Voortdurend vernieuwend. Samen BTER. Jaarverslag over het boekjaar 2005

Transcriptie

1 Voortdurend vernieuwend Samen BTER Jaarverslag over het boekjaar 2005

2 Voortdurend vernieuwend en steeds bij de tijd Vakantiefonds voor het B De vakantiefondsregeling stopt in januari 2006, het fonds zelf wordt na verloop van tijd opgeheven. Nieuw per die datum is het Tijdspaarfonds dat enkele kenmerken van de vakantiefondsregeling in zich heeft. Risicofonds voor het B De regeling is in de zestig jaren van zijn bestaan steeds verder verfi jnd. Preventie en innovatie hebben de risico s gewijzigd. Nu dient de vraag zich aan of regeling en fonds in hun huidige vorm moeten blijven voortbestaan. Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor het B en Scholingsfonds voor het B Opleiding en ontwikkeling, omscholing en bijscholing ze worden steeds meer geïntegreerd. En ze maken steeds vaker deel uit van de integrale loopbaanontwikkeling van de individuele medewerker. Aanvullingsfonds voor het B Het fonds wil ontslagen werknemers in de bouw voor de sector behouden. Daarnaast worden hun arbeidsongeschikt geraakte ex-collega s niet vergeten. Functies veranderen en visies ontwikkelen. Toch kan iets, door voortdurend te vernieuwen, blijven wat het in essentie is. Zoals het vernieuwde Rijksmuseum. En zoals de samenwerking tussen werkgevers en werknemers in het cluster van besturen BTER. Voortdurend vernieuwend en daardoor steeds bij de tijd.

3 Voortdurend vernieuwend Samen BTER

4

5 J a a r v e r s l a g o v e r h e t b o e k j a a r Stichting Vakantiefonds voor het B Stichting Risicofonds voor het B Stichting Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor het B Stichting Scholingsfonds voor het B Stichting Aanvullingsfonds voor het B

6

7 Inhoudsopgave Voortdurend vernieuwend en steeds bij de tijd 8 Cluster van besturen 9 Van het bestuur 11 Kerncijfers 12 Staat van baten en lasten 13 Premiebeleid 14 Kwaliteit van de uitvoering 17 Beleggingsbeleid 21 Financiële ontwikkelingen 22 Communicatie 26 Jaarverslag Stichting Vakantiefonds voor het B 27 Jaarrekening Stichting Vakantiefonds voor het B 41 Jaarverslag Stichting Risicofonds voor het B 53 Jaarrekening Stichting Risicofonds voor het B 69 Jaarverslag Stichting Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor het B 81 Jaarrekening Stichting Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor het B 93 Jaarverslag Stichting Scholingsfonds voor het B 107 Jaarrekening Stichting Scholingsfonds voor het B 123 Jaarverslag Stichting Aanvullingsfonds voor het B 135 Jaarrekening Stichting Aanvullingsfonds voor het B 145 Afkortingen 157 Begrippen 159 Colofon 162

8 Voortdurend vernieuwend en steeds bij de tijd Functies veranderen en visies ontwikkelen. Toch kan iets, door voortdurend te vernieuwen, blijven wat het in essentie is. Zoals het vernieuwde Rijksmuseum. En zoals de samenwerking tussen werkgevers en werknemers in het cluster van besturen BTER. Het Rijksmuseum te Amsterdam ondergaat momenteel een grondige renovatie. Onder leiding van het Spaanse architectenbureau Cruz y Ortiz wordt gewerkt aan een internationaal toonaangevend museum, geschikt voor een miljoenenpubliek, en gehuisvest in een mooi, transparant gebouw dat het architectonische concept van Pierre Cuypers doet herleven, zoals de opdracht luidt. De renovatie was noodzakelijk geworden, omdat sinds de ingebruikneming in 1885 van het monumentale gebouw vele aanpassingen en uitbreidingen zijn aangebracht. Al deze wijzigingen aan de oorspronkelijke constructie - een rijk gedecoreerd, transparant en overzichtelijk gebouw - maakten het Rijksmuseum tot een waar doolhof van ruimtes, waar het publiek makkelijk verdwaalde en de collectie niet optimaal getoond kon worden. Een van de voornaamste voorwaarden die aan het ontwerp voor Het Nieuwe Rwijksmuseum gesteld wordt, is dan ook om de publieksfunctie te herstellen, zonder de monumentale waarde van het gebouw aan te tasten. De architecten Cruz en Ortiz hebben met hun ontwerp een idee gevolgd waarin consequent aan deze voorwaarde wordt voldaan: Het Nieuwe Rijksmuseum wordt een modern gebouw, dat recht doet aan Cuypers oorspronkelijke ontwerp. Het geheel vernieuwde en gerenoveerde Rijksmuseum opent naar verwachting eind 2009 weer zijn deuren voor het publiek. De architecten bestemmen het museum geheel voor het tonen van de collectie aan het publiek. De andere functies, zoals het beheren, conserveren en restaureren van de enorme collectie, zijn in aparte gebouwen gesitueerd. Deze zijn ondergronds met elkaar verbonden, zodat Het Nieuwe Rijksmuseum één cluster vormt. Ook de beroemde Cuyperspassage, waar fietser en wandelaar onder het gebouw door kunnen lopen, blijft intact. Zo wordt vernieuwd wat verouderd is en blijft bewaard wat waardevol is. Een vergelijkbare ontwikkeling maken de BTER-fondsen door. Met één belangrijk verschil. Het Rijksmuseum kan zijn deuren een aantal jaren sluiten; de fondsen niet. Toch gaat ook hier de verbouwing door, zoals in dit jaarverslag is te lezen. En net als bij Het Nieuwe Rijksmuseum gaat dat niet zonder slag of stoot. Maar ook hier mag het resultaat er zijn: een aantal eigentijdse afspraken waarin werkgevers en werknemers samen regelen wat beter in gezamenlijkheid geregeld kan worden. En waar nodig, worden ze weer vernieuwd. Zo houden werkgevers en werknemers samen hun afspraken - én elkaar steeds weer bij de tijd. 8

9 Cluster van besturen In 2001 besloten partijen bij de CAO voor het B en de CAO voor het Uitvoerend, Technisch en Administratief personeel in de Bouwbedrijven tot clustering van besturen van fondsen. Deze clustering betreft de vijf bedrijfstakeigen regelingen: het Vakantiefonds voor het B, het Risicofonds voor het B, het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor het B, het Scholingsfonds voor het B en het Aanvullingsfonds voor het B. Hoewel het cluster van besturen bedrijfstakeigen regelingen geen (juridische) eenheid is - de vijf stichtingen zijn immers aparte rechtspersonen - spreken wij steeds van het clusterbestuur BTER. Door de bestuurssamenstelling zo te kiezen dat elke bestuurder lid is van de vijf besturen, vormt het clusterbestuur BTER een personele eenheid. In de vergadering wordt vanuit praktisch oogpunt een algemeen gedeelte in de agenda gereserveerd voor de behandeling van onderwerpen die voor meer dan één stichting van belang zijn, zoals het beleggingsbeleid of het handhavingsbeleid. Daarmee worden optimale randvoorwaarden bereikt voor coördinatie en afstemming tussen de besturen. De eerste vergadering van het clusterbestuur BTER vond plaats op 25 september In het verslagjaar 2005 is akantiefonds voor het het clusterbestuur BTER zeven keer in vergadering bijeengeweest. akantiefonds isicofonds voor voor het het akantiefonds isicofonds voor voor het het isicofonds voor het akantiefonds voor het De onderlinge samenhang van de vijf verschillende BTER-fondsen komt terug in het logo van de fondsen. Wij spreken van een akantiefonds voor het familie van logo s, waarbij een gelijkvormig beeldmerk en lettertype wordt gevoerd. Er is alleen verschil in kleur en naam. Het uitbrengen van de jaarverslagen in één fysieke uitgave is een ander voorbeeld van eenheid en samenhang tussen de fondsen. Met ingang van 2006 wordt (het logo van) het Tijdspaarfonds toegevoegd. Bestuur Samenstelling van besturen Dezelfde personen zitten in de vijf fondsbesturen. Ieder bestuur bestaat uit 10 personen, vijf bestuursleden zijn benoemd door Bouwend Nederland, drie door FNV Bouw en twee door de Houten Bouwbond CNV. Werkgeversbestuursleden (Allen namens Bouwend Nederland, de vereniging van bouw- en infrabedrijven). A.C. Blonk, fungerend voorzitter Aanvullingsfonds W. Ketting, fungerend voorzitter Vakantiefonds en Risicofonds A.L.M. Nelissen, fungerend voorzitter Opleidings- en Ontwikkelingsfonds A. Struijk N.J. van Til, fungerend voorzitter Scholingsfonds Werknemersbestuursleden L. Elzinga (namens FNV Bouw) J.W.M. Kerstens, voorzitter alle fondsen (namens FNV Bouw) F.W.C.M. Kokke (namens FNV Bouw) G. Lokhorst (namens Hout- en Bouwbond CNV) M. Post (namens Hout- en Bouwbond CNV) pleidings- en ntwikkelingsfonds voor het isicofonds voor het pleidings- en ntwikkelingsfonds voor het isicofonds voor het pleidings- en ntwikkelingsfonds voor het cholingsfonds voor het pleidings- en ntwikkelingsfonds voor het cholingsfonds voor het pleidings- en ntwikkelingsfonds voor het cholingsfonds voor het cholingsfonds anvullingsfonds voor voor het het cholingsfonds anvullingsfonds voor voor het het anvullingsfonds voor het 9 anvullingsfonds voor het

10 Het Technisch Bureau Bouwnijverheid Het clusterbestuur BTER laat zich bijstaan en adviseren door het Technisch Bureau Bouwnijverheid te Hoofddorp, een aparte stichting die op 27 juni 2001 is opgericht. Het Technisch Bureau Bouwnijverheid beoordeelt alle relevante bestuursstukken, bereidt de contracten met opdrachtnemers voor, verzorgt de kwaliteitsbewaking en rapporteert over bevindingen. Het Technisch Bureau Bouwnijverheid verzorgt daarnaast de bestuursvergaderingen, stelt agenda s op, bewaakt de voortgang van externe opdrachten en voert de bestuurscorrespondentie naar instanties en dragende organisaties. Het Technisch Bureau Bouwnijverheid analyseert de gevalsbehandeling aan de hand van voorleggers van de uitvoerder van de administraties van de fondsen, en adviseert de besturen daarover. De vorming van een clusterbestuur BTER en de ondersteuning door het Technisch Bureau Bouwnijverheid hebben grote voordelen gebracht. Zo is de vergaderefficiency verbeterd en is er tussen de fondsen een grotere samenhang in beleidsvorming gekomen. Bestuurstatuut Het clusterbestuur BTER draagt een grote verantwoordelijkheid omdat er aanzienlijke geldsommen van de bedrijfstak in de fondsen omgaan. Zij die de premies opbrengen, moeten er op kunnen vertrouwen dat de bestuursleden zorgvuldig en deskundig met die verantwoordelijkheid omgaan, en dat zij de doelstellingen van de fondsen zo goed mogelijk nastreven. Zo moet bij de vaststelling van het beleggingsbeleid elke schijn van belangenverstrengeling worden vermeden. Daarom hebben de leden van het cluster bestuur BTER zich geconformeerd aan het Bestuurstatuut, ook wel Complianceregeling genoemd. Het Bestuurstatuut heeft als doel het waarborgen van de integriteit en deskundigheid van bestuursleden. Ook daarover bevat het Bestuurstatuut bepalingen. Die deskundigheid betreft wettelijke regelgeving, financiering en vermogensbeheer, administratieve uitvoering en algemeen sociaal-economische aangelegenheden. Bestuursleden kunnen zich door studie en het inwinnen van adviezen laten ondersteunen bij het in stand houden van hun deskundigheid. Het Bestuurstatuut is openbaar. Geïnteresseerden kunnen de regeling inzien bij het Technisch Bureau Bouwnijverheid te Hoofddorp. Administratie De administratie van het Vakantiefonds, het Risicofonds, het Scholings fonds en het Aanvullingsfonds is opgedragen aan Cordares te Amsterdam. De administratie van het Opleidingsen Ontwikkelingsfonds is opgedragen aan het Technisch Bureau Bouwnijverheid te Hoofddorp. Cordares verzorgt voor het Opleidingsen Ontwikkelingsfonds wel de premie-inning en de declaratie - regeling bij verlof voor stervensbegeleiding en rouw. Accountant De jaarrekeningen van het Vakantiefonds voor het B, het Risicofonds voor het B, het Scholingsfonds voor het B en het Aanvullingsfonds voor het B zijn door Ernst & Young Accountants gecontroleerd. Voor het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor het B heeft BDO CampsObers Accountants de controle uitgevoerd. In het Bestuurstatuut zijn bepalingen opgenomen over vertrouwelijkheid van informatie, voorwetenschap, het privé verhandelen van beleggingen en effecten, het aanvaarden van geschenken, het vervullen van andere relevante functies, het hebben van een financieel belang in organisaties waarmee de fondsen te maken hebben, en het gebruik maken van diensten van derden tegen marktconforme condities en tarieven. Van een goed bestuurder mag niet alleen verwacht worden dat hij integer is, maar ook dat hij deskundig is. Vergaderdata Vaststelling vergaderdata in

11 Van het bestuur Het verslagjaar zeker de eerste helft daarvan - werd beïnvloed door de vele onderhandelingsronden die nodig waren voor de totstandkoming van een principeakkoord voor een nieuwe CAO voor het B. Partijen bij de CAO voor het B en de CAO voor het Uitvoerend, Technisch en Administratief personeel in de Bouwbedrijven zijn er uiteindelijk op 24 april 2005 in geslaagd een principeakkoord te sluiten voor een nieuwe arbeidsvoorwaarden-cao. Nieuw in dit verband is dat er nu een cao tot stand is gekomen waarin de voorwaarden van de CAO voor het B en de CAO voor het Uitvoerend, Technisch en Administratief personeel in de Bouwbedrijven samengevoegd zijn tot één nieuwe cao, de CAO voor de Bouwnijverheid. Deze cao heeft een looptijd van 1 april 2004 tot en met 31 maart Partijen zijn overeengekomen het Vakantiefonds per 1 januari 2006 op te heffen. Nieuw is het Tijdspaarfonds. Het Tijdspaarfonds heeft enkele kenmerken van het vroegere Vakantiefonds in zich, maar kent veel meer keuzemogelijkheden voor de werknemer. Daarom wordt ook wel gesproken van een à-la-cartesysteem. Partijen zijn ook overeengekomen te zoeken naar een volwaardig alternatief voor het Risicofonds. In het verslagjaar heeft dat geen gevolgen gehad, zodat de declaratieregeling van het Risicofonds gedurende de winter onveranderd wordt uitgevoerd. Partijen hebben een zogeheten steering committee aangesteld. Met de instelling van dit committee beogen zij het principeakkoord met een kleine groep vertegenwoordigers van partijen slagvaardig om te zetten in daden. Daarnaast formuleert het steering committee namens de bedrijfstak een gezamenlijke visie op de ontwikkelingen in de bedrijfstak. Bovendien geeft het mede vorm aan die ontwikkelingen, met name op het gebied van arbeidsverhoudingen en -voorwaarden. Cd-rom Besluit de jaarverslagen van de laatste vijf jaren op cd-rom uit te brengen. 11

12 Kerncijfers (bedragen in miljoenen euro's) Vakantiefonds Risicofonds Opleidings- en Scholings- Aanvullings- Totaal Ontwikkelings- fonds fonds fonds Bijdragen bouw 780,6 52,9 85,2 21,9 48,9 989,5 Bijdragen UTA 13,2 2,5 15,7 Beleggingsopbrengsten 8,3 9,6 8,7 0,7 0,9 28,2 Overige opbrengsten 0,8 0,3 0,1 1,2 Totaal opbrengsten 789,7 62,8 107,1 22,7 52, ,6 Uitkeringen 777,0 73,7 108,2 20,3 26, ,2 Overige lasten 14,0 60,7 2,9 3,7 4,0 85,3 Totale lasten 791,0 134,4 111,1 24,0 30, ,5 Resultaat./. 1,3./. 71,6./. 4,0./. 1,3 22,3./. 55,9 12

13 Staat van baten en lasten (bedragen in miljoenen euro s) Vakantiefonds voor het B Risicofonds voor het B BTER Baten Lasten 1200 Baten Lasten Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor het B Scholingsfonds voor het B 200 Baten Lasten Baten Lasten Aanvullingsfonds voor het B 0 Baten Lasten Baten Lasten 13

14 Premiebeleid Algemeen Nieuwe inzichten en omstandigheden brengen de komende jaren ingrijpende veranderingen voor de fondsen met zich mee. Hoewel het clusterbestuur BTER een eigen verantwoordelijkheid heeft voor het bestuur van de fondsen, ontkomt het er niet aan rekening te houden met de ontwikkelingen die door partijen zijn geïnitieerd. Zo zal een discussie door cao-partijen over het voortbestaan van de huidige declaratieregeling van het Risicofonds van invloed zijn op het premie- en beleggingsbeleid dat het clusterbestuur BTER uitvoert. Zorgvuldige besluiten nemen in een periode waarin vele ontwikkelingen gaande zijn, vergt soms meer tijd dan wenselijk is. De vaststelling van de premiepercentages is daarvan een voorbeeld. Normaal gesproken stelt het clusterbestuur BTER ieder najaar de premiepercentages voor het volgende jaar vast. De hoogte daarvan wordt voor een belangrijk deel bepaald door de te verwachten uitgaven, de reserves, en de hoogte van de wenselijke reserve. Gelet op de discussie aan de cao-onderhandelingstafel over de toekomst van de fondsen was het eind 2004 niet mogelijk de bijdragepercentages vast te stellen. In een extra vergadering op 13 januari 2005 heeft het clusterbestuur BTER na voortschrijdend inzicht uiteindelijk de premiepercentages voor het jaar 2005 kunnen vaststellen. Risicofonds Bij het Risicofonds zijn de declaratielasten zeer onvoorspelbaar doordat de lasten een direct verband houden met het weer. Een strenge winter met veel sneeuwval en veel vorstdagen kan elk jaar voorkomen. Ook is het denkbaar dat twee of meer strenge winters elkaar direct opvolgen. Zonder nadere maatregelen zou het Risicofonds een aanzienlijke reserve beschikbaar moeten hebben om die onvoorspelbare declaratielasten op te vangen. Toch hoeft geen grote reserve aangehouden te worden. Dat is bereikt doordat een deel van de declaratielasten wordt gedekt door de aankoop van een weerderivaat via ABN Amro. De risico s voor het fonds worden afgetopt. Om dit zo stabiel mogelijk te houden wordt de financiering volgens navolgend model georganiseerd. Voor elk van de fondsen hanteert het clusterbestuur BTER een afzonderlijk premiebeleid. Dat komt doordat de fondsen onderling verschillen in hun aard en doelstelling. Zo hoeft het Vakantiefonds nagenoeg geen reserve te hebben, terwijl dat voor andere fondsen, zoals het Risicofonds, soms wel wenselijk is. En als er al een reserve moet zijn, dan moet die niet hoger zijn dan strikt noodzakelijk. Ook de risico s en de betaalperiodiciteit van de fondsen verschillen onderling. Daardoor is voor ieder fonds een eigen beleggingsbeleid noodzakelijk. Toch doet het clusterbestuur BTER voor alle fondsen al het mogelijke om grote premieschommelingen te voorkomen, voornamelijk omdat grote verschillen in premiehoogte bezwaarlijk zijn voor de prijsberekeningen op langere termijn door de werkgevers. Vakantiefonds Bij het Vakantiefonds wordt geen reserve aangehouden. Jaarlijks wordt op basis van een prognose een lastendekkende premie geheven voor de extra bijdrage, bedoeld om de lasten uit de regelingen Extra Verlofdagen voor oudere werknemers en Jeugdige Schoolverlaters te dekken. 14

15 Tot en met winter Financiering van vorstdagen voor een stabiele premie Vorstdag 1 t/m 9 Vorstdag 10 t/m 19 Vorstdag 20 t/m 39 eigen risico werkgevers, geen financiering uit het Risicofonds uit liquide middelen Risicofonds derivaat Vorstdagen 10 t/m 19 worden gefinancierd uit de liquide middelen van het fonds. Daartoe wordt circa 150 miljoen euro beschikbaar gehouden. Met deze regeling zijn de jaarlijkse declaratielasten, en daarmee ook de premiehoogte, gemaximeerd. Met ingang van de 20ste vorstdag per winter keert ABN Amro rond de 10 miljoen euro per vorstdag uit aan het Risicofonds. De verwachting is dat dit bedrag voldoende is om de declaratielasten te dekken. De prijs van het derivaat is afhankelijk van de markt. Om al te grote prijsschommelingen te voorkomen zijn contracten gesloten met een looptijd van een, twee, drie, vier en vijf jaar. Het cao-principeakkoord van april 2005 spreekt over een alternatief voor het Risicofonds. Daarom heeft het clusterbestuur zich gebogen over de vraag hoe om te gaan met de meerjarige contracten. Besloten is geen nieuwe contracten voor de winters na aan te gaan, en de uitkomst van de besprekingen over het alternatief voor het Risicofonds af te wachten. Het clusterbestuur BTER maakt hierop een uitzondering voor de dekking van het aantal dagen waarvoor een derivaat wordt aangekocht. Besloten is tot aankoop van een weerderivaat vanaf vorstdag 15 met ingang van de winter De declaratielasten voor het Risicofonds kunnen daardoor nog beter binnen kleine grenzen gehouden worden. Met ingang van winter Financiering van vorstdagen voor een stabiele premie Vorstdag 1 t/m 9 Vorstdag 10 t/m 14 Vorstdag 15 t/m 39 eigen risico werkgevers, geen financiering uit het Risicofonds uit liquide middelen Risicofonds derivaat 15

16 Opleidings- en Ontwikkelingsfonds Voor de financiering van de uitgaven van het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds wordt jaarlijks de bijdrage van bedrijven vastgesteld in de vorm van een heffingspercentage. Het te incasseren bedrag bestaat uit de te ramen subsidie-uitgaven plus of min de bedragen die nodig zijn of vrijvallen uit hoofde van tekorten of overschotten op de genormeerde voorzieningen. De geraamde rentebaten worden op het te incasseren bedrag in mindering gebracht. De hoogte van de voorzieningen zijn per fonds genormeerd, dat wil zeggen voor het A -fonds tussen 75% en 125% van de uitgaven, en voor de fondsen A t/m C minimaal 200% van de uitgaven; voor de D- en E-fondsen zijn geen normatieve voorzieningen vastgesteld. Uitgangspunt is dat de mutatie in het totaal van de heffingspercentages over alle deelfondsen gezamenlijk naar draagvlak (dat is A- respectievelijk B-personeel) binnen een bandbreedte van 10% ten opzichte van het voorgaande jaar blijft. Bovendien geldt vanaf 2006 het uitgangspunt dat de premie is gemaximeerd op het niveau van De heffingspercentages worden jaarlijks door het bestuur van het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds vastgesteld en vervolgens ter goedkeuring voorgelegd aan de dragende organisaties van het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds. Scholingsfonds Bij het ontstaan van het Scholingsfonds werden twee roostervrije dagen door werknemers ingezet. In 2005 is 0,6% premie geheven. Aanvullingsfonds Bij het Aanvullingsfonds wordt geen reserve aangehouden. Jaarlijks wordt op basis van een prognose een lastendekkende premie geheven. Tabel 1 Bijdragepercentages 2005 Vakantiefonds Risicofonds Scholingsfonds Opleidings- en Aanvullings- Ontwikkelings- fonds fonds CAO voor het B 24,22 1,74¹ 0,6 2,3093 1,330 CAO voor het UTA-personeel in de Bouwbedrijven 0,7497 0,125 1 Betreft het gewogen gemiddelde van de verschillende bijdragecategorieën. 16

17 Kwaliteit van de uitvoering Om de prestaties en het kwaliteitsniveau van Cordares te meten en te bewaken is een service level agreement (sla) gesloten. De administratieve processen van Cordares zijn kwalitatief én kwantitatief in beeld gebracht, wat resulteert in een service level monitoring (slm). Sinds het derde kwartaal van 2004 levert Cordares de slm-rapportage op aan het clusterbestuur BTER. In de slm wordt verslag gedaan van processen als het vaststellen en innen van premie, beheer en uitbetaling van fondsgelden, en communicatie en klachtafhandeling. De slm-rapportages stellen het clusterbestuur BTER in staat te sturen op aantallen, doorlooptijd en uitvoeringskwaliteit. De opzet van de rapportages is in het najaar van 2005 geëvalueerd. Op basis van deze evaluatie worden de rapportages in 2006 naast kwantiteit ook ingericht op kwaliteitstoetsing. Tevens wordt de leesbaarheid verbeterd. Verbetering controlemechanismen In het verslagjaar heeft Cordares het clusterbestuur BTER geïnformeerd over een niet eerder geconstateerd aansluitverschil bij het Vakantiefonds van 4,4 miljoen euro per ultimo Dit verschil is ontstaan in een periode van voorafgaande jaren en het is vastgesteld doordat Cordares de interne controlemechanismen heeft verbeterd. Die verbetering is een gevolg van de uitvoering van de aanbevelingen van Ernst & Young uit het onderzoek Beheersing operationele risico s bij uitvoering BTER. Ernst & Young deed in nauwe samenwerking met Cordares nader onderzoek hoe het aansluitverschil is opgebouwd. Er moest zekerheid verkregen worden over de hoogte van het verschil en de oorzaken daarvan. Cordares heeft daartoe een aanvullend onderzoek gehouden. Gedurende de maanden juli en augustus 2005 is Cordares hierbij ondersteund door KPMG Information Risk Management. Uitgangspunt bij die ondersteuning was dat KPMG Cordares begeleidt met projectsupport en deskundigheid op het gebied van financiële verslaglegging inclusief geautomatiseerde ondersteuning. Daarnaast verstrekt KPMG een onafhankelijke rapportage van hun bevindingen met daarin opgenomen de uitgevoerde projectwerkzaamheden, de analyse van het verschil en de geconstateerde bevindingen. Het grootste deel van het aansluitverschil, ongeveer 87%, is ontstaan doordat betalingen aan het Vakantiefonds zijn gestorneerd terwijl de tegoeden al aan de werknemer zijn uitbetaald. De andere verschillen hebben te maken met conversie van verschillende incassosystemen, waarbij bedragen bij andere cao-fondsen zijn terechtgekomen. Ongeveer de helft van de verschillen (2 miljoen euro) dateert van voor Het clusterbestuur BTER heeft kennisgenomen van het KPMGrapport. In het verslagjaar is verschil van mening blijven bestaan tussen het clusterbestuur BTER en Cordares voor wiens rekening het aansluitverschil dient te komen: voor het Vakantiefonds of voor Cordares, of voor beiden met een verdeelsleutel. Daarover wordt in 2006 besloten. SAS70 De hiervoor genoemde situatie vormde voor Cordares mede aanleiding om over te gaan tot invoering van het zogeheten controlemechanisme SAS70 (voluit: Statement on Auditing Standards No. 70) voor de BTER-fondsen. Naar verwachting zijn de eerste resultaten in 2006 zichtbaar. Het clusterbestuur BTER wil zekerheid hebben over de uitvoeringskwaliteit van de geautomatiseerde gegevensverwerking en de beheersing van de geautomatiseerde processen. De SAS70-standaards zijn daarvoor een prima instrument. Certificering van Cordares met de SAS70-standaards kan in belangrijke mate bijdragen aan het vertrouwen in de kwaliteit van de dienstverlening. Ernst & Young Accountants voert als onpartijdige, onafhankelijke en deskundige partij de controles uit. Aanpassing statuten en reglementen De Algemeen Verbindendverklaring (AVV) van de cao door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid kent een duidelijke voorwaarde: de statuten en de reglementen van de cao-fondsen moeten voldoen aan het toetsingskader (de formele eisen die het ministerie daaraan stelt). Het clusterbestuur BTER heeft in 2003 een aantal noodzakelijke wijzigingen in de statuten aangebracht. De CAO Bedrijfstakeigen Regelingen voor het B is op 1 maart 2004 algemeen verbindend verklaard tot en met 31 december In het verslagjaar zijn de statuten en vooral ook de reglementen opnieuw geactualiseerd. Daartoe is een bestuurlijke werkgroep aangesteld die samen met het Technisch Bureau Bouwnijverheid de teksten heeft aangepast. Op 10 maart 2005 is het verzoek tot verkrijging van algemeen verbindendverklaring ingediend. Op 22 juni 2005 is de CAO Bedrijfstakeigen Regelingen voor het B algemeen verbindend verklaard tot en met 31 december Het besluit is in de staatscourant van 27 juni 2005 gepubliceerd. 17

18 In april 2005 is een principeakkoord gesloten voor de CAO voor de Bouwnijverheid (Bouw en UTA samen). De afspraken die daarin zijn vastgelegd worden in 2006 door de redactiecommissie van cao-partijen verwerkt in cao-teksten, statuten en reglementen. Daarna wordt opnieuw een verzoek tot algemeen verbindendverklaring in gediend bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Commissie Premie-Inning Het clusterbestuur BTER en het bestuur van de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Bouwnijverheid hebben op praktische gronden een aantal bestuurlijke bevoegdheden overgedragen aan de Commissie Premie-Inning (CPI). De CPI bestaat uit het bestuur van het Technisch Bureau Bouwnijverheid. Formeel heeft ieder fondsbestuur zelf de verantwoordelijkheid om naleving van fondsverplichtingen af te dwingen. Maar als een werkgever een premie- of bijdragebetalingsachterstand heeft, zijn daarbij vaak meerdere fondsen betrokken. Het zou niet praktisch zijn als ieder fondsbestuur afzonderlijk daarover een besluit neemt. In dat geval bestaat het gevaar dat over min of meer gelijke situaties, zoals betalingsproblemen, verschillende besluiten worden genomen. Ook de werkingssfeer van een cao betreft vaak de belangen van meer dan een fonds. Het is dus zinvoller om deze dingen gezamenlijk aan te pakken. Om die reden heeft het clusterbestuur BTER de volgende taken tot besluit of advies opgedragen aan de CPI: afwijkende incassomaatregelen; de aanvraag tot faillissement bij uitblijven betaling; terugvordering van ten onrechte genoten vergoeding uit een declaratieregeling, opleggen van reglementaire sanctiemiddelen zoals boeten en renten; aangifte bij justitie van valsheid in geschrifte; indelingsvraagstukken inzake werkingssfeer en reikwijdte van de CAO voor de Bouwnijverheid en daaraan verwante cao s. Gevallen waarvoor Cordares niet gemandateerd is, worden voorgelegd aan de CPI. In het verslagjaar heeft het clusterbestuur het beleid inzake mandaat aan Cordares en aan de CPI opnieuw vastgesteld. Mandaatbesluiten Het clusterbestuur BTER heeft een verschil van mening met Cordares over de vraag in hoeverre Cordares zelfstandig een besluit ter afhandeling had mogen nemen, of dat de kwestie aan de opdrachtgever voorgelegd had moeten worden. Die kwestie is ter definitieve afdoening voorgelegd aan een derde partij, die als onpartijdige arbiter optreedt. Het clusterbestuur BTER verwacht in 2006 een uitspraak van de arbiter. Deze kwestie was in 2004 de aanleiding voor het nader vastleggen van de bevoegdheden van Cordares in zogeheten mandaatbesluiten. Het Technisch Bureau Bouwnijverheid en Cordares hebben daarvoor in het verslagjaar tekstvoorstellen gedaan. Alle besluiten die niet aan Cordares zijn gemandateerd worden ter afhandeling voorgelegd aan de CPI. Deze commissie kan bezien of zij zelf bevoegd is een besluit te nemen of dat de kwestie aan het bestuur of aan cao-partijen moet worden voorgelegd. In de vergadering van 22 juni 2005 heeft het clusterbestuur BTER de mandaatbesluiten vastgesteld. De mandaatbesluiten bevatten bepalingen over de werkingssfeer van de cao, de verschuldigdheid en de vaststelling van de premies en bijdragen, incassomaatregelen, het beoordelen van het recht op vergoedingen uit de fondsen, de beoordeling tot het instellen van een terugvordering van reeds uitbetaalde vergoedingen, en het opleggen van sancties als cao-bepalingen of reglementaire bepalingen niet zijn nageleefd. Elektronische gegevensaanlevering In navolging van de ontwikkelingen bij de belastingdienst heeft het clusterbestuur BTER al in 2004 besloten dat elektronische gegevensaanlevering ten behoeve van de premieverplichtingen door een werkgever de voorkeur heeft. Aanlevering van gegevens op een andere manier dan elektronisch (zoals op papier, op een diskette of op een cd-rom) is in het verslagjaar ontmoedigd. Onder elektronische aanlevering verstaan we alles wat via kabelverbinding tot stand komt. De diskette en de cd-rom komen al uit een geautomatiseerde Mandaat Vaststelling mandaatbesluit aan CPI en Cordares inzake werkingssfeer, premie en gerechtelijke procedures. Incassomachtigingen Besluit tot stimulering van afgifte doorlopende incassomachtigingen. 18

19 om geving. De stap naar elektronische aangifte is in die gevallen klein. Steeds meer bedrijven en werkgevers maken al op vrijwillige basis gebruik van de mogelijkheid tot elektronische gegevensuitwisseling. Het clusterbestuur BTER stimuleert de elektronische aanlevering met de volgende maatregelen: met ingang van 25 april 2005 (dan begint het nieuwe rechtjaar van het Vakantiefonds) wordt een tarief in rekening gebracht voor gegevensaanlevering op papier (9 euro per formulier + 0,50 euro per regel) en voor aanlevering op diskette en cd-rom (11 euro per stuk). Dit tarief dekt de administratieve meerkosten en wordt een voldoende prikkel geacht om over te gaan tot elektronische aanlevering; de kosten worden ook in rekening gebracht voor aanleveringen die op of ná 25 april 2005 worden ontvangen, maar betrekking hebben op loonperioden vóór die datum. Vanaf 1 januari 2006 is niet-elektronische aanlevering aan Cordares helemaal niet meer mogelijk. Dit is in navolging van de verplichtingen die de belastingdienst heeft opgelegd. Doorlopende incassomachtigingen Cordares verzorgt de incasso van verschuldigde BTER-bijdragen en pensioenpremies. Vroeger betaalde men meestal door middel van een acceptgiro of door een bankoverschrijving. De laatste jaren wordt steeds meer met automatische incasso gewerkt. Daarvoor dient de werkgever een doorlopende incassomachtiging af te geven aan Cordares. Een betaling door middel van een doorlopende incassomachtiging is sneller en vergt minder verwerkingskosten dan betaling door middel van een acceptgiro of overschrijving. Door de snellere betaling hebben de fondsen een groter beleggingsrendement en minder kosten. Het clusterbestuur BTER vindt dat betaling door middel van een doorlopende machtiging gestimuleerd moet worden, terwijl de overige betalingen ontmoedigd moeten worden. De afgifte van een doorlopende incassomachtiging kan niet bij cao afgedwongen worden. Een dergelijke bepaling kan niet algemeen verbindend verklaard worden omdat de cao een beperkte geldigheid heeft en de doorlopende incassomachtiging geen einddatum kent. Aan het Technisch Bureau Bouwnijverheid en Cordares is opdracht gegeven hiervoor een praktisch model uit te werken, waarbij het principe van de vervuiler betaalt voorop staat. Proef bijzondere incasso In 2003 is een bestuurlijke adviescommissie Handhavingsbeleid ingesteld door het clusterbestuur BTER. De commissie Handhavingsbeleid laat zich bijstaan door het Technisch Bureau Bouwnijverheid en door Cordares. Op basis van adviezen van deze commissie heeft het clusterbestuur BTER besloten een proef te houden met bijzondere incasso. Van bijzondere incasso is sprake als een werkgever niet tijdig betaalt en een betalingsachterstand aan de fondsen heeft. In sommige gevallen leidt een blijvende betalingsachterstand tot de aanvraag van een faillissement. Cordares verzorgde de bijzondere incasso steeds zelf. De proef betrof de inschakeling van een extern incassobureau, Vesting Finance. Doordat dit bureau gespecialiseerd is in incasso kan het wegens schaalgroottevoordelen slagvaardiger en goedkoper werken dan Cordares. Cordares heeft over de periode 1 januari 2005 tot en met 31 december 2005 de helft van de vorderingen overgedragen aan Vesting Finance. Op basis van een tussentijds vergelijk van de incassoresultaten en de kosten tussen Vesting Finance en Cordares is besloten dat vanaf 1 januari 2006 alle vorderingen overgedragen worden aan Vesting Finance. Toekomstig Handhavingsbeleid Tot en met 31 december 2004 voerde het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) de looncontrole en fraudeon- Arbitrage Besluit tot aanstelling arbiter met betrekking tot een premiegeschil tussen bestuur en Cordares. Incasso Kennisneming resultaten proef bijzondere incasso. 19

20 derzoeken voor de BTER-fondsen uit. Vanaf 1 januari 2005 richt UWV zich nog uitsluitend op de kerntaken en is de controle voor de BTER-fondsen geëindigd. De bestuurlijke adviescommissie Handhavingsbeleid volgt de ontwikkelingen of, en zo ja hoe, de weggevallen controleactiviteiten door UWV navolging kunnen krijgen, rekening houdend met ontwikkelingen als de Wet Administratieve Lastenverlichting en Vereenvoudiging In Sociale verzekeringswetten (Walvis), die per 1 januari 2006 in werking is getreden. Vanaf die datum vervalt de verplichte loonopgave aan UWV en stelt de belastingdienst tevens de premies voor de Sociale Verzekeringswetten vast en int ze. De controleapparaten bij UWV en de belastingdienst zijn samengevoegd en gereorganiseerd en zijn bij de belastingsdienst ondergebracht. Regelmatig is bij UWV aangedrongen op deugdelijke beheersinformatie zodat de prestaties getoetst kunnen worden. Evenzovele keren heeft UWV daarop niet of nauwelijks inhoudelijk gereageerd, zodat besloten is tot aansprakelijkstelling van UWV door Cordares. Het clusterbestuur BTER vindt dat als de prestaties achterblijven bij die van voorgaande jaren, onderzocht moet worden wie daarvoor aansprakelijk gesteld kan worden. Complicerende factor daarbij is dat Cordares weliswaar opdrachtnemer is voor de uitvoering van de BTER-fondsen, maar dat partijen in de bouw Cordares hebben opgedragen de handhavingstaken tot en met 2004 af te nemen van UWV. Op advies van de bestuurlijke commissie heeft het clusterbestuur BTER besloten het jaar 2005 als een overgangsjaar aan te merken en het handhavingsbeleid voorlopig als volgt in te vullen: via bestanden van de Kamer van Koophandel wordt periodiek een overzicht opgevraagd om te controleren of alle werkgevers die tot de doelgroep behoren, zijn ingeschreven bij Cordares; Cordares brengt met een nieuw ontwikkeld softwarepakket in kaart welke werkgevers de grootste risico s vormen voor het niet-betalen van bijdragen; er is een proef gedaan bij een ander incassobedrijf (Vesting Finance, zie hiervoor bij Proef bijzondere incasso) dan Cordares. De coördinatie van deze maatregelen is opgedragen aan het Technisch Bureau Bouwnijverheid. De commissie volgt het verloop van de maatregelen en komt in de loop van 2006 weer bijeen. Onderwerp van gesprek is onder meer de mate waarin door Cordares controles moeten worden uitgevoerd op juistheid, volledigheid en tijdigheid van afgedragen BTER-premies. Prestatie UWV Tot en met 2004 heeft UWV voor de bedrijfstakeigen fondsen de looncontroles uitgevoerd. Die overeenkomst vloeit voort uit de afspraak met (toen) SFB Uitvoeringsorganisatie Sociale Verzekeringen (SFB-UOSV) die tot 2002 heeft bestaan. UWV is de rechtsopvolger van SFB-UOSV. Op basis van ervaringscijfers heeft het clusterbestuur BTER geconstateerd dat het aantal door UWV uitgevoerde looncontroles in 2004 in belangrijke mate is achtergebleven bij de aantallen van voorgaande jaren. Om die reden staakte Cordares in de loop van 2004 de voorschotbetalingen voor de handhavingsinspanningen aan UWV. 20

21 Beleggingsbeleid Vakantiefonds Het beleggingsbeleid van het Vakantiefonds is volledig afgestemd op de eenjarige cyclus van vakantiegelden. Gedurende het jaar wordt er van de deelnemers geld ontvangen, waarna in mei de in de voorafgaande twaalf maanden opgebouwde rechten volledig uitgekeerd worden. Rekening houdend met de renteverwachting vinden de beleggingen zodanig plaats dat zij als einddatum de uitkeringsdatum in mei hebben. Gedurende het grootste deel van 2005 heeft de Europese Centrale Bank (ECB) haar herfinancieringstarief op het historisch lage niveau van 2% gehouden. Pas in december werd dit verhoogd tot 2,25%. Door een daling van de lange rentes werd de curve steeds vlakker. Deze ontwikkeling, in combinatie met de onzekerheden rondom het voortbestaan van het Vakantiefonds, hebben het beheer van de middelen beïnvloed. Er is relatief kort belegd omdat langere perioden niet of nauwelijks meer opbrachten en er onzekerheid was over wanneer middelen benodigd waren. Gedurende 2005 vonden geldmarktuitzettingen plaats tegen een gemiddeld rentepercentage van 2,2%. Per ultimo 2005 was een bedrag ad 37,8 miljoen euro in de geldmarkt belegd. In verband met de betaling van de premie voor de extra dekking van het weerderivaat (vorstdag 15-19) was een bedrag ad 21 miljoen euro gefinancierd. Per saldo bedroegen de geldmarktuitzettingen per ultimo van het jaar 2005 derhalve 16,8 miljoen euro. Opleidings- en Ontwikkelingsfonds Lang beschikbare middelen worden door het Technisch Bureau Bouwnijverheid belegd in leningen met een maximale looptijd van 10 jaar. Alleen obligaties, deposito s en onderhandse leningen aan banken, verzekeringsinstellingen en overheden met een A++ rating en luidend in euro s komen voor belegging in aanmerking. Beleggingen worden op de balans gewaardeerd tegen aankoopprijs. Agio of disagio wordt naar rato van de looptijd bij- of afgeschreven. Risicofonds Dankzij het afgesloten weerderivaat is het uitbetalingsrisico voor het Risicofonds ook gedurende de winter verminderd. De hierdoor beschikbaar gekomen vaste kern van het vermogen is op de kapitaalmarkt belegd, waardoor een hoger rendement dan op de geldmarkt behaald kan worden. Om de beschikbaarheid voor belanghebbenden gedurende de winter te garanderen worden de overige middelen gedurende het hele jaar zodanig in de geldmarkt belegd, dat deze indien nodig beschikbaar zijn. Voor de winter heeft het bestuur van het Risicofonds besloten de dekking van het weerderivaat uit te breiden van de 15e tot en met de 19e vorstdag, in aanvulling op de bestaande dekking van de 20e tot en met de 39e vorstdag. Scholingsfonds De beleggingen voor het Scholingsfonds bestaan alleen uit kortgelduitzettingen van tijdelijk overtollige gelden. Aanvullingsfonds De beleggingen voor het Aanvullingsfonds bestaan alleen uit kortgelduitzettingen van tijdelijk overtollige gelden. De beleggingsportefeuille van het Risicofonds bestaat thans voornamelijk uit beleggingen in hedgefunds. Het beleggingsrisico voor het Risicofonds wordt teruggebracht doordat door ABN Amro een garantie is verstrekt voor de hoofdsom van de beleggingen. Dit betekent dat, indien aan het einde van de contractueel overeengekomen looptijd de beleggingsresultaten onverhoopt negatief mochten blijken, de bank aan het Risicofonds de waarde van de beleggingen uitkeert, zoals die is vastgesteld op het moment van de eerste herschikking in

22 Financiële ontwikkelingen Verdeelsleutel Berenschot Cordares verzorgt de collecterende functie simultaan voor een groot aantal fondsen; dit brengt een belangrijke kostenbesparing met zich mee. Bij deze simultane uitvoering speelt wel het vraagstuk van kostentoerekening aan de fondsen een rol. De gezamenlijke kosten worden tot en met 2005 volgens een door Bureau Berenschot ontwikkeld model op grond van een aantal specifieke, per fonds bepaalde variabelen toegerekend. Inmiddels maakte het onderdeel Handhaving in 2005 geen onderdeel uit van de collecterende functie. Daarnaast verandert met ingang van 2006 de methodiek van inning van premies drastisch in verband met de Wet Administratieve Lastenverlichting en Vereenvoudiging in de Sociale Verzekeringen (Walvis). In 2006 adviseert de Commissie Handhaving aan het clusterbestuur BTER wat het gewenste niveau van handhaving is en worden de kosten van de nieuwe collecterende functie bepaald. Het Technisch Bureau Bouwnijverheid en Cordares ontwikkelen hierna alternatieven voor een nieuw model van kostentoerekening. Tariefcontracten Evenals in 2004 zijn de administratiekosten van Cordares voor het Vakantiefonds, het Risicofonds en het Scholingsfonds in het verslagjaar in rekening gebracht aan de hand van aantallen en tarieven. Het doel van deze tariefcontracten is een adequate afstemming tussen de verrichte prestatie en de betaalde vergoeding. Een evaluatie van de contracten en de gehanteerde tarieven eind 2005 heeft, mede gezien de wijzigingen in de nieuwe cao, niet geleid tot aanpassing. Voor het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds is deze insteek niet gekozen, omdat een groot deel van de administratie door het Technisch Bureau Bouwnijverheid wordt verzorgd. Voor het Aanvullingsfonds is ook geen tariefcontract opgesteld in Cordares voert met ingang van het verslagjaar de aanvullingsregelingen uit, maar met het clusterbestuur BTER is voor dit jaar kostendoorberekening op nacalculatiebasis afgesproken. De intentie is om voor 2006 ook voor het Aanvullingsfonds een tariefcontract af te sluiten. 22

23 Beleggingen Aard van de beleggingen voor het cluster van BTER-fondsen over de afgelopen jaren. Tabel 2 Beleggingen (bedragen in miljoenen euro's) Vakantiefonds Risicofonds Opleidings- en Scholingsfonds Aanvullingsfonds Totaal Ontwikkelingsfonds 2005 Beleggingen kort 436,3 16,8 19,3 33,9 54,0 560,3 Beleggingen lang 207,3 162,1 369,4 Totaal 436,3 224,1 181,4 33,9 54,0 929, Beleggingen kort 446,5 121,5 25,6 33,5 23,6 650,7 Beleggingen lang 261,8 107,3 369,1 Totaal 446,5 383,3 132,9 33,5 23, , Beleggingen kort 439,0 121,0 17,5 30,0 607,5 Beleggingen lang 255,4 132,8 2,6 390,8 Totaal 439,0 376,4 150,3 30,0 2,6 998, Beleggingen kort 440,0 215,0 17,8 8,2 681,0 Beleggingen lang 234,6 145,3 2,6 382,5 Totaal 440,0 449,6 163,1 10, , Beleggingen kort 378,0 408,0 16,1 10,0 812,1 Beleggingen lang 8,2 143,7 9,5 161,4 Totaal 386,2 408,0 159,8 10,0 9,5 973,5 23

24 Korte en lange termijn beleggingen (bedragen in miljoenen euro's) Kort Lang Vakantiefonds voor het B Risicofonds voor het B Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor het B Scholingsfonds voor het B Aanvullingsfonds voor het B 24

25 Vakantiefonds Gedurende het verslagjaar vonden geldmarktuitzettingen plaats tegen een gemiddeld rentepercentage van 2,2%. Ultimo 2005 bedroegen de relevante percentages 2,64% (6-maands), 2,49% (3-maands) en 2,25% (ECB herfinancieringrente). Per ultimo 2005 was een bedrag ad 436,3 miljoen euro in de geldmarkt belegd. Risicofonds Gedurende het verslagjaar vonden geldmarktuitzettingen plaats tegen een gemiddeld rentepercentage van 2,2%. Per ultimo 2005 was een bedrag ad 16,8 miljoen euro in de geldmarkt belegd. Opleidings- & Ontwikkelingsfonds In 2005 bedroeg het effectieve rendement op de beleggingsportefeuille inclusief afschrijvingen op agio 5,46%. Scholingsfonds Gedurende het verslagjaar vonden geldmarktuitzettingen plaats tegen een gemiddeld percentage van 2,1%. Per ultimo 2005 was een bedrag van 33,9 miljoen euro in de geldmarkt belegd. Aanvullingsfonds Gedurende het verslagjaar vonden geldmarktuitzettingen plaats tegen een gemiddeld percentage van 2,1%. Per ultimo 2005 was een bedrag van 50,4 miljoen euro in de geldmarkt belegd. 25

26 Communicatie Het communicatiebeleid van het clusterbestuur BTER en de activiteiten die daaruit voorkomen, zijn gericht op een adequate informatievoorziening over de verschillende bedrijfstakfondsen. Communicatiemomenten en -middelen worden zorgvuldig gekozen en op elkaar afgestemd. Waar mogelijk en wenselijk wordt synergie toegepast. In lijn met het beleid dat eind 2004 is vastgesteld, is in het verslagjaar de integratie van communicatiekanalen onder de loep genomen. Zo zijn de schriftelijke nieuwsbrieven voor werkgevers in de bouwnijverheid, Cordares Post en het ScholingsNieuws samengevoegd. Verder zijn voor het Risicofonds en het Tijdspaarfonds websites ontwikkeld met dezelfde huisstijl als de site van het Scholingsfonds. Een voorportaal voor alle bedrijfstakeigen regelingen is in ontwikkeling. Het jaarboek Pensioen- en bedrijfstakeigen regelingen bouwnijverheid is wat betreft vormgeving en opmaak meer in lijn gebracht met de huisstijl van de bedrijfstakfondsen. De jaarverslaggeving over de vijf bedrijfstakfondsen is sinds het verslagjaar 2003 geïntegreerd in één publicatie. Voorlichtingsactiviteiten per bedrijfstakfonds Het Risicofonds en het Scholingsfonds hebben eigen communicatiemiddelen. In het jaarverslag van deze fondsen is een beschrijving opgenomen van de middelen die in 2005 zijn ingezet voor de communicatie over de betreffende bedrijfstakregeling. Communicatie Vaststelling communicatiebeleid alle BTER-fondsen 2005 en verder. 26

27 Jaarverslag over het boekjaar 2005 Stichting Vakantiefonds voor het B Het bestuur van Stichting Vakantiefonds voor het B is onderdeel van het cluster van besturen Bedrijfstakeigen Regelingen (cluster bestuur BTER).

28 In die jaren voor de oorlog waren werknemers steeds voor de duur van een project in dienst. Meerdere dienstverbanden per jaar waren dan ook geen uitzondering. Voor het vakantiegeld droeg de werkgever premie af aan een speciaal fonds, de werknemer ontving hiervoor een vakantiebon: de premiezegel. Jaarlijks werd het zegelboekje in mei omgezet in klinkende munt. De zegels zaten bij iedere loonbetaling in het loonzakje. Ze hadden een contante waarde aan toonder. Daar waren ook risico s aan verbonden; ze zijn wel verloren en kwijtgeraakt, ze zijn wel gestolen en vervalst. Dat veranderde toen in de jaren tachtig het girale RechtenBeheerSysteem in het leven geroepen werd om de vakantiewaarden te administreren. Sindsdien is het systeem verder geperfectioneerd. Ook is het gedigitaliseerd. Inmiddels is de voornaamste aanleiding voor het systeem - de vele kortdurende dienstverbanden - vervallen. De regeling loopt dan ook op zijn einde en nieuwe maatschappelijke uitdagingen dienen zich aan. En opnieuw reageert de sector adequaat: de voorbereidingen voor een Tijdspaarfonds zijn in volle gang. 28

29 akantiefonds voor het Inhoudsopgave isicofonds voor het Stichting Vakantiefonds voor het B Jaarverslag 2005 pleidings- en ntwikkelingsfonds voor het ouw Een terugblik 30 en een vooruitblik 31 Doelstelling van het fonds 33 Kerncijfers 35 Opnemen en uitbetalen van vakantiefondstegoeden 36 Declaratieregelingen 37 Wederkerigheidsafspraken 38 Communicatie 39 cholingsfonds voor het Jaarrekening 2005 anvullingsfonds voor het Balans per 31 december 42 Staat van baten en lasten 43 Kasstroomoverzicht 44 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 45 Toelichting op de balans per 31 december 46 Toelichten op de staat van baten en lasten 49 Accountantsverklaring 51 29

30 Een terugblik De discussie van recht op doorbetaalde vakantie in de bouwnijverheid is voor het eerst gevoerd in Het heeft tot de zomer van 1928 geduurd voordat het echt zover was. De werknemers in de steenhouwersbedrijven kregen toen recht op drie doorbetaalde vakantiedagen, bij een zesdaagse werkweek. Dat recht werd later uitgebreid naar de andere cao s in de bouwnijverheid. In 1948 kwam de eerste grote doorbraak: recht op een volle week vakantie en zes verlofdagen, nog steeds bij een zesdaagse werkweek. In dat jaar kreeg men ook recht op vakantietoeslag ter grootte van 48 uurlonen. In die jaren was het gebruikelijk dat de werknemers steeds voor de duur van een project in dienst waren. Meer dan tien dienstverbanden per jaar was eerder regel dan uitzondering. Welke werkgever draait dan op voor de doorbetaalde vakantiedagen en de vakantietoeslag? De oplossing werd gevonden door de werknemer voor iedere werkdag een vakantiezegel te geven. In 1938 bestonden er 30 verschillende vakantiefondsen. De ontvangen vakantiezegels - die dus vaak van meer werkgevers afkomstig waren - werden in een zegelboekje opgeplakt. Een keer per jaar - steeds in mei - werden de zegels ingeleverd of verzilverd bij een vertegenwoordiger van de vakorganisatie. Deze persoon stond bekend als plaatselijk vertegenwoordiger of penningmeester. De stichting Vacantiefonds voor de Bouwnijverheid (toen nog met een c ) begon zijn werkzaamheden in Aanvankelijk was de vakantiezegel uitsluitend bedoeld om de loonderving over vakantiedagen te ondervangen. Later heeft de vakantiebon zich ontwikkeld tot een compleet betalingssysteem. Aan de vakantiebon werd een premiezegel gekoppeld. De werknemer kon er dan op vertrouwen dat de werkgever ook de premie had betaald voor het Pensioenfonds en het Risicofonds. Later is aan de vakantiebon ook een voorschot gekoppeld voor de te betalen overige cao-premies (BTER) en de premie Sociale Verzekeringswetten. De premies en de voorschotten werden uitgedrukt in een toeslag, die wel 110 tot 130% van de verzilveringswaarde van de vakantiebon was. De vakantiebon kende risico s, net als het op zak hebben van contant geld. De vakantiezegels werden gebruikt als betaalmiddel in het café, gingen verloren door diefstal en brand, of werden vergeten. De vakantiebonnen zijn ook vaak vervalst met het doel ze als echt uit te geven. De echte vakantiebonnen werden gedrukt bij Joh. Enschede & Zn., waar ook andere waardepapieren zoals bankbiljetten werden gedrukt. Zelfs overvallen op verkooppunten van vakantiezegels hebben zich voorgedaan. Midden jaren 80 van de vorige eeuw is afscheid genomen van de vakantiebon en is een giraal systeem ingevoerd genaamd het RechtenBeheerSysteem. De vakantiewaarden deden hun intrede. Dit systeem had het voordeel dat vakantiebonnen niet verloren of gestolen konden worden en niet meer vervalst konden worden. Ook was het niet meer nodig dat werkgevers vakantiebonnen van verschillende geldwaarden in voorraad hoefde te hebben. Het girale systeem kende dezelfde koppeling met betaling aan het Pensioenfonds, het Risicofonds en voorschotbetaling aan overige BTER-fondsen en te betalen premie Sociale Verzekeringswetten. Een nadeel is dat de werknemer niet meer de tastbare vakantiebon - zoals voorheen in het loonzakje - direct bij de loonbetaling aantrof. Om toch te kunnen controleren of en hoeveel vakantiewaarden door de werkgever waren betaald, werd vierwekelijks een rechtenoverzicht aan de werknemer verstrekt. Daarop stonden de bij- en afschrijvingen vermeld. Later is uit kostenbesparing overgegaan tot maximaal zeven rechtenoverzichten per jaar, waarbij de werknemer eventueel tussentijds werd geïnformeerd als er een betalingsachterstand was ontstaan. Steeds in de maand mei werd het saldo op de tegenrekening van de werknemer overgemaakt, zonder dat daarvoor een aanvraag nodig was. De vakantiebonnen hadden een verschillende opdruk- of verzilveringswaarde, oplopend met bedragen van een kwartje (0,11 euro). De werkgevers kochten de vakantiebonnen vanaf 1952 bij de stichting Sociaal Fonds Bouwnijverheid. De vakantiebonnen vertegenwoordigden een contante waarde aan toonder. De bonnen werden bij iedere loonbetaling verstrekt in het loonzakje. Hoe hoger het loon, des te hoger de waarde van de vakantiebon. De hoogte van de pensioenpremie was niet afhankelijk van de hoogte van het loon: die was voor alle werknemers gelijk. 30