nieuwe economie Dr. Jacques T.N. Kimman Lector Nieuwe Energie, Hogeschool Zuyd (Agentschap van het Ministerie van Economische Zaken)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "nieuwe economie Dr. Jacques T.N. Kimman Lector Nieuwe Energie, Hogeschool Zuyd (Agentschap van het Ministerie van Economische Zaken)"

Transcriptie

1 Duurzaamheid dicht bij huis: via nieuwe energie naar een nieuwe economie Dr. Jacques T.N. Kimman Lector Nieuwe Energie, Hogeschool Zuyd Adviseur Taakveld Energiestrategie en Transitie, AgentschapNL (Agentschap van het Ministerie van Economische Zaken)

2 Kans voor de regio? Nieuwe Energie, een andere manier van denken

3 Wat vind je mooier? Nieuwe Energie, een andere manier van denken

4 Wind energy in the Dutch landscape New Energy, a different way of thinking

5

6 Maatschappelijke transitie In harmonie met de natuur! Duurzame mobiliteit Andere manier van denken Gedragsverandering Nieuwe Energie, een andere manier van denken

7 Hoezo, een andere manier van denken? Nieuwe Energie, een andere manier van denken

8 Antwoord van de politiek? Nieuwe Energie, een andere manier van denken

9 Gaan de olieprijzen stijgen of dalen? Nieuwe Energie, een andere manier van denken

10 Gaat de energiebehoefte stijgen of dalen? Nieuwe Energie, een andere manier van denken

11 Verificatie van het model Nieuwe Energie, een andere manier van denken

12 Gaan de olieprijzen stijgen of dalen? Nieuwe Energie, een andere manier van denken

13 Klimaatproblematiek? Nieuwe Energie, een andere manier van denken

14 Klimaatproblematiek (Stern, Jan Terlouw) Nieuwe Energie, een andere manier van denken

15 1.7 Ontwikkeling woonlasten woonlasten E-woning woonlasten A-woning

16 International Geosphere-Biosphere Programme

17

18 Cradle to Cradle Nieuwe Energie, een andere manier van denken

19 Greenpeace

20 Why solar energy? Worldwide consumption of fossil fuels onsumpt tion C 1st solar age 2nd solar age Time (year)

21 Interview voor Limburg Onderneemt Jacques Kimman, lector nieuwe energie: Het oliefeestje is snel afgelopen Dit paneel met zonne-energie zal een revolutie ontketenen, beweert Jacques Kimman Nieuwe Energie, een andere manier van denken

22 Welke duurzame energiebron heeft de toekomst? Nieuwe Energie, een andere manier van denken

23 Welke duurzame energiebron heeft de toekomst? 2004 wind op zee wind op land PV Biomassa PJe/km2=GJe/m2 PJe/km2=GJe/m2 PJe/km2=GJe/m2 PJ/km2=GJ/m2 Nederland EU Wereld Nu Nederland: 6x! 35x! 2050 wind op zee wind op land PV Biomassa PJe/km2=GJe/m2 PJe/km2=GJe/m2 PJe/km2=GJe/m2 PJ/km2=GJ/m2 Nederland EU Wereld Toekomst Wereld: 12x! 55x! Energy Hill, Avantis, 26 april 2007 Nieuwe Energie, een andere manier van denken

24 Wereldrecord modulerendement (Solland Solar) De tweede Limburgse Dag van de Nieuwe Energie

25 Productielijn

26 Dakgeïntegreerde netgekoppelde PV-systemen (Sittard) Nieuwe Energie, een andere manier van denken

27 Stad van de Zon (Heerhugowaard) Nieuwe Energie, een andere manier van denken

28 Zonne-energie: leerervaringen Bijeenkomst klankbordgroep 1 juni 2010

29 Limburgse bedrijven waardeketen silicon ingots wafers cells modules systems installation

30 1. De waardeketen(s): bedrijven Helianthos Scheuten Solar Solar Modules Nederland Solland Solar Ubbink Solar 1 O&O 2 Silicium productie 3 Productielijn apparatuur 4 Cel productie 5 Module productie 6 BOSproductie 7 handel en Installatie Mastervolt Nedap NXP Icopal Solar Power Mallinckrodtbaker Wako Sun Van beek Monier Ubbink Solar NXP Oskomera Patina A-group Cedova Ecofys ECN Helianthos/NUO N MiPlaza OM&T Peer+ RGSdevelopment Scheuten SunCycle Sunlab TNO RGS Development TMS OTB Solar Enthone Eurotron Lamers HTS Levitech Meco NTS-group Philips Applied Technologies Rimas Smit Ovens Stork Prints Technobis Mechatronic Tegema Group Tempress VDL A-Group Helianthos NUON Scheuten Solar Tf2 8 Componenten & halffabrikaten Solland Solar CentroSolar Corus Derbigum DSM Enthone FUJIFILM Gebo Jagema Gebr. Kooy Schüco Velux Weka Betronic Solutions Exendis Heliox Lapp Group Energieker Pfixx Esdec The Sun Factory Besseling Stroomwerk Leertouwer SolarNRG New-energy sytems HRWoonconfort De Zonnefabriek Solarclarity GratisZon ZonTech Nederland Veldman techniek De stoomplantage....

31 1. De waardeketen: geografisch g Clustering: productieapparatuur: regio Eindhoven module en celproductie: Limburg

32 1. De waardeketen: samenwerking Projecten en bedrijven/instellingen Scheuten Philips App. Solland Projecten Bedrijven/organisaties Key-players 32 >> Als het gaat om energie en klimaat

33 Güssing (Oostenrijk): Energieneutraal! Nieuwe Energie, een andere manier van denken

34 Background Idea 62Mio 6,2 Cash flow - expenditures for energy imports (mostly of fossil origin) Mio Achieved regional benefit (City of Güssing) > 14,5 Mio EEE 2005

35 Ub Urbersdorf Combined Plant

36 Energy-Turnaround Benefits of going for regional renewable energy supply Values remaining within the region New jobs (tax income raising) Less traffic due to less commuters Independency Stable prices Secured supply No political tensions CO 2 - reduction Kap.2

37 Municipal Tax Development 37

38 PV Supply Chain Sand Silicium van Zand tot Klant Ingot Modular system Solar cell Wafers

39 Zonne-energie: Dakintegratietechnieken Nieuwe Energie, een andere manier van denken

40 Conventionele methode Nieuwe Energie in de Gebouwde Omgeving

41 Zoals het niet moet Nieuwe Energie, een andere manier van denken

42 Niche-markten: gevelelementen met zonnestroom! Nationale Nederlanden (Rotterdam), gevel gemaakt door Permasteelisa (Beitel 80, Heerlen) CIS-tower (Manchester) Nieuwe Energie, een andere manier van denken

43 Niche-markten: gevelelementen met zonnestroom! Nieuwe Energie, een andere manier van denken

44 De Wijk van Morgen 44

45 Doelstellingen: lli De Wijk van Morgen, doelstellingen Voorbeeld duurzaam bouwen en wonen Passend in de Energietransitie Gebouwde Omgeving Positieve PR Techniek Praktijk HBO, MBO en VMBO opleidingen Podium voor bedrijven Euregionale samenwerking Real Life laboratorium voor innovaties Bruikbare gebouwen Confrontatie/ integratie individuele producten Uitdaging voor duurzame productverbeteringen Laat zien wat met de techniek van NU, MORGEN mogelijk is! Nieuwe Energie, een andere manier van denken

46 De Wijk van Morgen: de integratie is de innovatie! Passiefhuistechniek Optimale isolatie, luchtdicht Ventilatiesysteem met warmteterugwinning Opvang zonnewarmte in de winter Afschermen zonnewarmte in de zomer Lage temperaturen verwarming en koeling Omgevings- en bodemwarmte/koelte Efficiënte energieverbruikers Led-verlichting, daglichttoetreding g Wasdroger met Warmtepomp Domotica Duurzame bronnen Zon-PV, warmtepomp,opslag, zonnecollector Nieuwe Energie, een andere manier van denken

47 Passivhaus Grosswehrhagen Selfkant Nieuwe Energie, een andere manier van denken

48 De Wijk van Morgen, wonen en mobiliteit Geschikt voor korte afstanden Laden uit eigen energietuintje Koppeling aan het micro-grid Nieuwe Energie, een andere manier van denken

49 De Wijk van Morgen: Raywavers Nieuwe Energie, een andere manier van denken

50 The winnaars Nieuwe Energie in de Gebouwde Omgeving

51 De Wijk van Morgen: huis met de knik Nieuwe Energie in de Gebouwde Omgeving

52 De Wijk van Morgen: eerste dakgeintegreerd systeem met lokale technologie Nieuwe Energie, een andere manier van denken

53

54

55 Start bouw: De Wijk van Morgen - Das Viertel von Morgen - The District of Tomorrow - Le Quartier de Demain

56 De Wijk van Morgen - Das Viertel von Morgen - The District of Tomorrow - Le Quartier de Demain 56

57 De Wijk van Morgen - Das Viertel von Morgen - The District of Tomorrow - Le Quartier de Demain 57

58 De Wijk van Morgen - Das Viertel von Morgen - The District of Tomorrow - Le Quartier de Demain 58

59 59

60 De Wijk van Morgen: realisatie eerste gebouw Nieuwe Energie, een andere manier van denken

61 De Wijk van Morgen: realisatie eerste gebouw Nieuwe Energie, een andere manier van denken

62 The district of tomorrow: realization of the first building The road towards energy neutral cities

63 De Wijk van Morgen: realisatie eerste gebouw Nieuwe Energie, een andere manier van denken

64 De Wijk van Morgen: realisatie eerste gebouw Nieuwe Energie, een andere manier van denken

65 De Wijk van Morgen: eerste dakgeintegreerd systeem met lokale technologie Nieuwe Energie, een andere manier van denken

66 De Wijk van Morgen: eerste dakgeintegreerd systeem met lokale technologie Nieuwe Energie, een andere manier van denken

67 De Wijk van Morgen: eerste dakgeintegreerd systeem met lokale technologie Nieuwe Energie, een andere manier van denken

68

69 DISTRICT OF TOMORROW Our own sustainable urban development

70 dinsdag 24 april 2012

71 dinsdag 24 april 2012

72 De fase van het innovatieproces: Installaties: 21 Wijkaanpak: 11 Verlichting: 9 Bouwproducten: 5 Bouwconcepten: 90 Markt inst wijk verl bouwpr concept = aantal projecten Idee/R&D Ontwikkeling Versnelling Implementatie Fasen

73 Prijs van minister Kramer: de groene fakkel Nieuwe Energie, een andere manier van denken

74 De transitie naar Duurzame Energievoorziening (roadmap) Visie Duurzaam mheid En nergievo oorzienin ng Maatschappelijke belangen Knelpunten, issues Kansen Innovaties Commerciële belangen Samenwerking Nu Tijd Toekomst Nieuwe Energie, een andere manier van denken

75

76

77 International Co-operation in the framework of IEA: Annex 51 - Energy Efficient Communities Lead: France (EiFER) Lead: Sweden (Prof. Moshfegh) Subtask B: Case studies (community areas) Subtask A: State-of-the-Art Subtask C: Case studies (towns/cities) Lead: The Netherlands (Prof. Kimman) Participants: Canada Finland France Denmark Germany Japan The Netherlands Sweden USA (B) Subtask D: Guidebook C-ECA Dissemination Lead: Germany (H. Erhorn) Operating Agent: R. Jank

78 Quartierskonzept Rintheim a bottom-up approach

79 costs of energy save ed (ct/kwhpe E) Saving potential / cost curve 4 Cost/benefit ratio energy conservation measures building example: 5 1: new heat transport pipe 60 m; 17 4 % losses 2: envelope retrofit 165 /m 2 ; kwh/m 2 3: new condensing boiler 3 2 4: room control system kwh/m 2 5: solar collectors 32 m 2 ; 400 kwh/m 2, /m MWhPE/a saved Residential building in the City of Karlsruhe 28 flats; heating demand 165 kwh/m 2 before retrofit

80

81 (sehr grobe Abschätzung!) Verbesserungspotenzial Rintheim Pi Primärenergie: i NT-Wärme: Verbesserungsfaktor: 1, , kwhpe /m 2 2, ,1 CO 2 -Emission: MWhth/a MWhPE/a t CO2/a Ausgangszustand mittlere Sanierung alle optimale Sanierung Rest 34 4,3 12 Fernwärme-PE-Faktor: ~ 0,5 kwhpe/kwhth

82

83 Peltosaari, Riihimäki Jyri Nieminen, VTT

84 Value increase by renewal Price recovery Value increase for the whole Peltosaari 77 M Building rights: direct income for the building / apartment owners 20 M Total, eco-efficient and high quality renewal including new services structure, work places, shops etc. Value increase ~100 M or even more The target has to be high! Reduction of energy costs: 1,5-2,0 M /year Costs of renewal M.

85 AUSTRIA CANADA DENMARK FRANCE GERMANY SWEDEN THE NETHERLANDS City of St. Johan City of Pr. George Aarhus Nantes Ludwigsburg Stockholm Tilburg

86 Collecting learning experiences frontrunners

87 END GOALS 100% energy autonomous in? (St. Johann) 80% reduction GHG in 2050 (Pr. George) 50% reduction GHG in 2025 (Nantes) Energy neutral in? (Ludwigsburg) 100% reduction GHG in 2045 (Tilburg) Fossil free by 2050 (Stockholm) CO 2 neutral in 2030 (Aarhus) 87

88 De praktijk - conclusies Duurzame gebiedsontwikkeling heeft (nog) geen harde status in de planvorming Geen bonus op energieneutraliteit, geen straf zonder energieneutraliteit Integraal werken is zeker geen standaard Korte termijn prevaleert boven lange termijn denken In de praktijk ontstaan werkwijzen voor duurzame gebiedsontwikkeling

89 De praktijk - conclusies De innovators doen het volgende: Integrale aanpak Sterk persoonlijke betrokkenheid Zoeken naar nieuwe financieringsvormen Energie / duurzaamheid leidend laten zijn in het planproces Zoeken nieuwe partners en/of samenwerkingsvormen Ontwikkelen specifieke manieren om het proces te kunnen sturen Levenscyclus benadering

90 Tilburg energy neutral in 2030? 10 PJ sustainable production? Geothermal ~ 3 PJ PV on roofs dwellings ~ 1,5 PJ PV on roofs (other) ~ 0,75 PJ More Effort on Energy Savings introduction implementation strategy case Tilburg work plan

91 Energy Neutral in 2030? Source: Builddesk,Vera Rovers, carbon neutral cities pilot-program, VROM 2008

92 Terugredeneren vanuit de doelen! Duurzaam mheid En nergievo oorzienin ng Back-casting! Visie Nu Tijd Toekomst Nieuwe Energie, een andere manier van denken

93 Wat is nodig voor Energieneutraliteit? 1 Woning gemiddeld 3346 kwh elektriciteit en 1736 m 3 aardgas = 5000 kg CO 2 /jaar, = 7240 kg CO 2 /jaar inclusief vervoer Minstens 40% Energiebesparing noodzakelijk! Maastricht, huishoudens en 60 km 2 oppervlak: CO2-neutraal: 458 km 2 bos aanplanten (7.6 x oppervlak) Energieneutraal: 229 windmolens van 2 MW en 100 m hoog (6 km 2 ) Of 1 km 2 PV-centrale Of nul-energiehuizen Totale gemeente Maastricht: CO2-neutraal: Bos aanplanten 43x totale oppervlak Energieneutraal: 1289 windmolens (36 km 2 ) of 6 PV-centrales (6 km 2 ) Energy Hill, Avantis, 26 april 2007 Nieuwe Energie, een andere manier van denken

94 3.3

95 3.6 Impressie Duurzame Energie Centrale op Bélvèdere

96 De Geusselt: meest duurzame zwembad van Nederland Nieuwe Energie in de Gebouwde Omgeving

97

98

99

100 Transition project Transition forum

101 sustainable city existing efforts: LaR-EP, Solar Cities, G40, PolyCities, Concerto, etc. Energy efficient buildings WP EU Solar energy WP- RE Fuel cells WP- EU Wind WP-RE High efficient central plants WP-FF Geothermal heat pumps WP-EU Hydropower WP-RE Combined heat and power WP EU Biomass WP-RE el. transp. grid improvement Energy storage -.WP EU optimised transportation economic efficiency by integrated system optimization Source: EnBW, Karlsruhe

Transitie: via nieuwe energie naar een nieuwe economie

Transitie: via nieuwe energie naar een nieuwe economie Transitie: via nieuwe energie naar een nieuwe economie Dr. Jacques T.N. Kimman Lector Nieuwe Energie, Hogeschool Zuyd Adviseur Taakveld Energiestrategie en Transitie, AgentschapNL (Agentschap van het Ministerie

Nadere informatie

PV toegepast in de gebouwschil

PV toegepast in de gebouwschil PV toegepast in de gebouwschil Workshop 12 April 2011 Derde Limburgse Dag van de Nieuwe Energie Zeger Vroon Inhoud Wie is Zeger Vroon? Waarom zonne-energie? Wat is de status van PV/zonne-energie? Wat is

Nadere informatie

IEA Annex 51: Energy Efficient Communities Case studies and strategic guidance for urban decision makers

IEA Annex 51: Energy Efficient Communities Case studies and strategic guidance for urban decision makers IEA Annex 51: Energy Efficient Communities Case studies and strategic guidance for urban decision makers Dr. Jacques T.N. Kimman Professor New Energy at the Zuyd University Programme manager at SenterNovem

Nadere informatie

De ongekende mogelijkheden van de zon

De ongekende mogelijkheden van de zon De ongekende mogelijkheden van de zon Dr. Jacques T.N. Kimman Lector Nieuwe Energie, Hogeschool Zuyd Adviseur Taakveld Energiestrategie en transitie, SenterNovem (Agentschap van het Ministerie van Economische

Nadere informatie

Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein

Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein Gert Jan Kramer Politiek Café Energietransitie, Nieuwegein, 5 juni 2019 Inhoud / onderwerpen Het Klimaat; Energie en Klimaat Het Politieke Klimaat rond

Nadere informatie

Grootschalige implementatie van zonnestroom in onze steden

Grootschalige implementatie van zonnestroom in onze steden 29 mei 2008 Grootschalige implementatie van zonnestroom in onze steden Marcel Elswijk Agenda 10:15 EgoN - PV UPSCALE Marcel Elswijk 10:30 Wat hebben de Nederlandse zonnesteden ons geleerd? Jadranka Cace

Nadere informatie

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Cutting Energy Related CO 2 Emissions Baseline Emissions 62 Gt BLUE Map Emissions 14 Gt 2030 Key aspects

Nadere informatie

Duurzame Monumenten. Dr. Jacques T.N. Kimman. Transitieproject voor de maatschappelijke transitie naar een duurzame gebouwde omgeving

Duurzame Monumenten. Dr. Jacques T.N. Kimman. Transitieproject voor de maatschappelijke transitie naar een duurzame gebouwde omgeving Duurzame Monumenten Transitieproject voor de maatschappelijke transitie naar een duurzame gebouwde omgeving 20 november 2013 Dr. Jacques T.N. Kimman Lector Nieuwe Energie, Hogeschool Zuyd, Heerlen Adviseur

Nadere informatie

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen 28/09/2015 Kees van der Leun Klimaat raakt al ontwricht bron: John Mason, skepticalscience.com bron: Guardian 2 100% duurzaam? Energie-efficiëntie

Nadere informatie

Innovatiefoto Zon-PV. 15 april 2011 EOS PV-Team

Innovatiefoto Zon-PV. 15 april 2011 EOS PV-Team Innovatiefoto Zon-PV 15 april 2011 EOS PV-Team Bronnen 110/1000 projectenplan (EOS, PID, IPZ) IPZ team, EOS pv-team, SDE-team Relaties met het netwerk Status rapport PV-NL, KEMA in opdracht van AgNL Een

Nadere informatie

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra. Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra www.ecn.nl energiegebruik Alarmerende stijging energiegebruik klimaatproblemen duurzame energievoorziening noodzakelijk Ambitieus &

Nadere informatie

Shell NL & Shell New Energies

Shell NL & Shell New Energies Shell NL & Shell New Energies An outlook towards a clean and renewable energy system Dr.-Ing. Peter Breithaupt September 2017 1 Contents New Energies Themes New Fuels Renewable Power Connected Customer

Nadere informatie

STRATEGO: Coaching session

STRATEGO: Coaching session STRATEGO: Coaching session 19-11-2014 www.warmtebedrijfrotterdam.nl Content Integrated business model al chart Heat chain Sources heating grid Rotterdam Delivery of industrial waste heat History & lessons

Nadere informatie

Urban Energy. Kansen en mogelijkheden van energiemodellering op wijkniveau. Aart de Geus TNO

Urban Energy. Kansen en mogelijkheden van energiemodellering op wijkniveau. Aart de Geus TNO Urban Energy Kansen en mogelijkheden van energiemodellering op wijkniveau Aart de Geus TNO Opzet Presentatie Waarom en voor Wie Ontwikkelingen GIS en wijk modellen Urban Strategy als voorbeeld Energie

Nadere informatie

FHI dag 3 april 2013 Wiep Folkerts, directeur SEAC

FHI dag 3 april 2013 Wiep Folkerts, directeur SEAC FHI dag 3 april 2013 Wiep Folkerts, directeur SEAC Innovaties in Zonne-energie ~~~~ een bloeiend stukje Nederlandse kenniseconomie Waarom zonne-energie? Prijsdaling PV modules Average module spot price

Nadere informatie

DE SLIMSTE MENS TER IS BETER KLAAR VOOR DE ENERGIETRANSITIE. WinVorm 11 juni Dominiek Vandewiele

DE SLIMSTE MENS TER IS BETER KLAAR VOOR DE ENERGIETRANSITIE. WinVorm 11 juni Dominiek Vandewiele DE SLIMSTE MENS TER WERELD IS BETER KLAAR VOOR DE ENERGIETRANSITIE WinVorm 11 juni 2013 Dominiek Vandewiele De energietransitie komt! De derde landschappelijke energierevolutie? Even praktisch De energietransitie

Nadere informatie

Strategische Innoveren met de Hogeschool Zuyd. Eric Curfs en Harald Theunissen Lectoraat Nieuwe Energie, Hogeschool Zuyd

Strategische Innoveren met de Hogeschool Zuyd. Eric Curfs en Harald Theunissen Lectoraat Nieuwe Energie, Hogeschool Zuyd Strategische Innoveren met de Hogeschool Zuyd Eric Curfs en Harald Theunissen Lectoraat Nieuwe Energie, Hogeschool Zuyd Strategisch innoveren met de Hogeschool Zuyd Interregproject: Waterstofregio Vlaanderen

Nadere informatie

Klimaatneutraal bouwen in de praktijk. 1. Uitdaging klimaat. klimaatverandering

Klimaatneutraal bouwen in de praktijk. 1. Uitdaging klimaat. klimaatverandering Klimaatneutaal bouwen in de praktijk Chiel Boonstra directeur De uitdaging van het klimaat Wat is klimaatneutraal bouwen Waarom passief bouwen Projectvoorbeelden BergenopZoom, oktober 9. Uitdaging klimaat

Nadere informatie

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Kees den Blanken Cogen Nederland Driebergen, Dinsdag 3 juni 2014 Kees.denblanken@cogen.nl Renewables genereren alle stroom (in Nederland in

Nadere informatie

Discussie over voor- en nadelen van windenergie

Discussie over voor- en nadelen van windenergie Argumenten in het maatschappelijke debat en de politieke besluitvorming rondom wind op zee Mogelijkheden en beperkingen van MKBA s 04/11/2014, KIVI, Den Haag Discussie over voor- en nadelen van windenergie

Nadere informatie

Prof. Dr. Martin Junginger Copernicus Instituut, Universiteit Utrecht. Expert-meeting plaatsvinden over het raadsvoorstel Houtenergiestation

Prof. Dr. Martin Junginger Copernicus Instituut, Universiteit Utrecht. Expert-meeting plaatsvinden over het raadsvoorstel Houtenergiestation Copernicus Institute of Sustainable Development Prof. Dr. Martin Junginger Copernicus Instituut, Universiteit Utrecht Expert-meeting plaatsvinden over het raadsvoorstel Houtenergiestation 17 November 2016,

Nadere informatie

Roel.DeConinck@3e.eu Roel.DeConinck@mech.kuleuven.be. Slim bouwen: welke energietechnieken maken het verschil?

Roel.DeConinck@3e.eu Roel.DeConinck@mech.kuleuven.be. Slim bouwen: welke energietechnieken maken het verschil? Roel.DeConinck@3e.eu Roel.DeConinck@mech.kuleuven.be Slim bouwen: welke energietechnieken maken het verschil? Leuven, woensdag 6 april 2011 Content Evolution of energy consumption in buildings Challenges

Nadere informatie

Een robuust en onderzoeksondersteund pad naar energieneutraliteit

Een robuust en onderzoeksondersteund pad naar energieneutraliteit Een robuust en onderzoeksondersteund pad naar energieneutraliteit Michel De Paepe Overzicht Definitie van Nearly Zero Energy Building Technologische ontwikkeling Uitvoering, opvolging en commissioning

Nadere informatie

Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning

Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning New emmergy 17 mei 2017 Berend Scheffers Ons energiesysteem 2 Energiesysteem Nederland 2015. Bron: NEV 2016, ECN, PBL, CBS, RVO Rol van gas

Nadere informatie

Green IT en de rol van supercomputers bij duurzaamheid

Green IT en de rol van supercomputers bij duurzaamheid Green IT en de rol van supercomputers bij duurzaamheid IT is deel van het CO2 probleem... maar vooral ook van de oplossing dr. ir. A. Osseyran Directeur SARA en Vancis Waarom Green IT? 50% meer energie

Nadere informatie

Energie en water de circulaire economie

Energie en water de circulaire economie Energie en water de circulaire economie Prof. Dr. Ad van Wijk 4-6-2014 28-5-2014 Delft University of Technology Challenge the future Circular Economy (EMF) 2 Six principles of the Circle Economy All materials

Nadere informatie

Vvg. Kansen zien, kansen pakken! Leven in de stad van de toekomst. 13 november 2013

Vvg. Kansen zien, kansen pakken! Leven in de stad van de toekomst. 13 november 2013 Kansen zien, kansen pakken! Vvg 13 november 2013 Leven in de stad van de toekomst Louis Bekker City Account Manager Programma manager Onderwijs (PO/MO) Smart Concurrentie Leefbaar Groen Samenwerking Onze

Nadere informatie

infrastructure for a renewable society

infrastructure for a renewable society infrastructure for a renewable society Klaas de Jong 23th March 2011 Far more energy needed for heating than for generation of electricity Primary energy balance of The Netherlands Average efficiency of

Nadere informatie

CO 2 capture overview

CO 2 capture overview CO 2 capture overview Ruud van den Brink, Daan Jansen www.ecn.nl CO 2 emissions are rising faster than in the most pessimistic scenario Source: PNAS, 22 May, 2007 Energy scenario: 65% lower CO 2 emission

Nadere informatie

Smart Cities and Communities Initiative Financieringsmogelijkheden binnen 7KP

Smart Cities and Communities Initiative Financieringsmogelijkheden binnen 7KP Smart Cities and Communities Initiative Financieringsmogelijkheden binnen 7KP Lut Bollen, 26 oktober 2011 Overzicht Europese beleidskader Smart Cities and Communities Initiative Karakteristieken Bouwstenen

Nadere informatie

ECN Lunchcolloquium. EnTranCe: the Energy Transition Centre. November 3, 2014 Wim van Gemert

ECN Lunchcolloquium. EnTranCe: the Energy Transition Centre. November 3, 2014 Wim van Gemert ECN Lunchcolloquium EnTranCe: the Energy Transition Centre November 3, 2014 Wim van Gemert HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN General information e Hanze University of Applied Sciences, Groningen was founded in

Nadere informatie

Toelichting Instrument 5. Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling

Toelichting Instrument 5. Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling Toelichting Instrument 5 Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling Instrument 5, Concepten voor energieneutrale wijken De gehanteerde definitie voor energieneutraal is als volgt: Een

Nadere informatie

Het kan minder! ing. P. Hameetman

Het kan minder! ing. P. Hameetman Het kan minder! ing. P. Hameetman manager innovatie BAM Vastgoed bv Inleiding Afbakening: Presentatie is toegespitst op woningbouw Verdieping van technische mogelijkheden 2 Klimaatakkoord Gemeenten en

Nadere informatie

One size fits all? Ontwikkeling zonnestroomtechnologie. Wim Sinke ECN Zonne-energie, TKI Solar Energy & European Photovoltaic Technology Platform

One size fits all? Ontwikkeling zonnestroomtechnologie. Wim Sinke ECN Zonne-energie, TKI Solar Energy & European Photovoltaic Technology Platform One size fits all? Ontwikkeling zonnestroomtechnologie Wim Sinke ECN Zonne-energie, TKI Solar Energy & European Photovoltaic Technology Platform Here comes the SUN Amsterdam 4 juni 2014 www.ecn.nl One

Nadere informatie

Update Renewable Energy in the Netherlands. Maarten Arentsen University of Twente

Update Renewable Energy in the Netherlands. Maarten Arentsen University of Twente Update Renewable Energy in the Netherlands Maarten Arentsen University of Twente Dutch political climate since late 2010 Right wing coalition in power with passive parliamentary support of popular party

Nadere informatie

Peter Wagener Voorzitter

Peter Wagener Voorzitter Peter Wagener Voorzitter Duurzame energie, omdat U de wereld niet heeft geёrfd van uw ouders, maar geleend van mijn generatie. 1/37 2 1 Dat van dat erven en lenen weet u nu dus wel, maar: Wat gaat U daar

Nadere informatie

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 Living Labs Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 dr.ir. Elke den Ouden expertise in smart lighting & smart cities @ TU/e Where innovation starts TU/e Living Labs Een Living

Nadere informatie

Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis

Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis Contact opleiding: Marc Spiller (marc.spiller@wur.nl) Integrale

Nadere informatie

Zonnestroom en windstroom Samen meer

Zonnestroom en windstroom Samen meer Zonnestroom en windstroom Samen meer Van niche naar impact Wim Sinke -- Peter Eecen Perslunch ECN Amsterdam, CASA 400 2 juni 2015 www.ecn.nl Structuur Context klimaat + economie Uitzicht op 2050 Wind Technologie,

Nadere informatie

Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne)

Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne) Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne) Gert Jan Kramer Tilburg Science Café, 15 Januari 2019 Haalbaarheid en Draagvlak 300 Dutch GHG emissions emissions (Mton CO 2eq ) 200 100-12% -49%

Nadere informatie

VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND

VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND Ing. Ed Smulders InterProAdvies Tilburg WATERWAYS Rijkswaterstaat, Provinces, Waterschappen (public) Value: EUR 10-100 bn RAILWAYS 1837 ProRail

Nadere informatie

Innovatieve interactieve communicatiemiddelen in internationaal watermanagement

Innovatieve interactieve communicatiemiddelen in internationaal watermanagement Innovatieve interactieve communicatiemiddelen in internationaal watermanagement Delft, 8 maart 2012 Realistic wall of water ir. F.C. (Floris) Boogaard, (020) 606 32 50/06-51 55 68 26 e-mail: f.c.boogaard@tudelft.nl/

Nadere informatie

ROTTERDAM CLIMATE INITIATIVE

ROTTERDAM CLIMATE INITIATIVE ROTTERDAM CLIMATE INITIATIVE Fred Akerboom January 29th 2014 Het Rotterdam Climate Initiative is het klimaatprogramma van de gemeente Rotterdam, Deltalinqs, DCMR Milieudienst Rijnmond en Havenbedrijf Rotterdam

Nadere informatie

GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu

GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu A. van der Drift December 2013 ECN-L--13-081 GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu Bram van der Drift Clean Tech Business Day 11 december

Nadere informatie

CELSIUS* *Combined Efficient Large Scale Integrated Urban Systems. Roland van Rooyen Oubbol Oung Astrid Madsen 25-06-2015

CELSIUS* *Combined Efficient Large Scale Integrated Urban Systems. Roland van Rooyen Oubbol Oung Astrid Madsen 25-06-2015 CELSIUS* *Combined Efficient Large Scale Integrated Urban Systems Roland van Rooyen Oubbol Oung Astrid Madsen 25-06-2015 This project has received funding from the European Union s Seventh Framework Programme

Nadere informatie

Alles over Building Integrated PV (BIPV)

Alles over Building Integrated PV (BIPV) Alles over Building Integrated PV (BIPV) Menno van den Donker & Minne de Jong Solar Energy Application Centre, www.seac.cc Over ons en over SEAC Menno van den Donker Nuon Helianthos Flexible thin film

Nadere informatie

Designing climate proof urban districts

Designing climate proof urban districts Designing climate proof urban districts Presentation for Deltas in Times of Climate Change 2010 Jaap Kortman Laura van der Noort IVAM Maarten van Dongen Witteveen + Bos The Netherlands Presentation What

Nadere informatie

The City of Tomorrow TU-Delft, 9 maart 2018 Dirk Sijmons

The City of Tomorrow TU-Delft, 9 maart 2018 Dirk Sijmons The City of Tomorrow TU-Delft, 9 maart 2018 Dirk Sijmons 300.000 BP 400 BP- 100 AP 300.000 AP (?) 300 million years of fossil solar-energy burned up in 500 years http://www.nasa.gov/press/goddard/2014/november/nasa-computer-model-provides-a-new-portrait-of-carbon-dioxide/#.vgvn8nswven

Nadere informatie

Salderen en Zelflevering in Nederland De impact van salderen op de economische groei & overheidsinkomsten. Dr. Ronald Franken 19/06/2012

Salderen en Zelflevering in Nederland De impact van salderen op de economische groei & overheidsinkomsten. Dr. Ronald Franken 19/06/2012 Salderen en Zelflevering in Nederland De impact van salderen op de economische groei & overheidsinkomsten Dr. Ronald Franken 19/06/2012 We will make electricity so cheap that only the rich will burn candles.

Nadere informatie

Inzichten in energiesystemen en hernieuwbare energietechnieken

Inzichten in energiesystemen en hernieuwbare energietechnieken Springtij Masterclass Energie Inzichten in energiesystemen en hernieuwbare energietechnieken Erik Lysen Driebergen-Rijsenburg, 20 mei 2015 De zon als bron Zonnestraling: o Energiebron: fusie waterstof

Nadere informatie

Duurzame Energie in Utrecht

Duurzame Energie in Utrecht Duurzame Energie in Utrecht The future is now Dr. Wilfried van Sark Groep Natuurwetenschap en Samenleving Universiteit Utrecht Beat the Heat NOW!, 12 december 2009 inhoud Klimaatprobleem Waarom de zon

Nadere informatie

Combined heat and Power and the Netherlands: putting decentralised power on/off the map. CHPA national Conference 2006 London, 16 November 2006

Combined heat and Power and the Netherlands: putting decentralised power on/off the map. CHPA national Conference 2006 London, 16 November 2006 Combined heat and Power and the Netherlands: putting decentralised power on/off the map CHPA national Conference 2006 London, 16 November 2006 Less cooling water. Bron: Effect klimaatverandering in Nederland;

Nadere informatie

Urban future in the Netherlands Ready to cooperate, charge & go. Peter Vermeij Baerte de Brey

Urban future in the Netherlands Ready to cooperate, charge & go. Peter Vermeij Baerte de Brey Urban future in the Netherlands Ready to cooperate, charge & go Peter Vermeij Baerte de Brey 2 Dutch vision Why invest in electric vehicles? Contributes to the economic position of The Netherlands Energy

Nadere informatie

Combined Heat and Power in the Netherlands. Euroheat & Power Congress Copenhagen (CPH), June

Combined Heat and Power in the Netherlands. Euroheat & Power Congress Copenhagen (CPH), June Combined Heat and Power in the Netherlands Euroheat & Power Congress Copenhagen (CPH), June 19 2007 Less cooling water. Bron: Effect klimaatverandering in Nederland; MNP voor VROM; okt. 2005 of higher

Nadere informatie

Heating the Flowers. A Cooperation of FloraHolland, HVC and Westland Infra

Heating the Flowers. A Cooperation of FloraHolland, HVC and Westland Infra Heating the Flowers A Cooperation of FloraHolland, HVC and Westland Infra Agenda 2 FloraHolland Shareholders Project in a nutshell Coöperatie 3 Kwekerscoöperatie met als doel: Krachtenbundeling en versterking

Nadere informatie

IenM & INTERREG: Circulaire economie

IenM & INTERREG: Circulaire economie IenM & INTERREG: Circulaire economie Inhoud INTERREG t.o.v. andere fondsen context INTERREG zelf De programma s: verschillend en hetzelfde Toegevoegde waarde Succesvol project Deelname INTERREG 2007-2013

Nadere informatie

Europese subsidies Projectgroep Biomassa & WKK, Utrecht 13 februari Mark Strootman

Europese subsidies Projectgroep Biomassa & WKK, Utrecht 13 februari Mark Strootman Europese subsidies Projectgroep Biomassa & WKK, Utrecht 13 februari 2013 Mark Strootman Agenda Algemene opmerkingen Actuele mogelijkheden Periode 2014-2020 Vragen Algemeen Verschillende projectvormen &

Nadere informatie

Parkstad Limburg Energy Transition Implementation Program PALET 3.0. Discussie en vragen

Parkstad Limburg Energy Transition Implementation Program PALET 3.0. Discussie en vragen Parkstad Limburg Energy Transition Implementation Program PALET 3.0 Discussie en vragen Ambition Document 1.0 2.0 Potention Research Parkstad Limburg Energy Transition (PALET 3.0) Basic principles PALET

Nadere informatie

Symposium duurzaamheid Portaal. Nu aan de slag met het oog op toekoms7ge ontwikkelingen

Symposium duurzaamheid Portaal. Nu aan de slag met het oog op toekoms7ge ontwikkelingen Symposium duurzaamheid Portaal Nu aan de slag met het oog op toekoms7ge ontwikkelingen Waarom energietransi7e? Milieu Leveringszekerheid of /PJ Verantwoordelijkheid Gebouwde Omgeving energiegebruik EU

Nadere informatie

Energievoorziening Rotterdam 2025

Energievoorziening Rotterdam 2025 Energievoorziening Rotterdam 2025 Trends Issues Uitdagingen 9/14/2011 www.bollwerk.nl 1 Trends (1) Wereld energiemarkt: onzeker Toenemende druk op steeds schaarsere fossiele bronnen Energieprijzen onvoorspelbaar,

Nadere informatie

Duurzame Warmte uit Biomassa

Duurzame Warmte uit Biomassa Duurzame Warmte uit Biomassa Ir. Kees W. Kwant Chair IEA Bioenergy Contents 1. Bioenergy Heat in the sustainable Global Energy Mix 2. Stimulering van duurzame warmte 1. ISDE 2. EIA 3. SDE 3. Subsidie budgetten

Nadere informatie

Een blik op energie-efficiëntie in de Europese industrie

Een blik op energie-efficiëntie in de Europese industrie FACULTY OF ENGINEERING AND ARCHITECTURE Een blik op energie-efficiëntie in de Europese industrie Prof. dr. ir. M. De Paepe michel.depaepe@ugent.be +32 9 264 32 94 Energy Efficiency in the Future Factory

Nadere informatie

De toekomst van zonnewarmte

De toekomst van zonnewarmte De toekomst van zonnewarmte Bouwen met Duurzame Energie Huib Visser Zonnewarmte (ook thermische zonne-energie genoemd) Inhoud presentatie - Groeimarkt - Wat is het? - Toepassingen - Toekomst 2 Veranderende

Nadere informatie

1 Zonneverwarmingssysteem SolvisMax. 2 Hiermee kunnen we heel wat energie. 3 De exclusieve voordelen (Technologie). 4 Mijn documenten.

1 Zonneverwarmingssysteem SolvisMax. 2 Hiermee kunnen we heel wat energie. 3 De exclusieve voordelen (Technologie). 4 Mijn documenten. 1 Zonneverwarmingssysteem SolvisMax. 2 Hiermee kunnen we heel wat energie besparen: De werking van het systeem! 3 De exclusieve voordelen (Technologie). 4 Mijn documenten. 1 Duurzaamheid: veel meer dan

Nadere informatie

Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn!

Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn! Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn! Roadmap DURABILIT Drivers and barriers Refurbishment, hergebruik en grondstoffen Footprint reductie door hergebruik Value matrix Succesfactoren Discussie DURABILIT

Nadere informatie

De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie

De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie Technologische kansen voor de Nederlandse industrie Diepe geothermie heeft vele voordelen Characteristics Geothermal Geothermal

Nadere informatie

Rol(len) voor Power-to-Gas in de energievoorziening

Rol(len) voor Power-to-Gas in de energievoorziening Rol(len) voor Power-to-Gas in de energievoorziening Marcel Weeda en Jeroen de Joode Deltalinqs, Waterstof Platform Rotterdam, Carlton Oasis Hotel, Spijkenisse 15 oktober 2013 www.ecn.nl Wat en waarom Power-to-Gas?

Nadere informatie

Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings

Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings H.Hoes 1 Klik om ATES het opmaakprofiel system results van de Monitoring within Energy Demonstration Program to 30%

Nadere informatie

Zonne-energie natuurlijk De visie van Holland Solar op. Duits Nederlands zonne-energie forum KvK Midden Nederland, Utrecht 16-03-2010

Zonne-energie natuurlijk De visie van Holland Solar op. Duits Nederlands zonne-energie forum KvK Midden Nederland, Utrecht 16-03-2010 Zonne-energie natuurlijk De visie van Holland Solar op zonnestroom Duits Nederlands zonne-energie forum KvK Midden Nederland, Utrecht 16-03-2010 Inhoud Over Holland Solar 25 jaar zonnestroom Huidige stand

Nadere informatie

Groningen, 14 februari 2014. Martien Visser Lector netintegratie Hanzehogeschool

Groningen, 14 februari 2014. Martien Visser Lector netintegratie Hanzehogeschool Groningen, 14 februari 2014 Martien Visser Lector netintegratie Hanzehogeschool 1. Rekenen met Energie 2. De energierekening 3. Elektriciteit en gas 4. Duurzame Energie & Energietransitie 5. Uitdagingen

Nadere informatie

Innoveren in en met zonnestroom

Innoveren in en met zonnestroom Innoveren in en met zonnestroom Wim Sinke ECN Solar Energy en TKI Urban Energy Universiteit van Amsterdam en FOM-Instituut AMOLF InnoTeP 2016 Nijmegen 30 09 2016 www.ecn.nl De uitdaging én de kans COP,

Nadere informatie

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz RAI PTM - bijeenkomst Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz 1 Stedin Netbeheer is verantwoordelijk voor het transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: duurzame energie voor iedereen

Nadere informatie

Duurzaamheid begint bij jezelf! Alumni. 11 september 2012. jan.blom@keyknowledge.nl

Duurzaamheid begint bij jezelf! Alumni. 11 september 2012. jan.blom@keyknowledge.nl Duurzaamheid begint bij jezelf! 11 september 2012 Alumni jan.blom@keyknowledge.nl Hoe oud is duurzaamheid?? Duurzaamheid is maar vijfentwintig jaar oud! 16 juni 1987: Gro Harlem Brundtland biedt haar rapport

Nadere informatie

Domotica & Energiemanagement Via domotica naar Smart Grids!

Domotica & Energiemanagement Via domotica naar Smart Grids! Domotica & Energiemanagement Via domotica naar Smart Grids! Smart Homes Nationaal Kenniscentrum Domotica & Slim Wonen Duizelseweg 4a 5521 AC Eersel www.smart-homes.nl info@smart-homes.nl Peter Brils tel.

Nadere informatie

Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess

Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess Drs. Ing. F. Pierie Drs. L.J.M. Heijne Prof. Dr. A.J.M. Schoot Uiterkamp 6/14/2017 1 6/14/2017 2 Inleiding vergisting Onderdelen in de keten 6/14/2017

Nadere informatie

Mijnwater 3.0 Algemene Presentatie

Mijnwater 3.0 Algemene Presentatie Mijnwater 3.0 Algemene Presentatie Ontwikkeling van een intelligente duurzame hybride energie-infrastructuur in de gemeente Heerlen Oktober 2014 Louis Hiddes (l.hiddes@mijnwater.com) Directeur Mijnwater

Nadere informatie

maandag 5 november 12 Vandaag

maandag 5 november 12 Vandaag Vandaag Even kort voorstellen... Agenda Op wereldreis met Climate Reality Met welgemeende excuses, maar in verband met copyrights kan dit deel hier niet beschikbaar worden gesteld. Wel is het mogelijk

Nadere informatie

WATERSTOF DC IN SMART MULTI COMMODITY GRID S

WATERSTOF DC IN SMART MULTI COMMODITY GRID S 4 april 2019 dr.ir. ing. Sander Mertens WATERSTOF DC IN SMART MULTI COMMODITY GRID S Even voorstellen De Haagse Hogeschool 26.000 studenten uit 140 landen 1.900 medewerkers 25 lectoren toegepast onderzoek

Nadere informatie

En het begon allemaal met mijnwater

En het begon allemaal met mijnwater En het begon allemaal met mijnwater Een duurzaam warmtenet voor Parkstad Limburg 29 maart 2018 Herman Eijdems (H.Eijdems@mijnwater.com) Louis Hiddes (L.Hiddes@mijnwater.com) Sheet nr. 1 16 november 2017

Nadere informatie

Sheet nr november 2017 Mijnwater B.V. BIG event 30 november 2017 Elise Ritzen

Sheet nr november 2017 Mijnwater B.V. BIG event 30 november 2017 Elise Ritzen Sheet nr. 1 30 november 2017 Mijnwater B.V. BIG event 30 november 2017 Elise Ritzen (e.ritzen@mijnwater.com) Energiedoelen Nederland: 2013 Energieakkoord 2016 Klimaatakkoord Regio Parkstad (Parkstad Limburg

Nadere informatie

RDM Centre of Expertise. Innovatie motor voor Stad en Haven

RDM Centre of Expertise. Innovatie motor voor Stad en Haven RDM Centre of Expertise Innovatie motor voor Stad en Haven https://www.youtube.com/watch?v=ubghpqsittc RDM Centre of Expertise RDM Centre of Expertise is een broedplaats waar studenten, onderzoekers/lectoren

Nadere informatie

De renovatie van jaren 60 portiekflats tot sociale en energiezuinige kluswoningen Fix-up the Walk-up

De renovatie van jaren 60 portiekflats tot sociale en energiezuinige kluswoningen Fix-up the Walk-up De renovatie van jaren 60 portiekflats tot sociale en energiezuinige kluswoningen Fix-up the Walk-up The renovation of 1960 s walk-up flats into social and energy-efficient fix-up dwellings Rub en Wessels

Nadere informatie

De Toekomst van Aardgas: Een schaakspel op meerdere borden

De Toekomst van Aardgas: Een schaakspel op meerdere borden De Toekomst van Aardgas: Een schaakspel op meerdere borden Symposium De Gassamenstelling van de toekomst, 28 mei 2015, Regardz De Eenhoorn, Amersfoort Aad Correljé TU Delft TBM Economics of Infrastructures

Nadere informatie

Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven

Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven foto: KNMI 222 196 187 2015 2014 113 11 Bron: EBN infographic 2016 CO 2 emissies in Nederland

Nadere informatie

Inleiding Basisbegrippen Energie Materialen Vormgeving Bruikbaarheid Binnenklimaat Kosten

Inleiding Basisbegrippen Energie Materialen Vormgeving Bruikbaarheid Binnenklimaat Kosten Bruikbaarheid Binnenklimaat Kosten Wat kan er gebeuren in de wereld als de productie niet kan voldoen aan de stijgende vraag? Fossiele brandstof en delfstoffen zijn eindig. Probleemstelling is dus eenvoudig

Nadere informatie

10 december 2008 Energiegebruik: de invloed van de bewoner. Energieketen. Energievraag in gebouwen. Waarom wordt er energie gebruikt?

10 december 2008 Energiegebruik: de invloed van de bewoner. Energieketen. Energievraag in gebouwen. Waarom wordt er energie gebruikt? Energiegebruik: de invloed van de bewoner Energie vraag Klimaatinstallaties / energie-inkoop Primair energiegebruik WK2020 bijeenkomst Duurzaamheid Laure Itard,, TU Delft L.C.M. Itard@Tudelft.nl 10 december

Nadere informatie

Business as an engine for change.

Business as an engine for change. Business as an engine for change. In the end, the success of our efforts will be measured against how we answered what we have found to be the fundamental question: how do we love all the children, of

Nadere informatie

Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017

Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017 Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017 Martine Uyterlinde, Ruud van den Brink, ECN Sven Stremke, WUR Martine Uyterlinde/ECN Sven Stremke/WUR John van Roosmalen/ECN Wim Sinke/ECN Adri

Nadere informatie

De rol van drijvende zonneparken in de Nederlandse energietransitie Wiep Folkerts. 14 juni 2018 Wiep Folkerts

De rol van drijvende zonneparken in de Nederlandse energietransitie Wiep Folkerts. 14 juni 2018 Wiep Folkerts De rol van drijvende zonneparken in de Nederlandse energietransitie Wiep Folkerts Studie dec 2017 (RVO, TKI, SEAC) 2050 is het richtjaar voor de energietransitie (near zero carbon economy). PV kan dan

Nadere informatie

Roadmap Next Economy. Transitiepad Energie: towards a zero carbon

Roadmap Next Economy. Transitiepad Energie: towards a zero carbon Roadmap Next Economy Transitiepad Energie: towards a zero carbon region Kees.dhuy@tno.nl @Keesdhuy Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) Aanleiding Economische potentie MRDH onvoldoende benut Noodzaak

Nadere informatie

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16 EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 Korte uitleg over de bijeenkomsten KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16 EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 (1) Organisatie: KIVI

Nadere informatie

Slimme Netten. Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander

Slimme Netten. Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander Slimme Netten Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander Netbeheer Nederland (1) Netbeheer Nederland brancheorganisatie van alle elektriciteit-

Nadere informatie

The Rotterdam Roofscape

The Rotterdam Roofscape 19-9-2018 Warsaw How cities respond to climate change The Rotterdam Roofscape Municipality of Rotterdam Urban Development Department Msc. Marloes Gout 19-9-2018 Changing Climate Sea level rise Heat waves

Nadere informatie

INNOVATIE MANAGEMENT SYSTEMEN

INNOVATIE MANAGEMENT SYSTEMEN INNOVATIE MANAGEMENT SYSTEMEN INNOVATIE MANAGEMENT NORMEN, INNOTEK GEEL 26/11/2013 PROF. DR. BART LETEN WAARDECREATIE DOOR INNOVATIE MARTWAARDE VAN APPLE INNOVATIE IS EEN COMPLEXE ACTIVITEIT Innovatie

Nadere informatie

INFORMATIE KENNISINFRASTRUCTUUR BUILDING INTEGRATED HIGH TECH SYSTEMS VIJF PIJLERS

INFORMATIE KENNISINFRASTRUCTUUR BUILDING INTEGRATED HIGH TECH SYSTEMS VIJF PIJLERS Avantis / Heerlen Stadsregio Parkstad Limburg INFORMATIE KENNISINFRASTRUCTUUR BUILDING INTEGRATED HIGH TECH SYSTEMS Building Integrated High Tech Systems (BIHTS) is een grensoverschrijdende kennisinfrastructuur

Nadere informatie

Welkom Kiemt Najaarscongres. 09 oktober 2017 SO FAR SO GOOD? Creative Energy in Progress

Welkom Kiemt Najaarscongres. 09 oktober 2017 SO FAR SO GOOD? Creative Energy in Progress Welkom Kiemt Najaarscongres 09 oktober 2017 SO FAR SO GOOD? Creative Energy in Progress WORKSHOP OUTPUT - USING SCENARIOS TO INNOVATE 09 oktober SO FAR SO GOOD? Creative Energy in Progress Ciarán McGinley,

Nadere informatie

We create living spaces for generations to come. Allendorf, May, 2019

We create living spaces for generations to come. Allendorf, May, 2019 We create living spaces for generations to come. Allendorf, May, 2019 A family business We are a family business Independently owned, responsibly led, executing fast 1917-1947 1947-1991 1979-2015- Johann

Nadere informatie

energie fictie en feiten Wim C. Sinke ECN Zonne-energie, Universiteit Utrecht & EU PV Technology Platform

energie fictie en feiten Wim C. Sinke ECN Zonne-energie, Universiteit Utrecht & EU PV Technology Platform De toekomst van zonne-energie energie fictie en feiten Wim C. Sinke ECN Zonne-energie, Universiteit Utrecht & EU PV Technology Platform Inhoud zonne-energie verschillende vormen potentieel & initiatieven

Nadere informatie