Memorandum van de Seniorenadviesraad Bierbeek n.a.v. de gemeenteraadsverkiezingen 2012 op weg naar een ouderenbeleidsplan

Transcriptie

1 ZORGEN VOOR MORGEN? Inleiding Memorandum van de Seniorenadviesraad Bierbeek n.a.v. de gemeenteraadsverkiezingen 2012 op weg naar een ouderenbeleidsplan Het decreet van 30 april 2004 betreffende het stimuleren van een inclusief ouderenbeleid schenkt terecht veel aandacht aan de participatie van ouderen in het beleid. Dit leidde in Bierbeek tot de oprichting van een Seniorenadviesraad (SAR) in 2007 en een échte schepen voor seniorenbeleid. De SAR ontwikkelde op 5 jaar tijd een positieve dynamiek en heeft in een constructieve samenwerking met het gemeentebestuur, een aantal concrete zaken gerealiseerd. In 2010 organiseerde Bierbeek het ouderenbehoeftenonderzoek (OBO) i.s.m. de provincie Vlaams-Brabant. Na de voorstelling werkte de SAR dit verder uit via de methodiek van focusgroepen, die vergaderden in de loop van oktober tot december We werkten rond 4 concrete thema s: - wonen, leefomgeving en mobiliteit - participatie van ouderen aan het beleid - vrije tijd en welbevinden - zorg en dementievriendelijke gemeente Op basis van de uitgebreide verslaggeving werd dit memorandum opgesteld door de SAR en goedgekeurd op de vergadering van 15 mei Ook dit memorandum gaat uit van een inclusief ouderenbeleid. Inclusief betekent dat het een beleid is met een impact op verschillende beleidsdomeinen. Lokaal ouderenbeleid heeft niet alleen te maken met welzijn en zorg maar ook met cultuur, vrije tijd, sport, mobiliteit en zelfs met ruimtelijke ordening en milieu. 1. Bierbeek geeft ruimte om de SAR verder uit te bouwen De SAR vraagt om haar werking verder te blijven ondersteunen door: - de aanstelling van een schepen voor ouderenbeleid die coördinerend optreedt en het inclusief ouderenbeleid bewaakt - het aanbieden van goedkope infrastructuur en een warm welkom - de nodige financiële en logistieke middelen om een inclusief ouderenbeleid uit te bouwen - het aanduiden van een halftijdse seniorenconsulent als eerstelijnsaanspreekpunt voor ouderen in onze gemeente. 2. Bierbeek zorgt voor een toegankelijke communicatie zodat ouderen een actieve rol kunnen blijven spelen in een open maatschappij 2.1. Bierbeek draagt zorg voor een efficiënte en toegankelijke communicatie. De SAR pleit voor nog meer specifieke informatie voor ouderen. Dit zijn onze aanbevelingen: - In Info Bierbeek wordt regelmatig een middenkatern voorzien met specifieke info voor ouderen en met een aangepaste lay-out en lettertype. 1

2 - Op de gemeentelijke website wordt alle informatie voor ouderen gegroepeerd, goed overzichtelijk en per thema (gezondheidspreventie, veiligheid, wonen, pensioen, vrije tijd, ). Ook de leesbaarheid wordt verhoogd door vergrote lettertypes. - De gemeente intensifieert de contacten met de ouderenverenigingen. - Alle inwoners die 60 en 75 jaar worden, krijgen een verrassingspakket met aan de doelgroep aangepaste info De SAR vraagt dat Bierbeek meer initiatieven neemt om ouderen de digitale media te leren ontdekken en gebruiken. Er worden daartoe frequent basiscomputercursussen ingericht. Daarenboven willen we in het gemeentehuis en OCMW een voor iedereen toegankelijke computer om de gemeentelijke website te consulteren De SAR vraagt dat Bierbeek de positieve beeldvorming van ouderen stimuleert: - De gemeente en het OCMW zullen op diverse beleidsterreinen extra aandacht besteden aan intergenerationele activiteiten. - In alle beleidsdomeinen wordt vanaf 2013 gehandeld met een zgn. Senioren-effecten-reflex (SER). De gemeente probeert m.a.w. bij elke beleidsbeslissing in te schatten wat de gevolgen zullen zijn voor de oudere inwoners Bierbeek wil levenslang leren promoten: de SAR vraagt dat de gemeente blijft investeren in diverse en aangepaste cursussen voor een breed publiek gericht op alle leeftijdscategorieën en specifieke doelgroepen, dus ook op ouderen In Bierbeek bestaan diverse adviesraden. De gemeente zal de transversale werking en communicatie tussen de verschillende gemeentelijke adviesraden bewaken en stelt hiervoor in onderling overleg een nieuwe afsprakennota samen. 3. Ouderen moeten levenslang kunnen blijven wonen in Bierbeek 3.1. De SAR vraagt aan de gemeente om dringend werk te maken van betaalbare huisvesting. In het bijzonder vraagt de SAR aan de gemeente en het OCMW om ernstige inspanningen te leveren om het aantal sociale woningen en meer specifiek woningen/appartementen voor ouderen, gevoelig uit te breiden in Bierbeek De SAR vraagt meer aandacht voor levenslang (ver)bouwen. Zo kunnen ouderen zo lang mogelijk autonoom in hun woning blijven wonen. De gemeente zal via geëigende wegen (via eigen woondienst en het wooninfopunt) woningaanpassingen promoten en via Info-Bierbeek en de website communiceren aangaande de aanpassings- en renovatiepremies voor woningen Bierbeek promoot grotere veiligheid in de woning, op gebied van inbraakbeveiliging, brandveiligheid, enz. De SAR pleit voor een doorgedreven communicatie hierover via informatiebrochures, info-vergaderingen en andere kanalen De gemeente voert een groene politiek rond rationeel energiegebruik. De SAR pleit ervoor om extra actie te ondernemen naar ouderen toe, zij wonen het vaakst in onaangepaste woningen. Ook het aanbod van de diensten van energiesnoeiers, waarop ouderen beroep kunnen doen, moet beter bekend gemaakt worden De gemeente en het OCMW blijven garanderen dat er voldoende aanbod is van thuiszorg. Vaak stimuleert dit de ouderen om door zorg omringd langer thuis te blijven wonen. Ook andere diensten (o.a. via dienstenchequebedrijven) worden beter bekend gemaakt. 2

3 4. Naar een mobiliteit en toegankelijkheid op maat van onze ouderen 4.1. De SAR pleit ervoor dat Bierbeek blijft investeren in veilige en ouderenvriendelijke voet- en fietspaden: - De SAR zal jaarlijks een knelpuntwandeling in de deelgemeenten organiseren. De gemeente engageert zich om een monitoringsplan op te stellen en jaarlijks op te volgen. - De SAR wil actief participeren aan het project Trage wegen en vraagt aan de ouderen (+verenigingen) om ook mee te werken. De SAR vraagt aan de gemeente om jaarlijks enkele functionele trage wegen opnieuw open te stellen en open te houden. - Op basis van de vastgestelde knelpunten, het mobiliteitsplan en het plan trage wegen wordt jaarlijks een actieplan opgemaakt om alle voetpaden aan te pakken. - De gemeente zal de ouderen blijven sensibiliseren om meer de fiets te gebruiken voor korte afstanden. Daarom verdient ook de staat van de fietspaden extra aandacht. - In overleg met de SAR beslist de gemeente ook om extra rustbanken te plaatsen (meerjarenplan) op plaatsen die functioneel en recreatief interessant zijn De SAR benadrukt het belang van goed openbaar vervoer om aan de mobiliteitsvraag van ouderen tegemoet te komen. De gemeente zal aan De Lijn het volgende vragen: - Alle wijzigingen, bijsturingen van het openbaar vervoersaanbod grondig te bespreken. - Voldoende Lijnfolders op verschillende plaatsen ter beschikking te stellen. - Duidelijke en leesbare informatie aan de bushaltes te hangen (dienstregelingen vergroten) - Jaarlijks een aantal haltes te voorzien van een zitbank of schuilhokje. Daarnaast geeft de gemeente en het OCMW proactief informatie over specifieke vervoersdiensten voor minder mobiele mensen zoals Teledienst (OCMW Bierbeek), de Minder Mobielen Centrale (MMC) en Dienst Aangepast Vervoer (DAV) De SAR vraagt de gemeente om de toegankelijkheid van de publieke infrastructuur steeds te onderzoeken en te waarborgen: - De gemeentelijke dienst stedenbouw zal elke aanvraag van stedenbouwkundige vergunning van een openbaar en/of publiek toegankelijk gebouw evalueren op de toegankelijkheid voor ouderen en mensen met een handicap. - Er moet ook minstens een parkeerplaats aangepast worden voor mensen met een handicap. - De gebruiksvriendelijkheid van stoepen voor mensen met een handicap of minder mobiele mensen en de toegang tot openbare en/of publiek toegankelijke gebouwen wordt opgenomen in de knelpuntwandelingen De SAR pleit ervoor om een aantal openbare toiletten (gemeentehuis, OCMW, de borre, de velpe, buurthuis, begraafplaatsen, ) ter beschikking te stellen van bezoekers De SAR vraagt aan de lokale politie om regelmatig informatie te bieden over de wijzigende verkeerscode en eventuele veranderingen in de verkeerssituatie te Bierbeek. 5. Zorg op maat (*) en naadloze dienstverlening (**) staan centraal * Zorg op maat = de juiste zorg op maat (op vraag) van elke individuele ouder, zonder de redelijkheid te overschrijden (zorg op maat is niet onbegrensd). In dit onderdeel wordt het OCMW als hoofdactor aangeduid om dit te realiseren. * *Naadloze dienstverlening = dienstverlening die, ook al wordt ze verleend door verschillende zorgverleners, naadloos in elkaar overvloeit volgens de behoeften van de oudere De SAR pleit dat de gemeente en het OCMW blijft investeren in efficiënte, uitgebreide en warme zorg op maat. We vragen daarbij aandacht voor: 3

4 - een betere communicatie - zorg voor betaalbaarheid - aangepast en naadloos overgaand volgens de noden van de persoon Wij vragen daarenboven het opstellen van een noodplan voor onverwachte en tijdelijke omstandigheden (wintertoestand, hittegolf, ozonpieken, waterverontreiniging, ) De SAR wil onderzoeken of een lokaal dienstencentrum opportuun is en waar dit kan ingeplant worden. De SAR vraagt dat de gemeente en het OCMW terzake actie ondernemen. Naast het lokaal dienstencentrum willen we dat er in de diverse deelgemeenten ook laagdrempelige en gedecentraliseerde activiteiten georganiseerd worden om ouderen samen te brengen, o.a. door het inrichten van een sociaal restaurant met kans op ontmoeting en vorming De SAR pleit voor de uitbouw van een detectiesysteem voor alleenstaande en/of kwetsbare ouderen. Het OCMW kan daarvoor samenwerken met de SEL (samenwerkingsverband voor eerstelijnszorg) voor een efficiënte opsporing van alleenstaande en/of kwetsbare ouderen. Dit gebeurt in coördinatie met alle thuiszorgdiensten of via doelgerichte bezoeken en de methodiek van een telefoonster met vrijwilligers De gemeente en het OCMW moeten verder de nationale preventieacties naar ouderen toe ondersteunen en promoten via de publieke communicatiekanalen. Daarbij is ook aandacht voor tijdelijke omstandigheden zoals wintertoestand, hittegolf, ozonpieken, enz De SAR vraagt het OCMW om samen met de inrichtende macht van WZC D Eykenbrug te onderzoeken of de uitbouw van een centrum voor kortverblijf, dag/nachtopvang opportuun kan zijn als aanvulling en ter ondersteuning van mantelzorg De SAR vraagt een effectieve en proactieve ondersteuning van de mantelzorgers. - Het OCMW blijft de mantelzorgpremie uitkeren, ter ondersteuning en als vorm van erkentelijkheid. - Het OCMW organiseert samen met de SAR minstens 1 x per jaar een vormingsmoment voor mantelzorgers, met specifieke onderwerpen, eigen aan de taken en problemen van mantelzorgers. - N.a.v. seniorenevenementen wordt ook extra aandacht besteed aan de mantelzorgers en er wordt extra informatie verspreid die voor mantelzorgers nuttig kan zijn. 6. In het Bierbeekse vrijetijdsbeleid staat welbevinden voor iedereen centraal 6.1. De SAR pleit voor een grotere toegankelijkheid van verenigingen: - De toetreding tot alle ouderenverenigingen moet laagdrempelig zijn en gepaard zijn aan een open communicatie. Nieuwe leden krijgen een passend en warm onthaal. - De gemeente richt een verenigingsloket in waar concrete informatie gegeven wordt over infrastructuur, vergunningen, uitleen van materialen,logistiek, promotiekanalen, 6.2. De bibliotheek blijft permanent inspanningen leveren voor het aanbieden van specifieke hulpmiddelen naar ouderen: grootletterboeken, gesproken boeken, Bib aan huis,... De SAR ondersteunt dit en vraagt nog extra aandacht voor: - meer informatieve boeken voor ouderen in een gegroepeerd aanbod - intergenerationele activiteiten (zoals voorlezen voor kleinkinderen ) 4

5 6 3. Ook op gebied van beweging kan de gemeente nog enkele stimuli nemen om ouderen meer te laten deelnemen aan cultuur-, sport- en bewegingsactiviteiten: - Binnen de sportverenigingen kunnen ouderen zich actief blijven inzetten. - De sportdienst zorgt jaarlijks voor een goede differentiatie van bewegingsactiviteiten, zowel tijdens de dag als s avonds. - In de openbare ruimte en op bestaande speelpleinen wordt in de aanleg van petanquebanen voorzien. Daarvoor wordt een petanque-plan opgesteld Binnen het globale vrijetijdsbeleid pleit de SAR ervoor om blijvend aandacht te besteden aan het organiseren van intergenerationele vrijetijdsactiviteiten samen met kinderen, jongeren en ouderen samen: petanque, curvebal, gezelschapsspelen, enz Bierbeek heeft een traditie van vrijwilligerswerk. Dat is goed en kan nog verbeterd worden volgens de SAR. Hierbij enkele suggesties: - Vrijwilligers bij verenigingen krijgen een basiskit met rechten en plichten. - De gemeente ondersteunt dit met een vrijwilligersdatabank : daar kunnen zowel de vrijwilligers terecht als de verenigingen die op zoek zijn naar vrijwilligers. - De gemeente organiseert jaarlijks een vormingsmoment voor vrijwilligers, met specifieke onderwerpen eigen aan de taken en problemen van vrijwilligers. - De vrijwilligersverwendag om de 2 jaar blijft bestaan De SAR vraagt ook dat de gemeente blijft investeren in buurtgericht en territoriaal werken: - Materiele en financiële ondersteuning voor het organiseren van activiteiten in straten, buurten en deelgemeenten. - De werking met de buurtcontacten in Korbeek-Lo wordt veralgemeend in Bierbeek, Lovenjoel, Opvelp en Bierbeek-Bremt. - De lokale politie/de wijkofficier zou meer regelmatig zichtbaar aanwezig moeten zijn in de buurt en bij activiteiten van verenigingen of buurtfeesten. 7. Bierbeek wil een dementievriendelijke gemeente worden In Bierbeek wonen nog veel mensen met dementie thuis. De SAR vraagt, samen met de welzijnsraad, dat Bierbeek op korte termijn een dementievriendelijke gemeente zou worden. Wij pleiten ervoor om vanaf 2013 te overleggen hoe we de doelstellingen van de dementievriendelijke gemeente praktisch en concreet kunnen implementeren in Bierbeek. Hiertoe wordt binnen de SAR een werkgroep met professionelen en vrijwilligers opgericht. Voor een dementievriendelijk beleid zijn volgende zaken erg belangrijk: - De gemeente en OCMW zullen in hun communicatie extra aandacht besteden aan een meer genuanceerde kijk op dementie teneinde een maatschappelijk draagvlak te creëren voor een betere opvang en begeleiding van mensen met dementie. - De aanbevelingen van dementievriendelijke gemeente i.v.m. de thuiszorg en woonzorg worden op termijn geïmplementeerd in het beleid van gemeente, OCMW en WZC D Eyckenbrug. Dit wordt begeleid vanuit de hierboven vermelde werkgroep. - Wij pleiten ervoor dat binnen het OCMW en/of de gemeente een maatschappelijk werker extra vorming volgt en expertise opbouwt i.v.m. dementie. - De gemeente en het OCMW nemen i.s.m. de SAR en de welzijnsraad initiatieven, o.a. een jaarlijkse vormingsactiviteit rond het thema dementie. De Seniorenadviesraad Bierbeek Goedgekeurd op de vergadering van 15 mei