling plan voor het individuele kind (Senso) motorische ontwikkeling doelgerichte begeleiding Observeren & reageren OBD Noordwest Voor ons complete aanbod zie Jonge kinderen ervaren en ontdekken de wereld door spel en spelen. Het spel biedt pedagogisch medewerkers de kans om op een natuurlijke manier de ontwikkeling van jonge kinderen te stimuleren en te volgen. Kennis van de ontwikkelingsfasen van jonge kinderen is een basisvoorwaarde voor het volgen van de ontwikkeling. Het volgen en registreren van de ontwikkeling van jonge kinderen is een belangrijke taak voor de pedagogisch medewerker. Het levert aanknopingspunten op om uitdagende activiteiten te bedenken die aansluiten bij de ontwikkeling van de kinderen. Observaties zijn tevens de basis voor een gesprek met ouders en collega s. Inhoud Observeren en registreren van de 24 ontwikkeling van jonge kinderen Opbrengstbewust werken aan ontwikkeling 26 De Kleine Kapitein 27 Opbrengstgericht werken met peuters 28 in Piramide Basiscursus Signaleren logopedische 29 problematiek Verdiepingscursus Signaleren logopedische 30 problematiek Stimuleren van taalontwikkeling met TOLK 31 Peuters met een ontwikkelingsvoorsprong 32 Expertisepunt ouderbetrokkenheid 33 Observeren & reageren 23

13 Observeren en registreren van de ontwikkeling van jonge kinderen Jonge kinderen ontwikkelen zich sprongsgewijs. Het observeren en registreren van de brede ontwikkeling is noodzakelijk om het ontwikkelingsverloop in beeld te brengen en te kunnen volgen. Hierdoor kunt u als pedagogisch medewerker voortdurend inspelen op de speelleerbehoeften van kinderen. Volgen, signaleren en kindgericht werken zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het levert informatie om de ontwikkeling doelgericht te stimuleren (opbrengstbewust werken). Observaties vormen ook de basis voor het gesprek met ouders en collega s over het kind. Aandachtspunten bij observeren en registreren zijn: sociale en emotionele ontwikkeling: zelfredzaamheid en spel spraak- en taalontwikkeling: ontluikende geletterdheid ontluikende reken- en wiskundeontwikkeling (senso)motorische ontwikkeling Kindvolgsystemen zijn een middel bij observatie en registratie. Elk systeem heeft specifieke kenmerken. Wij ondersteunen u graag bij de keuze en de invoering van een van de volgende digitale kindvolgsystemen: KIJK! OVMZJK HOREB PRAVOO Cito Volgsysteem jonge kind KIJK! 0-4 jaar U observeert jonge kinderen in allerlei (spel) situaties. Met de ontwikkelingslijnen van KIJK! 0-4 jaar volgt u hun ontwikkeling. Elk ontwikkelingsaspect biedt een beschrijving van fasen (mijlpalen) die een kind doorloopt. U schat de ontwikkelingsfase in en kiest passende activiteiten. KIJK! is een signaleringsinstrument en biedt geen diagnostiek (onderzoek). Invoering van KIJK! is verbonden aan een training. Bea Bakkers, M of E bbakkers@obdnoordwest.nl Ontwikkel-Volg-Model voor Zeer Jonge Kinderen (OVMZJK) OVMZJK geeft per ontwikkelingslijn de fasen van ontwikkeling aan. Elke lijn is onderverdeeld in fasen van een half jaar. Naast de registratie van het ontwikkelingsverloop en het gedrag worden handreikingen gegeven voor diagnostisch onderzoek en voor doelgerichte activiteiten. Invoering van OVMZJK is verbonden met een training. Bea Bakkers, M of E bbakkers@obdnoordwest.nl Handelingsgericht Observeren, Registreren en Evalueren van Basisontwikkeling (HOREB) HOREB sluit aan bij Startblokken van Basisontwikkeling. De basis van dit kindvolgsysteem is: een Activiteitenboek met een planningsmodel om thema s te ontwerpen het Logboek als instrument voor het plannen en reflecteren op activiteiten die u met kinderen onderneemt en het handelen van uzelf het Kinderdagboek waarin u per kind en per kernactiviteit de ontwikkeling bijhoudt. Bea Bakkers, M of E bbakkers@obdnoordwest.nl PRAVOO 0-4 jaar Het Persoonlijk ontwikkelingsboekje vormt de basis voor PRAVOO. De ontwikkeling van elk kind wordt aan de hand van vijf peilpunten geregistreerd. In het instrument komen de volgende aspecten aan de orde: spelen, werken, kring, sociaal-emotionele ontwikkeling, taalontwikkeling, motoriek, zintuiglijke waarneming en zelfredzaamheid. Ook worden er handreikingen gedaan voor nadere observatie en begeleiding. Invoering van PRAVOO is verbonden aan een training. Meer Informatie Riet Tuïnk, M of E rtuink@obdnoordwest.nl Cito Volgsysteem jonge kind Het Cito Volgsysteem bestaat uit: observatielijsten, toetsen en een hulpprogramma. De accenten liggen op: sociaal-emotioneel functioneren en de taal- en rekenontwikkeling. Met de gegevens uit de observatielijsten en (eventueel) de toetsen stemt u de doelgerichte activiteiten in uw groep af op de behoefte van het kind. Resi Kompier, M of E rkompier@obdnoordwest.nl Krijgt u nieuwe collega s die nog niet geschoold zijn in het programma waar u dagelijks mee werkt? Wij verzorgen nascholing, zodat ook zij het certificaat kunnen behalen. Zo houdt u de kwaliteit van uw organisatie hoog. Observeren & reageren 24 25

14 Opbrengstbewust werken aan ontwikkeling Opbrengstbewust werken met jonge kinderen houdt in dat u aansluit bij de ontwikkeling van baby s, dreumesen en peuters en deze uitdaagt om een volgend stapje te zetten. Spel is het uitgangspunt; daar komen alle ontwikkelingsdomeinen samen. Om de ontwikkeling van jonge kinderen systematisch en doelgericht te stimuleren, kunt u gebruik maken van de cyclus handelingsgericht werken: waarnemen: hoe ontwikkelt het kind zich? begrijpen: wat heeft het kind nodig om de volgende stap te zetten? plannen: clusteren van kinderen met vergelijkbare behoeften en een groepsplan maken realiseren: uitvoeren plan en evalueren Met deze cyclus krijgt u zicht op het ontwikkelingsniveau van uw groep als geheel en op de ontwikkeling van het individuele kind. U leert een groepsoverzicht opstellen, groepsplannen maken en hiermee werken. De ontwikkelbehoefte van het kind zijn hierbij het uitgangspunt. groep Pedagogisch medewerker U krijgt inzicht in de cyclus handelingsgericht werken en leert opbrengstbewust te werken met jonge kinderen. Joss Broere, M of E jbroere@obdnoordwest.nl De Kleine Kapitein: goede zelfsturing helpt, nu en later De Kleine Kapitein is een manier waarop u de ontwikkeling van zelfsturing bij jonge kinderen kunt stimuleren. Zelfsturing zorgt ervoor dat zij zelf controle hebben over hun gedrag. Zelfsturing helpt om dingen te kunnen leren. Hierdoor kunnen kinderen bijvoorbeeld beter vriendjes maken, beter omgaan met teleurstellingen en geconcentreerder spelen en werken. De Kleine Kapitein biedt u steun in wat u al doet en versterkt uw groepsmanagement. Bij zelfsturing zijn denkprocessen belangrijk voor het uitvoeren van sociaal en doelgericht gedrag. In vier bijeenkomsten gaat u aan de slag met: het begrip Executieve Functies (EF) en zelfsturing de stap van activiteiten doen naar doelen stellen werken met een praktijkvoorbeeld het inpassen van het werken aan zelfsturing binnen de eigen werkwijze Het zelf sturen van gedrag wordt in de psychologie Executieve Functies genoemd. Er zijn drie soorten zelfsturing: dingen kunnen onthouden (werkgeheugen) bepaalde dingen beter niet of niet meteen doen (impulscontrole) soms je plan of je strategie kunnen veranderen (flexibel zijn) Zelfsturing past goed bij de wens om opbrengstbewust te werken. groep Pedagogisch medewerker U leert: Executieve Functies en zelfsturing herkennen zelfsturingsdoelen stellen waaraan u met jonge kinderen kunt werken op een meer structurele manier aandacht besteden aan zelfsturing op basis van gestelde doelen zelf activiteiten ontwerpen met een zelfsturingsdoel Observeren & reageren Met De Kleine Kapitein leert u het belang van zelfsturing inzien. U krijgt praktische suggesties die aansluiten bij uw dagelijkse praktijk voor de hele groep, voor kleine groepjes en voor individuele kinderen. Joss Resi Broere, Kompier, M M of E jbroere@obdnoordwest.nl rkompier@obdnoordwest.nl 6 27

15 Opbrengstgericht werken met peuters in Piramide In de methode Piramide houdt opbrengstgericht werken met peuters in, dat u in uw manier van werken en uw activiteitenaanbod rekening houdt met de ontwikkelingsbehoeften van peuters. U volgt dit nauwgezet, zowel op kind-, op groeps- als op instellingsniveau. Opbrengstgericht werken gaat uit van de cyclus waarnemen, begrijpen, plannen en realiseren. Aan bod komen: in kaart brengen van ontwikkelbehoeften groepsplannen binnen Piramide projecten afstemmen op deze behoeften de cyclus opbrengstgericht werken Persoonlijk Ontwikkel Plan (POP) borging van opbrengstgericht werken groep (Teams van) pedagogisch medewerkers die werken met Piramide, en hun coach/vvecoördinator U leert opbrengstgericht werken met groepsplannen voor peuters binnen Piramide. In de training is speciale aandacht voor de inbreng van VVE-coördinatoren. De coördinatoren volgen tijdens de training soms een eigen traject parallel aan dat van de pedagogisch medewekers en aansluitend op het onderwerp van de training. Zij krijgen op hun taak afgestemde opdrachten. Basiscursus Signaleren logopedische problematiek Leren praten is niet voor ieder kind vanzelfsprekend. Iedereen die met jonge kinderen werkt, komt weleens kinderen tegen die moeilijk te verstaan zijn. Dit kan komen door de uitspraak, door de zinsopbouw of door het stotteren. Het is belangrijk te weten wanneer u kunt afwachten en wanneer u actie moet ondernemen. groep Pedagogisch medewerker U weet wat normale en afwijkende ontwikkeling is op het gebied van logopedische deelgebieden. U weet wanneer verwijzing naar een logopedist of huisarts nodig is. Observeren & reageren De training Opbrengstgericht werken met peuters in Piramide is ontwikkeld door Piet Bakker van IJsselgroep en Resi Kompier van OBD Noordwest. Het herkennen van logopedische problemen staat centraal in deze cursus. U leert signaleren en het onderscheid maken tussen normale en afwijkende ontwikkeling. U krijgt praktische tips en u weet wanneer u deskundige hulp moet inschakelen. De Verdiepingscursus Signaleren logopedische problematiek is een logisch vervolg op deze cursus. Zie pagina 30. Resi Kompier, M of E rkompier@obdnoordwest.nl Logopedisten trainen de deelnemers in het signaleren van eventuele problemen op het gebied van: taal articulatie mondgedrag stem vloeiendheid gehoor risicofactoren met betrekking tot het leren lezen Mieke Resi Kompier, Wilterdink, M 06 M of E mwilterdink@lcnw.nl rkompier@obdnoordwest.nl 6 29

16 Verdiepingscursus Signaleren logopedische problematiek De verdiepingscursus biedt de mogelijkheid om met de kennis en ervaring van de Basiscursus Signaleren logopedische problematiek in de praktijk aan het werk te gaan. Aan de hand van voorbeelden en beeldmateriaal gaan wij in op vragen en voorbeelden uit de praktijk. U brengt in de tweede bijeenkomst eigen beeldmateriaal mee en gaat oefenen met het observatieformulier. groep Pedagogisch medewerkers die de Basiscursus Signaleren logopedische problematiek gevolgd hebben U verdiept uw kennis over logopedische ontwikkelingen en krijgt inzicht in verwijzingsmogelijkheden. Stimuleren van taalontwikkeling met TOLK Observeren & reageren Deze verdiepingscursus gaat in op: analyseren van beeldmateriaal vertaalslag maken van theorie naar praktijk aan de hand van stellingen auditieve vaardigheden bespreken praktijkvoorbeelden het observatieformulier Eén op de vijf kinderen stroomt het basisonderwijs in met een taalachterstand. Van een eenmaal opgelopen taalachterstand hebben kinderen bij hun algehele ontwikkeling langdurig last. TOLK is een methode voor taalstimulering. TOLK staat voor: Taal aanbieden Overnemen van wat het kind zegt en goed teruggeven Luisteren en Kijken groep Pedagogisch medewerker U krijgt inzicht in de opzet en inhoud van de methode TOLK en leert hoe u de communicatie met jonge kinderen kunt stimuleren. TOLK helpt taalachterstand van jonge kinderen te verminderen en voorkomen. De methode sluit aan bij het natuurlijke proces van taalontwikkeling. Mieke Wilterdink, M of E mwilterdink@lcnw.nl Door gebruik te maken van film, kijkvragen en reminders (posters) leert u hoe u op een rijke en gevarieerde manier de taalontwikkeling van een kind kunt stimuleren. Het programma sluit goed aan bij bestaande VVEprogramma s. TOLK biedt ondersteuning en beeldmateriaal om zonder veel voorbereiding aan de slag te gaan met ouderbetrokkenheid. Mieke Resi Kompier, Wilterdink, M 06 M of E mwilterdink@lcnw.nl rkompier@obdnoordwest.nl 6 31

17 Peuters met een ontwikkelingsvoorsprong Peuters ontwikkelen zich heel verschillend en in hun eigen tempo. De één kent al wat kleuren, de ander is er nog niet mee bezig. Slimme peuters zijn ondernemende kinderen, die uitermate nieuwsgierig zijn. Zij kenmerken zich onder andere door een vroege taalontwikkeling, zelfstandigheid en een snelle motorische ontwikkeling. Ze willen zelf dingen ontdekken. U loopt aan tegen vragen als: wanneer is er sprake van een ontwikkelingsvoorsprong, wat zijn de signalen en hoe kunt u deze slimme peuters goed begeleiden? We gaan in op: de kenmerken van de peuter met een ontwikkelingsvoorsprong de signalering van de peuter met een ontwikkelingsvoorsprong gerichte pedagogische begeleiding groep Pedagogisch medewerker U leert peuters met een ontwikkelingsvoorsprong herkennen en krijgt handvatten voor de pedagogische begeleiding. De betrokkenheid van ouders krijgt meer en meer aandacht en wordt steeds belangrijker. Het expertisepunt kan ondersteuning bieden aan alle doelgroepen. Dankzij de regionale deskundigheid van onze adviseurs hebben wij altijd een passend antwoord op uw vraag. OBD Noordwest en Schoolbegeleiding Zaanstreek Waterland hebben de krachten gebundeld op het gebied van ouderbetrokkenheid en verzorgen samen het aanbod voor het Expertisepunt Ouderbetrokkenheid regio Noord-Holland. Om u een idee te geven van ons aanbod, vindt u hieronder een overzicht. Voor het complete aanbod en/of een advies op maat kunt u contact opnemen met de adviseurs van OBD Noordwest of Schoolbegeleiding Zaanstreek Waterland. Wij werken graag met u samen op het gebied van Ouderbetrokkenheid. Ouders n Themabijeenkomst: schoolkeuze basisschool n Ouderhulpkaarten: hulp aan uw kind bij het leren op school n Themabijeenkomst: (hoog)begaafde kinderen n Themabijeenkomst: versterk uw rol binnen de school n Ouderavond Dyslexiebehandeling n Second opinion Diagnostiek & Behandeling Primair Onderwijs n Ouders in ondersteuningsteams: hoe doe je dat? n Ouderbetrokkenheid of educatief partnerschap: wat is er mogelijk? n De ouderkamer: tips en valkuilen n Vergroten van ouderbetrokkenheid: wat kan effectief zijn? n Versterken van onderwijsondersteunend gedrag van ouders n Digitale communicatie met ouders: Basisschoolnet n JONGleren in het verkeer n Ouderavond ontwikkeling en opvoeding, Dyslexiebehandeling, Sociale media, pesten, hoe werkt het puberbrein n Advisering bij het ontwikkelen van beleid ouderbetrokkenheid n Gesprekken met ouders n Opvoeddebatten Observeren & reageren Het landelijk netwerk van ExpertisePunten Ouderbetrokkenheid (hoofdlocaties) Voortgezet Onderwijs n Dyslexie/dyscalculie n Ouderbetrokkenheid: hoe betrokken mogen ouders zijn en hoe krijg je betrokken ouders? n Training communicatievaardigheden n Themabijeenkomst Sociale media n Opvoeddebatten Schoolbegeleiding Zaanstreek Waterland Driestar Educatief RPCZ/Bazalt Gemeenten n Advisering bij het OnderwijsAdvies HCO OBD Noordwest ontwikkelen van beleid ouderbetrokkenheid n Scan inventarisatie ouderbetrokkenheid Fontys Fydes VVE OCGH Advies MBO Marant Cedin n Dyslexie/dyscalculie n Zelfstandige jongeren: Timpaan Onderwijs wat is de rol van ouders in het onderwijs? Centraal Nederland n Training communicatievaardigheden n VVE-thuis programma n Met ouders in gesprek over de ontwikkeling van hun kind n Samenwerken met ouders n T hemabijeenkomst: ontwikkeling jonge kinderen Ds. G.H. Kerstencentrum BCO Onderwijsadvies n Advisering bij het ontwikkelen van IJsselgroep beleid ouderbetrokkenheid Joss Broere, M of E jbroere@obdnoordwest.nl Expertisepunt Ouderbetrokkenheid over o.a. kosten kunt u verkrijgen bij: OBD Noordwest en Schoolbegeleiding Zaanstreek Waterland hebben de krachten gebundeld op het gebied van ouderbetrokkenheid en verzorgen samen het aanbod voor het Expertisepunt Ouderbetrokkenheid regio Noord-Holland. Ellen de Schiffart Coördinator Ouderbetrokkenheid OBD Noordwest Hoorn E edeschiffart@obdnoordwest.nl M I De betrokkenheid van ouders krijgt meer en meer aandacht en wordt steeds belangrijker. Het expertisepunt kan ondersteuning bieden aan alle doelgroepen. Dankzij de regionale deskundigheid van onze adviseurs hebben wij altijd een passend antwoord op uw vraag. Om u een idee te geven van ons aanbod, vindt u hierboven een overzicht. Voor het complete aanbod en/of een advies op maat kunt u contact opnemen met de adviseurs van OBD Noordwest. Wij werken graag met u samen op het gebied van Ouderbetrokkenheid. Ellen de Schiffart, M of E edeschiffart@obdnoordwest.nl Menno Jansma Coördinator Ouderbetrokkenheid Schoolbegeleiding Zaanstreek Waterland Purmerend E m.jansma@sbzw.nl T I

18 s plannen en evalueren Coaching doelen stellen intervisie Verbinding professionalisering kwaliteitsmeting kwaliteitsbeleid Communicatie VakBekwaamheid Beleid Verantwoording leiderschap lerende organisatie professionele organisatie Samenwerken professionele CulTuur Professionele organisatie observeren & reageren aanbod de groe OBD Noordwest Voor ons complete aanbod zie Een professioneel kinderdagverblijf of professionele peuterspeelzaal heeft een visie op de ontwikkeling van jonge kinderen en op de ontwikkeling van de organisatie zelf. Hierin zijn ook de wettelijke kwaliteitseisen zichtbaar. Deze kaders stellen eisen aan leiderschap en pedagogische vaardigheden van medewerkers. Het vraagt van pedagogisch medewerkers, managers en coördinatoren een continue professionalisering. Het leveren van kwaliteit, vakkennis, samenwerken en professionele communicatie zijn essentiële kenmerken van een succesvol team. De verantwoordelijkheden, taken en rollen zijn helder. Een professionele organisatie benut de kwaliteiten en talenten van haar medewerkers. Inhoud Basisvaardigheden leidinggeven 36 Leidinggeven aan veranderingen 37 Managementmodules leidinggevenden 38 kinderopvang en peuterspeelzalen Coach on the job: VVE-coördinatoren 39 aan het werk Allemaal taal: taalvaardigheden 40 pedagogisch medewerkers Startblokken van Basisontwikkeling 42 Kwaliteitsbeleid verbeteren 43 Professionele Organisatie 35

19 Basisvaardigheden leidinggeven Als leidinggevende in de kinderopvang of peuterspeelzaalbranche is het uw taak en verantwoordelijkheid om het beleid uit te voeren en te bewaken, collega s te coachen en het team te begeleiden. Deze cursus wordt incompany aangeboden. Wilt u individueel deelnemen dan adviseren wij u om de cursus Middenmanagement I en II te volgen (kijk op voor meer informatie). Professionele organisatie In een aantal bijeenkomsten krijgt u theorie en achtergronden en leert u de managementvaardigheden toe te passen door het uitvoeren van praktijkopdrachten. De competenties die u in deze cursus ontwikkelt leiden tot deskundigheid en adequaat handelen in het leidinggeven aan uw team. U leert: stijlen van leidinggeven de betekenis van uw rol als leidinggevende gesprekstechnieken in het algemeen het geven en ontvangen van feedback het coachen van collega s het professioneel uitvoeren van het personeelsontwikkelingsplan In de cursus wisselen theorie en praktijkopdrachten elkaar af, waarbij de cursusleider uw uitgevoerde praktijkopdrachten van persoonlijke feedback voorziet. groep (Beginnend) leidinggevenden van kinderopvang en peuterspeelzalen U ontwikkelt de basiscompetenties om leiding te geven. Leidinggeven aan veranderingen Veranderingen in de organisatie doen een extra appèl op u als leidinggevende. In deze cursus ontwikkelt u bruikbare inzichten, vaardigheden en kwaliteiten om uw team te ondersteunen. U geeft samen met de directie vorm en inhoud aan de ontwikkeling en uitvoering van ontwikkel- en veranderplannen. Aan de orde komen: voorkeursstijlen cultuuraspecten leiderschapsstijlen de veranderingscapaciteit van uw team de fasen van betrokkenheid bij veranderingen specifieke afstemming groep Leidinggevenden van kinderopvang en peuterspeelzalen U ontwikkelt competenties om leiding te geven aan veranderingen. Ellen de Schiffart, M of E edeschiffart@obdnoordwest.nl In de cursus wisselen theorie, opdrachten en praktijkopdrachten elkaar af, waarbij u persoonlijke feedback ontvangt op de uitgevoerde praktijkopdrachten. Deze cursus wordt incompany aangeboden. Wilt u individueel deelnemen dan adviseren wij u om de cursus Middenmanagement II te volgen (kijk op voor meer informatie). Ellen de Schiffart, M of E edeschiffart@obdnoordwest.nl 6 37

20 Managementmodule leidinggevenden kinderopvang en peuterspeelzalen Door de invoering van de Wet OKE is de kinderopvang verantwoordelijk voor de gehele voorschoolse periode (opvang, peuterspeelzaalwerk, voorschoolse educatie). Dit brengt grote veranderingen met zich mee die u in uw eigen organisatie moet borgen. Hierbij gaat het om: visie en beleid het coachen van uw personeel harmonisatie van kinderopvang en peuterspeelzaal We besteden aandacht aan managementvaardigheden en de actuele wet- en regelgeving. Hiervoor gebruiken we de PDCA-cyclus (Deming): Plan Do Check Act. groep (Beginnend) leidinggevenden van kinderopvang en peuterspeelzalen U ontwikkelt de basiscompetenties om leiding te geven. Coach on the job: VVE-coördinatoren aan het werk De overheid heeft een aantal ambitieuze speerpunten geformuleerd voor de Voor- en Vroegschoolse Educatie: het verhogen van het taalniveau (van kinderen en pedagogisch medewerker) vergroten van ouderbetrokkenheid doorgaande lijn kwaliteitszorg groep VVE-coördinatoren in peuterspeelzalen en kinderdagverblijven U krijgt kennis en ontwikkelt vaardigheden die u nodig heeft voor een adequate invulling van de functie Coach on the job. Professionele organisatie Joss Broere, M of E jbroere@obdnoordwest.nl Coach on the job is een nieuwe functie in de VVE-sector. De Coach on the job ondersteunt en coördineert de uitvoering van deze speerpunten. U coacht en schoolt de pedagogisch medewerkers. Dit vereist specifieke kennis (over de ontwikkeling van het jonge kind, VVE-programma s en opbrengstbewust werken) en vaardigheden (leidinggevende, coördinerende en coachende). Dit traject richt zich op: invulling van de functie Coach on the job vaardigheden op het gebied van coaching en begeleiding praktijkopdrachten Riet Tuink, M of E rtuink@obdnoordwest.nl 6 39