Burgerschap in de praktijk. Inhoud geven aan burgerschapsvorming

Transcriptie

1 Burgerschap in de praktijk Inhoud geven aan burgerschapsvorming

2 Inleiding... 1 De CED-Groep en burgerschap: ontwikkeling... 3 De CED-Groep en burgerschap: begeleiding... 6 Burgerschap in 2015?!... 7

3 Inleiding Burgerschap: dat is deel willen uitmaken van een gemeenschap, en daar een actieve bijdrage aan leveren. Participatie en betrokkenheid zijn kernbegrippen, net als het ontwikkelen van een eigen identiteit en democratisch denken en handelen. Is burgerschap te leren? Het antwoord is een volmondig Ja. Burgerschap is een competentie, je kunt het leren. Onderwijs in burgerschap noemen we burgerschapsvorming. Dat richt zich op de kennis, vaardigheden en houdingen die kinderen nodig hebben om een betrokken en actieve rol te spelen in de gemeenschap. De taak van scholen is leerlingen toe te rusten om burger te zijn in de gemeenschappen waarin ze zich nu en later bewegen. 1

4 Is burgerschap verplicht? Vanaf 2006 zijn alle scholen verplicht om aandacht te besteden aan burgerschap. De Onderwijsinspectie houdt er toezicht op dat dit gebeurt. Er moet voldoende onderwijsaanbod zijn, en het onderwerp moet geborgd zijn in het onderwijs. Maar burgerschapsvorming kan op veel verschillende manieren worden ingevuld. Dat geeft scholen de vrijheid om hun eigen aanpak te kiezen en daarin accenten te leggen. De innovatieve producten en begeleiding van de CED-Groep zijn daarbij een praktisch hulpmiddel. Burgerschap en sociale competentie: hoe zit t? Burgerschap: gaat om adequaat handelen in de gemeenschap of in de samenleving. Sociale competentie: gaat om adequaat handelen in sociale situaties. Sociale competentie maakt deel uit van burgerschap, want om adequaat te kunnen handelen in de gemeenschap moet je ook met allerlei sociale situaties goed om kunnen gaan. 2

5 De CED-Groep en burgerschap: ontwikkeling De CED-Groep ontwikkelt innovatieve producten en werkwijzen op het gebied van burgerschap, in opdracht van schoolbesturen, gemeenten en landelijke overheden. De achterliggende visie: burgerschap is niet iets heel nieuws. Er gebeurt binnen het onderwijs al veel op dit gebied, en vernieuwingen moeten daarbij aansluiten. Praktische bruikbaarheid is een ander uitgangspunt. Onze producten hebben een wetenschappelijke basis en worden in de praktijk beproefd door scholen. Planmatig omgaan met burgerschap is de basis van onze werkwijze. Zo kunt u tenslotte nagaan of datgene wat u doet ook effect heeft, en kunt u zonodig uw beleid bijstellen. Door onze jarenlange ervaring op het gebied van burgerschap, die wij hebben opgebouwd in samenwerking met scholen, is de CED-Groep uitgegroeid tot een landelijk bekende expert op dit gebied. De Burgerschapscan Burgerschap-producten De Burgerschapscan Wat wordt er nu precies van scholen verlangd op het gebied van burgerschapsvorming? Waarschijnlijk doet u van alles, maar is dit voldoende? De Burgerschapscan geeft een snel en duidelijk antwoord. U krijgt een actueel beeld van wat wel en niet gebeurt op uw school, en wat u kunt verbeteren. De Burgerschapscan is gebaseerd op het burgerschapskader van de Onderwijsinspectie. Basisscholen kunnen De Burgerschapscan zelfstandig gebruiken. In De Burgerschapscan staat een uitgebreide uitleg en er zijn invulformulieren. In de praktijk blijkt echter dat de scan sneller en beter wordt ingevoerd met behulp van een adviseur. Martine van Bokkem, unitmanager burgerschap en sociale competentie, CED-Groep 3

6 De Burgerschapscan is geen keurslijf, en dat is prettig. Wij hebben m met ons managementteam ingevuld, en daar kwam uit dat we eigenlijk al best veel doen op dit gebied. Natuurlijk zijn er ook wat punten waarop we ons moeten verbeteren. De scan maakte heel concreet waar het bij burgerschapsvorming om gaat, maar gaat ondertussen niet voorbij aan de eigenheid van onze school. De Burgerschapscan en het Praktijkboek leggen de brug tussen theorie en praktijk. We vertalen theoretische begrippen en koppelen die aan bestaande werkwijzen, waardoor de scholen direct aan de slag kunnen. Linda Knobbe, ontwikkelaar De Burgerschapscan en Praktijkboek Burgerschap, CED-Groep Leo Boekhout, directeur Ds. J.J. Buskesschool, Rotterdam, over De Burgerschapscan Burgerschapspel BURGERSCHAPSPEL B U RG E RS C HA P S P E L Grote t ze zee z ee e e Op dit moment ontwikkelt Provincie ovincie Norda Nor rda Noordstad stad Janeevië J a n e ev ië Provincie Osta N rdeiland Noordeiland de CED-Groep het Burger- Nevera N a evera Binnenzee Tubadam am am Patrinaburg P g Praktijkboek Burgerschap Met behulp van De Burgerschapscan maakt Praktijkboek Burgerschap Diodan n Grote ote plas gerstad Burgerstad Burgerland B u rg e r l a n d e rg gt Mak Makeen-gebergte M k en-gebergte keen-gebergte -ge geb eber e eb ber be b errgt erg gte g tte e Dan D n an Provincie Zuda Makrijk M a k r ij k CED-Groep CED-G roep educ educatieve atie t ve diensten diensten Aaker ke Zuideiland Belker Zuidhaven id n leerlingen. In het Burger- Qiore n Baad schapspel voor basisschool- Ziesje Sneep p o Dio Sjekaland Sj e k a lla a nd Provincie Westa o w z schapspel staat participatie u een plan. Maar hoe nu centraal: leerlingen moeten samen een nieuw verder? Bij de uitvoering land creëren. Hierin komen verschillende burger- komt het Praktijkboek Burgerschap van pas. Er is een Ideeënboek voor 4 Aseanveen schapscompetenties samen. Het is spannend en uitdagend, maar ook eenvoudig om te spelen. de invulling van burgerschap, een Bronnenboek Geen lange uitleg of moeilijke opdrachten dus. met veel suggesties voor achtergrondinformatie De spelactiviteiten zijn opgehangen aan en concrete producten en een Sjablonenboek met verschillende vakgebieden, zoals taal, rekenen draaiboeken en informatiebladen. En bovendien en wereldoriëntatie, en passen bij de kerndoelen. wordt het burgerschapskader van de Inspectie Hierdoor kost het spel weinig extra tijd en is het toegelicht. gemakkelijk in te passen in uw rooster. Burgerschapspel: eind 2010 beschikbaar!

7 Team Players Hoe betrek je leerlingen bij de Team Players dagelijkse gang van zaken op Leerlingen participeren in het onderwijs school? En hoe verhoog je hun motivatie? De praktische uitgave Team Players geeft antwoord op die vragen. In 28 concreet uitgewerkte activiteiten krijgen Praktische en concrete tips voor leerkrachten leerkrachten tips om hun leerlingen te laten participeren. Team Players is er voor het basisonderwijs en verschijnt binnenkort ook voor het voortgezet onderwijs. Activiteiten De activiteiten, bijvoorbeeld 'het schoolreisje', 'de sportdag' en 'leerlingbemiddeling', zijn op verschillende niveaus van participatie beschreven. Leerlingen van alle leeftijden kunnen meedoen. Iedere keer is de rol van de leerling én die van de leerkracht uitgewerkt. Verder staat bij elke activiteit een inspirerend voorbeeld, afkomstig van vier basisscholen. Ontzettend leuk! Goed bedacht en in elkaar gezet. Overzichtelijk, bevat leuke ideeën. Dionne van der Welle, leerkracht basisschool De Akkers, Rotterdam, over Team Players Bestellen Bestel deze burgerschap-producten eenvoudig via Inspiratie opdoen over burgerschap? In het boekje Burgerschap in de praktijk - Good practices op Rotterdamse basisscholen wordt een aantal voorbeelden beschreven van scholen die - allemaal op hun eigen manier - werken aan burgerschap. Om de voorbeelden herkenbaar en toepasbaar te maken, zijn de beschrijvingen van alle vijf de scholen opgebouwd rond de aandachtspunten die de Onderwijsinspectie gebruikt bij het toezicht op burgerschapsvorming. Het boekje is gratis te downloaden via 5

8 De CED-Groep en burgerschap: begeleiding Burgerschapsvorming: dat klinkt misschien zwaar, maar dat hoeft het niet te zijn. Adviseurs van de CED-Groep helpen u burgerschap op een praktische manier een plek te geven in uw onderwijs. Bijvoorbeeld door u te ondersteunen wanneer u een methode voor (sociale competentie en) burgerschap wilt implementeren op uw school. Of wanneer u het thema eens in het team wilt bespreken. Dit doen zij altijd op een manier die bij uw situatie past. Cursussen en trainingen De CED-Groep verzorgt ook cursussen en trainingen met open inschrijving op het gebied van burgerschap. Kijk op voor meer informatie. 6

9 Burgerschap in 2015?! Het thema burgerschap blijft actueel. Nu en in de (nabije) toekomst. Daarom onderzocht de CED-Groep wat er al is ontwikkeld en waar nog behoefte aan is. Dit hebben wij samengevat in een agenda voor burgerschap. Er is onder andere behoefte aan: trainingen en draaiboeken voor (midden)management om beleid te ontwikkelen ten aanzien van burgerschap volgmethodieken voor burgerschap effectieve werkwijzen om leerkrachtcompetenties te bevorderen een keuzegids voor een geordend overzicht van beschikbare methodieken en middelen op alle niveaus, van beleid tot en met de individuele leerling een toolkit voor schoolteams met handreikingen, materialen en middelen om de samenwerking met ouders en buitenschoolse partners vorm te geven zicht op de opbrengsten van burgerschapsvorming, door bijvoorbeeld onderzoek te doen naar de effecten ervan en door buitenlands onderzoek naar burgerschapsonderwijs te ontsluiten Wij zijn altijd op zoek naar scholen die willen bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe materialen. Vindt u het leuk om mee te doen aan een pilot? Mail dan naar burgerschap@cedgroep.nl. Ook aan de slag met sociale competentie? Wilt u naast burgerschap ook sociale competentie verder vormgeven op uw school? De CED-Groep ontwikkelt gerenommeerde producten, zoals de online SCOL (Sociale Competentie ObservatieLijst) en LeerlingSCOL, de methode Kinderen en hun sociale talenten (Uitgeverij Kwintessens/Rovict) en Taakspel. Bovendien verzorgen onze adviseurs begeleiding aan scholen die aan de slag willen met deze producten. Kijk op voor meer informatie en een overzicht van onze producten voor sociale competentie en burgerschap. 7

10 Over de CED-Groep De CED-Groep is een landelijk expertisecentrum voor de ondersteuning en innovatie van het onderwijs: van vve tot en met bve en van werkvloer tot beleid. Wij begeleiden, trainen en coachen onderwijsprofessionals op tal van gebieden. Onze specialismen zijn basisvaardigheden, zorg en burgerschap en sociale competentie. De innovatie- en onderzoeksafdeling van de CED-Groep ontwikkelt lesmaterialen en methodes en doet wetenschappelijk onderzoek. Kijk voor meer informatie op 8

11

12 Alles is te leren CED-Groep Postbus 8639, 3009 AP Rotterdam Bezoekadres: Dwerggras 30, Rotterdam Tel: April 2010