gemeente werkendam Raadsinformatiebrief werkendam. n Brief van het college aan de raad Geachte leden van de raad.

Transcriptie

1 gemeente werkendam Raadsinformatiebrief Brief van het college aan de raad Raadhuisplein VZ Postbus DA Telefoon: (0183) Fax: (0183) info@werkendam.nl onderwerp Normen- en toetsingskader 2013 en 2014 samenvatting De accountant geeft naast een oordeel over het getrouwe beeld van de jaarrekening, een oordeel over de rechtmatigheid. Hiertoe dient er door het college een normenkader te worden vastgesteld. Dit kader geeft de accountant en de organisatie de norm waaraan de rechtmatigheid getoetst kan worden. van de raad gevraagde actie Kennisnemen van deze informatie. Geachte leden van de raad. Aanleiding De accountant dient naast een oordeel over het getrouwe beeld, een oordeel te geven over de rechtmatigheid. De accountant beoordeelt hiervoor of de in de jaarrekening opgenomen baten en lasten alsmede de balansmutaties tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen, waaronder gemeentelijke verordeningen. Hiertoe dient er door het college een normenkader te worden vastgesteld. datum verzonden 11 OEC 2013 ons kenmerk bijlage(n) normen- en toetsingskader 2013 en 2014 behandeld door Margot Bouten unit Middelen telefoonnummer (0183) margot.bouten@werkendam.nl Aanpak Naast de controle van het getrouwe beeld van de jaarrekening vinden er voor de controle van de rechtmatigheid jaarlijks nog een aantal aanvullende controles plaats. Hiervoor is het noodzakelijk jaarlijks een normenkader te laten vaststellen door het college. Dit normenkader bestaat uit relevante regelgeving van hogere overheden en van de gemeente zelf. Het Platform heid zegt dat het normen- en toetsingskader voor aanvang van de accountantscontrole moet zijn vastgesteld. Deze methodiek hebben wij dit op heden ook gehanteerd. Dus kader voor controle jaarrekening 2013 is vastgesteld in december Vanaf volgend jaar willen wij echter het kader voor de controle al een jaar vóór aanvang van de controle laten plaatsvinden. Dit is op zich ook logisch omdat het interne controle team dan diezelfde kaders hanteert. Vandaar werkendam. n

2 dat u naast het normen- en toetsingskader voor 2013 het kader voor 2014 aantreft. Vervolg Het normen- en toetsingskader 2015 zal u eind 2014 ter informatie worden aangeboden. n jjh Hoogachtend, burgemeester en wethouders van WpFkerrcfe de secretaris. de bun drs H Koenen mw. ors. u.g.j. Breuer

3 Bijlage 1 Normen- en toetsingskader 2013 Normen- toetsingskader 2013 Programma's/ producten Activiteit Wetgeving extern Regelgeving intern Algemeen Bestuur Algemeen financieel middelen- Burgerlijk Wetboek Verordening art. 213 GW Grondwet Verordening art. 212 GW en ondersteunende processen beheer Gemeentewet Verordening art. 213a Besluit Begroting en GW Verantwoording Verordening rekenkamercommissie Land van Wet gemeenschappelijke regelingen Heusden en Altena Algemene Wet Bestuursrechtieondersteuning Verordening op de frac Verordening rechtspositie wethouders, raads- en commissieleden Mandaatbesluit Budgetregels samenwerkingsverbanden Nota activerings-, reserve- en voorzieningenbeleid 2010 Treasury Wet financiering de Treasurystatuut Arbeidsvoorwaarden en personeelsbeleid centrale overheden Ambtenarenwet Fiscale wetgeving Sociale verzekeringswetten CAR/UWO Wet Integriteit Ambtenaren Tijdelijk besluit bijdrage burgemeestersreferendum Bezoldigingsverordening Burgerzaken en Belastingen Inkoop en aanbestedingen Economische activiteiten Burgelijke stand en afgifte documenten EUaanbestedingsregels Aanbestedingswet Wet Markt en Overheid Burgerlijke wetboek Gemeentewet Wet GBA Wet rechten burgerlijke stand OZB Wet waardering Onroerende Zaken Roerende zaak belasting Verordening naamgeving en nummering Legesverordening 2013 Verordening onroerende zaakbelastingen 2013 Gemeentewet Verordening belastingen op roerende woon- en bedrijfsruimten 2013 Grafrechten Wet op de lijkbezorgingingrechten 2013 Verordening lijkbezor- Toeristenbelastinlasting 2013 Gemeentewet Verordening toeristenbe Hondenbelasting Gemeentewet Verordening hondenbe-

4 Normen- toetsinaskader 2013 Programma's/ producten Activiteit Wetgeving extern Regelgeving intern Hondenbelasting Gemeentewet Verordening hondenbelasting 2013 Baatbelasting Gemeentewet Verordening baatbelasting rioolaanleg Kurenpolder Verordening baatbelasting Borcharenweg Marktgelden Gemeentewet Verordening marktgelden 2013 Openbare orde en Handhaving Gemeentewet APV veiligheid Winkeltijdenwet Marktverordening 2009 Brandweer en Brandweerwet 1995 rampenbestrijding Kansspelen Speelautomatenverordening Vreemdelingenzaken Vreemdelingenzaken Vreemdelingenwet en integratie Integratie Wet inburgering Boeteverordening Wet nieuwkomers inburgering Nieuwkomers Verordening Wet inburgering Verkeer en Vervoer Wegenbeheer Wegenverkeerswet 1994 Besluit administratieve bepalingen wegverkeer Wet personenven/oer Havenbeheer Binnenschepenwet Verordening haven en kadegeld 2013 Taxiwet Groen en milieubeheer Kaderwet Groenbeheer Boswet LNV- Stedelijke ontwikkeling, wonen en economie Rioolbeheer en reiniging subsidies Gemeentewet Wet op de waterhuishouding Waterleidingwet Verordening rioolheffing 2013 Milieubeheer Wet belastingen op milieugrondslag Afvalstoffen beheefenheffing 2013 Gemeentewet Verordening Afvalstof Grondexploitatie Wet ruimtelijke ordening Besluit op de ruimtelijke ordening Exploitatieverordening Analyse en actualisatie lopende grondexploitatie/grond prijsaan passingen Verordening VROM starterslening Bouwverordening

5 Normen- toetsingskad er 2013 Programma's/ producten Activiteit Wetgeving extern Regelgeving intern Inschrijfgeld voor kavels/nieuwbouwkoopwoni ngen en appartementen Intensivering Wet ISV Stedelijke Vernieuwing Telecommunicatie Telecommunicatiewet Wonen, economie Leegstandswet Monumentenverordening en beheer Woningwet gemeentelijke Huurprijzenwet woonruimtmeente Erfgoed verordening ge panden en accommodaties Huisvestingswet Huurwet Huursubsidiewet Besluit woninggebonden subsidies Wet bevordering eigen Zorg, Welzijn en Sport Jeugd, onderwijs en cultuur Algemeen welzijn en sport Voorziening voor maatschappelijke ondersteuning Maatschappelijke zorg woningbezit Algemene wet bestuursrecht Wet Maatschappelijke Ondersteuning Algemene subsidieverordening Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning Besluit voorzieningen maatschappelijke ondersteuning 2012 Gemeentewet Subsidieverlening gebruikers maaltijdvoorziening 2009 Richtlijnen tegemoetkoming bijzondere kosten Verordening WMO Minimabeleid Regeling bijdragen minimabeleid Verordening activiteitenfonds 2013 Sport AWBZ Reglement van algemene voorwaarden en bepalingen voor het in gebruik geven van gemeentelijke sportaccommodaties Deelnotitie binnensport Subsidieregeling sportbeoefening Verzorgen basisen speciaal onderwijs Wet primair onderwijs Wet op de basiseducatie GOA Verordening leerlingenvervoer Verordening voorzienin-

6 Normen- toetsingskad er 2013 Programma's/ producten Activiteit Wetgeving extern Regelgeving intern OALT gen huisvesting onderwijs Verzorgen voortgezet onderwijs Cultuur en lokale media Wet op het voortgezet onderwijs Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek Wet educatie- en beroepsonderwijs Mediawet Wet op het specifiek cultuurbeleid Kinderopvang Wet basisvoorziening kinderopvang Verordening materiële financiële gelijkstelling onderwijs * Verordening tegemoetkoming kinderopvang Muziekonderwijs Subsidieverordening individueel muziekonderwijs Volksgezondheid Ambulancevervoer Wet ambulancevervoer Nota volksgezondheid Gemeentewet Werk en inkomen Sociale inkomensvoorzieningen Werkgelegenheid Sociale werkvoorziening Wet Werk en Bijstand IOAW en IOAZ Sociale en Fiscale wetgeving Wet Werk en Bijstand Wet Inkomensvoorziening Kunstenaars Wet sociale werkvoorziening Maatregelen- handhavingverordening Wet werk en bijstand gemeente Re-integratieverordening WWB Toeslagenverordening Wet werk en bijstand Verordening Langdurigheidstoeslag Verordening cliëntenraad sociale zekerheid gemeente Besluit doormandatering Gemeente Woudrichem - Buro Altena

7 Bijlage 2 Normenkader begrotingsrechtmatigheid 2013 gemeente werkendam Beqrotinqsrechtmatigheid - algemeen Op grond van artikel 189, lid 3, van de Gemeentewet kunnen ten laste van de gemeente slechts lasten en daarmee overeenstemmende balansmutaties worden genomen tot de bedragen die hiervoor in de begroting zijn opgenomen. Op grond van artikel 28 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) worden alle uitgavenoverschrijdingen en inkomstenonderschrijdingen op het niveau van de budgetautorisatie opgenomen in een afzonderlijk overzicht in de programmarekening. In dit overzicht worden de betreffende posten ook toegelicht. Zonder normenkader voor de begrotingsrechtmatigheid zijn alle posten in het overzicht ex artikel 28 BBV onrechtmatig. Dit zou kunnen leiden tot een afkeurende accountantsverklaring met betrekking tot de rechtmatigheid. De oorzaak van het overschrijden van uitgavenramingen en het onderschrijden van inkomstenramingen kan echter zeer verschillend zijn. Een aantal oorzaken kan zodanig passen binnen het beleid of van zo weinig belang zijn dat het ongewenst is de betreffende posten als onrechtmatig aan te merken, met het risico van een afkeurende accountantsverklaring inzake de rechtmatigheid. Wanneer bijvoorbeeld bepaalde uitgaven op een verkeerd product zijn geraamd, maar op het juiste product zijn verantwoord, kan dit een overschrijding geven op het laatstgenoemde product. Zonder normenkader is deze overschrijding onrechtmatig. In de praktijk wordt een dergelijke situatie echter meer beoordeeld als een fout in de begroting en een goede verwerking in de jaarrekening, zonder hierover direct het onrechtmatigheidsoordeel uit te spreken. Het is dan ook noodzakelijk dat u een normenkader voor de begrotingsrechtmatigheid vaststelt. Hierin geeft u aan welke begrotingsafwijkingen u daadwerkelijk als onrechtmatig wilt benoemen, waardoor deze ook worden betrokken bij het accountantsoordeel over de rechtmatigheid. Door dit normenkader verdwijnen er overigens geen posten uit het overzicht ex artikel 28 BBV. U blijft dus altijd geïnformeerd over de betreffende posten. Het normenkader geeft geen beperking van de informatie, maar bepaalt of de accountant deze posten in zijn rechtmatigheidsoordeel moet meenemen.

8 Bearotingsrechtmatiaheid - normenkader Wij stellen het volgende normenkader voor: Begrotingsafwijking (lastenoverschrijding/batenonderschrijding/kredietoverschrijding) door Consequentie A. Administratieve fouten 1 Begrotingsafwijking door een fout in de begroting Wanneer deze fout niet was gemaakt zou er op basis van het vastgestelde beleid een ander budget zijn vastgesteld en was er geen sprake geweest van een begrotingsafwijking en een rechtmatigheidsvraagstuk, zodat het niet in de rede ligt de uitvoering als onrechtmatig aan te merken. 2. Begrotingsafwijking door het verantwoorden op een verkeerd budget en: a. een correctie naar het juiste budget geen begrotingsafwijking zou geven b. een correctie naar het juiste budget een begrotingsafwijking zou geven zie B en C Het rechtmatigheidsoordeel laten afhangen van het antwoord op de vraag of na een correctie van een administratieve onjuistheid er sprake zou zijn van een begrotingsafwijking. 3. Begrotingsafwijking door het verantwoorden op een verkeerd boekjaar Het verantwoorden op een verkeerd boekjaar leidt tot een balanswaardering die in strijd met de BBV is en daardoor onrechtmatig is. B. In het vastgestelde beleid passend 4. Begrotingsafwijking die: a. in de laatste bestuursrapportage verwerkt had kunnen worden b. niet in de laatste bestuursrapportage verwerkt had kunnen worden c. wordt veroorzaakt door een andere doorbelasting van de kostenplaatsen d. wordt veroorzaakt door ten opzichte van de begroting gewijzigde (interpretatie van) regelgeving Voor de kwaliteit van de besluitvorming en de daarmee samenhangende verdeling van gelden wordt een zo actueel mogelijk financieel inzicht van groot belang geacht. Begrotingsafwijkingen die in de laatste bestuursrapportage verwerkt hadden kunnen worden moeten in het belang van een goed besluitvormingsproces tot een minimum worden beperkt en worden daarom als onrechtmatig aangeduid. Begrotingsafwijkingen die niet meer in de laatste bestuursrapportage konden worden verwerkt worden als rechtmatig aangeduid, mede omdat het e.e.a. past binnen het vastgestelde beleid. De primaire exploitatie- en balansmutaties worden gerealiseerd op de kostenplaatsen zelf en niet in de doorbelasting van de kostenplaatsen. Andere doorbelastingen van kostenplaatsen kunnen vele oorzaken hebben. Als deze niet worden veroorzaakt door begrotingsafwijkingen voor exploitatie- en balansmutaties op de kostenplaatsen zeifis er geen reden deze als onrechtmatig te duiden.

9 Door het uitvoeren van gewijzigde (interpretatie van) regelgeving kunnen begrotingsafwijkingen ontstaan. Omdat deze begrotingsafwijkingen wel voldoen aan in acht te nemen regelgeving worden deze als rechtmatig aangemerkt. 5. Met elkaar direct verband houdende begrotingsafwijking voor lasten en baten De begroting wordt bruto geautoriseerd en niet per saldo. Wanneer er zich binnen het vastgestelde beleid meer lasten voordoen die volledig worden gedekt door een toename van baten leidt de uitvoering van het beleid niet tot een financieel nadeel. C. Niet in het vastgestelde beleid passend 6a. Begrotingsafwijkingen die: a. niet, voorafgaand aan de vaststelling van beleid, met de raad zijn besproken en overeengekomen b. wel, voorafgaand aan de vaststelling van beleid, met de raad zijn besproken en overeengekomen Dit betreffen begrotingsafwijkingen voor nog vast te stellen beleid. Voor het rechtmatigheidsvraagstuk is het van belang of deze begrotingsafwijkingen met instemming van de raad plaatsvinden. 6b. Gebruik van het beschikbare krediet op een andere wijze dan is overeengekomen bij de beschikbaarstelling en die: a. niet, voorafgaand aan de aanwending, met de raad is besproken en overeengekomen b. wel, voorafgaand aan de aanwending, met de raad is besproken en overeengekomen Dit betreft de situatie waarin binnen het krediet bijvoorbeeld gekozen wordt voor een luxere of uitgebreidere taakuitvoering die gedekt kan worden ten laste van een meevaller bij de uitvoering. D. Grondexploitatie 7. Begrotingsafwijkingen inzake de grondexploitatie die: a. niet leiden tot een afwijking van de in de laatst vastgestelde exploitatieopzet opgenomen totale uitgaven of inkomsten of daarin niet verwerkt hadden kunnen worden b. leiden tot een afwijking van de in de laatst vastgestelde exploitatieopzet opgenomen totale uitgaven of inkomsten en daarin verwerkt hadden kunnen worden De grondexploitatie kan in de loop van het jaar door allerlei omstandigheden worden beïnvloed waardoor de in de begroting opgenomen planning voor uitgaven en inkomsten in de praktijk anders kan uitkomen. De daadwerkelijke uitgaven en inkomsten bepalen bij de afwikkeling van de grondexploitatie het resultaat. Voor de raad en de financiële beheersing is het dan ook belangrijker dat het geraamde resultaat wordt gehaald dan dat de in de begroting opgenomen planning voor uitgaven en inkomsten precies wordt gerealiseerd. De beoordeling van de rechtmatigheid dient dan ook niet op jaarbasis, maar op basis van het totaal van de exploitatie plaats te vinden. Voor de beoordeling van de (on)rechtmatigheid is het van belang of een afwijking in de exploitatieopzet verwerkt had kunnen worden en of dit ook heeft plaatsgevonden.

10 E. Organisatiekosten 8. Als er op het totaal van de geraamde organisatiebudgetten sprake is van een begrotingsafwijking zijn de hiervoor genoemde punten van toepassing. De primaire organisatiebudgetten vallen niet rechtstreeks onder de autorisatie van de budgetten van de productgroepen of programma's. In de programmabegroting is een apart overzicht van het organisatiebudget opgenomen. Op basis van dit overzicht kan voor het organisatiebudget de begrotingsrechtmatigheid worden geregeld, alsof er sprake is van een afzonderlijk geautoriseerd budget. Beqrotinqsrechtmatigheid - uitvoering In het al eerder genoemde overzicht ex artikel 28 BBV zullen wij opnemen of begrotingsafwijkingen op basis van uw besluit als recht- of onrechtmatig moeten worden aangemerkt. Dit valt vervolgens onder de accountantscontrole van de jaarrekening en speelt daarmee een rol in het rechtmatigheidsoordeel van de accountant over de jaarrekening.

11 Bijlage 1 Normen- en toetsingskader 2014 Normen- toetsingskad er 2014 Programma's/ producten Activiteit Wetgeving extern Regelgeving intern Algemeen Bestuur Algemeen financieel middelen- Burgerlijk Wetboek Verordening art. 213 GW Grondwet Verordening art. 212 GW en ondersteunende processen beheer Gemeentewet Verordening art. 213a Besluit Begroting en GW Verantwoording Verordening rekenkamercommissie Land van Wet gemeenschappelijke regelingen Heusden en Altena Algemene Wet Bestuursrechtieondersteuning Verordening op de frac Verordening rechtspositie wethouders, raads- en commissieleden Mandaatbesluit Budgetregels samenwerkingsverbanden Nota activerings-, reserve- en voorzieningenbeleid 2010 Treasury Wet financiering decentrale Treasurystatuut overheden Arbeidsvoorwaarden en personeelsbeleid Ambtenarenwet Fiscale wetgeving Sociale verzekeringswetten CAR/UWO Wet Integriteit Ambtenaren Tijdelijk besluit bijdrage burgemeestersreferendum Bezoldigingsverordening Burgerzaken en Belastingen Inkoop en aanbestedingen Economische activiteiten Burgelijke stand en afgifte documenten EUaanbestedingsregels Aanbestedingswet Wet Markt en Overheid Burgerlijke wetboek Gemeentewet Wet GBA Wet rechten burgerlijke stand OZB Wet waardering Onroerende Zaken Roerende zaak belasting Verordening naamgeving en nummering Legesverordening 2014 Verordening onroerende zaakbelastingen 2014 Gemeentewet Verordening belastingen op roerende woon- en bedrijfsruimten 2014 Grafrechten Wet op de lijkbezorging Toeristenbelasting Verordening lijkbezorgingrechten 2014 Gemeentewet Verordening toeristenbelasting 2014

12 Normen- toetsinaskader 2014 Programma's/ producten Activiteit Wetgeving extern Regelgeving intern Hondenbelasting Gemeentewet Verordening hondenbelasting 2014 Baatbelasting Gemeentewet Verordening baatbelasting rioolaanleg Kurenpolder Verordening baatbelasting Borcharenweg Marktgelden Gemeentewet Verordening marktgelden 2014 Openbare orde en Handhaving Gemeentewet APV veiligheid Winkeltijdenwet Marktverordening 2009 Brandweer en Brandweerwet 1995 rampenbestrijding Kansspelen Speelautomatenverordening Vreemdelingenzaken Vreemdelingenzaken Vreemdelingenwet en integratie Integratie Wet inburgering Boeteverordening Wet nieuwkomers inburgering Nieuwkomers Verordening Wet inburgering Verkeer en Vervoer Wegenbeheer Wegenverkeerswet 1994 Besluit administratieve bepalingen wegverkeer Wet personenvervoer Havenbeheer Binnenschepenwet Verordening haven en kadegeld 2014 Taxiwet Groen en milieubeheer Kaderwet Groenbeheer Boswet LNV- Stedelijke ontwikkeling, wonen en economie Rioolbeheer en reiniging subsidies Gemeentewet Wet op de waterhuishouding Waterleidingwet Verordening rioolheffing 2014 Milieubeheer Wet belastingen op milieugrondslag Afvalstoffenbeheefenheffing 2014 Gemeentewet Verordening Afvalstof Grondexploitatie Wet ruimtelijke ordening Besluit op de ruimtelijke ordening Exploitatieverordening Analyse en actualisatie lopende grondexploitatie/grondprijsaanpassingen Verordening VROM starterslening Bouwverordening

13 Normen- toetsingskad er 2014 Programma's/ producten Activiteit Wetgeving extern Regelgeving intern Inschrijfgeld voor kavels/nieuwbouwkoopwoni ngen en appartementen Intensivering Wet ISV Stedelijke Vernieuwing Telecommunicatie Telecommunicatiewet Wonen, economie Leegstandswet Monumentenverordening en beheer Woningwet gemeentelijke Huurprijzenwet woonruimtmeente Erfgoed verordening ge panden en accommodaties Huisvestingswet Huurwet Huursubsidiewet Besluit woninggebonden subsidies Wet bevordering eigen Zorg, Welzijn en Sport Jeugd, onderwijs en cultuur Algemeen welzijn en sport Voorziening voor maatschappelijke ondersteuning Maatschappelijke zorg woningbezit Algemene wet bestuursrecht Wet Maatschappelijke Ondersteuning Algemene subsidieverordening Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning Besluit voorzieningen maatschappelijke ondersteuning 2012 Gemeentewet Subsidieverlening gebruikers maaltijdvoorziening 2009 Richtlijnen tegemoetkoming bijzondere kosten Verordening WMO Minimabeleid Regeling bijdragen minimabeleid Verordening activiteitenfonds 2013 Sport AWBZ Reglement van algemene voorwaarden en bepalingen voor het in gebruik geven van gemeentelijke sportaccommodaties Deelnotitie binnensport Subsidieregeling sportbeoefening Verzorgen basisen speciaal onderwijs Wet primair onderwijs Wet op de basiseducatie GOA Verordening leerlingenvervoer Verordening voorzienin-

14 Normen- toetsingskader 2014 Programma's/ producten Activiteit Wetgeving extern Regelgeving intern OALT gen huisvesting onderwijs Verzorgen voortgezet onderwijs Cultuur en lokale media Wet op het voortgezet onderwijs Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek Wet educatie- en beroepsonderwijs Mediawet Wet op het specifiek cultuurbeleid Kinderopvang Wet basisvoorziening kinderopvang Verordening materiële financiële gelijkstelling onderwijs * Verordening tegemoetkoming kinderopvang Muziekonderwijs Subsidieverordening individueel muziekonderwijs Volksgezondheid Ambulancever Wet ambulancevervoer Nota volksgezondheid voer Werk en inkomen Sociale inkomensvoorzieningen Werkgelegenheid Sociale werkvoorziening Gemeentewet Wet Werk en Bijstand IOAW en IOAZ Sociale en Fiscale wetgeving Wet Werk en Bijstand Wet Inkomensvoorziening Kunstenaars Wet sociale werkvoorziening Maatregelen- handhavingverordening Wet werk en bijstand gemeente Re-integratieverordening WWB Toeslagenverordening Wet werk en bijstand Verordening Langdurigheidstoeslag Verordening cliëntenraad sociale zekerheid gemeente Besluit doormandatering Gemeente Woudrichem - Buro Altena

15 Bijlage 2 Normenkader begrotingsrechtmatigheid 2014 gemeente werkendam Beqrotingsrechtmatiqheid - algemeen Op grond van artikel 189, lid 3, van de Gemeentewet kunnen ten laste van de gemeente slechts lasten en daarmee overeenstemmende balansmutaties worden genomen tot de bedragen die hiervoor in de begroting zijn opgenomen. Op grond van artikel 28 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) worden alle uitgavenoverschrijdingen en inkomstenonderschrijdingen op het niveau van de budgetautorisatie opgenomen in een afzonderlijk overzicht in de programmarekening. In dit overzicht worden de betreffende posten ook toegelicht. Zonder normenkader voor de begrotingsrechtmatigheid zijn alle posten in het overzicht ex artikel 28 BBV onrechtmatig. Dit zou kunnen leiden tot een afkeurende accountantsverklaring met betrekking tot de rechtmatigheid. De oorzaak van het overschrijden van uitgavenramingen en het onderschrijden van inkomstenramingen kan echter zeer verschillend zijn. Een aantal oorzaken kan zodanig passen binnen het beleid of van zo weinig belang zijn dat het ongewenst is de betreffende posten als onrechtmatig aan te merken, met het risico van een afkeurende accountantsverklaring inzake de rechtmatigheid. Wanneer bijvoorbeeld bepaalde uitgaven op een verkeerd product zijn geraamd, maar op het juiste product zijn verantwoord, kan dit een overschrijding geven op het laatstgenoemde product. Zonder normenkader is deze overschrijding onrechtmatig. In de praktijk wordt een dergelijke situatie echter meer beoordeeld als een fout in de begroting en een goede verwerking in de jaarrekening, zonder hierover direct het onrechtmatigheidsoordeel uit te spreken. Het is dan ook noodzakelijk dat u een normenkader voor de begrotingsrechtmatigheid vaststelt. Hierin geeft u aan welke begrotingsafwijkingen u daadwerkelijk als onrechtmatig wilt benoemen, waardoor deze ook worden betrokken bij het accountantsoordeel over de rechtmatigheid. Door dit normenkader verdwijnen er overigens geen posten uit het overzicht ex artikel 28 BBV. U blijft dus altijd geïnformeerd over de betreffende posten. Het normenkader geeft geen beperking van de informatie, maar bepaalt of de accountant deze posten in zijn rechtmatigheidsoordeel moet meenemen.

16 Bearotingsrechtmatiaheid - normenkader Wij stellen het volgende normenkader voor: Begrotingsafwijking (lastenoverschrijding/batenonderschrijding/kredietoverschrijding) door Consequentie A. Administratieve fouten 1 Begrotingsafwijking door een fout in de begroting Wanneer deze fout niet was gemaakt zou er op basis van het vastgestelde beleid een ander budget zijn vastgesteld en was er geen sprake geweest van een begrotingsafwijking en een rechtmatigheidsvraagstuk, zodat het niet in de rede ligt de uitvoering als onrechtmatig aan te merken. 2. Begrotingsafwijking door het verantwoorden op een verkeerd budget en: a. een correctie naar het juiste budget geen begrotingsafwijking zou geven b. een correctie naar het juiste budget een begrotingsafwijking zou geven zie B en C Het rechtmatigheidsoordeel laten afhangen van het antwoord op de vraag of na een correctie van een administratieve onjuistheid er sprake zou zijn van een begrotingsafwijking. 3. Begrotingsafwijking door het verantwoorden op een verkeerd boekjaar Het verantwoorden op een verkeerd boekjaar leidt tot een balanswaardering die in strijd met de BBV is en daardoor onrechtmatig is. B. In het vastgestelde beleid passend 4. Begrotingsafwijking die: a. in de laatste bestuursrapportage verwerkt had kunnen worden b. niet in de laatste bestuursrapportage verwerkt had kunnen worden c. wordt veroorzaakt door een andere doorbelasting van de kostenplaatsen d. wordt veroorzaakt door ten opzichte van de begroting gewijzigde (interpretatie van) regelgeving Voor de kwaliteit van de besluitvorming en de daarmee samenhangende verdeling van gelden wordt een zo actueel mogelijk financieel inzicht van groot belang geacht. Begrotingsafwijkingen die in de laatste bestuursrapportage verwerkt hadden kunnen worden moeten in het belang van een goed besluitvormingsproces tot een minimum worden beperkt en worden daarom als onrechtmatig aangeduid. Begrotingsafwijkingen die niet meer in de laatste bestuursrapportage konden worden venverkt worden als rechtmatig aangeduid, mede omdat het e.e.a. past binnen het vastgestelde beleid. De primaire exploitatie- en balansmutaties worden gerealiseerd op de kostenplaatsen zelf en niet in de doorbelasting van de kostenplaatsen. Andere doorbelastingen van kostenplaatsen kunnen vele oorzaken hebben. Als deze niet worden veroorzaakt door begrotingsafwijkingen voor exploitatie- en balansmutaties op de kostenplaatsen zelf is er geen reden deze als onrechtmatig te duiden.

17 Door het uitvoeren van gewijzigde (interpretatie van) regelgeving kunnen begrotingsafwijkingen ontstaan. Omdat deze begrotingsafwijkingen wel voldoen aan in acht te nemen regelgeving worden deze als rechtmatig aangemerkt. 5. Met elkaar direct verband houdende begrotingsafwijking voor lasten en baten De begroting wordt bruto geautoriseerd en niet per saldo. Wanneer er zich binnen het vastgestelde beleid meer lasten voordoen die volledig worden gedekt door een toename van baten leidt de uitvoering van het beleid niet tot een financieel nadeel. C. Niet in het vastgestelde beleid passend 6a. Begrotingsafwijkingen die: a. niet, voorafgaand aan de vaststelling van beleid, met de raad zijn besproken en overeengekomen b. wel, voorafgaand aan de vaststelling van beleid, met de raad zijn besproken en overeengekomen Dit betreffen begrotingsafwijkingen voor nog vast te stellen beleid. Voor het rechtmatigheidsvraagstuk is het van belang of deze begrotingsafwijkingen met instemming van de raad plaatsvinden. 6b. Gebruik van het beschikbare krediet op een andere wijze dan is overeengekomen bij de beschikbaarstelling en die: a. niet, voorafgaand aan de aanwending, met de raad is besproken en overeengekomen b. wel, voorafgaand aan de aanwending, met de raad is besproken en overeengekomen Dit betreft de situatie waarin binnen het krediet bijvoorbeeld gekozen wordt voor een luxere of uitgebreidere taakuitvoering die gedekt kan worden ten laste van een meevaller bij de uitvoering. D. Grondexploitatie 7. Begrotingsafwijkingen inzake de grondexploitatie die: a. niet leiden tot een afwijking van de in de laatst vastgestelde exploitatieopzet opgenomen totale uitgaven of inkomsten of daarin niet verwerkt hadden kunnen worden b. leiden tot een afwijking van de in de laatst vastgestelde exploitatieopzet opgenomen totale uitgaven of inkomsten en daarin verwerkt hadden kunnen worden De grondexploitatie kan in de loop van het jaar door allerlei omstandigheden worden beïnvloed waardoor de in de begroting opgenomen planning voor uitgaven en inkomsten in de praktijk anders kan uitkomen. De daadwerkelijke uitgaven en inkomsten bepalen bij de afwikkeling van de grondexploitatie het resultaat. Voor de raad en de financiële beheersing is het dan ook belangrijker dat het geraamde resultaat wordt gehaald dan dat de in de begroting opgenomen planning voor uitgaven en inkomsten precies wordt gerealiseerd. De beoordeling van de rechtmatigheid dient dan ook niet op jaarbasis, maar op basis van het totaal van de exploitatie plaats te vinden. Voor de beoordeling van de (on)rechtmatigheid is het van belang of een afwijking in de exploitatieopzet verwerkt had kunnen worden en of dit ook heeft plaatsgevonden.

18 E. Organisatiekosten 8. Als er op het totaal van de geraamde organisatiebudgetten sprake is van een begrotingsafwijking zijn de hiervoor genoemde punten van toepassing. De primaire organisatiebudgetten vallen niet rechtstreeks onder de autorisatie van de budgetten van de productgroepen of programma's. In de programmabegroting is een apart overzicht van het organisatiebudget opgenomen. Op basis van dit overzicht kan voor het organisatiebudget de begrotingsrechtmatigheid worden geregeld, alsof er sprake is van een afzonderlijk geautoriseerd budget. Beqrotinqsrechtmatigheid - uitvoering In het al eerder genoemde overzicht ex artikel 28 BBV zullen wij opnemen of begrotingsafwijkingen op basis van uw besluit als recht- of onrechtmatig moeten worden aangemerkt. Dit valt vervolgens onder de accountantscontrole van de jaarrekening en speelt daarmee een rol in het rechtmatigheidsoordeel van de accountant over de jaarrekening.