Eindscriptie Hogere veiligheidskunde Jurgen Boelens

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Eindscriptie Hogere veiligheidskunde Jurgen Boelens"

Transcriptie

1 Eindscriptie Hogere veiligheidskunde Jurgen Boelens René Descartes: Alle wetenschap loopt gevaar als er niet, bij al haar stappen, steeds door het gezonde verstand toezicht op wordt gehouden.

2 Inleiding Eerste persoonlijke ervaring met wetenschap Dexter's laboratory (1996) Persoonlijke mening tot begin 2016: Het bedrijven van wetenschappelijk onderzoek brengt (vooraf) onbekende risico s met zich mee. 2

3 3

4 Radboud Universiteit Start onderzoek: april 2016 Conclusies: De RU bestaat grofweg uit twee groepen: Het wetenschappelijk personeel (68,3%) => professionele bureaucratie Het ondersteunend/ beheerspersoneel (31,7%) => machine bureaucratie De RU heeft twee kernactiviteiten: Uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek Verlenen van wetenschappelijk onderwijs Het wetenschappelijk personeel is verantwoordelijk voor de bovenstaande kernactiviteiten. Zij worden daarin ondersteund door het ondersteunend/ beheerspersoneel (zoals: de interne arbodienst, de technische dienst enz.). Voor beide kernactiviteiten worden onderzoeksoptellingen gebruikt. 4

5 5

6 Onderzoeksopstellingen bij de Radboud Universiteit Vestibulaire stoel VBot 6

7 Gebruiker en fabrikant Onderzoekopstellingen worden vaak intern ontworpen, vervaardigd en gebruikt. Naast de gebruiksrol heeft de RU dus ook de rol van fabrikant. Beide culturen (professionele- & machine bureaucratie) zijn hierbij betrokken. Op dit moment hanteert de RU hier geen formeel veiligheidsbeleid op het veilig ontwerpen, vervaardigen en gebruiken van onderzoeksopstellingen. Hierdoor is dit een grijs gebied voor de betrokken partijen. 7

8 Europese productrichtlijnen Fabrikanten van producten moeten voldoen aan 25 Europese productrichtlijnen. Het doel van de Europese productrichtlijnen zijn: borgen van een minimaal veiligheidsniveau (professioneel en particulier). het creëren van een vrij verkeer binnen de Europese Unie. het tegengaan van oneerlijke concurrentie. De Europese richtlijnen zijn dan ook met name bedoeld voor fabrikanten zoals: 8

9 Onderzoeksopstelling vs. massaproductie Enkele verschillen: Deskundige gebruikers Constante verandering De output is vaak onzeker Eénmalig product 9

10 Hoofdvraag Het is dan ook de vraag of een universiteit welke onderzoeksopstellingen vervaardigt en gebruikt voor wetenschapsdoeleinden moet voldoen aan dezelfde Europese productrichtlijnen. Deze vraag heeft geleid tot de onderstaande hoofdvraag: Moeten de eigen ontworpen en vervaardigde onderzoeksopstellingen van de Radboud Universiteit voldoen aan de Richtlijn Arbeidsmiddelen/ de Machinerichtlijn? - Zo ja, hoe kan de Radboud Universiteit dit binnen de organisatie borgen? - Zo nee, hoe kan de Radboud Universiteit er voor zorgen dat de werknemers/ studenten er veilig mee kunnen werken? 10

11 Machinerichtlijn 2006/42/EG Artikel 1 lid 2h (uitzonderingsregel) Hier vallen de meeste onderzoeksopstellingen onder, maar. Voor de volgende situaties is de Machinerichtlijn wel van toepassing, indien: Eis van (externe) klant/ opdrachtgever. Eigen (niet wetenschappelijk) gebruik. Als de opstellingen de markt op gaan. 11

12 Eisen Machinerichtlijn 2006/42/EG 1. Voldoen aan de essentiële V&G-eisen. 2. Opstellen van een technisch constructiedossier. 3. Opstellen van een gebruiksaanwijzing. 4. Opstellen van een EG-verklaring van overeenstemming. 5. De opstelling moet voorzien worden van CE-markering. 12

13 Arbo Kaderrichtlijn 89/391/EEG Richtlijn Arbeidsmiddelen 2009/104/EG De opstellingen moeten altijd aan de Arbo Kaderrichtlijn en de Richtlijn Arbeidsmiddelen voldoen Dit betekent: Het ontwerp moet voldoen aan de essentiële V&G-eisen RI&E Arbeidshygiënische strategie Voorlichting over de restrisico s. MOC. Onderhoud. Keuren 13

14 Aanvullende eisen (overige wetten en branche afspraken) Aantoonbaar zorgplicht (risico inventarisatie en evaluatie, voorlichting en toezicht). Risicobeoordeling o.b.v.: NEN-EN-ISO of CE-coach of TU Delft Veiligheidsrapport. Risicoweging o.b.v.: de risicograaf of de Fine & Kinney methode. De restrisico s moeten gecommuniceerd worden met de BHV-organisatie. Begeleiden van studenten. Voorlichting moet zowel in het Nederlands als in het Engels beschikbaar zijn. 14

15 Nederlands recht Niet voldoen aan de wet: - Bestuursrecht (Inspectie SZW) - Strafrecht (Officier van justitie) - Civielrecht (het slachtoffer) 15

16 Stappenplan Doel Van grijs-gebied naar structuur en duidelijkheid Het wijzen van de weg Voldoen aan wetgeving Toelichting stappenplan Bestaat uit twee delen (scopebepaling en de eisen) Deel 1: bepalen welke wetten van toepassing zijn (ontwerpfase en gebruikersfase). Deel 2: beschrijving van de specifieke eisen. 16

17 Aanbevelingen Maak om te voldoen aan de wet gebruik van het stappenplan. Verdeel de taken als volgt: Deel 1: de wetenschappers als de technici Deel 2 B en C: De technici Deel 2 A: gedeelde verantwoordelijkheid - Het opstellen van de RI&E (gebruikersfase) wordt gezamenlijk uitgevoerd. - De wetenschapper geeft alle betrokken partijen voorlichting en/of een training. - De technici zijn verantwoordelijk voor het keuren en het onderhouden van de opstelling. 17

18 Randvoorwaarden De technici worden zwaarder belast, daarom moeten zij: voldoende tijd krijgen. de beschikking hebben over informatie (bijv. via specialisten of NEN-normen). getraind worden om de diverse richtlijnen te begrijpen (CE-training). 18

19 Openstaande aanbevelingen (1/2) Aanvullen van stappenplan: Laagspanningsrichtlijn (2014/35/EG); Elektromagnetische compatibiliteit (2014/30/EU); Atex (2014/34/EU); Meetinstrumenten (2014/32/EU); Drukapparatuur (2014/68/EU); Drukvaten van eenvoudige vorm (2014/29/EU); Gastoestellen (2009/142/EG). Radboud umc?? Dan ook: Actieve implanteerbare medische hulpmiddelen (90/385/EEC); Medische hulpmiddelen voor in-vitro diagnostiek (98/79/EEG); Medische apparaten (93/42/EEG). 19

20 Openstaande aanbevelingen (2/2) Het stappenplan vertalen in een Radboud Universiteit breed beleid en deze kenbaar maken binnen de organisatie. Het up-to-date houden van het beleid na veranderende wetgeving. Een vervolgonderzoek zou kunnen zijn: Hoe kan de Radboud Universiteit zo efficiënt mogelijk aan de eisen voldoen (bijv. m.b.v. software)? En owja.. dan hadden we nog: 20

21 Het geschetste beeld v.s. de praktijk Slechts 1 arbeidsongeval met blijvend letsel (RU TUe TUd). Geen jurisprudentie m.b.t. onderzoeksopstellingen bij universiteiten. 44 risicofactoren geconstateerd waarvan er 6 vallen in risicoklasse 1/2/3. Minste behandelgevallen van alle onderzochte sectoren. 21

22 Met dank aan Zijn er nog vragen? 22

Introductie. en implementeren in projecten. Waarom het onderwerp Europese richtlijnen:

Introductie. en implementeren in projecten. Waarom het onderwerp Europese richtlijnen: Europese Richtlijnen: toepassen en implementeren in projecten Geleen, 31-05-2012 Waarom het onderwerp Europese richtlijnen: Toepassing in projecten niet altijd vanzelfsprekend; Regelgeving is niet altijd

Nadere informatie

Samenvatting wetgeving omtrent Machines en Arbeidsmiddelen

Samenvatting wetgeving omtrent Machines en Arbeidsmiddelen Samenvatting wetgeving omtrent Machines en Arbeidsmiddelen De wetgeving met betrekking tot machines en arbeidsmiddelen is niet eenvoudig. Er zijn diverse richtlijnen en wetten binnen de Europese Unie en

Nadere informatie

MACHINEVEILIGHEID BIJ NEDERLANDSE UNIVERSITEITEN

MACHINEVEILIGHEID BIJ NEDERLANDSE UNIVERSITEITEN MACHINEVEILIGHEID BIJ NEDERLANDSE UNIVERSITEITEN M. Gevaarlijke - Registratie 1. Het risico. Inleiding. Universiteiten maken in hun werkplaatsen en onderzoekslaboratoria gebruik van machines. Dat gebruik

Nadere informatie

SAFETY 4 DUMMIES. 20 september 2017 Practical Safety Event 1

SAFETY 4 DUMMIES. 20 september 2017 Practical Safety Event 1 SAFETY 4 DUMMIES 20 september 2017 Practical Safety Event 1 Marcel van Bolhuis Sales Manager Sales Nederland Noord Tel. +31 78 615 4766 Fax +31 78 615 4311 E-Mail Marcel.van.Bolhuis@euchner.nl Mob. +31

Nadere informatie

CE-MARKERING MACHINES. De volgende stap. maak veiligheid aantoonbaar!

CE-MARKERING MACHINES. De volgende stap. maak veiligheid aantoonbaar! CE-MARKERING MACHINES De volgende stap maak veiligheid aantoonbaar! Zorg dat uw machine voldoet aan alle Europese eisen en richtlijnen. 2 - Kader, bureau voor kwaliteitszorg b.v. Inleiding Fijn dat u geïnteresseerd

Nadere informatie

Wet- en regelgeving. Vraag en antwoord

Wet- en regelgeving. Vraag en antwoord Wet- en regelgeving Vraag en antwoord In dit hoofdstuk vindt u de belangrijkste consequenties van wet- en regelgeving op het gebied van machineveiligheid. De Richtlijn Arbeidsmiddelen (2009/104/EG) is

Nadere informatie

Markttoezicht: met elkaar méér effect. Safety event, 13 mei 2014 Drs. Ineke Lemmen Programmamanager Markttoezicht

Markttoezicht: met elkaar méér effect. Safety event, 13 mei 2014 Drs. Ineke Lemmen Programmamanager Markttoezicht Markttoezicht: met elkaar méér effect Safety event, 13 mei 2014 Drs. Ineke Lemmen Programmamanager Markttoezicht Inspectie SZW, 13 mei 2014 Inspectie SZW: historie en werkveld Historie: Arbeidsinspectie

Nadere informatie

Machineveiligheid toepassen om de Arbeidsveiligheid en Arbeidsgezondheid continu te stimuleren.

Machineveiligheid toepassen om de Arbeidsveiligheid en Arbeidsgezondheid continu te stimuleren. Machineveiligheid toepassen om de Arbeidsveiligheid en Arbeidsgezondheid continu te stimuleren. Naam: Achtergrond: Leo Vroegop Safety Consultant techsaconadvies@gmail.com T: 0650552064 Mechanische Techniek

Nadere informatie

AVAN - Arbeidsveiligheid Advies Nederland

AVAN - Arbeidsveiligheid Advies Nederland Heikeshof 41 1483 XG, DE RIJP Tel: +31 (0)299-720037 Fax: +31 (0)84-7238971 info@avan.nl www.avan.nl Inhoud Algemeen 2 Werkwijze 3 CE markering 4 Risico Inventarisatie Richtlijn Arbeidsmiddelen (RIE RA)

Nadere informatie

Verbetercheck Machineveiligheid. verdiepende brochure

Verbetercheck Machineveiligheid. verdiepende brochure Verbetercheck Machineveiligheid verdiepende brochure 2 5xbeter inhoudsopgave 5xbeter 3 Waarom deze brochure? 4 1. Verbetercheck machineveiligheid: opzet en achtergrond 7 1.1 Opzet 7 1.2 Technische achtergrond

Nadere informatie

CE-markering. Wat? Waarom? Hoe? Maureen Logghe Dienst Consumentenveiligheid. Infosessie VOKA 27.03.2014. http://economie.fgov.be

CE-markering. Wat? Waarom? Hoe? Maureen Logghe Dienst Consumentenveiligheid. Infosessie VOKA 27.03.2014. http://economie.fgov.be CE-markering Wat? Waarom? Hoe? Maureen Logghe Dienst Consumentenveiligheid Infosessie VOKA 27.03.2014 inhoud / overzicht CE-markering: Wat? Op welke producten? Waarom? Algemene veiligheidsverplichting

Nadere informatie

Conformiteits- NL: Warenwetregels beoordelingsinstantie Schema- Europese regels beheerder Besluit NANDO Inspectie SZW Regeling

Conformiteits- NL: Warenwetregels beoordelingsinstantie Schema- Europese regels beheerder Besluit NANDO Inspectie SZW Regeling 1. Regelgeving Europese regels Richtlijn 2014/34/EU explosieveilig materieel (ATEX-114) Richtlijn 2014/29/EU drukvaten van eenvoudige vorm (SPVD) Richtlijn 2014/68/EU drukapparatuur (PED) Richtlijn 2014/33/EU

Nadere informatie

13/03/2019!"# $ %!$ $ &"'( $ )'%* +$ ", )-*$ )./0* $ 12-!2,,$ )'%* 3$ ',!)!(*,!24 )./0* 5$ /06!7 2,,$ )'%* 8$ 62,912,$ )./09'%* :$ 4 ).

13/03/2019!# $ %!$ $ &'( $ )'%* +$ , )-*$ )./0* $ 12-!2,,$ )'%* 3$ ',!)!(*,!24 )./0* 5$ /06!7 2,,$ )'%* 8$ 62,912,$ )./09'%* :$ 4 ). $ %!$ $ &"'( $ )'%* +$ ", )-*$ )./0* $ 12-!2,,$ )'%* 3$ ',!)!(*,!24 )./0* 5$ /06!7 2,,$ )'%* 8$ 62,912,$ )./09'%* :$ 4 )./09'%* 1 ; 6! .!,! ; 02!/2$%$ ; &2 -,! ; 6! ;?(%! ; 6! '&@ ; 02!.609%!$

Nadere informatie

Handhaving REACH bij de Inspectie SZW

Handhaving REACH bij de Inspectie SZW Handhaving REACH bij de Inspectie SZW Hoe past REACH binnen het Arbobeleid van bedrijven? Renske Beetstra Handhaving REACH (en CLP) Inspectie SZW: professionele gebruikers van stoffen en mengsels ILT:

Nadere informatie

Persoonlijke Beschermingsmiddelen EEN VERPLICHT NUMMER

Persoonlijke Beschermingsmiddelen EEN VERPLICHT NUMMER Persoonlijke Beschermingsmiddelen EEN VERPLICHT NUMMER Wat zijn persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM)? Onder persoonlijke beschermingsmiddelen wordt verstaan: uitrusting die bestemd is om door de werknemer

Nadere informatie

Apparatuurontwikkeling voor, in en met de. kliniek

Apparatuurontwikkeling voor, in en met de. kliniek Apparatuurontwikkeling voor, in en met de ZIE 2013 7 maart 2013 Delft Alex Vernooij Jan Jaap Baalbergen Leids Universitair Medisch Centrum kliniek Ontwikkeling apparatuur voor het LUMC Apparatuur voor

Nadere informatie

Wie is er aansprakelijk? De vinger op de zere plek. Safety@Work Evenement

Wie is er aansprakelijk? De vinger op de zere plek. Safety@Work Evenement Wie is er aansprakelijk? De vinger op de zere plek. Safety@Work Evenement Michael Gerrits Avans Hogeschool s-hertogenbosch, 20 mei 2014 1 Wie is er aansprakelijk? Dodelijk ongeval - Explosie in omkasting

Nadere informatie

De adviseur als spil in ATEX land

De adviseur als spil in ATEX land De adviseur als spil in ATEX land Nathan Kuper 31 mei 2016 1931 Den Bosch Vooraf Open discussie, graag reacties en vragen staat vrij Op zoek naar wat er speelt Geen naming & shaming Niet te lang blijven

Nadere informatie

BouwMachines Kennisdag. Kennissessie Machine-aanpassingen: Veiligheid en Aansprakelijkheid

BouwMachines Kennisdag. Kennissessie Machine-aanpassingen: Veiligheid en Aansprakelijkheid BouwMachines Kennisdag Kennissessie Machine-aanpassingen: Veiligheid en Aansprakelijkheid 7 december 2016 Programma 14.15-14.20 : Opening door Jan Hommes (BMWT) 14:20-14.30 : De omslag van handig naar

Nadere informatie

REACH en ARBO Hoe implementeer ik REACH in arbeidsomstandigheden? Diana Martens Projectleider Renske Beetstra Specialist Diana Martens, Inspectie SZW

REACH en ARBO Hoe implementeer ik REACH in arbeidsomstandigheden? Diana Martens Projectleider Renske Beetstra Specialist Diana Martens, Inspectie SZW REACH en ARBO Hoe implementeer ik REACH in arbeidsomstandigheden? Diana Martens Projectleider Renske Beetstra Specialist Inhoud 1. Verplichtingen REACH Eindgebruiker 2. Relatie REACH en ARBO-wetgeving

Nadere informatie

Met IECEx 05 veiliger werken in explosiegevaarlijke zones. <NVVK congres 2013> 2012 Reed Business Opleidingen not for general distribution

Met IECEx 05 veiliger werken in explosiegevaarlijke zones. <NVVK congres 2013> 2012 Reed Business Opleidingen not for general distribution Met IECEx 05 veiliger werken in explosiegevaarlijke zones 1 2012 Reed Business Opleidingen not for general distribution Wetgeving en certificatie 1. Explosieveiligheidswetgeving in

Nadere informatie

Safety Event Didi Rinkel en Martin Krüger. Aansprakelijkheidskwesties rondom machines.

Safety Event Didi Rinkel en Martin Krüger. Aansprakelijkheidskwesties rondom machines. Safety Event 2016 www.vandiepen.com Didi Rinkel en Martin Krüger Aansprakelijkheidskwesties rondom machines Agenda Europese Richtlijnen Machinerichtlijn (2006/42/EG) Normen en aansprakelijkheid Contractuele

Nadere informatie

PBM's kopen en gebruiken

PBM's kopen en gebruiken PBM's kopen en gebruiken De risico-inventarisatie en -evaluatie bepaalt welke risico s kunnen worden geelimineerd of afdoende verminderd. Dit gebeurt eerst door technische beheersmaatregelen en collectieve

Nadere informatie

Aansprakelijkheid uitgesloten

Aansprakelijkheid uitgesloten Aansprakelijkheid uitgesloten mr. M.R.F. Gerrits Van Diepen van der Kroef Advocaten Draaiboek Juridische relevantie EMC Inleiding: Wetgeving systematiek EMC enkele belangrijke (basis)begrippen EMC juridische

Nadere informatie

ARBO INFORMATIE INHOUDSOPGAVE

ARBO INFORMATIE INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding 11 1.1 Wat is arbo- en verzuimbeleid? 11 1.2 Arbo, verzuim, veiligheid, gezondheid en welzijn 11 1.3 Waar vind ik de belangrijkste wet- en regelgeving? 12 1.4 Opbouw van deze

Nadere informatie

Normalisatie in perspectief. De norm in perspectief

Normalisatie in perspectief. De norm in perspectief Normalisatie in perspectief 15189 17 juni 2014 De norm in perspectief Validatiesymposium 1 Inleiding Veel is al gezegd Inhoudelijk zijn relevante normen en richtlijnen in voorgaande presentaties benoemd

Nadere informatie

Inzage COLOFON Kenteq, Hilversum

Inzage COLOFON Kenteq, Hilversum COLOFON 2015 Kenteq, Hilversum Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand dan wel openbaar gemaakt in enige vorm of op

Nadere informatie

EMC en aansprakelijkheid. Michael Gerrits Van Diepen van der Kroef Advocaten

EMC en aansprakelijkheid. Michael Gerrits Van Diepen van der Kroef Advocaten EMC en aansprakelijkheid Michael Gerrits Van Diepen van der Kroef Advocaten Roltrap slaat op hol Case: De rondslijpinstallatie In opdracht van Square Wheels B.V. moet installateursbedrijf All Circles v.o.f.

Nadere informatie

Gevaarlijke Stoffen en Inspectie SZW

Gevaarlijke Stoffen en Inspectie SZW Gevaarlijke Stoffen en Inspectie SZW Diana Martens Projectleider Programma Bedrijven met Gevaarlijke Stoffen Deze presentatie Arbowetgeving, REACH en gevaarlijke stoffen Wat doet Inspectie SZW op dit gebied?

Nadere informatie

Informatieblad Diensten Arbo- & Veiligheidsinspecties

Informatieblad Diensten Arbo- & Veiligheidsinspecties Informatieblad Diensten Arbo- & Veiligheidsinspecties B.V. Nova Invicta Boerhaaveweg 23 3401 MN IJSSELSTEIN NEDERLAND www.novainvicta.nl Inleiding Elke werkgever heeft een zorgplicht in het kader van arbeidsomstandigheden.

Nadere informatie

Het nieuwe stelsel van wettelijke arbo-certificaten

Het nieuwe stelsel van wettelijke arbo-certificaten Het nieuwe stelsel van wettelijke arbo-certificaten Certificatie bij arbeidsomstandigheden valt of staat bij heldere eisen en controle Liften, drukvaten, houtbewerkingmachines en drukvaten zijn gevaarlijke

Nadere informatie

Machineveiligheid bij schoolprojecten 6/02/2018. Inleiding veiligheid van producten in Europa. Welke richtlijnen zijn van toepassing op mijn product?

Machineveiligheid bij schoolprojecten 6/02/2018. Inleiding veiligheid van producten in Europa. Welke richtlijnen zijn van toepassing op mijn product? Veiligheid van machines bij schoolprojecten 06/02/2018 RTC West-Vlaanderen Agenda Inleiding veiligheid van producten in Europa Welke richtlijnen zijn van toepassing op mijn product? Hoe kom ik aan een

Nadere informatie

kort, Jacqueline Wit, e-mail: jacqueline@jwit.nl 1 INLEIDING EN KENNISMAKING Jacqueline Wit Ambtelijk secretaris kort training en advies OR en Arbo

kort, Jacqueline Wit, e-mail: jacqueline@jwit.nl 1 INLEIDING EN KENNISMAKING Jacqueline Wit Ambtelijk secretaris kort training en advies OR en Arbo Aan de slag met ARBO OR ondersteuning klantendag 11 maart 2016. kort, Jacqueline Wit, jacqueline@jwit.nl INLEIDING EN KENNISMAKING Jacqueline Wit Ambtelijk secretaris kort training en advies OR en Arbo

Nadere informatie

ATEX 114. Jos Abbing Electromach Nathan Kuper I-SZW

ATEX 114. Jos Abbing Electromach Nathan Kuper I-SZW ATEX 114 Jos Abbing Electromach Nathan Kuper I-SZW Introductie Nathan Kuper Inspectie SZW Chemische Technologie Universiteit Twente MoSHE TU Delft Expertisecentrum, vakgroep Arbeidshygiëne en Chemische

Nadere informatie

ARBOCATALOGUS PKGV- INDUSTRIE De arbocatalogus PKGV- industrie is een in fasen ontwikkelde catalogus die beheerd wordt door het Verbond Papier- en

ARBOCATALOGUS PKGV- INDUSTRIE De arbocatalogus PKGV- industrie is een in fasen ontwikkelde catalogus die beheerd wordt door het Verbond Papier- en 2007 ARBOCATALOGUS PKGV- INDUSTRIE De arbocatalogus PKGV- industrie is een in fasen ontwikkelde catalogus die beheerd wordt door het Verbond Papier- en Kartonproducerende en - verwerkende industrieën.

Nadere informatie

Bureau KAM/Arbo Waternet Deel RI&E Bodem- en Milieu Technologie

Bureau KAM/Arbo Waternet Deel RI&E Bodem- en Milieu Technologie Bureau KAM/Arbo Waternet Deel RI&E Bodem- en Milieu Technologie Datum inspectie mei 2010 Datum rapport 25 mei 2010 Sector Sector O&P/ sector Drinkwater Auditeur Henk Blaauw / Martin Hammer Opsteller Martin

Nadere informatie

Een korte gids voor het identificeren van grondverzetmachines. die niet aan de voorschriften voldoen. Voldoet deze. wiellader

Een korte gids voor het identificeren van grondverzetmachines. die niet aan de voorschriften voldoen. Voldoet deze. wiellader Een korte gids voor het identificeren van grondverzetmachines die niet aan de voorschriften voldoen Voldoet deze wiellader aan de Europese wetgeving? INLEIDING Grondverzetmachines die voor de eerste keer

Nadere informatie

NIEUWE REGELGEVING MEDISCHE HULPMIDDELEN EN IN-VITRO DIAGNOSTICA

NIEUWE REGELGEVING MEDISCHE HULPMIDDELEN EN IN-VITRO DIAGNOSTICA NIEUWE REGELGEVING MEDISCHE HULPMIDDELEN EN IN-VITRO DIAGNOSTICA ER ZIJN NIEUWE REGELS VOOR MEDISCHE HULPMIDDELEN (MDR) EN IN-VITRO DIAGNOSTICA (IVDR). Doel van de nieuwe regels is de patiëntveiligheid

Nadere informatie

Veilig werken met apparaten en machines

Veilig werken met apparaten en machines Published on Arbocatalogus voor de vlakglasbranche (http://www.arbocatalogus-vlakglas.nl) Veilig werken met apparaten en machines Oplossing status: Goedgekeurd door Inspectie SZW Een machine is een arbeidsmiddel,

Nadere informatie

PRODUCTAANSPRAKELIJKHEID. Aandachtspunten voor het onderwijs

PRODUCTAANSPRAKELIJKHEID. Aandachtspunten voor het onderwijs PRODUCTAANSPRAKELIJKHEID Aandachtspunten voor het onderwijs Wettelijke basis in België Wet van 25 februari 1991 betreffende de aansprakelijkheid voor producten met gebreken, met wijzigingen Wet van 9 februari

Nadere informatie

CE-markering. Wat? Waarom? Hoe? Wendy Van Aerschot Dienst Reglementering Veiligheid

CE-markering. Wat? Waarom? Hoe? Wendy Van Aerschot Dienst Reglementering Veiligheid CE-markering Wat? Waarom? Hoe? Wendy Van Aerschot Dienst Reglementering Veiligheid Vlaamse dag van de CE-markering Agentschap Innoveren en Ondernemen 12.10.2017 Overzicht i. Dienst Reglementering Veiligheid

Nadere informatie

Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen.

Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. praktijkgids Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten.

Nadere informatie

TOOLBOX VEILIG WERKEN MET MACHINES

TOOLBOX VEILIG WERKEN MET MACHINES TOOLBOX VEILIG WERKEN MET MACHINES WAAROM GEBEUREN ER MACHINE - ONGEVALLEN? Accidents are not due to lack of knowledge, but failure to use the knowledge we have. Mr. T. Kletz Ongevallen worden niet veroorzaakt

Nadere informatie

Accreditatie en EU productregelgeving

Accreditatie en EU productregelgeving Accreditatie en EU productregelgeving Eelco Ronteltap Directie mededinging en Consumenten Ministerie van EZ is coördinerend ministerie voor Accreditatie, conformiteitsbeoordeling en normalisatie 2 Opbouw

Nadere informatie

De moeilijke relatie tussen RIE en handhaving. Zin en onzin van de risicobeoordeling: de kleren van de keizer

De moeilijke relatie tussen RIE en handhaving. Zin en onzin van de risicobeoordeling: de kleren van de keizer Welkom De moeilijke relatie tussen RIE en handhaving Zin en onzin van de risicobeoordeling: de kleren van de keizer De stappen en de methodologische problemen Jan Dillen Technisch Adviseur Federale Verzekering

Nadere informatie

Veiligheid en aansprakelijkheid Michael Gerrits

Veiligheid en aansprakelijkheid Michael Gerrits Is veiligheid nu echt zo belangrijk? www.vandiepen.com Man (50) omgekomen in verpakkingsmachine Veiligheid en aansprakelijkheid Michael Gerrits Bij een bedrijfsongeval aan de Dorpsstraat in het Gelderse

Nadere informatie

compacte graafmachine Voldoet deze aan de Europese wetgeving? Een korte gids voor het identificeren van grondverzetmachines

compacte graafmachine Voldoet deze aan de Europese wetgeving? Een korte gids voor het identificeren van grondverzetmachines Een korte gids voor het identificeren van grondverzetmachines die niet aan de voorschriften voldoen. Voldoet deze compacte graafmachine aan de Europese wetgeving? INLEIDING Grondverzetmachines die voor

Nadere informatie

Een integrale aanpak voor RI&E op de werkvloer. 18 mei 2015 Mark Fleuren

Een integrale aanpak voor RI&E op de werkvloer. 18 mei 2015 Mark Fleuren Een integrale aanpak voor RI&E op de werkvloer 18 mei 2015 Mark Fleuren Waar ging het ook al weer over? RI&E Wat zijn de risico s hier? Hebben we er genoeg aan gedaan? Wat is genoeg? De droge stof: wettelijk

Nadere informatie

VEILIG WERKEN MET LASERBRONNEN

VEILIG WERKEN MET LASERBRONNEN VEILIG WERKEN MET LASERBRONNEN VEILIG WERKEN MET LASERBRONNEN In april 2010 is de Europese Richtlijn Kunstmatige optische straling, als verdere uitwerking van de ARBO-richtlijn, in werking getreden. Dit

Nadere informatie

Aan de slag met RI&E RI& onderdeel Preventiebeleid. Waar ik kort over kan zijn

Aan de slag met RI&E RI& onderdeel Preventiebeleid. Waar ik kort over kan zijn Aan de slag met RI&E Als onderdeel van het Preventiebeleid Marco Sikkel (CAOP) m.sikkel@caop.nl /06-51293568 RI& onderdeel Preventiebeleid 1.Het inventariseren en evalueren van de veiligheids- en gezondheidsrisico

Nadere informatie

Aankoopprocedure compacte goederenlift

Aankoopprocedure compacte goederenlift 1 JAFOR bvba Groeningenweg 13 3590 Diepenbeek info@jafor.be www.jafor.be Aankoopprocedure compacte goederenlift 1 Wat zegt de wetgeving? Volgens de machinerichtlijn 2006/42/EG kunnen wij een goederenlift

Nadere informatie

Wetgeving voor Medische hulpmiddelen en Kwaliteitsverbetering. Peter N. Ruys

Wetgeving voor Medische hulpmiddelen en Kwaliteitsverbetering. Peter N. Ruys Wetgeving voor Medische hulpmiddelen en Kwaliteitsverbetering Peter N. Ruys Europese richtlijnen voor medische hulpmiddelen Actieve Implantaten (90/385/EEC) - AIMD Medische Hulpmiddelen (93/42/EEC) - MDD

Nadere informatie

CE-markering. Wat? Waarom? Hoe? Carine Renard Dienst Reglementering Veiligheid Dag van de CE-markering Agentschap Innoveren en Ondernemen

CE-markering. Wat? Waarom? Hoe? Carine Renard Dienst Reglementering Veiligheid Dag van de CE-markering Agentschap Innoveren en Ondernemen CE-markering Wat? Waarom? Hoe? Carine Renard Dienst Reglementering Veiligheid Dag van de CE-markering Agentschap Innoveren en Ondernemen 29.04.2019 Overzicht i. FOD Economie Dienst Reglementering Veiligheid

Nadere informatie

ATEX samenstellingen. Michiel Bakker MiBEx

ATEX samenstellingen. Michiel Bakker MiBEx ATEX samenstellingen Michiel Bakker MiBEx Wie ben ik? ATEX en IECEx specialist Consultant Nieuwe en bestaande apparatuur Elektrisch en niet-elektrisch Trainer Fabrikanten Installateurs Monteurs / operators

Nadere informatie

Industrie & Veiligheid

Industrie & Veiligheid Platform Industrie & Veiligheid Johan van Velthoven 17 maart 2017 1 In geval van nood Volg deze borden naar de uitgang Follow these signs to the nearest exit Liften niet gebruiken Do not use elevators

Nadere informatie

Whitepaper CE-MARKERING Fabrikanten Importeurs Distributeurs

Whitepaper CE-MARKERING Fabrikanten Importeurs Distributeurs Whitepaper CE-MARKERING Fabrikanten Importeurs Distributeurs Embracing technology Embracing ambition INHOUDSTAFEL 1. Inleiding...3 2. Het CE-markeringsproces in een notendop...4 3. Verplichtingen van de

Nadere informatie

Helger Siegert. Agenda

Helger Siegert. Agenda Stand van Zaken Arbeidsomstandigheden www.molens.nl en www.molen.pagina.nl Helger Siegert 1 Agenda Introductie Uitgangspunten Veranderingen in de wet Discussie 2 1 Arbeidsomstandigheden Wat is aandacht

Nadere informatie

De doelstellingen van de Arbowet zijn: het verbeteren van de veiligheid en gezondheid van medewerkers

De doelstellingen van de Arbowet zijn: het verbeteren van de veiligheid en gezondheid van medewerkers 1. Wetgeving 1.1 Arbowet In januari 2007 is de Arbowet 2007 van kracht geworden. Het begrip Arbo staat voor Arbeidsomstandigheden en heeft betrekking op Veiligheid, Gezondheid en Welzijn (VGW). De Arbowet

Nadere informatie

Safety Event 2015. Remko Roosjen en Didi Rinkel. Aansprakelijkheid na ingebruikname machine. www.vandiepen.com

Safety Event 2015. Remko Roosjen en Didi Rinkel. Aansprakelijkheid na ingebruikname machine. www.vandiepen.com Safety Event 2015 www.vandiepen.com Remko Roosjen en Didi Rinkel Aansprakelijkheid na ingebruikname machine Agenda Introductie Ce-uitspraken.eu Contractuele verplichtingen Europese product- en sociale

Nadere informatie

De waarde van een TRA voor het laboratorium. Introductie + Onderwerpen

De waarde van een TRA voor het laboratorium. Introductie + Onderwerpen De waarde van een TRA voor het laboratorium Risicomanagement voor het lab Joost van Doorn Introductie + Onderwerpen De waarde van een TRA voor het laboratorium VAPRO versterkt en ontwikkelt het menselijk

Nadere informatie

Veilig werken in de zonne-energie-sector

Veilig werken in de zonne-energie-sector Veilig werken in de zonne-energie-sector Module: V&G en aansprakelijkheid Auteur: Docent: Edwin Petersen Veiligheidskundige (MVK) Edwin Petersen Inhoudsopgave Inleiding; Definities;. Inleiding ~ wijzigende

Nadere informatie

Verantwoorde opslag in perspectief van Europese richtlijnen. Peter N. Ruys

Verantwoorde opslag in perspectief van Europese richtlijnen. Peter N. Ruys Verantwoorde opslag in perspectief van Europese richtlijnen Peter N. Ruys 1 Opslag in ULT 1. Humaan materiaal voor in vitro diagnostiek 2. Humaan materiaal voor terug plaatsing 3. Humaan materiaal voor

Nadere informatie

implementatie CPR/CE-markering in de STABU-systematiek Jaco Ruijs Hoofd ontwikkeling en ICT

implementatie CPR/CE-markering in de STABU-systematiek Jaco Ruijs Hoofd ontwikkeling en ICT implementatie CPR/CE-markering in de STABU-systematiek Jaco Ruijs Hoofd ontwikkeling en ICT Historie De STABU² systematiek is een werksoortgerichte systematiek. Waarin opgenomen groepen met technische

Nadere informatie

graafmachine Voldoet deze aan de Europese wetgeving? Een korte gids voor het identificeren van grondverzetmachines

graafmachine Voldoet deze aan de Europese wetgeving? Een korte gids voor het identificeren van grondverzetmachines Een korte gids voor het identificeren van grondverzetmachines die niet aan de voorschriften voldoen. Voldoet deze graafmachine aan de Europese wetgeving? INLEIDING Grondverzetmachines die voor de eerste

Nadere informatie

Wat is Arbouw. Wel van, voor en door de bedrijfstakbouw opgezet Werkgevers en werknemers in bestuur

Wat is Arbouw. Wel van, voor en door de bedrijfstakbouw opgezet Werkgevers en werknemers in bestuur Wat is Arbouw Geen Arbodienst Geen arbeidsinspectie Geen overheid Wel van, voor en door de bedrijfstakbouw opgezet Werkgevers en werknemers in bestuur Verbetering Arbeidsomstandigheden (veiligheid en gezondheid

Nadere informatie

meest gestelde vragen over De Machinerichtlijn De Gier Stam &

meest gestelde vragen over De Machinerichtlijn De Gier Stam & meest gestelde vragen over De Machinerichtlijn De Gier Stam & De 10 meest gestelde vragen over De Machinerichtlijn De Gier Stam & Colofon De Gier Stam & Advocaten Lucasbolwerk 6 Postbus 815 3500 AV UTRECHT

Nadere informatie

& Machineveiligheid. Regelgeving bij aanschaf, gebruik en onderhoud van machines en arbeidsmiddelen. Paul Hoogerkamp

& Machineveiligheid. Regelgeving bij aanschaf, gebruik en onderhoud van machines en arbeidsmiddelen. Paul Hoogerkamp & Machineveiligheid Regelgeving bij aanschaf, gebruik en onderhoud van machines en arbeidsmiddelen Paul Hoogerkamp Regelgeving Ten aanzien van een product : Machinerichtlijn (2006/42/EG) EMC-richtlijn

Nadere informatie

Claim! Amerikaanse toestanden

Claim! Amerikaanse toestanden Claim! Amerikaanse toestanden Perspectief van de arbeidshygiënist Deventer, 25 april 2012 Rob Snippe, gecertificeerd arbeidshygiënist Arbeidshygiëne Arbeidshygiëne is de toegepaste wetenschap, welke zich

Nadere informatie

Op de voordracht van de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van [[Datum openlaten]], nr. [[nr invullen]],);

Op de voordracht van de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van [[Datum openlaten]], nr. [[nr invullen]],); Ontwerpbesluit van, houdende redactionele en beperkte beleidswijzigingen van het Arbeidsomstandighedenbesluit en enkele Warenwetbesluiten Op de voordracht van de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Nadere informatie

CE-markering bij machines

CE-markering bij machines CE-markering bij machines Agoria Regulations & Standards Brussel, 20 oktober 2016 Wendy Van Aerschot FOD Economie Dienst Reglementering Veiligheid Overzicht i. Dienst Reglementering Veiligheid 1. Hoe machines

Nadere informatie

INTEGRAAL COMPLIANCE MANAGEMENT IN TECHNISCHE PROJECTEN

INTEGRAAL COMPLIANCE MANAGEMENT IN TECHNISCHE PROJECTEN INTEGRAAL COMPLIANCE MANAGEMENT IN TECHNISCHE PROJECTEN 1 VOORSTELLEN EN VERWACHTINGEN Mijn naam is Gerd-Jan Frijters Tel. 0031 6 22 45 98 68 Achtergrond: - 24 jaar eigenaar D&F (35 medewerkers) - Werktuigbouwkunde

Nadere informatie

Veel gestelde vragen Medisch-wetenschappelijk onderzoek met medische hulpmiddelen 1

Veel gestelde vragen Medisch-wetenschappelijk onderzoek met medische hulpmiddelen 1 Veel gestelde vragen Medisch-wetenschappelijk onderzoek met medische hulpmiddelen 1 1. Wat is een medisch hulpmiddel? De wettelijke definitie 2 van een medisch hulpmiddel luidt: Een medisch hulpmiddel

Nadere informatie

FUNCTIONEEL PARKET. Vestiging s-hertogenbosch. Mw. Mr. Dr. I.M. Koopmans MSHE officier van justitie

FUNCTIONEEL PARKET. Vestiging s-hertogenbosch. Mw. Mr. Dr. I.M. Koopmans MSHE officier van justitie FUNCTIONEEL PARKET Vestiging s-hertogenbosch Mw. Mr. Dr. I.M. Koopmans MSHE officier van justitie 03-03-09 pagina 2/x Machine(on)veiligheid en CE markering in strafrechtelijk perspectief 9 mei 2017 03-03-09

Nadere informatie

Algemeen. Bedrijfsnaam. KvK nummer. KvK vestigingsnummer. Straatnaam. Huisnummer. Huisnummertoevoeging. Postcode. Plaats. Straatnaam/Postbus

Algemeen. Bedrijfsnaam. KvK nummer. KvK vestigingsnummer. Straatnaam. Huisnummer. Huisnummertoevoeging. Postcode. Plaats. Straatnaam/Postbus Algemene toelichting De Vragenlijst Digitale Inspectie bij LED lampen Fabrikanten en Importeurs is een vragenlijst van drie inspectiediensten: Agentschap Telecom (AT), Inspectie Leefomgeving en Transport

Nadere informatie

Leidraad bij de aanschaf van persoonlijke beschermingsmiddelen Keuze, gebruik, reiniging en onderhoud

Leidraad bij de aanschaf van persoonlijke beschermingsmiddelen Keuze, gebruik, reiniging en onderhoud Leidraad bij de aanschaf van persoonlijke beschermingsmiddelen Keuze, gebruik, reiniging en onderhoud Het aanschaffen van systemen en producten die een bepaalde veiligheid moeten waarborgen kan niet vergeleken

Nadere informatie

Geen daden maar woorden

Geen daden maar woorden Geen daden maar woorden Niet dat het sinds de implementatie van de Richtlijn stil is geworden rond het thema machineveiligheid. Integendeel, we kunnen tal van ontwikkelingen melden. Bijvoorbeeld op het

Nadere informatie

Melden van (bijna )ongevallen en gevaarlijke situaties

Melden van (bijna )ongevallen en gevaarlijke situaties Datum Kenmerk Melden van (bijna )ongevallen en gevaarlijke situaties Voor het invullen van dit formulier kunt u contact opnemen met de preventiemedewerker 1 (arbo en milieucoördinator) van uw faculteit

Nadere informatie

Themabijeenkomst Gezond Beleid Wijzigingen Arbowet 12 september Ton Joosten Preventie adviseur Stigas

Themabijeenkomst Gezond Beleid Wijzigingen Arbowet 12 september Ton Joosten Preventie adviseur Stigas Themabijeenkomst Gezond Beleid Wijzigingen Arbowet 12 september 2017 Ton Joosten Preventie adviseur Stigas Wat is Stigas? Stichting Gezondheidszorg Agrarische Sectoren Onderdeel van Colland BPL SAZAS AVAZ

Nadere informatie

Voorstellen. Stichting ATEX 05-10-2011. Gerdian Jansen (Consultant HSE bij ) 05-10-2011 learnshop SOLIDS2011

Voorstellen. Stichting ATEX 05-10-2011. Gerdian Jansen (Consultant HSE bij ) 05-10-2011 learnshop SOLIDS2011 Stichting ATEX 1 Voorstellen Gerdian Jansen (Consultant HSE bij ) Voorzitter College van Deskundigen Stichting ATEX Tevens lid normcommissie NEC 31 "Elektrisch materieel in verband met ontploffingsgevaar

Nadere informatie

Tijdelijk werken op hoogte

Tijdelijk werken op hoogte Tijdelijk werken op hoogte Inhoudsopgave 5xbeter 3 Waarom deze brochure? 5 1. Verbetercheck Tijdelijk werken op hoogte: opzet en achtergrond 7 1.1 Waarom een Verbetercheck Tijdelijk werken op hoogte?

Nadere informatie

Veilig werken met de ladder. VSB Henry Dijksma, Altrex

Veilig werken met de ladder. VSB Henry Dijksma, Altrex Veilig werken met de ladder VSB Henry Dijksma, Altrex Inhoud presentatie Inleiding Regelgeving ladders Ladder als werkplek? Wanneer wel, wanneer niet? Veilig werken op een ladder: do s en don ts Regelgeving

Nadere informatie

Voorwoord: status model RI&E SW

Voorwoord: status model RI&E SW Voorwoord: status model RI&E SW De Model RI&E voor de SW-branche kan gebruikt worden als basis voor een RI&E in uw SW-organisatie. De model RI&E is nadrukkelijk geen goedgekeurde branche RI&E en de inhoud

Nadere informatie

Voorjaar 2018 TRAININGEN INDUSTRIE & VEILIGHEID LEER EN GROEI MET NEN

Voorjaar 2018 TRAININGEN INDUSTRIE & VEILIGHEID LEER EN GROEI MET NEN Voorjaar 2018 TRAININGEN INDUSTRIE & VEILIGHEID LEER EN GROEI MET NEN 1 Trainingen Industrie & Veiligheid voorjaar 2018 DE TRAININGEN GEVEN HANDVATTEN OM DE COMPLEXE REGELS, VOORSCHRIFTEN EN NORMEN TOE

Nadere informatie

systemen van en natte kunstwerken Safety Event 2014 Leon Uijttewaal

systemen van en natte kunstwerken Safety Event 2014 Leon Uijttewaal Machineveiligheid bij systemen van beweegbare bruggen en natte kunstwerken Safety Event 2014 Chris Tettero Leon Uijttewaal Wie zijn wij? Chris Tettero en Leon Uijttewaal Namens Expertteam Machineveiligheid

Nadere informatie

De wijzigingen.. Vóór 1 juni Na 1 juni

De wijzigingen.. Vóór 1 juni Na 1 juni CROW publicatie 400 Niet voor de bodemadviseur? Samenhang tussen Arboveiligheid en bodemwetgeving René Rummens 18 mei 2017 De wijzigingen.. Vóór 1 juni Na 1 juni Even voorstellen René Rummens Sr. Adviseur

Nadere informatie

Omgang met compliancy. René Ubbink en Rolf van Dijk Hoger Veiligheidskundigen Tata Steel IJmuiden

Omgang met compliancy. René Ubbink en Rolf van Dijk Hoger Veiligheidskundigen Tata Steel IJmuiden Omgang met compliancy René Ubbink en Rolf van Dijk Hoger Veiligheidskundigen Tata Steel IJmuiden Tata Steel en brandbare stoffen we produceren in gewicht meer brandbaar gas dan staal hoogovengas, oxygas,

Nadere informatie

CE-markering en dan? H.M.J. Sluijsmans. Platform Industrie en Veiligheid

CE-markering en dan? H.M.J. Sluijsmans. Platform Industrie en Veiligheid CE-markering en dan? H.M.J. Sluijsmans Inhoud 1. In gebruik nemen 2. RI&E 3. Onderhoud 4. Keuren 5. Aging 6. Update Machinerichtlijn 1. In gebruik nemen Mag de overheid (een lidstaat) aanvullende eisen

Nadere informatie

Europese verordening MH en reprocessing single use. 35 ste Symposium V.V.O.V. 20 april 2018 Apr. T. Onsea

Europese verordening MH en reprocessing single use. 35 ste Symposium V.V.O.V. 20 april 2018 Apr. T. Onsea Europese verordening MH en reprocessing single use 35 ste Symposium V.V.O.V. 20 april 2018 Apr. T. Onsea Inhoud Definitie medisch hulpmiddel (MH) Verordening EU 2017/745 voor MH Doelstelling en wettelijk

Nadere informatie

De ri&e en het plan van aanpak

De ri&e en het plan van aanpak De ri&e en het plan van aanpak Door: Jaap Bijl (Bijl Opleiding en Advies) 0. Inhoud 1. Samenvatting 2. Wettelijke grondslag 3. Wat is een ri&e en pva? 4. Waarom een ri&e? 5. Waar leidt een ri&e toe? 6.

Nadere informatie

In deze brief worden de door de Inspectie SZW geconstateerde tekortkomingen beschreven.

In deze brief worden de door de Inspectie SZW geconstateerde tekortkomingen beschreven. > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag Fabrikanten van personenwerkbakken Inspectie SZW Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 www.inspectieszw.nl Contact contact@inspectieszw.nl T 070 333

Nadere informatie

Onderzoek Toegevoegde waarde OHSAS 18001-certificatie bij gecertificeerde organisaties

Onderzoek Toegevoegde waarde OHSAS 18001-certificatie bij gecertificeerde organisaties Onderzoek Toegevoegde waarde OHSAS 18001-certificatie bij gecertificeerde organisaties SCCM voert dit onderzoek uit om inzicht te krijgen in: - De redenen voor organisaties om OHSAS 18001 in te voeren.

Nadere informatie

Pesten. Wie heeft welke rol

Pesten. Wie heeft welke rol Pesten Wie heeft welke rol Wat zegt de wet Doelvoorschriften t.a.v. PSA Psychosociale arbeidsbelasting Seksuele intimidatie Agressie en geweld Pesten Discriminatie Werkdruk Werkgever verplicht beleid te

Nadere informatie

Introductie Stefan de Bijl Barbara de Kort Adviseur Kleemans Adviseur Kleemans

Introductie Stefan de Bijl Barbara de Kort Adviseur Kleemans Adviseur Kleemans Programma Veilig ondernemen begint met het managen van risico s Interactieve sessie / Barbara de Kort / Stefan de Bijl Beantwoorden van vragen Afsluiting Introductie Stefan de Bijl Adviseur Kleemans Barbara

Nadere informatie