Vernieuwingen in het sociaal domein

Transcriptie

1 Vernieuwingen in het sociaal domein Rapportage ActiZ 29 april 2015 drs. S. van Klaveren K.J. van de Werfhorst MSc Projectnummer: Correspondentienummer: DH

2 Inhoud SAMENVATTING 1 HOOFDSTUK 1 INLEIDING 3 HOOFDSTUK 2 POSITIE IN DE WMO 4 HOOFDSTUK 3 VOORWAARDEN VOOR VERNIEUWING 7 HOOFDSTUK 4 INDIVIDUELE BEGELEIDING 10 HOOFDSTUK 5 DAGBESTEDING 13 HOOFDSTUK 6 HULP BIJ HET HUISHOUDEN 16 HOOFDSTUK 7 MANTELZORGONDERSTEUNING 20 HOOFDSTUK 8 BESCHERMD WONEN 22

3 Samenvatting In de maanden maart en april van 2015 heeft ActiZ een onderzoek uitgevoerd onder haar leden, naar vernieuwing in het sociaal domein. Voor dit onderzoek zijn alle 400 VVT-leden van ActiZ aangeschreven, 168 van hen hebben de vragenlijst ingevuld. De respons van het onderzoek is daarmee 35%. In deze samenvatting vindt u de belangrijkste bevindingen uit het onderzoek. ActiZ-leden in het sociaal domein ActiZ-leden bieden verschillende vormen van maatschappelijke ondersteuning. Dit onderzoek gaat met name over hulp bij het huishouden, dagbesteding, individuele begeleiding, ondersteuning van mantelzorgers en beschermd wonen. Daarnaast bieden veel ActiZ-leden ook andere vormen van ondersteuning, zoals maaltijdvoorziening, gemaksdiensten en deelname aan sociale wijkteams. 44% van de aanbieders verwacht dat de jaaromzet in het sociaal domein de komende jaren enigszins zal krimpen, 15% verwacht een sterke krimp of zelfs het beëindigen van de werkzaamheden in het sociaal domein. Dit geldt vooral voor organisaties met een omzet van meer dan 40 miljoen. Kleinere organisaties verwachten vaker dan grote organisaties dat de omzet in het sociaal domein kan groeien. Voorwaarden voor vernieuwing Voor de organisaties zijn vooral het versterken van de eigen regie van cliënten en het betrekken van vrijwilligers en mantelzorgers belangrijke vormen van vernieuwingen. Daarnaast noemen aanbieders het wijkgericht werken en integrale arrangementen als belangrijke vormen van vernieuwing. Als belangrijkste voorwaarden voor vernieuwing noemen aanbieders het verminderen van administratieve lasten en reële tarieven, op de voet gevolgd door meerjarencontracten, experimenteerruimte en innovatiebudget. De meeste aanbieders hebben met gemeenten echter geen afspraken kunnen maken over deze voorwaarden die vernieuwing faciliteren. Individuele begeleiding Een meerderheid van 66% van de organisaties die individuele begeleiding biedt, verwacht dat de omzet van individuele begeleiding zal krimpen. Dit geldt meer voor de grote organisaties dan voor de kleinere. Ruim een derde van de kleine organisaties verwacht namelijk dat de omzet op individuele begeleiding enigszins zal stijgen. Veel aanbieders geven aan dat de tarieven voor individuele begeleiding niet kostendekkend zijn. Een derde geeft aan dat de tarieven bij geen enkele gemeente waarmee zij te maken hebben kostendekkend zijn. Meer dan de helft van de organisaties (55%) heeft nieuwe arrangementen ontwikkeld voor individuele begeleiding. Nieuwe arrangementen hebben vooral betrekking op de combinatie van begeleiding met wijkverpleging of met hulp bij het huishouden. 1/34

4 Dagbesteding Bijna twee derde van de organisaties verwacht dat de omzet voor dagbesteding enigszins zal krimpen, een beperkt deel verwacht zelfs dat het sterk zal krimpen of verdwijnen. Een deel van de kleinere organisaties, met een omzet van 40 miljoen of minder, verwacht enige groei van de omzet op dagbesteding. Twee op de vijf organisaties hebben de ervaring dat de tarieven die zijn afgesproken voor dagbesteding bij geen enkele gemeente kostendekkend zijn. Grotere organisaties hebben vaker dan kleinere organisaties de ervaring dat de tarieven wel kostendekkend zijn. 65% heeft het aanbod van dagbesteding aangepast door de inzet van vrijwilligers en mantelzorgers. Daarbij heeft 31% deze aanpassing gepland voor de toekomst. Hulp bij het huishouden Bijna de helft van de organisaties verwacht dat omzet van hulp bij het huishouden sterk zal krimpen. 60% van de aanbieders gaat er voor de toekomst van uit dat de hulp bij het huishouden zowel publiek als privaat wordt bekostigd. Een vergelijkbaar percentage richt zich op verbreding van de hulp bij het huishouden met andere (gemaks)diensten. Om in de toekomst hulp bij het huishouden te kunnen blijven aanbieden, zijn de volgende randvoorwaarden belangrijk voor zorgaanbieders: reële tarieven, vereenvoudiging van het administratieve proces, btw-vrijstelling voor particuliere diensten, invoering van de huishoudelijke hulp toelage en resultaatbekostiging. Ondersteuning van mantelzorgers Driekwart van de aanbieders biedt dagopvang en logeeropvang aan. Daarnaast organiseert de helft van de aanbieders een Alzheimercafé en/of een vrijwilligersnetwerk. Aanbieders hebben vaker afspraken met gemeenten over de financiering van de logeeropvang en de dagopvang dan andere vormen van ondersteuning van mantelzorgers. De meeste organisaties hebben contactpersonen aangewezen voor mantelzorgers en organiseren bijeenkomsten voor hen. Meer dan de helft van de organisaties betrekt mantelzorgers bij het primaire zorgproces en nog eens twee op de vijf aanbieders zijn voornemens dat te gaan doen. Beschermd Wonen Meer dan de helft van de aanbieders verwacht dat de omzet van beschermd wonen enigszins tot sterk zal krimpen (52%). Ongeveer een derde van de aanbieders geeft aan dat de tarieven bij alle of de meeste gemeenten waarmee zij te maken hebben niet kostendekkend zijn. Dit is des te opvallender omdat het de bedoeling was dat de decentralisatie van beschermd wonen zonder korting zou plaatsvinden. Vernieuwingen bestaan vooral uit het leveren van meer maatwerk en eigen regie voor cliënten en daarnaast zien we ook hier een verdere inzet van mantelzorgers en vrijwilligers. 2/34

5 Hoofdstuk 1 Inleiding In de periode maart-april 2015 heeft ActiZ een onderzoek onder haar VVT-leden laten uitvoeren naar vernieuwingen in het sociaal domein. ActiZ heeft 400 VVTleden in haar ledenbestand. Deze organisaties zijn met een aangeschreven, met een uitnodiging naar een online vragenlijst. Daarnaast is tweemaal een rappel verstuurd aan de leden die de vragenlijst niet of deels hebben ingevuld. Gedurende de maanden maart en april heeft 35% van de aangeschreven organisaties de vragenlijst ingevuld. In onderstaande tabel zijn de organisaties verdeeld naar omzetcategorieën. Onder de respondenten zijn de kleine organisaties ondervertegenwoordigd. Dit is gebruikelijk omdat deze organisaties minder makkelijk capaciteit vrij kunnen maken voor deelname aan onderzoek dan organisaties die een omvangrijkere staf hebben. Tabel 1 Jaarlijkse omzet in miljoen euro s Omzetcategorie Aantal Percentage respons Percentage bekend Percentage leden ActiZ < % 25% 45% % 31% 27% % 25% 19% > % 19% 10% Onbekend 38 23% Totaal % 100% 100% Leeswijzer Het rapport begint met een hoofdstuk over de huidige en verwachte positie van ActiZ-leden in de Wmo. Daarna wordt er aandacht besteed aan voorwaarden voor vernieuwingen in het sociaal domein. Tenslotte worden achtereenvolgens de ontwikkelingen geschetst op het gebied van individuele begeleiding, dagbesteding, hulp bij het huishouden, ondersteuning van mantelzorgers en tenslotte beschermd wonen. 3/34

6 Hoofdstuk 2 Positie in de Wmo Aan de respondenten is gevraagd naar het aandeel Wmo (inclusief thuisbegeleiding bekostigd uit de Jeugdwet) binnen de jaaromzet van de organisatie. Negen organisaties geven aan dat de Wmo of de Jeugdwet geen onderdeel uitmaakt van hun omzet en deze organisaties hebben de vragenlijst niet verder ingevuld. Tabel 2 Aandeel Wmo in de jaaromzet (inclusief thuisbegeleiding bekostigd uit de Jeugdwet) (n=122) Aantal % Aandeel in Wmo 94 77% Aandeel 0 in Wmo 9 7% Aandeel onbekend in Wmo 19 16% Totaal % Driekwart van de organisaties geeft aan dat een deel van hun omzet afkomstig is uit de Wmo. Het gemiddelde aandeel Wmo van de jaaromzet is in onderstaande tabel per omzetcategorie weergegeven. Tabel 3 Wat is het aandeel Wmo (inclusief thuisbegeleiding bekostigd uit de Jeugdwet) in de jaaromzet 2015 van uw organisatie? (n=88) Gemiddeld bedrag Wmo in jaaromzet < >100 Gemiddeld Een beperkt aantal aanbieders is sinds begin 2015 gestopt met het aanbieden van bepaalde vormen van ondersteuning in de Wmo. Dit geldt vooral voor hulp bij het huishouden (8%). Tabel 4 Bent u per 2015 gestopt met onderstaande vormen van ondersteuning in de Wmo? (n=94) Individuele begeleiding (inclusief thuisbegeleiding bekostigd uit de Jeugdwet) 2% % Ja Dagbesteding 2% Ondersteuning van mantelzorgers (inclusief logeeropvang) 2% Hulp bij het huishouden 8% Beschermd wonen (voorheen GGZ-C) 3% Voor het niet langer aanbieden van de diensten noemen de organisaties vooral economische redenen, zoals in toenemende mate verliesgevend onderdeel van de instelling, te weinig omzet en de dalende tarieven van gemeenten. Ook noemen organisaties dat een dienst niet een kernactiviteit of niet onze corebusiness is. 4/34

7 De volgende tabel toont dat de meeste aanbieders naast de eerder genoemde producten ook nog andere vormen van ondersteuning bieden. Hierbij gaat het met name om maaltijdvoorzieningen, vervoersoplossingen en welzijnsactiviteiten 1. Opvallend is dat bijna 40% van organisaties activerings- en re-integratiediensten levert en dat 20% van de organisaties schuldhulpverlening aanbiedt. Andere vormen die de organisaties aanbieden, zijn: (persoons)alarmering, valpreventie, seniorengym, zorgmaatjes en buddy s. Tabel 5 Levering verschillende vormen van ondersteuning in 2015 (n=91) Ja Maaltijdvoorziening 91% Welzijnsactiviteiten 88% Vervoersoplossingen 81% Deelname aan het sociale (wijk)team 74% Gemaksdiensten 74% Hulp bij administratie 45% Activering en re-integratie 39% Schuldhulpverlening 20% Anders 10% De deelnemende organisaties is gevraagd naar de wijze waarop de verschillende vormen van ondersteuning in 2015 worden bekostigd. De volgende zaken vallen op: Deelname aan het sociale (wijk)team en schuldhulpverlening worden vaak publiek bekostigd. Gemaksdiensten, maaltijdvoorzieningen en hulp bij de administratie worden relatief vaak privaat of zowel publiek als privaat bekostigd. Deelname aan het sociale (wijk)team en welzijnsactiviteiten worden deels onbetaald geleverd. Tabel 6 Bekostiging van verschillende vormen van ondersteuning in 2015 (n=91) Publiek bekostigd Privaat bekostigd Publiek en privaat bekostigd Onbetaald Aantal n.v.t. Deelname aan het sociale (wijk)team 76% - 6% 24% 24 Welzijnsactiviteiten 15% 17% 62% 23% 11 Vervoersoplossingen 34% 7% 56% 10% 17 Maaltijdvoorziening 9% 52% 41% 4% 8 Gemaksdiensten 2% 69% 29% 5% 23 Hulp bij administratie 22% 46% 27% 22% 46 Schuldhulpverlening 63% 6% 31% 25% 63 Activering en reintegratie 43% 3% 43% 17% 47 1 Welzijnsactiviteiten zijn gericht op de doelgroep kwetsbare, zorgbehoevende ouderen en bestaan uit activiteiten die in het verlengde van die doelgroep liggen rond service, gezondheid, bewegen, ontmoeting en ondersteuning bij praktische zaken. 5/34

8 De volgende tabel toont dat 44% van de organisaties verwacht dat hun totale omzet in het sociaal domein de komende jaren enigszins zal krimpen, 15% verwacht een sterke krimp of zelfs het beëindigen van de werkzaamheden in het sociaal domein. Dit geldt vooral voor organisaties met een omzet van meer dan 40 miljoen. Kleinere organisaties verwachten vaker dan grote organisaties dat de omzet in het sociaal domein kan groeien. Overigens kan een op de tien organisaties geen uitspraken doen over de toekomstige ontwikkelingen in de omzet binnen het sociaal domein. Tabel 7 Hoe verwacht u dat de totale omzet van uw organisatie zich in het sociaal domein de komende jaren zal ontwikkelen? (n=98) < >100 Gemiddeld Sterk krimpen tot verdwijnen 9% 14% 17% 24% 15% Enigszins krimpen 39% 29% 61% 52% 44% Zal gelijk blijven 17% 11% 4% 10% 10% Enigszins stijgen 22% 36% 13% - 20% Sterk stijgen - 4% - - 1% Nog niet bekend/weet niet 13% 7% 4% 14% 9% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 6/34

9 Hoofdstuk 3 Voorwaarden voor vernieuwing Vernieuwing in het sociaal domein kan op tal van manieren plaatsvinden. De deelnemende organisaties is gevraagd hoe belangrijk een aantal vormen van vernieuwing in het sociaal domein zijn voor de eigen organisatie. Voor de organisaties zijn vooral het versterken van eigen regie, het betrekken van vrijwilligers en mantelzorgers, het wijkgericht werken en integrale arrangementen belangrijke vormen van vernieuwing. Tabel 8 Hoe belangrijk zijn de volgende vormen van vernieuwing in het sociaal domein voor uw organisatie? (n=93) Belangrijk Neutraal Onbelangrijk Totaal Versterken eigen regie cliënten 96% 4% 0% 100% Betrekken vrijwilligers en mantelzorgers 95% 5% 0% 100% Wijkgericht werken 86% 9% 5% 100% Ontwikkelen integrale arrangementen over stelsels heen (Wmo/Zvw/Wlz) 79% 14% 7% 100% Nieuwe vormen van ondersteuning/nieuwe diensten 73% 19% 8% 100% Samenwerking met nieuwe partners 73% 21% 7% 100% Andere samenwerkingsvormen met bestaande partners 73% 20% 7% 100% Bestaande producten doelmatiger aanbieden 72% 18% 10% 100% Toepassing nieuwe technieken (domotica, e-health, et cetera) 72% 21% 8% 100% Ontwikkelen integrale arrangementen binnen sociaal domein 67% 19% 14% 100% Samenwerking met burgers bijvoorbeeld in een zorgcoöperatie 58% 27% 14% 100% Uitbreiden naar particuliere markt 57% 27% 16% 100% Verbreding doelgroepen 45% 25% 30% 100% Anders 27% 30% 43% 100% Andere vormen van vernieuwing die de organisaties hebben genoemd, zijn onder meer: Opzetten van een ledenserviceprogramma Uitbreiden doelgroepen corporatie Samenwerking met MVO-organisaties Wijk leerteams Samenwerken zorgorganisaties in een Inrichten buurtloket coöperatie Social return Vermaatschappelijken zorgorganisaties 7/34

10 Tabel 9 toont hoe belangrijk bepaalde voorwaarden zijn om vernieuwing tot stand te (kunnen) brengen. Naast het verminderen van administratieve lasten en reële tarieven zijn vooral meerjarencontracten, experimenteerruimte en innovatiebudgetten van belang. Tabel 9 Hoe belangrijk zijn voor u de volgende randvoorwaarden voor vernieuwing? (n=93) Belangrijk Neutraal Onbelangrijk Totaal Verminderen administratieve lasten 98% 2% 0% 100% Reële tarieven 97% 3% 0% 100% Meerjarencontracten 89% 9% 2% 100% Experimenteerruimte 88% 9% 3% 100% Innovatiebudget 79% 13% 8% 100% Sturing en bekostiging op resultaat 77% 21% 2% 100% Inkoop van integrale arrangementen met verzekeraars of zorgkantoren 72% 25% 3% 100% Persoonsvolgende financiering 67% 24% 9% 100% Inkoop van integrale arrangementen binnen sociaal domein 67% 27% 7% 100% Beperken marktwerking/mededinging (bijvoorbeeld via Diensten van Algemeen Economisch Belang) 60% 31% 9% 100% Sturing en bekostiging op populatie/wijkniveau 54% 35% 11% 100% Anders 18% 39% 43% 100% Enkele aanbieders hebben andere randvoorwaarden genoemd, namelijk: Basisvoorzieningen in de wijk versterken. Inperken macht van grote organisaties. Eenduidige communicatie naar doelgroepen en stakeholders. Niet aanbesteden maar cliënten laten kiezen. Versnippering tegengaan. Volumeafspraken. Innovatiebudget voor integrale benadering en ketenafspraken. Tabel 10 laat zien of organisaties afspraken hebben gemaakt met gemeenten over voorwaarden voor vernieuwing. De voorwaarden zijn in volgorde van belangrijkheid gezet (zie tabel 9). Het blijkt dat dergelijke afspraken over het algemeen tot nu toe niet gemaakt zijn, ook niet over voorwaarden die de organisaties als belangrijk beoordelen. 8/34

11 Tabel 10 Heeft uw organisatie afspraken gemaakt met gemeenten over de volgende randvoorwaarden voor vernieuwing? (n=93) Ja, bij alle gemeenten waar wij actief zijn Ja, bij de meeste gemeenten waar wij actief zijn Slechts bij een enkele gemeente waar wij actief zijn Ja, bij de ene gemeente waar wij actief zijn Nee Weet niet/geen mening Verminderen administratieve lasten 1% 2% 4% 1% 88% 3% Reële tarieven 12% 19% 11% 13% 43% 2% Meerjarencontracten 9% 12% 7% 8% 65% 0% Experimenteerruimte 1% 1% 11% 3% 81% 2% Innovatiebudget 1% 1% 6% 4% 85% 2% Sturing en bekostiging op resultaat 11% 7% 13% 9% 54% 6% Inkoop van integrale arrangementen met verzekeraars of zorgkantoren 0% 1% 5% 6% 86% 2% Persoonsvolgende financiering 3% 6% 7% 9% 70% 6% Inkoop van integrale arrangementen binnen sociaal domein 1% 7% 13% 9% 70% 0% Beperken marktwerking/mededinging (bijvoorbeeld via Diensten van Algemeen Economisch Belang) 0% 0% 2% 5% 90% 3% Sturing en bekostiging op populatie/wijkniveau 3% 1% 10% 3% 79% 3% 9/34

12 Hoofdstuk 4 Individuele begeleiding Dit hoofdstuk gaat in op de ontwikkeling en vernieuwing van individuele begeleiding. In totaal hebben 90 organisaties de vragen over deze voorziening ingevuld. De volgende tabel toont de omzetverwachting voor de individuele begeleiding. Twee derde van de organisaties (66%) die deze ondersteuning bieden, verwacht dat de omzet van individuele begeleiding zal krimpen. Dit geldt nog sterker voor de grote organisaties dan voor de kleinere. Ruim een derde van de kleine organisaties verwacht dat de omzet van individuele begeleiding enigszins zal stijgen. Tabel 11 Hoe zal uw omzet van de individuele begeleiding zich naar verwachting ontwikkelen? (n=90) < >100 Gemiddeld Sterk krimpen tot verdwijnen 16% 38% 23% 33% 28% Enigszins krimpen 26% 35% 50% 44% 38% Zal gelijk blijven % 3% Enigszins stijgen 37% 12% 9% - 14% Sterk stijgen - 4% 5% - 2% Nog niet bekend/weet niet 21% 12% 14% 11% 14% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% Bij een derde van de organisaties zijn de tarieven die zijn afgesproken voor de individuele begeleiding in geen enkele gemeente kostendekkend, bij een kwart is het in de meeste gemeenten wel het geval. Vooral kleinere organisaties kunnen nog niet overzien of de tarieven kostendekkend zijn. Tabel 12 Zijn de tarieven die u met gemeenten hebt afgesproken voor de individuele begeleiding kostendekkend? (n=90) < >100 Gemiddeld Ja, bij alle gemeenten waar wij actief zijn 5% 8% 5% - 7% Ja, bij de meeste gemeenten waar wij actief zijn 11% 15% 41% 28% 24% Slechts bij een enkele gemeente waar wij actief zijn 5% - 14% 11% 7% Ja, bij de ene gemeente waar wij actief zijn 26% 15% 5% 6% 12% Nee 32% 35% 23% 50% 32% Weet niet/geen mening 21% 27% 14% 6% 18% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 10/34

13 Naast niet kostendekkende tarieven ervaren sommige organisaties concurrentie van andere partijen. Naast andere, reeds bestaande aanbieders ervaren de leden van ActiZ vooral concurrentie van de welzijns- en gemeentelijke organisatie en nieuwe toetreders. Tabel 13 In welke mate ervaart uw organisatie concurrentie van de volgende partijen waar het gaat om individuele begeleiding? (n=93) Veel concurrentie Neutraal Weinig concurrentie Totaal Andere bestaande aanbieders 46% 30% 24% 100% Welzijnsorganisaties 27% 22% 51% 100% Gemeentelijke organisatie 25% 14% 62% 100% Nieuwe toetreders 24% 22% 54% 100% Sociaal wijkteam 18% 24% 58% 100% Maatschappelijk werk 13% 14% 74% 100% Jeugdzorgaanbieders 9% 10% 81% 100% AMK 5% 10% 85% 100% Anders 8% 15% 77% 100% Meer dan de helft van de organisaties (55%) heeft nieuwe arrangementen ontwikkeld voor individuele begeleiding. Nieuwe arrangementen hebben vooral betrekking op de combinatie van individuele begeleiding met wijkverpleging of met hulp bij het huishouden. Begeleiding gericht op werk en school wordt maar door een beperkt aantal aanbieders aangeboden. Tabel 14 Heeft uw organisatie nieuwe arrangementen ontwikkeld? Meerdere antwoorden mogelijk (n=87) < >100 Gemiddeld Ja, (thuis)begeleiding gericht op werk en scholing 5% 4% 5% 18% 7% Ja, combinatie van (thuis)begeleiding met wijkverpleging 37% 38% 27% 29% 33% Ja, combinatie van (thuis)begeleiding met hulp bij het huishouden 58% 33% 23% 18% 31% Ja, anders 11% - 9% 12% 7% Nee 26% 46% 55% 47% 45% Enkele aanbieders hebben een andere variant van individuele begeleiding ontwikkeld. De volgende varianten komen voor: Combinatie wonen, wijkverpleging, begeleiding en HH. Dagactiviteiten en zorg thuis. Laagdrempelige opvang met vrijwilligers en inloop. Vroeg signalering kwetsbare ouderen. 11/34

14 Vernieuwing kan ook plaatsvinden door met een andere partij te gaan samenwerken: bijna een derde van de organisaties kiest hier in het geval van individuele begeleiding voor 2. Als met een nieuwe partner samenwerking wordt aangegaan dan is dit vooral met een welzijnsorganisatie/maatschappelijke werk, een GGZ-/GHZ-aanbieder of een vrijwilligersorganisatie. De enkele organisatie die met een andere dan de genoemde organisaties samenwerkt, heeft zich verbonden met een thuiszorgorganisatie of het sociaal wijkteam. Tabel 15 Biedt uw organisatie individuele begeleiding aan met een nieuwe samenwerkingspartner? Meerdere antwoorden mogelijk (n=86) < >100 Gemiddeld Ja, een welzijnsorganisatie/ maatschappelijk werk 16% 13% 19% 18% 16% Ja, een jeugdzorgaanbieder - 8% - - 2% Ja, een vrijwilligersorganisatie 11% 4% 10% 24% 10% Ja, een GGZ- en/of GHZaanbieder 5% 13% 24% 12% 13% Ja, met een ander type organisatie % 6% 3% Nee 79% 83% 57% 59% 71% De volgende tabel laat zien dat organisaties individuele begeleiding op verschillende manieren hebben aangepast of van plan zijn dit te doen. De ontwikkeling van ondersteuning op afstand (via een tablet) is minder genoemd. Tabel 16 Heeft uw organisatie uw aanbod van individuele begeleiding op één of meerdere manieren aangepast of bent u van plan dit te doen? (n=83) Reeds doorgevoerd Geplande ontwikkeling Niet van toepassing Totaal Inzet van vrijwilligers/mantelzorg 45% 42% 13% 100% Combinatie met groepsbegeleiding of welzijnsactiviteiten 39% 42% 19% 100% Inzet andere personeelsmix 33% 47% 20% 100% Ondersteuning op afstand (via de tablet) 9% 46% 45% 100% Anders 0% 4% 96% 100% Andere vormen van doorontwikkeling van individuele begeleiding, zijn: Arrangementen op maat. Cliënten elkaar laten helpen. Combinatie dagopvang en Wmo-opvang. Combinatie dagopvang en dagbesteding op wijkniveau. 2 Er is gevraagd naar het aanbieden van individuele begeleiding met een nieuwe samenwerkingspartner. In de praktijk kan dit aantal hoger zijn, omdat aanbieders al langer een dergelijke dienst samen met een partner kunnen aanbieden. 12/34

15 Hoofdstuk 5 Dagbesteding Dit hoofdstuk gaat in op de (omzet)ontwikkeling en vernieuwing van de dagbesteding. In totaal hebben 84 organisaties de vragen over deze voorziening ingevuld. De volgende tabel toont de omzetverwachting van de dagbesteding. Bijna twee derde van de organisaties verwacht dat deze omzet enigszins zal krimpen, een beperkt deel verwacht zelfs dat het sterk zal krimpen of verdwijnen. Vooral organisaties met een omzet van 40 miljoen of minder verwachten daarnaast ook enige groei. Tabel 17 Hoe zal uw omzet van de dagbesteding zich naar verwachting ontwikkelen? (n=84) < >100 Gemiddeld Sterk krimpen tot verdwijnen - 15% 16% 27% 13% Enigszins krimpen 40% 50% 68% 60% 54% Zal gelijk blijven 15% - - 7% 5% Enigszins stijgen 25% 27% 11% - 17% Sterk stijgen 5% % Nog niet bekend/weet niet 15% 8% 5% 7% 10% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% Een derde van de organisaties heeft de ervaring dat de tarieven die zijn afgesproken voor dagbesteding bij de meeste of alle gemeenten kostendekkend zijn. Grotere organisaties hebben vaker de ervaring dat de tarieven kostendekkend zijn dan kleinere organisaties. Net als bij individuele begeleiding valt op dat het vooral kleinere organisaties zijn die nog niet kunnen overzien of de tarieven kostendekkend zijn. Tabel 18 Zijn de tarieven die u met gemeenten hebt afgesproken voor de dagbesteding kostendekkend? (n=83) < >100 Gemiddeld Ja, bij alle gemeenten waar wij actief zijn - 8% 17% 7% 8% Ja, bij de meeste gemeenten waar wij actief zijn 5% 19% 28% 20% 17% Slechts bij een enkele gemeente waar wij actief zijn 10% 8% 17% 33% 14% Ja, bij de ene gemeente waar wij actief zijn 20% 15% % Nee 40% 38% 39% 33% 36% Weet niet/geen mening 25% 12% - 7% 13% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 13/34

16 De volgende tabel toont in welke mate de organisaties concurrentie ervaren van andere partijen waar het gaat om dagbesteding. De meeste concurrentie ervaren zij van de andere bestaande aanbieders van dagbesteding, daarnaast van nieuwe aanbieders en welzijnsorganisaties. Andere concurrenten die zijn genoemd, zijn gemeenten, zorgboerderijen en particuliere initiatieven. Tabel 19 In welke mate ervaart uw organisatie concurrentie van de volgende partijen waar het gaat om dagbesteding? (n=83) Veel concurrentie Neutraal Weinig concurrentie Totaal Andere bestaande aanbieders van dagbesteding 36% 26% 38% 100% Nieuwe aanbieders van dagbesteding 21% 17% 62% 100% Welzijnsorganisaties 24% 20% 56% 100% Sociale werkvoorziening 4% 8% 88% 100% Anders 11% 7% 82% 100% De volgende tabel gaat over de samenwerking van organisaties bij het bieden van dagbesteding. Het blijkt dat twee op de vijf organisaties met een nieuwe partner zijn gaan samenwerken. Zij werken vooral samen met welzijnsorganisaties maar ook met aanbieders voor zorg aan verstandelijk gehandicapten en zorgboerderijen. Tabel 20 Biedt uw organisatie dagbesteding aan met een nieuwe samenwerkingspartner? Meerdere antwoorden mogelijk (n=86) < >100 Gemiddeld Ja, met welzijnsorganisatie 20% 13% 33% 50% 25% Ja, met vrijwilligersorganisatie 10% 4% 6% 14% 8% Ja, met GGZ- en/of GHZaanbieder 5% 17% 17% 29% 15% Ja, met ander type organisatie 20% 17% 22% 14% 18% Nee 70% 67% 44% 43% 59% 14/34

17 De volgende tabel toont op welke wijzen organisaties het aanbod van dagbesteding hebben aangepast of dit van plan zijn te doen. Tabel 21 Heeft uw organisatie uw aanbod van dagbesteding op één of meerdere manieren aangepast of bent u van plan dit te doen? (n=83) Reeds doorgevoerd Geplande ontwikkeling Niet van toepassing Totaal Inzet vrijwilligers en mantelzorgers 65% 31% 4% 100% Dagbesteding op een externe locatie 39% 19% 43% 100% Dagbesteding (ook) voor mensen zonder indicatie (van de gemeente) 39% 43% 19% 100% Dagbesteding voor een combinatie van doelgroepen 36% 43% 21% 100% Inzet lager opgeleid personeel 36% 16% 48% 100% Dagbesteding voor nieuwe doelgroepen 18% 33% 49% 100% Anders 13% 4% 83% 100% Andere vormen van vernieuwing van dagbesteding die organisaties noemen, zijn: Collectieve dagbesteding via een subsidie. Samenvoegen van groepen van verschillende locaties. Inloop op bestaande locatie. Samenwerking met andere zorgvormen, kerkgenootschappen en/of in een consortium. Ontmoetingsgroepen voor mensen met lichte dementie of voor jong dementerenden. Virtueel wijkservicepunt. Inzet medewerkers als coach van vrijwilligers. 15/34

18 Hoofdstuk 6 Hulp bij het huishouden Dit hoofdstuk gaat in op de (omzet)ontwikkeling en vernieuwing van de hulp bij het huishouden. In totaal hebben 70 organisaties de vragen over deze voorziening ingevuld. De volgende tabel toont de omzetverwachting van de hulp bij het huishouden. Bijna de helft van de organisaties verwacht dat deze omzet sterk zal krimpen of dat zij stoppen met deze dienstverlening. Vooral organisaties met een omzet van 40 miljoen of minder verwachten daarnaast ook enige groei. Tabel 22 Hoe zal uw omzet van hulp bij het huishouden zich naar verwachting ontwikkelen? (n=70) < >100 Gemiddeld Sterk krimpen tot verdwijnen 33% 45% 56% 60% 47% Enigszins krimpen 33% 27% 19% 20% 24% Zal gelijk blijven 11% - 6% 20% 7% Enigszins stijgen 11% 5% - - 6% Sterk stijgen Nog niet bekend/weet niet 11% 23% 19% - 16% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% Hulp bij het huishouden kan op basis van een pgb in de Wmo worden aangeboden via bemiddeling van alfahulpen. De meeste organisaties kiezen niet voor deze constructie. Tabel 23 Biedt uw organisatie hulp bij het huishouden aan via bemiddeling van alfahulpen? Of overweegt u dat te gaan doen? (n=70) < >100 Gemiddeld Ja, wij bemiddelen op dit moment alfahulpen 6% - 27% 27% 12% Op dit moment niet, maar wij overwegen dit te gaan doen 6% - 13% - 4% Nee, wij bemiddelen geen alfahulpen en overwegen dat ook niet 88% 100% 60% 73% 84% Tabel 24 toont de beoogde bekostigingswijze van de hulp bij het huishouden. Het blijkt dat drie op de vijf organisaties voor de toekomst kiest voor een combinatie van publieke en private financiering. 16/34

19 Tabel 24 Richt uw organisatie zich voor de toekomst vooral op publiek bekostigde of op privaat bekostigde hulp bij het huishouden? (n=68) < >100 Gemiddeld Publiek bekostigd 12% 5% - - 4% Privaat bekostigd 6% 14% 13% 10% 10% Combinatie van publiek- en privaat bekostigd 71% 55% 47% 70% 59% Nog niet bekend/weet niet 12% 27% 40% 20% 26% Ook is aan de organisaties gevraagd of zij bij de hulp bij het huishouden kiezen voor verbreding naar andere (gemaks)diensten. Meer dan de helft van de organisaties is dit van plan, bij een derde is deze keuze (nog) niet bekend. Tabel 25 Richt uw organisatie zich voor de toekomst enkel op hulp bij het huishouden of kiest u voor verbreding naar andere (gemaks)diensten? (n=68) < >100 Gemiddeld Hulp bij het huishouden 17% 14% 7% - 10% Verbreding naar andere (gemaks)diensten 50% 52% 64% 64% 57% Nog niet bekend/weet niet 33% 33% 29% 36% 32% Om werkgelegenheid te behouden, stelt het Rijk aan gemeenten een huishoudelijke hulp toelage (HHT) voor de jaren 2015 en 2016 beschikbaar voor het stimuleren van de vraag naar huishoudelijke hulp. Onderstaande tabel toont dat een groot aantal gemeenten hier gebruik van maakt. Dat gemeenten hiervoor plannen hebben vastgesteld, zegt overigens weinig over het aantal burgers dat op dit moment feitelijk gebruikmaakt van de toelage. Tabel 26 Zetten de gemeenten waarvoor u werkt de Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT) in? (n=69) Ja Ja, alle/de enige gemeente(n) waar wij actief zijn 36% Ja, de meeste gemeenten waar wij actief zijn 13% Slecht een enkele gemeente waar wij actief zijn 10% Nee, maar aanvragen zijn nog in voorbereiding 6% Nee, en de aanvragen zijn ook niet in voorbereiding 6% Onbekend/niet van toepassing 29% 17/34

20 De volgende tabel toont in hoeverre organisaties bepaalde randvoorwaarden belangrijk vinden om hulp bij het huishouden te kunnen blijven aanbieden en vernieuwen. Naast het waarborgen van reële tarieven en het vereenvoudigen van het administratieve proces gaat het vooral om btw-vrijstelling voor particuliere diensten. Tabel 27 In hoeverre zijn de onderstaande randvoorwaarden voor uw organisatie belangrijk om de hulp bij het huishouden te kunnen blijven aanbieden en vernieuwen? (n=69) Belangrijk Neutraal Onbelangrijk Totaal Waarborgen reële tarieven 86% 3% 11% 100% Vereenvoudigen administratief proces 77% 8% 15% 100% Btw-vrijstelling voor particuliere diensten 71% 13% 16% 100% Invoering HHT/dienstencheque 62% 15% 23% 100% Sturing en bekostiging op resultaat 57% 26% 16% 100% Populatie- of wijkgebonden bekostiging 36% 30% 34% 100% De volgende tabel toont in welke mate organisaties concurrentie ervaren van andere partijen waar het gaat om de hulp bij het huishouden. Zij ervaren dit vooral van andere bestaande aanbieders van de hulp bij het huishouden. Tabel 28 In welke mate ervaart uw organisatie concurrentie van de volgende partijen met betrekking tot de hulp bij het huishouden? (n=60) Veel concurrentie Neutraal Weinig concurrentie Totaal Bestaande aanbieders hulp bij het huishouden 35% 15% 50% 100% Nieuwe aanbieders hulp bij het huishouden 24% 17% 59% 100% (Samenwerkingsverbanden van) ZZP ers 7% 11% 82% 100% Sociale werkvoorziening 4% 11% 86% 100% Anders 12% 18% 71% 100% 18/34

21 De volgende tabel toont of organisaties nieuwe arrangementen voor hulp bij het huishouden hebben ontwikkeld of dit van plan zijn te doen. Vernieuwingen zijn vooral de verbreding naar andere (gemaks)diensten of het combineren van hulp bij het huishouden met (thuis)begeleiding. Tabel 29 Heeft uw organisatie nieuwe arrangementen voor hulp bij het huishouden ontwikkeld of bent u van plan dat te doen? (n=66) Reeds ontwikkeld Geplande ontwikkeling Niet van toepassing Totaal Verbreding naar andere (gemaks)diensten 27% 32% 41% 100% Hulp bij het huishouden gecombineerd met (thuis)begeleiding 20% 27% 53% 100% Inzet vrijwilligers 13% 24% 63% 100% Combinaties met welzijnswerk/maatschappelijke activering 13% 26% 61% 100% Hulp bij het huishouden met inzet van WSW-ers/Wajongers (social return) 9% 22% 69% 100% Ja, anders 12% 0% 88% 100% Andere vormen van vernieuwing die organisaties hebben genoemd, zijn: Tussenvorm van begeleiding/hulp bij het huishouden. Signalering en preventie in combinatie met wijkverpleegkundige. Wijkhulp: combinatie laagcomplexe zorg en hulp bij het huishouden. Nieuwe inrichting van de organisatie. Wijkleerbedrijf met stages niveau 2 voor niet geïndiceerde zorg. Verdergaand aanbod particuliere diensten door samenwerking met andere partijen. 19/34

22 Hoofdstuk 7 Mantelzorgondersteuning Dit hoofdstuk gaat in op ontwikkelingen rondom de ondersteuning van mantelzorgers. In totaal hebben 82 organisaties de vragen over deze voorziening ingevuld. Onderstaande tabel toont aan welke vormen van mantelzorgondersteuning de organisaties bieden. Dagopvang en logeeropvang worden door minimaal driekwart van de organisaties geboden. Alle organisaties met een jaaromzet groter dan 100 miljoen bieden deze ondersteuning voor mantelzorgers. Het Alzheimercafé en een vrijwilligersnetwerk wordt door de helft van alle organisaties aangeboden. Tabel 30 Welke vormen van ondersteuning van mantelzorgers biedt u aan? Meerdere antwoorden mogelijk (n=80) < >100 Gemiddeld Logeeropvang 74% 74% 80% 100% 81% Dagopvang 58% 78% 65% 100% 74% Vrijwilligersnetwerk 42% 52% 50% 57% 51% Alzheimercafé 21% 48% 60% 79% 49% Anders 11% 4% 25% 29% 15% Andere vormen van ondersteuning aan mantelzorgers die de organisaties bieden, zijn: Cursussen Respijtzorg Individuele begeleiding Taskforce mantelzorg Luisterend oor Dagopvang (als respijtzorg) Werk & wonen ondersteuning Buurtsuper als Mantelzorgcafé mantelzorgondersteuning Mantelzorgspreekuur Tabel 31 toont of de organisaties afspraken hebben gemaakt met gemeenten over de financiering van de mantelzorgondersteuning. Er zijn vooral financiële afspraken gemaakt over de dagopvang en de logeeropvang. Over het Alzheimercafé heeft circa de helft van de aanbieders geen financiële afspraken gemaakt en ruim een derde niet over het geboden vrijwilligersnetwerk. 20/34

23 Tabel 31 Heeft uw organisatie afspraken gemaakt met gemeenten over de financiering van deze vormen van ondersteuning? Ja, bij alle gemeenten waar wij actief zijn Ja, bij de meeste gemeenten waar wij actief zijn Slechts bij een enkele gemeente waar wij actief zijn Ja, bij de ene gemeente waar wij actief zijn Nee Onbekend n Dagopvang 38% 17% 9% 21% 14% 0% 58 Alzheimercafé 15% 18% 10% 5% 49% 3% 39 Logeeropvang 25% 17% 17% 14% 26% 2% 65 Vrijwilligersnetwerk 29% 2% 10% 10% 39% 10% 41 Anders 0% 0% 14% 14% 43% 29% 7 De aanbieders zijn gevraagd of zij aanpassingen hebben doorgevoerd in de mantelzorgondersteuning of dit van plan zijn te doen. De meeste organisaties hebben contactpersonen binnen de eigen organisatie aangewezen en organiseren bijeenkomsten voor mantelzorgers of zijn voornemens dat te gaan doen. Ook besteden veel organisaties in training en coaching aandacht aan samenwerking met mantelzorgers. Meer dan de helft van de organisaties betrekt mantelzorgers bij het primaire zorgproces en nog eens ruim een derde is voornemens dat te gaan doen. Tabel 32 Hebt u een of meerdere van de volgende aanpassingen doorgevoerd binnen uw aanbod van mantelzorgondersteuning of bent u van plan dit te doen? (n=78) Reeds doorgevoerd Geplande ontwikkeling Niet van toepassing Totaal Aanwijzen contactpersoon binnen organisatie 63% 27% 10% 100% Bijeenkomsten/ontmoetingen met mantelzorgers 60% 33% 6% 100% Mantelzorgers betrekken bij primaire zorgproces 53% 39% 8% 100% Training en coaching medewerkers op samenwerking met mantelzorger 39% 52% 9% 100% Gebruik van sociale media 22% 39% 39% 100% Gebruikmaken van (online) applicaties 18% 38% 43% 100% Anders 4% 0% 96% 100% Ook op de volgende wijzen hebben of willen de organisaties hun mantelzorgaanbod vernieuwen: Scholing en informatievoorziening voor mantelzorgers. Online wegwijzer. Samenwerking met Invoormantelzorg. Samenwerking met welzijnsorganisaties. Gezamenlijk aanbod met ander aanbod voor respijtzorg. Zorgcafé zorgt voor meerdere doelgroepen. Workshop over nieuwe rollen voor cliënten, mantelzorgers en professionals. 21/34

24 Hoofdstuk 8 Beschermd wonen Dit hoofdstuk gaat in op de (omzet)ontwikkeling en vernieuwing van beschermd wonen. In totaal hebben 60 organisaties de vragen over deze voorziening ingevuld. In onderstaande tabel wordt het aantal plaatsen beschermd wonen van deze organisaties weergegeven. Driekwart van de organisaties heeft minder dan 10 plaatsen beschermd wonen. Alle instellingen met een jaaromzet kleiner dan 10 miljoen hebben minder dan 10 plaatsen beschermd wonen. Geen van de organisaties heeft meer dan 50 plaatsen beschermd wonen. Tabel 33 Hoeveel plaatsen voor beschermd wonen heeft uw organisatie? (n=60) < >100 Gemiddeld Minder dan % 85% 42% 57% 73% % 42% 36% 20% % 17% 7% 7% Meer dan Meerdere organisaties verwachten dat de omzet van het beschermd wonen enigszins tot sterk zal krimpen. Dit geldt meer voor kleine organisaties dan voor grote organisaties. Tabel 34 Hoe zal uw omzet van het beschermd wonen zich naar verwachting ontwikkelen? (n=59) < >100 Gemiddeld Sterk krimpen tot verdwijnen 33% 20% 17% 43% 25% Enigszins krimpen 11% 35% 42% 7% 27% Zal gelijk blijven 22% - 42% 14% 19% Enigszins stijgen 11% 20% - 21% 14% Sterk stijgen Nog niet bekend/weet niet 22% 25% - 14% 15% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% De organisaties bieden beschermd wonen vooral aan voor ouderen met psychische problematiek. Een op de vijf aanbieders biedt beschermd wonen ook aan voor andere doelgroepen, zoals GGZ-cliënten, Korsakov-cliënten en/of jong dementerenden. Tabel 35 Richt uw organisatie zich alleen op beschermd wonen voor ouderen met psychische problematiek of ook op andere doelgroepen? (n=55) < >100 Alleen ouderen 78% 83% 82% 92% Zowel ouderen als andere doelgroepen, namelijk: 22% 17% 18% 8% 22/34

25 De volgende tabel toont of de tarieven die met gemeenten zijn afgesproken voor het beschermd wonen kostendekkend zijn. Dit blijkt vooral het geval bij de grotere organisaties. Kleinere organisaties zeggen vaker dat de tarieven niet kostendekkend zijn of weten nog niet of ze kostendekkend zijn. Tabel 36 Zijn de tarieven die u met gemeenten hebt afgesproken voor het beschermd wonen kostendekkend? (n=58) < >100 Gemiddeld Ja, bij alle gemeenten waar wij actief zijn - 26% 50% 36% 29% Ja, bij de meeste gemeenten waar wij actief zijn - 11% 25% 14% 12% Slechts bij een enkele gemeente waar wij actief zijn - 11% - 21% 9% Ja, bij de ene gemeente waar wij actief zijn 33% 16% - 14% 17% Nee 33% 26% 25% 14% 22% Weet niet/geen mening 33% 11% % Totaal 100% 100% 100% 100% 100% De volgende tabel toont of organisaties nieuwe arrangementen voor beschermd wonen hebben ontwikkeld of dit van plan zijn te doen. Vernieuwingen zijn vooral het leveren van meer maatwerk en eigen regie voor cliënten en daarnaast de inzet van mantelzorgers en vrijwilligers. Tabel 37 Hebt u een of meerdere van de volgende aanpassingen doorgevoerd binnen uw aanbod van beschermd wonen of bent u van plan dit te doen? (n=57) Reeds doorgevoerd Geplande ontwikkeling Niet van toepassing Totaal Meer maatwerk/eigen regie voor de cliënt 39% 26% 35% 100% Inzet mantelzorgers en vrijwilligers 32% 23% 45% 100% Combineren van doelgroepen 25% 21% 55% 100% Aanpassen personeelsmix 25% 20% 55% 100% De organisaties ervaren de volgende knelpunten rondom beschermd wonen: Administratieve lastendruk. Langdurig proces bij inkoop. Door dubbele grondslag is ZZP vaak meer van toepassing dan GGZ C. Constructie met centrumgemeenten, zeker wanneer de organisatie geen contract heeft bij deze gemeente. 23/34

26 Bijlage 1 De vragenlijst: vernieuwing in het sociaal domein Geachte raad van bestuur, geachte directie, Zoals aangekondigd in de directi , nodigt BMC Onderzoek u namens ActiZ uit om deel te nemen aan het ledenonderzoek over de vernieuwing in het sociaal domein. Met deze enquête wil ActiZ in beeld krijgen hoe ActiZ-leden zich positioneren in het sociaal domein en hoe zij werken aan vernieuwingen. Naast algemene vragen over uw organisatie en vernieuwing van de ondersteuning (algemene modules) bevat de enquête modules over specifieke diensten in het sociaal domein: individuele begeleiding, dagbesteding, hulp bij het huishouden, beschermd wonen en ondersteuning van mantelzorgers. ActiZ gebruikt de uitkomsten van het onderzoek om vernieuwingen te ondersteunen en in de belangenbehartiging de randvoorwaarden daarvoor te regelen. De algemene modules kunnen het beste worden ingevuld door een bestuurder/directielid. De modules per vorm van dienstverlening kunnen door de verantwoordelijke manager worden beantwoord. De vragenlijst kan door meerdere personen worden ingevuld door de onderstaande link door te sturen naar de verschillende personen. Het is niet mogelijk om tegelijkertijd vragen in te vullen. De antwoorden worden dan niet correct opgeslagen. Wij verzoeken u derhalve om de verschillende personen te vragen de enquête na elkaar in te vullen. Het invullen van de totale vragenlijst zal ongeveer 30 minuten tijd vragen. De antwoorden worden in de rapportage anoniem verwerkt. Wij danken u bij voorbaat hartelijk voor uw medewerking! Algemeen: Kenmerken organisatie en vervolgonderzoek Om te beginnen willen wij graag wat algemene informatie over uw organisatie ontvangen. Deze gegevens worden anoniem verwerkt. 1. Wat is de totale jaaromzet (som der bedrijfsopbrengsten) van uw zorgorganisatie/concern? jaaromzet kleiner dan 10 miljoen jaaromzet tussen de 10 en 40 miljoen jaaromzet tussen de 40 en 100 miljoen jaaromzet groter dan 100 miljoen 2. Wat is het aandeel Wmo (inclusief thuisbegeleiding bekostigd uit de Jeugdwet) in de jaaromzet 2015 van uw organisatie? Heeft u met gemeenten geen volumeafspraken gemaakt, dan kunt u de verwachte omzet bij benadering aangeven. aandeel Wmo 0 (einde vragenlijst) aandeel Wmo in is nog niet bekend. 24/34

27 3. Levert u onderstaande vormen van ondersteuning in de Wmo? Zo ja, welk percentage van de jaaromzet 2015 van uw organisatie is hiermee gemoeid? Wij hanteren hier de oude AWBZ-terminologie; in de Wmo kunnen deze vormen van ondersteuning verschillend worden aangeduid. Individuele begeleiding (inclusief thuisbegeleiding bekostigd uit de Jeugdwet) % Dagbesteding % Ondersteuning van mantelzorgers (incl. logeeropvang) % Hulp bij het huishouden % Beschermd wonen (voorheen GGZ-C) % Overige omzet Wmo % 4. Bent u per 2015 gestopt met onderstaande vormen van ondersteuning in de Wmo? Zo ja, wat was hiervan de reden? Individuele begeleiding (inclusief thuisbegeleiding bekostigd uit de Jeugdwet). Reden:... Dagbesteding. Reden:... Ondersteuning van mantelzorgers (incl. logeeropvang) Reden: Hulp bij het huishouden. Reden:... Beschermd wonen (voorheen GGZ-C). Reden: Welke andere vormen van ondersteuning levert u in het sociaal domein en hoe worden deze bekostigd? Meerdere antwoorden mogelijk. Antw. Cat: Publiek bekostigd, Privaat bekostigd, Publiek en privaat bekostigd, Onbetaald, N.v.t. Deelname aan het sociale (wijk-)team Welzijnsactiviteiten Vervoersoplossingen Maaltijdvoorziening Gemaksdiensten (was- en strijkservice, boodschappendienst, klussendienst, etc) Hulp bij administratie Schuldhulpverlening Activering en re-integratie Anders, namelijk 5b. Biedt u nog andere vormen van ondersteuning? Zo ja, welke en hoe worden deze bekostigd? 6. Hoe verwacht u dat de totale omzet van uw organisatie zich in het sociaal domein zich de komende jaren zal ontwikkelen? sterk krimpen tot verdwijnen enigszins krimpen zal gelijk blijven enigszins stijgen sterk stijgen nog niet bekend/weet niet Vervolg van het onderzoek 7. Uw gegevens worden geanonimiseerd verwerkt. Naast de vragenlijst interviewen we vertegenwoordigers van deelnemende organisaties om de uitkomsten te duiden en te verdiepen. Bent u eventueel bereid om deel te nemen aan een interview? 25/34

28 ja nee weet niet 8. (indien vorige vraag = ja). Wilt u hieronder uw gegevens invullen zodat wij u kunnen benaderen? Naam Functie Telefoon Vernieuwingen 9. Vernieuwing in het sociaal domein kan op tal van manieren plaatsvinden. Hoe belangrijk zijn de volgende vormen van vernieuwing in het sociaal domein voor uw organisatie op een schaal van 1-5, waarbij 1 staat voor helemaal niet belangrijk en 5 zeer belangrijk? Nieuwe vormen van ondersteuning/nieuwe diensten Ontwikkelen integrale arrangementen binnen sociaal domein Ontwikkelen integrale arrangementen over stelsels heen (Wmo/Zvw/Wlz) Bestaande producten doelmatiger aanbieden Toepassing nieuwe technieken (domotica, e-health, etc) Verbreding doelgroepen Uitbreiden naar particuliere markt Wijkgericht werken Versterken eigen regie cliënten Betrekken vrijwilligers en mantelzorgers Samenwerking met nieuwe partners Andere samenwerkingsvormen met bestaande partners Samenwerking met burgers bijvoorbeeld in een zorgcoöperatie Anders, namelijk 9b. Andere vorm van vernieuwing, namelijk. 10. Om vernieuwing van het ondersteuningaanbod mogelijk te maken, kan het nodig zijn dat gemeenten zorgen voor bepaalde randvoorwaarden. Hoe belangrijk zijn voor u de volgende randvoorwaarden op een schaal van 1-5, waarbij 1 staat voor helemaal niet belangrijk en 5 zeer belangrijk? Meerjarencontracten Reële tarieven Inkoop van integrale arrangementen binnen sociaal domein Inkoop van integrale arrangementen met verzekeraars of zorgkantoren Sturing en bekostiging op resultaat Sturing en bekostiging op populatie/wijkniveau Persoonsvolgende financiering Verminderen administratieve lasten Experimenteerruimte Innovatiebudget Beperken marktwerking/mededinging (bijvoorbeeld via Diensten van Algemeen Economisch Belang) 26/34

29 Anders, namelijk 10b. Andere randvoorwaarden, namelijk 11. Heeft uw organisatie afspraken gemaakt met gemeenten over de volgende randvoorwaarden? Meerjarencontracten Reële tarieven Inkoop van integrale arrangementen binnen sociaal domein Inkoop van integrale arrangementen met verzekeraars of zorgkantoren Sturing en bekostiging op resultaat Sturing en bekostiging op populatie/wijkniveau Persoonsvolgende financiering Verminderen administratieve lasten Experimenteerruimte Innovatiebudget Beperken marktwerking/mededinging (bijvoorbeeld via Diensten van Algemeen Economisch Belang) Anders, namelijk.. Antwoord categorieën: Ja, bij alle gemeenten waar wij actief zijn Ja, bij de meeste gemeenten waar wij actief zijn Slechts bij een enkele gemeente waar wij actief zijn Ja, bij de ene gemeente waar wij actief zijn Nee Weet niet/geen mening 11b. Andere randvoorwaarden, namelijk 12. In het vervolg op deze vragenlijst wil ActiZ nader onderzoek doen naar een aantal vernieuwingen binnen het sociaal domein. Kent u voorbeelden van regio s of gemeenten waarin onderstaande randvoorwaarden goed zijn geregeld en bijdragen aan vernieuwing van het ondersteuningsaanbod? Noteert u dan de naam van de regio/gemeente en een korte omschrijving van de vernieuwing. Meerjarencontracten: Goed voorbeeld.. Reële tarieven: Goed voorbeeld Inkoop van integrale arrangementen: Goed voorbeeld Sturing en bekostiging op resultaat: Goed voorbeeld Sturing en bekostiging op populatie/wijkniveau: Goed voorbeeld Persoonsvolgende financiering: Goed voorbeeld Verminderen administratieve lasten: Goed voorbeeld Experimenteerruimte: Goed voorbeeld Innovatiebudget: Goed voorbeeld Anders, namelijk 12b. Andere randvoorwaarden, namelijk 27/34

30 13. Mogelijk zijn er in uw organisatie goede voorbeelden van vernieuwing van het ondersteuningaanbod, de werkwijze of de relatie met samenwerkingspartners, waarvan andere organisaties kunnen leren. Omschrijft u deze vernieuwingen dan kort: Aanbod. Bijvoorbeeld nieuw ondersteuningsaanbod, integrale arrangementen. Goede voorbeelden: Werkwijze. Bijvoorbeeld versterken eigen regie cliënten, doelmatiger werken, toepassen nieuwe technieken. Goede voorbeelden: Samenwerking. Bijvoorbeeld: samenwerking met nieuwe partners of met nieuwe samenwerkingsvormen met bestaande partners. Goede voorbeelden: Individuele begeleiding Deze module gaat over individuele begeleiding (inclusief thuisbegeleiding bekostigd uit de Jeugdwet). Zorgorganisaties gebruiken hiervoor verschillende termen, zoals bijvoorbeeld Thuisbegeleiding. 14. Hoe zal uw omzet van de individuele begeleiding zich naar verwachting ontwikkelen? Sterk krimpen tot verdwijnen Enigszins krimpen Gelijk blijven Enigszins stijgen Sterk stijgen Nog niet bekend/weet niet 15. Zijn de tarieven die met u gemeenten hebt afgesproken voor de individuele begeleiding kostendekkend? Ja, bij alle gemeenten waar wij actief zijn Ja, bij de meeste gemeenten waar wij actief zijn Slechts bij een enkele gemeente waar wij actief zijn Ja, bij de ene gemeente waar wij actief zijn Nee Weet niet/geen mening 16. In welke mate ervaart uw organisatie concurrentie van de volgende partijen waar het gaat om individuele begeleiding? Geef een cijfer van 1 tot en met 5 waarbij 1 staat voor zeer weinig concurrentie en 5 voor zeer veel concurrentie. Maatschappelijk werk Welzijnsorganisaties Jeugdzorgaanbieders Andere bestaande aanbieders Nieuwe toetreders Gemeentelijke organisatie Sociaal wijkteam AMK Anders, namelijk 16b. Andere partijen, namelijk. 28/34

31 17. Heeft uw organisatie nieuwe arrangementen ontwikkeld? Meerdere antwoorden mogelijk Ja, (thuis)begeleiding gericht op werk en scholing Ja, combinatie van (thuis)begeleiding met wijkverpleging Ja, combinatie van (thuis)begeleiding met hulp bij het huishouden Ja, anders, namelijk Nee 17b. Biedt uw organisatie individuele begeleiding aan met een nieuwe samenwerkingspartner? Meerdere antwoorden mogelijk Ja, met een welzijnsorganisatie/aanbieder van maatschappelijk werk Ja, met een jeugdzorgaanbieder Ja, met een vrijwilligersorganisatie Ja, met GGZ- en/of GHZ-aanbieder Ja, met een ander type organisatie, namelijk Nee 18. Heeft uw organisatie uw aanbod van individuele begeleiding op één of meerdere manieren aangepast of bent u van plan dit te doen? [Antwoordcategorieën: Reeds doorgevoerd, Geplande ontwikkeling, N.v.t.] Inzet van vrijwilligers/mantelzorg Inzet andere personeelsmix Ondersteuning op afstand (via de tablet) Combinatie met groepsbegeleiding of welzijnsactiviteiten Anders 18b. Aanbod op andere manieren aangepast, namelijk. 19. Zijn er nog andere wijzen waarop u het aanbod van individuele begeleiding heeft vernieuwd of wil vernieuwen? Dagbesteding 20. Hoe zal uw omzet van de dagbesteding zich naar verwachting ontwikkelen? Sterk krimpen tot verdwijnen Enigszins krimpen Gelijk blijven Enigszins stijgen Sterk stijgen Nog niet bekend/weet niet 21. Zijn de tarieven die u met gemeenten hebt afgesproken voor de dagbesteding kostendekkend? Ja, bij alle gemeenten waar wij actief zijn Ja, bij de meeste gemeenten waar wij actief zijn Slechts bij een enkele gemeente waar wij actief zijn Ja, bij de ene gemeente waar wij actief zijn Nee 29/34