Klimaatneutraal bouwen in de praktijk. 1. Uitdaging klimaat. klimaatverandering

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Klimaatneutraal bouwen in de praktijk. 1. Uitdaging klimaat. klimaatverandering"

Transcriptie

1 Klimaatneutaal bouwen in de praktijk Chiel Boonstra directeur De uitdaging van het klimaat Wat is klimaatneutraal bouwen Waarom passief bouwen Projectvoorbeelden BergenopZoom, oktober 9. Uitdaging klimaat klimaatverandering Development path with HIGH base emissions Development path with LOW emissions Source: IPCC Verschillen emissie per persoon Annex I: Population 9.7% NonAnnex I: Population 8.% t COeq/cap Average Annex I:. t CO eq/cap USA & Canada: 9.% JANZ:.% EIT Annex I: 9.7% Europe AnnexII:.% Middle East:.8% Latin America:.% Other nonannex I:.% China NonAnnex I East Asia: 7.% Africa: 7.8% South Asia:.% Average nonannex I:. t COeq/cap,,,,,, 7, Source: IPCC Source: Sternreport

2 . Wat is klimaatneutraal bouwen Aanbod Primary energy oil electricity Vraag Energy uses lighting Passive houses + biomass + solar PV coal gas nuclear ventilation cooling heating hydro biomass wind solar hydrogen! (!) washing multimedia mobility industrial Where do we stand kwh/m existing building stock kwh/m standard renovation kwh/m new homes kwh/m passive renovation kwh/m passive housing Energy demand renewables building s CO impact reference energy demand reduce reduce+solar thermal same+pv on site renewables CO CO emission same+external renewables renewable district heating green electricity solar PV solar DHW CO electricity cooking DHW heating offsite renewable energy

3 8 8 8 Energy demand renewables building s CO impact energy demand CO emission renewable district heating green electricity solar PV solar DHW CO electricity cooking reference reduce reduce+solar thermal same+pv on site renewables CO same+external renewables DHW heating offsite renewable energy Naar nul emissie Passiefbouwen standaard voor lage vraag Duurzame op lokatie om in groot deel vraag te voorzien. Waarom passief bouwen Externe duurzame helpt om prestatie van net te verbeteren. annual heat consumption [kwh/(m²a)] all CEPHEUS projects 8 Benutzereinfluss im Passivhaus occupants influence: the average is important old buildings low energy buildings > 9% reduction 7 passive houses Preconditions without inflation with inflation Choice Energy price increase % 9% % Natural gas per m VAT included, Future rent increase % % % Electricity price VAT included, Inflation % % % Current energy use month New energy use year per year per per per month Gas consumption [m gas] 9, 7, Gas consumption [m gas],, Electricity use [kwh] 7, 8, Electricity use [kwh], 8,,, Monthly rent, Monthly rent, huur huu r row houses in Heidelberg (Bj. 9) low energy houses Niedernhausen 99 7 low energy houses, Hessia houses, PH settlement Wiesbaden 997 passive houses Kronsberg 998 Helmut Krapmeier / EIV and Wolfgang Feist / PHI

4 Passief bouwen ontwerpstrategie Select energysource Display and control energy consumption Utilize solar heat Reduce electricity consumption Reduce heat loss The Kyoto Pyramide Passive energy design process Waarom zouden we het doen Noodzaak robuuste standaard die jaar voldoet Nieuwe voorziening komt niet in dezelfde goedkope bulkeenheden Kleine vraag kan worden geleverd door hoog % duurzame Source: SINTEF, Norway. Projectvoorbeelden Woonhuis Weijnen.

5 Sleephellingstraat, Rotterdam Figuur: Voorgevel na renovatie Figuur: Achtergevel na renovatie

6 Camping de Kijl Passiefrenovatie de Kroeven, Roosendaal

7 Preconditions without inflation with inflation Choice Energy price increase % 9% % Natural gas per m VAT included, Future rent increase % % % Electricity price VAT included, Inflation % % % Current energy use per year per month New energy use per year per month Gas consumption [m gas] 9, 7, Gas consumption [m gas],, Electricity use [kwh] 7, 8, Electricity use [kwh], 8,,, Monthly rent, Monthly rent, huur huu r Je hoeft niet te betalen voor die je niet gebruikt chiel.boonstra@trecodome.com biedt diensten op het gebied van efficient ontwerp, duurzame technieken, en lage COfootprint. focust op vraagreductie, waarbij duurzame een aanzienlijk deel van kan leveren. helpt om projecten te optimaliseren door advies over concepten, procesbegeleiding en ontwerpadvisering voor nieuwe en bestaande gebouwen. 7

Passiefrenovatie in Nederland innovatie in de bouw

Passiefrenovatie in Nederland innovatie in de bouw Passiefrenovatie in Nederland innovatie in de bouw Chiel Boonstra CO 2 emissie per hoofd CO 2 Emissie (ton per hoofd) 19 17 15 13 11 9 7 5 3 1 USA Debt Credit Australia Canada Russia AOSIS Chad Vietnam

Nadere informatie

De Passief Bouwen benadering

De Passief Bouwen benadering De Passief Bouwen benadering Nog meer met minder naar Europees voorbeeld Energietransitie bij renovatie, naar de passief bouwen standaard? ir.-arch. Erwin Mlecnik (PHP/ OTB) Energie 2008, 9 oktober 2008

Nadere informatie

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra. Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra www.ecn.nl energiegebruik Alarmerende stijging energiegebruik klimaatproblemen duurzame energievoorziening noodzakelijk Ambitieus &

Nadere informatie

Een robuust en onderzoeksondersteund pad naar energieneutraliteit

Een robuust en onderzoeksondersteund pad naar energieneutraliteit Een robuust en onderzoeksondersteund pad naar energieneutraliteit Michel De Paepe Overzicht Definitie van Nearly Zero Energy Building Technologische ontwikkeling Uitvoering, opvolging en commissioning

Nadere informatie

Roel.DeConinck@3e.eu Roel.DeConinck@mech.kuleuven.be. Slim bouwen: welke energietechnieken maken het verschil?

Roel.DeConinck@3e.eu Roel.DeConinck@mech.kuleuven.be. Slim bouwen: welke energietechnieken maken het verschil? Roel.DeConinck@3e.eu Roel.DeConinck@mech.kuleuven.be Slim bouwen: welke energietechnieken maken het verschil? Leuven, woensdag 6 april 2011 Content Evolution of energy consumption in buildings Challenges

Nadere informatie

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Cutting Energy Related CO 2 Emissions Baseline Emissions 62 Gt BLUE Map Emissions 14 Gt 2030 Key aspects

Nadere informatie

Bert Metz Oud-voorzitter IPCC Werkgroep Maatregelen Fellow, European Climate Foundation

Bert Metz Oud-voorzitter IPCC Werkgroep Maatregelen Fellow, European Climate Foundation Bert Metz Oud-voorzitter IPCC Werkgroep Maatregelen Fellow, European Climate Foundation FRDO Forum, Brussel, 13 november 2008 Het klimaat is al veranderd Schadelijke effecten treden reeds op Het klimaat

Nadere informatie

Peter Wagener Voorzitter

Peter Wagener Voorzitter Peter Wagener Voorzitter Duurzame energie, omdat U de wereld niet heeft geёrfd van uw ouders, maar geleend van mijn generatie. 1/37 2 1 Dat van dat erven en lenen weet u nu dus wel, maar: Wat gaat U daar

Nadere informatie

Vier karikaturen. Acteren op alle schaalniveaus. Energietransi1e: toekomst, feit en fic1e. Welkom! We worden gek gemaakt met. In plaats van 18/04/16

Vier karikaturen. Acteren op alle schaalniveaus. Energietransi1e: toekomst, feit en fic1e. Welkom! We worden gek gemaakt met. In plaats van 18/04/16 Welkom! Energietransi1e: toekomst, feit en fic1e Chiel Boonstra - Chiel Boonstra Directeur Vier karikaturen We worden gek gemaakt met 1. Ergens anders een boom planten 2. Elektrisch rijden als zero emission

Nadere informatie

CO 2 capture overview

CO 2 capture overview CO 2 capture overview Ruud van den Brink, Daan Jansen www.ecn.nl CO 2 emissions are rising faster than in the most pessimistic scenario Source: PNAS, 22 May, 2007 Energy scenario: 65% lower CO 2 emission

Nadere informatie

HOU-NLD3 Energy Performance Coefficient (Energie Prestatie Coëfficiënt, EPC)

HOU-NLD3 Energy Performance Coefficient (Energie Prestatie Coëfficiënt, EPC) Title of the measure: HOU-NLD3 Energy Performance Coefficient (Energie Prestatie Coëfficiënt, EPC) General description The Building Decree from 1992 already contained requirements for thermal insulation

Nadere informatie

STRATEGO: Coaching session

STRATEGO: Coaching session STRATEGO: Coaching session 19-11-2014 www.warmtebedrijfrotterdam.nl Content Integrated business model al chart Heat chain Sources heating grid Rotterdam Delivery of industrial waste heat History & lessons

Nadere informatie

Passiefhuis-Platform vzw De REFLEX voor energiebewust bouwen

Passiefhuis-Platform vzw De REFLEX voor energiebewust bouwen Passiefhuis-Platform vzw De REFLEX voor energiebewust bouwen Gitschotellei 138 B-2600 Berchem T +32 (0)3 235 02 81 F +32 (0)3 271 03 59 http:// www.passiefhuisplatform.be http:// www.maisonpassive.be http://

Nadere informatie

Trias Energetica. woningen. Drachten 18/11 Almelo 20/11 2014 Carl-peter Goossen

Trias Energetica. woningen. Drachten 18/11 Almelo 20/11 2014 Carl-peter Goossen Trias Energetica De oplossing voor BENG woningen Drachten 18/11 Almelo 20/11 2014 Carl-peter Goossen 1 Kansen in de bouw 2 2 Het gaat allemaal om keuzes Hoe krijg je een optimaal integraal ontwerp? Als

Nadere informatie

Duurzaamheid begint bij jezelf! Alumni. 11 september 2012. jan.blom@keyknowledge.nl

Duurzaamheid begint bij jezelf! Alumni. 11 september 2012. jan.blom@keyknowledge.nl Duurzaamheid begint bij jezelf! 11 september 2012 Alumni jan.blom@keyknowledge.nl Hoe oud is duurzaamheid?? Duurzaamheid is maar vijfentwintig jaar oud! 16 juni 1987: Gro Harlem Brundtland biedt haar rapport

Nadere informatie

Energie en geopolitiek

Energie en geopolitiek Energie en geopolitiek Pieter Boot Groningen, 15 juni 2009 Deze presentatie Introductie Internationale energiemarkt Energie voorzieningszekerheid Energie en beleid 1 Introductie Dalende prijzen na juli

Nadere informatie

Het onmogelijke (toch) mogelijk maken

Het onmogelijke (toch) mogelijk maken Het onmogelijke (toch) mogelijk maken Mark Schweitzer April 2011 Mogelijk, maar ik heb géén gouden ei! 1 Waar hebben we het eigenlijk over? uitgaven maatschappelijk bijdrage investeren kosten geld verdienen

Nadere informatie

Aggiornamento. Bedreigingen en uitdagingen voor de. industrie VWEC. Een perspectief voor Vlaanderen. Een perspectief voor Vlaanderen

Aggiornamento. Bedreigingen en uitdagingen voor de. industrie VWEC. Een perspectief voor Vlaanderen. Een perspectief voor Vlaanderen Een perspectief voor Vlaanderen Bedreigingen en uitdagingen voor de Aggiornamento industrie Een perspectief voor Vlaanderen VWEC auteur functie datum Marc Van den Bosch Sr. Adviseur energie en milieu VOKA

Nadere informatie

Shell NL & Shell New Energies

Shell NL & Shell New Energies Shell NL & Shell New Energies An outlook towards a clean and renewable energy system Dr.-Ing. Peter Breithaupt September 2017 1 Contents New Energies Themes New Fuels Renewable Power Connected Customer

Nadere informatie

Renewable Energy in The Netherlands

Renewable Energy in The Netherlands b.m.visser@pl.hanze.nl Renewable Energy in The Netherlands Inhoud 1. Wat is Entrance? 2. Onze energierekening 3. Hernieuwbare energie in Nederland 4. Discussie Achtergrond Nederland heeft grote moeite

Nadere informatie

The City of Tomorrow TU-Delft, 9 maart 2018 Dirk Sijmons

The City of Tomorrow TU-Delft, 9 maart 2018 Dirk Sijmons The City of Tomorrow TU-Delft, 9 maart 2018 Dirk Sijmons 300.000 BP 400 BP- 100 AP 300.000 AP (?) 300 million years of fossil solar-energy burned up in 500 years http://www.nasa.gov/press/goddard/2014/november/nasa-computer-model-provides-a-new-portrait-of-carbon-dioxide/#.vgvn8nswven

Nadere informatie

Uitdagingen voor de energierenovatie van het Vlaamse woningbestand

Uitdagingen voor de energierenovatie van het Vlaamse woningbestand 14/02/2013 Uitdagingen voor de energierenovatie van het Vlaamse woningbestand Marlies Van Holm Duurzaam wonen en bouwen / Duurzame steden VITO Onze woningen 14/02/2013 2 Onze woningen Groot aandeel oudere

Nadere informatie

Title slide Arial bold 33pt

Title slide Arial bold 33pt Date Arial bold 16pt Title slide Arial bold 33pt Subtitle Arial bold 18pt Burj Dubai 2 Ontwikkelingen in de Staalindustrie Verschuiving economische macht Globalisatie Beschikbaarheid grondstoffen Consolidatie

Nadere informatie

Dolf Gielen. Brussel, 12 December 2008

Dolf Gielen. Brussel, 12 December 2008 Energy Technology Perspectives 2008 Dolf Gielen Brussel, 12 December 2008 OECD/IEA - 2008 Afbakening Deze studie beschrijft de rol van technologie Transitiepaden worden geschetst voor de belangrijkste

Nadere informatie

Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven

Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven foto: KNMI 222 196 187 2015 2014 113 11 Bron: EBN infographic 2016 CO 2 emissies in Nederland

Nadere informatie

Designing climate proof urban districts

Designing climate proof urban districts Designing climate proof urban districts Presentation for Deltas in Times of Climate Change 2010 Jaap Kortman Laura van der Noort IVAM Maarten van Dongen Witteveen + Bos The Netherlands Presentation What

Nadere informatie

infrastructure for a renewable society

infrastructure for a renewable society infrastructure for a renewable society Klaas de Jong 23th March 2011 Far more energy needed for heating than for generation of electricity Primary energy balance of The Netherlands Average efficiency of

Nadere informatie

Prof. Dr. Martin Junginger Copernicus Instituut, Universiteit Utrecht. Expert-meeting plaatsvinden over het raadsvoorstel Houtenergiestation

Prof. Dr. Martin Junginger Copernicus Instituut, Universiteit Utrecht. Expert-meeting plaatsvinden over het raadsvoorstel Houtenergiestation Copernicus Institute of Sustainable Development Prof. Dr. Martin Junginger Copernicus Instituut, Universiteit Utrecht Expert-meeting plaatsvinden over het raadsvoorstel Houtenergiestation 17 November 2016,

Nadere informatie

Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings

Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings H.Hoes 1 Klik om ATES het opmaakprofiel system results van de Monitoring within Energy Demonstration Program to 30%

Nadere informatie

Visie elektriciteitscentrale en biomassa in de toekomst

Visie elektriciteitscentrale en biomassa in de toekomst Visie elektriciteitscentrale en biomassa in de toekomst André Zeijseink (KEMA) Biomassa Meestook Symposium, Amsterdam, 27 mei 2010 Inleiding KEMA in t kort Belangrijke energie-drivers Rol van kolen in

Nadere informatie

De Toekomst van Aardgas: Een schaakspel op meerdere borden

De Toekomst van Aardgas: Een schaakspel op meerdere borden De Toekomst van Aardgas: Een schaakspel op meerdere borden Symposium De Gassamenstelling van de toekomst, 28 mei 2015, Regardz De Eenhoorn, Amersfoort Aad Correljé TU Delft TBM Economics of Infrastructures

Nadere informatie

Duurzame Warmte uit Biomassa

Duurzame Warmte uit Biomassa Duurzame Warmte uit Biomassa Ir. Kees W. Kwant Chair IEA Bioenergy Contents 1. Bioenergy Heat in the sustainable Global Energy Mix 2. Stimulering van duurzame warmte 1. ISDE 2. EIA 3. SDE 3. Subsidie budgetten

Nadere informatie

De VNPI vertegenwoordigt 10 oliemaatschappijen in Nederland

De VNPI vertegenwoordigt 10 oliemaatschappijen in Nederland De VNPI vertegenwoordigt 10 oliemaatschappijen in Nederland Argos Oil Q-8 BP Shell Esso Gulf North Sea Group Tamoil Delek Total 1 Het Spagaat 5 onderwerpen 1. Het spagaat 2. Raffinaderij Emissies 3. Verduurzaming,

Nadere informatie

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen 28/09/2015 Kees van der Leun Klimaat raakt al ontwricht bron: John Mason, skepticalscience.com bron: Guardian 2 100% duurzaam? Energie-efficiëntie

Nadere informatie

Strengthening Energy Efficiency Awareness Among Residential Homes for Elderly People SAVE AGE

Strengthening Energy Efficiency Awareness Among Residential Homes for Elderly People SAVE AGE Strengthening Energy Efficiency Awareness Among Residential Homes for Elderly People SAVE AGE 6. Oktober 2011 Contract N o IEE/09/676/SI2.558233 Duration: 17th May 2010-16th May 2013 Project profiel Doel:

Nadere informatie

Technische aspecten van EnergiePrestatieContracten (EPC) Oostende, 16 mei 2013 Factor4, Charles-Henri Bourgois

Technische aspecten van EnergiePrestatieContracten (EPC) Oostende, 16 mei 2013 Factor4, Charles-Henri Bourgois Technische aspecten van EnergiePrestatieContracten (EPC) Oostende, 16 mei 2013 Factor4, Charles-Henri Bourgois Agenda Inleiding Typische maatregelen voor EPC Voorbeelden Interactie met onderhoud, comfort,

Nadere informatie

Low-Energy woningen en hun gebruikers

Low-Energy woningen en hun gebruikers Low-Energy woningen en hun gebruikers Voorspeld energiegebruik vs. Werkelijk energiegebruik P 5 Presentation Msc 4 Graduation Studio _ Green Building Innovation Anne Cowan 1502492 1st Mentor: M. Tenpierik

Nadere informatie

Duurzaam hout: waarom en waarvoor

Duurzaam hout: waarom en waarvoor Copernicus Institute of Sustainable Development Duurzaam hout: waarom en waarvoor Martin Junginger 2 November 2017 PEFC Jaarbijeenkomst Copernicus Institute of Sustainable Development Mondiaal gebruik

Nadere informatie

D1 Making City. Louis Bekker. Voorzitter: Peter Pol Stadsontwikkeling Rotterdam / MCD. City Account manager Business development, Siemens

D1 Making City. Louis Bekker. Voorzitter: Peter Pol Stadsontwikkeling Rotterdam / MCD. City Account manager Business development, Siemens D1 Making City Louis Bekker City Account manager Business development, Siemens Voorzitter: Peter Pol Stadsontwikkeling Rotterdam / MCD MCD Congres: The Art of Making Cities 10 april Making City Louis Bekker

Nadere informatie

Wind Werkt ook in 2050

Wind Werkt ook in 2050 Wind Werkt ook in 2050 Prof.dr. Gerard van Bussel TU Delft, leerstoel windenergie Delft University of Technology Challenge the future Wind Werkt 10 GW Sinds 1990: groei van 30%/jr Europa leidend vanaf

Nadere informatie

ROTTERDAM CLIMATE INITIATIVE

ROTTERDAM CLIMATE INITIATIVE ROTTERDAM CLIMATE INITIATIVE Fred Akerboom January 29th 2014 Het Rotterdam Climate Initiative is het klimaatprogramma van de gemeente Rotterdam, Deltalinqs, DCMR Milieudienst Rijnmond en Havenbedrijf Rotterdam

Nadere informatie

De hobbelige weg naar Coby van der Linde

De hobbelige weg naar Coby van der Linde De hobbelige weg naar 2050 Coby van der Linde Waar gebruiken we energie voor? Transport (vooral olie) Lage temperstuur warmte (in Nederland vooral gas) Koelen van gebouwen (elektriciteit) Industriële warmte

Nadere informatie

Assetmanagement verbindt Nederland. De energietransitie. & het beheer van de aarde. Jack Doomernik. LEF Future Centre Utrecht, 22 juni 2017

Assetmanagement verbindt Nederland. De energietransitie. & het beheer van de aarde. Jack Doomernik. LEF Future Centre Utrecht, 22 juni 2017 Assetmanagement verbindt Nederland De energietransitie & het beheer van de aarde Jack Doomernik LEF Future Centre Utrecht, 22 juni 2017 Context STIJGING VAN TEMPERATUUR https://www.youtube.com/ watch?v=yzd3-bwc66e

Nadere informatie

WKK in Nederland Toen, Nu, Straks. BezinningsGroep Energie Utrecht, 28 juni 2006

WKK in Nederland Toen, Nu, Straks. BezinningsGroep Energie Utrecht, 28 juni 2006 WKK in Nederland Toen, Nu, Straks BezinningsGroep Energie Utrecht, 28 juni 2006 WKK is goed en moet Energie is meer dan elektriciteit WKK fundamenteel energetisch WKK voordelen, potentie en nadelen WKK

Nadere informatie

TGC in Flanders. Analysis and Results.

TGC in Flanders. Analysis and Results. TGC in Flanders. Analysis and Results. REALISE Forum Salzburg, September 7, 005 Aviel Verbruggen University of Antwerp Contents Facts & Figures since Jan., 00 Effectiveness Efficiency Equity Conclusions

Nadere informatie

Katrina Bull Voormalig wethouder duurzaamheid Nottingham City Council, Verenigd Koninkrijk

Katrina Bull Voormalig wethouder duurzaamheid Nottingham City Council, Verenigd Koninkrijk Katrina Bull Voormalig wethouder duurzaamheid Nottingham City Council, Verenigd Koninkrijk Introductie Katrina Bull Labour Party raadslid in Nottingham, Verenigd Koningrijk vanaf 2000 tot 2011. Lid van

Nadere informatie

kijk, leer en kopieer: het etrium

kijk, leer en kopieer: het etrium kijk, leer en kopieer: het etrium ir. Jeroen Scheepmaker sr.. consultant business development PROVADA - DUURZAAMHEIDSPAVILJOEN - 8 juni 2011 Source: Wassermann, Manos Meisen feiten etrium: zeer energiezuinig

Nadere informatie

Prefab Uitdagingen en opportuniteiten voor de aannemer

Prefab Uitdagingen en opportuniteiten voor de aannemer Prefab Uitdagingen en opportuniteiten voor de aannemer ir. B. PARMENTIER Hoofd Afdeling Structuren WTCB /6 China inspiring 0 verdiepingen 7000 m² weken 00 bouwvakkers weken!! Context Prefab systems Energetic

Nadere informatie

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Kees den Blanken Cogen Nederland Driebergen, Dinsdag 3 juni 2014 Kees.denblanken@cogen.nl Renewables genereren alle stroom (in Nederland in

Nadere informatie

Gebruikersgroep WKO 25 april 2019

Gebruikersgroep WKO 25 april 2019 Gebruikersgroep WKO 25 april 2019 Ing. W.A.M. van Houdt 80-87 Product manager licht/lucht systemen 87-91 Technisch adviseur RIN 91-2007 Hoofd Techniek Ziekenhuis Gooi-Noord 07 - heden Senior engineer &

Nadere informatie

ECO-Life Venning CO² neutrale woonwijk in Kortrijk

ECO-Life Venning CO² neutrale woonwijk in Kortrijk ECO-Life Venning CO² neutrale woonwijk in Kortrijk Ilse Piers Directeur Goedkope Woning ENERGIEDAG VVSG 19 maart 2013 Goedkope Woning ECO-Life Goedkope Woning ECO-Life - EU-subsidiedossier: CONCERTO -

Nadere informatie

FHI dag 3 april 2013 Wiep Folkerts, directeur SEAC

FHI dag 3 april 2013 Wiep Folkerts, directeur SEAC FHI dag 3 april 2013 Wiep Folkerts, directeur SEAC Innovaties in Zonne-energie ~~~~ een bloeiend stukje Nederlandse kenniseconomie Waarom zonne-energie? Prijsdaling PV modules Average module spot price

Nadere informatie

Wind Werkt ook in 2050

Wind Werkt ook in 2050 Wind Werkt ook in 2050 Prof.dr. Gerard van Bussel TU Delft, leerstoel windenergie 13 juni 2013 Delft University of Technology Challenge the future Er is meer dan voldoende wind op aarde 200 x meer wind

Nadere informatie

ENERGIENEUTRAAL VEERE?

ENERGIENEUTRAAL VEERE? ENERGIENEUTRAAL VEERE? DR. IR. J. VAN BERKEL, HZ UNIVERSITY OF APPLIED CDA VEERE 28 FEBRUARI 2018 Energieneutraliteit: Gedefinieerd als: Jaarlijks binnen gemeentegrens net zoveel duurzaam opwekken als

Nadere informatie

Workshop WKO ziekenhuizen 26 mei 2016

Workshop WKO ziekenhuizen 26 mei 2016 Workshop WKO ziekenhuizen 26 mei 2016 Ing. W.A.M. van Houdt 80-87 Product manager licht/lucht systemen 87-91 Technisch adviseur RIN 91-2007 Hoofd Techniek Ziekenhuis Gooi-Noord 07 - heden Senior engineer

Nadere informatie

Zonnestroom en windstroom Samen meer

Zonnestroom en windstroom Samen meer Zonnestroom en windstroom Samen meer Van niche naar impact Wim Sinke -- Peter Eecen Perslunch ECN Amsterdam, CASA 400 2 juni 2015 www.ecn.nl Structuur Context klimaat + economie Uitzicht op 2050 Wind Technologie,

Nadere informatie

Cradle to Cradle? & Value engineering!

Cradle to Cradle? & Value engineering! Cradle to Cradle? & Value engineering! Click to edit Master title style Inhoud Korte samenvatting VE nu (2011) Andere toekomst? Cradle to Cradle Case : Loders Croklaan VE in

Nadere informatie

Titel: The impact of net metering regulations on the Dutch solar PV market

Titel: The impact of net metering regulations on the Dutch solar PV market Scriptie Titel: The impact of net metering regulations on the Dutch solar PV market Begeleiders: prof. dr. ir. G.P.J. Verbong J.J.C.M. Huijben MSc Inhoud: 1. Historische reconstructie ontwikkelingen 2004-2013

Nadere informatie

Jan Leen Kloosterman. August 26, 2011

Jan Leen Kloosterman. August 26, 2011 Jan Leen Kloosterman August 26, 2011 1 August 26, 2011 2 1 August 26, 2011 3 August 26, 2011 4 2 Snelle reactor, vermogen 1 MWth, koelmiddel Na-K 1951: eerste productie van nucleaire electriciteit 1953:

Nadere informatie

RE-INVENT OUR REGION

RE-INVENT OUR REGION RE-INVENT OUR REGION Future scenario s on the economic development of the South Eastern part of the Netherlands TIM 7 With close guidance on process and methods by Peter Kopeczek* * Re-invent your business

Nadere informatie

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 Living Labs Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 dr.ir. Elke den Ouden expertise in smart lighting & smart cities @ TU/e Where innovation starts TU/e Living Labs Een Living

Nadere informatie

Het Europese Klimaat en Energiebeleid voor 2030

Het Europese Klimaat en Energiebeleid voor 2030 Het Europese Klimaat en Energiebeleid voor 2030 Hoe de EU het Akkoord van Parijs implementeert Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 15 December 2018 Prof Dr Jos DELBEKE

Nadere informatie

ir. T.V.J. (Victor) Pastoor, commercial director, Grontmij Sustainable Buildings: Green Talker naar Green Walker naar Green Star

ir. T.V.J. (Victor) Pastoor, commercial director, Grontmij Sustainable Buildings: Green Talker naar Green Walker naar Green Star Inspiratiemiddag ir. T.V.J. (Victor) Pastoor, commercial director, Grontmij Sustainable Buildings: Green Talker naar Green Walker naar Green Star Vrijdag 10 oktober Mijn boodschap voor u 1. Respecting

Nadere informatie

Update Renewable Energy in the Netherlands. Maarten Arentsen University of Twente

Update Renewable Energy in the Netherlands. Maarten Arentsen University of Twente Update Renewable Energy in the Netherlands Maarten Arentsen University of Twente Dutch political climate since late 2010 Right wing coalition in power with passive parliamentary support of popular party

Nadere informatie

Sustainable Development chill! Luuk Braakhuis, ADAMASgroup, March 8, 2018

Sustainable Development chill! Luuk Braakhuis, ADAMASgroup, March 8, 2018 Sustainable Development chill! Luuk Braakhuis, ADAMASgroup, March 8, 2018 Content Who What Themes Strategies / Projects Certification QA Luuk Braakhuis Consultant Sustainable Development (BREEAM, LEED,

Nadere informatie

Hoe nu verder op de wereldmarkt? - Gevolgen voor de NL zuivelketen. VAB bijeenkomst. Mark Voorbergen Wageningen, 18/09/2008

Hoe nu verder op de wereldmarkt? - Gevolgen voor de NL zuivelketen. VAB bijeenkomst. Mark Voorbergen Wageningen, 18/09/2008 Hoe nu verder op de wereldmarkt? - Gevolgen voor de NL zuivelketen VAB bijeenkomst Mark Voorbergen Wageningen, 18/09/2008 s visie op de relatie wereldmarkt EU markt in 2005/06. 31 29 27 25 23 21 19 17

Nadere informatie

Rol(len) voor Power-to-Gas in de energievoorziening

Rol(len) voor Power-to-Gas in de energievoorziening Rol(len) voor Power-to-Gas in de energievoorziening Marcel Weeda en Jeroen de Joode Deltalinqs, Waterstof Platform Rotterdam, Carlton Oasis Hotel, Spijkenisse 15 oktober 2013 www.ecn.nl Wat en waarom Power-to-Gas?

Nadere informatie

Urban Energy research agenda for TU Delft. Thema 1: Future Proof Buildings and Neighbourhoods. Towards zero energy buildings and beyond

Urban Energy research agenda for TU Delft. Thema 1: Future Proof Buildings and Neighbourhoods. Towards zero energy buildings and beyond Urban Energy research agenda for TU Delft Thema 1: Future Proof Buildings and Neighbourhoods Towards zero energy buildings and beyond dr.ir. Sabine Jansen & collega s 1 Thema s 1. The integrated picture

Nadere informatie

Nederlands Platform Warmtepompen

Nederlands Platform Warmtepompen Europese wetgeving maakt warmtepompen nog beter betaalbaar en inzetbaar door: Henk Kranenberg Daikin Europe NV voorzitter VERAC bestuurslid NVKL, DHPA VERAC: vereniging van fabrikanten en importeurs van

Nadere informatie

A2M. Energieprestatie en architecturaal ontwerp. PERMAcity. Seminarie Duurzame Gebouwen. 15 december Aline BRANDERS Architect-partner

A2M. Energieprestatie en architecturaal ontwerp. PERMAcity. Seminarie Duurzame Gebouwen. 15 december Aline BRANDERS Architect-partner Seminarie Duurzame Gebouwen Energieprestatie en architecturaal ontwerp 15 december 2017 PERMAcity Milieuprestaties als inspiratiebron voor architectuur? A2M Aline BRANDERS Architect-partner DOELSTELLINGEN

Nadere informatie

Who are we. 1. EPC Contractor Projects in Europe 2. Distributor CIGS solar modules 3. Zero Energy Installer (energy neutral) for buildings

Who are we. 1. EPC Contractor Projects in Europe 2. Distributor CIGS solar modules 3. Zero Energy Installer (energy neutral) for buildings WELKOM Agenda 10.00u EigenEnergie.net Henrico van den Boomen, welkom + intro 10.20u E-laad Marieke van Amstel, lopende onderzoeken op het gebied van slim laden 10.35u Fastned Derek Jagmohan, visie op elektrisch

Nadere informatie

Smart Cities and Communities Initiative Financieringsmogelijkheden binnen 7KP

Smart Cities and Communities Initiative Financieringsmogelijkheden binnen 7KP Smart Cities and Communities Initiative Financieringsmogelijkheden binnen 7KP Lut Bollen, 26 oktober 2011 Overzicht Europese beleidskader Smart Cities and Communities Initiative Karakteristieken Bouwstenen

Nadere informatie

10 december 2008 Energiegebruik: de invloed van de bewoner. Energieketen. Energievraag in gebouwen. Waarom wordt er energie gebruikt?

10 december 2008 Energiegebruik: de invloed van de bewoner. Energieketen. Energievraag in gebouwen. Waarom wordt er energie gebruikt? Energiegebruik: de invloed van de bewoner Energie vraag Klimaatinstallaties / energie-inkoop Primair energiegebruik WK2020 bijeenkomst Duurzaamheid Laure Itard,, TU Delft L.C.M. Itard@Tudelft.nl 10 december

Nadere informatie

CIR-Isolatie Raad vzw

CIR-Isolatie Raad vzw 15 de ISOLATIEDAG energetisch renoveren bestaande gebouwen Georges Timmermans gti@skynet.be CIR-Isolatie Raad vzw koepel Belgische isolatiesector Duurzame Bouwsystemen 1 CIR-Isolatie Raad vzw jaarlijkse

Nadere informatie

De club van Rome had toch gelijk!

De club van Rome had toch gelijk! De club van Rome had toch gelijk! Bernard Dam MECS, Chemical Engineering, Faculty of Applied Science, Delft University of Technology 11 november 2009 Delft University of Technology Challenge the future

Nadere informatie

Duurzaamheid in Business context

Duurzaamheid in Business context Duurzaamheid in Business context 2 Voorbeelden waarde creatie (B2C & B2B) Maarten ten Houten Sustainability Manager Global Marketing Duurzaamheidsdialoog 5 maart 2014 HEINEKEN - Truly Global Presence >165

Nadere informatie

Nederlands Platform Warmtepompen

Nederlands Platform Warmtepompen Europese wetgeving maakt warmtepompen nog beter betaalbaar en inzetbaar door: Henk Kranenberg Daikin Europe NV voorzitter VERAC bestuurslid NVKL, DHPA VERAC: vereniging van fabrikanten en importeurs van

Nadere informatie

Uiverweg 2-6 SCHIPHOL AIRPORT

Uiverweg 2-6 SCHIPHOL AIRPORT Uiverweg 2-6 SCHIPHOL AIRPORT INFORMATION WITHOUT OBLIGATION Project: Office space in the DC-2 Building. Location: The complex is situated along the highway A4. It is within reach of the bus stop which

Nadere informatie

Urban energy transition roadmap De routekaart van Amsterdam naar Parijs

Urban energy transition roadmap De routekaart van Amsterdam naar Parijs Urban energy transition roadmap De routekaart van Amsterdam naar Parijs Andy van den Dobbelsteen, met Siebe Broersma, Jelle Sturkenboom, Michiel Fremouw, Craig Martin TU Delft, Faculteit Bouwkunde, leerstoel

Nadere informatie

En het begon allemaal met mijnwater

En het begon allemaal met mijnwater En het begon allemaal met mijnwater Een duurzaam warmtenet voor Parkstad Limburg 29 maart 2018 Herman Eijdems (H.Eijdems@mijnwater.com) Louis Hiddes (L.Hiddes@mijnwater.com) Sheet nr. 1 16 november 2017

Nadere informatie

Groningen, 14 februari 2014. Martien Visser Lector netintegratie Hanzehogeschool

Groningen, 14 februari 2014. Martien Visser Lector netintegratie Hanzehogeschool Groningen, 14 februari 2014 Martien Visser Lector netintegratie Hanzehogeschool 1. Rekenen met Energie 2. De energierekening 3. Elektriciteit en gas 4. Duurzame Energie & Energietransitie 5. Uitdagingen

Nadere informatie

Jos Lichtenberg december 2015 Homelab 2050

Jos Lichtenberg december 2015 Homelab 2050 Home mind map Jos Lichtenberg december 2015 Homelab Home mind map Home mind map Home mind map Home mind map Home mind map Home mind map Home mind map Home mind map kwh/m 2 /jr Home mind map Home mind map

Nadere informatie

ECO-Life projecten in Kortrijk

ECO-Life projecten in Kortrijk als referentie projecten in Kortrijk Ilse Piers directeur Goedkope Woning Woon sociaal, Bouw wijs 9 september 2014 Patrimonium GOEDKOPE WONING: 1500 SOCIALE HUURWONINGEN IN KORTRIJK Doelstellingen toekomst

Nadere informatie

25% 57% NOx 25% PM. Strong foundations 24/06/2016. E-mobility. The transition towards sustainable mobility

25% 57% NOx 25% PM. Strong foundations 24/06/2016. E-mobility. The transition towards sustainable mobility E-mobility 25% The transition towards sustainable mobility Prof. Dr. ir. Joeri Van Mierlo Director of Mobility, Logistics and Automotive Technology Research Centre 57% NOx 25% PM 2 1 Billion Euro s per

Nadere informatie

Rotterdam Wereld Balans Wereld Import & Export. Ukraine Export. EU Balans EU Import & Export EU Mais Import Spaanse S&D Nederlandse S&D

Rotterdam Wereld Balans Wereld Import & Export. Ukraine Export. EU Balans EU Import & Export EU Mais Import Spaanse S&D Nederlandse S&D Marktontwikkelingen door W. Helmink Rotterdam 14 5 2014 World Wereld Balans Inhoudsopgave Wereld Import & Export Ukraine, Rusland & Kazakhstan Tarwe Balans Ukraine Export EU EU Balans EU Import & Export

Nadere informatie

Kamers van Koophandel Mechelen, 25 november 2009

Kamers van Koophandel Mechelen, 25 november 2009 Kamers van Koophandel Mechelen, 25 november 2009 Bewustwording: energieschaarste CO 2 -problematiek CO 2 -neutraal bedrijf Luc Van Nuffel, Electrabel 1 De 3 energie-uitdagingen Redelijke prijzen Zekere

Nadere informatie

Gijs de Man 12 oktober 2010

Gijs de Man 12 oktober 2010 Gijs de Man 12 oktober 2010 We werken aan een beter klimaat Doel Stichting Warmtenetwerk: Bevorderen van gebruik van duurzame warmte en koude en hergebruik van restwarmte t via collectieve netten. Aanpak:

Nadere informatie

Grootschalige implementatie van zonnestroom in onze steden

Grootschalige implementatie van zonnestroom in onze steden 29 mei 2008 Grootschalige implementatie van zonnestroom in onze steden Marcel Elswijk Agenda 10:15 EgoN - PV UPSCALE Marcel Elswijk 10:30 Wat hebben de Nederlandse zonnesteden ons geleerd? Jadranka Cace

Nadere informatie

SERBIA PERSPECTIVE JP SRBIJAGAS. Milan Zdravković. IENE: Opening Up the West Balkans Market Belgrade,

SERBIA PERSPECTIVE JP SRBIJAGAS. Milan Zdravković. IENE: Opening Up the West Balkans Market Belgrade, THE REGIONAL GAS MARKET CHALLENGES SERBIA PERSPECTIVE JP SRBIJAGAS Milan Zdravković IENE: Opening Up the West Balkans Market Belgrade, 07.03.2012 Key issues Gas supply projects to Europe New routes & New

Nadere informatie

Caro De Brouwer 27/11/2013

Caro De Brouwer 27/11/2013 Caro De Brouwer 27/11/2013 Caro De Brouwer 2e Master Irw Energie, KUL Erasmus Imperial College London Thesis: Solvent storage for postcombustion CCS in coal fired plants Voorzitter YERA Young Energy Reviewers

Nadere informatie

Energie en water de circulaire economie

Energie en water de circulaire economie Energie en water de circulaire economie Prof. Dr. Ad van Wijk 4-6-2014 28-5-2014 Delft University of Technology Challenge the future Circular Economy (EMF) 2 Six principles of the Circle Economy All materials

Nadere informatie

IenM & INTERREG: Circulaire economie

IenM & INTERREG: Circulaire economie IenM & INTERREG: Circulaire economie Inhoud INTERREG t.o.v. andere fondsen context INTERREG zelf De programma s: verschillend en hetzelfde Toegevoegde waarde Succesvol project Deelname INTERREG 2007-2013

Nadere informatie

Koelmiddelen <> F gas regelgeving Luc De Smet Daikin Belgium

Koelmiddelen <> F gas regelgeving Luc De Smet Daikin Belgium Koelmiddelen F gas regelgeving Luc De Smet Daikin Belgium Hoeveel % van de wereldwijd uitstoot van broeikas gassen is te wijten aan HFC? A. 0,2 % B. 2% C. 20% 2 Hoeveel % van de wereldwijd uitstoot

Nadere informatie

De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie

De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie Technologische kansen voor de Nederlandse industrie Diepe geothermie heeft vele voordelen Characteristics Geothermal Geothermal

Nadere informatie

ALGEMENE VERLICHTING IN INDUSTRIËLE PANDEN

ALGEMENE VERLICHTING IN INDUSTRIËLE PANDEN ALGEMENE VERLICHTING IN INDUSTRIËLE PANDEN GENERAL LIGHTING IN INDUSTRIAL BUILDINGS LED HIGH-BAY SERIE LED HIGH-BAY SERIES De serie is bij uitstek geschikt voor industriële omgevingen met hoge plafonds

Nadere informatie

RAAMWERK VOOR SEMI DYNAMISCHE EXERGIEANALYSE. Sabine Jansen. Gijsbert Korevaar 2) Elisa Boelman 1) IBPSA-NVL Event 9 oktober 2008

RAAMWERK VOOR SEMI DYNAMISCHE EXERGIEANALYSE. Sabine Jansen. Gijsbert Korevaar 2) Elisa Boelman 1) IBPSA-NVL Event 9 oktober 2008 RAAMWERK VOOR SEMI DYNAMISCHE EXERGIEANALYSE 1) Gijsbert Korevaar 2) Elisa Boelman 1) 1) bk, TU Delft 2) TNW, TU Delft IBPSA-NVL Event 9 oktober 2008 IBPSA-NVL event 9-10-2008, Eindhoven 1 Inhoud Inleiding

Nadere informatie

Sheet nr november 2017 Mijnwater B.V. BIG event 30 november 2017 Elise Ritzen

Sheet nr november 2017 Mijnwater B.V. BIG event 30 november 2017 Elise Ritzen Sheet nr. 1 30 november 2017 Mijnwater B.V. BIG event 30 november 2017 Elise Ritzen (e.ritzen@mijnwater.com) Energiedoelen Nederland: 2013 Energieakkoord 2016 Klimaatakkoord Regio Parkstad (Parkstad Limburg

Nadere informatie

Normen ter ondersteuning van EPBD-implemntatie, Jaap Hogeling.

Normen ter ondersteuning van EPBD-implemntatie, Jaap Hogeling. Aanvulling artikel VV+, december 2007-12-20 Normen ter ondersteuning van EPBD-implemntatie, Jaap Hogeling. Work 1 & 3 EN15217 Energy buildings Methods of assessment to be used for the energy certification

Nadere informatie

Adventures in GIS to Support LEED Certification. Karen Jordan

Adventures in GIS to Support LEED Certification. Karen Jordan Adventures in GIS to Support LEED Certification Karen Jordan Agenda University of California Office of the President commitment to Campus Sustainability through the Green Building Policy & Clean Energy

Nadere informatie

The Control Room of the Future

The Control Room of the Future Even voorstellen: Prodek Automation products Opgericht in 2001 Importeur / distributeur Opleiding / levering / advies / consultancy / dienstverlening Joop de Kwant Directeur Hoe ziet de toekomstige controle

Nadere informatie