Engineering event: Safety. Hoe kan ik door aanscherping van inkoopspecificaties mijn risico's verkleinen?

Transcriptie

1 Engineering event: Safety Hoe kan ik door aanscherping van inkoopspecificaties mijn risico's verkleinen? FUSACON B.V. ing. N.W. (Nick) de With F U S A C O N B.V. info@fusacon.nl Aanscherpen inkoopspecificatie Page 1 Page 2 Onderwerpen Hoe kunnen toeleveranciers middels betere inkoopspecificaties geprikkeld worden de noodzakelijke informatie te leveren? Wat verandert er ten aanzien van het Technisch Dossier, in het bijzonder van een productielijn (samenstellen van machines)? Waar bestaat het Technisch Dossier dan uit, behalve uit de gebruiksaanwijzingen en EG Verklaringen van Overeenstemming? Hoe voer ik bij samenstellen van machines een risicobeoordeling en -reductie uit? IIB or not IIB, that s the question IIA of IIB? Wat levert de machinebouwer bij zijn machine? een voorbeeld. Aanscherpen inkoopspecificatie Page 3 Aanscherpen inkoopspecificatie Page 4 Italiaanse leverancier Leveringsomvang: Verpakkingsmachine Gebruiksaanwijzing in 2 talen NL + IT Verklaring(en).. Afdruk pagina 5 Aanscherpen inkoopspecificatie Page 5 Aanscherpen inkoopspecificatie Page 6 1

2 Fouten in verklaringen (1) Afdruk pagina 6 Het is OF een IIA, OF een IIB en niet ALLEBEI!! E 89/392 moet zijn Richtlijn 98/37/EG (Machinerichtlijn) E 89/336 moet zijn Richtlijn 2004/108/EG (EMC Richtlijn) E 73/23 moet zijn Richtlijn 2006/95/EG (Richtlijn Laagspanning) E 91/368, E 93/44 en E 93/68 kunnen eraf, zijn samengevoegd in Richtlijn 98/37/EG (Machinerichtlijn) Inkoop Aanscherpen inkoopspecificatie Page 7 Aanscherpen inkoopspecificatie Page 8 IIA of IIB? Verpakkings -machine Voor inbouw in lijn Signalen gekoppeld met rest van de lijn Wat denkt de zaal?... Wie zegt het is een IIB? niet voltooide machine g) Niet voltooide machine een samenstel dat bijna een machine vormt maar dat niet zelfstandig een bepaalde toepassing kan realiseren. Een aandrijfsysteem is een niet voltooide machine. Een niet voltooide machine is slechts bedoeld om te worden ingebouwd in of te worden samengebouwd met een of meer andere machines of andere niet voltooide machine(s) of uitrusting, tot een machine waarop deze richtlijn van toepassing is; Motor + tandwielkast voor inbouw in lijn Inbouwverklaring (IIB) GEEN markering! Aanscherpen inkoopspecificatie Page 9 Aanscherpen inkoopspecificatie Page 10 MRL 98/37/EG en IIB-machine? Artikel 4 lid 2. De lidstaten mogen het in de handel brengen van machines die volgens de in bijlage II, deel B, bedoelde verklaring van de fabrikant of diens in de Gemeenschap gevestigde gevolmachtigde ertoe bestemd zijn te worden ingebouwd in een machine of met andere machines te worden samengebouwd tot één machine waarop deze richtlijn van toepassing is, niet verbieden, beperken of belemmeren, behalve indien genoemde machines zelfstandig kunnen werken. Fouten in verklaringen (2) Er zijn helemaal GEEN geharmoniseerde ENnormen genoemd! GEEN vermoeden van overeenstemming C-norm: EN 415-7:2006 Veiligheid van verpakkingsmachines voor verzamel- en secundaire verpakkingen is volledig van toepassing! Andere belangrijke A/B-normen: EN-ISO :2003, EN-ISO :2003, EN-ISO :2007, ISO TR :2008, EN 954-1:1996/EN-ISO :2006 EN-IEC 62061:2005, EN-ISO :2008, EN 953:2004 en EN 1088:1996, EN-IEC :2006, EN 1672-reeks, EN-ISO 13850:2008, EN-ISO 13857:2008, EN 982:1997, EN 1037:1997, EN :2005, EN :2007 Aanscherpen inkoopspecificatie Page 11 Aanscherpen inkoopspecificatie Page 12 2

3 Documenten bij machine? Weet iemand welke documenten een buitenlandse leverancier volgens de Machinerichtlijn in Nederland bij zijn machine moet meeleveren? Documenten geleverd bij machine Voltooide machine of samenstel machines (IIA): 1) Gebruiksaanwijzing in het Nederlands; vertaling oorspronkelijke gebruiksaanwijzing 2) Oorspronkelijke gebruikersaanwijzing in taal leverancier (officiële EU taal) 3) Conformiteitverklaring IIA (ook in 2 talen) Niet-voltooide machine (IIB): 1) Inbouwhandleiding in één officiële taal van de gemeenschap (afstemmen met integrator) 2) Inbouwverklaring IIB (ook in 2 talen) Aanscherpen inkoopspecificatie Page 13 Aanscherpen inkoopspecificatie Page 14 Documenten NIET geleverd bij machine Welke documenten worden NIET standaard door leverancier meegeleverd? 1. Lijst van de essentiële veiligheids- en gezondheidseisen (uit de EU-richtlijnen) die op de machine van toepassing zijn 2. Risicobeoordeling van de IIA of IIB machine of het samenstel van machines 3. Beschrijving van de beschermende maatregelen die zijn toegepast inclusief de EN954 categorie/sil/pl niveau 4. Overzicht van de eventuele restrisico s Geldt zowel voor IIA als ook IIB machines Documenten NIET geleverd bij machine Welke documenten worden NIET standaard door leverancier meegeleverd? 5. Lijst met normen en overige toegepaste technische specificaties, met opgave van de essentiële gezondheids- en veiligheidseisen die daaronder vallen 6. Technische verslagen waarin uitkomsten van beproevingen zijn opgenomen (zoals de validatie van veiligheidscircuits) 7. Certificaat van Notified Bodies indien van toepassing Geldt zowel voor IIA als ook IIB machines Aanscherpen inkoopspecificatie Page 15 Aanscherpen inkoopspecificatie Page 16 Inhoud Technisch Dossier Bijl VII Inhoud TD Lijst eisen Bijlage I die van toepassing zijn op de machine Risicobeoordeling en reductie Lijst met gebruikte normen Verplicht overleggen aan bevoegde nationale autoriteit na een gemotiveerd verzoek Technisch constructiedossier hoeft niet onmiddellijk in materiële vorm aanwezig te zijn Bewaren/ter beschikking houden - 10 jaren na datum fabricage - of bij serieproductie 10 jaar na vervaardiging laatste exemplaar TD geheim of toch niet!? Veel fabrikanten willen het Technisch Dossier niet ter beschikking stellen van de machinegebruiker. Hiervoor zijn vaak 2 redenen: 1. Het dossier is (nog) niet gemaakt of incompleet 2. Het dossier bevat bedrijfsspecifieke informatie zoals productiegegevens e.d. MRL Bijlage VIIA zegt hierover: Het technische dossier behoeft geen gedetailleerde tekeningen of andere specifieke informatie over de voor de fabricage van de machines gebruikte onderdelen te bevatten, behalve indien kennis daarvan voor de controle van de overeenstemming met de essentiële gezondheidsen veiligheidseisen onontbeerlijk is. Aanscherpen inkoopspecificatie Page 17 Aanscherpen inkoopspecificatie Page 18 3

4 Waarborgen aanwezigheid informatie Hoe kun je waarborgen dat de leverancier de informatie ook echt heeft opgesteld? 1. Controle informatie op IIA of IIB verklaring Zo vroeg mogelijk in het aankooptraject!!! EG- Verklaring van overeenstemming Inhoud EG-VVO: gegevens van de fabrikant/gevolmachtigde beschrijving van de machine relevante EG regelgeving geharmoniseerde normen(jaartal!) nationale technische normen/specificaties (jaartal!) gegevens aangemelde instantie identiteit van ondertekenaar Aanscherpen inkoopspecificatie Page 19 Aanscherpen inkoopspecificatie Page 20 Waarborgen aanwezigheid informatie Hoe kun je waarborgen dat de leverancier de informatie ook echt heeft opgesteld? Sommige bedrijven gaan failliet 2. Controle compleetheid van gebruiksaanwijzing volgens MRL Bijl. I par (let op: afstellen, onderhoud, reinigen etc.) 3. Vragen om levering van (delen) van het Technisch Dossier (TD) voorafgaand aan definitieve overdracht machine Waar blijft dan het TD???? Aanscherpen inkoopspecificatie Page 21 Aanscherpen inkoopspecificatie Page 22 Waarborgen aanwezigheid informatie Hoe kun je waarborgen dat de leverancier de informatie ook echt heeft opgesteld? 4. EIS, als de leverancier (delen) niet wil aanleveren, dat het Technisch Dossier na voltooiing in bewaring wordt gegeven bij Notaris X te stad Y. Bij faillissement etc. komt het dan ter beschikking Wat te doen bij een samenstel van machines? Machinerichtlijn 2006/42/EG artikel 2a: Samenstellen van machines en/of niet voltooide machines die, teneinde tot hetzelfde resultaat te komen, zodanig zijn opgesteld en worden bestuurd dat zij als één geheel functioneren. Aanscherpen inkoopspecificatie Page 23 Aanscherpen inkoopspecificatie Page 24 4

5 Samenbouw en de taak v.d. integrator Activiteiten samenbouwer/integrator: Beoordeel risico s raakvlakken Breng afscherming rondom aan Verzamel -documenten (GBA + EG- VVO) in TD, Maak IIA + breng aan Wie is het hier mee eens? Wat is de taak van de integrator? ONEENS MRL Guide Comments on the Directive ; Comment 239: It is unrealistic to assume that an assembly of machines that comply individually with the Directive will form an assembly that also conforms. Safety is not cumulative. The project supervisor must anticipate putting together an overall technical file. This overall technical file is not the sum of the documents provided by the various suppliers. The technical file has to describe the overall risk analysis which by definition is beyond each subassembly supplier. Bron: Aanscherpen inkoopspecificatie Page 25 Aanscherpen inkoopspecificatie Page 26 Voorbeeld samenstel machines Productweger Machine 1 IIB Machine 2 Machine 3 Aandachtspunten besturing: Hoe koppeling noodstopcircuit? 1 resetknop NS of meerdere? Welke EN 954 cat. of SILlevel cq. PL-level / stopcategorie? 1 of meer machines schakelen bij locale veiligheidsfunctie? Motor+reductor Paletiser Hoe resetten locale VHF s Hoe koppeling feedbackloop bij categorie 2 en hoger? Welke signaleringen naar operator zijn noodzakelijk? Etc. Is hier geen Europese EN-norm voor? Aanscherpen inkoopspecificatie Page 27 Europese norm EN-ISO Titel: Safety of machinery Integrated Manufacturing Systems Basic requirements (IMS) ISO 11161:2007 gepubliceerd Ontwikkeld door ISO TC 199/ N TC 199 EN ISO 11161:2007 ook Europese norm! NEN-EN-ISO 11161:2007 ook Nederlandse norm! Geeft goede methodiek voor risicobeoordeling en reductie voor integratie van machines tot lijn. Aanscherpen inkoopspecificatie Page 28 Praktijksituatie: Lijn voor uitvoering aanpassingen Legenda: Vullersluiter 1990 Praktijksituatie aanpassen afvullijn Oude situatie 1990: Vullijn 1990 geplaatst Mechanische vuller Transportbanen Controle machines Nieuwe situatie 2010: Bestaande electronische vuller uit andere lijn hergebruikt Diverse banen vervangen Layout gewijzigd Figuur 1: Oude situatie 1990 Aanscherpen inkoopspecificatie Page 30 5

6 Lijn na aanpassing GROTE vraag: Legenda: Nieuwe -markering 1990 op totaal? JA/NEE? Figuur 2: Nieuwe situatie 2010 Vullersluiter 1994/ markering aangepaste lijn Duitse Fabrikant: -markeren op de totale lijn niet noodzakelijk, alleen nieuwe delen krijgen losse -markering. Levert Turn-key hele project op. Gebruiker afvullijn: Wil wel een -markering op het totaal, vindt de wijziging erg ingrijpend. Guide new MRL: Vraag het je Nationale overheid Min. SZW: Ervan uitgaand dat de werking van de vuller-sluiter afhangt van de andere delen: JA Het maakt geen verschil of er nieuwe of reeds bestaande machines of niet-voltooide machines worden gebruikt om de nieuwe productielijn samen te stellen. Twee artikelen verkrijgbaar bij FUSACON B.V. tafel Aanscherpen inkoopspecificatie Page 32 Taken coördinator (1) 1. Bepaal -segmenten in productielijn 2. Vastleggen welke EG-richtlijn(en) van toepassing zijn op elk -segment 3. Bepalen welke A- en B-normen gelden 4. Bepalen welke specifieke C-normen gelden 5. Bepalen welke partij als integrator -segment kan optreden 6. Opstellen van een -inkoopspecificatie Taken coördinator (2) 7. Beoordeling van de offertes op specifieke eisen 8. Ondersteuning projectleider t.a.v. -markering 9. Uitvoering veiligheidsanalyse tijdens de Factory Acceptance Safety Test (FAST) 10.Ondersteuning bij de Site Acceptance Test (SAT); waarbij de geleverde machines/installaties nauwkeurig worden onderzocht op -conformiteit. Aanscherpen inkoopspecificatie Page 33 Aanscherpen inkoopspecificatie Page 34 Resumé Controle machineleveranties op is een must! Stel een heldere -inkoopspecificatie op Vraag om een concept EG-VVO/Inbouwverklaring Controleer EG-VVO/ GBA en machine Misschien een externe -coördinator inhuren? Bedank voor uw aandacht! Heeft u nog vragen? F U S A C O N B.V. info@fusacon.nl Aanscherpen inkoopspecificatie Page 35 Page 36 6