CONTROLEPROTOCOL

Transcriptie

1 CONTROLEPROTOCOL Controleprotocol voor de accountantscontrole op de Jaarrekening van de gemeente Elburg 1. Inleiding Aanwijzing Conform artikel 213 wijst de raad een accountant aan welke belast is met de controle van de in artikel 197 bedoelde jaarrekening en het daarbij verstrekken van een accountantsverklaring en het uitbrengen van een verslag van bevindingen. Accountant Bij besluit van 31 mei 2010 heeft de gemeenteraad Ernst & Young als accountant benoemd voor de boekjaren Verordening In de Verordening voor de controle op het financieel beheer en op de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente Elburg 1, vastgesteld door de raad op 30 september 2009, zijn de uitgangspunten voor de accountantscontrole vastgelegd. Controleprotocol Dit controleprotocol heeft als doel nadere aanwijzingen te geven aan de accountant over de reikwijdte van de accountantscontrole, de daarvoor geldende normstellingen en de daarbij verder te hanteren goedkeurings- en rapporteringtoleranties voor de controle van de jaarrekening van de gemeente Elburg. In tegenstelling tot andere jaren wordt het controleprotocol dit jaar in één keer voor de duur van het contract met de accountant door de raad vastgesteld. Tussentijdse aanpassing van het protocol kan door de auditcommissie worden gedaan. 2. Algemene uitgangspunten voor de controle (getrouwheid én rechtmatigheid) Zoals in artikel 213 is voorgeschreven zal de controle van de jaarrekening, uitgevoerd door de door de raad benoemde accountant, gericht zijn op het afgeven van een oordeel over: De getrouwe weergave van de in de jaarrekening gepresenteerde baten en lasten en de activa en passiva; Het rechtmatig tot stand komen van de baten en lasten en balansmutaties in overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen, waaronder gemeentelijke verordeningen; Het in overeenstemming zijn van de door het college opgestelde jaarrekening met de bij of krachtens algemene maatregel van bestuur te stellen regels bedoeld in artikel 186 (Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten); De verenigbaarheid van het jaarverslag met de jaarrekening. Bij de controle zullen de nadere regels die bij of krachtens algemene maatregel van bestuur worden gesteld op grond van artikel 213, lid 6 (Besluit Accountantscontrole Provincies en Gemeenten) alsmede de Richtlijnen voor de Accountantscontrole (NIVRA) bepalend zijn voor de uit te voeren werkzaamheden. Onder rechtmatigheid wordt begrepen de definitie volgens het Besluit Accountantscontrole Provincies en Gemeenten (BAPG) dat de in de rekening verantwoorde lasten, baten en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen, dat wil zeggen in overeenstemming zijn met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen, waaronder gemeentelijke verordeningen. 1 Controleverordening gemeente Elburg

2 Controleprotocol 3. Te hanteren goedkeurings- en rapporteringstoleranties De accountant richt de controle in op het ontdekken van belangrijke fouten en baseert zich daarbij op risicoanalyse, vastgestelde toleranties en (statistische) deelwaarnemingen en extrapolaties. De goedkeuringstolerantie is het bedrag dat de som van fouten in de jaarrekening of onzekerheden in de controle aangeeft, die in een jaarrekening maximaal mogen voorkomen, zonder dat dit van invloed is op de oordeelsvorming door de gebruikers van de jaarrekening. De goedkeuringstolerantie is bepalend voor de oordeelsvorming, in casu de strekking van de af te geven accountantsverklaring. Naast de goedkeuringstolerantie wordt onderkend de rapporteringstolerantie. Deze kan als volgt worden gedefinieerd: de rapporteringstolerantie is een bedrag dat gelijk is aan of lager is dan de bedragen voortvloeiend uit de goedkeuringstolerantie. Bij overschrijding van dit bedrag vindt rapportering plaats in het verslag van bevindingen. In het hierna opgenomen schema zijn de goedkeuringstolerantie en de rapporteringstolerantie(s) opgenomen, zoals door de gemeenteraad vastgesteld voor de controlejaren De goedkeuringstolerantie komt overeen met het wettelijk minimum. Goedkeuringstoleranties accountantscontrole Bevindingen Strekking Goedkeurend Met Oordeel Afkeurend beperking onthouding Fouten in de jaarrekening (in % totale lasten) 1% > 1% < 3% N.v.t. Onzekerheden in de controle (in % totale lasten) > 3% < 10% N.v.t. Op basis van de MeerjarenProgrammaBegroting van de gemeente betekenen bovengenoemde percentages dat een totaalbedrag aan fouten in de jaarrekening van circa en een totaal van onzekerheden van circa de goedkeurende strekking van de accountantsverklaring niet zullen aantasten. De definitieve rapporteringstolerantie over fouten en onzekerheden wordt bepaald op basis van de daadwerkelijk in de boekjaren gerealiseerde lasten. Voor de rapporteringstolerantie stelt de raad als maatstaf dat de accountant elke fout of onzekerheid rapporteert in het verslag van bevindingen. Toleranties en Single-Information Single-Audit Op grond van het Besluit accountantscontrole provincies en gemeenten, artikel 5 lid 4, rapporteert de accountant in het rapport van bevindingen ook over de fouten en onzekerheden betreffende de specifieke uitkeringen die onder SiSa vallen. Voor specifieke uitkeringen gelden twee aanvullingen op de bovenstaande rapporteringstolerantie: 1. Specifieke uitkeringen die in het verantwoordingsjaar omvangrijker zijn dan vindt het rijk dermate materieel dat de accountant hierbij altijd een deelwaarneming uit dient te voeren. 2. Er gelden afwijkende rapporteringstoleranties. Deze rapporteringstoleranties zijn: indien de lasten kleiner dan of gelijk aan zijn; 10% indien de lasten groter dan en kleiner dan of gelijk aan indien de lasten groter dan zijn. 2 Zie bijlage 2: MPB 2

3 Controleprotocol 4. Reikwijdte accountantscontrole rechtmatigheidtoetsing De accountantscontrole op rechtmatigheid voor de jaren is limitatief gericht op: 1. De naleving van wettelijke kaders, zoals die in de kolom wetgeving extern van het normenkader rechtmatigheidcontrole is opgenomen 3. Dit uitsluitend voor zover deze directe financiële beheershandelingen betreffen of kunnen betreffen. Met betrekking tot de interne regelgeving is dit beperkt tot recht, hoogte en duur. 2. De naleving van de volgende kaders: de begroting van de gemeente Elburg; financiële verordening ex artikel 212 ; controleverordening ex artikel 213 ; en de overige kaders zoals opgenomen in de kolom regelgeving intern van het normenkader rechtmatigheidcontrole. Indien en voor zover bij de accountantscontrole materiële financiële onrechtmatige handelingen worden geconstateerd worden deze in de rapportage en oordeelsweging uitsluitend betrokken indien en voor zover het door de raad of hogere overheden vastgestelde regels betreft. Met andere woorden: interne regels van college naar ambtelijke organisatie c.q. collegebesluiten vallen daar buiten. Deze interne regels kunnen wel relevant zijn voor de nadere vaststelling van de invulling van hogere besluiten, maar deze regels zijn op zich geen object van onderzoek. Vaststelling normenkader en interne controle (AO/IC) Het bij het controleprotocol behorende normenkader wordt voorafgaand aan het begrotingsjaar door de raad vastgesteld of door de auditcommissie geactualiseerd. De reden hiervan is dat het normenkader ook dient als basis voor de interne controle die de organisatie zelf lopende het begrotingsjaar uitvoert. De interne controle is een aangelegenheid van het college en wordt nader uitgewerkt in het Intern Controleplan. 5. Rapportering accountant Tijdens en na afronding van de controlewerkzaamheden rapporteert de accountant hierna in het kort weergegeven als volgt: Interim-controle In de tweede helft van het jaar wordt door de accountant een zogenaamde interim-controle uitgevoerd. Over de uitkomsten van die tussentijdse controle wordt een managementletter uitgebracht. Bestuurlijk relevante zaken worden op grond van de overeengekomen rapportagewensen - ook aan de gemeenteraad gerapporteerd. In de rapportage worden de bevindingen opgenomen over de opzet en werking van de administratieve organisatie, de rechtmatigheid van het financieel beheer, aanwezige risico s en het risicobeheer en de besturing en beheersing van de organisatie. Verslag van bevindingen bij de jaarrekening In overeenstemming met de gemeentewet wordt over de controle een verslag van bevindingen uitgebracht aan de raad en in afschrift aan het College van Burgemeester en Wethouders. Indien nodig worden hierin ook essentiële ontwikkelingen en aanbevelingen opgenomen die tijdens de tussentijdse controle naar voren zijn gekomen. Uitgangspunten voor de rapportagevorm Gesignaleerde onrechtmatigheden worden gespecificeerd toegelicht naar de aard van het criterium (begrotingscriterium, voorwaardencriterium, etc.). Fouten of onzekerheden die de rapporteringtolerantie als bedoeld in dit controleprotocol overschrijden, worden weergegeven in een apart overzicht bij het verslag van bevindingen. Accountantsverklaring In de accountantsverklaring wordt op een gestandaardiseerde wijze, zoals wettelijk voorgeschreven, de uitkomst van de accountantscontrole weergegeven, zowel ten aanzien van de getrouwheid als de rechtmatigheid. Deze accountantsverklaring is bestemd voor de gemeenteraad, zodat deze de door het College van Burgemeester en Wethouders opgestelde jaarrekening kan vaststellen. 3 Zie bijlage 1 en 3: Normenkader 3

4 Controleprotocol 6. Specifieke controleopdrachten De gemeenteraad heeft de auditcommissie bij verordening 4 aangewezen om overleg te voeren met de accountant over het controleprotocol en de jaarstukken. Vandaar dat de accountant jaarlijks voor aanvang van het controlejaar het controleprotocol met de auditcommissie bespreekt. Bij dit pre-audit gesprek kunnen aanvullende afspraken gemaakt worden over specifieke controleopdrachten. De aanvullende opdrachten worden opgenomen in de controle opdrachtbevestiging. De resultaten van deze specifieke controleopdrachten worden opgenomen in het verslag van bevindingen. 7. Mandaatbesluit Het controleprotocol wordt door de raad vastgesteld voor de periode Het bijbehorende normenkader dient jaarlijks te worden bezien en geactualiseerd. Jaarlijkse actualisering van het normenkader is nodig vanwege gewijzigde regelgeving, tekstuele aanpassingen en als gevolg van onjuiste benamingen. Het normenkader bevat de externe en interne regelingen op grond waarvan de financiele beheershandelingen worden verricht op basis waarvan de accountant zijn rechtmatigheidscontrole uitoefent. Het actualisering van het normenkader is formeel een bevoegdheid van de raad maar ook dit kan opgedragend worden aan de auditcommissie. Dit werkt wel net zo praktisch en bovendien verzet de aard van de bevoegdheid zich niet tegen de mandaatverlening. 7. Voorstel 1. Het controleprotocol vast te stellen; 2. Ernst & Young opdracht te verstrekken voor de controle van de jaarrekening conform het controleprotocol De auditcommissie mandateren om, indien gewenst, aanvullende controleopdrachten te verstrekken; 4. De auditcommissie mandateren om het normenkader jaarlijks te actualiseren. 4 Verordening auditcommissie 2009 [28 september 2009] 4

5 Bijlage 1 Toelichting normenkader Bijlage 1 Toelichting Normenkader rechtmatigheidcontrole Bij de accountantscontrole op het onderdeel rechtmatigheid wordt getoetst of de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties in overeenstemming met de binnen de gemeente geldende wet- en regelgeving (rechtmatig) tot stand zijn gekomen. De financiële beheershandelingen die aan de baten, lasten en balansmutaties ten grondslag liggen worden hiertoe getoetst aan: 1. Het voorwaardencriterium 2. Het begrotingscriterium 3. Het misbruik en oneigenlijk gebruikcriterium (M&O) 1. Voorwaardencriterium Bij de toetsing aan het voorwaardencriterium controleert de accountant of de financiële beheershandelingen rechtmatig, dus in overeenstemming met wet- en regelgeving, zijn verricht. Om dit mogelijk te maken is een overzicht van de in de gemeente geldende wet- en regelgeving met bepalingen over financiële beheershandelingen opgesteld, het normenkader. Daarnaast is vastgesteld aan welke bepalingen binnen dit normenkader al dan niet financiële consequenties worden verbonden, het toetsingskader. Wat betreft de interne regelgeving kiest de raad ervoor gegeven het normenkader de financiële beheershandelingen alleen aan die bepalingen te toetsen, waarvan de toepassing direct leidt tot financiële gevolgen die als baten, lasten en / of balansmutaties in de jaarrekening dienen te worden verantwoord. Concreet betekent dit dat toetsing plaatsvindt aan de bepalingen omtrent het recht, de duur of de hoogte van financiële overdrachten en transacties. Aan de overige, formeel tot het toetsingskader voor de rechtmatigheidcontrole behorende bepalingen, wil de raad voor de controle van de jaarrekening geen financiële consequenties verbinden. 2. Begrotingscriterium Financiële beheershandelingen, die ten grondslag liggen aan de baten en lasten, alsmede de balansposten, dienen tot stand te zijn gekomen binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en hiermee samenhangende programma s (begrotingscriterium). In de begroting zijn de maxima voor de lasten vermeld die door de raad zijn vastgesteld. Dit houdt in dat de financiële beheershandelingen dienen te passen binnen de begroting, waarbij het juiste programma, de toereikendheid van het begrotingsbedrag, alsmede het begrotingsjaar van belang zijn. Met de controle op de juiste toepassing van het begrotingscriterium wordt getoetst of het budgetrecht van de gemeenteraad is gerespecteerd. De toe te passen normen voor het begrotingscriterium zijn op hoofdlijnen door de wetgever bepaald (en worden door de gemeenteraad zelf nader ingevuld en geconcretiseerd.) Dit gebeurt door middel van de begroting en via de verordening op het financieel beheer ex artikel 212 van de. Het formuleren van concrete en duidelijke spelregels tussen de gemeenteraad en het college met betrekking tot het begrotingscriterium voorkomt discussie achteraf over bijvoorbeeld de weging van bevindingen uit de accountantscontrole. De door de raad gestelde kaders zijn bepalend voor de invulling van het budgetbeheer door het college. Het systeem van budgetbeheer en bewaking moet waarborgen dat de baten en de lasten binnen de begroting blijven en dat belangrijke wijzigingen of dreigende overschrijdingen tijdig worden gemeld aan de gemeenteraad, zodat deze tijdig (binnen het begrotingsjaar) een besluit kan nemen. Een systeem met onvoldoende waarborgen voor tijdige melding aan de gemeenteraad van budgetoverschrijdingen is een groot risico voor het budgetrecht van de raad. De MeerjarenProgrammaBegroting is door de raad geautoriseerd op programma- en beleidsvelden niveau. Dit betekent dat de toetsing aan het begrotingscriterium bij de interne controle, de tussentijdse rapportages en de controle van de jaarrekening ook op dit niveau plaatsvindt. Deze toetsing omvat dan de volgende werkzaamheden: 1. Zijn de baten en lasten geboekt op het juiste beleidsveld; 2. Zijn de baten en lasten geboekt op het juiste begrotingsjaar (is in het stelsel van baten en lasten in beginsel gelijk aan valuteringscriteria); 3. Zijn de in het beleidsveld opgenomen bedragen toereikend. Zo nee, wat is de aard van de begrotingsoverschrijding. 5

6 Bijlage 1 Toelichting normenkader In de jaarrekening wordt per programma een overzicht van begrotingsoverschrijdingen op beleidsveldenniveau opgenomen. Dit overzicht bevat een toelichting op overschrijdingen en onderschrijdingen van of meer. Daarnaast vermeldt het overzicht de kwalificatie van de overschrijding op basis van de volgende door het NIVRA 5 onderscheiden en in de Kadernota rechtmatigheid opgenomen soorten begrotingsoverschrijdingen en hun consequentie. Er kunnen zeven verschillende begrotingsoverschrijdingen worden onderscheiden. Begrotingsafwijking Onrechtmatig, maar telt niet mee voor het oordeel Kostenoverschrijdingen betreffende activiteiten die niet passen binnen het bestaande beleid en waarvoor men tegen beter weten in geen voorstel tot begrotingsaanpassing heeft ingediend. Bijvoorbeeld de doelgroep c.q. de activiteiten zijn in de praktijk aantoonbaar ruimer geïnterpreteerd dan in regelgeving (subsidieregeling, -verordening) was gedefinieerd. Kostenoverschrijdingen die passen binnen het bestaande beleid, maar waarbij de accountant ondubbelzinnig vaststelt dat die ten onrechte niet tijdig (voor het eind van het begrotingsjaar) zijn gesignaleerd. Bijvoorbeeld: de verwachte kostenoverschrijding op jaarbasis was via tussentijdse informatie al wel bekend, maar men heeft geen voorstel tot begrotingsaanpassing ingediend en dit is in strijd met de budgetregels zoals afgesproken met de raad. Kostenoverschrijdingen die geheel of grotendeels worden gecompenseerd door direct gerelateerde opbrengsten, bijvoorbeeld via subsidies of kostendekkende omzet. Kostenoverschrijdingen bij open einde (subsidie)regelingen. Vaak blijkt vanwege dit open karakter in het kader van het opmaken van de jaarrekening een (niet eerder geconstateerde) overschrijding. Kostenoverschrijdingen die worden gecompenseerd door extra inkomsten die niet direct gerelateerd zijn (dus alle overige kosten overschrijdingen). Over de aanwending van deze extra inkomsten heeft de raad nog geen besluit genomen Kostenoverschrijdingen betreffende activiteiten welke achteraf als onrechtmatig moeten worden beschouwd omdat dit bijvoorbeeld bij nader onderzoek van de subsidieverstrekker, belastingdienst of een toezichthouder blijkt (bijvoorbeeld een belastingnaheffing). Het zal hier in de praktijk vaak gaan om interpretatieverschillen bij de uitleg van wet- en regelgeving die na het verantwoordingsjaar aan het licht komen. Er zijn dan geen rechtmatigheidgevolgen voor dat verantwoordingsjaar. Wel zal de gemeente er voor moeten zorgen dat de overschrijdingen getrouw in de jaarrekening worden weergegeven. Ook kunnen er gevolgen zijn voor het lopende jaar. geconstateerd tijdens verantwoordingsjaar geconstateerd na verantwoordingsjaar Kostenoverschrijdingen op activeerbare activiteiten (investeringen) waarvan de gevolgen voornamelijk zichtbaar worden via hogere afschrijvings- en financieringslasten in het jaar zelf of pas in de volgende jaren. jaar van investeren afschrijvings- en financieringslasten in latere jaren Onrechtmatig, en telt mee voor het oordeel 5 Koninklijk Nederland Instituut van Registeraccountants 6

7 Bijlage 1 Toelichting normenkader 3. Misbruik en oneigenlijk gebruik (M&O) criterium Onder misbruik wordt verstaan het opzettelijk niet, niet tijdig, onjuist of onvolledig verstrekken van gegevens met als doel: Ten onrechte overheidssubsidies of uitkeringen te verkrijgen of, Niet dan wel een te laag bedrag aan heffingen aan de overheid te betalen. Misbruik is onrechtmatig. Onder oneigenlijk gebruik wordt verstaan het door het aangaan van rechtshandelingen, al dan niet gecombineerd met feitelijke handelingen: Verkrijgen van overheidsbijdragen of, Het niet dan wel tot een te laag bedrag betalen van heffingen aan de overheid, in overeenstemming met de bewoordingen van de regelgeving maar in strijd met het doel en de strekking daarvan. In de gemeente Elburg zijn diverse beheersmaatregelen getroffen ter voorkoming van misbruik en oneigenlijk gebruik. Deze maatregelen zijn ingebed in de processen en maken onderdeel uit van de interne controle op rechtmatigheid. 7

8 Bijlage 2 MeerjarenProgrammaBegroting Bijlage 2 Lasten MeerjarenProgrammaBegroting Programma Reguliere Bestemmingen Totale lasten reserve lasten Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening Onderwijs en kinderopvang Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Bouwen en milieu Veiligheid Verkeer en openbare ruimte Cultuur, sport en recreatie Economische structuur Bestuur Algemene dekkingsmiddelen Totaal Goedkeuringstoleranties Fouten in de jaarrekening ( Onzekerheden in de controle (

9 Bijlage 3 Normen- en toetsingskader Bijlage 3 Toelichting Normenkader rechtmatigheidcontrole Programma s Specifieke activiteit Wetgeving extern Regelgeving intern 1 Sociale voorzieningen Sociale inkomensvoorzieningen 2004 Wet Werk en Bijstand Verordening cliëntenparticipatie WWB en maatschappelijke dienstverlening IOAW en IOAZ Afstemmingsverordening WWB 2010 Sociale en Fiscale wetgeving Reïntegratieverordening WWB 2009 Toeslagenverordening WWB 2004 Verordening declaratiefonds 2010 Verordening langdurigheidstoeslag 2009 Afstemmingsverordening WIJ Verordening Werkleeraanbod WIJ Verordening Cliëntenparticpatie WIJ Toeslagenverordening WIJ Schuldhulpverlening Vreemdelingenzaken en integratie Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen Wet inburgering nieuwkomers Vreemdelingenwet Verordening Wet Inburgering gemeente Elburg 2007 Jeugd- en jongerenwerk Algemeen maatschappelijk werk Wet Maatschappelijke Ondersteuning Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid Wet Maatschappelijke Ondersteuning Subsidieverordening Maatschappelijke Zorg en Welzijn gemeente Elburg 2010 Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Elburg 2009 Gehandicaptenzorg Wet Maatschappelijke Ondersteuning Subsidieverordening Maatschappelijke Zorg en Welzijn gemeente Elburg 2010 Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Elburg 2009 Wmo besluit gemeente Elburg 2010 Regeling cliëntenparticipatie Wmo Elburg 2009 Regeling seniorenraad gemeente Elburg 2008 Regeling Gehandicaptenberaad Elburg. Ambulancevervoer 2 Onderwijs en kinderopvanaal Verzorgen basis- en speci- onderwijs Verzorgen voortgezet onderwijs Wet ambulancevervoer Wet primair onderwijs Wet Voortgezet Onderwijs Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Elburg Overleg lokaal onderwijsbeleid Wet op de expertisecentra Verordening leerlingenvervoer

10 Bijlage 3 Normen- en toetsingskader Programma s Specifieke activiteit Wetgeving extern Regelgeving intern Wet op de basiseducatie Leerplichtwet Kinderopvang Wet kinderopvang Verordening wet kinderopvang gemeente Elburg Ruimtelijke ordening Wonen Verordening VROM Startersregeling 2007 en volkshuisvesting Woningwet Bouwverordening 2010 Huurprijzenwet woonruimte Brandbeveiligingsverordening 1993 Huisvestingswet Verordening naamgeving en nummering (adressen) 2005 Leegstandswet Huisvestingsverordening 1994 Huurwet Regeling aanbodsysteem nieuwbouwkoopwoningen en bouwkavel Elburg Huursubsidiewet Besluit woninggebonden subsidies Wet bevordering eigen woonbezit Brandweerwet Bouwen en Milieu Natuurbescherming Boswet Natuur- en landschapsverordening Bomenverordening 5 Veiligheid Handhaving openbare orde Algemene Plaatselijke Verordening 2010 en veiligheid Algemene wet bestuursrecht Drank- en horecaverordening 2005 Drank- en Horecawet Wet op de Kansspelen Brandweer en rampenbestrijding Brandweerwet 1995 Verordening brandweerrechten 2010 Brandbeveiligingsverordening Wet op de veiligheidsregio's 6 Verkeer en Openbare Wegenbeheer Wegenverkeerswet 1994 Parkeerverordening binnenstad Elburg Ruimte 1998 Wegenwet Besluit administratieve bepalingen wegverkeer Parkeerverordening Havenkade Elburg 2005 Wegsleepverordening 2005 Wet personenvervoer Algemene Plaatselijke Verordening 2010 Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens

11 Bijlage 3 Normen- en toetsingskader Programma s Specifieke activiteit Wetgeving extern Regelgeving intern Ongediertebestrijding Destructie Destructiewet Destructieverordening Afvalstoffenbeheer Afvalstoffenverordening 2004 Wet Milieubeheer Verordening afvalstoffenheffing en reinigingsrechten 2010 Grafrechten en uitgifte van graven Verordening lijkbezorgingsrechten 2010 Wet op de lijkbezorging/besluit op de lijkbezorging Beheersverordening gemeentelijke begraafplaatsen Rioolbeheer en reiniging Verordening rioolheffing 2010 Wet Informatie uitwisseling Ondergrondse netwerken Wet op de gemeentelijke watertaken Waterleidingwet Havenbeheer Binnenschepenwet Verordening haven- en kadegelden 2010 Besluit administratieve bepalingen wegverkeer 7 Cultuur, sport en recreatie Zorg en Welzijn gemeente Elburg Cultuur Mediawet Subsidieverordening Maatschappelijke 2010 Welzijn en sport Wet op het specifiek cultuurbeleid Wet Maatschappelijke Ondersteuning Algemene wet bestuursrecht Verordening beheerscommissie muziekonderwijs Subsidieverordening maatschappelijke zorg en welzijn 2010 Monumenten Monumentenwet Monumentenverordening Elburg Economische structuur Winkels Winkeltijdenwet Verordening winkelsluiting Elburg Algemene Plaatselijke Verordening 2010 Marktgelden Marktverordening 2010 Marktreglement 2010 Standplaatsenbeleid Verordening marktgelden 2010 Grondexploitatie Wet ruimtelijke ordening Exploitatieverordening Besluit op de ruimtelijke ordening Bouwverordening 2010 Procedureverordening planschade

12 Bijlage 3 Normen- en toetsingskader Programma s Specifieke activiteit Wetgeving extern Regelgeving intern Grondexploitatiewet Nota grondbeleid 9 Bestuur en middelen Klachten Algemene wet bestuursrecht Klachtenverordening 2009 Bezwaarschriften Algemene wet bestuursrecht Verordening commissie bezwaarschriften Inspraak Inspraakverordening 2005 Algemeen financieel middelenbeheer Besluit Begroting en Verantwoording Financiële verordening(art. 212) Verordening onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid van de gemeente Elburg (art. 213a) Controleverordening gemeente Elburg (art. 213) Wet gemeenschappelijke regelingen Algemene wet bestuursrecht Delegatiebesluit Mandaatregeling Treasury- beheer Inkopen en contractbeheer Arbeidsvoorwaarden en personeelsbeleid Wet financiering decentrale overheden EU-aanbestedingsregels Art 87 EG verdrag t.b.v. staatssteun Ambtenarenwet Fiscale wetgeving Financieringsstatuut 2010 Inkoopbeleid inkoopsamenwerking Noord Veluwe Sociale verzekeringswetten CAR/UWO Burgerlijke stand en afgifte documenten Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers Rechtspositiebesluit burgemeesters Rechtspositiebesluit wethouders Rechtspositiebesluit raadscommissieleden Burgerlijk Wetboek Wet GBA Verordening gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (wijziging in 2008) Verordening locaties bureau burgerlijke stand 1997 Wet bescherming persoonsgegevens Algemene wet bestuursrecht 12

13 Bijlage 3 Normen- en toetsingskader Programma s Specifieke activiteit Wetgeving extern Regelgeving intern Wet rechten burgerlijke stand Archief Archiefwet Archiefverordening gemeente Elburg 1997 Onderscheidingen Algemeen bestuur en griffie Rechtspositiebesluit wethouders Rechtspositiebesluit raadsen commissieleden Besluitinformatiebeheer gemeente Elburg 1997 Verordening gemeentelijke onderscheidingen Instructie voor de griffier van de gemeente Elburg 2007 Verordening rekenkamercommissie 2010 Reglement van orde voor de vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad 2010 Verordening op de ambtelijke bijstand 2005 Verordening fractievergoeding 2009 Verordening voorzieningen politieke ambtsdragers 2010 Commissieverordening gemeente Elburg 2010 Verordening op de infosessies 2010 Verordening op de auditcommissie Verordening burgerinitiatief 9a Algemene dekkingsmiddelen OZB Verordening onroerende- zaakbelastingen 2010 Wet waardering Onroerende zaken Forensenbelasting Verordening forensenbelasting 2010 Toeristenbelasting Kampeerwet Verordening toeristenbelasting 2010 Verordening watertoeristenbelasting 2010 Hondenbelasting Verordening hondenbelasting 2010 Baatbelasting Reclame en precariorechten Verordening precariobelasting 2010 Leges algemeen Legesverordening