Abvakabo FNV. DJI Agressie & geweld en werkdruk. Uitgevoerd door ADV Market Research. Den Dolder, maart 2011 Dion Langeveld MSc Wim Woning MSc

Transcriptie

1 Abvakabo FNV DJI Agressie & geweld en werkdruk Uitgevoerd door ADV Market Research Den Dolder, maart 2011 Dion Langeveld MSc Wim Woning MSc

2 Het auteursrecht op dit rapport berust bij ADV Market Research (ADV). De opdrachtgever mag deze uitgave alleen voor intern gebruik verveelvoudigen. Voor publicatie van (gedeelten van) dit rapport in de nieuwsmedia, vakliteratuur of andere uitgaven is toestemming van ADV nodig. Bovendien verzoeken wij de opdrachtgever om bij publicatie ADV als bron te vermelden.

3 Inhoud Samenvatting Resultaten Bijlage I: Processtatistieken en profiel respondenten

4 Samenvatting (1/2) ADV Market Research heeft in opdracht van Abvakabo FNV een onderzoek uitgevoerd naar agressie & geweld en werkdruk onder FNV leden in de sector DJI. Centraal hierbij staat het verkrijgen van inzicht in de huidige situatie rondom agressie & geweld en werkdruk. Op basis van het onderzoek kan een beschrijving worden gegeven van de huidige situatie omtrent agressie & geweld en de werkdruk in DJI: Huidige situatie werkdruk in DJI Twee derde van de respondenten vindt de werkdruk (veel) te hoog. Daarnaast geeft ruim driekwart aan dat de werkdruk de laatste twee jaar is toegenomen. Deze respondenten zijn vooral werkzaam in de sectoren JJI en GW. Zeven op de tien respondenten zijn van mening dat het onderwerp werkdruk onvoldoende op de kaart wordt gezet. De helft geeft aan weinig te kunnen veranderen aan de werkdruk en is daarmee afhankelijk van anderen (bv. van een leidinggevende). Echter, tweederde van de respondenten geeft ook aan dat de leidinggevende niet ingrijpt als de werkdruk te hoog is. Wel blijkt het inroosteren van een harde wens van de respondent vaak mogelijk. Een tekort aan personeel is volgens de respondenten de belangrijkste oorzaak van de te hoge werkdruk. Een andere belangrijke oorzaak: er wordt te weinig rekening gehouden met piekdrukte. Beide oorzaken worden vooral aangegeven door respondenten uit de sector GW. Huidige situatie agressie & geweld in DJI Nagenoeg driekwart van de respondenten heeft in 2010 te maken gehad met agressie & geweld. Vooral mannen, respondenten in de laagste leeftijdscategorie en respondenten in de sectoren JJI en GW hebben relatief vaak met agressie & geweld te maken gehad. Respondenten die geconfronteerd worden met agressie & geweld zijn in driekwart van de gevallen zelf slachtoffer. De geweldpleger is in negen van de tien gevallen een (of meer) gedetineerde(n) en in bijna een kwart van de gevallen een (of meer) leidinggevende(n). Minder dan de helft van de agressie- en geweldsdelicten wordt gemeld aan de leidinggevende (43%), voornamelijk omdat delicten erbij horen en de werkgever niets met de melding doet. Indien wel melding gemaakt wordt blijkt de afhandeling van de leidinggevende wisselend (ruim de helft is tevreden, een vijfde is ontevreden en een vierde hoort niets of weinig terug).

5 Samenvatting (2/2) Twee derde is van mening dat hij/zij voldoende kennis en vaardigheden bezit om om te gaan met agressie & geweld. Delicten worden echter vaak niet in teamoverleg besproken, een vijfde geeft aan dat er überhaupt (bijna) nooit teamoverleg is (vooral in de sector GW). Ondanks het meemaken van een agressie- of geweldsincident melden weinig respondenten zich ziek. Ook blijkt het gevoel van veiligheid hoog te zijn (negen op de tien respondenten voelen zich veilig). Conclusie DJI is een sector waar de afgelopen jaren veel heeft gespeeld wat betreft agressie & geweld. Op basis van deze resultaten blijkt agressie & geweld nog steeds een groot issue. Er lijkt sprake te zijn van een cultuur waarin agressie & geweld min of meer wordt geaccepteerd door zowel de werknemer als de werkgever. Minder dan de helft meldt een delict aan de leidinggevende, bij uitstek de persoon die actie kan ondernemen naar aanleiding van het delict (in tegenstelling tot bijvoorbeeld collega s). Een deel van deze respondenten maakt geen melding omdat dit soort dingen erbij horen en omdat de werkgever niets met de melding doet. Bijna de helft van de respondenten die wel melding maakt is niet tevreden over de afhandeling of heeft niet of te weinig over de melding gehoord. Al met al resultaten die een cultuur waarin agressie & geweld geaccepteerd lijkt in stand houden. De bijkomende werkdruk, die volgens een meerderheid van de respondenten (veel) te hoog is en gedurende de laatste twee jaren is toegenomen, is niet bevorderlijk voor de cultuur.

6 Resultaten Werkdruk Ervaringen met werkdruk

7 Meerderheid vindt werkdruk te hoog Bijna twee derde van de respondenten vindt de werkdruk (veel) te hoog. Deze respondenten zijn vooral werkzaam in de sectoren JJI, GW en SSC DJI (in sector Anders wordt minder werkdruk ervaren). Iets meer dan een derde van de respondenten vindt de werkdruk goed en 2% van de respondenten vindt de werkdruk (veel) te laag. Ik vind mijn werkdruk (basis = iedereen, n = 502) 17% 46% 35% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Veel te hoog Te hoog Goed Te laag Veel te laag

8 Meerderheid ziet toename werkdruk in laatste twee jaar Ruim driekwart geeft aan dat de werkdruk de afgelopen twee jaar is toegenomen. In de sectoren JJI en GW, vergeleken met de sectoren SSC DJI en Anders, geven respondenten vaker aan dat de werkdruk is toegenomen en minder vaak dat de werkdruk gelijk is gebleven. Vanwege het kleine aantal respondenten dat aangeeft dat de werkdruk is afgenomen kunnen voor deze categorie geen verschillen in sector benoemd worden. De afgelopen twee jaar is mijn werkdruk... (basis = iedereen, n = 502) 17% 5% Hoger geworden Gelijk gebleven Afgenomen 77%

9 Onderwerp werkdruk wordt onvoldoende op de kaart gezet Zeven op de tien respondenten zijn het (helemaal) oneens met de stelling dat de organisatie voldoende aandacht heeft voor het onderwerp werkdruk. Nagenoeg een kwart is het hier niet mee oneens, maar ook niet mee eens. Minder dan een op de tien respondenten is het (helemaal) met de stelling eens. Wat betreft geslacht, leeftijdscategorie en sector zijn geen significante verschillen aan te geven. Er is in mijn organisatie voldoende aandacht voor het onderwerp werkdruk (basis = iedereen, n = 502) 100% 80% 60% 40% 29% 41% 24% 20% 6% 1% 0% Helemaal mee oneens Mee oneens Niet mee oneens, niet mee eens Mee eens Helemaal mee eens

10 Inroosteren van harde wens vaker wel dan niet mogelijk Bijna driekwart van de respondenten geeft aan dat harde wensen in de meeste gevallen of altijd ingepland kunnen worden. Bijna twee op de tien respondenten geven aan dat er meestal niet of nooit tegemoet gekomen wordt aan harde wensen. Harde wensen van de laagste leeftijdscategorie blijken het minst vaak ingewilligd te worden (29% t.o.v. een gemiddelde van 15% van de andere leeftijdscategorieën). Als ik een "harde wens" heb ten aanzien van mijn rooster, dan kan ik erop rekenen dat daarmee rekening wordt gehouden (basis = iedereen, n = 502) 9% 2% 15% 56% 18% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Dat weet ik niet Nooit Meestal niet Meestal wel Altijd

11 Confrontatie met onvoorziene omstandigheden Van bijna de helft van de respondenten is de pauze wel eens geconsigneerd. Van ruim een derde van de respondenten is - zonder instemming - het rooster gewijzigd. Respondenten uit de laagste leeftijdscategorie (18 t/m 35 jaar) hebben vaker dan oudere respondenten met dit soort roosterwijzigingen te maken (51% t.o.v. een gemiddelde van 32% van de andere leeftijdscategorieën). Bijna één op de drie respondenten heeft geen enkele van de benoemde onvoorziene omstandigheden meegemaakt. Deze categorie bestaat vooral uit vrouwen en respondenten uit de hoogste leeftijdscategorie (56 jaar en ouder). Ik heb wel eens meegemaakt dat: (basis = iedereen, n = 502) Ik tijdens mijn pauze aanwezig moest zijn voor noodgevallen (geconsigneerde pauze) 45% Mijn rooster op het laatste moment gewijzigd werd, zonder mijn instemming Ik veel te laat wist of en wanneer ik vakantiedagen kon opnemen 34% 34% Dat ik diensten van 6,5 uur of minder moest draaien 24% Er tijdens consignatiediensten (reguliere) werkzaamheden ingepland waren 11% Geen van deze 32% 0% 25% 50% 75% 100%

12 Leidinggevenden passief als werkdruk te ver oploopt Twee op de drie respondenten geven aan dat de leidinggevende geen maatregelen neemt als de werkdruk te hoog of te laag wordt. Twee op de tien geven aan dat de leidinggevende wel ingrijpt als de werkdruk te hoog of te laag wordt. Als mijn werkdruk te hoog (of te laag) wordt, neemt mijn leidinggevende maatregelen om dat op te lossen (basis = iedereen, n = 502) Meestal niet 43% Meestal wel 19% Altijd 2% Dat weet ik niet 14% Nooit 23% 0% 25% 50% 75% 100%

13 Helft respondenten kan weinig aan werkdruk veranderen De helft van de respondenten geeft aan niet voldoende mogelijkheden te hebben om problemen met de werkdruk op te lossen zonder dat daar negatieve consequenties aan gerelateerd zijn. Bijna drie op de tien respondenten geven aan hier wel voldoende mogelijkheden voor te vinden. Geen significante verschillen wat betreft geslacht, leeftijdscategorie en sector. Ik heb zelf voldoende mogelijkheden om problemen met de werkdruk op te lossen, zonder dat dat negatieve consequenties voor mij heeft (basis = iedereen, n = 502) 21% 50% 29% Ja Nee Dat weet ik niet

14 Tekort aan personeel belangrijkste oorzaak te hoge werkdruk Volgens een ruime meerderheid is het tekort aan personeel de belangrijkste oorzaak voor een te hoge werkdruk. Vooral respondenten uit de sector GW zijn deze mening toegedaan. Volgens bijna drie op de tien respondenten wordt er te weinig rekening gehouden met piekdrukte. Wederom scoren respondenten uit de sector GW hoger dan de andere sectoren. De Iets anders, namelijk categorie komt in grote lijnen overeen met de andere categorieën (wegens langdurige ziekte te hoge werkdruk, personeelsbestand blijft gelijk i.c.m. uitbreiding van de werkzaamheden, etc.). De belangrijkste oorzaken voor een te hoge werkdruk (voor mij of voor mijn collega's) zijn: (basis = iedereen, n = 502) 100% 80% 60% 40% 20% 0% 65% 27% 24% 13% 11% 10% 1% 25% 12%

15 Heb je opmerkingen over werkdruk die belangrijk zijn, maar die in de vragen niet aan de orde zijn gekomen? Dat men de werkvloer niet serieus neemt. Veelal wordt er van je verlangd om dingen snel en met weinig hulpmiddelen af te handelen. Dit kan tot onveilige situaties leiden. Er komt steeds meer kantoorwerk bij en daarom te weinig tijd voor de gedetineerden. Persoonlijke omstandigheden krijgen te weinig erkenning. Werk gaat voor en je bent in dienst van. Je eigen omstandigheden moet je zelf oplossen en daar mag je je baas niet mee lastig vallen. Bevolk met drie collega's een inkomstenafdeling. Bij ziekte is er nooit vervanging. Personeelstekort wat leidt tot onveilige situaties... Werkdruk is ook een beleving. Ben je in staat om je werk zo in te delen dat je minder piekbelasting hebt? Over het algemeen is dit zo. Over het algemeen is de werkdruk goed. Soms korte periodes van hogere belasting en soms van (te) lage belasting. Het verdelen van de werkzaamheden ligt niet altijd binnen de inrichting. Projecten van buiten zorgen soms ook voor piek momenten (lastiger in te plannen). Ik roep al jaren dat de werkdruk op mijn afdeling van 3 man te hoog is en steeds verder oploopt. Dit komt dan omdat er steeds meer gevraagd wordt of we van alles erbij kunnen doen. * Deze antwoorden zijn niet representatief, maar slechts bedoeld om een indruk te geven. Alle open antwoorden zijn weergegeven in apart Excel-bestand

16 Resultaten Agressie & geweld Confrontatie met agressie & geweld

17 In 2010 vaak confrontatie met agressie en geweld Twee op de drie respondenten hebben te maken gehad met verbaal geweld, ongeveer een derde krijgt ook te maken met relatief zwaardere vormen zoals fysiek geweld en overige intimidatie. De respondent die te maken heeft met geweld heeft met gemiddeld 1.6 vormen van geweld te maken. Ruim een kwart van de respondenten heeft in 2010 met geen enkele vorm van geweld te maken gehad. In het jaar 2010 heb ik te maken gehad met de volgende vorm(en) van agressie en geweld (basis = iedereen, n = 502) 100% 80% 66% 60% 40% 20% 32% 18% 9% 33% 27% 0%

18 Mannen vaker geconfronteerd met agressie en geweld Vooral mannen krijgen te maken met verbaal en fysiek geweld en overige intimidatie (o.a. bedreigen en chanteren). Maar liefst één op de zes vrouwen krijgen te maken met seksuele intimidatie (t.o.v. een op de twintig mannen). Ruim een derde van de vrouwen en bijna een kwart van de mannen heeft in 2010 met geen enkele vorm van agressie en geweld te maken gehad. In het jaar 2010 heb ik te maken gehad met de volgende vorm(en) van agressie en geweld (basis = iedereen, n = 502) Verbaal geweld Fysiek geweld Discriminatie Seksuele intimidatie Overige intimidatie Geen enkele vorm van 5% 20% 17% 20% 17% 21% 24% 37% 38% 37% 56% 70% 0% 25% 50% 75% 100% Man Vrouw

19 Laagste leeftijdscategorie veel geconfronteerd met geweld De laagste leeftijdscategorie heeft, ongeacht de vorm, relatief veel te maken met agressie en geweld. Naarmate de respondent in een hogere leeftijdscategorie zit is de confrontatie met vormen van agressie en geweld lager. De leeftijdscategorie 36 t/m 45 jaar heeft meer dan andere categorieën te maken met overige intimidatie zoals bedreigingen, chantage en achtervolging. In het jaar 2010 heb ik te maken gehad met de volgende vorm(en) van agressie en geweld (basis = iedereen, n = 502) 100% 80% 71% 72% 40% 60% 40% 20% 0% 51% 43% 39% 9% 19% 25% 22% 15% 13% 13% 13% 3% 5% 32% 42% 29% 27% 22% 22% 28% 37% 18 t/m 35 jaar 36 t/m 45 jaar 46 t/m 55 jaar 56 jaar of ouder

20 Confrontatie met agressie en geweld hoog in JJI en GW In de sectoren JJI en GW hebben respondenten het meest te maken met verbaal geweld, ook zwaardere vormen van geweld komen in deze sectoren vaak voor. Respondenten in de sector JJI die worden geconfronteerd met geweld blijken met gemiddeld 1.9 vormen van geweld te maken te krijgen. Voor respondenten in de sector GW is dit getal lager (gemiddeld 1.6 vormen van geweld). Respondenten in de sector SSC DJI (ondersteunende dienst*) hebben het minst te maken met agressie en geweld. In het jaar 2010 heb ik te maken gehad met de volgende vorm(en) van agressie en geweld (basis = iedereen, n = 502) 100% 80% 60% 40% 20% 72% 71% 40% 61% 49% 30% 9% 32% 16% 17% 0% 24% 15% 7% 3% 11% 36% 35% 14% 32% 21% 22% 57% 33% JJI GW SSC DJI 0% Anders * Let op, n = 35. Dit betekent een hogere foutmarge in de uitkomsten

21 Respondent geconfronteerd met geweld vaak zelf slachtoffer De respondenten die met een vorm van geweld te maken hebben gehad blijken in ruim driekwart van de gevallen dit geweld zelf te ondergaan. In bijna een kwart van de gevallen blijken de respondenten getuige te zijn van geweld tegen een leidinggevende. Dit is vooral van toepassing op de sector JJI (38%) en GW (24%) t.o.v. 7% in SSC DJI en 21% in Anders. Geweld tegen de respondent is niet afhankelijk van geslacht, wel blijkt minder agressie en geweld gericht te zijn tegen respondenten in de hoogste leeftijdscategorie (58% t.o.v. een gemiddelde van 80% van de andere categorieën). In het jaar 2010 heb ik te maken gehad met de volgende vorm(en) van agressie en geweld (basis = wel agressie/geweld, n = 364) Tegen mijzelf 76% Tegen een collega 66% Tegen een gedetineerde 60% Tegen een leidinggevende 24% 0% 25% 50% 75% 100%

22 Agressie en geweld vooral gepleegd door gedetineerden Geweld tegen de respondent is hoofdzakelijk afkomstig van gedetineerden en komt vooral voor in de sectoren JJI (95%), GW (86%) en Anders (80%). Agressie en geweld afkomstig van leidinggevenden komt vooral voor in de relatief kleine sector SSC DJI (geldt voor ruim drie op de tien met geweld geconfronteerde respondenten uit deze sector). In vergelijking met mannen zijn vooral vrouwen het slachtoffer van agressie en geweld afkomstig van collega s (respectievelijk 19% en 32%). Agressie en geweld tegen mijzelf werd gepleegd door (basis = tegen mijzelf, n = 276) Een of meer gedetineerden 85% Een of meer leidinggevenden Een of meer collega s 24% 22% Iemand anders Dat weet ik niet 4% 1% 0% 25% 50% 75% 100%

23 Resultaten Agressie & geweld Melding van agressie & geweld

24 Minder dan de helft v/d delicten gemeld aan leidinggevende Meer dan de helft van de respondenten meldt een agressie- of geweldsdelict niet aan de leidinggevende. In de sector JJI hebben ruim zes op de tien respondenten melding gemaakt van een delict (tegen vier op de tien respondenten werkzaam in de sector GW). Minder dan een op de tien respondenten spreekt met niemand over een agressie- of geweldsdelict. Deze respondenten verschillen niet significant qua geslacht. 100% In het jaar 2010 heb ik bij mijn leidinggevende melding gemaakt van een agressie- of geweldsdelict (basis = wel agressie/geweld, n = 364) 80% 60% 40% 20% 0% 43% 45% 7% 6% 1% 1%

25 Agressie- en geweldsdelicten gezien als onderdeel van het werk Ruim een derde van de respondenten die geen melding maakt van een agressie- of geweldsdelict bij hun leidinggevende is van mening dat delicten erbij horen en de werkgever niets met de melding doet. Respondenten die van mening zijn dat de werkgever niets met de melding doet verschillen niet significant qua geslacht, leeftijd of sector waarin ze werkzaam zijn. Iets meer dan een kwart van de respondenten die bij de leidinggevende geen melding maakt van een delict lost het liever zelf op, iets minder dan een kwart verwacht negatieve gevolgen voor zichzelf n.a.v. de melding. Respondenten die een ander argument opgaven ( Een andere reden, namelijk ) vinden een delict vaak een onderdeel van het werk, lossen het zelf op of vonden het niet ernstig genoeg. Ik heb geen melding gemaakt van een agressie- of geweldsdelict bij mijn leidinggevende (basis = niet gemeld bij leidinggevende, n = 207) 40% 36% 34% 20% 0% 27% 23% 3% 2% 1% 20%

26 Afhandeling van melding door leidinggevende wisselend Van de respondenten die een delict hebben gemeld bij hun leidinggevende is ruim de helft tevreden met de afhandeling. Een vijfde van de respondenten is niet tevreden over de afhandeling, ruim een vierde heeft niets of te weinig over de melding gehoord. Ja en daar ben ik tevreden over Ja, maar die was veel te licht Ja, maar de sanctie was veel te zwaar Nee Dat weet ik niet 0% 10% 22% 23% 45% 0% 25% 50% 75% 100% Mijn leidinggevende heeft mijn melding goed afgehandeld (basis = gemeld bij leidinggevende, n = 162) Ja, ik heb een gesprek met mijn leidinggevende gehad Ja, op een andere wijze, namelijk: Ja, ik kreeg psychologische begeleiding Nee Weet ik niet, heb er niets of te weinig over gehoord 2% 19% 20% 28% 38% 0% 25% 50% 75% 100% Is na de melding aan de dader een sanctie opgelegd? (basis = gemeld bij leidinggevende, n = 162) In bijna de helft van de gevallen is de dader een sanctie opgelegd die de melder van het delict tot tevredenheid stemt. In bijna een kwart van de gevallen is na de melding geen sanctie opgelegd aan de dader, een tiende van de melders van delicten weet niet of een sanctie aan de dader is opgelegd.

27 Resultaten Agressie & geweld Effectiviteit van beleid agressie & geweld

28 Perceptie over belang van onderwerp agressie en geweld Minder dan de helft van de respondenten heeft gemerkt dat het onderwerp agressie en geweld belangrijk gevonden wordt door de werkgever/leidinggevende. Een derde van de respondenten heeft niet gemerkt dat het onderwerp belangrijk wordt gevonden, bijna een op de vijf weet het niet. Ik heb gemerkt dat het onderwerp agressie en geweld belangrijk gevonden wordt door mijn werkgever/mijn leidinggevende (basis = iedereen, n = 502) 19% 33% 47% Ja Nee Dat weet ik niet

29 Voldoende kennis en vaardigheden m.b.t. omgaan met geweld aanwezig Twee derde van de respondenten is van mening dat hij/zij voldoende kennis en vaardigheden bezit om met agressie en geweld om te gaan. Bijna een op de tien geeft aan niet voldoende kennis en vaardigheden te bezitten om hiermee om te gaan. Heb je voldoende kennis en vaardigheden om op een goede manier met agressie en geweld om te gaan? (basis = iedereen, n = 502) Ja, ik heb voldoende kennis én vaardigheden 66% Ja, ik heb voldoende kennis Ja, ik heb voldoende vaardigheden Nee Dat weet ik niet 14% 5% 9% 6% 0% 20% 40% 60% 80% 100%

30 Meer aandacht voor onderwerp vaak niet opgemerkt Van alle respondenten heeft twee vijfde überhaupt niet gemerkt dat er meer aandacht voor het voorkomen van agressie en geweld is. Bijna drie op de tien hebben dit wel gemerkt maar hebben niet of nauwelijks het idee dat het iets heeft opgeleverd. Bijna een vijfde van de respondenten heeft meer aandacht voor dit onderwerp gemerkt en ook een afname van het aantal incidenten waargenomen. Ik heb gemerkt dat door meer aandacht voor het voorkomen van agressie en geweld het aantal incidenten in mijn organisatie is afgenomen. (basis = iedereen, n = 502 ) Nee, ik heb niet gemerkt dat er meer aandacht voor was Nee, er was meer aandacht voor, maar dat heeft (bijna) niets opgeleverd Ja, maar alleen wat betreft het gedrag van collega's/leidinggevenden Ja, maar alleen wat betreft het gedrag van gedetineerden Ja 40% 27% 3% 13% 17% 0% 20% 40% 60% 80% 100%

31 Delicten vaak niet in teamoverleg besproken Het bespreken van agressie- en geweldsdelicten is volgens een derde van de respondenten geen onderdeel van het teamoverleg. Volgens vier op de tien respondenten worden delicten wel behandeld in het teamoverleg. Ruim een vijfde geeft aan dat er (bijna) nooit teamoverleg is. Deze situatie is vooral van toepassing op de sector GW waar meer dan een kwart van de respondenten aangeeft (bijna) nooit teamoverleg te hebben (t.o.v. 12% in de sector JJI en 19% in Anders). Worden agressie- en geweldsdelicten besproken en geëvalueerd in het teamoverleg? (basis = iedereen, n = 502) 6% 22% 40% Ja Nee Dat weet ik niet 32% Er is (bijna) nooit teamoverleg

32 Resultaten Agressie & geweld Effect agressie & geweld op welbevinden

33 Eén op de tien meldt zich ziek n.a.v. agressie- of geweldsincident Respondenten die zich niet ziek melden omdat dit er gewoon bij hoort zijn voornamelijk man (29% t.o.v. 15% vrouwen). Respondenten die geen last van het incident hebben gehad vallen vaker in de twee laagste leeftijdscategorieën (18 t/m 35 en 36 t/m 45 jaar) en werken veelal in de sector GW (43% t.o.v. 39% in JJI, 30% in Anders). Ik heb mij in 2010 wel eens ziek gemeld als gevolg van een agressie- of geweldsincident (basis = wel agressie/geweld, n = 380) 100% 80% 60% 40% 20% 0% 49% 32% 8% 6% 2% 2%

34 Hoog gevoel van veiligheid tijdens het werk Ongeacht de cijfers over agressie- en geweldsdelicten voelen negen op de tien respondenten zich veilig tijdens het werk. Dit gevoel van veiligheid is vooral gebaseerd op het vertrouwen dat collega s te hulp schieten als een incident zich voordoet (56%) en in mindere mate op de toerusting en maatregelen die de organisatie heeft genomen (32%). Respondenten die zich niet veilig voelen tijdens het werk verschillen niet significant qua geslacht, leeftijd en sector waarin ze werkzaam zijn. Ik voel mij veilig tijdens het werk (basis = iedereen, n = 502) Ja, alleen omdat ik weet dat ik erop kan vertrouwen dat mijn collega s mijn helpen als zich een incident voordoet 56% Ja, ben voldoende toegerust en de maatregelen die de organisatie heeft genomen maken dat ik mij veilig voel 32% Nee 13% 0% 25% 50% 75% 100%

35 Heb je opmerkingen over agressie en geweld die belangrijk zijn, maar die in de vragen niet aan de orde zijn gekomen? Ik verwacht niet dat er iets veranderd. Leidinggevenden zijn vaak zwak en niet in staat om agressie en geweld te verminderen of in de hand te houden. Men grijpt niet in en kijkt de andere kant op. Ik voel mij binnen de muren soms veiliger dan buiten. Sommige medewerkers vertonen een dusdanig horkerig gedrag naar gedetineerden dat ik mij kan voorstellen dat zij door houding en gedrag agressie (bewust) uitlokken. Erg onprofessioneel, en niet gewenst. Binnen het GW wordt het veel eerder normaal gevonden. Meer nazorg na ernstige incidenten op de groep. Door inkrimping in het personeel wordt de mate van rugdekking steeds minder. Het beleid binnen DJI over agressie en geweld en ook andere onderwerpen lijkt zich alleen toe te spitsen op maatregelen door medewerkers. De maatregelen die de organisatie zou kunnen nemen blijven hierbij sterk achter. Geen vragen, wel hebben we een opvangteam die bij ernstige calamiteiten de collega's opzoeken om te vragen hoe het gaat. * Deze antwoorden zijn niet representatief, maar slechts bedoeld om een indruk te geven. Alle open antwoorden zijn weergegeven in apart Excel-bestand

36 Bijlage I Profiel respondenten & processtatistieken

37 Bijlage I - Processtatistieken & profiel respondenten In februari 2011 zijn leden van Abvakabo FNV in de sector DJI uitgenodigd voor een onderzoek over agressie & geweld en werkdruk in Dit is gebeurd via (1.086 verstuurd) en via brieven met inlogcode (1.589 verstuurd). Uiteindelijk hebben 502 leden deelgenomen aan het onderzoek, wat een responspercentage van 18,7% betekent. Start veldwerk 11 februari 2011 Einde veldwerk 27 februari 2011 Betrouwbaarheidsinterval* 95% Maximale foutmarge** 4,4% *Een betrouwbaarheidsinterval van 95% betekent dat men er 95% zeker van kan zijn dat een respondent uit de populatie hetzelfde antwoord zou geven als in dit onderzoek. Een betrouwbaarheidsinterval van 95% is de marktonderzoekstandaard in Nederland. **Voorbeeld bij een foutmarge van 2,5%: 60% van de respondenten in dit onderzoek geeft antwoord A. Als men de hele populatie zou bevragen, zou tussen de 57,5% en 62,5% dit antwoord (A) geven. Respondenten uitgenodigd via Respondenten uitgenodigd via brief met inlogcode Aantal % Respondenten enquête afgerond ,7%

38 Profiel respondenten Het is niet alleen van belang hoe vaak een bepaald antwoord wordt gegeven, maar ook door wie dat antwoord wordt gegeven. Hiernaast staat de verdeling van de respondenten (allemaal lid van Abvakabo FNV) op de achtergrondvariabelen geslacht, leeftijd en sector weergegeven. Omdat gegevens over de werkelijke verdeling van leden en niet-leden op deze achtergrondkenmerken niet bekend zijn, zijn geen corrigeringen aangebracht. Achtergrondvariabelen Percentage (afgerond) Geslacht Man 70% Vrouw 30% Leeftijd 18 t/m 35 jaar 13% 36 t/m 45 jaar 28% 46 t/m 55 jaar 42% 56 jaar en ouder 18% Sector JJI 13% GW 50% SSC DJI 7% Anders 30%