7. Psychologische Methodenleer 7.1 Doelstelling van het onderwijsprogramma

Transcriptie

1 Derde Bachelorjaar, Psychologische Methodenleer 7. Psychologische Methodenleer 7.1 Doelstelling van het onderwijsprogramma Methodologische overtuigingen en overwegingen sturen zowel de inrichting van psychologisch onderzoek als de toepassing van onderzoeksresultaten in de maatschappij. Het is dan ook onmogelijk om psychologisch onderzoek op waarde te kunnen schatten zonder een gedegen methodologische kennis. Iedere student die afstudeert aan een wetenschappelijke opleiding moet daarom bekend zijn met basisconcepten uit de methodologie. De programmagroep Psychologische Methodenleer verzorgt het methodologisch onderwijs dat verplicht is voor alle studenten Psychologie in de propedeuse en het tweede bachelorjaar. Voor studenten die bijzonder geïnteresseerd zijn in methodologische problemen, en voor studenten die een inhoudelijke studie willen aanvullen met een meer gedegen methodologische opleiding, verzorgt de programmagroep daarnaast de specialisatie Psychologische Methodenleer. De algemene doelstelling van het onderwijs is het aanleren van een kritische en analytische houding ten opzichte van psychologisch onderzoek. Dit komt op verschillende manieren tot uiting. Door het blootleggen van veel gemaakte fouten in empirisch onderzoek en het aantonen van inconsistenties in theoretische redeneringen proberen methodologen onderzoekers attent te maken op de vele valkuilen van psychologisch onderzoek. Deze houding is gericht op de verbetering van het psychologisch onderzoek en de praktijkvoering. In de tweede plaats ontwikkelen methodologen nieuwe methoden, technieken en bewijsvoeringen. Zo worden bijvoorbeeld modellen ontwikkeld voor de ontwikkeling van psychologische stoornissen en voor de analyse van strategieën die kinderen gebruiken op rekentaken. Ook wordt onderzocht aan welke criteria psychologische tests moeten voldoen om gemiddelden tussen groepen te kunnen vergelijken (denk bijvoorbeeld aan verschillen tussen etnische groepen op IQ-tests). Een andere nieuwe techniek waaraan aandacht wordt besteed is testafname via de computer, waarbij de inhoud van de test adaptief is en wordt afgestemd op het antwoordpatroon van degene die de test maakt. In de derde plaats zijn er theoretische problemen die zo algemeen zijn dat zij in andere onderdelen van de psychologie nauwelijks aan de orde komen, maar wel door methodologen worden bestudeerd. Bijvoorbeeld: wat is de status van psychologische begrippen zoals algemene intelligentie, extraversie of attitudes? Bestaan die eigenschappen echt of moeten ze beschouwd worden als theoretische constructies, die weliswaar nuttig zijn voor het voorspellen van studiesucces en het selecteren van sollicitanten, maar verder geen enkele aanspraak kunnen maken op de werkelijkheid? Zulke algemene vragen bevinden zich op het snijvlak van psychologie en filosofie en worden in de empirisch georiënteerde psychologie enigszins verwaarloosd. In de methodologie worden zij diepgaand behandeld. In het onderwijs dat verplicht is voor alle studenten wordt methodologie behandeld op inleidend niveau. In de specialisatie wordt dieper ingegaan op de verschillende aspecten van de methodenleer. Wanneer het derde jaar met succes is afgerond zijn er twee mogelijkheden voor verdere specialisatie in de Methodenleer: òf men volgt de éénjarige aansluitmaster, òf men kiest voor de tweejarige Research Master. 7.2 Beroepsmogelijkheden Het is mogelijk om na afronden van een bachelor met specialisatie Psychologische Methodenleer de arbeidsmarkt op te gaan. In dat geval zal men in aanmerking komen voor functies waarvoor een academische opleiding gevraagd wordt. Met een bachelor PML heeft men kennis van de belangrijkste onderzoeksmethoden en data-analysetechnieken, maar geen praktische ervaring met zelfstandig uitgevoerd empirisch onderzoek. Er valt te denken aan een baan in de (wetenschaps-) journalistiek, op een data-analyse afdeling van onderzoeksbureaus, en dergelijke. Voor functies in het veld van Psychologische Methodenleer zal echter over het algemeen een afgeronde master Methodenleer worden 203

2 Derde Bachelorjaar, Psychologische Methodenleer gevraagd. Bij de beschrijving van de beroepsmogelijkheden worden daarom hieronder ook de beroepsmogelijkheden na het afronden van een masterprogramma besproken. Met de aansluitmasterspecialisatie PML heeft men een meer uitgebreide kennis van de belangrijkste onderzoeksmethoden en data-analysetechnieken en praktische ervaring met het doen van onderzoek en het publiceren erover. Deze afgestudeerden komen voornamelijk terecht in onderzoeksfuncties. Deze functies zijn niet beperkt tot de methodenleer, maar zijn verspreid over de gehele psychologie en diverse andere wetenschapsgebieden. Enkele voorbeelden van functies die door methodologen worden vervuld zijn: - Methodologisch adviseur, bijv. op het gebied van onderwijsresearch, psychodiagnostiek, research management. - Praktijkgericht onderzoeker in het bedrijfsleven, o.a. bij testuitgevers, de researchafdeling van banken, bureaus voor marktonderzoek en opiniepeiling. - Beleidsmedewerker bij overheid en subsidiegevers. - Zelfstandig gevestigd onderzoeker. 7.3 Onderwijsprogramma derde bachelorjaar PML In het derde bachelorjaar worden vakken gevolgd die de kern vormen van de Psychologische Methodenleer en ter afsluiting van de bachelor moet verslag worden gedaan van een literatuuronderzoek naar een methodologisch onderwerp: de bachelorthese. Het eerste semester wordt geheel gevuld met het Basisprogramma PML. Dit basisprogramma bestaat uit vier cursussen die ieder weer bestaan uit modules van een week. In de eerste cursus Basisvaardigheden Wiskunde, Statistiek & Programmeren wordt de wiskundige en statistische kennis opgehaald die in de eerste twee jaar is opgedaan. Dit zorgt ervoor dat alle gevorderde cursussen met voldoende achtergrondkennis kunnen worden gevolgd. Verder komt voor het eerst programmeren aan bod. Deze technische vaardigheid is nodig om later modellen te passen en analyses uit te voeren met het programma R dat SPSS vervangt. In het gedeelte Grondslagen van de Methodologie wordt verder voortgebouwd op de grondslagen uit het tweede jaar. De aandacht zal vooral uitgaan naar het meten van psychologische eigenschappen en processen en het trekken van valide conclusies op basis van deze metingen. De cursus Algemene Latente Variabele Modellen richt zich in eerste instantie op de moeizame relatie tussen de waargenomen score van een persoon op een test (b.v. extraversie, intelligentie) en de ware positie van de persoon op zo n principieel niet waarneembare (latente) variabele. Daarna wordt aandacht besteed aan de geavanceerde statistische analyse van de resultaten van empirisch onderzoek voor metrische (continue) variabelen. De belangrijkste psychometrische modellen worden behandeld. Verder worden analysetechnieken besproken die aansluiten op de variantieanalyse die in het tweede jaar is behandeld. Het gaat hierbij om een uitbreiding van univariate naar multivariate analyses. Het basisprogramma wordt afgesloten met een cursus over multivariate analyse van kwalitatieve (discrete) variabelen Applied Discrete Multivariate Analysis (ADMA). In het tweede semester worden de wetenschapstheoretische en de meer technische lijnen verder uitgewerkt. Er wordt een analysetechniek geïntroduceerd voor niet-experimenteel onderzoek: Structural Equation Modelling (SEM). Daarna volgt de verplichte bachelorthese. Naast deze onderdelen kan in het tweede semester een keuze gemaakt worden uit het overige onderwijsaanbod van PML of uit onderdelen van andere programmagroepen. Samengevat ziet het derde jaar er als volgt uit: 204

3 Derde Bachelorjaar, Psychologische Methodenleer Semester 1 Semester 2 8 wkn 8 wkn 4 wkn 8 wkn 8 wkn 4 wkn 12 ec 12 ec 6 ec 12 ec 12 ec 6 ec WS&P GSM ALVM ADMA SEM (6) Bachelorthese (9-12) J&DM (6) Noot: verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt Eerste semester: Basisprogramma PML (30 ec) Verplichte onderdelen - Basisvaardigheden Wiskunde, Statistiek & Programmeren (WS&P) (6 ec) - Grondslagen van de Methodologie (GSM)(6 ec) - Algemene Latente Variabele Modellen (ALVM) (12 ec) - Applied Discrete Multivariate Analysis (ADMA) (6 ec) Tweede semester: Verdieping PML (30 ec) Verplichte onderdelen - Bachelorthese (9 of 12 ec) - Structural Equation Modeling (SEM) (6 ec)* Keuzeonderdelen - Judgement and Decision-Making (6 ec) - Onderdelen uit andere specialisaties (6 of 9 ec) * Cursussen aangeduid met * worden in het Engels gegeven. Honoursprogramma Voor informatie over de mogelijkheden voor een honoursbachelorprogramma wordt verwezen naar hoofdstuk 3. Voor een specifieke invulling van het honoursprogramma bij Psychologische Methodenleer kan men contact opnemen met de coördinator van het PML-honourstraject, prof. dr. D. Borsboom. 7.4 Nadere inlichtingen en mentoraat Studieadvisering Psychologische Methodenleer Prof. dr. Denny Borsboom, kamer 2.11, telefoon , is onderwijscoördinator van de programmagroep. Bij hem kan men terecht met vragen en problemen rond het onderwijsen studieprogramma. Coördinatie basisprogramma Methodenleer Dr. Dylan Molenaar, kamer 2.08, D.Molenaar@uva.nl, coördineert het basisprogramma in het eerste semester van het derde bachelorjaar. Bij hem kan men terecht met vragen over het basisprogramma. Mentoraat Psychologische Methodenleer De studenten die Psychologische Methodenleer als specialisatie kiezen of die Methodenleer met een andere specialisatie willen combineren, nemen deel aan het mentorensysteem. Zij krijgen een medewerker van de programmagroep als mentor met wie ze drie of vier keer per jaar de voortgang en planning van de studie kunnen bespreken. Het is de bedoeling dat de gesprekken onnodige vertraging van de studie voorkomen, de juiste vakkenkeuze bevorderen en dat eventuele problemen in het onderwijsprogramma van PML worden gesignaleerd. Studenten die nog geen mentor hebben, kunnen zich aanmelden bij het secretariaat PML, kamer

4 Derde Bachelorjaar, Psychologische Methodenleer 7.5 Contactgegevens secretariaat en coördinatoren PML Secretariaat Mw. W.H.M. van Osch, kamer 2.10, tel , Onderwijscoördinator Prof. dr. D. Borsboom, kamer 2.11, tel , Websites Voorzitter van de programmagroep Prof. dr. H.L.J. van der Maas, kamer 2.07, tel , Studentenfractie PML Voor contactgegevens van de docenten van PML en een overzicht van hun interessegebieden: zie Hoofdstuk 10. Op de volgende pagina s staat een alfabetisch overzicht van de bacheloronderdelen die gevolgd kunnen worden binnen de specialisatie Psychologische Methodenleer. 206

5 Overzicht Basisprogramma PML 30 ec Plaats in het rooster Semester 1, periode 1, 2 en 3 Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2 Diverse docenten Methodenleer Inlichtingen D.Molenaar@uva.nl Het doel van het basisprogramma Psychologische Methodenleer is om een goede basiskennis van de algemene methodologie en de psychometrie te krijgen. Er wordt dieper in gegaan op de grondslagen en controverses in de methodologie en je leert hoe modellen kunnen worden gebruikt om psychologische eigenschappen en processen te beschrijven. Naast theoretische kennis ontwikkel je ook technische vaardigheden in het toepassen van modellen en het beschrijven en presenteren van methodologische onderwerpen. Het basisprogramma PML, verplicht voor bachelor studenten Psychologische Methodenleer, bestaat uit vier onderdelen waarin deze kennis en vaardigheden aan bod komen (zie voor een inhoudelijke beschrijving van het curriculum de aparte cursusbeschrijvingen). Het programma begint met een introductieweek waarin studenten de medewerkers, medestudenten maar ook zichzelf beter leren kennen. Er zal aandacht worden besteed aan curriculum, carrièreperspectieven en studievaardigheid, studiekeuze en studieplanning in het verleden en de toekomst. Hoorcolleges, werkcolleges, computerpractica en werkgroepen waarin opdrachten worden gemaakt of referaten worden gehouden. Het programma wordt afgesloten met een symposium waarbij alle studenten een eindpresentatie geven. Toetsvorm Opdrachten, tentamen en take-home tentamen. Het cijfer wordt per programmaonderdeel gegeven en is een gewogen gemiddelde. Zie voor toetsdata de aparte cursusbeschrijvingen. Studiematerialen en kosten Artikelen en/of hoofdstukken die voorafgaand aan ieder programmaonderdeel bekend worden gemaakt. Onderwijstijden De onderdelen bestaan uit onderwijsweken die als volgt zijn opgebouwd: Maandag: nieuwe stof en bijbehorende opdrachten worden uitgedeeld. Dinsdag: nieuwe stof lezen en bijbehorende opdrachten maken. Woensdag: college van 9:00-11:00, werkgroep van 11:00-13:00 uur, opdracht inleveren. Donderdag: nieuwe stof lezen en bijbehorende opdrachten maken. Vrijdag: college van 9:00-11:00, werkgroep van 11:00-13:00 uur, kleine opdracht. Maandag: college van 9:00-11:00, werkgroep van 11:00-15:00 uur, opdracht inleveren. Zie voor exacte tijden en locaties de aparte cursusbeschrijvingen op de volgende pagina s. Bijzonderheden De cursussen kunnen afzonderlijk gevolgd worden door studenten van andere richtingen. 207

6 Basisprogramma PML Basisvaardigheden Wiskunde, Statistiek & Programmeren 6 ec 7203BM23XY Plaats in het rooster Semester 1, periode 1 Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2 Diverse docenten Methodenleer Inlichtingen D.Molenaar@uva.nl Om dieper inzicht te krijgen in de grondslagen van de methodologie en de psychometrie is een bepaalde hoeveelheid voorkennis van wiskunde en statistiek nodig. In deze cursus wordt de benodigde kennis aan de hand van praktische opdrachten opgehaald. Bij de module Wiskunde komen de volgende onderwerpen aan bod: limieten, continuïteit van functies, differentiëren en integreren, exponentiële functies en de natuurlijke logaritme, matrixalgebra. Deze kennis stelt je in staat om van de meeste formules die je in de literatuur tegenkomt te begrijpen wat ze betekenen. Bij de module Statistiek komt het volgende aan bod: verzamelingen, axioma s, kansrekening, ongelijkheden, random variabelen, kansverdelingen, centrale limietstelling, wet van de grote aantallen, schatting- en toetsingstheorie. Met deze kennis krijg je een beter inzicht in de achtergrond van het toetsen van hypotheses en het opstellen van modellen. Bij de module R komen de volgende onderwerpen aan bod: vectoren en matrices, functies, if/else statements, looping, lists en indexering, simpele analyses uitvoeren. R is een programmeertaal die bedoeld is om analyses uit te voeren. In de toegepaste methodenleer vakken wordt bijna uitsluitend gebruik gemaakt van R en niet meer van SPSS. Hoorcolleges gevolgd door practica waar computeropdrachten worden gemaakt. Toetsvorm Opdrachten en tentamen. Het cijfer is een gewogen gemiddelde van opdrachten (1/3) en tentamen (2/3). Studiematerialen en kosten Artikelen en/of hoofdstukken beschikbaar via Blackboard. Onderwijstijden Ma Wo Wo Vrij t/m Ma t/m Wo t/m Toetsdatum Ma uur uur zaal DB uur zaal DB uur introductiefeest uur zaal DB

7 Basisprogramma PML Grondslagen van de Methodologie 6 ec 7203BM24XY Plaats in het rooster Semester 1, periode 1 Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2 Diverse docenten Methodenleer Inlichtingen D.Molenaar@uva.nl In deze cursus maak je kennis met de wetenschapstheoretische achtergrond van de methodologie, met de nadruk op het meten van psychologische eigenschappen en het trekken van conclusies over deze eigenschappen. Bij de eerste module Meten komen de volgende onderwerpen aan bod: meettheorie, meetniveaus en meetmodellen. Het meten van psychologische eigenschappen is een lastige aangelegenheid waarover verschillende theorieën bestaan. Meten is veel complexer en controversiëler dan inleidende boeken doen voorkomen. Bij de tweede module Weten komen de volgende onderwerpen aan bod: het inductieprobleem, causale inferentie en Bayesiaanse inferentie. Hierbij is de centrale vraag: wanneer kunnen we concluderen dat hypotheses voldoende zijn ondersteund?. Bij de derde module Validiteit komen de volgende onderwerpen aan bod: verschillende interpretaties van validiteit volgens verschillende testtheorieën en validiteit in de praktijk. Hierbij is de centrale vraag: hoe bepalen we of scores op vragenlijsten en vaardigheidstests daadwerkelijk de aangenomen onderliggende psychologische eigenschap meten?. Hoorcolleges gevolgd door werkgroepen waarin opdrachten worden gemaakt, discussies worden gevoerd en referaten worden gehouden. Studenten bereiden de colleges en werkgroepen voor door de stof te lezen en korte opdrachten hierover te maken. Toetsvorm Schrijfopdrachten en take-home tentamen. Het cijfer is een gewogen gemiddelde van opdrachten (1/3) en tentamen (2/3). Studiematerialen en kosten Artikelen en/of hoofdstukken beschikbaar via Blackboard. Onderwijstijden Wo t/m Vrij t/m Ma t/m uur zaal DB

8 Basisprogramma PML Algemene Latente Variabele Modellen 12 ec 7203BM30XY Plaats in het rooster Semester 1, periode 2 Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie, Onderzoekspracticum en VRT-2. Basisvaardigheden Wiskunde, Statistiek & Programmeren Diverse docenten Methodenleer Inlichtingen D.Molenaar@uva.nl Psychometrische modellen worden gebruikt om psychologische eigenschappen en processen te beschrijven. In deze cursus maak je kennis met de belangrijkste modellen en leer je wat verschillende modellen met elkaar gemeen hebben. Verder ga je deze kennis praktisch toepassen door de modellen te passen op echte data. Bij de eerste module Latente Klasse Modellen komen de volgende onderwerpen aan bod: exploratieve en confirmatieve latente klasse analyse, multigroep analyse en praktische toepassingen. Bij de tweede module Factor Analyse komen de volgende onderwerpen aan bod: het lineaire factormodel, parameter schattingen, latente regressie en model selectie. Bij de derde module Item Respons Theorie komen de volgende onderwerpen aan bod: verschillende dichotome IRT-modellen, informatie functie, model fit, differentieel item functioneren, polytome modellen, samenhang met factoranalyse. Bij de vierde module Gevorderde Modellen worden de onderwerpen uit de voorgaande onderdelen uitgebreid en veralgemeniseerd. Hoorcolleges gevolgd door computerpractica of werkgroepen waarin opdrachten worden gemaakt, discussies worden gevoerd en referaten worden gehouden. Studenten bereiden de colleges en practica voor door de stof te lezen en korte opdrachten hierover te maken. Toetsvorm Opdrachten en tentamen. Het cijfer is een gewogen gemiddelde van opdrachten (1/3) en tentamen (2/3). Studiematerialen en kosten - Mellenbergh, G. J. (2011). A conceptual introduction to psychometrics. Development, analysis, and application of psychological and educational tests. The Hague, the Netherlands: Eleven International Publishing. ISBN , ± 45,00. - Artikelen en/of hoofdstukken beschikbaar via Blackboard. Onderwijstijden Wo t/m Vrij t/m Ma t/m Toetsdatum Vrij uur uur zaal DB

9 Basisprogramma PML Applied Discrete Multivariate Analysis 6 ec 7203BM35XY Plaats in het rooster Semester 1, periode 3 Toelatingsvoorwaarden Propedeuse Psychologie, OP, VRT-2 en Grondslagen van de Psychologie Diverse docenten Methodenleer Inlichtingen D.Molenaar@uva.nl Het leren toepassen van statistische technieken op frequentie-data. In deze cursus wordt de analyse van multivariate frequentie-data in de vorm van kruistabellen behandeld. Aan de orde komen onder ander de chi-kwadraat toets, odds ratios, twee- en drie-dimensionale kruistabellen, het log-lineaire model, het logit-model, stapsgewijs toetsen van log-lineaire modellen, maten voor associatie en overeenstemming. Het gebruik van de technieken wordt geïllustreerd in SPSS. Er zijn 5 opdrachten die een/twee maal per week worden ingeleverd. Hoorcolleges en computeroefeningen (combinatie handrekenen en SPSS). Toetsvorm Computeropdrachten (50%) en tentamen met 5 open vragen (50%). Studiematerialen en kosten Literatuur beschikbaar via Blackboard. Onderwijstijden Ma t/m Wo t/m Vrij t/m Toetsdatum Vrij uur uur zaal DB

10 Bachelorthese Psychologische Methodenleer Toelatingsvoorwaarden 9 of 12 ec 7203BMT9XY of 7203BMT12Y Basisprogramma PML Alle docenten van de programmagroep 9 ec: het kunnen maken van een literatuuroverzicht op een specialistisch terrein. Deelleerdoelen: het kunnen formuleren van een heldere vraagstelling op het terrein van de specialisatie. Het kunnen zoeken naar en selecteren van de belangrijkste wetenschappelijke literatuur over die vraagstelling. Het kunnen integreren en evalueren van de gevonden literatuur in een eigen betoog waarin de vraagstelling wordt verantwoord en beargumenteerd beantwoord. Het kunnen toepassen van relevante APA normen. 12 ec: het kunnen formuleren van een onderzoeksvoorstel gebaseerd op een vraagstelling die aansluit bij het literatuuroverzicht. De programmagroep biedt een aantal onderwerpen aan. Deze zijn te vinden op Blackboard onder Stage en These Methodenleer. Werkwijze, eisen en beoordeling Studenten nemen contact op met de docent van het onderwerp van hun keuze. De werkwijze bij het tot stand komen van de Bachelorthese, de eisen waaraan de these moet voldoen en de beoordelingscriteria staan uitgebreid beschreven op Blackboard. De student levert tijdens het traject de volgende producten op: vraagstelling en gevonden literatuur, opzet, eindversie, verbeterde eindversie. Bij elk product, behalve het eerste, geeft de student schriftelijk aan hoe de feedback van de docent op het voorgaande product is verwerkt. De betreffende opleverdata worden direct na de introductiebijeenkomst schriftelijk vastgelegd in een thesecontract. Na ondertekening van het thesecontract volgt altijd een beoordeling, die dus ook onvoldoende kan zijn. De cursus wordt afgesloten met een presentatie van de these aan medestudenten. Omvang De basisvariant (9 ec) van de Bachelorthese is een literatuuroverzicht van tussen de 5000 en 6000 woorden. Het literatuuroverzicht moet gebaseerd zijn op circa 15 empirische onderzoeksartikelen. Bij de uitgebreide variant (12 ec) wordt het literatuuroverzicht gevolgd door een zelfstandig leesbaar onderzoeksvoorstel van rond de 1500 woorden (exclusief literatuurlijst). Studiematerialen en kosten - Starreveld, P. A. (Ed.). (2009). Verslaglegging van psychologisch onderzoek (2e ed.). Amsterdam: Boom. ISBN Kosten circa 25,- - Bachelorthese Psychologie 9 en 12 ec. Blackboard. Individueel. Aanmelden Aanmelden via SIS. Daarna neemt men contact op met de betreffende docent. 212

11 Judgment and Decision-Making/Beslissen en Beoordelen 6 ec 7202BM31XY Plaats in het rooster Semester 2, periode 2 Aantal deelnemers Max. 12, met voorrang voor studenten PML en B&C Toelatingsvoorwaarden Propedeuse & Onderzoekspracticum Dr. P. Koele Inlichtingen P.Koele@uva.nl Het geven van een overzicht van het vakgebied der psychologische besliskunde door het behandelen van onderzoek dat sinds de vijftiger jaren is uitgevoerd bij het bestuderen van de (ir)rationaliteit van de menselijke informatieverwerking in onzekere situaties. JDM onderzoek wordt gekenmerkt door een formele benadering van het beschrijven van beslisgedrag. Vaak wordt feitelijk gedrag vergeleken met normatief correcte modelvoorspellingen, waarbij dan blijkt dat dat gedrag suboptimaal/irrationeel is. Aan de andere kant staat de ecologische validiteit van die normatieve modellen ter discussie, en kan betoogd worden dat simpele informatieverwerkingsprocessen welzeker efficiënt kunnen zijn, en wellicht tot op zekere hoogte ook rationeel. Deze schijnbaar conflicterende gezichtspunten worden in de cursus nader uitgewerkt. De volgende onderwerpen worden behandeld: Subjectieve waarschijnlijkheid; Overconfidence; Utiliteitsmodellen en Prospect theory; Snelle en zuinige heuristieken; Informatieverwerkingsmodellen; Multi-attribute utility theory (MAUT); Brunswiks Lensmodel; Diagnostische besliskunde; Psychometrische besliskunde. Wekelijks colleges (op maandag), zeven opdrachten met presentaties van studenten (op vrijdag). Aanwezigheid verplicht. Toetsvorm Het eindcijfer is gebaseerd op de beoordelingen voor de opdrachten/presentaties en de eindtoets over het boek. Daarbij wegen opdrachten en tentamen even zwaar. De eindtoets bestaat uit vijf open vragen waarvan er naar eigen keuze vier moeten worden beantwoord. Studiematerialen en kosten - Hardman, D. (2009). Judgment and decision making: Psychological perspectives. Chichester, UK: Wiley. ISBN ,20. Onderwijstijden Ma t/m uur zaal DB2.21 Vr t/m uur zaal DB2.21 Toetsdatum Wo uur zaal DB

12 Literatuurtentamen Psychologische Methodenleer Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden 3, 6 of 9 ec 7203LM00XY, 7203LM01XY of 7203LM02XY Op elk gewenst moment Basisprogramma Methodenleer Alle docenten van de programmagroep Verbreding en verdieping van kennis en inzicht van thema s en onderwerpen in de methodenleer door bestudering van literatuur. De student bepaalt in overleg met de docent de inhoud van een literatuurtentamen. Per ec moet op een hoeveelheid literatuur (gemiddelde moeilijkheid) van 140 pagina s worden gerekend. De inhoud heeft betrekking op de methodenleer voor zover deze niet overeenkomt met de inhoud van een ander onderdeel van het onderwijsprogramma. Individueel. Studenten nemen contact op met de docent die zich bezighoudt met het onderwerp van hun keuze. Het tentamen kan gedurende het hele jaar worden afgelegd. Toetsvorm In overleg met de docent. Bijvoorbeeld een literatuurverslag of een mondeling tentamen. 214

13 Structural Equation Modeling Credits 6 ec 7203BM34XY Semester Semester 2, period 1 Number of participants Max. 45 Prerequisites Basisprogramma PML Lecturer Dr. M. Rhemtulla Information M.Rhemtulla@uva.nl Objectives The aim of this course is to introduce the student to the theory and practice of SEM (Structural Equation Modeling), and to instruct students in actually carrying out SEM using a specialized program. The SEM model comprises a large number of specific statistical models, such as multiple and multivariate regression, pathmodels, factor models, longitudinal models, and certain random effects models. SEM can be used to test specific hypotheses concerning the linear relationships between variables. These relationships may be specified among observed variables (e.g., in linear regression, or path models) and/or latent variables (latent regression). In addition such linear relationships are used to link observed variables to latent variables. The possibility to investigate hypotheses concerning the relationship among latent variables is very useful, as most psychological theory is formulated in terms of latent variables, i.e., hypothetical constructs. Summary During this course the specification of a variety of linear statistical models will be discussed. The emphasis is on hands-on experience in model specification, and on the interpretation of results. Technicalities are limited to mainly elementary matrix algebra and the decomposition of variance, as is carried out in simple regression analysis. In fact, all models can be interpreted in terms of simple regression analysis. The student will practice model specification and the interpretation of results in weekly assignments. Teaching format Lectures and practical sessions. Assessment Weekly assignments (50%) and a final assignment (50%). Literature To be announced on Blackboard. Lesson Dates Mon through hrs. room JKB.46 Thu through hrs. room JK3.91 Examination Dates Thu hrs. 215

14