Nieuwsflits Duurzame Arbeidsproductiviteit Maakindustrie

Transcriptie

1 Nieuwsflits Duurzame Arbeidsproductiviteit Maakindustrie Hoofddorp, december Forse verbetering beheersing en kosten in het productieproces bij Brinks Carrosserieën Hoe komen we tot een efficiënter proces in onze carrosseriebouw; in kortere doorlooptijd en met minder faalkosten? Met deze vraag is TNO intussen een paar jaar aan de slag bij Brinks Carrosserieën in Hengelo. Het bedrijf is gespecialiseerd in het leveren van maatwerk in nieuwbouw van autolaadkranen, haakarm- en kabelsystemen, (kleine) kippers, (koel) laadbakken, trailerservice en schadeherstel. De voertuigen worden onder meer geleverd aan gemeenten, koelvervoerders, speciaal transport, milieusector en bouw- en wegensector. In de oorspronkelijke situatie bleken de orders gaandeweg bij realisatie in het primaire proces meer tijd te vragen. Daarmee kwamen de levertijden en de marges onder druk. In een aantal opeenvolgende projecten, waaronder in clusterverband samen met FOCWA Carrosseriebouw, is met TNO en een team van Brinks gewerkt aan 5S, herinrichting lay-out van de werkplaats en lean (reductie verspilling). Door het herinrichten, ordenen van werkplekken en opslag van materiaal zijn meer werkplekken ontstaan en een efficiëntere handling van te verwerken orders en materialen. Het instrument CAS carrosserie afloopschema is ingezet voor het vooraf ontleden en voorbereiden van het bouwproces; samen met verkoop, inkoop, bedrijfsleiding en productiepersoneel. Voorbereiding orders en impressie productie bij Brinks Carrosserieën Door het meer gedetailleerd voorbereiden van grotere nieuwbouwprojecten zijn we nu beter in staat om het proces te beheersen en strakkere planningsafspraken te maken met klanten, aldus Jan Gerrit Vink, directeur. We zien de doorlooptijd door deze aanpak verkorten met een 10 20%. Uiteindelijk resulteert dit in meer omzet per m2 werkplaats, één van de doelstellingen. En we staan nog aan het begin. In combinatie met de betere inrichting van het proces dalen de productiekosten merkbaar, iets wat in deze tijd absolute noodzaak is gezien de sterke verlaging van de te realiseren verkoopprijzen TNO Nieuwsflits Duurzame Arbeidsproductiviteit Maakindustrie, december

2 op de markt. Belangrijk daarbij is het blijvend vasthouden van de nieuwe werkwijze, ook bij incidentele opdrachten. Grote series van bijvoorbeeld meer dan 10 stuks liepen tot nu toe regelmatig uit de hand in uren. Doorlooptijd en kosten waren dan ook een pittige belasting voor de onderneming, mede door ons (beperkte) team van 25 mensen en de grote diversiteit in werkaanbod. Overschrijdingen van 10% en meer in geplande productietijd, doorlooptijd en kosten waren geen uitzondering. Recentelijk hebben we met de nieuwe aanpak een dergelijk project voor een klant afgesloten in exact de geplande uren en met 10% minder kosten ten opzichte van de begroting, vertelt Jan Gerrit Vink. Werkinstructies voor het efficient uitvoeren assemblagetaak, in één keer goed TNO MKB project Werkinstructies Assemblage, bijeenkomst bij Biddle in Kootstertille, 27 september Werkinstructies vormen een steeds belangrijker hulpmiddel voor het waarborgen van de kwaliteit van het assemblageproces; met minimale faalkosten, in korte doorlooptijd en inleertijd en hoge reproduceerbaarheid van het proces. In de praktijk blijkt dit vaak te summier opgezet, te weinig toegesneden op de taak en onvoldoende systematisch ge-update. Voor het innoveren van werkinstructies assemblage heeft TNO het afgelopen jaar een project uitgevoerd met Syntens en 9 bedrijven uit de sectoren apparatenbouw, instrumentenbouw en machinebouw. Het betreft de bedrijven Biddle, Eleq, Hytrans, Bandall, Bronkhorst High-Tech, IthoDaalderop, Bronneberg, Fri-Jado en Tobroco. Op een eerdere eindbijeenkomst 11 juli bij deelnemer Fri-Jado in Etten-Leur zijn de bevindingen gepresenteerd voor bedrijven uit midden en zuid Nederland. Op 27 september heeft een tweede bijeenkomst plaatsgevonden bij deelnemer Biddle in Kootstertille. Aan deze bijeenkomst werd deelgenomen door ca. 50 deelnemers uit de maakindustrie, noord en midden Nederland. Naast het thema werkinstructies assemblage konden de bedrijven ook kennisnemen van de nieuwe inrichting van het fabricage en assemblageproces van klimaatapparaten bij Biddle. Veel belangstelling voor bijeenkomst bij Biddle in Kootstertille Biddle, Kootstertille Paul Brulez, R&D manager bij Biddle, ging in zijn presentatie in op de producten, de markt en het veranderingsproces dat het bedrijf de laatste jaren heeft doorlopen. Het bedrijf ontwikkelt en produceert klimaatapparaten. Het betreft luchtgordijnen, ventilatorconvectoren en luchtverhitters. De producten worden geleverd aan o.a. supermarkten, winkels, kantoren, maar ook toegang voor diepvries en slurven op luchthavens; enkele 1000-den per jaar in verschillende uitvoeringen. De apparaten onderscheiden zich door werking, vormgeving en beheersing luchtstromen. Bij het bedrijf in Kootstertille werken ca. 85 medewerkers. De omzet groeit gestaag en ook dit jaar verwachten we een flinke groei, aldus Paul Brulez. Dat bereiken we door steeds voortgaande innovatie van onze producten in samenhang met innovatie van ons primaire proces. De afgelopen drie jaar heeft Biddle samen met TNO gewerkt aan het slimmer inrichten van het fabricage- en assemblageproces volgens demand flow & lean. Meer producten leveren met dezelfde mensen door een slimmere inrichting van het primaire proces. Intussen hebben we bereikt dat we 40% meer omzet realiseren met dezelfde mensen, vertelt Sjouke Land enthousiast. Sjouke is TNO Nieuwsflits Duurzame Arbeidsproductiviteit Maakindustrie, december

3 productieleider bij Biddle en trekker van het lean team. Minder hectisch overwerken, minder zoek- en loopwerk, soepeler doorstroming van orders en meer output met dezelfde mensen. Het veranderingsproces dat we samen met TNO en het personeel hebben doorlopen heeft ook geleid tot hogere betrokkenheid en motivatie. Onze deelname aan het project werkinstructies gaat daar ook meer waarde aan toevoegen. Samen met TNO is tevens gekeken naar mogelijkheden voor verbetering voor het productontwerp, gericht op vereenvoudiging van de opbouw en de assemblagehandelingen. Reeds tijdens het productontwerp kijken naar het proces; product design for flow. Momenteel loopt een vervolgproject om het proces van voorbereiding van orders verder te innoveren volgens de principes van lean order processing. Lean is niet alleen voor productie, maar juist ook voor het gehele traject van ordervoorbereiding inclusief de toeleverketen. Rondleiding door Lean en Flow Factory bij Biddle TNO MKB Project Werkinstructies Assemblage In het afgelopen jaar is met een cluster van 9 bedrijven gewerkt aan het verbeteren van werkinstructies voor assemblage. Het project is uitgevoerd in het kader van het TNO MKB programma. De deelnemers komen uit diverse sectoren apparatenbouw, instrumentenbouw en machinebouw. Bert Tuinzaad, projectleider bij TNO, ging in zijn presentatie in op de argumenten waarom het noodzakelijk is om meer aandacht te besteden aan werkinstructies voor montage. Tevens zijn richtlijnen toegelicht. Bij de bedrijven zijn met inbreng van kennis van TNO verbeteringen doorgevoerd voor eigen producten. Op gezamenlijke bijeenkomsten is ervaring uitgewisseld tussen de deelnemers. Werkinstructies vormen een steeds belangrijker hulpmiddel voor het waarborgen van de kwaliteit van het assemblageproces: Presentatie aanpak en richtlijnen verbetering werkinstructies assemblage TNO Nieuwsflits Duurzame Arbeidsproductiviteit Maakindustrie, december

4 Biddle werkinstructies assemblage Patrick Janssen, industrieel ontwerper bij Biddle gaf een toelichting wat Biddle in het project werkinstructies heeft gedaan, wat hun bevindingen zijn en hoe ze het verder gaan doorvoeren. Oorspronkelijk werkten we met mondelinge overdracht, bleef het beperkt tot stuklijsten en was de inhoud van mappen vooral gericht op veiligheid. De mappen waren moeilijk toegankelijk. Met de overgang van batchgewijze assemblage naar flowassemblage werd de totale werkinhoud opgesplitst over zones. De oude mappen kwamen niet meer overeen met het feitelijke proces. Bovendien nam de behoefte toe om meer flexibel arbeidskrachten in te zetten. In de werksessies met TNO is eerst aandacht gegeven aan de grammatica en lay-out van werkinstructies. Voorbeelden zijn eenduidigheid in benamingen, vaste structuur van de opbouw en afbeeldingen voor aanduiding posities en afstellingen. Voor een voorbeeld product is met MAS de montagevolgorde ontrafeld, zijn montagehandelingen en controlepunten uitgewerkt en met het personeel getoetst. Voor het testproces is eerst een TAS testafloopschema opgesteld. Daarna zijn met het personeel kritische handelingen uitgewerkt. Voorts is aandacht besteed aan de plaats in de organisatie. Bij Biddle is men tot het inzicht gekomen dat werkinstructies reeds ontstaan in het productontwerpproces. De verantwoordelijkheid ligt bij R&D. Engineers leggen de concept instructie vast en productie controleert of de werkinstructies kloppen. De voormannen in productie zien er op toe dat werkinstructies daadwerkelijk aangepast worden in geval van productwijzigingen. Onze inschatting is dat het uitwerken van werkinstructies ons gemiddeld een halve dag per week vraagt, vertelde Patrick. Van groot belang blijkt het consistent doorvoeren, bewaken en gemotiveerd uitdragen in de organisatie. Het systematisch meenemen en evalueren van werkinstructies leidt ook tot betere afstemming engineering productie. Complexe ontwerpoplossingen en daarmee omslachtige handelingen kunnen daardoor worden voorkomen. Presentatie ervaringen verbetering werkinstructies assemblage bij Biddle Hytrans werkinstructies assemblage Hytrans in Lemmer is gespecialiseerd in de ontwikkeling en assemblage van mobiele systemen voor verkeersregeling (Hytrans Traffic Systems) en grootschalig watertransport (Hytrans Fire Systems - HFS). Bij het bedrijf werken 45 man. Systemen worden wereldwijd afgezet. De laatste jaren is het bedrijf sterk gegroeid. HFS wordt geleverd aan locale overheden, olieraffinaderijen en kerncentrales. Mobiel grootschalig watertransport wordt geleverd met pompen, slangen, containers en slangoprolapparaten. Paradepaard is onze Hydrosub 1200, vertelde Johan de Kuijper, hoofd bedrijfsbureau bij Hytrans. Het systeem kan liter per minuut leveren met 12 bar. Een aantal van deze systemen zijn zelfs geleverd aan Japan na de tsunami. Bij aanvang van onze deelname aan het project werkinstructies hadden we het idee dat er in ons proces nog een efficiency slag gemaakt kon worden. Waarom zouden we instructies opstellen als ze toch niet worden gelezen?. Na eerdere positieve ervaringen met TNO op het gebied van stroomlijnen proces en productopbouw zijn we aan de slag gegaan. Met MAS is het proces van het bouwen van een machine ontrafeld. Daarbij werd gelijk duidelijk dat niet alle stuklijsten in overeenstemming waren met het assemblageproces. Verschillende delen van een module waren in verschillende stadia van opbouw nodig. In ons bedrijf hebben we weinig te maken met verloop. De meeste monteurs kunnen met tekening en stuklijst het proces reproduceerbaar uitvoeren. Voor complexere handelingen, zoals uitlijnen met speciale hulpmiddelen, is het wel nuttig gebleken nadere instructies uit te werken.voor TNO Nieuwsflits Duurzame Arbeidsproductiviteit Maakindustrie, december

5 grotere systemen zijn we nu instructies aan het uitwerken met accent op kritische handelingen, veiligheid en testen. Presentatie ervaringen verbetering werkinstructies assemblage bij Hytrans Voor Hytrans is een instructie goed wanneer een ervaren monteur de installatie kan testen aan de hand van een document. In het vervolg gaat Hytrans testinstructies verder uitwerken. Men overweegt digitale schermen in de montage te plaatsen waarop tekeningen kunnen worden zichtbaar gemaakt. Verder ziet het bedrijf voordelen van vroegtijdig kick-offs met engineers en monteurs, in geval nieuwe producten en/of grote wijzigingen. Daardoor wordt de expertise over het beoogde bouwproces beter evalueerbaar en overdraagbaar. Tot slot noemde Johan de Kuijper een aantal redenen om met TNO aan de slag te gaan: bijeenbrengen van verschillende disciplines, katalysator, tips, checklisten en voorbeelden, werkmethode MAS voor structurering primaire proces. Bronkhorst High-Tech werkinstructies assemblage Eddo Hissink, productieleider bij Bronkhorst High-Tech in Ruurlo ging in zijn presentatie in op de ervaringen bij het verbeteren van werkinstructies voor het samenstellen, calibreren en testen van massadoorstroommeters. Deze hoogwaardige instrumenten worden wereldwijd geleverd voor toepassing in bijvoorbeeld automotive, biotechnologie, chemie, energie, halfgeleiderindustrie en oppervlaktebehandeling. Het productenassortiment varieert van het precisie meten van flow van 0,1 ml/min tot het meten van grote volumes m3/hr. Intussen staan er ca instrumenten wereldwijd in het veld. Waarom werkinstructies bij Bronkhorst High-Tech?, zo begon Eddo Hissink. Enkele jaren geleden zijn wij aan de slag gegaan met het organiseren van ons primaire proces naar lean en flow. Voorheen maakten de medewerkers het gehele product en ontstonden allerlei tussentijdse opeenhopingen van materiaal, halffabrikaten en eindproducten. Nu zijn de werkzaamheden opgesplitst in deelprocessen met logische ordening van werkplekken en hulpmiddelen. Oorspronkelijk hadden we in onze werkinstructies veel tekst en tabellen hetgeen leidde tot veel zoek- en leeswerk. Het herleiden van de werkinstructie was omslachtig en er was ook overbodige informatie. volgens dezelfde eenduidige werkwijze, zoveel mogelijk zonder verwijzing naar specifieke artikelnummers. Presentatie ervaringen verbetering werkinstructies assemblage bij Bronkhorst High-Tech TNO Nieuwsflits Duurzame Arbeidsproductiviteit Maakindustrie, december

6 In de sessies met TNO is gekeken naar verbeteringen. Exploded view tekeningen waren reeds vanuit 3D CAD beschikbaar. Die hebben we logisch op een rij gezet en daaraan tekst voor kritische handelingen toegevoegd. Steeds per stap in de procesflow zijn werkinstructies opgesteld, zodat nieuwe medewerkers met aanvullende begeleiding snel kunnen worden ingeleerd. Twee type instructies zijn opgesteld; een basisinstructie voor algemene, steeds terugkerende handelingen, zoals aandraaimomenten. Daarnaast worden productspecifieke instructies beschikbaar gemaakt. Die beschrijven in stappen de volgorde van assemblage met kritische montage- en testhandelingen. Voor het beheer heeft Bronkhorst High-Tech gekozen voor centralisatie bij Q-engineers. De medewerkers uit de productie voegen tekst over kritische handelingen toe aan de exploded view tekeningen. We zijn een grote stap dichterbij flow-productie. Werkinstructies maken het werk bij Bronkhorst High-Tech eenvoudiger. Het leidt tot eenduidiger produceren en minder faalkosten, aldus Eddo Hissink. Nu gaan we de toepassing ook naar andere productiecellen/lijnen uitbouwen. Meer Informatie? en Aan de slag met doorlooptijd, productiviteit en flexibiliteit TNO MKB project procesoptimalisatie onderhoudsbedrijven NAG Netherlands Aerospace Group, eindbijeenkomst bij TNO, 12 september 2012 Op 12 september organiseerde TNO samen met de NAG een bijeenkomst in het TNO Ergolab voor leden van de NAG voor het onderwerp procesoptimalisatie onderhoudsbedrijven. Centraal stonden de onderwerpen verkorting orderdoorlooptijd, lean manufacturing en inrichting productie. Het betreft de resultaten van een project dat in het kader van het TNO MKB programma is uitgevoerd met 5 bedrijven van de NAG. In dit project is ook de Hogeschool van Amsterdam Domein Techniek betrokken geweest. Drie deelnemers hebben hun ervaringen toegelicht. Avio-Diepen uit Alphen a/d Rijn, NDF Special Light Products uit Roosendaal en KVE Composites Group uit Ypenburg. Introductie NAG Ruud Kleinendorst, directeur van NEDAERO Components in Zevenaar gaf namens het bestuur van de NAG een toelichting. De groep, intussen meer dan 100 leden, omvat ca. 98% van de Nederlandse aerospace gerelateerde omzet. De rol van de NAG is: - Internationaal positioneren; zoals het organiseren van beurzen Le Bourget en Dubai en het organiseren van handelsmissies zoals China, Italie en Zuid Duitsland. - Vertegenwoordigen; bijvoorbeeld in Brazilie, Turkije en Zuid Frankrijk, dichtbij Airbus. - Kennismobilisatie; het ontwikkelen en overdracht van kennis, vooral tussen de NAG leden. Voorbeelden zijn Q-regelingen en export regelgeving. Bijeenkomst met NAG-leden bij TNO Ergolab TNO Nieuwsflits Duurzame Arbeidsproductiviteit Maakindustrie, december

7 Introductie TNO Arbeidsproductiviteit Ergolab De bijeenkomst vond plaats in het TNO Ergolab in Hoofddorp. Gu van Rhijn van TNO gaf een introductie over enkele activiteiten in het Ergolab. Hulpmiddelen zijn beschikbaar voor het analyseren en meetbaar maken van ergonomie tijdens de ontwerpfase van werkplekken. Met Ergomix wordt een medewerker in een tekening van een ontwerp gepositioneerd en kunnen handelingen in de beoogde werkplek worden geanalyseerd op overschrijding van fysieke belasting. Met APLE kan de fysieke belasting meetbaar worden gemaakt in de praktijk. Een productiemedewerker krijgt een pak aan waarin sensoren. Het resultaat is een beoordeling van fysieke overbelasting gedurende een bepaalde periode aan de hand van richtlijnen. Een voorbeeld werd in het Ergolab getoond van ondersteuning bij het ontwerp van een sorteersysteem van Vanderlande Industries. Tevens is in het Ergolab een flexibele montagecel getoond met wisselbare onderdeellocaties, ergonomische hulpmiddelen voor tooling en presentatie van werkinstructies. Introductie TNO MKB project procesoptimalisatie onderhoudsbedrijven NAG Projectleider Bert Tuinzaad van TNO ging in zijn presentatie in op de opzet en aanpak. Bij een groep van 5 bedrijven zijn in het afgelopen jaar in een aantal werksessies werkmethodes bij de individuele deelnemers ingebracht op het gebied van analyse orderdoorlooptijd, verhoging productiviteit, inrichting productie en flexibilisering inzet personeel. Het betreft de bedrijven Avio-Diepen, KVE Composites Group, NAYAK Aircraft services, NEDAERO Components en NDF Special Light Products. De bedrijven zijn bijeengebracht door de NAG. Tussentijds zijn ervaringen uitgewisseld. De coördinatie van de collectieve bijeenkomsten en de eindbijeenkomst op 12 september 2012 vond plaats door de NAG Diana Nikolova. Op de eindbijeenkomst is de aanpak door TNO toegelicht en zijn ervaringen uitgedragen door drie projectdeelnemers: NDF Special Light Products, KVE Composites Group en Avio-Diepen. NDF Special Light Products - procesoptimalisatie NDF in Roosendaal is in 1999 opgericht door twee oud medewerkers van Philips Lighting. Het bedrijf is gespecialiseerd in speciale verlichtingstechnologie voor de professionele markt en decoratieve markt. Voor de professionele markt gaat het om LCD backlight toepassingen, zoals radarschermen en schermen voor medische toepassing. Voor de decoratieve markt ligt de toepassing op schapverlichting, koofverlichting voor theaters en modules voor producenten van armaturen. Frank van der Schans, engineer bij NDF, ging in zijn presentatie in op drie trajecten die samen met TNO in gang zijn gezet. De orderflow van een nieuw product is in kaart gebracht van opdracht tot en met levering product. Daarmee werd in een vroeg stadium met diverse betrokkenen van verkoop, engineering, inkoop en productie zichtbaar wanneer welke activiteiten gereed moesten zijn opdat de levertijd niet in gevaar zou komen. Een belangrijk resultaat is de bewustwording en het inzichtelijk maken van de samenhang van activiteiten, aldus Frank. Met alle disciplines hebben we het proces doorgelopen, zijn knelpunten geïdentificeerd en acties uitgezet. TNO Nieuwsflits Duurzame Arbeidsproductiviteit Maakindustrie, december

8 NDF professional LCD backlighting in Avionics, Medical Imaging en Air Traffic Control Voor een nieuwe generatie LCD backlight producten is met TNO gewerkt aan de opzet en inrichting van een cleanroom. Samen met het personeel uit de productie zijn de processtappen geanalyseerd en het soort benodigde werkplekken. Dit vormde de basis voor het inrichten van de lay-out. Met de kernmachines zijn fysieke opstellingen uitgeprobeerd en uiteindelijk is de cleanroom eromheen gebouwd. De cleanroom werkt nu sinds enkele maanden naar genoegen en de medewerkers dragen steeds bij aan verbetering. Die betrokkenheid is van groot belang gebleken, vertelde Frank. NDF opzet en realisatie van cleanroom Als laatste onderdeel van het project heeft NDF met TNO gekeken naar de ontwikkeling en design review van een nieuw type fluorescent lamp. Deze dient als vervanging van de traditionele gloeilamp. Doel was het proto-ontwerp zodanig aan te passen dat het in de toekomst eenvoudiger en robuust te monteren is. Alle stappen zijn met het personeel doorgelopen met behulp van de TNO werkmethode MAS montage afloopschema en doorgelicht met behulp van de TNO checklist Product Design for Flow Assembly. Verbeterpunten zijn vastgesteld en doorgevoerd voor de komende nulserie. NDF procesanalyse en design review nieuw type fluorescent lamp. KVE Composites Group - procesoptimalisatie KVE is gespecialiseerd in de ontwikkeling en productie van composite producten. Nieuwbouw vindt plaats in de vestiging van Ypenburg en reparatie in Maastricht. Doel van het project bij KVE was het optimaliseren van de werkplaats flow in de vestiging Ypenburg. De inrichting van de werkplaats was historisch gegroeid en moest worden aangepast in verband met verdubbeling van de productieruimte. De oorspronkelijke inrichting was onoverzichtelijk en leidde tot veel extra handling, zo vertelde Max Willekens, product engineer bij KVE. TNO Nieuwsflits Duurzame Arbeidsproductiviteit Maakindustrie, december

9 KVE nieuwbouw en reparatie van composite producten voor luchtvaart en machinebouw Met een projectgroep zijn we met TNO aan de slag gegaan met de checklist Lean reductie verspilling. Daarna zijn de verschillende routingstappen voor de diverse producten in kaart gebracht. Vervolgens hebben we die in de oorspronkelijke lay-out ingetekend, met als resultaat een interessante spaghetti van door elkaar lopende stromen. Met een product-proces matrix, geprognotiseerde aantallen en demand flow rekenregels zijn het aantal benodigde werkplekken bepaald. Vervolgens de benodigde ruimte en soort middelen. Daarna volgde een brainstorm met het personeel over de nieuwe lay-out, met uitbreiding van de productiehal. Met een artist impression werd de nieuwe inrichting en werkwijze verder gevisualiseerd. Belangrijke afwegingen waren o.a. scheiding vuil en schoon werk, scheiding koud en warm, routing eenvoudige versus routing complexe producten. Ook de positionering en toegankelijkheid van de autoclaaf werd aangepast. De nieuwe hal wordt momenteel ingericht. Stellingen zijn geplaatst waar speciale mallen voor specifieke terugkerende producten tijdelijk kunnen worden opgeslagen. De nieuwe inrichting zal omstreeks eind 2012 volledig operationeel zijn en we verwachten een aanzienlijk kortere handlingstijd van tooling en materialen in de orde van 25%, door een betere en meer overzichtelijker inrichting. Daarnaast verwachten we een toename van productiviteit doordat de productie efficiënter kan plaatsvinden in processpecifieke ruimtes, aldus Max Willekens. KVE werksessie, ontwerp en realisatie TNO MKB project NAG MRO, uitwisseling ervaring bij Avio-Diepen, NAYAK en NDF Avio-Diepen - procesoptimalisatie Bij de initiatie van het project werden wij door TNO getriggerd door het onderwerp lean order processing, zo begon Anneloes de Koning haar presentatie. Zij is Quality Assurance Manager bij Avio-Diepen in Alphen a/d Rijn. Dit thema is erg op onze situatie toegesneden in verband met vele orders die wij in zeer korte tijd moeten uitleveren naar klanten. Avio-Diepen is een voorraadhoudende toeleverancier van componenten voor vele airliners wereldwijd. Ons proces betreft het traject van stock order delivery invoice. Aanleiding voor deelname was het toenemend aantal AOG orders (Aircraft On Ground) en te lage en fluctuerende delivery performance. TNO Nieuwsflits Duurzame Arbeidsproductiviteit Maakindustrie, december

10 Avio-Diepen, serving 3500 customers worldwide Samen met alle bedrijfsdiciplines en TNO hebben we ons totale proces met behulp van een orderafloopschema inzichtelijk gemaakt. De gemiddelde orderdoorlooptijd is totaal 2 dagen voor orderverwerking en picking t/m expeditie. Uit deze analyse en de TNO checklist Lean viel vooral op het wachten tussen opeenvolgende processtappen. De feitelijk benodigde procestijd bedraagt gemiddeld ruim een half uur. In de werksessies zijn verbeterpunten gedefinieerd en gedeeltelijk reeds doorgevoerd, zoals: - Inkomende goederen, sneller fysiek alloceren aan locaties en administratief traceerbaar maken. - Aanpassing regels in ERP om onnodige automatische blokkeringen van orders te voorkomen. - Beter bewaken vaste leverdagen. - Meer proaktief dagelijkse controles op het beschikbare krediet. - Snellere analyse en opvolging van niet uitgeleverde paklijsten. - Sorteren van paklijsten op urgentie. - Een specifieke AOG order desk & logistics voor orders die dezelfde dag nog moeten worden uitgeleverd. Specifieke mensen zijn daarvoor vrijgemaakt. - Avio-Diepen werksessies en eindpresentatie In haar presentatie ging Anneloes de Koning ook in op het onderwerp flexibilisering inzet personeel. We waren er in feite reeds bij aanvang van het project met TNO zo aan toe, dat we dat direct in gang hebben gezet. Een flex matrix is bij Avio-Diepen opgesteld waarin medewerkers versus competenties worden ingedeeld in groepen die bepaalde taken kunnen vervullen. Met het handvat van de 3x3 regel is gekeken op welke plekken verbreding nodig is. Iedere medewerker zou tenminste 3 verschillende taken moeten kunnen uitvoeren en iedere taak zou tenminste door 3 personen gedaan moeten kunnen worden. Zo kan je beter in je bedrijf sturen op die plaatsen waarbij de bezetting kritisch is. Cross trainingen zijn in gang gezet om de kennis te verbreden. Een hoge leverbetrouwbaarheid is voor Avio-Diepen cruciaal. Sinds de aanvang van het project is het aantal en variatie in te late leveringen omlaag gebracht van 8% naar 4%. Dit heeft kunnen plaatsvinden door bewustwording, aandacht en samenwerking, zonder investering, vertelde Anneloes aan het eind van haar presentatie. Als vervolgstappen gaat Avio-Diepen verder kijken naar het optimaliseren van het ERP pakket en we denken aan verdere innovatie bij het orderpicken door paperless office. Voorts gaan we verder innoveren in de supply chain; vooraf meer inzicht verschaffen wat de klant nodig heeft. Bovendien gaan we meer meetbaar maken, ook in het sales proces. Het met een externe partij aan de slag gaan met verschillende bedrijfsdisciplines op afgesproken momenten, met inbreng van praktische werkmethodes, heeft bij ons het momentum gegeven om gezamenlijk inzicht te krijgen en oplossingen door te voeren. Hogeschool van Amsterdam In het TNO MKB project is de Hogeschool Amsterdam betrokken geweest om kennis te maken met de aanpak. Maria Boersma van de HvA gaf een korte toelichting over een beoogd RAAK project waarbij studenten beschikbaar komen om bij bedrijven onderzoek te doen naar werkmethodes en TNO Nieuwsflits Duurzame Arbeidsproductiviteit Maakindustrie, december

11 behoeftes verbetering in Lean vliegtuigonderhoud. TNO zal daarbij kennisinbrengen in de expertgroep. Meer informatie? Effectief inleren en instrueren, TNO project met DAF trucks, Weir Minerals en Total Productivity. Hoe kunnen medewerkers het meest effectief inleren bij steeds wisselende productvarianten? Hoe bepaal je dat iemand voldoende is ingeleerd? En hoe zien werkinstructies eruit die zowel ervaren als onervaren medewerkers ondersteunen in het assemblagewerk? Deze vragen staan centraal in het project dat TNO samen met DAF trucks, Weir Minerals en Total Productivity en vanuit TNO EZ-cofinancieringsprogramma uitvoert. DAF trucks heeft in de assemblagelijn te maken met zeer veel varianten en daarbij nog een groot aantal opties die mensen moeten kunnen beheersen. Eri van de Laar, projectleider inleren en werkinstructies van DAF trucks: Voordat we overgaan op elektronische werkinstructies is eerst van belang om te weten en te meten of en wanneer iemand voldoende is ingeleerd. Daarna kun je pas bepalen wat er nog nodig is aan instructies om de medewerkers in de assemblage van bijvoorbeeld slow movers te ondersteunen. Met TNO is een instrument ontwikkeld waarmee de teamleider kan bepalen of een medewerker vaardig is op een positie Als vervolgstap zijn verschillende opties van werkinstructies naast elkaar gezet en beoordeeld met een werkgroep van betrokkenen uit productie en werkvoorbereiding. Op dit moment worden de elektronische werkinstructies uitgewerkt en zullen begin 2013 worden getest. Klankbordbijeenkomst effectief inleren en instueren bij DAF trucks en rondleiding bij assemblagelijn Met Total Productivity (ontwikkelaar en producent van assemblagesystemen en werkplekken) heeft TNO in samenwerking met de Vrije Universiteit een onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit van inleerinstructies voor een eenvoudige assemblagetaak met zowel oudere als jongere proefpersonen. Gemeten zijn de kwaliteit en de snelheid van het uitvoeren van de taak na een inleertijd van ca. 30 minuten. Gekeken is ook of de taak 2 dagen later nog beklijfd en ook wat er gebeurt met de kwaliteit en snelheid als er tegelijkertijd een andere (dubbel) taak naast de assemblage taak moet worden uitgevoerd. Michiel de Looze, TNO en daarnaast deeltijd hoogleraar bij de VU: Eerste resultaten laten onder meer zien dat de mate waarin het resultaat beklijft afhangt af van de instructievorm: vooral ouderen hebben baat bij een instructievorm waarbij expliciete uitleg wordt gegeven. De resultaten van het onderzoek worden binnenkort gepubliceerd. Peter Jan Zwart van Total Productivity, We hebben dit experiment van harte ondersteund en onze middelen beschikbaar gesteld, omdat we kennis willen vergaren over de effectiviteit van geautomatiseerde werkinstructies en mogelijke verschillen tussen mensen. Deze kennis helpt ons bij de doorontwikkeling van ons instructie en monitor platform TNO Nieuwsflits Duurzame Arbeidsproductiviteit Maakindustrie, december

12 Het bedrijf Weir Minerals (ontwikkelaar en producent van complexe industriële pompen voor de mijnbouwindustrie) werkt aan meer modulaire opbouw van de pompsystemen. Op dit moment zit er enerzijds veel kennis in de hoofden van de ervaren monteurs en anderzijds zijn er werkinstructies maar die worden onvoldoende gebruikt, aldus Ad Kock van Weir Minerals. Werksessie bij Weir Minerals Assemblage van industriële pompen bij Weir Minerals Met een werkgroep van Weir is met TNO met behulp van het MAS montage afloopschema het assemblageproces in stappen ontrafeld en zijn de stappen met het personeel gerubriceerd met factoren voor complexiteit. Daarna is een aanvang gemaakt om voor de meest complexe stappen de volgorde en kritische handelingen in kaart te brengen. Dit wordt benut voor het uitwerken van een opzet van werkinstructies, voor zowel ervaren als minder ervaren medewerkers. Verder wordt in samenspraak met engineering, werkvoorbereiding en montage een format en werkwijze ontwikkeld voor het opzetten, bijhouden, wijzigen van de werkinstructies. Meer informatie effectief inleren en instrueren? en Verslag bijeenkomst Innoveren in de Keten, ACT, Ruurlo, 12 november 2012 Hoe kunnen we elkaar versterken in de keten (maak)industrie in de Achterhoek? Dit thema stond centraal tijdens de 11 e bijeenkomst van ACT Achterhoeks Centrum voor Technologie. De bijeenkomst vond op 12 november plaats in de Oranjerie van kasteel Ruurlo. Ca 120 ondernemers deelden hun ervaringen in rondetafelsessies. Luc Kikkert, manager inkoop bij Auping, benadrukte de veranderende rol van inkoop: het faciliteren in samenwerken tussen partners. Het bedrijf ontwikkelt en produceert bedframes samen met partners op het gebied van bijvoorbeeld verstelmechanismes. Het bedrijf is bezig een droomfabriek te realiseren met als doel 50% hogere productie. De Auping Partner Strategie is ontwikkeld om eigen doelstellingen samen met die van hun partners te realiseren. Doel is meer transparant met elkaar te communiceren en kennis over productie beschikbaar te stellen zodat ze er gemeenschappelijk voordeel aan hebben. Een goede relatie valt of staat met het delen van normen en waarden. We moeten respect hebben voor elkaars bedrijfscultuur, aldus Luc Kikkert. Samen met partners is een nieuw platform van het product gedefinieerd waarin heel veel productkennis zit, bv. een product voor de aandrijving dat in China wordt gemaakt, een leeslampje ontwikkeld door een Duitse partner, sterk in design en vormgeving. Een slide-back systeem is ontwikkeld met een partner in de regio. Als resultaat noemde Luc Kikkert: een aanzienlijke verkorting van de doorlooptijd door vroegtijdige betrokkenheid, verlaging van product en gereedschapkosten en het zekerstellen van continuïteit van leveringen. Voorwaarde is een gedeelde visie van productontwikkeling en inkoop. De hele organisatie moet mee. We vragen veel van onze partners en we geven ze er veel voor terug. We komen niet aan de marge van onze partners. Iedereen in de keten moet kunnen verdienen. Samen moeten we de beste willen zijn, zo eindigde Luc Kikkert van Auping. In de tafelsessie rondom de case Bronkhorst High Tech werd ingegaan op de ervaringen die zijn opgedaan in het lopend project TNO MKB Technologie Cluster High End Maakindustrie in de regio Achterhoek / Oost NL. TNO Nieuwsflits Duurzame Arbeidsproductiviteit Maakindustrie, december

13 ACT bijeenkomst Innoveren in de Keten, 12 nov 2012 in de Oranjerie, Kasteel Ruurlo In dat project wordt deelgenomen door Bronkhorst High Tech en 4 toeleveranciers BMITHEGON, Mevo, Tieltjes, HFI en de combinatie machinebouwer Tumakon & Tuinte Machinefabriek. Met inbreng van TNO wordt gewerkt aan verbetering van het eigen proces in het bedrijf en aan de interactie in de keten. Bert Tuinzaad van TNO gaf een korte toelichting over het belang van excelleren in het primaire bedrijfsproces. De focus moet liggen op verkorting orderdoorlooptijd en reductie verspilling met vroegtijdiger afstemming tussen partners over de informatieflow en materiaalflow. In de rondetafelsessie werd met flipovers onderscheid gemaakt tussen meer traditionele werkwijze in toelevering en afnemer naast de moderne koers van interactie in de keten. Een checklist werd door TNO overhandigd waarmee bedrijven hun situatie kunnen spiegelen. Hans Bruins, manager inkoop van Bronkhorst High Tech en Bas Strijker, manager engineering vertelden over hun ervaringen in het project. Een belangrijk aspect is het onderling beter begrip krijgen voor elkaars werkwijze en voorgestelde verbeterpunten. Ook hier blijkt de noodzaak van vroegtijdiger betrokkenheid van toeleveranciers en proceskennis in het productontwikkeltraject. Parallelliseren van de ontwikkeling van product èn proces is de sleutel tot verkorting time-to-market en reductie faalkosten. Open communicatie en vertrouwen in elkaars toegevoegde waarde zijn essentiële randvoorwaarden. Op 31 januari 2013 zal samen met ACT de eindbijeenkomst van het TNO MKB clusterproject worden georganiseerd bij Bronkhorst High Tech in Ruurlo. Op die bijeenkomst zullen een aantal deelnemers hun bevindingen presenteren. Meer informatie? Bert.tuinzaad@tno.nl Verslag workshop Flow Assemblage, 31 oktober 2012 bij TNO in Zeist Wanneer welk concept flow assemblage? Het antwoord op deze vraag hangt af van de productmix, de aantallen, de overeenkomsten en verschillen in processtappen en de vaardigheden van het personeel. Op 31 oktober heeft TNO samen met Syntens een workshop georganiseerd voor assemblagebedrijven om interactief inzicht te verschaffen in afwegingen over verschillende concepten. Voor- en nadelen zijn besproken en randvoorwaarden met betrekking tot de toepassing. Met die kennis zijn bedrijven beter in staat om tot de juiste keuze te komen voor hun eigen situatie. Deelnemers waren vertegenwoordigd uit sectoren zoals klimaatapparaten, schakelkasten, shovels, koffieapparaten en mobiele brandstoftanks. Introductie TNO MKB programma Frans van den Berg, coördinator van het TNO MKB programma, gaf een introductie over de mogelijkheden en programma s om samen met TNO te werken aan de ontwikkeling en overdracht TNO Nieuwsflits Duurzame Arbeidsproductiviteit Maakindustrie, december

14 van kennis. Bovendien schetste Frans een aantal ontwikkelingen die bij TNO in Zeist plaatsvinden op het gebied van o.a. foodtechnologie. Bert Tuinzaad en Gu van Rhijn namen de ruim 20 deelnemers stap voor stap mee langs een reeks flipovers waarop de verschillende concepten flow assemblage waren weergegeven. Het betreft procesflow concepten zoals: mensen vast op zones (+ periodieke roulatie), shoppen met het product langs zones, demand flow + flexen, alles in de lijn versus lijn met subassemblages en supermarkets, materiaalaanvoer volgens kanban versus eerst ordergericht kitten en dan assembleren, monteren aan continu bewegende assemblagelijn. Tussentijds is ook een demonstratie gegeven van het FlexFlow spel voor het visualiseren en trainen van het concept demand flow & flexen (mensen zetten zich in op die plaats waar de orderdoorstroming het vraagt). Bovendien zijn de voor- en nadelen van verschillende transportconcepten doorgenomen, zoals transport van het product aan hangbaan, op rail of baan, zelf verrijdbaar en op verrijdbare montagedrager. Na afloop van de bijeenkomst hebben de deelnemers de digitale foto s van de flipovers ontvangen, samen met een reeks casebeschrijvingen. Wegens grote belangstelling uit de industrie heeft op 27 november een 2 e workshop plaatsgevonden, wederom bij TNO in Zeist Interactief doornemen verschillende flow assemblage concepten Meer informatie? bert.tuinzaad@tno.nl en gu.vanrhijn@tno.nl Nieuwe projecten 2013 Met een aantal vertegenwoordigers van branches zoals Focwa, Metaalunie, Federatie Metaalplaat, NAG en Syntens zijn onderwerpen voor een aantal nieuwe R&D initiatieven toegelicht die met samen met de maakindustrie worden opgezet: 1. Innoveren in Ketens, 2. Flexibele Productie en Assemblage, 3. Efficiënter Inleren & Instrueren, 4. Monitoring Productivity en 5. Human Performance op de werkplek. In het begin van 2013 zullen we u informeren over de opzet van deze projecten. Team Arbeidsproductiviteit Industrie gu.vanrhijn@tno.nl bert.tuinzaad@tno.nl michiel.delooze@tno.nl tim.bosch@tno.n michael.mayer@tno.nl frank.krause@tno.nl reinier.konemann@tno.nl dirk.osinga@tno.nl francel.vos@tno.nl Agenda 31 januari 2013 Eindbijeenkomst bij Bronkhorst High Tech in Ruurlo, ketenproject High End Maakindustrie, Achterhoek/oost Nederland Februari 2013 workshop Effectief inleren en instrueren. TNO Nieuwsflits Duurzame Arbeidsproductiviteit Maakindustrie, december