Eerste Motorfietstechnicus Beroepscompetentieprofiel. Niveau 3

Transcriptie

1 Eerste Motorfietstechnicus Beroepscompetentieprofiel Niveau 3 December 2015

2 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Colofon Algemene informatie over het beroep Mogelijke gebruikte functiebenamingen Beschrijving van het beroep Loopbaanperspectief Trends en innovaties Overzicht van kerntaken en werkprocessen in het beroep Beschrijving van de kerntaken Kerntaak Kerntaak Kerntaak Er bestaat in het Nederlands een dilemma als het gaat over het gebruik van woorden die als mannelijk en vrouwelijk geïnterpreteerd kunnen worden. We zouden consequent kunnen werken met 'hij/zij' en 'zijn/haar', maar dat geeft een gedwongenheid die wij stilistisch niet verantwoord vinden. De personen die in dit stuk de handelingen verrichten of beschreven worden, kunnen in onze optiek net zo goed mannen zijn als vrouwen. BCP Eerste Motorfietstechnicus

3 Inleiding Dit beroepscompetentieprofiel is in 2015 opgesteld door Innovam, in opdracht van OOMT. Om tot de inhoud van dit profiel te komen zijn gesprekken gevoerd met werknemers in de functie en de leidinggevenden van deze werknemers. De herkenbaarheid is gewaarborgd door de beroepscompetentieprofielen te bespreken met vertegenwoordigers van de branche. Een beroepscompetentieprofiel (BCP) beschrijft de kerntaken en werkprocessen in een bepaald beroep. Hierbij wordt uitgegaan van een vakvolwassen werknemer die al drie tot vijf jaar in het beroep werkzaam is. Drie begrippen staan centraal in het beroepscompetentieprofiel: context en kerntaken, opgesplitst in een aantal werkprocessen. De inhoud van een beroepscompetentieprofiel moet herkenbaar zijn voor het bedrijfsleven. Daarom worden deze profielen opgesteld in opdracht van of in samenwerking met het georganiseerde bedrijfsleven. Om het document een formele status te geven, is vaststelling door het georganiseerde bedrijfsleven noodzakelijk. Wat is de functie van een beroepscompetentieprofiel? Een beroepscompetentieprofiel kan verschillende functies vervullen. Binnen een branche kan het gebruikt worden voor verdere professionalisering van werknemers, voor de ontwikkeling van competentie-instrumenten en als voorlichtingsmateriaal. Daarnaast kan een beroepscompetentieprofiel dienen als input voor opleidingen in het middelbaar beroepsonderwijs. Het bedrijfsleven is immers afnemer van mbo-gediplomeerden en is daarom in hoge mate richtinggevend voor de eisen die gesteld moeten worden aan deze gediplomeerden. Conform deze ketengedachte is het bedrijfsleven verantwoordelijk voor het ontwikkelen en onderhouden van beroepscompetentieprofielen. SBB ontwikkelt en onderhoudt op basis van deze beroepscompetentieprofielen kwalificatiedossiers. Het onderwijs ontwikkelt op basis van de kwalificatiedossiers concrete opleidingen en examens. Indeling van het beroepscompetentieprofiel De informatie over het beroep is verdeeld over drie hoofdstukken. Het eerste hoofdstuk bevat de context van het beroep: algemene informatie, loopbaanontwikkelingen en trends en innovaties. Het tweede hoofdstuk geeft een overzicht van de hoofdtaken en werkzaamheden van de beroepsbeoefenaar (kerntaken en werkprocessen). Een uitwerking van deze werkzaamheden komt in hoofdstuk 3 aan bod. Bij het benoemen van de competenties wordt gebruik gemaakt van het Competentiemodel kenniscentra beroepsonderwijs bedrijfsleven powered by SHL, teneinde de vertaling van dit BCP naar een kwalificatiedossier te vereenvoudigen. BCP Eerste Motorfietstechnicus

4 Colofon Ontwikkeld door In opdracht van Verantwoording Innovam OOMT Vastgesteld door: OOMT Bestuur XX 2016 Te: Houten BCP Eerste Motorfietstechnicus

5 1. Algemene informatie over het beroep In dit hoofdstuk wordt het beroep nader omschreven. 1.1 Mogelijke gebruikte functiebenamingen Eerste monteur Monteur Motorfietsmonteur Technicus 1.2 Beschrijving van het beroep Werkomgeving De eerste motorfietstechnicus werkt in de werkplaats van het motorfietsbedrijf. Dit kan een (merk-)dealer of universeel bedrijf zijn. Binnen zijn functie heeft hij contact met collega s en/of de werkplaatschef. Bij grotere bedrijven kan er ook contact zijn met een partsmanager. Afhankelijk van de organisatieinrichting heeft hij contacten met klanten, de importeur en leveranciers. Typerende beroepshouding Rol en verantwoordelijkheden De eerste motorfietstechnicus heeft technisch inzicht en is creatief in het bedenken van oplossingen. Hij is communicatief sterk omdat hij met klanten over de motorfiets moet kunnen praten. Hij werkt adequaat met oog voor de veiligheid van zichzelf en de berijder van de motorfiets. Hij kan een stappenplan volgen en logisch redeneren. Hierdoor denkt hij vooruit bij zijn handelen. Hij is een echte doorzetter. Voor de eerste motorfietstechnicus is flexibiliteit belangrijk omdat hij weggeroepen kan worden om een collega te helpen. Aangezien hij contact heeft met klanten is het belangrijk dat hij er representatief uitziet, klantvriendelijk is en zich servicegericht opstelt. Qua bedrijfsvoering houdt hij rekening met de tijd die hij besteedt aan een motorfiets en werkt hij zo efficiënt mogelijk. Hij is zich bewust van de kosten richting klant. De eerste motorfietstechnicus werkt als allround medewerker en diagnose-expert in het bedrijf. Hij is verantwoordelijk voor de aan hem toegewezen taken. Hij wordt aangestuurd door de werkplaatschef of, bij kleinere bedrijven, door de ondernemer. Hij voert zijn werkzaamheden zelfstandig uit en is verantwoordelijk voor de geleverde kwaliteit. Meestal is zijn eigen controle voldoende. Een belangrijk onderdeel van zijn zelfstandigheid is dat hij zelf beslissingen moet nemen die hij richting klant kan verantwoorden. Hij geeft advies aan collega s als die werkzaamheden uitvoeren waar hij meer ervaring mee heeft. Hij controleert de werkzaamheden van de motorfietstechnicus. Op de werkvloer is hij de vraagbaak voor de overige monteurs en geeft hij hen advies. Hij heeft geen leidinggevende taken. BCP Eerste Motorfietstechnicus

6 Complexiteit Een groot deel van de uitvoerende werkzaamheden van de eerste motorfietstechnicus bestaat uit repeterende handelingen die volgens een vaste procedure worden uitgevoerd (onderhoudsbeurt). Het werk is op de werkorder duidelijk aangegeven. Daarnaast krijgt de eerste motorfietstechnicus, onder andere door veranderende techniek te maken met nieuwe werkzaamheden. Het stellen van een diagnose bij mechanische en elektronische storingen hoort tot zijn dagelijkse werkzaamheden. Voor hulp kan hij contact opnemen met de importeur. Het komt voor dat eerste motorfietstechnici de opleiding technisch specialist personenauto s volgen om zich verder te bekwamen in het stellen van diagnoses. Wettelijke beroepsvereisten Branche vereisten Nederlands en (moderne) vreemde talen Geen. Het is niet noodzakelijk maar wel wenselijk dat hij in het bezit is van een motorrijbewijs A. De eerste motorfietstechnicus moet beschikken over een goede beheersing van de Nederlandse taal, zowel in woord als geschrift. Hierbij kan gedacht worden aan communiceren met collega s, klanten en importeurs en het invullen van de werkorder. Op de werkorder moet bijgehouden worden welke werkzaamheden er aan de motor zijn uitgevoerd. Ook voor het claimen van garantie is de juiste documentatie belangrijk. De eerste motorfietstechnicus moet in staat zijn om documentatie in het Engels of Duits te lezen. Documentatie wordt niet snel vertaald in het Nederlands omdat de Nederlandse markt internationaal gezien vrij klein is. Rekenen/ wiskunde Rekenen en wiskunde komen op de werkvloer af en toe voor. De eerste motorfietstechnicus heeft deze achtergrond wel nodig om de waarden van diverse meetapparatuur te kunnen interpreteren. Hoofdrekenen is handig. Bijvoorbeeld om het totaalbedrag van een reparatie uit te rekenen. 1.3 Loopbaanperspectief De eerste motorfietstechnicus kan op basis van ervaring en diploma s doorgroeien naar de functie van: Werkplaatschef Vestigingsmanager BCP Eerste Motorfietstechnicus

7 1.4 Trends en innovaties Hieronder worden relevante ontwikkelingen voor het beroep beschreven. Trends en innovaties geven aan in hoeverre het beroep nog kan veranderen onder invloed van vernieuwingen. Het gaat hierbij om ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, ontwikkelingen in wetgeving en overheidsregulering en ontwikkelingen in de beroepsuitoefening zelf (bijv. technologische veranderingen of marktontwikkelingen in de sector). Arbeidsmarkt Het arbeidsmarktperspectief hangt sterk samen met conjuncturele ontwikkelingen én technologische trends. Vooral technologische ontwikkelingen zorgen voor een continu proces van innovatief denken en handelen. De techniek van motorfietsen wordt complexer waardoor het voor de eerste motorfietstechnicus belangrijker wordt om zich te blijven ontwikkelen. Hiermee vergroot hij zijn waarde op de arbeidsmarkt. Voor actuele gegevens over de arbeidsmarkt en onderwijs verwijzen wij u naar Voor trends en ontwikkelingen in de mobiliteitsbranche verwijzen wij u naar: Gegevens over BPV-plaatsen zijn te vinden op: en De bedrijvenregisters waarin alle beschikbare BPV-plaatsen zijn opgenomen zijn te vinden via Wetgeving en regelgeving Ontwikkelingen in de beroepsuitoefening Het aanpassen van de motorrijbewijzen naar een bepaalde cc- klasse heeft invloed op de verkoopaantallen en het type motorfietsen dat verkocht wordt. De onzekerheid over een verplichte APK-regeling zorgt voor onduidelijkheid bij klanten en bedrijven. De klant wordt steeds veeleisender en kritischer. Hij verwacht expertise en kwaliteit van service. Klanten willen bij werkzaamheden vaker op de hoogte gebracht worden inclusief verantwoording waarom bepaalde onderdelen vervangen zijn. Internet zorgt ervoor dat klanten prijzen vergelijken en elders onderdelen kopen met het verzoek om die te monteren. Er komt steeds meer techniek in motorfietsen die in auto s en bedrijfsauto s al van toepassing is, zoals ABS en aansturing via canbus systemen. De toename van elektronica in motorfietsen zorgt ervoor dat er vaker diagnose gesteld moet worden en, bij sommige merken, software geüpdatet moet worden. Het aantal onderdelen dat gerepareerd wordt neemt verder af. De nadruk zal, nog meer dan nu het geval is, liggen op het vervangen van onderdelen/modules. Het bijhouden van de handelingen die verricht zijn wordt steeds belangrijker. Voor de afhandeling van garanties bijvoorbeeld, wordt het steeds belangrijker dat de eerste motorfietstechnicus alle verplichte stappen doorlopen heeft en dit op de juiste manier documenteert voor de importeur. BCP Eerste Motorfietstechnicus

8 2. Overzicht van kerntaken en werkprocessen in het beroep In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de kerntaken en werkprocessen kenmerkend voor het beroep. Een kerntaak is een kenmerkende taak binnen de beroepsuitoefening. Het betreft een substantieel deel van de beroepsuitoefening naar omvang, tijdsbeslag, frequentie en/of belang. Een werkproces is een afgebakend onderdeel van een kerntaak. Het werkproces kent een begin en een eind, heeft een resultaat en wordt kenmerkend herkend in de beroepspraktijk. De werkprocessen worden in handelingen beschreven opdat duidelijk is wat de beroepsbeoefening inhoudt. Eerste Motorfietstechnicus Kerntaak Werkproces Kerntaak 1 Voert onderhoud uit 1.1 Bereidt onderhoud voor 1.2 Voert onderhoud uit 1.3 Rondt onderhoud af Kerntaak 2 Voert reparaties/vervangingen uit 2.1 Bereidt reparatie-/vervangingswerkzaamheden voor 2.2 Voert reparatie-/vervangingswerkzaamheden uit 2.3 Rondt reparatie-/vervangingswerkzaamheden af Kerntaak 3 Stelt diagnoses 3.1 Bereidt diagnoses voor 3.2 Voert diagnoses uit 3.3 Rondt diagnoses af BCP Eerste Motorfietstechnicus

9 3. Beschrijving van de kerntaken In dit hoofdstuk zijn de verschillende kerntaken in dit beroepscompetentieprofiel beschreven. Daarnaast worden in de rechterkolom de werkprocessen benoemd en resultaten die een werkproces moet opleveren. 3.1 Kerntaak 1 Kerntaak 1 Voert onderhoud uit Werkproces 1.1: Bereidt onderhoud voor De eerste motorfietstechnicus ontvangt een werkorder met de onderhoudswerkzaamheden en eventuele klachten/gebreken die de klant aangeeft. Hij voert een visuele inspectie uit en noteert daarbij alle punten die hem opvallen. Zaken die buiten de werkorder vallen worden doorgespeeld aan de werkplaatschef. Als er via de werkplaatschef, of door zelf te bellen met de klant, toestemming is extra gebreken mee te nemen in het onderhoud schrijft hij deze op de werkorder erbij. Hij verzamelt aanvullende informatie, gereedschap, (vervangings-)materialen, onderdelen en (hulp)middelen om het onderhoud uit te kunnen voeren. Werkproces 1.2: Voert onderhoudswerkzaamheden uit De eerste motorfietstechnicus voert het onderhoud uit. Hij voert controles uit die op de werkorder staan vermeld en voert werkzaamheden uit die nodig zijn. Als tijdens het uitvoeren van het onderhoud toekomstige gebreken zichtbaar worden informeert hij de werkplaatschef of belt hij zelf met de klant. Hij maakt meteen een berekening van de tijd die het kost om de handelingen uit te voeren. Hierdoor kan ook de klant geïnformeerd worden over de extra kosten. Het kan ook zijn dat hij zijn werkzaamheden moet onderbreken om een collega advies te geven. Werkproces 1.3: Rondt onderhoudswerkzaamheden af De eerste motorfietstechnicus controleert de uitgevoerde onderhoudswerkzaamheden. Hij maakt de werkplek en het gereedschap schoon en ruimt beide op. De overgebleven restmaterialen worden volgens de daarvoor geldende procedures afgevoerd. Daarna vult hij de werkorder in. Hierop noteert hij: de uitgevoerde werkzaamheden, de gebruikte materialen en onderdelen, de gewerkte tijd en opmerkingen die van belang zijn. De ingevulde werkorder geeft hij af bij de werkplaatschef of receptionist en hij meldt de motor klaar. Vakkennis Heeft kennis van vaktermen in de branche Heeft kennis van procedures Heeft kennis van gereedschappen Heeft kennis van mechanische componenten/onderdelen Vakvaardigheden Kan relevante gereedschappen en hulpmiddelen gebruiken/bedienen Kan (technische) informatie achterhalen Kan werken met voorkomende formulieren, werkbonnen en checklist Kan smeermiddelen gebruiken/toepassen Kan berekeningen maken Kan flexibel zijn Kan advies geven Kan wettelijke regels, voorschriften en bedrijfsprocedures toepassen met betrekking tot veiligheid, gezondheid en milieu Competenties die nodig zijn om kerntaak 1 goed uit te voeren: Samenwerken en overleggen Vakdeskundigheid toepassen Materialen en middelen inzetten Kwaliteit leveren Instructies en procedures opvolgen Formuleren en rapporteren Bedrijfsmatig handelen BCP Eerste Motorfietstechnicus

10 3.2 Kerntaak 2 Kerntaak 2 Voert reparaties/vervangingen uit Werkproces 2.1: Bereidt reparatie-/vervangingswerkzaamheden voor De eerste motorfietstechnicus ontvangt een werkorder waar de werkzaamheden en eventuele klachten/gebreken die de klant aangeeft op staan. Als de klant aanwezig is vraagt hij hem de klacht te beschrijven of hij belt hem op. Afhankelijk van de reparatie/vervanging voert hij een visuele inspectie uit van de motor. Als het nodig is, en hij is bevoegd, wordt een proefrit gemaakt om zelf te constateren wat er mis is. Hij sluit eventueel uitleesapparatuur aan en verzamelt aanvullende informatie, gereedschap, (vervangings) materialen, onderdelen en (hulp)middelen om de reparatie/vervanging uit te kunnen voeren. Als het een vage klacht betreft wordt er eerst een diagnose gesteld (zie kerntaak diagnose stellen). Komt de eerste motorfietstechnicus er niet uit, dan wordt de werkplaatschef ingeschakeld of contact opgenomen met de importeur. Werkproces 2.2: Voert reparatie-/vervangingswerkzaamheden uit Op basis van de werkorder demonteert, repareert en/of vervangt de eerste motorfietstechnicus één of meerdere onderdelen. Schades en dure (mechanische) onderdelen als een versnellingsbak worden meestal gereinigd en gerepareerd. Elektronische onderdelen worden na gemeten en beoordeeld te zijn eventueel vervangen. Als het nodig is wordt het gerepareerde of vervangen onderdeel via de uitleesapparatuur opnieuw gekalibreerd. Indien garantiebepalingen van de importeur of leverancier van toepassing zijn, voert hij de daarvoor benodigde handelingen uit. Bij onverwachte gebreken/kosten wordt de werkplaatschef hiervan op de hoogte gebracht of belt hij zelf met de klant. Hij geeft dan meteen een schatting van de kosten voor de klant. Pas na akkoord van de klant worden deze onverwachte gebreken ook verholpen. Werkproces 2.3: Rondt reparatie-/vervangingswerkzaamheden af Na het uitvoeren van de werkzaamheden controleert de eerste motorfietstechnicus of de klachten verdwenen zijn. Dit kan zijn via meetgereedschap en/of uitleesapparatuur of een proefrit. De werkplek en het gereedschap wordt schoongemaakt en opgeruimd. Op de werkorder noteert hij de gebruikte materialen en onderdelen, de gewerkte tijd en opmerkingen die van belang zijn voor het dossier van de motorfiets. De ingevulde werkorder geeft hij af bij de werkplaatschef of receptionist en hij meldt de motor klaar. Vakkennis Heeft kennis van vaktermen in de branche Heeft kennis van materialen Heeft kennis van gereedschappen Heeft kennis van elektrische componenten/onderdelen Heeft kennis van mechanische componenten/onderdelen Heeft kennis van de procedures Heeft kennis van middelen voor reinigen en smeren van onderdelen Vakvaardigheden Kan relevante gereedschappen en hulpmiddelen gebruiken/bedienen. Kan (technische) informatie achterhalen, ook als dat in een moderne vreemde taal is gedocumenteerd Kan bevindingen mondeling toelichten Kan bevindingen schriftelijk toelichten Kan reinigings- en smeermiddelen gebruiken/toepassen Kan wettelijke regels, voorschriften en bedrijfsprocedures toepassen met betrekking tot veiligheid, gezondheid en milieu Competenties die nodig zijn om kerntaak 2 goed uit te voeren: Samenwerken en overleggen Vakdeskundigheid toepassen Materialen en middelen inzetten Kwaliteit leveren Instructies en procedures opvolgen Formuleren en rapporteren Bedrijfsmatig handelen BCP Eerste Motorfietstechnicus

11 3.3 Kerntaak 3 Kerntaak 3 Stelt diagnoses Werkproces 3.1: Bereidt diagnoses voor De eerste motorfietstechnicus ontvangt van de werkplaatschef een werkorder waarop een klacht of storing staat. Het kan gaan om alle werkzaamheden die aan een motorfiets uitgevoerd kunnen worden. Bijvoorbeeld een mechanische of elektronische storing zoals een tikkend geluid of een brandend controlelampje. Hij verzamelt gestructureerd aanvullende informatie door bij collega s te vragen of zij de storing of klacht herkennen, of door (online) documentatie te raadplegen. Aan de klant vraagt hij wanneer het probleem zich precies voordoet (RPM, stad of snelweg, koude of warme motor etc.). Als de klant er niet is belt hij hem op om het probleem duidelijk te krijgen. Als het nodig is, en hij is bevoegd, maakt hij een proefrit. Op basis van de informatie kiest hij gereedschappen en (hulp)middelen. Werkproces 3.2: Voert diagnoses uit De eerste motorfietstechnicus spoort de oorzaak van de storing of klacht op. Als er een stappenplan aanwezig is met bijvoorbeeld storingscodes dan loopt hij dat door. Dit is noodzakelijk voor het verwerken van de reparatie en eventueel het claimen van garantiedelen en werkzaamheden. Op basis van zijn ervaring, berekeningen en schema s controleert hij de motor. Daarvoor gebruikt hij (online)documentatie, ondersteuning van collega s en de importeur. Voor mechanische klachten is vooral een visuele inspectie, ervaring en kennis van de opbouw van de motor belangrijk. Het kan ook zijn dat hij een collega helpt met het stellen van een diagnose. Werkproces 3.3: Rondt diagnoses af Als de diagnose gesteld is, controleert hij of hij alle stappen van het diagnoseproces doorlopen heeft. Op basis van de resultaten bepaalt hij hoe het probleem verholpen moet worden. Op de werkorder noteert hij de gebruikte materialen, onderdelen en de gewerkte tijd. In het advies geeft hij een zo zorgvuldig mogelijke inschatting van de kosten (materialen en tijd) voor het oplossen van de klacht/storing. De ingevulde werkorder geeft hij af bij de werkplaatschef of receptionist. De klant wordt geïnformeerd over de reparatie/vervanging. Pas na akkoord wordt begonnen met de werkzaamheden die op de werkorder staan. Vakkennis Heeft kennis van vaktermen in de branche Heeft kennis van de kwaliteitsnormen Heeft kennis van middelen voor reinigen en smeren van onderdelen Heeft kennis van elektronische componenten/onderdelen Heeft kennis van mechanische componenten/onderdelen Heeft kennis van gereedschappen Heeft kennis van meet- en testapparatuur voor (elektronische) componenten en systemen. Vakvaardigheden Kan al zijn werkzaamheden en diagnose mondeling toelichten Kan bevindingen schriftelijk toelichten Kan relevante gereedschappen en hulpmiddelen gebruiken/bedienen. Kan (technische) informatie achterhalen, ook als dat in een moderne vreemde taal is gedocumenteerd Kan overweg met allerhande internet informatiebronnen Kan berekeningen maken Kan advies geven Kan de klant te woord staan Competenties die nodig zijn om kerntaak 3 goed uit te voeren: Samenwerken en overleggen Vakdeskundigheid toepassen Materialen en middelen inzetten Analyseren Onderzoeken Kwaliteit leveren Instructies en procedures opvolgen Formuleren en rapporteren Bedrijfsmatig handelen BCP Eerste Motorfietstechnicus