De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie

Transcriptie

1 De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie Technologische kansen voor de Nederlandse industrie

2 Diepe geothermie heeft vele voordelen Characteristics Geothermal Geothermal Wind Wind Solar Solar Biomass Biomass Hydro Hydro Base Base load load capacity capacity Unlimited Unlimited potential potential No No fuel fuel costs costs Negligible Negligible CO CO 2 emission 2 emission Low Low impact impact landscape landscape Competitive generation generation costs costs Technological risk risk 2

3 Als opslag en infrastructuur kosten worden meegenomen heeft geothermie een gunstige kostprijs Source: European Geothermal Energy Council (EGEC) December 2010, after A.T. Kearney June

4 Voor de kostprijsberekeningen zijn standaard kentallen uit de internationale literatuur gebruikt Diepte (km) Boorkosten ( /meter) 4, , , , Debiet bereik Power plant kosten (M /MW) 50 kg/s 1,9 100 kg/s 1,8 Omzettingsefficientie (%) 20% 15% 10% Omzettingsefficientie van warmte naar elektriciteit 5% Temperatuur (ºC) 4

5 Diepe geothermie (EGS, 6-8 km) kan concurreren met grijze elektriciteit 0,25 Kostprijs van geothermische elektriciteit (EGS) Electricity Costs (EUR/kWh) 0,20 0,15 0,10 0,05 Huidige marktprijs Target diepte 50 kg/s 30 ºC/km 100 kg/s 30 ºC/km 100 kg/s 35 ºC/km 0, Reservoir Depth (km) Source: TNO - based on data from The future of geothermal energy, Tester et al. (MIT)

6 Diepe geothermie kan in 20% van de Nederlandse energie behoefte voorzien in 2050 Potentie van diepe geothermie hoog Diepe geothermie Financiële aantrekkelijkheid doorlopen van learning curve laag laag hoog Potentiële bijdrage aan energietransitie 6

7 Nederland is een topland voor diepe geothermie Waarom in Nederland? Ruime olie-/gas expertise; match met gasrotonde en CCS technologie Zeer veel data over ondergrond Geologisch gunstig: Kolenkalk met hoge temperaturen Belang financiering duurzame energie Onafhankelijke goedkope duurzame energiebron Kansen voor Nederlandse bedrijfsleven Boortorens: Huisman Equipment Subsurface service providers: Transmark EDS, Deep Drill, etc. Advies en engineering: Tebodin, Fugro, IF Technology, WEP, Ecofys, Burdock, etc. Financiering: Triodos (nu in Duitsland), ING en Rabo (nu in Indonesië) NL private capital: Transmark Renewables, Breed of Builds, etc. 7

8 De grootste issue is om voldoende water uit de putten te krijgen Issue Issue // risico risico Oplossingsrichting Te Te weinig weinig water water uit uit de de putten putten (debiet) (debiet) Kans Kans op op licht licht voelbare voelbare seismische seismische activiteit activiteit Blow Blow out out tijdens tijdens boren, boren, zoals zoals bij bij BP BP in in de de Golf Golf van van Mexico Mexico Nationaal Nationaal onderzoek onderzoek programma programma geothermie geothermie (NOPG) (NOPG) Kan Kan beheersbaar en en voorspelbaar gemaakt gemaakt worden worden door door het het NOPG NOPG Staatstoezicht op op de de mijnen mijnen (SodM) (SodM) verscherpt verscherpt de de (reeds (reeds strikte) strikte) regels regels nog nog verder verder Samen met de onbekendheid met de technologie zijn dit redenen waarom de markt niet investeert in diepe geothermie 8

9 Om diepe geothermie in Nederland mogelijk te maken is een onderzoeksprogramma (NOPG) in voorbereiding Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) 9

10 Het NOPG wordt uitgevoerd door partijen die elk specifieke expertise in huis hebben TNO VU Amsterdam IF Technology KEMA Universiteit Utrecht Ecofys TU Delft 10

11 Om tot een demonstratie project te komen vragen we op 2 punten ondersteuning van de Rijksoverheid Bijdrage onderzoek miljoen Demonstratie project Sponsors 6,0 60% 1 R&D / Universiteiten 1,0 10% Rijksoverheid 3,0 30% Totaal 10,0 2 Garantiefonds voor de eerste boring van 1 demonstratie project ter hoogte van 20 miljoen euro in totaal (uitbreiding bestaande garantieregeling) Verzekering onder nader te bepalen voorwaarden Kosten per put 20 miljoen euro (7-8 km diepte) 11

12 Aan verschillende en meerdere sponsors vragen we om financiële ondersteuning Grote Grote sponsor euro/jaar Duur: Duur: 4 jaar jaar Beschikking over over onderzoeksresultaten Een Een stem stem bij bij de de locatie selectie Een Een zetel zetel in in de de Steering Committee Sponsor euro/jaar Duur: Duur: 4 jaar jaar Beschikking over over onderzoeksresultaten 12

13 Dank u wel voor uw aandacht! Henk Pagnier TNO Postbus TA UTRECHT T +31 (0) E Henk.Pagnier@tno.nl Guus Willemsen IF Technology BV Postbus AP ARNHEM T +31 (0) E a.willemsen@iftechnology.nl 13