Stuurgroep Ieper. Datum 07/10/2008

Transcriptie

1 Stuurgroep Ieper Datum 07/10/2008 AANWEZIG: Mevr. Brenning (gevangenis Ieper), Mevr. Deneckere (gevangenis Ieper), Dhr. Dewispelaere (DIVAM), Dhr. Dewulf (Justitiehuis), Dhr. Dhondt (bemiddelaar meerderjarigen verslag), Mevr. Feys (Slachtofferhulp), Mevr. Laperre (Justitieel Welzijnswerk), Mevr. Pouseele (DIVAM), Mevr. Regelbrugge (VZW Suggnomè), Mevr. Samoy (balie Ieper), Dhr. Verbaeys (parket Ieper), Dhr. Vulsteke (onderzoeksrechter). VERONTSCHULDIGD: Dhr. Van Garsse (VZW Suggnomè). AGENDA: 1. Goedkeuring & opvolging vorig verslag. 2. Mededelingen vanuit Suggnomè: a. Bemiddelingsdienst Ieper. b. VZW Suggnomè. c. Centrale Werkgroep. 3. Terugkoppeling bemiddeling naar het parket (vervolg vorige stuurgroep). 4. Opmerkingen vanuit het begeleidingsteam. 5. Varia. a. Voorstelling vanuit de gevangenis Iepe: herstelconsulente en beleidsmedewerker. b. Forum voor nationaal gesubsidieerde projecten. c. Datum volgende stuurgroep. 1. Goedkeuring & opvolging vorig verslag. Er zijn geen opmerkingen over het vorige verslag, bij deze wordt het dus goedgekeurd. Er zijn wel een aantal punten ter opvolging. Het grootste staat op de agenda (punt 3), maar daarnaast zijn er nog mededelingen. Op de vorige stuurgroep is bemiddeling op zittingsniveau voorsgesteld; vanuit het bestaande project in het arrondissement Gent. Dhr. Verstraete had toen meegedeeld dat, aangezien de wet dit voorziet, deze vorm van bemiddeling ook mogelijk moest zijn in het arrondissement Ieper. In dit verband heeft dhr. Dhondt, op vraag van dhr. Vulsteke, op 18 september een overleg gehad met de vonnisrechters te Ieper om de bemiddeling voor te stellen, evenals het concept bemiddeling op zittingsniveau. 1

2 Er is een infosessie bemiddeling vastgelegd voor de balie van Ieper op 12 november Hier zal de bemiddeling in het algemeen worden toegelicht (en ook het onderscheid met andere soorten bemiddeling, bv. bemiddeling in strafzaken) zal hierbij ter sprake komen. Daarnaast zal er ook tijd worden besteed aan de mogelijkheid van bemiddeling op zittingsniveau. De bemiddelingsdienst meerderjarigen heeft onlangs ook een overleg gehad met DIVAM, waar een aantal afspraken werden gemaakt en opties verkend voor toekomstige samenwerking en het opnemen van gemeenschappelijke dossiers. Zo zullen o.a. de twee diensten elkaars werkwijze overnemen in gemeenschappelijke dossiers, afhankelijk van de dienst wie als eerste het aanbod van bemiddeling deed. De vraag werd ook gesteld op dit overleg hoe gemeenschappelijke dossiers zo snel mogelijk konden worden opgestart. Voor de partijen (slachtoffers) is het soms moeilijk te verstaan dat het aanbod naar bemiddeling wordt gesteld naar de minderjarige, maar nog niet naar de meerderjarige dader (of omgekeerd). Dhr. Dhondt vraagt zich af of het parket hier een rol in kan spelen, door bv. bij het aanbod van bemiddeling automatisch aan zowel meerder- als minderjarige te richten, of door de bemiddelingsdienst op de hoogte te brengen dat er ook een meerder- of minderjarige dader bij betrokken is. Dhr. Verbaeys vindt dit geen haalbare optie. Het strafrechtelijke dossier voor de meerderjarige dader staat los van dit voor de minderjarige dader; vaak zijn het ook verschillende parketmagistraten die de twee dossiers behandelen. Daarnaast is er ook een verschil in het aanbod van bemiddeling: bij minderjarigen legt de wet op de jeugdbescherming dit op als een (quasi) verplichting, bij meerderjarigen is dit een keuze (op basis van opportuniteit) (art. 553, 2 Sv. vermeldt als taak van de gerechtelijke instanties zowel een algemene informatietoezicht als aanbod bij opportuniteit). Tot slot vermeldt dhr. Dhondt nog dat, conform de afspraken gemaakt met de herstelconsulente in de gevangenis van Ieper, de laatste infosessie bemiddeling voor gedetineerden is doorgegaan dit jaar. Data voor volgend jaar moeten nog besproken worden met mevr. Deneckere, maar als de afspraken van 2008 worden gecontinueerd, zullen dit opnieuw een 3 tot 4 infosessies worden. 2. Mededelingen vanuit de vzw Suggnomè. a. Mededelingen vanuit bemiddelingsdienst Ieper. Zie ook het activiteitenverslag in bijlage. Momenteel is de bemiddeling in 2008 aangeboden in 47 strafrechtelijke bundels (in het arrondissement Ieper). Het parket is hierbij de grootste doorverwijzer, aangezien zij in 41 strafrechtelijke bundels het aanbod van bemiddeling deden. Twee keer ontving de bemiddelingsdienst ook een aanvraag tot bemiddeling via bemiddeling minderjarigen; vier aanvragen kwamen vanuit de daderzijde (rechtstreeks, via justitieel welzijnswerk of via de herstelconsulente). Per strafrechtelijke bundel kunnen er meerdere daders en slachtoffers betrokken zijn. In de 47 strachtrechtelijke bundels zijn er 70 relaties dader-slachtoffer, en dus 70 potentiële bemiddelingen. 2

3 Van deze 70 potentiële, waren er 21 waar zowel dader als slachtoffer interesse hadden in het aanbod van bemiddeling. 17 van de 21 bemiddelingen werden ook effectief opgestart. De voorbije jaren geldde het (subsidiërings)criterium 50 relaties dader-slachtoffer, waar beide interesse hebben in het aanbod van bemiddeling, per fulltime-bemiddelaar. Uitgaande hiervan bereikt Ieper (halftime bemiddelaar, dus 25 relaties dader-slachtoffer) naar alle waarschijnlijkheid deze norm. Er werden reeds 4 bemiddelingen afgerond met een schriftelijke overeenkomst. Een aantal maal werd de opgestarte bemiddeling ook stopgezet omdat één van beide partijen afhaakte (niet verder willen bemiddelen of plots alle contact met de bemiddelingsdienst verbreken). Naast het bemiddelingswerk, neemt de bemiddelaar ook deel aan een aantal arrondissementele (lokale) overlegmomenten, zoals het welzijnsteam en de HCA-overleggen en werkgroepen van Suggnomè (werkgroep sensibilisatie en werkgroep registratie). b. Mededelingen vanuit het Centraal Secretariaat. Mevr. Regelbrugge meldt dat het project bemiddeling fase strafuitvoering, waarvoor 3 fulltime bemiddelaars gesubsidieerd worden door de Vlaamse Gemeenschap, verlengd is, weliswaar nog steeds op projectmatige basis (het werkingsjaar loopt van 1 september tot 31 augustus). Bovendien is de subsidie ook verhoogd, waardoor deze meer de reële kosten dekt. Naar de FOD Justitie moet er binnenkort een uitbreidingsaanvraag worden ingediend. Voor de arrondissementen Ieper en Veurne zal dit betekenen dat er een fulltime bemiddelaar wordt gevraagd per arrondissement. In Ieper is dit te verantwoorden vanuit de evolutie van het aantal dossiers; in Veurne wordt deze vraag verantwoord door een experiment dat daar is uitgevoerd door de bemiddelaar, waaruit bleek dat er zeker genoeg potentieel aanwezig is voor een fulltime bemiddelaar. Een knelpunt bij deze uitbreidingsaanvraag is wel dat de inspecteur van Financiën begin dit jaar laten weten heeft dat de huidige subsidiëringsnorm te vaag is. Tot dusver zijn er vanuit de FOD Justitie echter nog geen stappen genomen om deze norm dan te verduidelijken. Suggnomè heeft dit probleem wel gesignaliseerd aan de FOD Justitie, en heeft met de werkgroep registratie zelf al een aanzet gegeven tot een nieuwe, duidelijkere norm. De kans blijft echter reëel dat we hetzelfde antwoord zullen ontvangen als dit jaar ( te vage norm, dus geen reden om af te bouwen of uit te breiden ) en dat de uitbreidingsaanvraag dus zonder gevolg blijft. c. Mededelingen vanuit de centrale werkgroep. De centrale werkgroep werkte rond 5 actiepunten (zie vorige verslagen). Bij de eerste drie zijn er reeds een aantal concrete resultaten. i. De federale brochure bemiddeling. De brochure is volledig afgewerkt en is doorgestuurd naar de dienst Publicatie van de FOD Justitie. Het blijft echter onduidelijk wanneer deze verspreid zal worden; dit is namelijk 3

4 afhankelijk van budgetten. Mogelijks lukt dit nog voor het einde van het jaar, maar de kans bestaat dat dit pas in de loop van volgend jaar zal gebeuren. Naast de brochure heeft de centrale werkgroep ook het advies of de opmerking meegegeven dat het drukken en verspreiden van affiches ook interessant zou zijn. ii. Bevraging arrondissementele partners. Een tijdje geleden is er vanuit de centrale werkgroep een bevraging gebeurt bij de verschillende arrondissementele partners (concreet: de leden van de verschillende stuurgroepen). Deze bevraging is ondertussen verwerkt tot een eindrapport (voor de geïnteresseerden: u kan dit rapport aanvragen bij Suggnomè). Er zullen nog concrete richtlijnen/adviezen volgen, maar hier wordt eerst nog op verder gewerkt op het niveau van het parket-generaal. iii. Oprichten intersectorale commissie. Suggnomè heeft vernomen dat men bezig is met het opstellen van een ontwerp-k.b. omtrent deze intersectorale commissie (zie ook beleidsverklaring van de minister van Justitie). Suggnomè zelf noch Médiante worden betrokken bij de opmaak van dit K.B. Op 4 november zou dit ontwerp-k.b. voorgesteld worden; dus het lijkt er alleszinds op dat deze commissie realiteit zal worden. De timing van de actuele opstart ervan is echter nog onduidelijk. 3. Terugkoppeling bemiddeling naar het parket (vervolg vorige stuurgroep). Zoals op de vorige stuurgroep vermeld, werd de vraag wat is er mogelijk van terugkoppeling vanuit de bemiddelingsdienst naar het parket? voorgelegd aan de (informele) deontologische commissie. Deze commissie is opgericht op vraag van Suggnomè en het OSBJ, in afwachting van de opstart van de deontologische commissie die in de wet is omschreven. Deze commissie bestaat uit externen; de leden zijn dus niet gelinkt aan Suggnomè of het OSBJ. De deontologische commissie volgt hetgeen Suggnomè op de vorige stuurgroep heeft vermeld: op basis van de wet kan er geen informatie vanuit de bemiddeling overgebracht worden naar de gerechtelijke instanties, tenzij de partijen samen daar zelf voor kiezen. De commissie geeft wel het advies mee om deze vraag van het parket naar terugkoppeling aan de partijen te communiceren. Binnen Suggnomè is er op het vlak van terugkoppeling ook een hele evolutie geweest; wat heeft geleid tot de standaard terugkoppeling nu: De tussenkomst van de bemiddelingsdienst is beëindigd. (En indien er een bemiddelingsovereenkomst werd opgemaakt, wordt dit vermeld en een exemplaar van deze overeenkomst wordt meegestuurd). Vroeger was de terugkoppeling anders geformuleerd: Ofwel: De bemiddeling werd niet opgestart. Ofwel: De bemiddeling werd opgestart en afgesloten met/zonder schriftelijke overeenkomst. De reden waarom deze evolutie niet in Ieper is gebeurd, is dat de bemiddeling hier werd opgestart met de wet in het achterhoofd (in andere arrondissementen, uitgez. Veurne en Hasselt, was er immers op het moment van opstart nog geen sprake van een wet). Zo werd er ook direct de keuze gemaakt om bemiddeling aan te bieden, ook in dossiers waar er misschien geen dagvaarding volgde; dit is een groot verschil met andere arrondissementen. 4

5 Daarom moet er ook opgelet worden met de wijze van afsluiting: bemiddeling niet opgestart betekent dat één of beide partijen er voor kozen om niet in te gaan op het aanbod van bemiddeling; en betekent dus zeker niet automatisch dat de dader weigert! Dhr. Verbaeys meldt dat deze vorm van afsluiten (niet opgestart of wel opgestart met/zonder overeenkomst) voldoende is voor het parket. Het is vooral belangrijk om te weten of er ooit iets mee is gebeurd in de bemiddeling of niet; en of het bemiddelingsdossier na een bepaalde tijd nog altijd actief is of niet. Vanuit DIVAM wordt er gewerkt met standaardformulieren op basis van de criteria in de Jeugdwet. Misschien kunnen deze formulieren worden overgenomen? Mevr. Pouseele stuurt deze formulieren door naar dhr. Dhondt ter info. Mevr. Regelbrugge stelt dat een afsluiting, zoals hierboven besproken (dus hoe er bij Suggnomè vroeger werd afgesloten), zeker moet kunnen. Een tussentijds verslag moet eerst intern worden bekeken, maar ze vermoedt dat dit niet problematisch is, zolang er enkel vermeld wordt: bemiddeling is afgesloten, bemiddeling is nog niet opgestart of bemiddeling is lopende. Dhr. Dhondt merkt nog op dat op het overlegmoment met de vonnisrechters, er de vraag werd gesteld of er iets in het dossier aanwezig was indien het aanbod van bemiddeling reeds was gebeurd (maar dit niet geleid had tot een bemiddelingsovereenkomst). De vraag werd gesteld met het oog op het aanbieden van bemiddeling op zittingsniveau, en specifiek het vermijden dat er voor de tweede keer een aanbod werd gedaan. Dhr. Verbaeys vermoedt dat de kopies van de informatiebrieven in het dossier aanwezig zullen zijn; evenals de terugkoppeling die vanaf nu zal gebeuren door de bemiddelingsdienst. 4. Opmerkingen vanuit het begeleidingsteam bemiddeling. Het begeleidingsteam in Ieper is, net als in andere arrondissementen, een overlegmoment tussen verschillende diensten die in aanraking komen met daders en slachtoffers. Op dit moment nemen de volgende diensten hieraan deel: Suggnomè, DIVAM, bemiddeling in strafzaken, slachtofferonthaal, slachtofferhulp, justitieel welzijnswerk en de advocatuur. Op dit team wordt er door de bemiddelaar meerderjarigen een aantal concrete casussen voorgelegd, waar hij knelpunten of problemen in aanvoelde. Deze worden dan vanuit de verschillende invalshoeken besproken. Daarnaast is het ook een ontmoetingsmoment voor de verschillende instanties, waarbij er ook vanuit elke dienst vragen of problemen kunnen voorgelegd worden. Vanuit dit begeleidingsteam werden er twee opmerkingen gemaakt, die dienden te worden teruggekoppeld naar de stuurgroep. De eerste opmerking had betrekking op het ontbreken van de terugkoppeling vanuit de bemiddelingsdienst naar het parket (hetgeen nu dus opgelost zou moeten zijn). 5

6 De tweede opmerking had te maken met het aanbieden van (herstel)bemiddeling en bemiddeling in strafzaken in eenzelfde dossier. Dit werd als problematisch aangevoeld, om drie redenen: i. Voor partijen is een dubbel aanbod van bemiddeling soms moeilijk te bevatten: indien zij reeds bemiddeld hebben (en misschien zelfs tot een overeenkomst zijn gekomen), is het voor hen vreemd om opnieuw een aanbod tot bemiddeling te krijgen. In het andere geval, indien zij ervoor gekozen hebben om niet te bemiddelen, of na een poging tot bemiddeling tot de conclusie zijn gekomen dat bemiddeling niet werkbaar of haalbaar is voor hen, is een tweede aanbod van (weliswaar een ander soort) bemiddeling misschien frustrerend. ii. Voor de bemiddelaar zelf is dit ook een vreemde situatie: indien er reeds een overeenkomst is bereikt, kan hij/zij naar bemiddeling toe niet veel meer bijbrengen. Indien de bemiddeling vroegtijdig is beëindigd, is het maar de vraag of de ene bemiddeling dan plots meer kan dan de andere? iii. De wet op (herstel)bemiddeling vermeldt duidelijk dat bemiddeling kan in alle gerechtelijke dossiers, uitgezonderd art. 216ter (bemiddeling in strafzaken). Dhr. Verbaeys merkt hierbij op dat bemiddeling in strafzaken meer is dan bemiddeling alleen; er kunnen namelijk ook maatregelen worden opgelegd aan de dader. Mevr. Regelbrugge gaat verder in op het derde punt, de wet. De vermelding onder voorbehoud van art. 216ter gaat eigenlijk in tegen de geest van de wet. Bemiddeling kan immers in elk stadium van de gerechtelijke procedure, dus al vanaf het moment van klachtneerleggin. Tegelijk stellen onder voorbehoud van art. 216ter houdt eigenlijk in dat de parketmagistraat al een beslissing heeft genomen over het verdere verloop van het dossier wat uiteraard niet kan al op het moment van de klachtneerlegging. Dhr. Verbaeys stelt dat het moeilijk zal zijn om te vermijden dat bemiddeling in strafzaken en herstelbemiddeling soms in dezelfde dossiers worden aangeboden. Het lijkt hem wel evident dat de herstelbemiddeling zijn tussenkomst beëindigd op het moment dat deze verneemt dat bemiddeling in strafzaken wordt aangeboden. De vraag wordt gesteld of een aanbod van bemiddeling in strafzaken na herstelbemiddeling niet dezelfde impact heeft op partijen als een dagvaarding? Is dit ook geen stap achteruit? Dhr. Dhondt meldt dat dit sterk afhankelijk is van de zwaarte van de dossiers. Bij sommige dossiers verwachten partijen dat er sowieso nog een dagvaarding zal volgen, bij andere hopen ze dat de dagvaarding nooit komt. Vanuit de bemiddelingsdienst wordt er wel steeds benadrukt dat een bemiddeling met overeenkomst geen garantie is op een seponering (net als een bemiddeling zonder overeenkomst ook geen garantie is op een dagvaarding). 6

7 5. Varia. a. Voorstelling vanuit de gevangenis Ieper: herstelconsulente en beleidsmedewerker. Mevr. Annabel Deneckere is de vervangster van mevr. Vantomme. De functie van herstelconsulent bestaat op dit moment niet echt meer, maar is hervormd naar een onderdeel van de directie, nl. operationele ondersteuning management. Een deel van het takenpakket omvat nog steeds herstel: zo is mevr. Deneckere verantwoordelijk voor het organiseren van infosessies (o.a. omtrent de bemiddeling), het ontvangen van slachtoffers in de gevangenis, het uitwerken van de afbetaling van de burgerlijke partijen, enz. Dit laatste gebeurt nu trouwens systematisch met iedere gedetineerde, i.p.v. enkel op vraag van de gedetineerde. Daarnaast is ze ook verantwoordelijk voor vorming van het personeel en voor contacten met externen. Mevr. Mieke Brenning is beleidsmedewerker in de gevangenis van Ieper. Haar werkgever is de Vlaamse overheid. Haar taak bestaat eruit dat ze moet zorgen dat elke gedetineerde van de bestaande vormen van opvang kan gebruik maken. Het is dus een zoektocht naar wat er nog extra aan de gedetineerden kan doorgegeven worden. Dit gebeurt vooral op beleidsmatig vlak; ze moet dus de verschillende actoren van justitie coôrdineren; knelpunten zoeken en daar oplossingen voor vinden, enz. b. Forum voor nationaal gesubsidieerde projecten. Dhr. Dewulf kondigt het Forum voor nationaal gesubsidieerde projecten aan. Een tweetal jaar geleden is dit Forum reeds een keer doorgegaan vanuit het justitiehuis. Graag zou dhr. Dewulf een datum vastleggen (eind 2008/begin 2009) om dit Forum opnieuw te laten doorgaan; een datum waarop de parketmagistraten en (onderzoeks)rechters op aanwezig kunnen zijn. Het doel van dit Forum is om alle nationaal gesubsidieerde projecten nog eens voor te stellen en ook te evalueren. Suggnomè doet dit vrij intensief via de stuurgroepen, maar andere projecten komen minder aan bod. Het Forum is dan ook een goede kans om dit nogmaals te doen. Er wordt voorgesteld om dit Forum te koppelen aan de volgende stuurgroep van Suggnomè (nl. 27 januari 2009). c. Datum volgende stuurgroep. De volgende stuurgroep gaat door op dinsdag 27 januari 2009, om 14u. De locatie is opnieuw de vergaderzaal van het parket. 7