COMPLIANCE MANAGEMENT IN TECHNISCHE PROJECTEN

Transcriptie

1 COMPLIANCE MANAGEMENT IN TECHNISCHE PROJECTEN

2 INTRODUCTIE BIJ DE OPLEVERING VAN EEN FABRIEK BLIJKEN AFSLUITERS TE MISSEN OM BEPAALDE GEVAARLIJKE VLOEISTOFSTROMEN VEILIG TE KUNNEN STELLEN EN LEIDINGEN LEEG TE KUNNEN DRAINEN. HOE VOORKOM JE DIT NU? D&F Consulting b.v. krijgt dagelijks vragen over compliance (op het gebied van VGWMK ofwel Veiligheid, Gezondheid, Welzijn, Milieu en Kwaliteit) in technische projecten (vooral rondom CE-markering als onderdeel van een groot project). Met compliance bedoelen we het voldoen aan interne en externe wetgeving, normen en afspraken. Als het gaat om grote technische projecten met meerdere toeleveranciers gaan zaken geregeld mis. Afspraken met toeleveranciers worden te laat in het project gemaakt, heldere afspraken over toepassing van wet- en regelgeving of stand der techniek wijken af of de kennis bij opdrachtgever ontbreekt om afwijkingen van de norm te ontdekken. En dat levert stress op, meestal aan het eind van het project. Ook kunnen nieuwe risico s geïntroduceerd worden bij het samenstellen van een installatie of machine uit meerdere delen tot een functioneel geheel, bijvoorbeeld een productielijn. Ook al voldoen de deelmachines aan de Europese veiligheidseisen, de samengestelde lijn hoeft daarmee niet per definitie ook aan de CE-eisen te voldoen ( CE + CE CE ). Denk bijvoorbeeld aan een doorgelust noodstopcircuit: de zwakste schakel bepaalt de sterkte van de ketting. Een ander voorbeeld is beperkte bereikbaarheid door naast geplaatste delen. Deze whitepaper geeft handvatten om de juiste acties te nemen op het juiste moment in een project. We noemen dit compliance management. Allereerst bekijken we een model voor een projectstructuur, daarna gaan we in op iedere stap in deze structuur. P 1/14

3 PROJECTSTRUCTUUR Projecten kunnen allerhande uitkomsten ten doel hebben (technisch, organisatorisch of gedragsmatig, maar in deze whitepaper gaan we in op technische projecten. Het resultaat van een technisch project is een object, bijvoorbeeld een nieuwbouw-fabriek, -installatie, -machine of -productielijn. Een project kan ook zijn een modificatie of uitbreiding op een bestaande installatie of machine. Projecten zijn vaak gekoppeld aan een MoC (Management of change) procedure. De projectmanagement aanpak voor grote technische projecten (denk aan defensieof vliegtuigbouw) wordt ook wel Systems Engineering genoemd. Compliance management is in dat geval onderdeel van Systems Engineering. Meerdere projecten in samenhang noemen we een programma. Projectmanagement voor een programma noemen we programma-management. Het niveau hierboven (hoogste niveau) is strategische planning. Op het niveau van strategische planning wordt de complete portfolio van alle projecten en programma's beheerd. Een projectteam is gedurende het complete project verantwoordelijk voor aansturing en bewaking, met andere woorden voor het proces en deliverables. Documenten zoals een projectbrief, een detailplanning, projectplan, wijzigingsverzoeken of een communicatieplan worden door het projectteam goedgekeurd. Iedere afgeronde projectfase wordt formeel door het projectteam goedgekeurd. Het projectteam stelt de speelruimte in planning en deliverables vast en bepaalt in voorkomend geval de te volgen weg bij afwijkingen. Afwijkingen zijn bijvoorbeeld wijzigingsvoorstellen, afwijkingen in de specificaties of andere project issues. Na afloop van een project sluit het projectteam een project formeel af. P 2/14

4 PROJECT MODEL Het is van belang om een classificatie van projecten af te spreken zodat onderstaand uitgebreide stappenplan niet voor kleine wijzigingen in zijn geheel doorlopen behoeft te worden. Voor kleine projecten kan een light proces worden vastgesteld. Een risicobeoordeling is altijd van belang voor ieder project of wijziging, hoe klein ook. Als eerste stellen we een uniform projectmodel op met een aantal stappen. 1 Projectbrief 2 Start project 3 Basis ontwerp 4 Detail ontwerp 5 Uitvoering 6 Ingebruikname, oplevering 7 Evaluatie 8 Bedrijfsfase Aan het eind van iedere stap vindt u een kader met compliance voorbeeldactiviteiten. Veel van deze activiteiten worden bij toeleveranciers neergelegd, echter opdrachtgever bepaalt en controleert. In het kader van een samengestelde machine (bijvoorbeeld een productielijn) zijn stappen als een risicobeoordeling, een technisch dossier en een gebruiksaanwijzing nodig voor deel machines (toeleverancier) maar ook voor het samenstel (opdrachtgever). 1 PROJECTBRIEF Ieder project wordt geboren uit een idee. Op basis hiervan wordt een projectbrief opgesteld met een projectbeschrijving in grote lijnen (doel, benodigde middelen, verwachte resultaten, mogelijke scenario s). Stel de rechtvaardiging van het project vast, draagt het project bij aan de kernwaarden of de strategie van de onderneming? Waarom moet dit project worden uitgevoerd? Op basis van deze projectbrief wordt besloten een project al dan niet te starten (GO/NO GO). Een globale risicoanalyse wordt uitgevoerd om de belangrijkste VGWMK risico s in kaart te brengen (Quick Scan). - Quick Scan Risico Analyse - Inventarisatie van de van toepassing zijnde wetgeving (bijvoorbeeld Arbowet, Warenwet, BRZO, Bouwbesluit, Wet Milieubeheer etc.) 2 START PROJECT In deze fase wordt een projectmanager aangewezen en worden vergelijkbare projecten bestudeerd om van te leren. De projectmanager formeert een projectteam en de rapportagelijnen worden vastgesteld. Op basis van de projectbrief wordt een aantal opties vastgelegd die tot eenzelfde doel leiden. Opties kunnen middels een SWOT analyse of haalbaarheidsanalyse worden afgewogen. Breng alle Stakeholders in kaart en stel acties per stakeholder vast. Stakeholders zijn personen en/of organisaties die invloed hebben op het project of die door het project beïnvloed kunnen worden. P 3/14

5 PROJECT MODEL Op basis van de gekozen optie en de inhoud van de Quick Scan wordt een Business case (kosten / baten) opgesteld op hoofdlijnen. De projectaanpak en de scope worden vastgelegd. De scope wordt gedetailleerd beschreven inclusief deliverables (programma van eisen, producten, resultaten). Let hierbij vooral op gebruikseisen met effect op Veiligheid, Gezondheid, Welzijn, Milieu of Kwaliteit (VGWMK). Ook wordt hier opgenomen wat er niet in de scope zit. Deze stappen leiden tot een concept ontwerp en eventueel een blokschema en/of P&ID/PFD van het proces. De Quick Scan Risico Analyse wordt aangevuld met de grenzen van het object op basis waarvan in de volgende stap een detail risicobeoordeling van het ontwerp kan worden uitgevoerd. Als de scope van het project helder is kan worden vastgesteld of een door de Overheid aangewezen Keuringsinstantie moet worden ingeschakeld (Notified Body). - Vaststellen grenzen van het object (EN-ISO 12100) - Vaststellen gebruikseisen in relatie tot VGWMK - Vaststellen noodzaak tot inschakelen Keuringsinstantie - Stakeholderanalyse 3 BASIS ONTWERP In deze fase wordt de projectbrief verder uitgewerkt tot een basis ontwerp. In deze fase wordt vastgelegd binnen welke planning en budget wordt gewerkt en hoe VGWMK risico s worden bewaakt. Daarnaast worden taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden vastgelegd en de wijze van toetsing. De Quick Scan Risico Analyse en de grenzen van het object werken we verder uit tot een initiële risicobeoordeling. De initiële risicobeoordeling kan verschillende hoofdstukken hebben, bijvoorbeeld voor machine-, proces-, hygiëne-, milieu- of explosierisico s. Deze verschillende hoofdstukken zijn handig omdat per type risico s vaak een andere norm of andere methodiek van toepassing is. Daarover meer in de volgende fase. Probeer mogelijke integratierisico s bij samenbouw nu al in te schatten. In deze fase maken we afspraken in het kader van fabrikantschap. Hier bedoelen. we welke partij (opdrachtnemer of toeleverancier) de (overkoepelende) EG- Verklaring van Overeenstemming zal ondertekenen van een samengestelde productielijn of installatie, met andere woorden, welke partij neemt de conformiteitsverantwoordelijkheid van het geheel op zich. Een conformiteitsgesprek tussen opdrachtgever, toeleveranciers en contractors is een must om overeenstemming over compliance aspecten te krijgen. De basis voor het vaststellen van compliance eisen per deellevering is compliance engineering. Via compliance engineering wordt het project opgedeeld in deelscopes, zodanig dat ze onderling geen risico s opleveren. Per deelscope worden duidelijke (contractuele) afspraken gemaakt waarbij wetgeving en normen per leverancier of contractor worden vastgesteld P 4/14

6 PROJECT MODEL Deze afspraken worden opgenomen in werkpakketten. Werkpakketten kunnen verdeeld worden op basis van opgeleverd product, op basis van kosten of op basis van organisatie, toeleverancier of afdeling. Per werkpakket wordt eigenaar, benodigde tijd, kosten en compliance details vastgesteld. In het werkpakket zitten ook de vereiste compliance activiteiten. Van belang in deze stap is het beschouwen van raakvlakken/overgangen tussen de machines/installaties. Wie neemt de veiligheid van deze overgangen mee in zijn levering? Uiteraard zijn compliance aspecten een onderdeel van de leveranciersselectie. - Vaststellen fabrikantschap - Conformiteitsgesprek - Compliance engineering en initiële compliance eisen per werkpakket / leverancier - Initiële risicobeoordeling (EN-ISO 12100, HAZID of pre HAZOP, HACCP, QRA, ATEX zonering) 4 DETAILONTWERP In deze fase wordt een detailontwerp gemaakt. Parallel hieraan worden de initiële risicobeoordelingen verder in detail uitgewerkt voor het ontwerp. De risicobeoordeling wordt uitgewerkt voor alle risico s (bijvoorbeeld beknelling tussen bewegende delen, intrekgevaar, aarding, aanraking spanning voerende delen et cetera), bijvoorbeeld volgens de methodiek in de norm EN-ISO 12100). Deze risicobeoordeling kan via een risicomatrix of risicograaf uitgevoerd worden (deductief). Rapportage (MER), een Kwantitatieve Risk Analyse voor externe risico s (QRA), een risicobeoordeling op hygiëne aspecten (HACCP) of een integratiebeoordeling van een samengestelde machine (risico s van interfaces tussen delen). De benodigde expertise voor al deze beoordelingen is multidisciplinair (procestechnologen, onderhoudsdienst, operators, engineers, veiligheidskundigen et cetera). Voeg alle risicobeoordelingen samen en creëer overzicht. Voor technische risico s in een procesinstallatie kan een HAZOP worden uitgevoerd. In de HAZOP worden niet alleen procesrisico s, maar ook besturingstechnische aspecten meegenomen. Op welke wijze worden mechanische componenten bestuurd, hoe wordt ontkoppeld van de krachtbronnen et cetera. Op basis van de risicobeoordelingen wordt een risicobeheersconcept samengesteld. In dit beheersconcept wordt de risicoreductie strategie uitgewerkt. Een risicoreductiestrategie kan worden ingezet via bijvoorbeeld de arbeidshygiënische strategie (bronaanpak, beveiliging, gebruikersinformatie) of via de ALARP strategie (As Low As Reasonable Possible). Onderdeel van de risicobeoordeling kan zijn een Taak Risico Analyse, een Human Reliability Analyses (HRA), een Milieu Impact Analyse (MIA) en Milieu Effect Alle beslissingen omtrent de gemaakte keuzes worden beschreven per risico. Van belang hierbij is een beschrijving van de restrisico s. P 5/14

7 PROJECT MODEL De Functionele Veiligheidsfuncties uit het beheersconcept worden uitgewerkt in een Functional Safety Plan waarin bijvoorbeeld Safety Requirement Specification (SRS), een noodstopplan en een LOTOTO (Lock out, Tag out, Try Out) plan worden uitgewerkt. Als het beheersconcept compleet is kunnen we het definitieve eisenpakket opstellen voor de werkpakketten voor toeleveranciers en contractors. Aan ieder werkpakket wordt toegevoegd welke documentatie moet worden opgeleverd, denk bijvoorbeeld aan een gebruiksaanwijzing, een risicobeoordeling en de vereiste documentatie rondom veiligheidsfuncties (bijvoorbeeld faalkansberekening, verificatieplan, testplan, validatieplan en wijzigingsprocedure). Spreek in deze fase af hoe de acceptatie van het object of van deelleveringen plaats zal vinden (bijvoorbeeld door een Factory Acceptance Test (FAT)). Spreek een betalingsregeling af waarin een deel van de betaling wordt achtergehouden, zodat de leverancier eventuele tekortkomingen uit FAT binnen redelijke termijn kan oplossen. Alle ontwerpdocumentatie wordt verzameld in een technisch dossier. Dit dossier wordt later uitgebreid en afgerond aan het einde van het project. Als voorbereiding op de uitvoering van het project wordt een VGWMK plan ontwerpfase geschreven. Het VGWMK plan heeft tot doel het coördineren en vastleggen van VGWMK aspecten gedurende het gehele bouw- /projectproces van ontwerp tot en met uitvoering. Een VGWMK coördinator tijdens uitvoering wordt aangewezen. - Detail risicobeoordeling (EN-ISO 12100,HAZOP, FME(C)A, RAMS, Ontlastklepscenario s, ATEX zonering, Ontsteekbronanalyse, HACCP, QRA, TRA, HRA, MIA, MER, integratiebeoordeling) - Risicobeheersconcept - Functional Safety Plan - Definitieve inkoopspecificaties voor toeleveranciers - Concept Technisch Dossier - VGWMK plan ontwerpfase 5 UITVOERING De documentatie, opgesteld in de vorige fases van het project vormt de leidraad voor de projectbewaking in de uitvoering. Activiteiten zijn hier o.a. het verdelen van werkzaamheden (planning en organisatie van tijd, mensen en middelen), het bewaken van die werkzaamheden (toetsing, control, kwaliteitsbewaking), het omgaan met afwijkingen (management van scope wijzigingen), inkoop- en contractmanagement, kennisen informatiemanagement, het rapporteren aan de stuurgroep en het nemen van maatregelen zodat iedere fase binnen de speelruimte blijft wat betreft Tijd, Kosten, Scope, Kwaliteit, Risico s en Baten. Rode draad door al deze activiteiten heen is communicatie met alle Stakeholders. P 6/14

8 PROJECT MODEL Een onderdeel van de uitvoering van technische projecten is de bewaking van compliance tijdens de uitvoering. Om dit te borgen wordt traditioneel een VGWMK (Veiligheids-, Gezondheids-, Welzijns-, Milieu- en Kwaliteitsplan) plan ontwerpfase en een VGWMK plan uitvoeringsfase opgesteld. Uiteindelijk worden deze 2 plannen samengevoegd tot 1 VGWMK-projectplan dat de coördinatie en samenwerking bevordert op VGWMK het gebied tijdens uitvoering van het project. Een belangrijke activiteit na iedere stap in de uitvoeringsfase is het controleren van leveranciers en contractors. Bijvoorbeeld via een Factory Acceptance Test (FAT) bij de leverancier op locatie en/of een Site Acceptance Test (SAT) bij de opdrachtgever. Deze controles gebeuren op basis van het detailontwerp, het beheersconcept en de inkoopspecificaties. Uiteraard sturen we de leveranciers en contractors continu bij op basis van de controles en bouwen we een clausule in die ons verzekerd dat alle openstaande acties netjes worden afgewikkeld. Onderdeel van de controles is een controle van meegeleverde documentatie en certificaten. Controleer wet- en regelgeving en normen op testen die nog moeten worden uitgevoerd. Denk bijvoorbeeld aan geluid, trillingen, straling, verlichting, EMC, aarding, Keuring voor Ingebruikname of KvI voor drukapparatuur of een Typegoedkeuring door een Keuringsinstantie. - VGWMK plan uitvoeringsfase (Arbowet) en VGWMK coördinatie - Acceptatieprocedure (bijvoorbeeld door Factory Acceptance Testen (FAT) bij toeleveranciers en Site Acceptance Testen (SAT) bij opdrachtgever (zowel functionele testen als foutsimulaties) - Test en validatie van functionele veiligheidsfuncties inclusief foutsimulatietesten - Verificatie van testen - Review van risicobeoordelingen en documentatie van toeleveranciers - Overige testen 6 OPLEVERING & INGEBRUIKNAME Op een vooraf vastgestelde datum wordt een project formeel opgeleverd. Hierbij wordt gekeken of de oorspronkelijke projectdoelen zijn behaald. Onderdeel hiervan is het overdragen van producten (deliverables) die gereed zijn voor de opdrachtgever. Als laatste evalueren we hoe succesvol het project is geweest. Projectdocumentatie wordt afgesloten. Vóór ingebruikname ronden we onze detailrisicobeoordelingen af. We omschrijven gedetailleerd de definitieve uitvoering van beheers- of verbetermaatregelen en op welke wijze eventuele restrisico s worden beheerst. Neem deze restrisico s op in de gebruiksaanwijzing en zorg ervoor dat de Risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) van de opdrachtgever wordt bijgewerkt. Onderdeel van een ingebruiknamekeuring voor een procesinstallatie is een Pre Start Up Safety Review (PSSR). De resultaten van alle inspecties, keuringen en testen worden in het Technisch Dossier opgeborgen. P 7/14

9 PROJECT MODEL De gebruikershandleiding, het Technisch Dossier, De EG Verklaring van Overeenstemming van het object worden opgesteld en de CE typeplaat wordt op het object aangebracht. In geval van een explosiegevaarlijke omgeving wordt het explosieveiligheidsdocument opgesteld of bijgewerkt. Als voorbereiding op het in gebruik nemen van de installatie worden procedures en instructies, P&ID s, schema s et cetera bijgewerkt (as built) en worden de betrokken medewerkers getraind. De laatste actie is de formele goedkeuring om de installatie in gebruik te nemen - Ingebruiknamekeuring (Arbobesluit) en Pre Start Up Safety Review (procesveiligheid) - Definitieve risicobeoordelingen inclusief beschrijving definitieve veiligheidsmaatregelen en restrisico s - Aanpassen algemene RI&E opdrachtgever - Definitief Technisch Dossier voor het samenstel - Definitieve Gebruikershandleiding voor het samenstel - Definitief explosieveiligheidsdocument - EG Verklaring van Overeenstemming voor het samenstel - Technische documentatie as built - Aanbrengen CE typeplaat voor het samenstel - Veiligheids- en LOTOTO instructies en training (vooral m.b.t. restrisico s) - Formele goedkeuring voor opstart 7 EVALUATIE De laatste stap na oplevering van een project is de evaluatie. Deze is bedoeld om te leren van het project en daardoor voor een volgend vergelijkbaar project proactief fouten, afwijkingen en valkuilen te voorkomen. - Evaluatie van alle voorgaande stappen - Verbeteracties voor een volgend project of voor het proces zelf P 8/14

10 PROJECT MODEL 8 GEBRUIKSFASE In de gebruiksfase worden alle noodzakelijke activiteiten uitgevoerd om het gerealiseerde object in optimale toestand te houden. Als er een ingrijpende of functionele modificatie wordt doorgevoerd beginnen we weer bij stap 1. - Management of change proces - Modificatieprotocol voor Functionele Veiligheid - Periodieke risicoanalyse (RI&E, PHA) - Preventief onderhoud - Periodieke inspecties, observaties, Risk Based Inspections (RBI) - Aanpassen Procedures, instructies (bijvoorbeeld LOTOTO, bedrijfsnoodplan of - Training - Systeem voor meldingen van afwijkingen en incidentanalyse - Registraties (bijvoorbeeld Veiligheidskritische componenten, risicomatrix, werkvergunningen) - Audits - Performance Indicators (PI's) - Management reviews P 9/14

11 KRUISTABEL Fase Machinespecifiek Proces-specifiek Overigen 1. Projectbrief Quick Scan Quick Scan Quick Scan Inventarisatie wetgeving Inventarisatie wetgeving Inventarisatie wetgeving 2. Start project Vaststellen grenzen Vaststellen grenzen Vaststellen VGWMK Vaststellen noodzaak tot Vaststellen noodzaak tot gebruikseisen inschakelen Keuringsinstantie inschakelen Keuringsinstantie Stakeholderanalyse 3. Basis ontwerp Vaststellen fabrikantschap Conformiteitsgesprek Compliance engineering Initiële risicobeoordeling (EN-ISO 12100) Compliance engineering Initiële risicobeoordeling (HAZID of pre HAZOP, ATEX zonering) Compliance engineering Initiële risicobeoordeling HACCP, QRA) 4. Detail ontwerp Detail risicobeoordeling (EN-ISO 12100, integratiebeoordeling) Risicobeheersconcept Functional Safety Plan Definitieve inkoopspecificaties Concept Technisch Dossier Detail risicobeoordeling (HAZOP, FME(C)A, Ontlastklepscenario s, ATEX zonering, Ontsteekbronanalyse, integratiebeoordeling) Risicobeheersconcept Functional Safety Plan Definitieve inkoopspecificaties Concept Technisch Dossier VGWMK plan ontwerpfase Detail risicobeoordeling (EN-ISO 12100, RAMS, HACCP, QRA, TRA, HRA, MIA, MER, integratiebeoordeling) Risicobeheersconcept 5. Uitvoering Acceptatieprocedure Test en validatie Verificatie van testen Review van risicobeoordelingen en documentatie Overige testen Acceptatieprocedure Test en validatie Verificatie van testen Review van risicobeoordelingen en documentatie van toeleveranciers Overige testen VGWMK plan en coördinatie 6. Ingebruikname, oplevering Ingebruiknamekeuring Definitieve risicobeoordelingen Definitief Technisch Dossier voor samenstel Definitieve Gebruikershandleiding Definitief explosieveiligheidsdocument EG Verklaring van Overeenstemming Technische documentatie as built Aanbrengen CE typeplaat Formele goedkeuring voor opstart Pre Start Up Safety Review Definitieve risicobeoordelingen Definitief Technisch Dossier Definitieve Gebruikershandleiding Definitief explosieveiligheidsdocument EG Verklaring van Overeenstemming Technische documentatie as built Aanbrengen CE typeplaat Formele goedkeuring voor opstart Ingebruiknamekeuring (Arbobesluit) Definitieve risicobeoordelingen Aanpassen algemene RI&E Veiligheids- en LOTOTO instructies en training Formele goedkeuring voor opstart 7. Evaluatie Evaluatie Verbeteracties Evaluatie Verbeteracties Evaluatie Verbeteracties 8. Bedrijfsfase Management of change proces Modificatieprotocol voor Functionele Veiligheid Periodieke risicoanalyse Preventief onderhoud Management of change proces Modificatieprotocol voor Functionele Veiligheid Periodieke risicoanalyse (PHA) Preventief onderhoud Management of change proces Periodieke risicoanalyse (RI&E) Periodieke inspecties Aanpassen Procedures, instructies Training Systeem voor meldingen van afwijkingen en incidentanalyse Registraties Audits Performance Indicators (PI's) Management reviews P 10/14

12 EENDUIDIGE AANPAK Het is van belang om een eenduidige aanpak te hebben voor alle projecten die in de organisatie worden opgestart. Deze eenduidige aanpak (projectmanagement) regelt voorbereiding, organisatie, planning, uitvoering en afronding van een project. Een valkuil is dat mensen in teveel projectteams tegelijk deelnemen. Clark en Wheelwright (1993) hebben aangetoond dat de productiviteit aanzienlijk daalt als gevolg van mentaal omschakelen en extra coördinatie wanneer een engineer aan meer dan 3 projecten tegelijk deelneemt Wij hopen dat u met deze whitepaper voldoende handvatten in handen heeft om alle VGWMK aspecten in uw technische projecten op een effectieve en efficiënte wijze te managen. Deze whitepaper is geschreven door Gerd-Jan Frijters, oprichter en eigenaar van D&F Group B.V. PROFESSIONEEL ADVIES Schakel D&F in als u hulp nodig heeft bij het uitvoeren van de juiste acties op het juiste moment in een project. Wij bieden professioneel advies bij het aansturen of uitvoeren van compliance management. D&F levert graag een bijdrage aan de veiligheid binnen uw bedrijf. Maak geheel vrijblijvend een afspraak voor een kennismakingsgesprek, zodat u een inzicht krijgt van onze kennis en ervaring op dit gebied. Neem telefonisch contact op via +31 (0) Stuur een naar info@denf.nl P 11/14

13 P 12/14

14 Machine Process Culture D&F Group B.V Stadionstraat NG BREDA T +31 (0) info@denf/nl