NADERE ANALYSE VAN DE MACRO-ECONOMISCHE SITUATIE IN NEDERLAND EN EUROPA
|
|
|
- Tine van Doorn
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 NADERE ANALYSE VAN DE MACRO-ECONOMISCHE SITUATIE IN NEDERLAND EN EUROPA Coen Teulings Den Haag 28 augustus 2012
2 Rebel without a cause - the chicken game 2
3 Twee delen: 1. Nederland 2. Europa
4 Nederland groeit trager dan Duitsland Axis Title Belgium Germany Greece Spain France Italy Netherlands Sweden Ontwikkeling BBP, index 2007 = Nederland
5 Private en publieke consumptie laag 100 % Belgium Germany Greece Spain France Italy Netherlands Sweden private public Particuliere consumptie, betalingsbalans en pensioensurplus NL European Economic Forecast Nederland
6 Waarom blijft groei achter bij Duitsland? Pensioenen saldo sinds 2007 toegenomen drukt consumptie 1-2% Overheidsbeleid van ombuigingen omvangrijk drukt consumptie 1-2% Woningmarkt sinds % prijsdaling beperking LTV door AFM verwachtte aanpassing HypotheekRenteAftrek HR drukt consumptie 2% 6 1. Nederland
7 Huizenmarkt en hypotheekrenteaftrek Macro effecten aanpassing HRA onderschat HRA kost per saldo 2% bbp huizenprijseffect: 10% = 120 mrd euro = 20% bbp = Netto Contante Waarde alle toekomstige aftrek Dus: huidige generatie draagt volledige last afschaffing! Geldt breder voor markthervorming (b.v. taxivergunningen) Begrotingsconsolidatie en hervormingen zijn substituten Staatschuld reductie tijdens huizenprijsdaling: kansloos breder: woningmarkt + pensioenen + staatsschuld 7 1. Nederland
8 Analogie met jaren tachtig 250 % bbp ln index waarde huizenbezit (linkeras) staatsschuld (linkeras) huizenprijzen (rechteras) Huizenbezit en staatsschuld NL 8 1. Nederland
9 Groei werkgelegenheid Nederland 4 % augustus 2012
10 Begrotingsbeleid en uitverdieneffecten Recent macro-onderzoek Alan Auerbach et.al., Giancarlo Corsetti et.al. Conclusie eenduidig: groot, groter dan eerder gedacht Hoger indien: recessies financiële crises monetair beleid ineffectief (zero lower bound) lidstaten monetaire unie Lager indien: hoge staatsschuld kleine landen Exceptioneel sterke beleidsreactie in 2009 grosso modo succesvol Nederland
11 Begrotingsbeleid en uitverdieneffecten figuur 4 met % multipliers recessies Corsetti Financial crisis Auerbach State-dependent response Saffier Corsetti Baseline Auerbach Linear response Effecten van een verhoging van de materiële overheidsbestedingen met 1% bbp augustus 2012
12 Staatschuld slecht voor groei Analyse Manmohan Kumar and Jaejoon Woo Conclusie eenduidig: groot effect 100% staatsschuld = 1% minder groei Oorzaak: hold up onzekerheid wie schuld moet terugbetalen dus: investeringsstop Dus: goed budgettair beleid is evenwicht korte termijn stabilisatie lange termijn schuldreductie Nederland
13 Hoe zit het met de Nederlandse staatschuld? 140 % Germany Spain Italy Netherlands gross debt (left axis) long term interest rate (right axis) 0.0 Staatschuld als % bbp, Rentepercentage overheidschuld augustus 2012
14 Oordeel IMF en OESO IMF pleit tegen verdere bezuinigingen Begrotingsakkoord zorgen over gevolgen voor huizenmarkt OESO pleit voor structurele hervormingen... en zelfs EC Nederland
15 Political business cycle en beleidsvoorbereiding Standaardopvatting: politici zijn spenders, zeker rond verkiezingen bepaalt optreden adviseurs (Studiegroep Begrotingsruimte) Spoort niet met praktijk 18 versus 12 mrd bij Coalitieakkoord fractieleider: bezuinigen = Rambogedrag Analyse Adi Brender politieke cyclus wel in nieuwe democratieën niet in oude democratieën Conclusie hoge bezuinigingsbedrag scoort goed concrete hervormingen minder Heroverwegen rol beleidsvoorbereiding Nederland
16 Begrotingsakkoord 2013 Structurele hervormingen AOW+HRA: prima! 3% in 2013 door eenmalige belastingverhoging? Europees politiek begrijpelijk: geloofwaardigheid regels daarmee gediend maar: economisch onverstandig Herstel Trendmatig Begrotingsbeleid nodig... zelfs nog iets meer anticyclisch Nederland
17 Twee delen: 1. Nederland 2. Europa
18 Wat valt Spanje te verwijten? Spanje is frontlinie, niet Griekenland 2008/9: veel lof voor Spaans bankentoezicht Voldeed aan alle criteria EMU Later: huizenbubble regionale overheden regionale banken Wat was er gebeurd in Nederland als: kantorenbubble ABN AMRO niet bijtijds verkocht huizenmarkt 10% verder onderuit nog een bank in problemen? Rond 2000: Duitsland was oude zieke man van Europa Europa
19 Bubbles en betalingsbalansen Huizenprijsbubble door lage rente hoge bouwproductie hoge lonen uitvoer onder druk betalingsbalans tekort Tekorten in Zuid, overschotten in Noord Europa loonkosten zo n 30% te hoog in Zuid Betalingsbalans van Europa als geheel in evenwicht wisselkoers bepaalt concurrentie met buiten EU lage inflatie (=0%) in Zuid hogere (3-4%) in Noord Europa
20 Wat is probleem monetaire unie? Analyse Paul De Grauwe Vergelijk Spanje - VK VK staat er objectief slechter voor; toch heeft Spanje financieringsproblemen; waarom? wisselkoers flexibiliteit = optie schuldafboeking Flexibele wisselkoersen = verzekering tegen schokken in monetaire unie valt die verzekering weg Europa
21 VS kent 30-40% verzekering, EU 1% Economen in 1992: monetaire unie vereist politieke unie Amerikaanse monetaire unie : 40% verzekering lidstaten federale belasting 25-30% federale werkloosheidsverzekering bankenunie Wat stelt EU daartegenover? 1%! (Structuurfondsen) vergelijk verhouding Rijk - Gemeenten Meer verzekering tussen lidstaten onvermijdelijk Europese bankenunie als eerste stap Overigens: risico politiek opportunisme Dus: overdracht van bevoegdheden gaat ver: benoeming belastingontvanger Florence Europa
22 Instabiliteit financiële markten: twee rentescenario s Solvabiliteits- versus liquiditeitscrisis Aantasting vertrouwen drijft rente op liquiditeits- wordt solvabiliteitscrisis financiering valt plots stil niemand wil als laatste lening geven betalingsbalanscrisis Tegelijk: alleen onder druk wordt Spaans beleid vloeibaar Chicken game! terugbetaling staatschuld altijd problematisch VS: door schade en schande wijs, strikte begrotingsregels Europa
23 Is Spaanse schuld houdbaar? Griekse schuld onhoudbaar, maar Spanje? Italië? Analyse Larry Summers & John Bradford DeLong overheidsuitgaven zijn thans zelffinancierend vergelijk discussie over inverdieneffecten Stijging staatsschuld quote door recessie 2012/2013: teller effect: 6% minder bbp = 2% hoger tekort = 4% hogere schuldquote noemer effect: 6% minder bbp = 70% x 6% = 4% hogere quote quote van 69% in 2011 naar 87% in 2013 Zonder liquiditeitssteun is Spaanse schuld onhoudbaar Europa
24 Eurobonds? Eurobonds = samen verantwoordelijk voor schuld Gevaarlijk! Tegelijk: onofficieel zijn Eurobonds er al Target II balans SMProgam Spanje: worst of both worlds vooraf: streng achteraf: toch betalen geen oplossing hold up probleem dus: lage groei en stijgende schuldquote Iedereen heeft belang bij structurele oplossing Europa
25 Moreel gevaar of prisoners dilemma? Twee retorica s Analoog aan verzekering / collectief goed Retoriek moreel gevaar: schuld & boete meer verzekering, dus meer schade... is ook reëel gevaar maar: goed argument bij onderhandeling Retoriek prisoners dilemma: samenwerken vereist onderling vertrouwen maar: slecht argument bij onderhandeling Onderhandelingsproces ondermijnt vertrouwen vereist vaste en technisch georienteerde instituties Europa
26 Nodig: gecoördineerd macro beleid Programma voor Spanje (en Italië) Liquiditeitssteun conditioneel op programma Inflatie: 0% in Zuid, >2% in Noord Europa Helderheid ECB over doelstelling Gematigd expansief beleid Noord Europa Gematigde consolidatie Zuid Europa Voor Nederland: herstel van consumentenvertrouwen Europa
27 Financiële crises en de gevolgen voor Nederland Verloop bbp per capita 10 jaar voor en 10 jaar na bankencrisis Nederland
NADERE ANALYSE VAN DE MACRO-ECONOMISCHE SITUATIE IN NEDERLAND, EUROPA en OVERIJSSEL
NADERE ANALYSE VAN DE MACRO-ECONOMISCHE SITUATIE IN NEDERLAND, EUROPA en OVERIJSSEL Coen Teulings 22 januari 2013 Rebel without a cause - the chicken game http://youtu.be/u7hz9jkrwvo?t=2m11s 2 22 januari
Prinsjesdaglezing. Casper van Ewijk CPB Universiteit van Amsterdam. Landgoed Voorlinden, Wassenaar
Prinsjesdaglezing Casper van Ewijk CPB Universiteit van Amsterdam Landgoed Voorlinden, Wassenaar Economisch beeld: constant (somber) beeld sinds juni BBP groei (%) -½ (was -¾) 2012 2013 ¾ EMU saldo (%bbp)
Europa in crisis. George Gelauff. Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering
Europa in crisis George Gelauff Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering Opzet Baten en kosten van Europa Banken en overheden Muntunie en schulden Conclusie 2 Europa in crisis Europa veruit
Centraal Planbureau 1 Europa in crisis
1 Europa in crisis Waarom dit boek? Vergelijkbaar met De Grote Recessie van 2 jaar geleden qua vorm en stijl qua beoogde doelgroep Euro-crisis ingrijpend voor ons dagelijkse leven / welvaart oplossing
Visie op 2010. Frans de Jong, directievoorzitter. Rabobank West Betuwe
Visie op 21 Frans de Jong, directievoorzitter 1 Rabobank West Betuwe Programma Welkomstwoord: directievoorzitter Frans de Jong Visie op 21: Allard Bruinshoofd Gelegenheid tot vragen en afsluitende borrel
Internationale Economie. Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s
Internationale Economie Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s Wim Boonstra, 27 november 2014 Basisscenario: Magere groei wereldeconomie, neerwaartse risico s De wereldeconomie
Hoe (slecht) gaat het met de conjunctuur? Edwin De Boeck Fedustria 13 oktober 2011
Hoe (slecht) gaat het met de conjunctuur? Edwin De Boeck Fedustria 3 oktober Grote Recessie was geen Grote Depressie Wereldhandel Aandelenmarkt 9 8 7 8 VS - S&P-5 vergelijking met crash 99 Wereld industriële
Visie op Wankel perspectief. 18 november 2013
Visie op 2014 Wankel perspectief 18 november 2013 Inhoud Blik op de wereld Eurozone Nederlandse Economie Woningmarkt Regeringsbeleid Conclusies Blik op de wereld Achteroverleunen beleidsmakers ongewenst
CEP 2009 Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis
Persconferentie CEP CEP Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis Coen Teulings Opzet Persconferentie CEP I II III Oorzaken en gevolgen kredietcrisis Gevolgen voor NL Wat betekent dit voor beleid? Persconferentie
Welkom. Prinsjesdaglezing Rabobank. Een bank met ideeën. 6 oktober Rabobank Valkenswaard en Waalre
Welkom Prinsjesdaglezing 2 Rabobank. Een bank met ideeën. 6 oktober 2 Rabobank Valkenswaard en Waalre Programma 6.3 uur Welkomstwoord Johan van de Louw, manager Bedrijven Rabobank Valkenswaard en Waalre
Houdbaarheid. Albert van der Horst
Houdbaarheid Albert van der Horst Vergrijzing => dalend EMU-saldo => houdbaarheidstekort 4 2 0-2 -4-6 % gdp Sustainability gap: 4½% gdp -8 2010 2020 2030 2040 2050 2060 sustainable primary balance primary
Miljoenennota Helmer Vossers
Helmer Vossers Helaas niet helemaal waar 8 5 1/2 2010 2011 69,5 66,0 0 1 3/4 Groei Werkloosheid Saldo 2010 Saldo 2011 Schuld 2011 (% bbp) (% beroepsbevolking) (% bbp) (% bbp) (% bbp) -4,0-6,3-5,8-5,6
Agenda. De Rit van Rutte II. De kool en de geit
Prinsjesdaglezing Agenda De Rit van Rutte II De kool en de geit 2 Nederlandse economie is tijdens Rutte II weer gaan groeien 5 4 3 2 1 0-1 -2-3 -4-5 % % 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 5 4 3 2 1 0-1
ECONOMIE IN TIJDEN VAN MONETAIR EXPANSIEVE POLITIEK
ECONOMIE IN TIJDEN VAN MONETAIR EXPANSIEVE POLITIEK Geert Gielens, Ph.D. hoofdeconoom 19 mei 2015 Agenda Het verschil met vorig jaar De euro zone De VS De ECB & haar beleid Besluit 2 Het verschil met vorig
Vergrijzing; de noodzaak van verandering
Vergrijzing; de noodzaak van verandering Peter Kooiman CPB Vergrijzing 2006 2020 2040 Leeftijdsgroep 0-4,0 3,8 3,8 20-64 10,0 9,8 9,2 65+ 2,3 3,2 4,0 Totaal 16,4 16,8 17,0 Grijze druk Aantal 65+ gedeeld
Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek Dick Sein
Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek Dick Sein Directeur Particulieren en Private Banking 5 februari 15 Welkom Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek Voorstellen Tim Legierse Hoofd Nationaal Onderzoek 3 Visie
Roads to recovery. George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne. Centraal Planbureau 1
Roads to recovery George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne 1 De Grote Recessie 2008: Financiële crisis subprime hypotheken crisis 15 september: Lehman Brothers bankroet stilstand
Bijlage: Technische invulling Stabiliteit en Groeipact verdrukt onbedoeld publieke investeringen
Bijlage: Technische invulling Stabiliteit en Groeipact verdrukt onbedoeld publieke investeringen In deze bijlage wordt uiteengezet waarom en op welke wijze de huidige methodiek uit het Stabiliteit en Groei
Waar staan we? Enkele begrippen verduidelijkt Van waar komen we? Waar gaan we naartoe? 30 JAAR DEFICITS EN SCHULD IN BELGIË. Inhoud van de lezing
UNIVERSITEIT DERDE LEEFTIJD LEUVEN 3 JAAR DEFICITS EN SCHULD IN BELGIË Inhoud van de lezing Enkele begrippen verduidelijkt Van waar komen we? Waar gaan we naartoe? Prof. André Decoster Centrum voor Economische
Naar een leiderschapscrisis. Visie zonder actie is hallucinatie
Naar een leiderschapscrisis Visie zonder actie is hallucinatie Enkele risico s Spanningen tussen China en VS lopen verder op en monden uit in handelsoorlog Nieuwe spanningen binnen eurozone M.n. in de
EconomieeenInleiding. 1: Wereldreis. o Voorbeelden: VS, EU, Japan 2: Overzicht
EconomieeenInleiding 1: Wereldreis o Voorbeelden: VS, EU, Japan 2: Overzicht o Wat is macro-economie? o Concepten, variabelen o Overzicht boek = structuur cursus en lessen #1 1 Op wereldreis Inleiding
Economische visie op 2015
//5 Economische visie op 5 Nieuwjaarsbijeenkomst VNO-NCW regio Zwolle Björn Giesbergen januari 5 Inhoud Visie op 5 Europa: toekomstige koploper of eeuwige achterblijver? (conjunctuur/financiële markten)
Eindexamen vwo economie 2013-I
Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Een antwoord waaruit
Europees Stabiliteit en GroeiPact verdrukt
Europees Stabiliteit en GroeiPact verdrukt Vereniging van Nederlandse Gemeenten investeringen gemeenten Jan van der Lei, 6 december 2016 Nieuwegein EMU-saldo is mutatie financieel Vereniging van Nederlandse
De Wereldeconomie van Morgen: Op Zoek naar Groei
De Wereldeconomie van Morgen: Op Zoek naar Groei Jan Van Hove Chief Economist, KBC Group NV Bolero Tips & Trends 2016 10 september 2016 Globalization presumes sustained economic growth. Otherwise, the
De Europese schuldencrisis heeft aangetoond dat een zeer hoog niveau
Chapter 6 Samenvatting (Dutch summary) De Europese schuldencrisis heeft aangetoond dat een zeer hoog niveau van de staatsschuld kan leiden tot oplopende rentelasten die economisch herstel tegengaan. In
Europa en de Euro, een brug te ver. Lezing Jean Frijns Academisch Genootschap 13 maart 2014
Europa en de Euro, een brug te ver Lezing Jean Frijns Academisch Genootschap 13 maart 2014 Opzet Waarom een Europese Gemeenschap? De stap naar een Muntunie: dwaas of wijs? De Eurocrisis van buitenlandse
Factsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU?
Factsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU? Als gevolg van de wereldwijde economische en financiële crisis heeft de EU met een laag investeringsniveau te kampen. Alleen met gezamenlijke gecoördineerde
Groei van het BBP. Kwartaal op kwartaal, geannualiseerd. Bron: IMF
VKW Metena stelt voor: Outlook 2010 Met dank aan Groei van het BBP Kwartaal op kwartaal, geannualiseerd Bron: IMF Groei van het BBP Kwartaal op kwartaal, geannualiseerd Bron: IMF 2009 2010 VS Eurozone
STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT
STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT Presentatie door J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 9 December 2011 De context van het Euro Plus-pact 1 Europa 2020 Procedure macro-onevenwichtigheden
Economische opgeving. Wereldeconomie op een kruispunt
Economische opgeving Wereldeconomie op een kruispunt Inhoud Blik op de wereld Risico s en onzekerheden Nederlandse economie 2 Internationale omgeving: doormodderen Groei van de wereldeconomie blijft dit
Hoofdstuk 14 Conjunctuur
Hoofdstuk 14 Conjunctuur Open vragen 14.1 CPB: groei Nederlandse economie valt terug naar 1% in 2005 In 2005 zal de economische groei in Nederland licht terugvallen naar 1% ten opzichte van een groei van
Voorjaarsprognose : naar een licht herstel
EUROPESE COMMISSIE - PERSBERICHT Voorjaarsprognose 2012-13: naar een licht herstel Brussel, 11 mei 2012 Na de productiekrimp eind 2011 wordt de EU-economie nu geacht in een milde recessie te verkeren.
De begrotingsruimte van gemeenten. Jan van der Lei
De begrotingsruimte van gemeenten Jan van der Lei Bij hogere uitgaven dan de inkomsten neemt de schuld toe. Trendmatig begrotingsbeleid Rijk Centrale overheid doet aan macroeconomische stabilisatie met
Economie in 2015 Kans of kater?
Economie in 2015 Kans of kater? Nico Klene Economisch Bureau Doorwerth 6 november 2014 Wat verwacht ú: - kans? - kater? 2 Opbouw - Buitenland: mondiale groei houdt aan - Nederland 3 VS: groei weer omhoog
Hoofdstuk 24 Valutamarkt
Hoofdstuk 24 Valutamarkt Open vragen 24.1 Een valutahandelaar van een bank die in dollars handelt, krijgt op een gegeven moment de volgende gegevens op zijn beeldscherm (we gaan ervan uit dat het verschil
Het Europees kader inzake begrotingstoezicht
Het Europees kader inzake begrotingstoezicht Seminarie voor leerkrachten, 26 oktober 2016 Wim Melyn Patrick Bisciari Departement Studiën Groep Overheidsfinanciën Structuur van de uiteenzetting Belang van
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 2600 Vragen van het lid
De economische omgeving. Een cruciaal jaar voor Nederland en Europa
De economische omgeving Een cruciaal jaar voor Nederland en Europa Inhoud Wereldeconomie Traag herstel Verengde Staten Europa Nederland Ook 2017 een conjunctureel goed jaar Ons land staat er heel goed
Snoeien en/of Groeien? Het beleidsdilemma van de begrotingspolitiek
173 Snoeien en/of Groeien? Het beleidsdilemma van de begrotingspolitiek J.H. Garretsen * Samenvatting Bij de doorrekening van de verkiezingsprogramma s blijkt dat zeker op de korte termijn de afruil tussen
Praktische opdracht Economie Euro
Praktische opdracht Economie Euro Praktische-opdracht door een scholier 1619 woorden 17 februari 2003 6,7 12 keer beoordeeld Vak Economie 1 Onderzoeksvraag. Mijn onderzoeksvraag is: Wat zijn de voor- en
De Sisyphus-economie. Wordt 2015 een kopie van 2014 of verwachten we meer? Peter Vanden Houte Chief Economist ING Belgium
De Sisyphus-economie Wordt 2015 een kopie van 2014 of verwachten we meer? Peter Vanden Houte Chief Economist ING Belgium 1 Europese herstel is stop-and-go proces 2 BBP-evolutie sinds de start van de crisis
Twaalf grafieken over de ernst van de crisis
Twaalf grafieken over de ernst van de crisis 1 Frank Knopers 26-04-2012 1x aanbevolen Voeg toe aan leesplank We hebben een aantal grafieken verzameld die duidelijk maken hoe ernstig de huidige crisis is.
Voorjaarsprognoses 2013: EU-economie herstelt langzaam van een aanhoudende recessie
EUROPESE COMMISSIE PERSBERICHT Brussel, 3 mei 2013 Voorjaarsprognoses 2013: EU-economie herstelt langzaam van een aanhoudende recessie Na in 2012 in een recessie te hebben verkeerd, zal de EU-economie
Ageing and the Sustainability of Dutch Public Finances
Ageing and the Sustainability of Dutch Public Finances Ed Westerhout CPB Opzet studie Drie vragen staan centraal in de studie: Is er sprake van een vergrijzings- of, beter, houdbaarheidsprobleem? Zo, wat
Keuzes in Kaart
Keuzes in Kaart 211-215 Uitgangssituatie Naweeën van de kredietcrisis Historische 4% krimp bbp in 29 EMU-tekort 4,9% in 29 Levensverwachting stijgt sneller dan verwacht Mooi: we leven langer Maar: onbetaalde
Michiel Verbeek, januari 2013
Michiel Verbeek, januari 2013 1 2 Eens of oneens? De bankiers zijn schuldig aan de kredietcrisis. De huidige economische crisis is het gevolg van de kredietcrisis van 2008. Als een beurshandelaar voor
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
> Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl
Economische groei herstelt; klap van de crisis dreunt echter nog lang na in de overheidsfinanciën.
PERSBERICHT CENTRAAL PLANBUREAU 16 maart 2010 Economische groei herstelt; klap van de crisis dreunt echter nog lang na in de overheidsfinanciën. De Nederlandse economie groeit dit en komend jaar naar verwachting
Praktische opdracht Maatschappijleer De crisis in Griekenland
Praktische opdracht Maatschappijleer De crisis in Griekenland Praktische-opdracht door een scholier 2809 woorden 12 juni 2010 6,2 83 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding Voor het vak maatschappijleer
Economische najaarsprognoses 2013: geleidelijk herstel, externe risico's
EUROPESE COMMISSIE PERSBERICHT Brussel, 5 november 2013 Economische najaarsprognoses 2013: geleidelijk herstel, externe risico's In de afgelopen maanden zijn er een aantal bemoedigende signalen geweest
BIJLAGE. bij de DISCUSSIENOTA OVER DE VERDIEPING VAN DE ECONOMISCHE EN MONETAIRE UNIE
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 31.5.2017 COM(2017) 291 final ANNEX 3 BIJLAGE bij de DISCUSSIENOTA OVER DE VERDIEPING VAN DE ECONOMISCHE EN MONETAIRE UNIE NL NL Bijlage 3. Voornaamste economische tendensen
Eerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal I Vergaderjaar 2017-2018 CXXV Europees Semester 2018 B BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIEN Aan de Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 16 februari
Tabel 1: Economische indicatoren (1)
Tabel 1: Economische indicatoren (1) Grootte van de Openheid van de Netto internationale Saldo op de lopende rekening (% economie (in economie (Export + BBP per hoofd, nominaal (EUR) BBP per hoofd, nominaal,
Commentaar Wet Houdbare Overheidsfinanciën. Bas Jacobs Erasmus Universiteit Rotterdam. 20 november Inleiding
Commentaar Wet Houdbare Overheidsfinanciën Bas Jacobs Erasmus Universiteit Rotterdam 20 november 2012 1. Inleiding De Vaste Commissie Financiën van de Tweede Kamer heeft mij gevraagd een toelichting te
Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag Nederland
> Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Nederland Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag www.rijksoverheid.nl Uw brief
Visie op 2010 Hoop op herstel
Visie op 21 Hoop op herstel Dr. A.E. (Annelies) Hogenbirk 15 december 29 Rabobank Economisch Onderzoek Agenda Terugblik op de recessie Mondiale economische ontwikkelingen Groene loten Waar zit de groei?
ADVIES VAN DE COMMISSIE. van over het ontwerpbegrotingsplan van België. {SWD(2018) 511 final}
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.11.2018 C(2018) 8011 final ADVIES VAN DE COMMISSIE van 21.11.2018 over het ontwerpbegrotingsplan van België {SWD(2018) 511 final} NL NL ALGEMENE OVERWEGINGEN ADVIES VAN DE
Financieren van het wonen
Financieren van het wonen Paul de Vries, Rabobank Paul.de.vries@rabobank.com 31 oktober 212 Kennis en Economisch Onderzoek Funding cap Spaargeld Eigen vermogen Kredietrisico Swaptarief Investeerders Hoe
Hoe te bezuinigen in crisistijd: Over de teller en de noemer
123 Hoe te bezuinigen in crisistijd: Over de teller en de noemer J.H. Garretsen* Samenvatting Het begrotingsbeleid dient een evenwicht te zoeken tussen het saneren van de overheidsfinanciën en het structureel
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
> Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Directie Buitenlandse Financiële Betrekkingen Korte Voorhout 7 2511 CW
Hoofdstuk 1: Waar produceren
Hoofdstuk 1: Waar produceren Open economie - Een land handeld veel met het buitenland, importeert & exporteert veel Er is meer keuze aan goederen of diensten dan in een gesloten economie Concurrentiepositie
Nederlandse economie en vastgoed
Nederlandse economie en vastgoed Coen Teulings directeur CPB IVBN 7 februari 2012 Agenda 1. Forse verschuiving van economisch activiteit 2. Rol van grondprijzen 3. Internationale vergelijking 4. Hervormingsagenda
Vooruitzichten Belgische economie Herstel zet zich gematigd voort maar blijft fragiel
Vooruitzichten Belgische economie Herstel zet zich gematigd voort maar blijft fragiel Johan Van Gompel 9 mei 216 Economische groei Herstel Belgische economisch activiteit in lijn met die in Duitsland Reëel
Loonkosten per product omhoog - Prijzen omhoog - Internationale concurrentiepositie omlaag
Samenvatting Economie Europa Samenvatting door S. 1608 woorden 27 maart 2017 7,5 27 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Hoofdstuk 1: Waar produceren Open economie - Een land handeld veel met het
Samenvatting Economie Conjunctuur en economische beleid
Samenvatting Economie Conjunctuur en economische beleid Samenvatting door Marise 1679 woorden 6 maart 2017 6,7 11 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie Economie Conjunctuur en economisch
Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
> Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl
CRB CCR SR/LVN Conclusies van de sociale gesprekspartners op basis van de documentatienota Macro economische context
CRB 2016-0510 SR/LVN 03.02.2016 Conclusies van de sociale gesprekspartners op basis van de documentatienota Macro economische context 2 CRB 2016-0510 Overzicht groei sinds 1996 Onder invloed van de conjuncturele
Begrippen: - Overheid: Onder overheid verstaan we het Rijk en de overige publiekrechtelijke lichamen, zoals provincies en gemeenten.
Samenvatting door een scholier 919 woorden 20 juni 2007 6,8 6 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Economie Hoofdstuk 4 Productie door de overheid 4.1 De sector overheid - Overheid: Onder overheid
Mobiliteit: Egbert Jongen CPB*
Mobiliteit: Wat economen willen (en weten) Egbert Jongen CPB* *Deze presentatie is op persoonlijke titel Overzicht presentatie Wat economen weten Wat economen willen Het Oostenrijkse systeem Wat economen
NEVER WASTE A GOOD CRISIS
NEVER WASTE A GOOD CRISIS Geld ontleent zijn voornaamste waarde aan het feit dat men leeft in een wereld waarin het wordt overschat. (Henry Louis Mencken) Stabiliteit is.. de periode tussen 2 crises Zeventig
Harry Groen. Rotaryclub Noordwijk, 23 september Design:
Harry Groen Rotaryclub Noordwijk, 23 september 2015 Design: leone@lginterim.com Uit de crisistunnel 2 Een overzicht 1950 1980 2000 2015 BBP (EUR) 8,4 mrd 163 418 696 Overheidsuitgaven 3 mrd 93 189 305
Beleggingsthema s 2016. What a difference a day makes (1975), Dinah Washington
Beleggingsthema s 2016 What a difference a day makes (1975), Dinah Washington Inleiding De dagen die in 2015 het verschil maakten, zijn de dagen waarop centrale bankiers uitspraken deden, what a difference
Heeft de euro een toekomst?
Heeft de euro een toekomst? Bruno de Haas, schrijver van Laat de leeuw niet in zijn hempiestaan waarom de euro ons zal opbreken hoofd beleid en onderzoek bij Media Pensioen Diensten 1 Pas op voor sluikreclame
Een huis kan je kopen of huren. De voordelen en nadelen tussen kopen en huren staan in tabel 1.
Kopen of huren. Een huis kan je kopen of huren. De voordelen en nadelen tussen kopen en huren staan in tabel 1. Tabel 1. Het verschil tussen kopen en huren. huis kopen huis huren rente en aflossing of
Welkom bij Visie op Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek
Welkom bij Visie op 216 Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek Visie op 216 Stabiele groeivooruitzichten omgeven door onzekere wereldeconomie Tim Legierse 28 januari 216 Agenda Wereldeconomie Nederland Achterhoek
De Nederlandse Economie:
De Nederlandse Economie: stand van zaken en vooruitzichten Prinsjesdaglezing 2014 Wim Boonstra Internationale omgeving: basisscenario De wereldeconomie groeit ook in 2014, met name in de VS. Maar spectaculair
de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie
Raad van de Europese Unie Brussel, 2 juni 2017 (OR. en) 9940/17 ADD 3 ECOFIN 491 UEM 185 INST 242 BEGELEIDENDE NOTA van: ingekomen: 1 juni 2017 aan: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal
SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECOMONIE MAANDAG 2 MAART UUR 13:00 UUR. Belangrijke informatie
SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel ALGEMENE ECOMONIE MAANDAG 2 MAART 2015 11.30 UUR 13:00 UUR Belangrijke informatie SPD Bedrijfsadministratie Algemene ecomonie Maandag 2 maart 2015 B / 9 2015 Stichting
De lange weg naar herstel
De lange weg naar herstel Jaap Koelewijn 23 november 2012 1 Agenda Crisis, welke crisis bedoelt u? De macro-omgeving: de diagnose De macro-economische omgeving Aanpak De zorg Er is geen snelle genezing,
Economic Developments
Economic Developments 11 juni 29 Han de Jong Economisch Bureau 1 Hoe is de kredietcrisis ontstaan? Forse deregulering financiële markten vanaf 198 Rentetarieven te lang te laag na IT-zeepbel Opwaartse
Naar gezonde financiële verhoudingen en vertrouwen
Naar gezonde financiële verhoudingen en vertrouwen Geen renteniersland maar een vermogende toekomst Arnoud W. A. Boot Universiteit van Amsterdam Utrecht, Grip op je vermogen, 24 april 2015 Zijn economen
SCHULD EN BOETE IN HET WESTEN. Jaap van Duijn Grip op je Vermogen 5 oktober 2012
SCHULD EN BOETE IN HET WESTEN Jaap van Duijn Grip op je Vermogen 5 oktober 2012 1 Wie zijn de schuldenaren? Bedrijven zij lenen om te investeren Gezinnen zij lenen om een huis te kopen (of om de aankoop
Voorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's
IP/11/565 Brussel, 13 mei 2011 Voorjaarsprognoses 2011-2012: Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's Het geleidelijke herstel van de EU-economie zet door, zo blijkt uit de vooruitzichten voor
Euroschuldencrisis en beleggingsalternatieven. Koen De Leus Senior Economist KBC Group
Euroschuldencrisis en beleggingsalternatieven Koen De Leus Senior Economist KBC Group Agenda Constructiefouten EMU en oplossingen Beleggingsalternatieven Obligaties Aandelen Vastgoed 2 19 oktober 2012
Is Amerika failliet?
Is Amerika failliet? 1. Inleiding Als we de onheilspellende berichten in sommige media en op tal van blogs mogen geloven dan is het nog een kwestie van tijd en de NV Verenigde Staten van Amerika mag haar
Prinsjesdag 2012 Sterker uit de crisis
Prinsjesdag 212 Sterker uit de crisis Kennis & Economisch Onderzoek 19 september 212 In de greep van bezuinigingsdrift Prinsjesdag 212 Begroting Bruto consolidatie-inspanningen 6 % BBP % BBP 6 5 5 4 Lente-akkoord
De conclusies van het IMF betreffende de betalingsbalans en het monetair beleid zijn onderverdeeld in drie aspecten:
SAMENVATTING BELANGRIJKSTE CONCLUSIES IN HET RAPPORT D.D. 19 SEPTEMBER 2011 NAAR AANLEIDING VAN DE BESPREKINGEN IN HET KADER VAN DE 2011 ARTIKEL IV CONSULTATIES VAN HET IMF 1. HOOFDTHEMA Het belangrijkste
Visie op de Nederlandse economie in 2014
Visie op de Nederlandse economie in 2014 De economie lijkt in de tweede helft van 2013 de bodem te hebben bereikt. Het is sinds 2008 niet de eerste keer dat dit gebeurt. Na het aanvankelijke herstel gedurende
Eindexamen economie 1 vwo 2004-II
Opgave 1 Stoppen met roken!? In een land betalen rokers bij de aanschaf van tabaksproducten een flink bedrag aan indirecte belasting (tabaksbelasting)*. Dat vinden veel mensen terecht omdat de overheid
De besparingen van Amerikaanse huis houdens na de financiële crisis
De besparingen van Amerikaanse huis houdens na de financiële crisis De besparingen van Amerikaanse gezinnen bereikten vlak voor de crisis een naoorlogs dieptepunt. Na de crisis moeten huishoudens fors
Wim Boonstra Rabobank Nederland
Blik op de toekomst Wim Boonstra Rabobank Nederland 15 maart 2011 Programma Internationale omgeving Europa nader bekeken Nederland De Nederlandse woningmarkt Kennis & Economisch Onderzoek Matige vooruitzichten
Prinsjesdag 2014. Stand van zaken MKB. Rabobank Nederland, september 2014
Prinsjesdag 2014 Stand van zaken MKB Rabobank Nederland, september 2014 Internationale omgeving Basisscenario De wereldeconomie groeit ook in 2014, met name in de VS, maar spectaculair is het allemaal
Valt het herstel opnieuw stil? Peter Vanden Houte Chief economist ING België Mei 2013
Valt het herstel opnieuw stil? Peter Vanden Houte Chief economist ING België Mei 2013 1 De wereldeconomie lijkt een voorzichtig herstel in te zetten 2 Vooral de VS doen het een stuk beter De Amerikaanse
Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België
Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België Financieel Forum Gent - 26 februari 2015 Jan Smets A. De stand van zaken 1. De (lange)
Nederland en de crisis. Kees van Paridon
Nederland en de crisis Kees van Paridon Overzicht Vergelijking met crisis jaren 30 Belangrijkste oorzaken crisis nu Beleidsreacties en gevolgen Toekomstperspectief Ontwikkeling economische groei 4 2 0-2
Eurozone. BBP maakt sprong
BBP maakt sprong De versnelling van de economische groei was in het tweede kwartaal groter dan verwacht. Maar het herstel blijft in hoge mate gedreven door voorraadvorming en de groei van het exportvolume.
Herstel economie. Drie pijlers: overheidsfinanciën op orde eerlijk delen hervormen om economie te laten groeien
Miljoenennota 2017 Herstel economie Drie pijlers: overheidsfinanciën op orde eerlijk delen hervormen om economie te laten groeien Ontwikkelingen (1) Overheidsfinanciën in balans Schuld daalt voor het eerst
Wat doen centrale banken eigenlijk? Finale sessie: The big Picture. Brussel, 21 oktober 2015
Wat doen centrale banken eigenlijk? Finale sessie: The big Picture Brussel, 21 oktober 2015 The big picture: het Eurosysteem, een ééngemaakt monetair beleid voor 19 lidstaten Overzicht Een globale crisis