Specifiek interventiebeleid voedselveiligheid industriële productie en vis code IB02-SPEC39 versie 12 ingangsdatum pag.

Transcriptie

1 code IB02-SPEC39 versie 12 ingangsdatum pag. 1 van 11 versie datum toelichting In regel 81 van de bijlage was in de tekst van kolom M (Status/opmerkingen) in de laatste regel het woordje niet vergeten Aanpassing in verband met veranderd interventiebeleid rondom onvoldoende invulling van studies naar de uitgroeimogelijkheden van Listeria monocytogenes zoals voorgeschreven in Verordening 2073/ Aanpassing in verband met het opstellen van aparte specifieke interventiebeleiden voor V&I ( dier ), diervoeder en dierlijke bijproducten. Tekortkomingen op V&I, diervoeder en dierlijke bijproducten zijn uit SPEC39 verwijderd. Ook tekortkoming met betrekking tot etikettering algemeen en GGO zijn uit SPEC39 verwijderd (staan in andere SPEC s). Aanpassing doorgevoerd voor interventie bij follow-up inspecties in het kader van Vo2073, sluit weer aan op algemeen interventiebeleid. Omdat SPEC39 nu alleen voor Industriële Productie en Vis van toepassing is, is ook de titel aangepast Aanpassing van onderstaande tekst op blz. 15 en de opgenomen tabel in bijlage I Aan het Overzicht specifieke interventies NVWA gemeenschappelijk interventiebeleid voedselveiligheid IB02-SPEC39, versie 8 bijlage I is op 6 maart 2015 in de module D2 aan de regels D2 12 D2 19 een regel toegevoegd voor de validatie van het zuiveringsproces levende tweekleppige weekdieren. 1 Onderwerp Het interventiebeleid voedselveiligheid industriële productie en vis (hierna genoemd interventiebeleid industrie) beschrijft binnen de kaders van het algemeen interventiebeleid de interventiegrenzen voor specifieke overtredingen m.b.t. voedselveiligheid, hygiëne, bouwkundige zaken op die onderdelen van de wetgeving die gelden voor het gehele werkterrein industrie. Het interventiebeleid geeft per overtreding invulling van het algemeen interventiebeleid en is van toepassing op de volledige keten van bereiding van voedingsmiddelen, inclusief transport en distributie. Hieronder valt ook de visserij. Uitgangspunt is één en dezelfde benadering voor alle bedrijven, zowel erkende als geregistreerde. Alleen daar waar noodzakelijk is wordt onderscheid gemaakt of worden specifieke aanvullingen gedaan voor de specifieke sectoren binnen het werkterrein industrie: vlees en vleesproducten (excl. slachthuizen en uitsnijderijen) visserijproducten (vis, schaal- en schelpdieren en de producten ervan) zuivel respectievelijk ei en eiproducten (in voorbereiding) Sinds 1 oktober 2007 is specifiek interventiebeleid voedselveiligheid voor de ambachtelijke sector van kracht: IB02-SPEC37; Interventiebeleid inspectie levensmiddelen voedselvei-

2 code IB02-SPEC39 versie 12 ingangsdatum pag. 2 van 11 ligheid geregistreerde bedrijven. Het interventiebeleid voedselveiligheid industrie is uitgebreider van opzet, maar in lijn met IB02-SPEC37. Specifiek interventiebeleid voedselveiligheid zuivel resp. ei en eiproducten is nog in voorbereiding: Er is een voorlopig interventiebeleid voedselveiligheid zuivel resp. ei en eiproducten opgesteld gebaseerd op de uitgangspunten van het algemeen interventiebeleid NVWA. Dit is met de toezichthoudende instanties COKZ en het CPE besproken. Verdere stroomlijning van het COKZ en het CPE interventiebeleid aan het VWA interventiebeleid zal plaatsvinden nadat ervaring opgedaan is met het vernieuwde VWA interventiebeleid in de praktijk. Op andere wetsovertredingen voedselveiligheid industrie dan in dit document beschreven, is het algemeen interventiebeleid VWA van toepassing. Voor het specifiek interventiebeleid met betrekking tot de chemische en microbiologische eisen, alsmede met betrekking tot etikettering van levensmiddelen wordt verwezen naar: IB02-SPEC42 interventiebeleid etikettering levensmiddelen IB02-SPEC44 interventiebeleid levensmiddelen microbiologie (laboratorium) IB02-SPEC43 interventiebeleid eet- en drinkwaren chemie (laboratorium) Voor het specifiek interventiebeleid met betrekking tot dier (slachthuizen en uitsnijderij), dierlijke bijproducten en diervoeders wordt verwezen naar: IB01-SPEC25 interventiebeleid vlees IB02-SPEC33 interventiebeleid dierlijke bijproducten IB02-SPEC35 interventiebeleid diervoeder

3 code IB02-SPEC39 versie 12 ingangsdatum pag. 3 van 11 2 Wettelijke basis Op het werkterrein voedsel- en voederveiligheid, hygiëne, bouwkundige zaken, identificatie- en registratieverplichtingen gelden zowel Europese als Nationale regels. De belangrijkste regels zijn: Levensmiddelenbedrijven Vo (EG) nr. 178/ Vo (EG) nr. 852/ Vo (EG) nr. 853/ Vo (EG) nr. 2073/ Verordening (EEG) nr. 2406/96 5 Algemene Levensmiddelenverordening Hygiëneverordening m.b.t. levensmiddelen Hygiëneverordening m.b.t. dierlijke producten Verordening met Microbiologische Criteria voor levensmiddelen Visserijverordening Specifieke verordeningen met bepalingen voor contaminanten, additieven, residuen etc. Warenwet met onderliggende besluiten en regelingen in het bijzonder: - Warenwetbesluit Bereiding en Behandeling van levensmiddelen (BBL) 1 Verordening (EG) nr. 178/2002 van het Europees parlement en de Raad van 28 januari 2002 tot vaststelling van de algemene beginselen en voorschriften van de levensmiddelenwetgeving, tot oprichting van een Europese Autoriteit voor voedselveiligheid en tot vaststelling van procedures voor voedselveiligheidsaangelegenheden. 2 Verordening (EG) nr. 852/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 inzake levensmiddelenhygiëne 3 Verordening (EG) nr. 853/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke hygiënevoorschriften voor levensmiddelen van dierlijke oorsprong 4 Verordening (EG) nr. 2073/2005 van de Commissie van 15 november 2005 inzake microbiologische criteria voor levensmiddelen 5 Verordening (EEG) nr. 2406/96 van de Raad 26 november 1996 houdende vaststelling van gemeenschappelijke handelsnormen voor bepaalde visserijproducten

4 code IB02-SPEC39 versie 12 ingangsdatum pag. 4 van 11 3 Begrippen Definities Voor de definities wordt verwezen naar het algemeen interventiebeleid NVWA. Gebruikte afkortingen BBL Warenwet Besluit Bereiding en Behandeling Levensmiddelen BOA Bijzondere opsporingsambtenaren van de VWA CBL Centraal Bureau Levensmiddelenhandel CCP Critical Control Point (kritisch controlepunt) COKZ Centraal Orgaan Kwaliteit Zuivelproducten EL&I Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie GGO Genetisch Gemodificeerd Organisme HACCP Hazard Analysis and critical control points JZ Afdeling Juridische Zaken van de NVWA NVWA Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit OM Openbaar Ministerie (Justitie) PV Proces-verbaal RASFF Rapid alert system food and feed Retail Kleinhandel/detailhandel/supermarktorganisaties RlvS Richtlijn voor Strafvordering regelgeving Ministerie van EL&I RvB Rapport van bevindingen SW Schriftelijke waarschuwing VMC Verordening microbiologische criteria, Verordening (EG) Nr. 2073/2005 Vo Verordening (EG) Nr. (gevolgd door volgnummer/jaartal) VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport 4 Benodigdheden De apparatuur en/of hulpmiddelen die nodig zijn. 5 Werkwijze 5.1 Algemeen In het algemeen interventiebeleid NVWA zijn de kaders beschreven wanneer welke interventies worden ingezet. In hoofdstuk 3 van dat algemeen interventiebeleid is de te volgen werkwijze vastgelegd en in bijlage C van het dat algemeen interventiebeleid is de werkwijze schematisch weergegeven in een toezichtcirkel. Voor het interventiebeleid voedselveiligheid industrie wordt deze lijn ook gevolgd en zijn de soorten overtredingen zoveel mogelijk ingedeeld in de klasse-indeling: Klasse D (geringe overtreding) Klasse C (overtreding) Klasse B (ernstige overtreding) Klasse A (fraude).

5 code IB02-SPEC39 versie 12 ingangsdatum pag. 5 van 11 De volgende uitgangspunten worden hierbij gehanteerd: risico gezondheid mens onveilige producten Overtreding klasse B (ernstige overtreding) mogelijk risico gezondheid mens mogelijk onveilige producten Overtreding klasse C (overtreding) geen risico voor gezondheid mens geen onveilige producten Overtreding klasse D (geringe overtreding) Er zijn verschillende soorten normen. Sommige hebben rechtstreeks betrekking op het (eind)product (bijv. contaminanten / GGO s / additieven / verboden materialen / ongewenste stoffen), andere zijn gericht op de wijze van productie of op de inrichting waar de productie plaatsvindt. In het interventiebeleid is de waardering van de overtreding gebaseerd op twee pijlers. Pijler 1: de ernst van de wetsovertreding Pijler 2: de omstandigheden Ad Pijler 1: de overtreding De eerste pijler is de ernst van de wetsovertreding. De belangrijkste wegingsfactor hier is het gezondheidsrisico voor de mens dat het gevolg is van de overtreding. Het gaat daarbij niet om de kans dat het risico zich zal verwezenlijken, maar om de aard (ernst) van het gevaar dat ontstaat als het risico zich verwezenlijkt. Om een meer algemene lijn neer te zetten voor de ernst van de overtreding is een veilig (eind)product het uitgangspunt. Dit kan dus zowel een eindproduct als een halffabrikaat of een grondstof zijn. De veiligheid heeft betrekking op volksgezondheid, zoals vastgelegd in artikel 14 van de Algemene levensmiddelenverordening. (Eind)productnormen De normen die rechtstreeks betrekking hebben op het (eind)product (bijvoorbeeld contaminanten / GGO s / additieven / verboden materialen / ongewenste stoffen), vallen in twee groepen uiteen. Enerzijds zijn er normen die de grens vormen tussen wel of geen risico voor de gezondheid van de mens. Overschrijding van zo n norm is een potentieel risico en daarmede een ernstige overtreding. Anderzijds zijn er ook normen die gebaseerd zijn op wat gangbaar dan wel realistisch haalbaar is bij een goede bedrijfsvoering (GMP), waarbij de norm strenger is dan de grens tussen wel of geen gevaar voor de gezondheid van de mens. Overschrijding van zo n norm is in het algemeen niet direct een potentieel risico en wordt daarom niet beschouwd als een ernstige overtreding, tenzij de overschrijding extreem is. Daarbij zijn drie mogelijkheden: 1. Onveilig product verhandelen (onveilig = schadelijk of ongeschikt) De wetgeving maakt bij onveilige producten onderscheid tussen schadelijke dan wel ongeschikte producten. Bij de beoordeling van de ernst van de overtreding moet hiermede rekening worden gehouden. Een schadelijk product verhandelen leidt altijd tot een overtre-

6 code IB02-SPEC39 versie 12 ingangsdatum pag. 6 van 11 ding klasse B (ernstige overtreding), een ongeschikt product niet altijd. Onder schadelijk wordt verstaan een product met nadelige gevolgen op korte of lange termijn voor de mens. Onder ongeschikt wordt verstaan een product, dat verontreinigd is met vreemd materiaal of anderszins, of door verrotting, kwaliteitsverlies of bederf. Wanneer het product door het ongeschikt zijn weerzinwekkend is, is dit ook een overtreding klasse B (ernstige overtreding). 2. Productieproces: onvoldoende invulling basisvoorwaarden Als invulling van de basisvoorwaarden (zoals hygiëne, inrichting, opleiding, ongediertewering) zodanig is dat de norm in ernstige mate wordt overschreden, dan geldt dit als overtreding klasse B (ernstige overtreding). 3. Onvoldoende beheersing van de gevaren (HACCP) Indien het HACCP-systeem niet voldoet, onvoldoende is geïmplementeerd of onvoldoende wordt toegepast, waardoor aantoonbaar schadelijke producten zijn geproduceerd en/of verhandeld of waardoor het met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid schadelijke producten zijn geproduceerd of verhandeld, dan wordt dit als een overtreding klasse B (ernstige overtreding) aangemerkt. In alle andere gevallen is er - behoudens bijzondere gevallen - sprake van een overtreding klasse C (overtreding) of overtreding klasse D (geringe overtreding). Incidenteel versus structureel (tijdens één inspectie) Bij de beoordeling wordt nagegaan of de wetsovertreding incidenteel dan wel structureel is. Dit is van belang om een wetsovertreding aan te merken als ernstige overtreding of niet. Vaststellen kan geschieden op basis van feitelijke waarneming, interview en/of documentencontrole. De volgende uitgangspunten kunnen daarvoor gehanteerd worden: Incidenteel: waarneming op dat moment, eenmalig voorkomend, geen aanwijzing dat het vaker voorkomt Structureel: Vastgesteld wordt dat de situatie geen incident is maar: - vaker voorkomt in de tijd (tijdens de betreffende inspectie vastgesteld) en/of - voorkomt op meerdere punten in het bedrijf en/of - fout is in de bedrijfsvoering. Een afwijking van de wettelijke norm kan door zijn structurele karakter ernstig zijn. Ad Pijler 2: de omstandigheden De tweede pijler wordt gevormd door omstandigheden die samenhangen met de verantwoordelijke voor de wetsovertreding. Hierbij valt te denken aan nalatigheid dan wel weigerachtigheid om een overtreding op te heffen, en recidive. Dit heeft geen invloed op de ernst van de wetsovertreding (klasse van de overtreding) maar eventueel wel op de te nemen interventie, de follow up na overtreding en de interventie bij recidive. Structureel ten gevolge van recidive

7 code IB02-SPEC39 versie 12 ingangsdatum pag. 7 van 11 Het structurele karakter van een overtreding klasse C (overtreding) kan aangetoond worden wanneer er voor een derde keer sprake is van eenzelfde overtreding, die op zichzelf alleen tot een schriftelijke waarschuwing zou leiden. In dat geval is het verzamelen van verdere feiten en omstandigheden niet nodig ter onderbouwing van het structurele karakter van de overtreding en zal een Proces-verbaal (PV) of rapport van bevindingen (RvB) opgemaakt worden. Bij het voor de tweede maal constateren van een zelfde overtreding kan alleen een PV of RvB worden opgemaakt, indien er aanvullende feiten en omstandigheden geconstateerd worden. Deze feiten moeten door de inspecteur duidelijk omschreven worden, zodat deze aanvullende omschrijving in het PV of RvB opgenomen kan worden. 5.2 Basis interventies voedselveiligheid Basis In onderstaand schema is per categorie overtreding kort aangegeven welke interventies opgelegd worden. (Ernstige overtreding) - Klasse C (Overtreding) - Klasse D (Geringe overtreding) interventie (proces, product) - PV of RvB - schriftelijke waarschuwing (met schriftelijke afhandeling) - zo nodig verdere corrigerende interventie - mededeling ter plaatse (tijdens inspectie of via schriftelijke terugkoppeling in- Overtreding Interventies Follow-up Interventies bij herhaalde (dezelfde of soortgelijke) overtreding - Klasse B - corrigerende - altijd betaalde her- - corrigerende interventie inspectie op zo kort mogelijke termijn - altijd betaalde herbemonstering op zo kort mogelijke termijn - betaalde herinspectie < 4 maanden - betaalde herbemonstering < 4 maanden (indien geen schriftelijke afhandeling of bij controle) - beoordeling schriftelijke afhandeling waarna beoordeling wel/niet herinspectie (proces, product) - PV of RvB - 1e herhaling - zo nodig corrigerende interventie - schriftelijke waarschuwing tenzij aanvullende feiten / omstandigheden - 2e herhaling - zo nodig corrigerende interventie - reguliere inspectie - mededeling ter plaatse - beoordelen wel/niet opheffen overtreding klasse D (geringe overtreding) en vastleggen in systeem

8 code IB02-SPEC39 versie 12 ingangsdatum pag. 8 van 11 Overtreding Interventies Follow-up Interventies bij herhaalde (dezelfde of soortgelijke) overtreding spectieresulta- ten) - Vastleggen van de inspectieresultaten in het systeem Bij het toepassen van het interventiebeleid voedselveiligheid industrie zullen de corrigerende interventies gebruikt (moeten) worden, zoals aangegeven in bijlage A van het algemeen interventiebeleid IB Rapport van bevindingen (RvB) of Proces-verbaal (PV) In de tabel van bijlage 1 wordt bij interventies op een aantal plaatsen aangegeven procesverbaal/rapport van bevindingen (PV/RvB). Dit moet als volgt gelezen worden. Een RvB wordt opgemaakt voor overtredingen van wetgeving die onder de verantwoordelijkheid van de Minister van VWS valt. Voor overtredingen van wetgeving, die onder de verantwoordelijkheid van de Minister van EZ valt wordt een PV opgemaakt. In bijlage 2 is een overzicht opgenomen van de belangrijkste EU-regelgeving, de corresponderende Nederlandse regelgeving en bijbehorende sanctie PV of RvB. Daar waar mogelijk wordt zo veel mogelijk het bestuursrecht toegepast. Het strafrecht wordt toegepast voor die wetgeving waarvoor nog geen bestuursrecht in de wetgeving is opgenomen. Ook wordt het strafrecht toegepast in die gevallen als aangegeven in de uitgevaardigde richtlijnen voor strafvordering. Bij het vaststellen van het specifieke interventiebeleid is mede gebruik gemaakt van de door het College van procureurs-generaal uitgevaardigde Richtlijn voor Strafvordering Regelgeving Ministerie van LNV, (Stcrt. 2007, nr. 74), - kortweg de RlvS. Deze richtlijn strafvordering geeft uniforme regels voor het vervolgingsbeleid in geval van niet naleven van de betreffende regelgeving. Ook de NVWA, die (mede) belast is met het toezicht op de naleving van de wettelijke voorschriften, conformeert zich aan het bepaalde in de RlvS Interventiebeleid voedselveiligheid industrie In bijlage 1 zijn voor overtredingen gemeen de interventiegrenzen en de specifieke interventies opgenomen. Het is modulair opgebouwd: Module A: Interventiebeleid basisvoorwaarden Module B: Interventiebeleid HACCP / interne controles Module C: Interventiebeleid overige eisen Module D: Overig specifiek interventiebeleid per type bedrijf * Module D1: overige specifieke overtredingen vlees en vleesproducten * Module D2: overige specifieke overtredingen visserijproducten

9 code IB02-SPEC39 versie 12 ingangsdatum pag. 9 van 11 6 Registratie en archivering Niet van toepassing. 7 Interventie Niet van toepassing. 8 Arbo, milieu en veiligheid Niet van toepassing. 9 Diversen 9.1 Relatie tussen interventiebeleid en onderhoud van erkenningen Een erkend bedrijf voldoet in principe aan de eisen die gesteld worden in de Verordeningen (EG) nr. 852/ 2004 en 853/ Deze voorwaarden zijn immers voor de verlening van de erkenning getoetst. In verband met het onderhoud van erkenningen vinden regelmatig controles plaats: goed scorende bedrijven worden 1x per jaar bezocht en slecht scorende bedrijven worden tot 4x per jaar gecontroleerd, eventueel gevolgd door het opstarten van de intrekkingsprocedure. De afweging voldoet of voldoet niet wordt gemaakt door de uitvoerder van de inspectie. 9.2 Bijlagen Bijlage 1: Interventiebeleid voedselveiligheid industriële productie en vis. Bijlage 2: Overzicht EU-regelgeving, corresponderende Nederlandse regelgeving en sanctie PV of RvB. Bijlage 1: Interventiebeleid voedselveiligheid industriële productie en vis Indeling van de tabel: werkblad 1 Indeling tabel werkblad 2 Interventiebeleid IP en vis Module A, B1 - B2, C, D1 - D2

10 code IB02-SPEC39 versie 12 ingangsdatum pag. 10 van 11 Indeling werkbladen Module Omschrijving Regels Regels A Basisvoorwaarden Erkenning / registratie E1 - E2 1 Basisvoorwaarden niet uitgesplitst Basisvoorwaarden uitgesplitst Algemene eisen Zie 1 Algemene eisen apparatuur / uitrusting Zie 1 Afval et cetera 5-7 Watervoorziening 14 14a Persoonlijke hygiëne Zie 1 Bepalingen grondstoffen, verontreinigingen Ongediertebestrijding (onmiddellijke) Verpakking Verwerking, behandeling en verwijdering 33, Afvoer en vervoer Administratie Opleiding B1 HACCP / interne controles B2 VMC / Vo b C Overige eisen Traceerbaarheid (incl. recall) Temperatuur Overige eisen Etikettering; merken GGO D Module per type bedrijf D1 Vlees en vleesproducten D D1 43 Etikettering / registratie D D1 02 Temperatuureisen D D1 25 Overige eisen aan specifieke producten D D1 43 D2 Visserijproducten D D2 20 Vo 853/2004; Vo 178/2002; WW-regeling D D2 12 gezondheidscontroles levensmiddelen van dierlijke oorsprong V0 852/2004; Vo 853/2004; Vo 2377/90 D D2 20

11 code IB02-SPEC39 versie 12 ingangsdatum pag. 11 van 11 Bijlage 2: Overzicht EU-regelgeving, corresponderende Nederlandse regelgeving en sanctie PV of RvB. Overtreding Vo 178/2002 Ten laste legging NL wetgeving verbodsbepaling VWS: artikel 2, tiende van toepassing zijnde basis verbodsbepaling (alle basisbepalingen; welke van toepassing is, is afhankelijk van het geval) VWS; artikelen 4, eerste lid, 5, eerste PV of RvB VWS: RvB lid Warenwetbesluit lid, onder a, en zesde lid, 6, onder a, bereiding en behande- 8, eerste lid, onder c, 12, 14, 16, ling van levensmiddelen tweede lid, van de Warenwet EZ: Wet dieren EZ: artikel 19 landbouwwet EZ: Vo 852/2004 VWS: artikel 2, eerste VWS: artikelen 4, eerste en tweede VWS: RvB lid Warenwetbesluit lid, 5, 6, 8, eerste lid, 9, 11, 12, 13, hygiëne van levensmid- onder a, 14 van de Warenwet delen EZ: Wet dieren EZ: artikel 19 landbouwwet EZ: Vo 853/2004 VWS: artikel 2, tweede VWS: artikelen 4, eerste en tweede VWS: RvB lid Warenwetbesluit lid, 5, 6, 8, eerste lid, 9, 11, 12, 13, hygiëne van levensmid- onder a, 14 van de Warenwet delen EZ: Wet dieren EZ: artikel 19 landbouwwet EZ: Vo 2073/2005 VWS: artikel 2, derde VWS: artikelen 4, eerste en tweede VWS: RvB lid Warenwetbesluit lid, 5, 6, 8, eerste lid, 9, 11, 12, 13, hygiëne van levensmid- onder a, 14 van de Warenwet delen Ez: Wet dieren EZ: artikel 19 landbouwwet EZ: