systemen van en natte kunstwerken Safety Event 2014 Leon Uijttewaal

Transcriptie

1 Machineveiligheid bij systemen van beweegbare bruggen en natte kunstwerken Safety Event 2014 Chris Tettero Leon Uijttewaal

2 Wie zijn wij? Chris Tettero en Leon Uijttewaal Namens Expertteam Machineveiligheid Interne advisering en kaderstellig tav Machineveiligheid Uitvoeren van regietaken tav Machineveiligheid Betrokken bij de update van de NEN 6787 Het ontwerpen van beweegbare bruggen Veiligheid 2 Safety Event 2014

3 Inhoud Learnshop Doelstelling Wettelijk kader en richtlijnen Bruggen en sluizen zijn machines RWS heeft beleid Levenscyclus van een kunstwerk/machine Aandachtpunten bij inkoop Normalisatie als hulpmiddel Vragen (interactief) 3 Safety Event 2014

4 Doelstelling Learnshop Samen bewust bekwaam worden Door; Dialoog met jullie Delen van kennis vanuit de Opdrachtgever RWS De RWS werkwijze Incidenten van ongeval tot ongewenste gebeurtenissen Onbewust onbekwame handelingen tijdens de realisatie Onbewust onbekwame handelingen tijdens beheer 4 Safety Event 2014

5 Wie zijn jullie? Beheerder Machinebouwer Ingenieursbureau Consultancy Toeleverancier componenten 5 Safety Event 2014

6 Beweegbare bruggen en Sluizen zijn machines een samenstel, voorzien van of bestemd om te worden voorzien van een aandrijfsysteem maar niet op basis van rechtstreeks gebruikte menselijke of dierlijke spierkracht, van onderling verbonden onderdelen of componenten waarvan er ten minste één kan bewegen, en die samengevoegd worden voor een bepaalde toepassing Vuistregel tbv definiëren grenzen van de machine: van bedienlessenaar t/m beweegbare delen van de machine of daaraan gerelateerd (zoals seinen). 6 Safety Event 2014

7 Wettelijk kader Europese wetgeving: Productrichtlijnen c t / EG-richtlijn (o.a. Machinerichtlijn). c Sociale richtlijnen (o.a. Arbeidsmiddelenrichtlijn). Nederlandse wetgeving (o.a. ARBO-wet, warenwet). Productrichtlijnen: Verantwoordelijkheid fabrikant / importeur. Eisen bij in de handel brengen / in gebruik nemen. Resulteert in een CE-markering. Sociale richtlijnen: Verantwoordelijkheid werkgever. Eisen voor veilig gebruik. 7 Safety Event 2014

8 Machinerichtlijn De Machinerichtlijn is een EU productrichtlijn waarin geëist wordt om de veiligheid e van de machine te verzekeren e e e door naleving van de essentiële veiligheids- en gezondheidseisen. Binnen de productrichtlijnen staat voor beweegbare bruggen de Machinerichtlijn (2006/42/EG) centraal. Geldt voor installaties/machines ti die zijn opgeleverd na 1995 of na substantiële wijzigingen. In de Nederlandse wet verankerd in het Warenwetbesluit machines. 8 Safety Event 2014

9 Productrichtlijnen naast de Machinerichtlijn EMC richtlijn Laagspanningsrichtlijn. Richtlijn Drukapparatuur. Bouwproductenverordering (!). Richtlijn ROHS. Richtlijn WEEE. Etc. 9 Safety Event 2014

10 Naleving van de essentiële V&G eisen Door middel van het uitvoeren van een risicobeoordeling; Bepalen grenzen van de machine. Inventariseren gevaren. Inschatten van risico s. Beoordelen risico s. Risicoreductie: Neem het gevaar bij de bron weg. Breng de nodige beveiligingen aan. Gebruikers informeren over restrisico's, benodigde opleiding en persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM s) s). Verantwoordelijkheid ligt bij de fabrikant. 10 Safety Event 2014

11 Fabrikant De definitie fabrikant is vastgelegd in Artikel 2 Machinerichtlijn. Verantwoordelijk voor de conformiteitsbeoordeling (CE markering). Fabrikant is verantwoordelijk voor de verificatie en validatie van de OG eisen én de essentiële eisen Machinerichtlijn. Fabrikant is verantwoordelijk voor het afgeven van een conformiteitsverklaring en de machine CE te markeren. 11 Safety Event 2014

12 RWS beleid Voldoen aan Wet en Regelgeving Leren van ongewenste gebeurtenissen Hoe vult RWS dit in; Kader Machineveiligheid Opleiding en training Kwaliteitsborging g Inkoop Ect Ketelbrug dicht voor scheepvaart na ongeval Geplaatst 5 oktober 2009 ANP LELYSTAD - heeft de Ketelbrug tot nader order afgesloten voor scheepvaartverkeer waarvoor de brug open moet. Dat heeft de politie maandag laten weten. 12 Safety Event 2014

13 Status heden Gaat niet goed moet beter! Aanleg Planmatig beheer Bediening 13 Safety Event 2014

14 Levenscyclus van een machine Planmatig beheer Verkenning Planuitwerking + voorbereiding Realisatie Realisatie Variabel onderhoud Vast onderhoud Bediening Demonteren Productrichtlijnen (CE-markering) Sociale richtlijnen (ARBO) 14 Safety Event 2014

15 Proces m.b.t. machines Beslisboom EU richtlijnen Ja Nieuwbouw? Nee Aanleg Planmatig beheer Ja Renovatie? Nee Variabel onderhoud Vast onderhoud Ja Substantiële wijziging? Nee CE markering Ja Vervangende onderdelen onder productrichtlijnen? Nee Verklaring van Overeenstemming onderdelen + ARBO ARBO 15 Safety Event 2014

16 Cyclus in samenhang met EU richtlijnen Planmatig beheer Verkenning Planuitwerking + voorbere eiding Realisatie Realisatie Variabel onderhoud Vast onderhoud Bediening Productrichtlijnen (CE-markering) Sociale richtlijnen (ARBO) 16 Safety Event 2014

17 Planmatig beheer g e e ng + ing Bediening Demonteren Aanleg g( (Nieuwbouw) Productrichtlijnen (CE markering) Sociale richtlijnen (ARBO) Verkennin Planuitwerki voorbereidi Realisatie Realisatie Variabel onderhoud Vast onderhoud Ja Nieuwbouw? Aanleg CE markering 17 Safety Event 2014

18 Wie doet wat? OG /ON aanleg Opdrachtgever (OG) wijst in de overeenkomst de opdrachtnemer (ON) aan als fabrikant OG vraagt in de overeenkomst het volledig Technisch Dossier op OG bepaalt vooraf de grenzen van de machine ON is fabrikant ON voert alle werkzaamheden voor conformiteit uit ON stelt bij inkoop van deelmachines en installaties randvoorwaarden op ON Geeft CE markering af ON levert minimaal TD conform Mrl Bijl VII af 18 Safety Event 2014

19 Planmatig beheer Vast of Variabel onderhoud ng Verkennin ng + ing e Planuitwerki voorbereidi Realisatie e Realisatie Productrichtlijnen (CE markering) Planmatig beheer Variabel onderhoud Vast onderhoud g Bediening Sociale richtlijnen (ARBO) Demontere en Nieuwbouw? Nee Planmatig beheer Ja Renovatie? Nee Variabel Onderhoud Vast Onderhoud 19 Safety Event 2014

20 Planmatig beheer Planuitwerking + voorbereiding Realisatie Planmatig beheer, vast onderhoud Productrichtlijnen (CE markering) Sociale richtlijnen (ARBO) Verkenning Realisatie Variabel onderhoud Vast onderhoud Bediening Demonteren Planmatig beheer Renovatie? Nee Vast onderhoud ARBO 20 Safety Event 2014

21 Wie doet wat OG/ON bij Planmatig beheer OG stelt Technisch Dossier beschikbaar aan ON OG belegt bijhouden Technisch Dossier bij ON ON onderhoudt conform gebruikershandleiding g van fabrikant ON lost storingen op conform gebruikershandleiding ON houdt Technisch Dossier actueel 21 Safety Event 2014

22 Planmatig beheer (variabel) Planmatig beheer Ja Renovatie? Variabel onderhoud 22 Safety Event 2014

23 Planmatig beheer (variabel) Variabel onderhoud Ja Substantiële wijziging? CE markering 23 Safety Event 2014

24 Substantiële wijziging g Hoe kan vastgesteld worden of renovatie of modificatie leidt tot een substantiële wijziging van de machine? RWS beleid: Nieuwe of extra risico s ontstaan door wijziging. Het gebruiksdoel wijzigt. Het uitvoeren van een risicoanalyse i conform NEN-EN-ISO 12100: Safety Event 2014

25 Substantiële wijziging g Ja/Nee? 1. Renovatie beweegbare brug; Nieuw bedienings-, i besturings- en bewakingsinstallatie i ti Nieuw ander soort bewegingwerk Nieuw val 2. Renovatie beweegbare brug; Nieuw bedienings-, besturings- en bewakingsinstallatie Conditionering bewegingwerk 25 Safety Event 2014

26 Planmatig beheer (variabel) Substantiële wijziging? Nee Ja Vervangende onderdelen onder productrichtlijnen? Nee Verklaring van Overeenstemming onderdelen + ARBO ARBO 26 Safety Event 2014

27 Geen substantiële wijziging g Werkzaamheden conform de Arbowetgeving Aanpassingen op basis van stand der techniek (actuele normalisatie) Aanpassingen documenteren in het TD Tekeningen Documentatie (inclusief eventuele IIB verklaringen) Gebruikershandleiding voor bediening en onderhoud Risico inventarisatie en evaluatie (RI&E) en Plan van aanpak. 27 Safety Event 2014

28 Bediening Planmatig beheer Verkenn ing Planuitwerking + voorbereiding Realisatie Realisatie Variabel onderhoudd Vast onderhoudd Bediening Productrichtlijnen (CE-markering) Sociale richtlijnen (ARBO) Instructie van personeel (woord en geschrift). Gebruikershandleiding (aanvullen). 28 Safety Event 2013

29 Aandachtpunten inkoop Aandachtspunten voor zowel opdrachtgever als opdrachtnemer Opdrachtnemer treedt in praktijk ook namelijk als inkoper op als opdrachtgever! 29 Safety Event 2014

30 Inkoop p( (on)voltooide machine Definieer SMART contractuele afspraken bij inkoop (on)voltooide machines voor samenbouw. De grenzen van de (on)voltooide machine. Wie vervult de rol van de fabrikant = Integrator van Civiel, Werktuigbouw, Besturingstechniek. Specifieke omstandigheden. NEN-EN normen waaraan de machine minimaal dient te voldoen. Afspraken rond de risicobeoordeling. Bij de (on) voltooide machine dient het technisch dossier meegeleverd te worden. Beoordelen van machine en TD voorafgaand aan het samenstellen. 30 Safety Event 2013

31 Inkoop besturingsinstallatie van een brug 31 Safety Event 2014

32 Inkoop besturingsinstallatie van een brug Geen IIA- en ook geen IIB-verklaring afgeven Wel via documenten voldoende aantonen het werk goed is uitgevoerd. Overzicht van de gebruikte elektrische componenten (inclusief conformiteits-verklaringen op basis van de Laagspanningsrichtlijn en/of de EMC-richtlijn). Overzicht van de gebruikte mechanische componenten (kastenmateriaal met de daarbij behorende omgevingseisen). Overzicht van de gebruikte Europese normen met (eventuele) afwijkingen van de eisen uit deze normen. Kopie van de technische tekeningen, uitgevoerde berekeningen en validaties; Indien er besturingstechnische veiligheidsfuncties in de schakelkast zitten, zullen de documentatieeisen uit de normen ISO (PL) of EN (SIL) moeten worden meegenomen. Een gebruikersspecificatie ifi (met daarin o.a. de technische h specificatie en de restgevaren). De fabrikant van de brug kan op basis van deze informatie de CEverklaring, waar de kast onderdeel van uitmaakt, afgeven. 32 Safety Event 2014

33 Normalisatie en standaardisatie als hulpmiddel 1. Voldoen aan de Machinerichtlijn Maak gebruik van Geharmoniseerde normen Fabrikant dient richtlijn en normonderzoek te doen 2. Voldoen aan klantwensen Kaders van OG toepassen Let op! Fabrikant dient OG kaders eisen te toetsen op conformiteit Machinerichtlijn. 33 Safety Event 2014

34 Machinerichtlijn en normalisatie Geharmoniseerde normen (EN). Geen wetgeving (dus niet verplicht). Geeft wel vermoeden van overeenstemming: Beperktere risicobeoordeling noodzakelijk. Efficiënt (minder bewijslast). Onderverdeling in A, B, C normen: A: Fundamentele veiligheidbeginselen. B: Technische veiligheidsaspecten en voorzieningen. C: Veiligheidsspecificaties id ifi voor bepaalde (groepen) machines. 34 Safety Event 2014

35 EN normen beweegbare brug/ schutsluis normen NEN-EN- ISO Algemene ontwerpbeginselen - Risicobeoordeling en risicoreductie B normen NEN-EN-IEC Elektrische veiligheid van machines NEN-EN-ISO 4413 Hydrauliek Algemene regels en veiligheidseisen NEN-EN-ISO Permanente toegangsmiddelen C normen Geen formele EN norm beschikbaar Technisch rapport ISO/TR Risicobeoordeling : Praktische gids en voorbeelden van methoden 35 Safety Event 2014

36 NEN 6787-Het ontwerpen van beweegbare bruggen - Veiligheid De NEN 6787 is een nationale Nederlandse norm. Een soort Nederlandse C-norm voor beweegbare bruggen. Verwijst naar Europese geharmoniseerde EN-normen. Relatie NEN 6786: NEN 6786 staat voor de constructieve veiligheid; De fabrikant van een machine dient randvoorwaarden ten aanzien van de constructie vast te stellen. 36 Safety Event 2014

37 NEN 6787 als C norm Biedt oplossingen voor de fundamentele eisen die door de Machinerichtlijn i htlij aan beweegbare b bruggen worden gesteld. Voorbeeld van de grenzen van de machine. 37 Safety Event 2014

38 NEN 6787 als C norm Biedt oplossingen voor de fundamentele eisen die door de Machinerichtlijn c aan beweegbare eegba e bruggen worden gesteld. Voorbeeld van de grenzen van de machine. Aanpaste ISO lijst gevaren en gevaarlijke gebeurtenissen. 38 Safety Event 2014

39 NEN 6787 als C norm Biedt oplossingen voor de fundamentele eisen die door de Machinerichtlijn c aan beweegbare eegba e bruggen worden gesteld. Voorbeeld van de grenzen van de machine. Aanpaste ISO lijst gevaren en gevaarlijke gebeurtenissen. Normatieve eisen aan risicoreductie. i Eisen aan de nodige aan te brengen beveiligingen: Leuningen en balustrades. Vasthoudinrichtingen. Generiek brugproces als uitgangspunt voor risicoreductie via bediening en besturing: Besturen van de brugbeweging. Veiligheidsfuncties. Eisen aan verificatie en validatie. Eisen aan informatie voor de gebruikers. 39 Safety Event 2014

40 Kennisdeling / vragen LinkedIn groep NEN Safety Event 2014