Schrijven: van verslag tot eindwerk do s & don t Uitbreidingen in druk vijf (september 2012)

Transcriptie

1 Schrijven: van verslag tot eindwerk do s & don t Uitbreidingen in druk vijf (september 2012) ten opzichte van druk twee (september 2009) Aangezien vele studenten en docenten die dit handboek gebruiken mij tijdens lessen en gastcolleges confronteren met vragen en problemen, wordt elke druk uitgebreid. * Vanaf druk vijf, een bijzonder boek De uitgeverij biedt aan docenten en studenten die dit handboek gebruiken, een film én oefeningen aan. In de film van anderhalf uur geeft de auteur een uitlegsessie waarin ze de hoofdlijnen van het handboek benadrukt. De vele oefeningen zijn te vinden op een elektronisch leerplatform, samen met mogelijke oplossingen en feedback. Op die manier kan de leerstof van in het handboek grondig worden ingeoefend. Wie interesse heeft voor dit extra ondersteunend lesmateriaal kan contact opnemen via info@academiapress.be. * Wat is er aangepast in de vijfde druk ten opzichte van de vorige drukken? De bronvermelding wordt in druk vijf uitgediept. Er worden nu ook referenties beschreven van lange URL s en documenten met een lange titel die geen auteur vermelden. Ook worden verwijzingen naar sociale media behandeld. Om vlot de bronbeschrijvingen terug te vinden, werd op het einde van het boek een bronnen-wegwijzer toegevoegd. Vervolgens werd het hoofdstuk over ideeën formuleren deels herschreven in de vorm van krachtige schrijftips. In dit hoofdstuk wordt nu ook ingegaan op de juiste schrijfstijl in een reflectieverslag en in de tekst op een poster. In de vorige drukken werden ook al zaken toegevoegd: bronvermelding (norm, persoonlijke communicatie, dag-, week-, maandblad, gegevens van iemand anders verwerkt, geraadpleegde literatuur), extra voorbeelden van een abstract, schrijfstijl in stageverslag, schrijfwijze van afkortingen van instellingen, opbouw van een tekst in tabellen, interlinie, meer uitleg over werkwoorden, die-dat, pleonasmen, tautologieën, hen-hun-ze, gelegenheidsontleningen en een checklist die het volledige handboek samenvat. Alle uitbreidingen in de meeste recente druk ten opzichte van druk twee worden nu verzameld. Druk deze bundel af en voeg die bij jouw editie (druk twee). Op die manier blijf je optimaal op de hoogte zonder dat je een nieuw boek moet aankopen. 1 Bronvermelding in de tekst volgens APA 1.1 Norm (uit een boek of van het internet) voorbeeld van norm, in tekst (Belgische norm NBN EN 1444, september 2005) 1.2 Gegevens van iemand anders verwerkt in eigen figuur of tabel Indien je de gegevens (numerieke of andere) van iemand anders gebruikt en die op een eigen manier verwerkt tot een figuur of een tabel, moet de eerste als bron worden opgegeven, met de vermelding eigen bewerking van.

2 voorbeeld (eigen bewerking van Tuyttens, 2008) (Tuyttens heeft in 2008 een artikel geschreven waarin gegevens vermeld staan. Die gegevens gebruik je nu om zelf een tabel of een figuur te maken. In de referentielijst achteraan staat meer informatie over dat werk van Tuyttens uit 2008). 1.3 Documenten met korte of lange titel, digitaal of niet-digitaal, zonder auteur Bronnen met auteur genieten altijd de voorkeur. Soms gebeurt het echter dat geen auteur bekend is. In de tekst, tussen ronde haakjes: eerste woord (zelfstandig naamwoord) of eerste woorden van de titel (zonder beginlidwoorden en rangtelwoorden) komma jaar van uitgave voorbeeld van document (boek of artikel) met korte titel (Verdedigingstechnieken, 2012). (Mannelijke taal, 2004) Indien het document een erg lange titel draagt, wordt het eerste woord (zelfstandig naamwoord) of worden de eerste woorden als referentie geschreven. voorbeeld van document (rapport) met lange titel (Rapport, 2012). Het rapport dat werd gelezen en gebruikt als bron heeft als volledige titel Rapport over de voor- en nadelen van de APA-stijl ten opzichte van de MLA-stijl in geval van verwijzingen naar lange URL s. Dit rapport verscheen in Indien de volledige titel als referentie zou worden gebruikt, zou er moeten worden geschreven in de tekst tussen ronde haakjes: (Rapport over de voor- en nadelen van de APA-stijl ten opzichte van de MLA-stijl in geval van verwijzingen van lange URL s, 2012). Een dergelijke lange verwijzing in de tekst zelf maakt de tekst slecht leesbaar. voorbeeld van document (rapport) met lange titel - meerdere documenten met zelfde naam in zelfde jaar als bron gebruikt (Rapport, 2012a). (Rapport, 2012b). Indien je meerdere anonieme documenten met zelfde naam uit 2012 hebt gelezen en als bron gebruikt, dan schrijf je een achtervoegsel a, b, c. De oudste publicatie (bv. verschenen in maart 2012) krijgt een a, de tweede oudste (bv. verschenen in juni 2012) een b voorbeeld van document (ministrieel besluit) met lange titel (Ministrieel besluit, 2010, 1 september) De volledige titel van het ministrieel besluit is Ministrieel besluit betreffende de vastlegging van de vorm en de inhoud van het model van het energieprestatiecertificaat van residentiële gebouwen bij verkoop en verhuur en de verklaring op erewoord

3 1.4 Webpagina, zonder titel en zonder auteur Een dergelijke bron moet worden vermeden. Indien je promotor je toch toelaat om aan die bron te refereren, doe dit dan als volgt. voorbeeld van website, titel van artikel of boek is onbekend: eerste woord (zelfstandig naamwoord) of eerste woorden van de URL (Eindwerken 1, 2010) voorbeeld van website, titel van artikel of boek is onbekend 2 : eerste woord (zelfstandig naamwoord) of eerste woorden van de URL - meerdere publicaties in zelfde jaar met zelfde zelfstandig naamwoord (Technieken, 2009a) 3 (Technieken, 2009b) Persoonlijke communicatie Onder 'persoonlijke communicatie' verstaan we ' s, gesprekken, telefoongesprekken, interviews, privébrieven '. Bepaalde promotoren vinden dergelijke bronnen onaanvaardbaar omdat deze niet opvraagbaar zijn. Volgens andere promotoren zijn persoonlijke bronnen niet waardeloos en zelfs soms waardevol. Aangezien de inhoud van persoonlijke communicatie vaak niet kan worden gecontroleerd of nagegaan, wordt vaak beslist om deze bronnen niet op te nemen in de referentielijst. Persoonlijke communicatie die opgenomen is in een archief of een privé- of staatscollectie daarentegen wordt meestal wel vermeld in de referentielijst. Bij de eventuele vermelding in de referentielijst, duid je aan 'persoonlijke communicatie' plus aanduiding soort persoonlijke communicatie [ , interview, telefoongesprek ] tussen vierkante haakjes, dan datum (dag, maand, jaar) (en indien op locatie: firma komma locatie) voorbeeld, in tekst (Deschamps, 2010, 27 april persoonlijke communicatie) 1 De gebruikte URL is 2 Een dergelijke bronvermelding (zonder artikeltitel en zonder auteur) wordt beter vermeden. 3 De gebruikte URL is gepubliceerd in maart De gebruikte URL is gepubliceerd in juni 2009

4 2 Bronvermelding in de referentielijst volgens APA 2.1 Norm voorbeeld van norm, in referentielijst NBN Z (2002). Indelen en typen van documenten. Brussel: Belgisch Instituut van Normalisatie. NBN EN (normklasse S 23). (september 2005). Glas voor gebouwen - Gelaagd glas en gelaagd veiligheidsglas. Geraadpleegd op 6 november 2008 via Documenten met korte of lange titel, niet-digitaal, zonder auteur (zie 1.3 in dit document) voorbeeld van document met lange titel Studie. (2012). Studie van toekomstige reisfitness-programma s. (2012). Hasselt: Space-Fit- Press Documenten met korte of lange titel, digitaal, zonder auteur (zie 1.3 in dit document) voorbeeld van document met korte titel op internet, zonder auteur Terrasbouw. (2009). Geraadpleegd op 5 februari 2011 via voorbeeld van document met lange titel op internet, zonder auteur Smaken. (2007). Smaken, geuren en kleuren van Belgische trappistenbieren. (2007). Geraadpleegd op 13 mei 2009 via Aangezien in de tekst zelf enkel het eerste woord of de eerste woorden stonden vermeld, (Terrasbouw, 2009) en (Smaken, 2007), wordt in de referentielijst op dat woord/ die woorden alfabetisch gerangschikt. 2.4 Webpagina, titel onbekend Dergelijke bron wordt bij voorkeur vermeden. voorbeeld van een website, zonder artikeltitel en zonder auteur Business. (2010) Geraadpleegd op 16 april Aangezien in de tekst zelf de URL verkort werd tot het eerste woord (zelfstandig naamwoord) of de eerste woorden, moet die bron vlot terug te vinden zijn in de referentielijst. In de referentielijst wordt alfabetisch op dat woord - Business, Sprookjes - gerangschikt. 2.5 Vorm van publicatie Indien het werk in een bepaalde vorm wordt aangeboden, wordt die vorm vermeld na de titel, tussen vierkante haakjes. Voorbeelden van vormen zijn: brochure, syllabus, eindwerk, rapport, cd-rom, pdf, dvd Tussen de titel en de aanduiding van de vorm staat geen punt. 5 In de tekst zelf stond (Studie, 2012).

5 voorbeelden, met auteur, in de referentielijst Wouters, M. (2009). Sterkteleer [syllabus]. Hogeschool Gent, Geassocieerde faculteit Toegepaste Ingenieurswetenschappen. 2.6 Dag-, week-, maandblad voorbeeld van een artikel uit een dagblad Justaert, M. (2009, 6 december). Volksheld viert verjaardag. De Morgen. voorbeeld van een artikel uit een maandelijks tijdschrift Notte, J. (2010, maart). Cultuur als beleving en inleving. C van Cultuur. 2.7 Digitale documenten: internetpublicatie, Wikipagina Een internetpublicatie beschrijf je zoals een niet-elektronische publicatie. Maar - De URL wordt voorafgegaan door 'Geraadpleegd op (vermelding datum). - Schrijf geen fouten in de URL. - De URL wordt niet onderlijnd. - Probeer de URL niet af te breken. Verklein eventueel het lettertype zodat de URL op een regel past. Indien de URL echt te lang is, mag je die wel splitsen, maar onderbreek enkel voor leestekens. wordt nooit gesplitst. Bij eventuele splitsing voeg je nooit het koppelteken toe. - Schrijf geen punt na de URL. 6 Wikipagina Let op! Vele promotoren vinden Wikipedia geen betrouwbare informatieverstrekker en aanvaarden Wikipagina's niet als bronnen. Misschien mag je ze vermelden in de lijst met 'Geraadpleegde werken'. voorbeeld van Wikipagina, datum gekend Hypnose. (2008). Wikipedia. Geraadpleegd op 14 februari 2010 via Persoonlijke communicatie voorbeeld van persoonlijke communicatie, interview op locatie Smet, J. (2010, 24 februari). (hoofd van afdeling design Barco).(bouw van een intelligente chip). Persoonlijke communicatie [interview]. Barco, Kortrijk. voorbeeld van persoonlijke communicatie, De Corte, K. (2010, 13 maart). (hoogleraar anatomie Universiteit Gent). (ontdekking nieuwe klier, Zyrtklier). Persoonlijke communicatie [ ]. 3 Sociale media : Twitter - tweet - blog - forum De term sociale media verzamelt online-platformen waar de gebruikers onderling - onder minimaal toezicht van een professionele redactie - discussiëren, van mening wisselen, berichten plaatsen Ze delen verhalen, kennis en ervaringen. 6 Merk op dat niet-digitale bronnen in de referentielijst altijd eindigen met een punt, een URL echter niet.

6 Twitter - tweet Twitter is een vorm van sociale media die door een community op het WorldWideWeb gevolgd en gevoed wordt. Volgers lezen alles van de persoon die gevolgd wordt. In vele opleidingen meent men dat tweets geen academische waarde bezitten en dus geen volwaardige bronnen zijn. Toch zijn er onderzoekers die willen refereren aan tweets. Het probleem met het citeren van tweets in wetenschappelijke artikelen is dat het niet zeker is dat de oorspronkelijke tweet kan worden teruggevonden, zelfs al wordt de URL vermeld. De Modern Language Association (MLA) heeft al voorstellen neergeschreven hoe aan die tweets in de MLA-stijl zou moeten worden gerefereerd. APA heeft nog geen officiële regels opgesteld voor referenties van tweets. Op de APAblog wordt wel al informatie verschaft. voorbeeld van een tweet in de tekst (jvanro, 2012, 3 januari). in de referentielijst jvanro. (2012, 3 januari). Uitzoeken van waarden en normen van jongeren in het nieuwe Europa. [Tweet]. Geraadpleegd op 4 januari 2012 via Blog en forum Een blog of bericht op een forum wordt op dezelfde manier als een tweet geciteerd: voorbeeld van een blog in de tekst (Kerkhof, 2010, 20 oktober). in de referentielijst Kerkhof, P. (2010, 20 oktober). Wetenschap in 104 tekens. [Blog]. Geraadpleegd op 15 februari 2011 via voorbeeld van een forum in de tekst (Bevernaegie, 2012, 5 mei) in de referentielijst Bevernaegie, B. (2012, 5 mei). Social media for young researchers now. [Forum]. Geraadpleegd op 6 mei 2012 via media#comments

7 Vuistregel Indien jouw promotor jou de toestemming geeft om sociale media (tweet, blog, commentaar op forum ) als bron in jouw eindwerk te gebruiken, volg je bovenstaande regels. Aanvaardt hij dat sociale media worden opgenomen in de referentielijst, alfabetisch tussen de andere bronnen? Of wil hij dat die in een afzonderlijke bronnenlijst - Referentielijst - Sociale media bv. - worden verzameld? Vraag dit na! 4 Referentielijst en geraadpleegde literatuur Referentielijst mag ook 'Literatuurlijst' 7, 'Literatuuropgave' worden genoemd. Bepaalde auteurs kiezen ervoor om de verschillende soorten bronnen (elektronische, niet-elektronische, mondelinge) afzonderlijk te vermelden: in drie verschillende referentielijsten dus. Andere stellen zelfs nog meer lijsten op: artikels uit tijdschriften, boeken, normen, internetbronnen, afzonderlijke websites Vraag aan jouw promotor hoe jouw referentielijst moet worden ingedeeld. In Lijst van geraadpleegde werken zoals achteraan in dit handboek, tussen de referentielijst en de bijlage worden de werken vermeld die de auteur heeft gelezen om zich te vormen als hij het werk schreef. Aan deze werken wordt in het boek niet gerefereerd, met andere woorden ze werden niet als bron gehanteerd. Bepaalde promotoren vinden een lijst van 'Geraadpleegde werken' zeer nuttig. Andere vinden die lijst overbodig en menen dat die niet hoort in een wetenschappelijk onderzoekswerk. 5 Hoofdstuk 3 - Abstract - samenvatting - enkele nieuwe voorbeelden voorbeeld van Nederlands abstract (Burm & Quaegebeur, 2009) Kennis van het snelheidsveld rondom een mechanische tweebladige hartklep is van groot belang als nieuwe hartkleppen worden ontworpen en geoptimaliseerd. Het doel van dit onderzoek was om een experimentele opstelling te ontwikkelen waarmee de vloeistofdynamica voor en na de hartklep wordt bestudeerd. Met behulp van CNC-machining en verschillende rapid prototyping-technieken werd een transparant en vormvast stromingsmodel ontwikkeld. Het model omvat het linkerventrikel, de aorta met sinussen en een kleine uitsparing waarin de prothese kan worden gemonteerd. In de middelste doorsnede werd het tweedimensionale snelheidsveld gemeten met een optische meettechniek, particle image velocimetry. Tijdens voorwaartse stroming vertoonde het snelheidsveld twee jets aan de buitenkant en één centraal in de stroming. De gemeten maximale snelheid bedroeg 1,4 m/s. Terwijl de klep aan het sluiten was, werden wervels in de sinussen waargenomen. De realistische stromingsprofielen in dit model tonen aan dat dit kan dienen als referentie voor de validatie van numerieke stromingssimulaties. voorbeeld van Nederlands abstract (Van Assel, 2009) De elektriciteitscentrale van Rodenhuize produceert sinds 2005 groene energie door biomassa te verbranden onder de vorm van houtpellets. Momenteel is een systeem voorzien dat het debiet aan toegevoerde pellets meet, 7 In de vorige edities van dit handboek werd 'Literatuurlijst' gebruikt. Naar analogie met het Engelse 'List of references' opteren we nu voor 'Referentielijst'. 'Literatuurlijst' is correct. Indien jouw promotor ook werken wil laten opnemen die je wel hebt gelezen maar die je niet hebt gebruikt als bron, worden die gebundeld in 'Geraadpleegde werken'. Op die manier is er geen verwarring tussen 'Referentielijst' en 'Geraadpleegde werken'.

8 maar dit is niet nauwkeurig en betrouwbaar genoeg. Informatie over dit brandstofdebiet is nochtans belangrijk om bijvoorbeeld bij de verbranding optimale condities te creëren of het rendement te berekenen. Dit eindwerk heeft als doel een praktische toepasbare methode te vinden om de hoeveelheid biobrandstof accuraat te bepalen die via doseerschroeven wordt toegevoerd. Om deze debietinformatie te verkrijgen, werden drie methodes onderzocht: een berekening, een continue dynamische meting en een grafische voorstelling van het debiet in functie van een aantal parameters op basis van testresultaten. Na studie over de installatie en de beschikbare meetsystemen werd een proefstelling met doseerschroeven ontworpen en gebouwd die in de bestaande installatie worden gebruikt. Hierop werden debietmetingen en testen van een dynamisch debietmeetsysteem uitgevoerd. De debietmetingen hebben tot doel de invloed van verschillende parameters zoals toerental van de schroeven en stofpercentage van de pellets te onderzoeken. De testen met het meetsysteem moesten aantonen of toepassing mogelijk is in de bestaande installatie, met focus op de werking en de nauwkeurigheid in de praktijk. De opgestelde testcurven geven een goed beeld van de invloed van de producteigenschappen op het debiet van de doseerschroeven. Ook de berekende debietgegevens benaderen de werkelijkheid vrij goed. De resultaten wijzen echter wel uit dat het pelletsdebiet, indien dit zeer nauwkeurig gekend moet zijn, het best bepaald wordt door permanente meting. voorbeeld van Engels abstract (Burm & Quaegebeur, 2009) Knowledge of the velocity field in the region of a mechanical bileaflet heart valve is of major importance for designing and optimising new heart valves. The aim of this research was to develop an experimental setup for studying the fluid dynamics distal and proximal to the heart valve. Using CNC and various rapid prototyping techniques a rigid transparent flow model was developed. It contains the left ventricle, the aorta with its sinuses, and some space to mount the valve prosthesis in between. The two dimensional velocity field was measured in the mid section via an optical measurement technique, particle image velocimetry. During forward flow, the velocity field showed one central and two side orifice jets. The maximum velocity equalled 1.4 m/s. Sinus vortices were seen during valve closure. The realistic flow profiles observed in the model prove that this model may serve as a reference tool for validating computational flow simulations. voorbeeld van Engels abstract (Van Assel, 2009) The Rodenhuize power plant produces green energy since 2005, by burning wood pellet biomass. Currently there is a system that measures the flow of supplied pellets, but the results are not accurate and reliable enough. However, information about this fuel flow is important to create optimal combustion conditions and to perform yield calculations. This dissertation aims to find a practical method to determine the accurate amount of bio fuel, supplied by a screw-feeder dosage unit. To obtain this information about the flow, three methods were investigated: calculation, an online dynamic measuring system and a graphical representation of the flow according to some parameters based on testing results. After a study on the installation and available measuring systems, a test unit including the screw feeder used in the actual installation was designed and built. On this testing unit, flow measurements as well as tests on an online measuring system were performed. The flow measurements should indicate the impact of varying parameters like the screw rotation speed and the rate of wood dust present in the pellets. The tests were to demonstrate the measurement system applicable in the existing installation, with focus on the operation and accuracy in practice.

9 The curves deduced from tests demonstrated the influence of the product specifications on the mass flow of the dosage screw feeders. In addition, the calculation on the mass flow turned out to be rather accurate. Nevertheless, the results indicate a need for constant measurement when the mass flow has to be known exactly. Abstract - kernwoorden - enkele nieuwe voorbeelden voorbeeld van kernwoorden bij een Nederlands abstract (bij eerste Nederlandse voorbeeld) mechanisch - hartklep - vloeistofdynamica - rapid prototyping - stromingsmodel - linkerventrikel - aorta - particle image velocimetry - numerieke stromingssimulaties voorbeeld van kernwoorden bij een Nederlands abstract (bij tweede Nederlandse voorbeeld) groene energie - biomassa - houtpellets - brandstofdebiet - doseerschroeven van kernwoorden bij een Engels abstract (bij eerste Engelse voorbeeld) mechanical - heart valve - fluid dynamics - rapid prototyping - flow model - left ventricle - aorta - particle image velocimetry - computational flow simulations voorbeeld van kernwoorden bij een Engels abstract (bij tweede Engelse voorbeeld) green energy - biomass - fuel flow - dosage screw feeders 6 Hoofdstuk 4 - Stijl in stageverslag Studenten hebben vaak de neiging om van een stageverslag een uitgesproken persoonlijk werk te maken. Aangezien aan hen wordt gevraagd samen te vatten wat zij tijdens hun stageperiode hebben gedaan en aangezien enkel zij bepaalde taken hebben volbracht, menen ze dat ze een soort dagboek moeten schrijven. Een stageverslag moet echter ook - zoals een eindwerk of een ander verslag - in een onpersoonlijke, wetenschappelijke stijl worden geschreven: de nadruk ligt op de boodschap, niet op de schrijver. Het is onvermijdelijk dat in dit soort verslag sporadisch naar de persoon (de stagiair, de schrijver van dit stageverslag, jij dus) zal worden verwezen. te persoonlijk Tijdens mijn stage in de firma Mijn stageleider Ik ben naar het bedrijf gegaan en heb daar volgende testen gedaan. beter: onpersoonlijk Tijdens de stage De stageleider In het bedrijf werden volgende testen gedaan. Er wordt niet in dagboekvorm geschreven. Schrijf ook enkel relevante informatie neer.

10 te persoonlijke stijl en te veel irrelevante informatie Ik ben vandaag zoals afgesproken om 8.30u. aangekomen bij LYBRA. De bedrijfsleider Jan Weegschaal verwelkomde mij in zijn kantoren en gaf mij onmiddellijk een korte inleiding. Ik was onmiddellijk verrast door de open indeling van de bureaus en het vele daglicht dat door de ramen binnenkomt. Nadat ik was voorgesteld aan de verschillende werknemers kreeg ik een bureau toegewezen waar ik mocht plaatsnemen. Ik kreeg te horen dat ik vooral zou gaan samenwerken met Charel aan betondossiers. Aangezien ik niet onmiddellijk wist wat men daarmee bedoelde, kreeg ik een aantal mappen met informatie om dit eens te bekijken zodat ik mezelf kon inwerken in de materie. Dit heeft de hele werkdag geduurd. Ik heb verschillende mappen met informatie bekeken. beter: minder persoonlijke stijl en bundeling relevante informatie Na een korte rondleiding in het bedrijf LYBRA door de bedrijfsleider Jan Weegschaal werd de stageopdracht verduidelijkt: samenwerken met Charles aan betondossiers. Wegens te weinig voorkennis over deze materie werd mij de nodige informatie ( over en ) ter beschikking gesteld. Reflectierapport 8 In bepaalde opleidingen moeten studenten een persoonlijke reflectie neerschrijven, soms na elke stap, na elke actie in hun onderzoeksvraag. Studenten kunnen onmogelijk op een onpersoonlijke manier hun eigen mening neerschrijven. Toch mag het ook weer geen persoonlijk dagboek worden met een opsomming van onnodige gegevens. Het is wenselijk om duidelijk een onderscheid te maken tussen de acties die werden ondernomen en de eigen reflectie. Zo kan bv. na de beschreven actie en na één witregel de reflectie cursief worden weergegeven. Let er wel op dat het reflectieverslag niet bulkt van té persoonlijke, volkomen irrelevante gegevens. voorbeeld van studente lerarenopleiding Situering van een praktijkervaring Dit werkverslag gaat over een les lichamelijke opvoeding voor de 3e graad (5e en 6e leerjaar samen). Het thema van de les was voorbereidingsoefeningen voor verspringen. De leerlingen hadden al meerdere lessen i.v.m. dit thema gekregen. Deze les werkte toe naar het uiteindelijke verspringen zoals het bij atletiek ook gedaan wordt. Het was een les van 125 minuten. Beschrijving van de ervaring De les was goed voorbereid. Het doel was om al het materiaal op voorhand klaar te zetten maar dat bleek niet mogelijk te zijn. De leerkracht lichamelijke opvoeding stelde voor om dit samen met de leerlingen te doen tijdens de les zelf. Na de opwarmingsoefening - waarvoor veel ruimte nodig was - werd de zaal in orde gemaakt samen met de leerlingen. Dia ging echter minder vlot dan verwacht omdat de leerlingen bij elke post uitleg nodig hadden. Na die voorbereiding bleef er slechts nog twintig minuten voor de eigenlijke les. De leerlingen hebben in die korte tijd hard hun best gedaan om alle opdrachten tot een goed einde te brengen. Daarna moesten de leerlingen nog opruimen. Reflectie over het eigen functioneren Ik vond het jammer dat ik de les niet kon uitvoeren zoals ik ze had voorbereid. Ik had voorzien om de materialen op te ruimen met de leerlingen. Materialen uitzetten met leerlingen is tijdverlies. Het is onmogelijk om op twee plaatsen op hetzelfde 8 Elke opleiding geeft een eigen benaming aan dit deel van het werkverslag waar de studenten hun leereffecten neerschrijven.

11 moment aanwezig te zijn: aan de leerlingen uitleggen welk voorwerp ze moeten nemen uit het materialenlokaal en waar ze het in de zaal moeten plaatsen. Indien de sportleerkracht me - voor de les - kort had geholpen dan was at vlug in orde geweest. Nu is er een heel belangrijk deel van de les verloren gegaan. Op het moment zelf heb ik mijn best gedaan om voor elke situatie die voorkwam zo snel mogelijk een oplossing te verzinnen. Dat zorgde uiteraard voor de nodige stress. Tijdens de turnles heb ik wel ingezien op welke manier ik oefeningen kan aanpassen om ze nog beter en leerrijker te maken. Zo weet ik nu ook dat papieren plakband op de vloer krijtlijnen kunnen vervangen. Ik heb vooral geleerd dat de leerlingen probleemloos de toestellen na de les terugplaatsen, maar dat de toestellen wel op voorhand moeten worden klaargezet. Tekst op een poster Welke schrijfstijl gebruik je in een poster? Een persoonlijke stijl? Een onpersoonlijke? Meestal geven studenten een mondelinge presentatie over hun eindwerk aan de hand van een powerpointpresentatie. Tegenwoordig echter wordt steeds vaker aan studenten gevraagd om hun eindwerk voor te stellen met een poster. Het is niet de bedoeling om in deze handleiding uitvoerig in te gaan op het ontwerp van een poster. Op het internet is er veel informatie beschikbaar. Ongetwijfeld zal jouw opleiding ook de noodzakelijke - vereiste - gegevens verschaffen. Het is logisch dat op een poster volgende zaken moeten worden vermeld: titel (onderzoeksvraag bv.), auteur, inleiding, gegevens, resultaten, conclusie. Misschien wil jouw opleiding dat ook de belangrijkste referenties worden opgegeven. Vraag na wat op de poster moet worden geschreven. Onthoud vooral dat de tekst op een poster goed zichtbaar moet zijn vanop 5 meter. Aangezien een poster - net zoals een powerpointpresentatie - een visueel krachtig middel is, volg je de belangrijkste regels als voor een powerpointpresentatie. Schenk daarom aandacht aan volgende raadgevingen: Zorg voor een zeer duidelijke structuur. Hou je tekst zo eenvoudig mogelijk. Gebruik maximaal 1000 woorden. Schrijf bij voorkeur geen volzinnen. Verkort de titel zodat die in het oog springt. Schrijf geen verklarende voetnoten, afkortingen, onbekende acroniemen Denk grafisch: gebruik grafieken, afbeeldingen die je boodschap verduidelijken. Gebruik een ongeschreefd lettertype 9 zoals arial, calibri Zorg voor een rustig en aangenaam beeld: 40% witruimte 40% grafische invulling 20% tekst 9 In hoofdstuk 6 - Uiterlijke vormgeving - Opmaak - Letters wordt voorgesteld om voor een eindwerk een geschreefd lettertype (Times New Roman ) te gebruiken omwille van het leesgemak. Voor powerpointpresentaties en voor posters echter zijn ongeschreefde letters duidelijker en visueel sterker.

12 Welke schrijfstijl wordt nu gehanteerd in de tekst op de poster? Hou de regels om zakelijk en duidelijk te formuleren 10 voor ogen, dus: Formuleer zakelijk (dus onpersoonlijk) duidelijk en exact taalkundig juist in de juiste tijd 7 Afkortingen Bij voorkeur wordt een benaming, een product, een bedrijf de eerste keer voluit geschreven. De afkorting wordt tussen haakjes geplaatst. Vanaf de tweede vermelding wordt enkel de afgekorte vorm gebruikt. In de lijst met afkortingen 11 worden de gehanteerde afkortingen verzameld en verklaard. voorbeeld van afkortingen eerste en tweede vermelding Onderzoek is verricht naar adsorbeerbare organische halogenen (AOX). AOX is een methode die vaak gebruikt wordt om in afvalwater het totaalniveau van de halogenen te bepalen 8 Hoofdstuk Tabellen Indien er in de cellen een doorlopende tekst staat, lijn je enkel links uit. Indien er geen doorlopende tekst is, kan je kiezen: ofwel centreer je het woord in de tabel ofwel lijn je ook links uit. Enkele voorbeelden: Voorbeeld 1 van tabel met doorlopende tekst in cellen (kolom vier) en niet-doorlopende tekst (kolommen een, twee en drie) Tabel 5 - Winnaars Nobelprijs Letterkunde Jaar Taal Naam Reden 2008 Frans J.M.G. Le Clézio Ontdekt een humaniteit buiten en onder de heersende beschaving Duits Herta Müller Tekent het landschap van de ontheemden op Spaans Mario Vargas Llosa Brengt machtsstructuren en scherpzinnige beelden van het verzet en de nederlaag van het individu in kaart. Indien er getallen in de cellen zijn, lijn je rechts uit. Bij decimale tekens zorg je voor dezelfde eenheid, met andere woorden: schrijf evenveel cijfers na de komma. 10 De regels om goed te formuleren worden uitvoerig besproken in dit hoofdstuk (Hoofdstuk 4 Ideeën formuleren). 11 Zie Hoofdstuk 3 Onderdelen van een eindwerk 7 Lijst met afkortingen.

13 Voorbeeld 2 van tabel met getallen (met decimale en niet-decimale tekens) Tabel 10 - Voedingswaarde van enkele voedingsmiddelen voedingsmiddel eenheid standaardhoeveelheid Kcal eiwit koolhydraat vet aardappelkroket gram ,0 28,2 12,0 ananas gram ,6 11,6 0,0 andijvie gram ,8 2,1 0,2 aardbeien gram ,0 5,0 0,0 berlinerbol gram ,5 39,1 23,1 Voorbeeld 3 van tabel met getallen (enkel decimale tekens) Tabel 34 - Inkomsten Bellavista week 5 (2 mei tot en met 8 mei 2011) data inkomsten in EUR maandag 2 mei ,75 dinsdag 3 mei ,00 woensdag 4 mei ,10 donderdag 5 mei ,05 vrijdag 6 mei ,00 zaterdag 7 mei ,10 zondag 8 mei ,90

14 9 Hoofdstuk 6 - Interlinie Zorg voor een rustig paginabeeld. Vaak is de regelafstand 1,3 of 16 punt 12 meest aangewezen. voorbeeld van te druk paginabeeld (Garamond 12, regelafstand 11 punt) Wat de machtsafstand betreft, zijn de verschillen tussen België en Nederland groot. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat Vlaanderen heel wat hoger scoort dan Nederland (Claes & Gerritsen, 2002). voorbeeld van te open paginabeeld (Garamond 12, regelafstand 28 punt) Wat de machtsafstand betreft, zijn de verschillen tussen België en Nederland groot. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat Vlaanderen heel wat hoger scoort dan Nederland (Claes & Gerritsen, 2002). voorbeeld van goed paginabeeld (Garamond 12, interlinie 16 punt) Wat de machtsafstand betreft, zijn de verschillen tussen België en Nederland groot. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat Vlaanderen heel wat hoger scoort dan Nederland (Claes & Gerritsen, 2002). 10 Bijlage 1 - Verleden tijd - Voltooid deelwoord Vorming met -ge Is de eindklank een van de stemloze medeklinkers van t kofschip (/t/, /k/, /f/, /s/, /ch/, /p/) of de stemloze medeklinker /sj/, zoals in lunchen? Het voltooid deelwoord wordt gevormd door ge-stam-t Voorbeeld ik heb geharkt, ik heb gekaart Is de eindklank niet een van de stemloze medeklinkers van t kofschip (/t/, /k/, /f/, /s/, /ch/, /p/) of de stemloze medeklinker /sj/, zoals in lunchen? Het voltooid deelwoord wordt gevormd door ge-stam-d Voorbeeld dat is gebeurd, ik heb gedweild, zij hebben gekrabd, hij heeft geskied Vorming niet met -ge 12 Voor een juiste regelafstand in een Worddocument: opmaak alinea regelafstand exact aantal punten (pt) ingeven.

15 Niet alle voltooide deelwoorden beginnen met -ge. De meeste werkwoorden die beginnen met de voorvoegsels er-, her-, be-, mis-, ge-, ont- en mis- krijgen geen ge-. Aangezien de stam al uit een voorvoegsel bestaat, wordt niet nog eens het voorvoegsel ge- geschreven. Het voltooid deelwoord wordt gevormd door stam-t ( t kofschip) of stam-d (niet t kofschip) Voorbeeld verroesten - stam: verroest- de auto is verroest gebeuren - stam: gebeur- Het is gebeurd, zei Erik Van Looy Onscheidbare werkwoorden 13 De voltooide deelwoorden van onscheidbare werkwoorden worden niet met -ge gevormd. Het voltooid deelwoord wordt gevormd door stam-t ( t kofschip) of stam-d (niet t kofschip) Voorbeeld vergoeden - stam: vergoed- de schade werd vergoed vernieuwen - stam: vernieuw - de zaak wordt spoedig vernieuwd 11 Bijlage 1 - Die - dat We schrijven die als het betrekkelijk voornaamwoord verwijst naar een bepaalde persoon (man of vrouw), personen, bepaalde zaak (mannelijk of vrouwelijk), zaken. De docente De medewerkers die akkoord gaan met de begroting Hij publiceert boeken die aan de basis liggen van De test die verklaarde dat 12 Bijlage 1 - Pleonasme Een eigenschap die het woord in zich draagt, wordt herhaald. Dit gebeurt door een bijvoeglijk naamwoord en een zelfstandig naamwoord, een bijwoord en een werkwoord of een zelfstandig naamwoord en een bijvoeglijke bepaling fout ronde cirkel - hoorbaar geluid (bijvoeglijk naamwoord en zelfstandig naamwoord) omhoog lanceren (bijwoord en werkwoord) import uit het buitenland (zelfstandig naamwoord en bijvoeglijke bepaling) 13 Scheidbare en onscheidbare werkwoorden. Indien de klemtoon wel op het voorvoegsel van de infinitief valt (bv. oplichten, overzetten) is dit werkwoord scheidbaar: hij licht op, wij zetten over, hij werd opgelicht, wij hebben overgezet). Indien de klemtoon niet op het voorvoegsel in de infinitief valt (bv. ontstoppen, beklemtonen, overleggen, vergoeden, voorspellen, vernieuwen), is dit een onscheidbaar werkwoord: ik ontstop, hij beklemtoont, jullie overleggen, werd ontstopt, heb beklemtoond, hebben overlegd.

16 fout opnieuw herbeginnen juist opnieuw beginnen herbeginnen 13 Bijlage 1 - Tautologie Een begrip wordt herhaald door een ander woord met dezelfde betekenis. voorbeeld fout Bij sommige klanten, zoals bijvoorbeeld onderwijzers en kunstenaars juist Bij sommige klanten, zoals onderwijzers en kunstenaars Bij sommige klanten, bijvoorbeeld onderwijzers en kunstenaars De grens tussen pleonasmen en tautologieën is niet steeds even duidelijk! In persoonlijke teksten of literaire teksten versterken pleonasmen en tautologieën de gevoelswaarde. In zakelijke teksten zijn ze echter storend en zelfs fout. 14 Bijlage 1 - Hen - hun - ze Indien naar niet-personen (zaken/ dieren) wordt verwezen en indien deze lijdend voorwerp zijn, schrijf altijd ze. voorbeeld De marktonderzoekers zullen de marktgegevens morgen kenbaar maken. De marktonderzoekers zullen ze kenbaar maken. In combinatie met een voorzetsel is ze niet mogelijk. Een constructie met een voornaamwoordelijk bijwoord is dan een oplossing. voorbeeld De fietsen staan tegen de muren. fout: De fietsen staan tegen ze. juist: De fietsen staan daartegen/ ertegen. voorbeeld De paarden staan voor de stallen. fout: De paarden staan voor ze. juist: De paarden staan ervoor/ daarvoor. 15 Bijlage 1 - Gelegenheidsontleningen Gelegenheidsontleningen zijn vreemde woorden of vreemde uitdrukkingen die niet frequent in een Nederlandse tekst worden gebruikt.

17 Termen uit andere talen met een specifieke betekenis worden gecursiveerd. (Zie handboek.) voorbeeld van woorden die frequent in het Nederlands worden gebruikt dit zijn geen gelegenheidsontleningen en worden dus niet cursief geplaatst abstract lay-out non-profit online voorbeeldzinnen met Engelse termen als gelegenheidsontleningen Hier volgt een toelichting bij dit open-source web content management framework. Een hook laat toe om modules te laten samenwerken met duidelijker met cursivering Hier volgt een toelichting bij dit open-source web content management framework. Een hook laat toe om modules te laten samenwerken met Indien in bepaalde teksten (in informatica-teksten bijvoorbeeld) heel veel Engelstalige termen voorkomen, kan als volgt worden geschreven: de eerste keer cursief en dan daarna recht. In de Inleiding van het eindwerk wordt deze manier van werken op voorhand verduidelijkt en uitgelegd: de eerste keer cursief, daarna recht. Vaak wordt ervoor gekozen om in de titel en in de inhoudstabel geen woorden te cursiveren, dus ook geen gelegenheidsontleningen. Hoe schrijven we samenstellingen van gelegenheidsontleningen met Nederlandse woorden? In principe worden samenstellingen in één woord geschreven (bv. tweedekansonderwijs, humanresourcesafdeling 14 ) maar om de leesbaarheid te verhogen, kan een koppelteken (bv. tweede-kansonderwijs, tweedekans-onderwijs, humanresources-afdeling, human-resources-afdeling). Dit facultatieve koppelteken verhoogt ongetwijfeld het woordbegrip. Aangezien een gelegenheidsontlening wordt gecursiveerd, schrijf je een koppelteken tussen het vreemde en het Nederlandse woord: bv. hook-constructie. Indien je samen met je promotor beslist om de gelegenheidsontlening enkel de eerste keer cursief en vanaf de tweede keer recht te schrijven, behoud je beter het koppelteken voor de herkenbaarheid: bv. hookconstructie. Bespreek dit punt met jouw promotor én wees consequent! 16 Bijlage 2 Checklist voor een kwaliteitsvol eindwerk In de tweede bijlage van dit handboek bevindt zich een checklist die de belangrijkste aandachtspunten voor een goed eindwerk belicht. Deze checklist noemen we gemakshalve de IOSSO-checklist omdat hij kort aandacht schenkt aan de inhoud (I), de onderdelen (O), de spelling (S), de stijl (S) en tot slot de opmaak (O) van een goed eindwerk. Deze checklist is bewust zeer kort gehouden zodat het invullen ervan snel kan gebeuren. 14 Dit is een samenstelling van een vreemd woord dat reeds is opgenomen in de Nederlandse taal (en dus geen gelegenheidsontlening is) met een Nederlands woord.

18 Zowel de student als de promotor kunnen deze checklist gebruiken. In de eerste kolom van de checklist staan de kernideeën waaraan aandacht moet worden geschonken. Indien de tweede kolom ( 'zeer goed') wordt aangevinkt, zijn er geen verbeterpunten meer, m.a.w. is dit topic van het eindwerk in orde. Indien de derde kolom ('nipt voldoende, kan beter') wordt aangekruist, is dit deel niet geheel fout maar moet het worden nagekeken om het te vervolmaken. Indien de vierde kolom wordt aangeduid, moet dit deel volledig worden herwerkt. Voor studenten is het handig dat zij terwijl zij schrijven en vooraleer zij hun tekst aan de promotor overhandigen hun tekst snel kunnen screenen op de grootste fouten. Zij kunnen zichzelf controleren en bijsturen. De promotor kan deze checklist ongetwijfeld gebruiken als hij het eindwerk naleest en evalueert.

19 IOSSO-checklist V V V zeer goed nipt voldoende, kan beter (nog bijwerken) onvoldoende (nog herwerken) Inhoud Is het eindwerk diepgaand? ja, van begin tot einde vaak, niet steeds neen, oppervlakkig logisch opgebouwd? ja, van begin tot einde vaak, niet steeds neen, oppervlakkig overtuigend? ja, van begin tot einde vaak, niet steeds neen, oppervlakkig samenhangend? ja, van begin tot einde vaak, niet steeds neen, oppervlakkig Onderdelen van eindwerk Is er een woord vooraf? ja, goed ja, maar zwak neen een inleiding? ja, goed ja, maar zwak neen een abstract? ja, goed ja, maar zwak neen een inhoudsopgave? ja, goed ja, maar zwak neen een conclusie? ja, goed ja, maar zwak neen Is er bronvermelding in de tekst? ja, goed ja, maar zwak neen Is er een referentielijst? ja, goed ja, maar zwak neen Spelling, stijl Zijn er dt-fouten? neen ja, sporadisch ja, veel Zijn er andere spellingfouten? neen ja, sporadisch ja, veel Past de taal bij de doelgroep? ja ja, soms neen Is de gebruikte taal exact en duidelijk? ja soms neen, taal is vaag

20 Zijn de zinnen volwaardig? ja ja, soms neen Zijn de zinnen juist geformuleerd? ja ja, soms neen Is stijl objectief, onpersoonlijk? ja ja, soms neen Is de zinslengte afwisselend kort en lang? ja soms te kort en/of te lang neen, vaak te kort en/of te lang Zijn de titels en koppen kort en krachtig? ja neen Opmaak Is de eerste indruk verzorgd? ja neen Is de algemene opmaak verzorgd? ja tamelijk neen Is het lettertype geschreefd? ja neen Is de titel in kapitalen geschreven? neen ja Eindigen de titels met een punt? neen ja Staan woorden in kapitalen in het midden van de zin? neen ja Zijn er woorden in de tekst onderstreept? neen ja Is het spatiegebruik juist? ja neen Is de nummering juridisch? ja neen Is paginabeeld algemeen rustig? ja neen, te druk