ECN Lunchcolloquium. EnTranCe: the Energy Transition Centre. November 3, 2014 Wim van Gemert

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ECN Lunchcolloquium. EnTranCe: the Energy Transition Centre. November 3, 2014 Wim van Gemert"

Transcriptie

1 ECN Lunchcolloquium EnTranCe: the Energy Transition Centre November 3, 2014 Wim van Gemert

2 HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN General information e Hanze University of Applied Sciences, Groningen was founded in Largest University of Applied Sciences offering over 70 Bachelor s degree programmes and 14 Master s degree programmes. 18 schools, each with its own specific ambiance. Over students have chosen to study at Hanze UAS. The university employs 2,700 professionals. A large international network. Strategic themes are Energy, Healthy Ageing, Entrepreneurship and Excellence.

3 Six centres of Applied Research and Innovation 1. Centre of Applied Research and Innovation Energy 2. Centre of Applied Labour Market Research and Innovation 3. Centre of Applied Research and Innovation CaRES (Care Rehabilitation Education & Sport) 4. Centre of Applied Research and Innovation for NoorderRuimte Area Development 5. Centre of Applied Research and Innovation Art & Society 6. Centre of Applied Research and Innovation - Entrepreneurship 34 professorships with research groups and Ph.D. students 18/12/2014 Titel presentatie aanpassen 3

4 Start business Start development Flame research Engineering prototyping Prepare market

5 Business Innovation X XX X 1 2 Technology

6 Effort Effort Past R D BC 15 years for development HC boiler Time Future R D BC 5 years Risk management Time to market Time

7 Circulation of Knowledge MSc in Energy Society Open Innovation EnTranCe RenQi

8 Flexiheat development of intelligent heat grid Case 1 Intelligent Warmthcascade ETP M-Drenthe Case 2 Intelligent Industr. W-net Eemshaven Case 3 Intelligent City heating City of Groningen A. Dynamic model Phd Hanze, KEMA, UT B. C. Smart Geothermie Phd RUG Controll algoritmus Phd RUG, TNO, Verkley Development of knowledge D. Business Models Phd Hanze Case owners Results: 1. Development of cases 2. Network/consortium of expertise

9 Supply elektricity gas heat macro meso micro Demand Focus EKC RenQi EnTranCe People in power From micro to meso Synergy on meso level

10

11

12 Tool box

13 Balancing Physical scale EU Nation Regional Local Individual Second Day Season Time scale

14 FlexiNes FlexiGas Flexiheat Flexigrid Flexistore FlexiNet I-Balance I-Share FlexiGrow FlexiforFuture Summary

15

16 E-transport duurder dan G-transport Factor >10! Power-Britned Gas BBL 260 km & 600 miljoen 230 km & 500 miljoen capaciteit: 1 GW capaciteit 20 GW 230 per kw/100 km 11 per kw/100 km 10 power transmission lines are equal to 1 gas pipeline E-distributiekosten eveneens >10x gasdistributiekosten (per kw)

17 E-opslag is extreem duur! Factor 1000! Car Battery: 1 kwh Norg Storage: 3 BCM (=30 miljard kwh) Investments Costs of E-storage: car battery : 100,- per kwh Costs of Gas-storage: Norg : 0,10 per kwh A gas storage has a life time of years...

18 GW Max-warmtevraag is veel groter (>10x) dan max-elektriciteitsvraag Max-capaciteit bepaalt kosten infrastructuur Volume gas: 45 bcm (450 TWh) Volume E : 120 TWh Power Distribution Industry&Power

19 Duurzame Groningen 2035 Rekening voor de huishoudens Exclusief doorberekeningen! Jaarlijkse kosten (ex tax) Huidige kosten Gas & elektriciteit 1100 Biomassa Gas 2500 Wind Elektriciteit Zon Elektriciteit Kosten betreffen vooral energieopslag en netwerk (=infrastructuur) Combinatie van gas en elektriciteit lijkt veel aantrekkelijker dan focus op E of G

20 Jaarhoeveelheden stad Groningen Vergelijk KIVI brochure: De rekening voorbij Jaar 2035 All-electric wind 205windturbines (x3 MW) Benodigd oppervlak in km2 Percentage oppervlak gemeente Groningen 67 80% All-electric zon 15% eff % All-gas biomassa 1% eff % Exclusief mobiliteit! KIVI: rendement biomassa is 0.5% Let op: 1 windturbine is gelijk aan 15 hectare zonnepanelen

21 FlexiGrow + Sustainability targets + Households to cities + Electricity and gas (integrated) + Feasibility and affordability + Based on real data

22 Thank you for your attention

DE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar

DE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar DE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar Drie scenario s bestaande technologie Netgebonden Infrastructuur: elektriciteit en warmte (gas) Actuele gegevens van 2012 vertaald naar 2035

Nadere informatie

Shell NL & Shell New Energies

Shell NL & Shell New Energies Shell NL & Shell New Energies An outlook towards a clean and renewable energy system Dr.-Ing. Peter Breithaupt September 2017 1 Contents New Energies Themes New Fuels Renewable Power Connected Customer

Nadere informatie

Groningen, 14 februari 2014. Martien Visser Lector netintegratie Hanzehogeschool

Groningen, 14 februari 2014. Martien Visser Lector netintegratie Hanzehogeschool Groningen, 14 februari 2014 Martien Visser Lector netintegratie Hanzehogeschool 1. Rekenen met Energie 2. De energierekening 3. Elektriciteit en gas 4. Duurzame Energie & Energietransitie 5. Uitdagingen

Nadere informatie

Flexiheat Nationaal Warmtecongres 2013

Flexiheat Nationaal Warmtecongres 2013 Flexiheat Nationaal Warmtecongres 2013 Agenda 1. Wat en wie is Flexiheat? 2. Koppeling onderzoek en besluitvorming 3. Factoren in besluitvormingsproces: wat is uw mening? 4. Samenvatting Erika Zomerman

Nadere informatie

De opkomst van all-electric woningen

De opkomst van all-electric woningen De opkomst van all-electric woningen Institute for Business Research Jan Peters Directeur Asset Management Enexis Inhoud Beeld van de toekomst Veranderend energieverbruik bij huishoudens Impact op toekomstige

Nadere informatie

RDM Centre of Expertise. Innovatie motor voor Stad en Haven

RDM Centre of Expertise. Innovatie motor voor Stad en Haven RDM Centre of Expertise Innovatie motor voor Stad en Haven https://www.youtube.com/watch?v=ubghpqsittc RDM Centre of Expertise RDM Centre of Expertise is een broedplaats waar studenten, onderzoekers/lectoren

Nadere informatie

Windstroom en werkgelegenheid

Windstroom en werkgelegenheid Windstroom en werkgelegenheid Prof.dr. Gerard van Bussel TU, leerstoel windenergie 11 april 2013 Challenge the future Wind waait. - 200 x meer windenergie dan het huidige energiegebruik - meer dan 40 x

Nadere informatie

STRATEGO: Coaching session

STRATEGO: Coaching session STRATEGO: Coaching session 19-11-2014 www.warmtebedrijfrotterdam.nl Content Integrated business model al chart Heat chain Sources heating grid Rotterdam Delivery of industrial waste heat History & lessons

Nadere informatie

Wind Werkt windstroom en werkgelegenheid

Wind Werkt windstroom en werkgelegenheid Wind Werkt windstroom en werkgelegenheid Prof.dr. Gerard van Bussel TU, leerstoel windenergie 11 april 2013 Challenge the future Wind waait. - 200 meer windenergie dan het huidige energiegebruik - meer

Nadere informatie

Schrijfwijzer Hanzehogeschool Groningen Organisatieonderdelen, functies en titulatuur

Schrijfwijzer Hanzehogeschool Groningen Organisatieonderdelen, functies en titulatuur Schrijfwijzer Hanzehogeschool Groningen Organisatieonderdelen, functies en titulatuur De teksten op visitekaartjes worden op basis van onderstaande schrijfwijzen en vertalingen gemaakt. 1. Organisatieonderdelen

Nadere informatie

TU Delft: Joint Research Centres aanwezig waar het er toe doet

TU Delft: Joint Research Centres aanwezig waar het er toe doet TU Delft: Joint Research Centres aanwezig waar het er toe doet 5 March 2009 Delft University of Technology Challenge the future Grootste technische universiteit van NL TU engineers & technology utilized

Nadere informatie

Vvg. Kansen zien, kansen pakken! Leven in de stad van de toekomst. 13 november 2013

Vvg. Kansen zien, kansen pakken! Leven in de stad van de toekomst. 13 november 2013 Kansen zien, kansen pakken! Vvg 13 november 2013 Leven in de stad van de toekomst Louis Bekker City Account Manager Programma manager Onderwijs (PO/MO) Smart Concurrentie Leefbaar Groen Samenwerking Onze

Nadere informatie

Alfa- en Gammawetenschappen, maatschappelijke impact, en de lokale en regionale ontwikkeling

Alfa- en Gammawetenschappen, maatschappelijke impact, en de lokale en regionale ontwikkeling office of the university research & valorisation 07-04-2015 1 Alfa- en Gammawetenschappen, maatschappelijke impact, en de lokale en regionale ontwikkeling Dr. Annemieke Galema Director Research & Valorisation-Northern

Nadere informatie

EnTranCe, Centre of Expertise Energy

EnTranCe, Centre of Expertise Energy EnTranCe, Centre of Expertise Energy If we want things to stay as they are, things will have to change. Dr. Ir. Jan-jaap Aué Directeur EnTranCe, Centre of Expertise Energy Lector toepassing van waterstof

Nadere informatie

Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess

Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess Drs. Ing. F. Pierie Drs. L.J.M. Heijne Prof. Dr. A.J.M. Schoot Uiterkamp 6/14/2017 1 6/14/2017 2 Inleiding vergisting Onderdelen in de keten 6/14/2017

Nadere informatie

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse Frank Pierie Onderzoeker Hanzehogeschool Groningen 3/30/2017 1 Agenda 1. Introductie

Nadere informatie

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz RAI PTM - bijeenkomst Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz 1 Stedin Netbeheer is verantwoordelijk voor het transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: duurzame energie voor iedereen

Nadere informatie

Ervaringen I-Balance TKI Urban Energy

Ervaringen I-Balance TKI Urban Energy Ervaringen I-Balance TKI Urban Energy R.J.Velthuijs@pl.hanze.nl, Lech Bialek KennisCentrum Energie Hanzehogeschool, Groningen 2016-02-15 Hanzehogeschool, TNO, I-NRG, GasUnie, GasTerra, Hooghalen Duurzaam,

Nadere informatie

Horizon 2020 Kansen voor Hogescholen

Horizon 2020 Kansen voor Hogescholen Horizon 2020 Kansen voor Hogescholen DG Onderzoek en Innovatie mei 2013 Inhoud presentatie Opzet toekomstig Europees R&I beleid Hoofdlijnen Horizon 2020 Waar staan we nu? Kansen voor hogescholen in Horizon

Nadere informatie

Designing climate proof urban districts

Designing climate proof urban districts Designing climate proof urban districts Presentation for Deltas in Times of Climate Change 2010 Jaap Kortman Laura van der Noort IVAM Maarten van Dongen Witteveen + Bos The Netherlands Presentation What

Nadere informatie

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra. Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra www.ecn.nl energiegebruik Alarmerende stijging energiegebruik klimaatproblemen duurzame energievoorziening noodzakelijk Ambitieus &

Nadere informatie

Smart Grids & Elektrisch vervoer. Innovatie workshop. Delft, 7 januari 2011. Joris Knigge Innovatie Asset Management

Smart Grids & Elektrisch vervoer. Innovatie workshop. Delft, 7 januari 2011. Joris Knigge Innovatie Asset Management Smart Grids & Elektrisch vervoer Innovatie workshop Delft, 7 januari 2011 Joris Knigge Innovatie Asset Management Inhoud Inleiding Energietransitie en Elektrisch vervoer (mobile) Smart Grids Praktische

Nadere informatie

Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven

Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven foto: KNMI 222 196 187 2015 2014 113 11 Bron: EBN infographic 2016 CO 2 emissies in Nederland

Nadere informatie

Creating a marketplace where expertise is made available through videoconferencing. Roland Staring Community Support Manager roland.staring@surfnet.

Creating a marketplace where expertise is made available through videoconferencing. Roland Staring Community Support Manager roland.staring@surfnet. Expert at a distance Creating a marketplace where expertise is made available through videoconferencing Roland Staring Community Support Manager roland.staring@surfnet.nl Working together for education

Nadere informatie

People in Power. Lokale Energie Initiatieven (LEIen) Ook gemeenten, waterschappen en woningcorporaties nemen initiatief voor lokale energiebedrijven

People in Power. Lokale Energie Initiatieven (LEIen) Ook gemeenten, waterschappen en woningcorporaties nemen initiatief voor lokale energiebedrijven People in Power Lokale Energie Initiatieven (LEIen) Ook gemeenten, waterschappen en woningcorporaties nemen initiatief voor lokale energiebedrijven 2 Samenwerking KC NoorderRuimte & KC Energie Energietransitie

Nadere informatie

Hoe gaan we het in Groningen doen? De Energiekoepel van de Provincie Groningen

Hoe gaan we het in Groningen doen? De Energiekoepel van de Provincie Groningen Hoe gaan we het in Groningen doen? De Energiekoepel van de Provincie Groningen Froombosch Frans N. Stokman frans.stokman@grunnegerpower.nl 28 mei 2013 Hoe realiseren wij duurzaamheid? Decentrale duurzame

Nadere informatie

WATERSTOF DC IN SMART MULTI COMMODITY GRID S

WATERSTOF DC IN SMART MULTI COMMODITY GRID S 4 april 2019 dr.ir. ing. Sander Mertens WATERSTOF DC IN SMART MULTI COMMODITY GRID S Even voorstellen De Haagse Hogeschool 26.000 studenten uit 140 landen 1.900 medewerkers 25 lectoren toegepast onderzoek

Nadere informatie

Sustainable Urban Mobility Plan Rotterdam, april 2016

Sustainable Urban Mobility Plan Rotterdam, april 2016 Smart accessibility for a healthy, strong economics and attractive city! Rotterdamse Mobiliteitsagenda IN ROTTERDAM HEB JE DE LUXE OM TE KIEZEN HOE JE REIST. WIL JE OP DE FIETS, GA JE MET DE FIETS. WIL

Nadere informatie

Alliander Rol E- opslag

Alliander Rol E- opslag Alliander Rol E- opslag Drs. J.H. Blom MBE Wednesday, 22 November 2017 1 Jos Blom Info Energy Life 5 juni 2012 Opslag in een groter perspectief De Mens Produktie Proces De Nederlandsche Bank Positief Energie

Nadere informatie

Ing. Marco J. Bijkerk, Manager innovative technologies Business development Remeha NWE

Ing. Marco J. Bijkerk, Manager innovative technologies Business development Remeha NWE Ing. Marco J. Bijkerk, Manager innovative technologies Business development Remeha NWE 2050 alles duurzaam CO 2 Brandstof gebruik en CO2 in centraal vermogen 700000 600000 500000 400000 300000 200000 100000

Nadere informatie

Ontwerpen van een variabele belasting om te meten aan zonnepanelen

Ontwerpen van een variabele belasting om te meten aan zonnepanelen Assignment IWP Energy Transition September 2018 Project Title Ontwerpen van een variabele belasting om te meten aan zonnepanelen Brief description of the problem Zonnepanelen produceren stroom als er (zon)licht

Nadere informatie

infrastructure for a renewable society

infrastructure for a renewable society infrastructure for a renewable society Klaas de Jong 23th March 2011 Far more energy needed for heating than for generation of electricity Primary energy balance of The Netherlands Average efficiency of

Nadere informatie

Alcohol policy in Belgium: recent developments

Alcohol policy in Belgium: recent developments 1 Alcohol policy in Belgium: recent developments Kurt Doms, Head Drug Unit DG Health Care FPS Health, Food Chain Safety and Environment www.health.belgium.be/drugs Meeting Alcohol Policy Network 26th November

Nadere informatie

Aanmelden externe studenten voor een minor van de TU Delft

Aanmelden externe studenten voor een minor van de TU Delft Als je een minor aan de TU Delft wilt volgen, moet je de volgende stappen ondernemen: 1. Regel een tweede inschrijving bij de TU Delft via Studielink. - Kies bij Kies een studie de minor-opleiding die

Nadere informatie

Competencies atlas. Self service instrument to support jobsearch. Naam auteur 19-9-2008

Competencies atlas. Self service instrument to support jobsearch. Naam auteur 19-9-2008 Competencies atlas Self service instrument to support jobsearch Naam auteur 19-9-2008 Definitie competency The aggregate of knowledge, skills, qualities and personal characteristics needed to successfully

Nadere informatie

Fortifications of Antwerp

Fortifications of Antwerp Fortifications of Antwerp Policy on a regional level Wim Lux Head of Department Spatial Planning and Mobility Province of Antwerp - Belgium Fort 1 Wijnegem Demolished 1959 Redoubt Puurs Local recreation

Nadere informatie

I-Balance een eerste overzicht. Rolf Velthuys

I-Balance een eerste overzicht. Rolf Velthuys I-Balance een eerste overzicht Rolf Velthuys R.J.Velthuijs@pl.hanze.nl Overzicht Waarom is energievoorziening uberhaupt iets waar we aandacht aan moeten geven? Stabiliteit Continuiteit Betrouwbaarheid

Nadere informatie

Eerste jaars. Bachelor. Erasmus School of Economics. Erasmus School of History, Culture and Communication. Erasmus School of Law

Eerste jaars. Bachelor. Erasmus School of Economics. Erasmus School of History, Culture and Communication. Erasmus School of Law Eerste jaars Bachelor 50950 Economie en Bedrijfseconomie Voltijd 543 50950 International Bachelor Economics and Business Economics Voltijd 277 50950 International Premaster Economics and Business Economics

Nadere informatie

4. PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK

4. PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK 4. PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK Resultaten praktijkgericht onderzoek Kennisvalorisatie Jaarverslag 2010 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences 66 4 Praktijkgericht onderzoek De Hanzehogeschool

Nadere informatie

Naar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening

Naar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening Naar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening J.W. Tolkamp - SOLIDpower 23/01/2017 The research leading to these results has received funding from the European Union s 7 th Framework

Nadere informatie

OVERGANGSREGELS / TRANSITION RULES 2007/2008

OVERGANGSREGELS / TRANSITION RULES 2007/2008 OVERGANGSREGELS / TRANSITION RULES 2007/2008 Instructie Met als doel het studiecurriculum te verbeteren of verduidelijken heeft de faculteit FEB besloten tot aanpassingen in enkele programma s die nu van

Nadere informatie

Dr Doede J Binnema. Programm leader Food&Nutrition HANNN

Dr Doede J Binnema. Programm leader Food&Nutrition HANNN Dr Doede J Binnema Programm leader Food&Nutrition HANNN Why is a cluster needed? Healthy Ageing has become an important pillar of R&D (e.g. Lifelines & ERIBA) in the three provinces of the Northern Netherlands

Nadere informatie

Smart Cities and Communities Initiative Financieringsmogelijkheden binnen 7KP

Smart Cities and Communities Initiative Financieringsmogelijkheden binnen 7KP Smart Cities and Communities Initiative Financieringsmogelijkheden binnen 7KP Lut Bollen, 26 oktober 2011 Overzicht Europese beleidskader Smart Cities and Communities Initiative Karakteristieken Bouwstenen

Nadere informatie

Drempelloze doorstroommogelijkheden in 3TU-verband in 2010

Drempelloze doorstroommogelijkheden in 3TU-verband in 2010 Drempelloze doorstroommogelijkheden in 3TU-verband in 2010 Toelichting: In het onderstaande overzicht is per technische masteropleiding aangegeven welke bacheloropleidingen drempelloos worden toegelaten.

Nadere informatie

Make a smart move+ WIJCHEN LOGISTICS CENTRE m 2 BEDRIJFSRUIMTE TE HUUR IN-HOUSE TECHNISCH EN VASTGOEDBEHEER AANTREKKELIJKE HUURVOORWAARDEN

Make a smart move+ WIJCHEN LOGISTICS CENTRE m 2 BEDRIJFSRUIMTE TE HUUR IN-HOUSE TECHNISCH EN VASTGOEDBEHEER AANTREKKELIJKE HUURVOORWAARDEN Make a smart move+ STRATEGISCHE LOCATIE,, A326 AANTREKKELIJKE HUURVOORWAARDEN IN-HOUSE TECHNISCH EN VASTGOEDBEHEER 25.500 m 2 BEDRIJFSRUIMTE TE HUUR WIJCHEN LOGISTICS CENTRE MODERNE LOGISTIEKE BEDRIJFSRUIMTE

Nadere informatie

Samenwerken met de praktijk met multisdiciplinaire studententeams Selficient

Samenwerken met de praktijk met multisdiciplinaire studententeams Selficient Samenwerken met de praktijk met multisdiciplinaire studententeams Selficient Nadia Verdeyen Center of Expertise Smart Sustainable Cities Solar Decathlon & onderwijsinnovatie Een HU interdisplinair studententeam

Nadere informatie

Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth

Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth Manon krabbenborg, Sandra Boersma, Marielle Beijersbergen & Judith Wolf s.boersma@elg.umcn.nl Homeless youth in the Netherlands Latest estimate:

Nadere informatie

Green IT en de rol van supercomputers bij duurzaamheid

Green IT en de rol van supercomputers bij duurzaamheid Green IT en de rol van supercomputers bij duurzaamheid IT is deel van het CO2 probleem... maar vooral ook van de oplossing dr. ir. A. Osseyran Directeur SARA en Vancis Waarom Green IT? 50% meer energie

Nadere informatie

Restwarmte als businesscase voor commerciële datacenters. Wim Kessels van Royal HaskoningDHV samen met Jeffrey Siemes van GeoComfort

Restwarmte als businesscase voor commerciële datacenters. Wim Kessels van Royal HaskoningDHV samen met Jeffrey Siemes van GeoComfort Restwarmte als businesscase voor commerciële datacenters Wim Kessels van Royal HaskoningDHV samen met Jeffrey Siemes van GeoComfort Even voorstellen Wim Kessels Senior Mechanical Engineer Mission Critical

Nadere informatie

Programmaoverzicht Bachelor Open dag

Programmaoverzicht Bachelor Open dag Programmaoverzicht Bachelor Open dag 11 2017 Ronde en tijd Openingsronde 09.00-09.30 uur Sessies en activiteiten Waarom Tilburg University? Informatiesessie met de rector magnificus en een student van

Nadere informatie

Urban Energy. Kansen en mogelijkheden van energiemodellering op wijkniveau. Aart de Geus TNO

Urban Energy. Kansen en mogelijkheden van energiemodellering op wijkniveau. Aart de Geus TNO Urban Energy Kansen en mogelijkheden van energiemodellering op wijkniveau Aart de Geus TNO Opzet Presentatie Waarom en voor Wie Ontwikkelingen GIS en wijk modellen Urban Strategy als voorbeeld Energie

Nadere informatie

ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek

ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek Toekomst volgens TenneT Klaas Hommes Arnhem, 25 april 2012 Stay tuned. Safety first! Voor uw en onze veiligheid vragen wij uw aandacht voor de volgende veiligheidsmaatregelen:

Nadere informatie

de volgende vakken b) the student has completed the MSc Economics with at least the courses...

de volgende vakken b) the student has completed the MSc Economics with at least the courses... OER/TER Errata (25-04-2018) Betreft/regarding: Onderwijs- en Examenregeling masterprogramma s 2017- Artikel 4.5.2 (p.105)/article 4.5.2 (p111) b) de student heeft de opleiding MSc Economics programme afgerond

Nadere informatie

CO 2 capture overview

CO 2 capture overview CO 2 capture overview Ruud van den Brink, Daan Jansen www.ecn.nl CO 2 emissions are rising faster than in the most pessimistic scenario Source: PNAS, 22 May, 2007 Energy scenario: 65% lower CO 2 emission

Nadere informatie

Saxion University of Applied Sciences

Saxion University of Applied Sciences Saxion University of Applied Sciences Frans Pol, Directeur Saxion Research & Graduate School 27 Juni 2018 Stelling: Regionale Impact van Hogescholen start bij een goede vraagstelling bij de klant A few

Nadere informatie

Healthy ageing: research initiatives in the North of The Netherlands. Doede Binnema

Healthy ageing: research initiatives in the North of The Netherlands. Doede Binnema Healthy ageing: research initiatives in the North of The Netherlands Doede Binnema Topics - Healthy Ageing Healthy Ageing Network Northern Netherlands (HANNN) - HA at the Hanze University of Applied Sciences

Nadere informatie

Hoe maak ik mijn datacenterinfrastructuur cloud ready? Door: Bart Nieuwenhuis

Hoe maak ik mijn datacenterinfrastructuur cloud ready? Door: Bart Nieuwenhuis Hoe maak ik mijn datacenterinfrastructuur cloud ready? Door: Bart Nieuwenhuis Application: Data Center Fire Pump Controller Chillers Surge Protection Automatic Transfer Switch Uninterruptible Power Supplies

Nadere informatie

Presentatie TKI Urban Energy

Presentatie TKI Urban Energy Presentatie TKI Urban Energy AquaBattery Date: 12 June, 2018 1 info@aquabattery.nl Kvk Nr. 60486015 Uiterstegracht 5, 2312 TB, Leiden NL info@aquabattery.nl Elektriciteitsproductie (MWh) Opslag van elektrische

Nadere informatie

Naar een veerkrachtig energiesysteem voor Den Haag

Naar een veerkrachtig energiesysteem voor Den Haag Naar een veerkrachtig energiesysteem voor Den Haag Expertbijeenkomst Den Haag, 05-03-2014 Ir. Siebe Broersma (mede namens prof.dr.ir. Andy van den Dobbelsteen) Chair of Climate Design & Sustainability,

Nadere informatie

INTERREG en kennisinstellingen Een succesvolle combinatie? Theo Miljoen en Benne Otten

INTERREG en kennisinstellingen Een succesvolle combinatie? Theo Miljoen en Benne Otten INTERREG en kennisinstellingen Een succesvolle combinatie? Theo Miljoen en Benne Otten Hanzehogeschool Groningen De Hanzehogeschool Groningen ontstond in 1798 Grootste hogeschool in Noord-Nederland met

Nadere informatie

Update Renewable Energy in the Netherlands. Maarten Arentsen University of Twente

Update Renewable Energy in the Netherlands. Maarten Arentsen University of Twente Update Renewable Energy in the Netherlands Maarten Arentsen University of Twente Dutch political climate since late 2010 Right wing coalition in power with passive parliamentary support of popular party

Nadere informatie

Basisgegevens. Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Nieuwe opleiding. Nieuw Ad programma. Nieuwe hbo master. Nieuwe joint degree

Basisgegevens. Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Nieuwe opleiding. Nieuw Ad programma. Nieuwe hbo master. Nieuwe joint degree Basisgegevens Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): X Nieuwe Nieuw Ad programma Nieuwe hbo master Nieuwe joint degree Naam instelling(en) Contactpersoon/contactpersonen Contactgegevens Universiteit

Nadere informatie

Hoe realiseer je een Smart City?

Hoe realiseer je een Smart City? Hoe realiseer je een Smart City? Thema Inclusive Society Dr. Ir. Rianne Valkenburg FUTURE Steden worden langzaam bedolven onder sensoren Steden waren al vol, namelijk met mensen Kwaliteit van leven? Hoe

Nadere informatie

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Cutting Energy Related CO 2 Emissions Baseline Emissions 62 Gt BLUE Map Emissions 14 Gt 2030 Key aspects

Nadere informatie

Overzicht energieproduktie in Belgie (2016)

Overzicht energieproduktie in Belgie (2016) Overzicht energieproduktie in Belgie (2016) Belgisch Primair Energie Verbruik (PEV) 657 TWh. Stemt overeen met een continue energieproductie van 75GW voor heel Belgie of 6.6kW/persoon Belgische Stroomproductie

Nadere informatie

Business Architectuur vanuit de Business

Business Architectuur vanuit de Business Business Architectuur vanuit de Business CGI GROUP INC. All rights reserved Jaap Schekkerman _experience the commitment TM Organization Facilities Processes Business & Informatie Architectuur, kun je vanuit

Nadere informatie

Roadmap naar Smart Grids ECN s visie

Roadmap naar Smart Grids ECN s visie Roadmap naar Smart Grids ECN s visie Martin Scheepers Program Manager Intelligent Electricity Grids Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland, Utrecht, 19 oktober 2009 www.ecn.nl Inhoud Waarom slimme

Nadere informatie

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn Chapter 4 Understanding Families In this chapter, you will learn Topic 4-1 What Is a Family? In this topic, you will learn about the factors that make the family such an important unit, as well as Roles

Nadere informatie

OER/TER ADDENDA ( )

OER/TER ADDENDA ( ) OER/TER ADDENDA (21-11-2017) Regarding: Teaching and Examination Regulations Master s degree programmes The new text: p. 170 Programme: Executive Master of Finance and Control/EMFC Year: 2 sem course title

Nadere informatie

De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie

De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie Technologische kansen voor de Nederlandse industrie Diepe geothermie heeft vele voordelen Characteristics Geothermal Geothermal

Nadere informatie

Fit 4 Sustainable Employability Sensortechnologie en duurzame inzetbaarheid

Fit 4 Sustainable Employability Sensortechnologie en duurzame inzetbaarheid Louis Polstra, Hilbrand Oldenhuis (Lectoraat arbeidsparticipatie) Hugo Velthuijsen (Lectoraat New Business and ICT) Johan de Jong (Lectoraat Healthy Lifestyle, Sports and Physical Activity) Martijn de

Nadere informatie

Energie en water de circulaire economie

Energie en water de circulaire economie Energie en water de circulaire economie Prof. Dr. Ad van Wijk 4-6-2014 28-5-2014 Delft University of Technology Challenge the future Circular Economy (EMF) 2 Six principles of the Circle Economy All materials

Nadere informatie

De HBr Flow Batterij Technologie & Business Case

De HBr Flow Batterij Technologie & Business Case De HBr Flow Batterij Technologie & Business Case Uitspraken over Flow Batterijen "Another promising storage technology that deserves more investment is called a flow battery. From: Energy Innovation Why

Nadere informatie

De noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen.

De noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen. De noodzaak van waterstof InnoTeP 2017 Jochem Huygen. Story line Korte introductie HyMove Uitdagingen energietransitie Wat wordt de elektriciteitsvraag? Hoe kan het net het aan? Rol van waterstof HyMove

Nadere informatie

Alliander Rol E- opslag

Alliander Rol E- opslag Alliander Rol E- opslag Vakbeurs energie 7 oktober 2015 Den Bosch Drs. J.H. Blom MBE Tuesday, 13 October 2015 1 Jos Blom Info Energy Life 5 juni 2012 Alliander Visie: Wij staan voor een energievoorziening

Nadere informatie

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Kees den Blanken Cogen Nederland Driebergen, Dinsdag 3 juni 2014 Kees.denblanken@cogen.nl Renewables genereren alle stroom (in Nederland in

Nadere informatie

Geothemie. Nieuwe kansen voor het warmtenet

Geothemie. Nieuwe kansen voor het warmtenet Geothemie Nieuwe kansen voor het warmtenet 06 54268181 1 Accelerate energy innovation Drs. Ronald den Boogert Ronald@inimpact.nl By the implementation of innovative technologies and a close cooperation

Nadere informatie

Hoorzitting Vlaams energienet in evenwicht

Hoorzitting Vlaams energienet in evenwicht Hoorzitting Vlaams energienet in evenwicht 24.02.2016 Marc Van den Bosch FEBEG Federatie van de Belgische Elektriciteits- en Gasbedrijven Fédération Belge des Entreprises Électriques et Gazières Federation

Nadere informatie

ARTIST. Petten 24 September 2012. www.ecn.nl More info: schoots@ecn.nl

ARTIST. Petten 24 September 2012. www.ecn.nl More info: schoots@ecn.nl ARTIST Assessment and Review Tool for Innovation Systems of Technologies Koen Schoots, Michiel Hekkenberg, Bert Daniëls, Ton van Dril Agentschap NL: Joost Koch, Dick Both Petten 24 September 2012 www.ecn.nl

Nadere informatie

Wind Werkt ook in 2050

Wind Werkt ook in 2050 Wind Werkt ook in 2050 Prof.dr. Gerard van Bussel TU Delft, leerstoel windenergie 13 juni 2013 Delft University of Technology Challenge the future Er is meer dan voldoende wind op aarde 200 x meer wind

Nadere informatie

De indeling van de sector Gedrag & Maatschappij

De indeling van de sector Gedrag & Maatschappij De indeling van de sector Gedrag & Maatschappij Elke sector is opgedeeld in vijf tot acht subsectoren. Deze sector is ingedeeld in zeven subsectoren: 1 Psychologie 2 Pedagogische opleidingen 3 Sociale

Nadere informatie

Duurzame Energie, integratie met opslag

Duurzame Energie, integratie met opslag Duurzame Energie, integratie met opslag Boudewijn Tjeertes, Business Development Manager Battery, Vattenfall Europe Innovation GmbH Watt Connects, 31 januari 2017 1 INHOUD Toepassingen Ervaring VF/Nuon

Nadere informatie

Domineren kosten infrastructuur de factuur van de toekomst? Martien Visser Lector Energietransitie Hanzehogeschool - Entrance

Domineren kosten infrastructuur de factuur van de toekomst? Martien Visser Lector Energietransitie Hanzehogeschool - Entrance Domineren kosten infrastructuur de factuur van de toekomst? Martien Visser Lector Energietransitie Hanzehogeschool - Entrance Energie infrastructuur (deze lezing) Verband tussen benutting, kosten en marktprijzen

Nadere informatie

In het hol van de leeuw?

In het hol van de leeuw? In het hol van de leeuw? Ing. Ruud Brunst Manager Applications 5-10-2016 remeha.nl We horen vaak Gas raakt op of fosiele brandstoffen worden schaars maar is dat wel zo? remeha.nl Gas zal nog lang beschikbaar

Nadere informatie

Non-Obligatory information TO LET Shannonweg 15 Rotterdam Botlek

Non-Obligatory information TO LET Shannonweg 15 Rotterdam Botlek Non-Obligatory information TO LET Shannonweg 15 Rotterdam Botlek Pagina 1 Property Location To Let Shannonweg 15 in Rotterdam-Botlek. Distripark Botlek is excellently situated in the Rotterdam Port area.

Nadere informatie

Optimaliseren van Impact door Alfa- en Gammawetenschappen Aantonen en stimuleren van Societal Impact in synergie met andere wetenschappen

Optimaliseren van Impact door Alfa- en Gammawetenschappen Aantonen en stimuleren van Societal Impact in synergie met andere wetenschappen Optimaliseren van Impact door Alfa- en Gammawetenschappen Aantonen en stimuleren van Societal Impact in synergie met andere wetenschappen Welkom bij het programmaonderdeel: Smart Cities Optimaliseren van

Nadere informatie

Urban future in the Netherlands Ready to cooperate, charge & go. Peter Vermeij Baerte de Brey

Urban future in the Netherlands Ready to cooperate, charge & go. Peter Vermeij Baerte de Brey Urban future in the Netherlands Ready to cooperate, charge & go Peter Vermeij Baerte de Brey 2 Dutch vision Why invest in electric vehicles? Contributes to the economic position of The Netherlands Energy

Nadere informatie

Uittreksel presentatie Michiel de Wilde, directeur ECSP CORPORATE FOUNDATIONS IN HET FILANTROPISCH LANDSCHAP

Uittreksel presentatie Michiel de Wilde, directeur ECSP CORPORATE FOUNDATIONS IN HET FILANTROPISCH LANDSCHAP Uittreksel presentatie Michiel de Wilde, directeur ECSP CORPORATE FOUNDATIONS IN HET FILANTROPISCH LANDSCHAP Dinsdag 27 januari 2015 CORPORATE FOUNDATIONS IN HET FILANTROPISCH LANDSCHAP Situatie Nederland:

Nadere informatie

De snelste route naar aardgasvrije wijken

De snelste route naar aardgasvrije wijken De snelste route naar aardgasvrije wijken Smart Energy NL, 5 juni 2018 Marijke Kellner, Gasunie #2 Energieverbruik: gebouwde omgeving 32% Bron: NEV 2017. Aandeel van sectoren in het bruto eindverbruik

Nadere informatie

Waarom DC. DC is een feit. Alles waarvan we en zijn DC. We leven al in een gelijkspanningswereld

Waarom DC. DC is een feit. Alles waarvan we en zijn DC. We leven al in een gelijkspanningswereld is een feit Waarom Alles waarvan we en zijn We leven al in een gelijkspanningswereld Stappen naar een toekomst Harry Stokman Contact Email: harry@dcbv.eu Address: Stationsweg 38-BB, 1431 EG Aalsmeer, The

Nadere informatie

Smart Grids Varianten en voorbeelden

Smart Grids Varianten en voorbeelden Smart Grids Varianten en voorbeelden Prof.dr.ir. Han Slootweg Enexis Technische Universiteit Eindhoven Nieuwjaarsbijeenkomst 26 januari 2011 Agenda Over Enexis en de TU/e Smart Grids: een definitie Doelstellingen

Nadere informatie

Finance II (E_BK2_FIN2) Corporate Finance (E_EBE2_CF) Corporate Finance (E_EBE2_CF) Corporate Finance in Emerging Economies (E_IBA2_CFEE)

Finance II (E_BK2_FIN2) Corporate Finance (E_EBE2_CF) Corporate Finance (E_EBE2_CF) Corporate Finance in Emerging Economies (E_IBA2_CFEE) MSc Accounting and Control Toelatingseisen 2017 2018 tot Masteropleidingen SBE 2018 2019 Accounting II (E_BK2_ACC2) Accounting II (E_EBE2_ACC2) Accounting II (E_EBE2_ACC2) Accounting in Multi National

Nadere informatie

Graduate opleiding als deficiënties te worden behaald.

Graduate opleiding als deficiënties te worden behaald. MSc Accounting and Control MSc Business Administration BSc Bedrijfskunde BSc Economie en Bedrijfseconomie BSc Econometrie en Operations Research BSc International Business Administration Accounting II

Nadere informatie

Welcome bij SURF. Bron: Prof. Dr. Ir. Anwar Osseyran Managing director SURFsara, professor Amsterdam Business School - UvA

Welcome bij SURF. Bron:   Prof. Dr. Ir. Anwar Osseyran Managing director SURFsara, professor Amsterdam Business School - UvA Welcome bij SURF Bron: http://vimeo.com/20412632 Prof. Dr. Ir. Anwar Osseyran Managing director SURFsara, professor Amsterdam Business School - UvA SURF Toegang tot de best mogelijke ICT faciliteiten coöperatieve

Nadere informatie

RE-INVENT OUR REGION

RE-INVENT OUR REGION RE-INVENT OUR REGION Future scenario s on the economic development of the South Eastern part of the Netherlands TIM 7 With close guidance on process and methods by Peter Kopeczek* * Re-invent your business

Nadere informatie

DE WAARDE VAN OPSLAG IN EEN SLIM ENERGY SYSTEEM. Zoetermeer 1 juni 2017

DE WAARDE VAN OPSLAG IN EEN SLIM ENERGY SYSTEEM. Zoetermeer 1 juni 2017 DE WAARDE VAN OPSLAG IN EEN SLIM ENERGY SYSTEEM Zoetermeer 1 juni 2017 Agenda voor vandaag Introductie Veranderingen in energiemarkt Locale flexibiliteit als game-changer Het energiesysteem USEF en opslag

Nadere informatie

Europees beleid warmtenetten

Europees beleid warmtenetten Europees beleid warmtenetten Energik studiedag, 28/5/2015 Antwerp Expo Bart MARTENS Beleidsadviseur EP Consultant Smart Matters Belang van gebouwenverwarming in EU energie- en klimaatbeleid (1) Belang

Nadere informatie

It s all Electric 2018 Slimme laadoplossingen

It s all Electric 2018 Slimme laadoplossingen It s all Electric 2018 Slimme laadoplossingen Amsterdam 4 december 2018 NKL Jeroen Kroonen Programmaleider strategische opgaven NKL jkroonen@nklnederland.nl Sinds 1993 afgestudeerd op EV 2 Versnellen groei

Nadere informatie

Innovatief monitoren van sportvelden. 31 mei 2018

Innovatief monitoren van sportvelden. 31 mei 2018 Innovatief monitoren van sportvelden 31 mei 2018 31 mei 2018 Met Intelligent Play een gegarandeerde levensduur en exploitatie van sportsportvelden Wim Glaap, Newae Alex Talton, Intelligent Play Sportvelden

Nadere informatie